More Related Content Similar to Kiem nghiem my pham da Similar to Kiem nghiem my pham da (20) Kiem nghiem my pham da1. 21
2016
ToĆ¹c moĆÆc tƶĆø nang toĆ¹c (follicle) trong da ƱoƤng vaƤt coĆ¹ vuĆ¹. TĆnh tƶĆø dĆ¶Ć“Ć¹i
leĆ¢n treĆ¢n chia thaĆønh 2 phaĆ n: Nang toĆ¹c trong da vaĆø thaĆ¢n toĆ¹c Ć“Ć» treĆ¢n da.
CAĆU TAĆO TOĆC
CaĆ”u taĆÆo chung
21
Nang toĆ¹c ƱƶƓĆÆc chia thaĆønh hai vuĆøng: bao Ć“Ć» ngoaĆøi vaĆø haĆønh toĆ¹c Ć“Ć» trong
Nang toĆ¹c
CAĆU TAĆO TOĆC
Nang toĆ¹c
HaĆønh toĆ¹c
BieƄu bƬ
tuƻyvoƻ
BieƄu bƬ bao
reĆ£ trong
LĆ“Ć¹p Hunley
LĆ“Ć¹p Henle
Bao reĆ£ ngoaĆøi
VuĆøng keratin hoĆ¹a
Melanocyte
VuĆøng teĆ” baĆøo
lieĆ¢n keĆ”t
MoĆ¢ lieĆ¢n keĆ”t
Nang toĆ¹c
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
2. 21
ThaĆ¢n toĆ¹c
GoĆ m caĆ¹c teĆ” baĆøo phaĆ¹t trieĆ„n, cheĆ”t vaĆø raĆ©n laĆÆi Trong khi nhƶƵng teĆ” baĆøo
beĆ¢n dĆ¶Ć“Ć¹i tieĆ”p tuĆÆc chia caĆ©t vaĆø ƱaĆ„y leĆ¢n treĆ¢n, toĆ¹c lĆ“Ć¹n leĆ¢n ra khoĆ»i da
CAĆU TAĆO TOĆC
TheĆ„ trĆ¶Ć¹ng
HaĆÆt maĆøu
ThaĆ¢n toĆ¹c
Papilla da naĆØm Ć“Ć» phaĆ„n thaĆ”p nhaĆ”t mang dinh dƶƓƵng qua mao maĆÆch ƱeĆ”n
nuoĆ¢i toĆ¹c.
CAĆU TAĆO TOĆC
Papilla
Nang toĆ¹c
BieƄu bƬ
21
ThaĆ¢n toĆ¹c
BieƄu bƬ
VoĆ»
Tuƻy
CAĆU TAĆO TOĆC
BieƄu bƬ
BieĆ„u bƬ laĆø lĆ“Ć¹p ngoaĆøi cuĆøng cuĆ»a thaĆ¢n toĆ¹c goĆ m nhƶƵng vaĆ„y bao truĆøm
thaĆ¢n toĆ¹c. NoĆ¹ ƱƶƓĆÆc taĆÆo ra tƶĆø saĆ¹u ƱeĆ”n mƶƓĆøi lĆ“Ć¹p teĆ” baĆøo daĆøi choĆ ng leĆ¢n
nhau. MoĆ£i teĆ” baĆøo daĆøy khoaĆ»ng 0,3 Āµm vaĆø daĆøi khoaĆ»ng 100 Āµm RoƤng
1Āµm, caĆ¹c vaĆ„y naĆØm doĆÆc thaĆ¢n toĆ¹c nhƶ ngoĆ¹i treĆ¢n maĆ¹i nhaĆø
CAĆU TAĆO TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
3. 21
CaĆ”u truĆ¹c vaĆ»y daĆÆng voĆøng LoĆ¢ng dĆ“i
CaĆ”u truĆ¹c vaĆ„y daĆÆng voĆøng thƶƓĆøng gaĆ«p Ć“Ć» nhƶƵng loĆ¢ng raĆ”t maĆ»nh vaĆø gaĆ«p Ć“Ć»
ƱoƤng vaƤt Ćt gaĆ«p Ć“Ć» ngƶƓĆøi
VaĆ„y bieĆ„u bƬ daĆÆng voĆøng
CAĆU TAĆO TOĆC
VaĆ„y daĆÆng gai (Spinous) laĆø nhƶƵng vaĆ»y tam giaĆ¹c, tƬm thaĆ”y Ć“Ć» loĆ¢ng choĆ n
HaĆ»i caĆ„u, meĆøo vaĆø vaĆøi ƱoƤng vaƤt khaĆ¹c khoĆ¢ng bao giĆ“Ćø thaĆ”y trong toĆ¹c ngƶƓĆøi.
SĆ“ ƱoĆ vaĆ„y Spinous LoĆ¢ng choĆ n
VaƄy bieƄu bƬ
CAĆU TAĆO TOĆC
21
SĆ“ ƱoĆ vaĆ„y xeĆ”p lĆ“Ć¹p Vi aĆ»nh vaĆ»y treĆ¢n toĆ¹c ngƶƓĆøi
XeĆ”p lĆ“Ć¹p goĆ m nhƶƵng vaĆ„y goĆ”i leĆ¢n nhau vĆ“Ć¹i chieĆ u ngang heĆÆp, thƶƓĆøng
tƬm thaĆ”y trong toĆ¹c ngƶƓĆøi vaĆø nhieĆ u loĆ¢ng ƱoƤng vaƤt.
VaĆ„y bieĆ„u bƬ xeĆ”p lĆ“Ć¹p
CAĆU TAĆO TOĆC
VoĆ»
VoĆ» laĆø phaĆ n chĆnh cuĆ»a toĆ¹c goĆ m caĆ¹c teĆ” baĆøo hƬnh thon daĆøi vaĆø hƬnh thoi
hoĆ¹a sƶĆøng maĆø thaĆønh phaĆ n chĆnh laĆø hoĆ£n hĆ“ĆÆp caĆ¹c daĆÆng khaĆ¹c nhau
keratin. CaĆ¹c teĆ” baĆøo hoĆ¹a sƶĆøng taĆÆo thaĆønh caĆ¹c sĆ“ĆÆi, caĆ¹c sĆ“ĆÆi laĆÆi keĆ”t nhau
thaĆønh nhƶƵng boĆ¹ lĆ“Ć¹n hĆ“n. NhƶƵng boĆ¹ naĆøy gaĆ©n keĆ”t nhau bĆ“Ć»i nhƶƵng
khung ( matrix) - SƶĆÆ keĆ”t hĆ“ĆÆp sĆ“ĆÆi ā matrix raĆ”t maĆÆnh meƵ choĆ”ng laĆÆi lƶĆÆc
caĆŖng,ĆÆ xoaĆ©n.
CAĆU TAĆO TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
4. 21
CAĆU TAĆO TOĆC
lieĆ¢n keĆ”t hoĆ¹a hoĆÆc trong voĆ» toĆ¹c
LieĆ¢n keĆ”t disulfid: TaĆÆo cho toĆ¹c ƱoƤ beĆ n cao
LieĆ¢n keĆ”t hydro: TaĆÆo cho toĆ¹c tĆnh linh hoaĆÆt
HaĆÆt maĆøu
Trong toĆ¹c ngƶƓĆøi, nhƶƵng haĆÆt chaĆ”t maĆøu taƤp trung phĆa bieĆ„u bƬ trƶĆø nhƶƵng
ngƶƓĆøi toĆ¹c ƱoĆ» vaĆø Ć“Ć» loĆ¢ng ƱoƤng vaƤt caĆ¹c haĆÆt chaĆ”t maĆøu phaĆ¢n phoĆ”i veĆ phĆa loƵi
CoĆ¹ hai kieĆ„u haĆÆt: nhƶƵng haĆÆt nhoĆ» mĆ²n, saĆ£m xeĆ”p ƱeĆ u ƱaĆ«n trong voĆ», vaĆø
nhƶƵng haĆÆt .hĆ“n raĆ»i raĆ©c ngaĆ£u nhieĆ¢n trong voĆ». MoƤt loaĆÆi toĆ¹c coĆ¹ theĆ„ chĆ¶Ć¹a
moƤt kieĆ„u haĆÆt hoaĆ«c pha troƤn
CAĆU TAĆO TOĆC
21
CaĆ¹c melanin
CAĆU TAĆO TOĆC
ChaĆ”t maĆøu trong ngƶƓĆøi toĆ¹c ƱoĆ»
PhaĆ¢n boĆ” chaĆ”t maĆøu
CAĆU TAĆO TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
5. 21
TheĆ„ trĆ¶Ć¹ng laĆø nhƶƵng caĆ”u truĆ¹c lĆ“Ć¹n ( lĆ“Ć¹n hĆ“n nhƶƵng haĆÆt chaĆ”t maĆøu), ƱaĆ«c
hƬnh caĆ u tĆ“Ć¹i hƬnh traĆ¹i xoan,
TheĆ„ trĆ¶Ć¹ng trong toĆ¹c ngƶƓĆøi
Trong voĆ» coĆ¹ chĆ¶Ć¹a moƤt lƶƓĆÆng nhoĆ» vĆ“Ć¹i nĆ¶Ć“Ć¹c MaĆ«c daĆ u chƦ chieĆ”m
10 - 13 %, nhƶng ƱoĆ¹ng vai troĆø quan troĆÆng trong tĆnh chaĆ”t hoĆ¹a hoĆÆc
vaĆø vaƤt lyĆ¹ cuĆ»a toĆ¹c.
TheĆ„ trĆ¶Ć¹ng
CAĆU TAĆO TOĆC
ToĆ¹c thƶƓĆøng ƱƶƓĆÆc boĆ¢i trĆ“n bĆ“Ć»i daĆ u sinh ra tƶĆø nhƶƵng tuyeĆ”n chaĆ”t
nhĆ“Ćøn (sebaceous gland). ThaĆønh phaĆ n chaĆ”t nhĆ“Ćøn laĆø hoĆ£n hĆ“ĆÆp
triglycerid, cholesterol, protein, vaĆø nhƶƵng chaĆ”t ƱieƤn giaĆ»i coĆ¹ taĆ¹c
duĆÆng ngaĆŖn chaĆ«n sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ„n cuĆ»a vi khuaĆ„n vaĆø laĆøm toĆ¹c meĆ m maĆÆi
traĆ¹nh toĆ¹c roĆøn gaĆ£y. LƶƓĆÆng daĆ u sinh ra ƱƶƓĆÆc xaĆ¹c Ć±Ć²nh bĆ“Ć»i sƶĆÆ di
truyeĆ n.
TuyeĆ”n chaĆ”t nhĆ“Ćøn
CAĆU TAĆO TOĆC
21
Trong voĆ» toĆ¹c coĆøn thaĆ”y veĆ”t kim loaĆÆi nhƶ saĆ©t, ƱoĆ ng, ƱaĆ«c bieƤt laĆø keƵm.
KeƵm ƱoĆ¹ng vai troĆø quan troĆÆng trong sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ„n cuĆ»a toĆ¹c. caĆ¹c thaĆønh
phaĆ n khaĆ¹c cuĆ»a toĆ¹c coĆ¹ theĆ„ keĆ„ ƱeĆ”n laĆø chaĆ”t beĆ¹o, vaĆø vitamin
CAĆU TAĆO TOĆC
CaĆ¹c thaĆønh phaĆ n khaĆ¹c cuĆ»a toĆ¹c
ThieĆ”u huĆÆt keƵm sau khi ƱieĆ u trĆ²
Tuƻy
TuĆ»y laĆø trung taĆ¢m cuĆ»a toĆ¹c. NeĆ”u noĆ¹ ƱƶƓĆÆc laĆøm ƱaĆ y khoĆ¢ng khĆ, thƬ noĆ¹
xuaĆ”t hieƤn trong moƤt caĆ”u truĆ¹c Ʊen hoaĆ«c mĆ“Ćø ƱuĆÆc Ć“Ć» dĆ¶Ć“Ć¹i truyeĆ n aĆ¹nh
saĆ¹ng, hoaĆ«c laĆø moƤt caĆ”u truĆ¹c traĆ©ng Ć“Ć» dĆ¶Ć“Ć¹i aĆ¹nh saĆ¹ng phaĆ»n chieĆ”uTuĆ»y
trong loĆ¢ng ƱoƤng vaƤt, ƱoĆ¹ng vai troĆø trong sƶĆÆ Ć±ieĆ u chƦnh nhieƤt ƱoƤ cĆ“
theĆ„ coĆøn Ć“Ć» ngƶƓĆøi khoĆ¢ng coĆ¹ chĆ¶Ć¹c naĆŖng naĆøy
CAĆU TAĆO TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
6. 21
OH
O
HO
COOH O
H
CHOOH OH
NN HHOOOOCC
HH
O HO
HO
H
H
N
H
HN
H
O
HO
H
HO
HHO
HO
OH
H
O
H
O
TĆnhĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i
ĆaĆ¢y laĆø thuoƤc tĆnh quan troĆÆng nhaĆ”t
toĆ¹c. VƬ sƶĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i, toĆ¹c coĆ¹ theĆ„ chĆ²u
ƱƶĆÆng sƶĆÆ thay ƱoĆ„i hƬnh daĆÆng, theĆ„
tĆch hoaĆ«c chieĆ u daĆøiĆ¹. maĆø khoĆ¢ng
gaĆ¢y hƶ Khi toĆ¹c ƱƶƓĆÆc laĆøm Ć¶Ć“Ć¹t noĆ¹
coĆ¹ theĆ„ taĆŖng theĆ¢m chieĆ u daĆøi tĆ“Ć¹i 30
%
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
SƶĆÆ tich ƱieƤn
Khi toĆ¹c khoĆ¢ ƱƶƓĆÆc chaĆø xaĆ¹t, hoaĆ«c chaĆ»i, sƶĆÆ tĆch naĆÆp ƱieƤn tĆ³nh hoĆÆc xaĆ»y ra
. thĆ“Ćøi tieĆ”t noĆ¹ng, sƶĆÆ tĆch ƱieƤn taĆŖng vaĆø caĆ¹c sĆ“ĆÆi toĆ¹c ƱaĆ„y nhau vaĆø luĆ¹c ƱoĆ¹
khoĆ¹ taĆÆo hƬnh toĆ¹c
daĆ u goƤi ƱaĆ u vĆ“Ć¹i nhƶƵng chaĆ”t dieƤn hoaĆÆt trong ƱoĆ¹ laĆøm giaĆ»m sƶĆÆ ma saĆ¹t
giƶƻa caĆ¹c sĆ“ĆÆi toĆ¹c toĆ¹c Ćt tĆch ƱieƤn neĆ¢n to roĆ”i.Ć¹c Ćt
Sham
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
21
SƶĆÆ aĆ„m cuĆ»a toĆ¹c
ĆoƤ aĆ„m toĆ¹c lĆ“Ć¹n khi khĆ quyeĆ„n laĆø aĆ„m vaĆø Ćt hĆ“n khi khoĆ¢ng khĆ khoĆ¢.
Khi toĆ¹c aĆ„m voĆ» phƬnh leĆ¢n vaĆø nhƶƵng meĆ¹p cuĆ»a vaĆ„y bieĆ„u bƬ naĆ¢ng leĆ¢n.
BeĆ maĆ«t toĆ¹c taĆÆm thĆ“Ćøi maĆ”t sƶĆÆ baĆØng phaĆŗng. bĆ“Ć»i vaƤy nhieĆ u ma saĆ¹t hĆ“n
daĆ£n tĆ“Ć¹i Ćø laĆøm roĆ”i toĆ¹c
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
100g
TThoeĆ¹cĆ¹p
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
SĆ¶Ć¹c maĆÆnh cuĆ»a toĆ¹c
moƤt sĆ“ĆÆi toĆ¹c coĆ¹ theĆ„ naĆ¢ng taĆ»i troĆÆng khoaĆ»ng 100 gam maĆø khoĆ¢ng bĆ² Ć±Ć¶Ć¹t.
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
7. 21
S1 S1
S2 S2 S2
S5 SS54 S5
S5
S3 S3S2 S3
S4 SS43 S4
S6S6
S1
S6
S6
S1
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
LieĆ¢n keĆ”t disulfid vaĆø ƱoƤ beĆ n
Keratin quyeĆ”t Ć±Ć²nh sĆ¶Ć¹c maĆÆnh khaĆ¹c
thƶƓĆøng naĆøy. NhƶƵng phaĆ¢n tƶƻ chaĆ”t
sƶĆøng trong voĆ» ƱƶƓĆÆc neĆ¹n thaĆønh moƤt
caĆ”u truĆ¹c hoaĆøn chƦnh. CaĆ u noĆ”i
disufid quyeĆ”t Ć±Ć²nh ƱoƤ beĆ n cuĆ»a
chuoĆ£i keratin. CaĆ u disulfid gaĆ©n
chaĆ«t caĆ¹c chuoĆ£i keratn gioĆ”ng moƤt
caĆ¹i thang.
Khi saĆ”y noĆ¹ng toĆ¹c lieĆ¢n keĆ”t disulfid
coĆ¹ theĆ„ bĆ² gaĆ£y vaĆø taĆÆo lieĆ¢n keĆ”t mĆ“Ć¹i
OH O
OHH
O HOO
H
COHOH OO
H N N
H H
O
H
COH OH
H N
N H
HHOO
OHOOC
H
HO
HH
HO
HO
HOOC
O
H
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
TĆnh linh hoaĆÆt cuĆ»a toĆ¹c
caĆ¹c daĆ¢y chuyeĆ n keratin
cuƵng ƱƶƓĆÆc lieĆ¢n keĆ”t bĆ“Ć»i lieĆ¢n
keĆ”t hyƱro. CoĆ¹ nhieĆ u lieĆ¢n
keĆ”t hy-ƱroĆ¢ hĆ“n lieĆ¢n keĆ”t
disulfid. LieĆ¢n keĆ”t hyƱro
yeĆ”u vaĆøƵ deĆ£ vƓƵ hĆ“n lieĆ¢n keĆ”t
disulfid, chuĆ¹ng taĆÆo cho toĆ¹c
tĆnh linh hoaĆÆt.
NhƶƵng lieĆ¢n keĆ”t hydro bĆ² vƓƵ
khi toĆ¹c ƱƶƓĆÆc laĆøm Ć¶Ć“Ć¹t, vaĆø taĆÆo
trĆ“Ć» laĆÆi khi toĆ¹c khoĆ¢. Khi lieĆ¢n
keĆ”t gaƵy hƬnh daĆÆng toĆ¹c thay
ƱoĆ„i. Khi toĆ¹c ƱƶƓĆÆc laĆøm aĆ„m
roĆ i cuoĆ”n laĆÆi noĆ¹ seƵ taĆÆo hƬnh
daĆÆng mĆ“Ć¹i khi laĆøm khoĆ¢ noĆ¹ seƵ
giƶƵ hƬnh daĆÆng naĆøy.
21
TĆNH CHAĆT CUĆA TOĆC
KĆch thĆ¶Ć“Ć¹c vaĆø soĆ” lƶƓĆÆng toĆ¹c
NgƶƓĆøi ta khaĆ¹c nhau nhieĆ u veĆ soĆ” lƶƓĆÆng toĆ¹c trung bƬnh coĆ¹
khoaĆ»ng 100 000 sĆ“ĆÆi toĆ¹c, nhƶƵng ngƶƓĆøi toĆ¹c raĆ”t daĆ y coĆ¹ theĆ„
ƱeƔn 150 000.
ĆƶƓĆøng kĆnh thaĆ¢n toĆ¹c cuƵng thay ƱoĆ„i. NoĆ¹ khoaƵng 57- 90 Āµm Ć“Ć»
ChaĆ¢u AĆ¢u . 120 Āµm chaĆ¢u AĆ
CAĆC DAĆNG TOĆC
CaĆ¹c nhaĆø khoa hoĆÆc ƱaƵ xaĆ¹c Ć±Ć²nh ba kieĆ„u toĆ¹c cĆ“ baĆ»n:
ChaĆ¢u AĆ¹, Caucasoid vaĆø ChaĆ¢u Phi.
Ba kieĆ„u toĆ¹c khaĆ¹c veĆ hƬnh thĆ¶Ć¹c vaĆø sƶĆÆ Ć±aĆ¹p Ć¶Ć¹ng vĆ“Ć¹i caĆ¹c taĆ¹c nhaĆ¢n hoĆ¹a
hoĆÆc hay vaƤt lyĆ¹
ChaĆ¢u aĆ¹: ToĆ¹c thaĆŗng, vaĆø
Ʊen chĆ²u taĆ¹c duĆÆng hoĆ¹a
hoĆÆc vaĆø vaƤt lyĆ¹
Caucasoid: gĆ“ĆÆn soĆ¹ng hoaĆ«c
thaĆŗng, vaĆø ƱƶƓĆøng kĆnh thay
ƱoƄi roƤng raƵi.
ChaĆ¢u Phi: ChaĆ«t Ćø xoaĆŖn.
vaĆø khoĆ¢, deĆ£ bĆ² haĆÆi bĆ“Ć»i
nhieƤt hoaĆ«c hoĆ¹a chaĆ”t.
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
8. 21
CHU TRĆNH TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Pha anagen ( pha gia taĆŖng)
ĆoƤ daĆøi Anagen 1000 ngaĆøy ƱƶƓĆÆc xaĆ¹c Ć±Ć²nh
bĆ“i tĆnh chaĆ”t di truyeĆ n, giĆ“Ć¹i tĆnh vaĆø tƶĆø
ngƶƓĆøi naĆøy sang ngƶƓĆøi khaĆ¹c. ĆoƤ daĆøi thĆ“Ćøi
gian naĆøy maĆø quyeĆ”t Ć±Ć²nh thĆ“Ćøi gian toĆ¹c seƵ
lĆ“Ć¹n leĆ¢n vaĆø ruĆÆng .
ToĆ¹c lĆ“Ć¹n leĆ¢n moƤt nhĆ²p ƱoƤ 1 cm moƤt thaĆ¹ng
ToĆ¹c lĆ“Ć¹n leĆ¢n trong muĆøa ƱoĆ¢ng nhanh hĆ“n
trong muĆøa heĆø
CHU TRĆNH TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Pha catagen ( pha trung gian)
Pha catagen laĆø moƤt pha nghƦ ngaĆ©n.
Pha catagen naĆøy keĆ¹o daĆøi hai ƱeĆ”n
boĆ”n tuaĆ n trong da ƱaĆ u. Trong thĆ“Ćøi
gian pha naĆøy papilla ƱaĆ«c laĆÆi vaĆø
nhƶƵng teĆ” baĆøo follicle dƶĆøng phaĆ¹t
trieĆ„n. VaĆø co laĆÆi tĆ“Ć¹i khoaĆ»ng 1 / 6
kĆch thĆ¶Ć“Ć¹c bƬnh thƶƓĆøng cuĆ»a noĆ¹.
KhoĆ¢ng coĆ¹ chaĆ”t maĆøu naĆøo ƱƶƓĆÆc
taĆÆo ra trong thĆ“Ćøi gian aĆ”y. vaĆø follicle
dƶĆøng vieƤc sinh toĆ¹c vaĆø chuyeĆ„n leĆ¢n
treĆ¢n veĆ phĆa beĆ maĆ«t da.
21
CHU TRĆNH TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Pha telogen ( pha ruĆÆng)
Telogen : papilla trĆ“Ć» thaĆønh
coĆ¢ laƤp trong vuĆøng da vaĆø toĆ¹c
vaĆ£n coĆøn naĆØm trong follicle
nhƶng coĆ¹ theĆ„ deĆ£ daĆøng ƱƶƓĆÆc
keĆ¹o ra bĆ“Ć»i sƶĆÆ chaĆ»i toĆ¹c.
NeĆ”u sĆ“ĆÆi toĆ¹c giaĆø chƶa ruĆÆng,
noĆ¹ seƵ ƱƶƓĆÆc ƱaĆ„y ra bĆ“Ć»i sĆ“ĆÆi
toĆ¹c mĆ“Ć¹i lĆ“Ć¹n leĆ¢n beĆ¢n dĆ¶Ć“Ć¹i.
Pha telogen keĆ¹o daĆøi ba
hoaĆ«c boĆ”n thaĆ¹ng. thĆ“Ćøi gian
naĆøy toĆ¹c mĆ“Ć¹i baĆ©t ƱaĆ u lĆ“Ć¹n leĆ¢n
tƶĆø follicle toĆ¹c.
CHU TRĆNH TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
9. 21
Dinh dƶƓƵng
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Dinh dƶƓƵng
Vitamin TaĆ¹c duĆÆng Nhu caĆ u
GiuĆ¹p cho quaĆ¹ trƬnh taĆÆo chaĆ”t 5000 UI/ ngaĆøy
nhĆ“Ćøn cho toĆ¹c ChoĆ”ng oxy khoĆ¢ng quaĆ¹ 25000UI /
hoĆ¹a ngaĆøy
ChoĆ”ng oxy hoĆ¹a duy trƬ sĆ¶Ć¹c 60mg/ngaĆøy
khoĆ»e da, toĆ¹c
ChoĆ”ng oxy hoĆ¹a thuĆ¹c ƱaĆ„y 400 UI/ ngaĆøy
chu trƬnh toĆ¹c
TaĆÆo keratin choĆ”ng baĆÆc toĆ¹c, 150-300 mcg/ngaĆøy
ruĆÆng toĆ¹c
GiƶƵ cho teĆ” baĆøo follicle 600 mg/ ngaĆøy
maĆÆnh khoeĆ»
thuĆ¹c ƱaĆ„y chu trƬnh toĆ¹c 15 mg/ngaĆøy
choĆ”ng baĆÆc toĆ¹c, ruĆÆng toĆ¹c 4-7 mg/ ngaĆøy
NgaĆŖn ngƶĆøa sƶĆÆ ruĆÆng toĆ¹c, 1,6 mg/ ngaĆøy
giuĆ¹p taĆÆo melanin
- NgaĆŖn ngƶĆøa sƶĆÆ maĆ”t toĆ¹c 2mg/ ngaĆøyVitamin B12
Niacin
(Vitamin B3)
Vitamin B5
Vitamin B6
Inositol
Biotin
E
C
A
21
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
ChaĆ”t khoaĆ¹ng
KeƵm laĆø nguyeĆ¢n toĆ” quan troĆÆng cho sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ„n cuĆ»a toĆ¹c noĆ¹
coĆ¹ trong coenzym caĆ n thieĆ”t cho sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ£n cuĆ»a folicle.
ngoaĆøi ra keƵm coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng Ć¶Ć¹c cheĆ” 5Ī±-reductase do ƱoĆ¹ Ć¶Ć¹c
cheĆ” sinh toĆ„ng hĆ“ĆÆp DHT vƬ theĆ” choĆ”ng sƶĆÆ ruĆÆng toĆ¹c.Nhu caĆ u
1mg/ ngaĆøy
O
OH OH
O
H
5Ī±-reductase
Testosteron Dihydrotestosteron (DTH)
Zn++
TAĆC DUĆNG CUĆA KEĆM
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
10. 21
THĆĆC PHAĆ
M NHIEĆU KEĆM
Dinh dƶƓƵng
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Hormon
21
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Hormon
Chu trƬnh toĆ¹c chĆ²u aĆ»nh hƶƓƻng bĆ“Ć»i nhieĆ u hormon trong maĆ¹u.
Hormon tuyeĆ”n giaĆ¹p taĆŖng toĆ”c ƱoƤ sƶĆÆ taĆŖng trƶƓƻng follicle toĆ¹c.
Hormon nam (testosteron) laĆø yeĆ”u toĆ” quan troĆÆng ƱieĆ u chƦnh sƶĆÆ
taĆŖng trƶƓƻng toĆ¹c cuƵng nhƶ ƱoƤ daĆøy cuĆ»a thaĆ¢n toĆ¹c.
CaĆ¹c hormon nƶƵ ( oestrogen), laĆøm chaƤm sƶĆÆ taĆŖng trƶƓƻng toĆ¹c trong
thĆ“Ćøi kyĆø Ʊang gia taĆŖng nhƶng cuƵng laĆøm cho thĆ“Ćøi kyĆø ƱoĆ¹ laĆø daĆøi hĆ“n.
sƶĆÆ caĆ¢n baĆØng giƶƵa hormon nam vaĆø hormon nƶƵ quyeĆ”t Ć±Ć²nh sƶĆÆ taĆŖng
trƶƓƻng toĆ¹c.
VaĆøi vuĆøng da ƱaĆ¹p Ć¶Ć¹ng hormon maĆÆnh hĆ“n choĆ£ khaĆ¹c
SƶĆÆ Ć±aĆ¹p Ć¶Ć¹ng hormon cuĆ»a cĆ“ theĆ„ coĆøn phuĆÆ thuoƤc vaĆøo tuoĆ„i
Dinh dƶƓƵng
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Hormon
TuoƄi
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
11. 21
ToĆ¹c vaĆø tuoĆ„i
ĆĆ ngƶƓĆøi giaĆø chu trƬnh toĆ¹c trĆ“Ć» thaĆønh ngaĆ©n hĆ“n, follicle daĆ n daĆ n khoĆ¢ng saĆ»n sinh
toĆ¹c maĆÆnh meƵ, vaĆø nhƶƵng toĆ¹c trĆ“Ć» thaĆønh moĆ»ng hĆ“n vaĆø ngaĆ©n hĆ“n. thaƤm chĆ ruĆÆng
toĆ¹c.
SoĆ” follicle hoaĆÆt ƱoƤng giaĆ»m 30 tĆ“Ć¹i 50 % giƶƵa tuoĆ„i ba mƶƓi tĆ“Ć¹i naĆŖm mƶƓi. ĆieĆ u
naĆøy lieĆ¢n quan vĆ“Ć¹i moƤt sƶĆÆ thay ƱoĆ„i hormon . ToĆ¹c trĆ“Ć» thaĆønh laĆø thƶa thĆ“Ć¹t hĆ“n vaĆø
caĆ¹c haĆÆch chaĆ”t nhĆ“Ćøn giaĆ»m tieĆ”t gaĆ n 30 phaĆ n traĆŖm trong phuĆÆ nƶƵ
ChaĆ”t maĆøu ( melanin) ƱƶƓĆÆc taĆÆo ra. bĆ“Ć»i nhƶƵng teĆ” baĆøo goĆÆi laĆø melanocyte
NhƶƵng teĆ” baĆøo naĆøy naĆØm trong lĆ“Ć¹p ƱaĆ¹y bieĆ„u bƬ nhƶƵng ngƶƓĆøi giaĆø toĆ¹c SoĆ” lƶƓĆÆng
melanin giaĆ»m CuĆøng luĆ¹c, khoĆ¢ng gian loƵi thaĆ¢n toĆ¹c roƤng ra. SƶĆÆ keĆ”t hĆ“ĆÆp
nhƶƵng sƶĆÆ thay ƱoĆ„i naĆøy laĆø nguyeĆ¢n nhaĆ¢n laĆøm toĆ¹c baĆÆc, duĆø toĆ¹c coĆ¹ theĆ„ vaĆ£n
coĆøn Ʊang lĆ“Ć¹n leĆ¢n khoĆ»e maĆÆnh.
.....
Dinh dƶƓƵng
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG SĆĆ TAĆNG TRĆĆĆNG TOĆC
Hormon
MyƵ phaƄm
TuoƄi
21
DaĆ u goƤi ƱaĆ u
TaĆ”t caĆ» caĆ¹c daĆ„u goƤi hieƤn nay ƱeĆ u chĆ¶Ć¹a thaĆønh phaĆ n chĆnh laĆø caĆ¹c
chaĆ”t hoaĆÆt ƱoƤng beĆ maĆ«t coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng taĆ„y rƶƻa vaĆø nhƶƵng chaĆ”t phuĆÆ gia
nhƶ nhƶƵng chaĆ”t maĆøu, muĆøi, caĆ¹c chaĆ”t laĆøm ƱaĆ«c vaĆø hieƤn nay raĆ”t nhieĆ u
daĆ u goƤi ƱaĆ u coĆøn chĆ¶Ć¹a caĆ¹c chaĆ”t coĆ¹ tĆnh chaĆ”t trĆ² lieƤu nhƶ caĆ¹c
vitamin, caĆ¹c chaĆ”t trĆ² gaĆ u v..vvv
ThaĆ¢n daĆ u ThaĆ¢n nĆ¶Ć“Ć¹c
SĆĆ RUĆNG TOĆC
TaĆ¹c duĆÆng cuĆ»a daĆ u goƤi ƱaĆ u
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
12. 21
SĆĆ RUĆNG TOĆC
TaĆ¹c duĆÆng moƤt soĆ” chaĆ”t baĆ»o veƤ toĆ¹c
CaĆ¹c chaĆ”t naĆøy mang ƱieƤn traĆ¹i daĆ”u vĆ“Ć¹i toĆ¹c neĆ¢n baĆ¹m vaĆøo toĆ¹c laĆøm toĆ¹c
mƶƓĆÆt
S1 S1
S2 S2 S2
S5 SS54 S5
S5
S3 S3S2 S3
S4 SS43 S4
S6 S6
S1
S6
S6
S1
Amoni thioglycolat
NĆ¶Ć“Ć¹c
oxygiaĆø
TaĆ¹c duĆÆng cuĆ»a thuoĆ”c uoĆ”n toĆ¹c
21
TaĆ¹c duĆÆng thuoĆ”c nhuoƤm toĆ¹c
NĆ¶Ć“Ć¹c oxy giaĆø phaĆ¹ huĆ»y caĆ¹c melanin thay ƱoĆ„i caĆ”u truĆ¹c hoĆ¹a hoĆÆc voĆ» toĆ¹c
CaĆ¹c thuoĆ”c nhuoƤm ƱaĆ«c bieƤt laĆø caĆ¹c thuoĆ”c nhuoƤm toĆ„ng hĆ“ĆÆp cuƵng laĆøm
Thay doĆ„i tĆnh chaĆ”t toĆ¹c
oxygiaThuoc
SĆĆ RUĆNG TOĆC
RuĆÆng toĆ¹c laĆø quaĆ¹ trƬnh thay toĆ¹c giaĆø baĆØng toĆ¹c mĆ“Ć¹i quaĆ¹ trƬnh ruĆÆng toĆ¹c
ƱƶƓĆÆc quyeĆ”t Ć±Ć²nh bĆ“Ć»i yeĆ”u toĆ” di truyeĆ n
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
13. 21
O
OH
OH
O
NADP H
5Ī±-reductase
Testosteron Dihydrotestosteron (DTH)
Ć¹RuĆÆng toĆ¹c sinh lyĆ¹
testosteron ƱoĆ¹ng vai troĆø chĆnh trong ƱieĆ u chƦnh - sƶĆÆ taĆŖng trƶƓƻng
toĆ¹c. SƶĆÆ chuyeĆ„n hoĆ¹a testosteron nhĆ“Ćø moƤt emzym goĆÆi laĆø hƬnh
thaĆønh DHT (5 Ī±- Dihydrotestosteron)
NADPH + H+
DHT Ć¶Ć¹c cheĆ” ADN saĆ»n sinh caĆ¹c protein caĆ n thieĆ”t sƶĆÆ taĆŖng
trƶƓƻng toĆ¹c. ruĆ¹t ngaĆ©n pha anagen hoaĆ«c daĆøi pha telogen. DHT
cuƵng laĆøm gaĆ¢y ra toĆ¹c ngaĆ©n hĆ“n chĆ²u traĆ¹ch nhieƤm tĆ“Ć¹i 95 % sƶĆÆ
ruĆÆng toĆ¹c. QuaĆ¹ trƬnh ruĆÆng sinh lyĆ¹ noĆ¹i chung khoĆ¢ng theĆ„ thay ƱoĆ„i
vaĆø mang yeĆ”u toĆ” di truyeĆ„n
SĆĆ RUĆNG TOĆC
21
SĆĆ RUĆNG TOĆC
CaĆ¹c nguyeĆ¢n nhaĆ¢n khaĆ¹c gaĆ¢y ruĆÆng toĆ¹c
NhieĆ£m naĆ”m
DuĆøng caĆ¹c hoĆ¹a chaĆ”t coĆ¹ haĆÆi cho toĆ¹c nhƶ caĆ¹c chaĆ”t oxy hoĆ¹a(thuoĆ”c nhuoƤm
toĆ¹c) , chaĆ”t khƶƻ taĆ„y traĆ©ng toĆ¹c hay caĆ¹c myƵ phaĆ„m khaĆ¹c. QuaĆ¹ trƬnh naĆøy coĆ¹
theĆ„ thay ƱoĆ„i khi ngƶĆøng duĆøng caĆ¹c hoĆ¹a chaĆ”t coĆ¹ haĆÆi toĆ¹c .
TaĆŖng nhieƤt ƱoƤ hoaĆ«c duĆøng nĆ¶Ć“Ć¹c kieĆ m, cho pheĆ¹p hoĆ¹a chaĆ”t Ʊi qua qua
bieĆ„u bƬ . QuaĆ¹ trƬnh keĆ”t thuĆ¹c caĆ¹c vaĆ„y ƱoĆ¹ng laĆÆi laĆ n nƶƵa.
Nhƶng neĆ”u toĆ¹c cuƵng ƱƶƓĆÆc xƶƻ lyĆ¹ nhieĆ u laĆ n vaĆ»y coĆ¹ theĆ„ khoĆ¢ng trĆ“Ć» laĆÆi kĆn
nhƶ cuƵ taĆ¹c duĆÆng baĆ»o veƤ cuĆ»a chuĆ¹ng bĆ² maĆ”t. BieĆ„u bƬ cuƵng coĆ¹ theĆ„ bĆ² hƶ
haĆÆi khi laĆøm khoĆ¢ noĆ¹ng, vieƤc cuoƤn toĆ¹c noĆ¹ng quaĆ¹, hay taĆ¹c ƱoƤng cuĆ»a gioĆ¹
vaĆø maĆ«t trĆ“Ćøi. ToĆ¹c trĆ“Ć» thaĆønh laĆø xoĆ”p vaĆø nĆ¶Ć“Ć¹c coĆ¹ theĆ„ ra khoĆ»i voĆ» laĆøm toĆ¹c khoĆ¢
.BieĆ„u bƬ deĆ£ vƓƵ, daĆ n daĆ n laĆøm yeĆ”u toĆ¹c
Lƶu yĆ¹:
CaĆ¹c thaĆønh phaĆ n trong daĆ u goƤi ƱaĆ u noĆ¹i chung khoĆ¢ng laĆøm haĆÆi toĆ¹c hoaĆ«c
da ƱaĆ u.
DaĆ u goƤi ƱaĆ u khoĆ¢ng thay ƱoĆ„i nhƶƵng tĆnh chaĆ”t vaƤt lyĆ¹ toĆ¹c, nhƶ sƶĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i
vaĆø ƱoƤ beĆ n toĆ¹c
khoĆ¢ng thaĆ”y baĆØng chĆ¶Ć¹ng daĆ u goƤi ƱaĆ u gaĆ¢y ra toĆ¹c boĆÆt gaĆ¢y ra gaĆ u.
DaĆ u goƤi ƱaĆ u khoĆ¢ng gaĆ¢y ra sƶĆÆ ruĆÆng toĆ¹c cuƵng nhƶ khoĆ¢ng aĆ»nh hƶƓƻng naĆøo
treĆ¢n nhĆ²p ƱoƤ taĆŖng trƶƓƻng toĆ¹c.
SĆĆ RUĆNG TOĆC
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
14. 21
CAĆY TOĆC
NguyeĆ¢n nhaĆ¢n
- Da daĆ u. DaĆ u keĆ”t dĆnh caĆ¹c teĆ” baĆøo cheĆ”t
- vi sinh vaƤt (ƱaĆ«c bieƤt laĆø haĆ u heĆ”t caĆ¹c loaĆÆi men Malassezia)
Trong taĆøi lieƤu cuƵ cho raĆØng naĆ”m Malassezia furfur (trĆ¶Ć“Ć¹c ƱaĆ¢y goĆÆi laĆø
Pityrosporum ovale) laĆø nguyeĆ¢n nhaĆ¢n gaĆ¢y ra gaĆøu. NaĆŖm 2007 ƱaƵ phaĆ¹t hieƤn
moƤt loaĆÆi naĆ”m da ƱaĆ u laĆø Malassezia globosa, chuyeĆ„n hoĆ¹a caĆ¹c chaĆ”t beĆ¹o
taĆÆo ra acid oleic. Trong gaĆøu, Malassezia taĆŖng baĆØng 1,5 ƱeĆ”n 2 laĆ n so vĆ“Ć¹i
bƬnh thƶƓĆøng. Acid oleic xaĆ¢m nhaƤp vaĆøo lĆ“Ć¹p treĆ¢n cuĆøng cuĆ»a lĆ“Ć¹p bieĆ„u bƬ, gaĆ¢y
ra phaĆ»n Ć¶Ć¹ng vieĆ¢m laĆøm roĆ”i loaĆÆn caĆ¢n baĆØng noƤi gaĆ¢y neĆ¢n sƶĆÆ phaĆ¢n caĆ©t baĆ”t
thƶƓĆøng cuĆ»a teĆ” baĆøo lĆ“Ć¹p sƶĆøng
- nhaĆÆy caĆ»m
HieĆ”m khi, gaĆøu coĆ¹ theĆ„ laĆø moƤt bieĆ„u hieƤn cuĆ»a moƤt phaĆ»n Ć¶Ć¹ng dĆ² Ć¶Ć¹ng vĆ“Ć¹i hoĆ¹a
chaĆ”t trong gel maĆ¹i toĆ¹c, thuoĆ”c xĆ²t, vaĆø daĆ u goƤi ƱaĆ u, daĆ u toĆ¹c, hoaĆ«c ƱoĆ¢i khi
ngay caĆ» thuoĆ”c gaĆøu nhƶ ketoconazol
quaĆ¹ nhieĆ u moĆ hoĆ¢i vaĆø khĆ haƤu coĆ¹ vai troĆø quan troĆÆng trong beƤnh sinh gaĆøu.
GaĆøu (tieĆ”ng Latinh simplex capillitii ) laĆø sƶĆÆ bong cuĆ»a caĆ¹c teĆ” baĆøo da
cheĆ”t tƶĆø da ƱaĆ u. BƬnh thƶƓĆøng caĆ¹c teĆ” baĆøo da cheĆ”t vaĆø bong ra vĆ“Ć¹i soĆ”
lƶƓĆÆng nhoĆ» khoaĆ»ng 487.000 teĆ” baĆøo/cm2 vaĆø ƱƶƓĆÆc laĆøm saĆÆch baĆØng
chaĆ”t taĆ„y rƶƻa. MoƤt soĆ” ngƶƓĆøi hoaĆ«c do beƤnh maĆÆn tĆnh hoaĆ«c laĆø moƤt keĆ”t
quaĆ» cuĆ»a taĆ¹c nhaĆ¢n naĆøo ƱoĆ¹ gaĆ¢y neĆ¢n moƤt soĆ” lƶƓĆÆng lĆ“Ć¹n baĆ”t thƶƓĆøng
800.000 teĆ” baĆøo /cm2, coĆ¹ theĆ„ keĆøm theo da ƱoĆ» vaĆø kĆch Ć¶Ć¹ng
GAĆU
ĆaĆÆi cƶƓng
21
ĆieĆ u trĆ²
DaĆ u goƤi ƱaĆ u thƶƓĆøng ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng trong trĆ² gaĆ u. ĆoĆ¹ laĆø sƶĆÆ keĆ”t hĆ“ĆÆp caĆ¹c
thaĆønh phaĆ n ƱeĆ„ kieĆ„m soaĆ¹t gaĆøu.
KeƵm pyrithion (ZPT)
giuĆ¹p bƬnh thƶƓĆøng hoĆ¹a quaĆ¹ trƬnh sƶĆøng hoĆ¹a bieĆ„u moĆ¢ hoaĆ«c saĆ»n xuaĆ”t baƵ
nhĆ“Ćøn hoaĆ«c caĆ» hai. NgoaĆøi ra moƤt soĆ” nghieĆ¢n cĆ¶Ć¹u ƱaƵ cho thaĆ”y giaĆ»m ƱaĆ¹ng
keĆ„ soĆ” lƶƓĆÆng naĆ”m men sau khi sƶƻ duĆÆng ZPT, noĆ¹ laĆø moƤt taĆ¹c nhaĆ¢n khaĆ¹ng
naĆ”m vaĆø khaĆ¹ng khuaĆ„n. MoƤt nghieĆ¢n cĆ¶Ć¹u cuĆ»a Warner cho thaĆ”y giaĆ»m
ƱaĆ¹ng keĆ„ caĆ¹c caĆ”u truĆ¹c baĆ”t thƶƓĆøng ƱƶƓĆÆc tƬm thaĆ”y trong gaĆøu khi sƶƻ duĆÆng
ZPT
N O
S
Zn2+
O N
S
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
15. 21
Steroid
Corticosteroid coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng choĆ”ng vieĆ¢m vaĆø choĆ”ng taĆŖng sinh teĆ” baĆøo.
O
Selenium sulfid
chuĆ» yeĆ”u choĆ”ng Malassezia chĆ¶Ć¹ khoĆ¢ng phaĆ»i laĆø do taĆ¹c ƱoƤng taĆŖng
sinh teĆ” baĆøo cuĆ»a noĆ¹, maĆ«c duĆø noĆ¹ coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng trong vieƤc giaĆ»m teĆ” baĆøo.
NoĆ¹ coĆ¹ ƱaĆ«c tĆnh choĆ”ng tieĆ”t baƵ cuƵng nhƶ taĆ¹c duĆÆng kƬm cheĆ” sƶĆÆ taĆŖng
caĆ¹c teĆ” baĆøo cuĆ»a bieĆ„u bƬ vaĆø bieĆ„u moĆ¢ nang.
S
S
S S
Se Se
Se
S
F
HO
OH
OH
O
CaĆ¹c thuoĆ”c choĆ”ng naĆ”m imidazol
ketoconazol
Cl
CaĆ¹c thuoĆ”c choĆ”ng naĆ”m imidazol nhƶ ketoconazol taĆ¹c duĆÆng baĆØng
caĆ¹ch ngaĆŖn chaĆ«n sƶĆÆ sinh toĆ„ng hĆ“ĆÆp ergosterol, daĆ£n xuaĆ”t sterol
chĆnh cuĆ»a maĆøng teĆ” baĆøo naĆ”m. Thay ƱoĆ„i tĆnh thaĆ”m cuĆ»a maĆøng teĆ” gaĆ¢y
ra bĆ“Ć»i sƶĆÆ suy giaĆ»m ergosterol khoĆ¢ng phuĆø hĆ“ĆÆp vĆ“Ć¹i sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ„n
naƔm
hydroxypyridon
Ciclopirox
CH3
KhaĆ¹c vĆ“Ć¹i CaĆ¹c thuoĆ”c choĆ”ng naĆ”m imidazol, hydroxypyridon ƱoĆ¹
khoĆ¢ng aĆ»nh hƶƓƻng ƱeĆ”n sinh toĆ„ng hĆ“ĆÆp sterol, thay vaĆøo ƱoĆ¹ can thieƤp
vĆ“Ć¹i caĆ¹c hoaĆÆt ƱoƤng vaƤn chuyeĆ„n cuĆ»a caĆ¹c ƱaĆÆi phaĆ¢n tƶƻ caĆ n thieĆ”t, cho
taĆÆo maĆøng teĆ” baĆøo vaĆø quaĆ¹ trƬnh hoĆ¢ haĆ”p cuĆ»a teĆ” baĆøo. Ciclopirox hieƤn
ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng roƤng raƵi
O
Cl
O
N
N N O
N
H3C
O
OH
NO
CH3
21
2014
C9H15N5O p.t.l 209,25
TeĆ¢n khoa hoĆÆc: 6-(1-Piperidinyl)-2,4-pyrimidinediamin 3-oxid
TĆnh chaĆ”t
KeĆ”t tinh tƶĆø methanol-acetonitril. ĆoƤ tan. (mg/ml). propylen glycol 75,
methanol 44, ethanol 29, 2-propanol 67, dimethylsulfoxid 6.5
N
NH2 N NH2
N
+
MINOXIDIL
O-
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
16. 21
TaĆ¹c duĆÆng dƶƓĆÆc lƶĆÆc
- TaĆ¹c duĆÆng. Minoxidil duĆøng daĆÆng uoĆ”ng laĆø thuoĆ”c haĆÆ huyeĆ”t aĆ¹p nhƶng duĆøng
ngoaĆøi ƱeĆ„ choĆ”mg ruĆÆng toĆ¹c,
- CĆ“ cheĆ” taĆ¹c ƱoƤng. Minoxidil coĆ¹ theĆ„ taĆ¹c duĆÆng trƶĆÆc tieĆ”p leĆ¢n nang toĆ¹c hay kĆch
thĆch mao maĆÆch nang toĆ¹c, taĆŖng maĆ¹u Ʊi qua da ƱaĆ u. Minoxidil cuƵng laĆøm
thay ƱoĆ„i sƶĆÆ chuyeĆ„n hoĆ¹a androgen da ƱaĆ u
ChƦ Ć±Ć²nh
VƬ coĆ¹ nhieĆ u taĆ¹c duĆÆng phuĆÆ neĆ¢n chƦ duĆøng trĆ² huyeĆ”t aĆ¹p cao naĆ«ng
DuĆøng ngoaĆøi choĆ”ng ruĆÆng toĆ¹c
ChoĆ”ng chƦ Ć±Ć²nh
BeƤnh u teĆ” baĆøo ƶa crom, cao huyeĆ”t aĆ¹p phoĆ„i thĆ¶Ć¹ caĆ”p do heĆÆp van hai laĆ¹, nhoĆ i
maĆ¹u cĆ“ tim.
DaĆÆng duĆøng
vieĆ¢n 2,5 mg, 5mg, 10mg
ThuoĆ”c mƓƵ 2%- 5% LieĆ u
duĆøng
NgƶƓĆøi lĆ“Ć¹n 5- 40mg/ ngaĆøy
TreĆ» em dĆ¶Ć“Ć¹i 12 tuoĆ„i 0,2m/kg/ ngaĆøy
21
HO OH
O O
ACID AZELAIC
Acid azelaic laĆø moƤt acid dicarboxylic no coĆ¹ trong tƶĆÆ nhieĆ¢n ƱƶƓĆÆc tƬm
thaĆ”y trong luĆ¹a mƬ, luĆ¹a maĆÆch vaĆø maĆÆch nha. VaĆø ƱƶƓĆÆc taĆÆo ra tƶĆø
Malassezia furfur ( hay Pityrosporum ovale), moƤt men coĆ¹ treĆ¢n da
bƬnh thƶƓĆøng coĆ¹ hieƤu quaĆ» choĆ”ng laĆÆi moƤt soĆ” beƤnh da, nhƶ muĆÆn nhoĆÆt,
duĆøng daĆÆng cream 20%. Azelaic acid coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng kĆch thĆch moĆÆc
toĆ¹c.
ToĆ„ng hĆ“ĆÆp tƶĆø caĆ¹c acid beĆ¹o maĆÆch daĆøi:
O3
Acid linoleic, ricinoleic Acid azelaic
TaĆ¹c duĆÆng
Azelaic acid laĆøm: giaĆ»m toĆ”c ƱoƤ taĆŖng trƶƓƻng cuĆ»a vi khuaĆ„n
Propionibacterium acnes vaĆø Staphylococcus epidermidis Ć“Ć» folicle
TroĆ¹c da vaĆø taĆ„y muĆÆn trĆ¶Ć¹ng caĆ¹
LaĆøm giaĆ»m saĆ¹c toĆ”: noĆ¹ laĆø ƱaĆ«c bieƤt hƶƵu Ćch cho beƤnh nhaĆ¢n bĆ² naĆ¹m da.
Nhƶng cuƵng caĆ n lƶu yĆ¹ hieƤn tƶƓĆÆng maĆ”t saĆ©c toĆ” da khi duĆøng acid azelaic.
Azelaic acid coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng kĆch thĆch moĆÆc toĆ¹c. axit do Ć¶Ć¹c cheĆ” maĆÆnh 5-
alpha reductase (5-AR), enzym 5-AR, chuyeĆ„n ƱoĆ„i testosteron thaĆønh
dihydrotestosteron (DHT). DHT gaĆ¢y haĆÆi follicle toĆ¹c.
KhoĆ¢ng ƱoƤc haĆÆi, vaĆø thĆch hĆ“ĆÆp vĆ“Ć¹i haĆ u heĆ”t beƤnh nhaĆ¢n.
5-alpha reductase
testosteron dihydrotestosteron (DHT).
ChƦ Ć±Ć²nh
Azelaic acid ƱƶƓĆÆc duĆøng ƱeĆ„ trĆ² muĆÆn trĆ¶Ć¹ng caĆ¹ vaĆø muĆÆn vieĆ¢m. Azelaic acid
naĆøy cuƵng ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng daĆÆng gel ƱeĆ„ giaĆ»m vieĆ¢m.
KĆch thĆch moĆÆc toĆ¹c..
BieƤt dƶƓĆÆc: Azelex, Finacea, Finevin, Skinoren (Anh)
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
17. 21
OH
O
C20H28O2 P.t.l: 300,44
Tretinoin laĆø daĆÆng acid cuĆ»a vitamin A thƶƓĆøng ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng ƱeĆ„
chƶƵa trĆ² muĆÆn. ĆƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng Ć“Ć» daĆÆng kem hay gel
ThƶƓĆøng phoĆ”i hĆ“ĆÆp vĆ“Ć¹i minoxidil trong ƱieĆ u trĆ² ruĆÆng toĆ¹c
TOĆM TAĆT MOĆT SOĆ DĆĆ LIEĆU VEĆ TOĆC
TRETIONIN
moƤt soĆ” thuoĆ”c choĆ”ng ruĆÆng toĆ¹c
ChƦ Ć±Ć²nh
Tretinoin nhaĆ”t laĆø thƶƓĆøng duĆøng trĆ² muĆÆn. ĆaĆ¢y laĆø retinoid ƱaĆ u tieĆ¢n ƱƶƓĆÆc
duĆøng treĆ¢n da. NoĆ¹ ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng ƱieĆ u trĆ² ruĆÆng toĆ¹c vaĆø cuƵng laĆø moƤt thaĆønh
phaĆ n cuĆ»a nhieĆ u saĆ»n phaĆ„m ƱƶƓĆÆc quaĆ»ng caĆ¹o laĆø coĆ¹ theĆ„ laĆøm chaƤm laƵo hoĆ¹a
da hoaĆ«c xoaĆ¹ veĆ”t nhaĆŖn. tretinoin cuƵng coĆ¹ theĆ„ duĆøng ƱeĆ„ chƶƵa trĆ² vaĆø giaĆ»m bĆ“Ć¹t
da caĆŖng baĆØng caĆ¹ch taĆŖng saĆ»n xuaĆ”t collagen trong chaĆ¢n bƬ.
CaĆ¹c nghieĆ¢n cĆ¶Ć¹u ƱaƵ chƦ ra raĆØng tretinoin coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng choĆ”ng ruĆÆng toĆ¹c phoĆ”i
hĆ“ĆÆp vĆ“Ć¹i minoxidil. HoĆ£n hĆ“ĆÆp naĆøy dƶƓĆøng nhƶ laĆø vĆ“Ć¹i taĆ¹c duĆÆng laĆøm taĆŖng sƶĆÆ
haƔp thu minoxidil.
TaĆ¹c duĆÆng phuĆÆ
ĆÆLaĆøm khoĆ¢ da hay gia taĆŖng sƶĆÆ nhaĆÆy caĆ»m cuĆ»a da. SaĆ»n phaĆ„m naĆøy laĆøm taĆŖng
nguy cĆ“ chaĆ¹y naĆ©ng cƶĆÆc vƬ theĆ” da caĆ n ƱƶƓĆÆc chaĆŖm soĆ¹c (traĆ¹nh naĆ©ng hay
duĆøng thuoĆ”c choĆ”ng naĆ©ng v.v.)
Tretinoin coĆ¹ theĆ„ gaĆ¢y moĆ»ng da, neĆ¢n traĆ¹nh khoĆ¢ng duĆøng caĆ¹c chaĆ”t saĆ¹p treĆ¢n
da. SaĆ¹p seƵ laĆøm moĆ»ng lĆ“Ć¹p bieĆ„u bƬ daĆ£n ƱeĆ”n ƱoĆ» da vieĆ¢m, Ʊau da.
DaĆÆng duĆøng
Gel, cream
BieƤt dƶƓĆÆc
HairMedics, Aberela, Renova, Retin-A, Avita
21
MoĆ£i follicle coĆ¹ theĆ„ sinh nhieĆ u toĆ¹c qua moƤt caĆ» cuoƤc ƱƓĆøi
ToĆ¹c lĆ“Ć¹n leĆ¢n Ć“Ć» nhĆ²p ƱoƤ khoaĆ»ng 1 cm moƤt thaĆ¹ng
MoĆ£i follicle traĆ»i nhƶƵng chu trƬnh taĆŖng trƶƓƻng tĆch cƶĆÆc vaĆø nghƦ ngĆ“i.
ToĆ¹c treĆ¢n da ƱaĆ u ngƶƓĆøi lĆ“Ć¹n khoĆ¢ng lĆ“Ć¹n leĆ¢n cuĆøng luĆ¹c. ChuĆ¹ng naĆØm trong
nhƶƵng chu trƬnh khaĆ¹c nhau.
SƶĆÆ ruĆÆng vaĆø gia taĆŖng toĆ¹c coĆ¹ veĆ» xaĆ»y ra tƬnh cĆ“Ćø, nhƶng moĆ£i follicle toĆ¹c
quaĆ¹ trƬnh ƱƶƓĆÆc kieĆ„m soaĆ¹t chĆnh xaĆ¹c.
VieƤc nhoĆ„ toĆ¹c tƶĆø moƤt follicle daĆ£n ƱeĆ”n sƶĆÆ taĆŖng trƶƓƻng toĆ¹c mĆ“Ć¹i
sƶĆÆ caĆ©t toĆ¹c khoĆ¢ng laĆøm toĆ¹c nhanh hĆ“n daĆøy hĆ“n. CuƵng khoĆ¢ng coĆ¹ sƶĆÆ caĆÆo
loĆ¢ng chaĆ¢n laĆøm laĆøm loĆ¢ng thoĆ¢ hĆ“n kĆch thĆ¶Ć“Ć¹c toĆ¹c do Gien xaĆ¹c Ć±Ć²nh
NgƶƓĆøi giaĆø soĆ” follicle sinh toĆ¹c giaĆ»m tƶĆÆ nhieĆ¢n . thĆ“Ćøi kyĆø anagen ngaĆ©n laĆÆi. myƵ
phaĆ„m vaĆø daĆ u goƤi noĆ¹i chung khoĆ¢ng aĆ»nh hƶƓƻĆÆng tĆ“Ć¹i sƶĆÆ taĆŖng trƶƓƻng cuĆ»a toĆ¹c
2013
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
18. 21
CAĆU TRUĆC DA
ThoaĆÆt nhƬn da troĆ¢ng nhƶ moƤt lĆ“Ć¹p bao phuĆ» ƱƓn giaĆ»n, trang trĆ cho
thaĆ¢n theĆ„
0oC
CAĆU TRUĆC DA
. Da laĆø tieĆ n ƱoĆ n cuĆ»a heƤ thoĆ”ng thaĆ n kinh vaĆø laĆø nĆ“i tieĆ”p xuĆ¹c gaĆ n nhaĆ”t cuĆ»a
cĆ“ theĆ„ vĆ“Ć¹i theĆ” giĆ“Ć¹i beĆ¢n ngoaĆøi. NhĆ“Ćø da ta coĆ¹ theĆ„ caĆ»m thaĆ”y ĆÆ sƶĆÆ Ć±au, sƶĆÆ
thay ƱoĆ„i cuĆ»a nhieƤt Ʊo nhƶƵng taĆ¹c ƱoƤng cuĆ»a moĆ¢i trƶƓĆøng
21
CAĆU TRUĆC DA
Da ƱƶƓĆÆc taĆÆo ra bĆ“Ć»i ba lĆ“Ć¹p : bieĆ„u bƬ, chaĆ¢n bƬ vaĆø lĆ“Ć¹p mƓƵ
CAĆU TRUĆC DA
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
19. 21
CAĆU TRUĆC DA
BieƄu bƬ
BieĆ„u bƬ laĆø lĆ“Ć¹p ngoaĆøi cuĆøng. BieĆ„u bƬ trong mĆ“Ćø. cho pheĆ¹p moƤt phaĆ n aĆ¹nh
saĆ¹ng xuyeĆ¢n qua tƶƓng tƶĆÆ nhƶ thuĆ»y tinh ƱuĆÆc. BieĆ„u bƬ khoĆ¢ng chĆ¶Ć¹a caĆ¹c
maĆÆch maĆ¹u nhƶng coĆ¹ theĆ„ nhaƤn oxy vaĆø nhƶƵng chaĆ”t dinh dƶƓƵng tƶĆø
nhƶƵng lĆ“Ć¹p saĆ¢u hĆ“n cuĆ»a da. ĆaĆ¹y bieĆ„u bƬ laĆø moƤt maĆøng raĆ”t moĆ»ng, goĆÆi laĆø
maĆøng neĆ n, gaĆ©n bieĆ„u bƬ vĆ“Ć¹i lĆ“Ć¹p dĆ¶Ć“Ć¹i.
Ća soĆ” caĆ¹c vuĆøng cĆ“ theĆ„ bieĆ„u bƬ chƦ daĆøy 35- 50 Āµm
BieƄu bƬ
35- 50 Āµm
CAĆU TRUĆC DA
TreĆ¢n baĆøn tay vaĆø baĆøn chaĆ¢n nhƶƵng daĆøy hĆ“n, leĆ¢n tĆ“Ć¹i vaĆøi milimeĆ¹t.
BieĆ„u bƬ xung quanh maĆ©t chƦ daĆøy Ćø khoaĆ»ng 20Āµm.
21
CAĆU TRUĆC DA
SƶĆøng
TeĆ” baĆøo
haĆÆt
TeĆ” baĆøo gai
TheĆ„ lieĆ¢n keĆ”t
TeĆ” baĆøo neĆ n
TaĆ”t caĆ» caĆ¹c teĆ” baĆøo bieĆ„u bƬ
baĆ©t nguoĆ n tƶĆø moƤt lĆ“Ć¹p teĆ”
baĆøo ƱƓn goĆÆi laĆø lĆ“Ć¹p neĆ n.
LĆ“Ć¹p naĆøy daĆ n daĆ n di chuyeĆ„n
leĆ¢n treĆ¢n, maĆ”t nhaĆ¢n vaĆø baĆ©t
ƱaĆ„u taĆÆo nhƶƵng protein da
goĆÆi laĆø keratin
sinh keratin
keratinocyte.
CaĆ¹c teĆ” baĆøo
ƱƶƓĆÆc goĆÆi laĆø
Trong khi
chuĆ¹ng di chuyeĆ„n leĆ¢n treĆ¢n
xuyeĆ¢n qua beĆ daĆøy da vaĆø
thay ƱoĆ„i tƶĆø tƶĆø. CaĆ¹c teĆ” baĆøo
bieĆ”n ƱoĆ„i vaĆø hƬnh thaĆønh caĆ¹c
lĆ“Ć¹p rieĆ¢ng bieƤt
NhƶƵng teĆ” baĆøo di chuyeĆ„n leĆ¢n treĆ¢n coĆ¹ hƬnh daĆÆng phaĆŗng, ChuĆ¹ng lieĆ¢n
keĆ”t vĆ“Ć¹i nhau bĆ“Ć»i lĆ“Ć¹p gai ƱƶƓĆÆc hƬnh thaĆønh. NhƶƵng teĆ” baĆøo naĆøy taĆÆo ra
nhƶƵng chaĆ”t mƓƵ ƱaĆ«c bieƤt goĆÆi laĆø sphingolipid. Khi caĆ¹c teĆ” baĆøo di chuyeĆ„n
tĆ“Ć¹i lĆ“Ć¹p sƶĆøng caĆ¹c lipid naĆøy ƱoĆ¹ng vai troĆø quan troĆÆng trong sƶĆÆ duy trƬ ƱoƤ
aƄm cuƻa da.
CAĆU TRUĆC DA
Lipid
NĆ¶Ć“Ć¹c
caĆ¹c teĆ” baĆøo da luoĆ¢n luoĆ¢n ƱƶƓĆÆc thay theĆ” baĆØng nhƶƵng teĆ” baĆøo beĆ¢n dĆ¶Ć“Ć¹i.
quaĆ¹ trƬnh naĆøy ƱƶƓĆÆc goĆÆi laĆø sƶĆÆ troĆ¹c vaĆ»y
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
20. 21
CaĆ¹c melanin vaĆø maĆøu da
teĆ” baĆøo taĆÆo melanin laĆø caĆ¹c melanocyte, trong lĆ“Ć¹p neĆ n bieĆ„u bƬ.
CoĆ¹ hai daĆÆng melanin: NhƶƵng haĆÆt nhoĆ» eumelanin , troĆøn vaĆø mĆ²n taĆÆo ra
maĆøu da naĆ¢u vaĆø Ʊen, vaĆø pheomelanin khoĆ¢ng coĆ¹ hƬnh daĆÆng nhaĆ”t Ć±Ć²nh
thƶƓĆøng thaĆ”y Ć“Ć» ngƶƓĆøi da saĆ¹ng.
CAĆU TRUĆC DA
CAĆU TRUĆC DA
MaĆøu da phaĆ»n aĆ¹nh sƶĆÆ thĆch nghi vĆ“Ć¹i moĆ¢i trƶƓĆøng. SƶĆÆ tieĆ”n hoĆ¹a cuĆ»a loaĆøi
ngƶƓĆøi hƬnh thaĆønh ba nhoĆ¹m chuĆ»ng toƤc khaĆ¹c nhau :
NhƶƵng ngƶƓĆøi ChaĆ¢u AĆ¹
NhƶƵng ngƶƓĆøi ChaĆ¢u Phi.
NgƶƓĆøi CaĆ¹p ca dĆ“
Da saĆ£m coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng baĆ»o veƤ hĆ“n da maĆøu saĆ¹ng khoaĆ»ng 30 laĆ n
ngƶƓĆøi ChaĆ¢u AĆ¹ NgƶƓĆøi CaĆ¹p ca dĆ“ ngƶƓĆøi ChaĆ¢u Phi.
21
ChaĆ¢n bƬ
LĆ“Ć¹p thĆ¶Ć¹ hai naĆØm saĆ¢u hĆ“n laĆø chaĆ¢n bƬ . NoĆ¹ chĆ¶Ć¹a maĆÆch maĆ¹u, daĆ¢y thaĆ n
kinh, nhƶƵng goĆ”c toĆ¹c vaĆø tuyeĆ”n moĆ hoĆ¢i. ChaĆ¢n bƬ coĆ¹ theĆ„ daĆøy tĆ“Ć¹i 3000 Āµm
CAĆU TRUĆC DA
CAĆU TRUĆC DA
colagen ƱƶƓĆÆc xeĆ”p thaĆønh boĆ¹Ć¹ xuyeĆ¢n qua chaĆ¢n bƬ, trong moƤt khoĆ”i chaĆ”t
gioĆ”ng thaĆÆch goĆÆi laĆø chaĆ”t neĆ n coĆ¹ baĆ»n chaĆ”t laĆø glycoprotein. Colagen
chieĆ”m tĆ“Ć¹i 75 % troĆÆng lƶƓĆÆng chaĆ¢n bƬ taĆÆo sƶĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i, da
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
21. 21
CAĆU TRUĆC DA
Collagen ƱƶƓĆÆc giƶƵ cuĆøng nhau bĆ“Ć»i caĆ¹c sĆ“ĆÆi ƱaĆøn hoĆ i chaĆÆy qua chaĆ¢n
bƬ. goĆÆi laĆø elastin, chieĆ”m khoaĆ»ng 5 % troĆÆng lƶƓĆÆng chaĆ¢n bƬ
H H O
N C C
+
N
( CH2 )
( CH2 )
3
4
CCN
OH H
( CH2)2 C
N H
H
C O
C ( CH2)2
H N
O C
MoƤt nhoĆ¹m caĆ”u truĆ¹c tƶƓng tƶĆÆ caĆ¹c ngoĆ¹n tay goĆÆi laĆø caĆ¹c nuĆ¹t lĆ¶Ć“Ć¹i nhoĆ¢ ra tƶĆø
chaĆ¢n bƬ vaĆø bieĆ„u bƬ laĆøm taĆŖng sƶĆÆ tieĆ”p xuĆ¹c giƶƵa caĆ¹c lĆ“Ć¹p da, vaĆø caĆ»n trĆ“Ć»
bieĆ„u bƬ bong ra. LĆ“Ć¹p naĆøy khoĆ¢ng coĆ¹ trong da thai nhi nhƶng nhanh
choĆ¹ng phaĆ¹t trieĆ„n sau khi sinh, khi giaĆø lĆ“Ć¹p naĆøy moĆ»ng Ʊi vaĆø phaĆŗng hĆ“n
caĆ¹c nuĆ¹t lĆ¶Ć“Ć¹i nhoĆ¢ ra tƶĆø chaĆ¢n bƬ vaĆø bieĆ„u bƬ laĆøm taĆŖng sƶĆÆ tieĆ”p xuĆ¹c giƶƵa caĆ¹c
lĆ“Ć¹p da, vaĆø caĆ»n trĆ“Ć» bieĆ„u bƬ bong ra
NuĆ¹t lĆ¶Ć“Ć¹i
collagen
SAI LAĆM VEĆ COLLAGEN
21
Acid hyaluronic xung quanh collagen vaĆø elastin. coĆ¹ khaĆ» naĆŖng huĆ¹t
nĆ¶Ć“Ć¹c gaĆ”p haĆøng traĆŖm laĆ n troĆÆng lƶƓĆÆng cuĆ»a noĆ¹. BaĆØng caĆ¹ch naĆøy giƶƵ aĆ„m
cho da. GaĆ n ƱaĆ¢y acid hyaluronic ƱaƵ ƱƶƓĆÆc tieĆ¢m vaĆøo trong da, giaĆ»m
bĆ“Ć¹t nhaĆŖn da.
NĆ¶Ć“Ć¹c 100g
Acid hyaluronic
1g
CAĆU TRUĆC DA
Hyaluronic
O
H HNCOCH
H
H H
H
O
OH
CH OH2
3
COO
O
H O
H
H
H OH
H
OH
CAĆU TRUĆC DA
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
22. 21
LĆ“Ć¹p mƓƵ
CĆ“
MaĆÆch maĆ¹u
MoĆ¢ mƓƵ
moĆ¢ mƓƵ dĆ¶Ć“Ć¹i chaĆ¢n bƬ.. NoĆ¹ chĆ¶Ć¹a caĆ¹c maĆÆch maĆ¹u vaĆø nhƶƵng daĆ¢y thaĆ n
kinh lĆ“Ć¹n hĆ“n Ć“Ć» chaĆ¢n bƬ, vaĆø caĆ¹c teĆ” baĆøo mĆ“.Ƶ NoĆ¹ cuƵng coĆ¹ theĆ„ chĆ¶Ć¹a
caĆ¹c nang toĆ¹c trong pha phaĆ¹t trieĆ„n
CAĆU TRUĆC DA
HaĆÆch chaĆ”t nhĆ“Ćøn
NhƶƵng haĆÆch chaĆ”t nhĆ“Ćøn laĆø boƤ phaƤn da vaĆø toĆ¹c saĆ»n sinh daĆ u.
CAĆU TRUĆC DA
21
CAĆU TRUĆC DA
TuyeĆ”n moĆ hoĆ¢i
Trung bƬnh coĆ¹ 2 trieƤu tuyeĆ”n moĆ hoĆ¢i
TuyeĆ”n Eccrine sinh moĆ hoĆ¢i. MoĆ hoĆ¢i ƱoĆ¹ng vai troĆø quan troĆÆng trong
vieƤc ƱieĆ u hoaĆø nhieƤt ƱoƤ cĆ“ theĆ„ bĆ“Ć»i sƶĆÆ bay hĆ“i nĆ¶Ć“Ć¹c tƶĆø da
TuyeĆ”n Apocrine saĆ»n sinh chaĆ”t muĆøi coĆ¹ tĆnh duĆÆc
CAĆU TRUĆC DA
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
23. 21
MoĆ¢i
MoĆ¢i laĆø caĆ”u truĆ¹c da ƱaĆ«c bieƤt noĆ„i baƤt Ć“Ć» maĆ«t. ChuĆ¹ng coĆ¹ theĆ„ ƱƶƓĆÆc chia
thaĆønh ba vuĆøng khaĆ¹c nhau. LĆ“Ć¹p da Ć“Ć» phĆa ngoaĆøi vaĆø lĆ“Ć¹p moĆ¢ moĆ»ng Ć“Ć»
beĆ¢n trong. GiƶƵa phaĆ n naĆøy laĆø vuĆøng coĆ¹ maĆøu ƱoĆ» son
MoĆ¢i khoĆ¢ng coĆ¹ loĆ¢ng vaĆø nhƶƵng haĆÆch moĆ hoĆ¢i
3 lĆ“Ć¹p da
MOĆT SOĆ CAĆU TRUĆC DA ĆAĆC BIEĆT
MoĆ¹ng tay
ĆaĆ¢y laĆø di tĆch nhƶƵng moĆ¹ng vuoĆ”t laĆø chaĆ”t sƶĆøng bĆ² eĆ¹p ƱƶƓĆÆc sinh ra tƶĆø lĆ“Ć¹p
saĆ¹ng cuĆ»a bieĆ„u bƬ. ChaĆ”t sƶĆøng coĆ¹ theĆ„ huĆ¹t nĆ¶Ć“Ć¹c, ƱaĆ«c bieƤt trong thĆ“Ćøi gian
ngaĆ¢m aĆ”m.
Trung bƬnh, moĆ¹ng tay lĆ“Ć¹n leĆ¢n khoaĆ»ng bĆ“Ć»i moƤt nƶƻa milimeĆ¹t moƤt tuaĆ n;
MoĆ¹ng taĆŖng trƶƓƻng nhanh trong muĆøa heĆø chaƤm hĆ“n trong muĆøa ƱoĆ¢ng
MOĆT SOĆ CAĆU TRUĆC DA ĆAĆC BIEĆT
21
DA VAĆ GIĆĆI TĆNH
Da ƱaĆøn oĆ¢ng daĆøy hĆ“n da phuĆÆ nƶƵ
LĆ“Ć¹p collagen cuĆ»a da ƱaĆøn oĆ¢ng cuƵng nhieĆ u hĆ“n nƶƵ
Da ƱaĆøn oĆ¢ng taĆÆo nhieĆ u chaĆ”t nhĆ“Ćøn hĆ“n phuĆÆ nƶƵ
SƶĆÆ troĆ¹c vaĆ»y trong nhƶƵng ngƶƓĆøi ƱaĆøn oĆ¢ng chaƤm hĆ“n phuĆÆ nƶƵ.
ĆaĆøn oĆ¢ng coĆ¹ Ćt hĆ“n nhƶƵng haĆÆch moĆ hoĆ¢i, caĆ» eccrine laĆ£n apocrine.
MoĆ hoĆ¢i phuĆÆ nƶƵ coĆ¹ pH cao hĆ“n ( pH 7) so vĆ“Ć¹i ƱaĆøn oĆ¢ng ( pH 5.61).
ChĆ¶Ć¹c naĆŖng BieĆ„u bƬ
BaĆ»o veƤ thaĆ¢n theĆ„ khoĆ»i moĆ¢i trƶƓĆøng,
NgaĆŖn ngƶĆøa sƶĆÆ maĆ”t nĆ¶Ć“Ć¹c tƶĆø thaĆ¢n theĆ„
BaĆ»o veƤ cĆ“ theĆ„ khoĆ»i sƶĆÆ nhieĆ£m truĆøng.
ChĆ¶Ć¹c naĆŖng chaĆ¢n bƬ
BaĆ»o veƤ trĆ¶Ć“Ć¹c nhƶƵng va ƱaƤp
CaĆ¹c maĆÆch maĆ¹u Ć“Ć» chaĆ¢n bƬ nuoĆ¢i bieĆ„u bƬ
BaĆ»o veƤ hƬnh daĆÆng cuĆ»a thaĆ¢n theĆ„, baĆØng caĆ¹ch lieĆ¢n keĆ”t taĆ”t caĆ» nhƶƵng caĆ”u
truĆ¹c cuĆ»a da
TaĆÆo maĆøu saĆ©c da
TaĆÆo caĆ»m giaĆ¹c cho da nhĆ“Ćø caĆ¹c daĆ¢y thaĆ n kinh dĆ¶Ć“Ć¹i da
ĆieĆ u chƦnh nhieƤt ƱoƤ cĆ“ theĆ„
ChĆ¶Ć¹c naĆŖng lĆ“Ć¹p mƓƵ
GiƶƵ nhieƤt
CHĆĆC NAĆNG DA
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
24. 21
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG TĆĆI CHĆĆC NAĆNG DA
YeĆ”u toĆ” ngoaĆÆi
YeƔu toƔ noƤi
AĆnh saĆ¹ng maĆ«t trĆ“Ćøi
CaĆ¹c myƵ phaĆ„m
Dinh dƶƓƵng
TuoƄi
CaĆ¹c hormon
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG TĆĆI CHĆĆC NAĆNG DA
TaĆ¹c duĆÆng cuĆ»a caĆ¹c myƵ phaĆ„m
HieƤn nay vĆ“Ć¹i sƶĆÆ phaĆ¹t trieĆ„n cuĆ»a khoa hoĆÆc nhieĆ u myƵ phaĆ„m ƱaƵ ƱƶƓĆÆc taĆÆo ra
nhaĆØm baĆ»o veƤ da trĆ¶Ć“Ć¹c nhƶƵng taĆ¹c ƱoƤng cuĆ»a ngoaĆÆi caĆ»nh laĆøm chaƤm sƶĆÆ laƵo hoĆ¹a
da. MoƤt soĆ” nhoĆ¹m myƵ phaĆ„m chĆnh:
ChaĆ”t taĆ„y rƶƻa ( caĆ¹c xaĆø phoĆøng, dieƤn hoaĆÆt)
GiuĆ¹p loaĆÆi ra khoĆ»i da nhƶƵng chaĆ”t caĆ«n baƵ nhƶƵng teĆ” baĆøo cheĆ”t vaĆø caĆ» vi khuaĆ„n
giuĆ¹p da saĆÆch
21
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG TĆĆI CHĆĆC NAĆNG DA
ChaĆ”t choĆ”ng oxy hoĆ¹a
CoĆ¹ taĆ¹c duĆÆng choĆ”ng laƵo hoĆ¹a da ā thƶƓĆøng duĆøng caĆ¹c vitamin coĆ¹ tĆnh khƶƻ nhƶ
vitamin C, A, E
GoĆ”c tƶĆÆ do
ChaƔt choƔng
oxy hoĆ¹a
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG TĆĆI CHĆĆC NAĆNG DA
ChaĆ”t laĆøm aĆ„m ( glycerin, caĆ¹c cream nhuƵ tƶƓng, acid hyaluronicā¦.)
ĆaĆ¢y laĆø nhƶƵng chaĆ”t coĆ¹ taĆ¹c duĆÆng giƶƵ nĆ¶Ć“Ć¹c traĆ¹nh maĆ”t nĆ¶Ć“Ć¹c caĆ n thieĆ”t cho baĆ»o
veƤ da
NĆ¶Ć“Ć¹c
NĆ¶Ć“Ć¹c NĆ¶Ć“Ć¹c
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
25. 21
ChaƔt loƤt da
CAĆC YEĆU TOĆ AĆNH HĆĆĆNG TĆĆI CHĆĆC NAĆNG DA
AĆNH HĆĆĆNG CUĆA AĆNH NAĆNG MAĆT TRĆĆI LEĆN DA
UVC, 100- 290 nm
bĆ¶Ć“Ć¹c
nhaƔt
nhieĆ u
soĆ¹ng
vaĆø
naĆŖng
ngaƩn
mang
lƶƓĆÆng
nhaƔt cuƻa phoƄ UV
nguy hieĆ„m nhaĆ”t vĆ“Ć¹i
ƱƓĆøi soĆ”ng.
UVB ( 290 - 320
nm) LaĆø phaĆ n coĆ¹ haĆÆi
nhaĆ”t maĆø chuĆ¹ng ta
gaƫp
UVA ( 320 - 400 nm)
KhoaĆ»ng 1000 laĆ n Ćt
laĆøm haĆÆi da hĆ“n UVB.
UVA laĆøm thaĆ¢m nhaƤp
saĆ¢u hĆ“n vaĆøo da
21
AĆNH HĆĆĆNG CUĆA AĆNH NAĆNG MAĆT TRĆĆI LEĆN DA
NeĆ”u dĆ¶Ć“Ć¹i maĆ«t trĆ“Ćøi laĆ¢u bieĆ„u bƬ trĆ“Ć» neĆ¢n daĆøy hĆ“n, maĆ”t sƶĆÆ lƶƓĆÆn soĆ¹ng. LĆ“Ć¹p
sƶĆøng giƶƵ nĆ¶Ć“Ć¹c khoĆ¢ng hieƤu quaƵ. ToĆ”c ƱoƤ thay Ć¢ theĆ” chaƤm Ʊi caĆ¹c chĆ¶Ć¹c
naĆŖng da giaĆ»m. BieĆ„u bƬ deĆ£ vƓƵ. NhƶƵng sĆ“ĆÆi ƱaĆøn hoĆ i thoaĆ¹i hoĆ¹a. Da trĆ“Ć»
thaĆønh khoĆ¢ vaĆø bong ra
NhƶƵng mao maĆÆch trong chaĆ¢n bƬ giaĆ»m caĆ¹c maĆÆch maĆ¹u trĆ“Ć» thaĆønh quanh
co vaĆø mĆ“Ć» roƤng ra.
NeĆ”u phĆ“i naĆ©ng quaĆ¹ nhieĆ u coĆ¹ theĆ„ phaĆ¹t trieĆ„n thaĆønh ung thƶ da.
DA VAĆ TUOĆ
I
... .
.
TreĆ» em
LĆ“Ć¹p mƓƵ, lĆ“Ć¹p collagen moĆ»ng sƶĆÆ lieĆ¢n keĆ”t da vĆ“Ć¹i cĆ“ vaĆø xƶƓng loĆ»ng
leĆ»o vƬ theĆ” da treĆ» em yeĆ”u, Tuy nhieĆ¢n tĆnh treĆ¢n troĆÆng lƶƓĆÆng cĆ“ theĆ„
da chieĆ”m 13% so vĆ“Ć¹i ngƶƓĆøi lĆ“Ć¹n laĆø 3%
LĆ“Ć¹p bieĆ„u bƬ tƶƓng tƶĆÆ ngƶƓƻi lĆ“Ć¹n nhƶng lĆ“Ć¹p sƶĆøng moĆ»ng vƬ theĆ” deĆ£
maĆ”t nĆ¶Ć“Ć¹c
TuoĆ„i thanh thieĆ”u nieĆ¢n
TuoĆ„i naĆøy da ƱaƵ phaĆ¹t trieĆ„n gaĆ n hoaĆøn chƦnh tuy nhieĆ¢n ƱaĆ«c ƱieĆ„m
lĆ“Ć¹n nhaĆ”t laĆø sƶĆÆ thay ƱoĆ„i noĆ¢i tieĆ”t toĆ” daĆ£n ƱeĆ”n da taĆÆo nhieĆ u chaĆ”t
nhĆ“Ćøn hĆ“n deĆ£ daĆ£n ƱeĆ”n vieĆ¢m da hay trĆ¶Ć¹ng caĆ¹
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
26. 21
SĆĆ LAĆO HOĆA DA
CaĆ¹c bieĆ”n ƱoĆ„i da
BieĆ„u bƬ keĆ¹m ƱuĆÆc vaĆø giƶƵ nĆ¶Ć“Ć¹c keĆ¹m Ʊi.
Da trĆ“Ć» thaĆønh moĆ»ng hĆ“n vaĆø maĆ”t Ʊi sƶĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i.
Ranh giĆ“Ć¹i giƶƵa bieĆ„u bƬ vaĆø moĆ¢ lieĆ¢n keĆ”t bĆ² san baĆØng do caĆ¹c nuĆ¹t lĆ¶Ć“Ć¹i nhoĆ»
Ʊi, caĆ¹c moĆ¢ lieĆ¢n keĆ”t baĆ©t ƱaĆ u suy yeĆ”u .
SoĆ” maĆÆch maĆ¹u chaĆ¢n bƬ baĆ©t ƱaĆ u giaĆ»m
Collagen, elastin vaĆø chaĆ”t neĆ n cuƵng giaĆ»m bĆ“Ć¹t soĆ” lƶƓĆÆng, nhƶng caĆ¹c
protein Ć“Ć» traĆÆng thaĆ¹i oĆ„n Ć±Ć²nh.
SƶĆÆ laƵo hoĆ¹a da Ć“Ć» nam vaĆø nƶƵ
ĆĆ Ć±aĆøn oĆ¢ng, da daĆ n daĆ n moĆ»ng vĆ“Ć¹i tuoĆ„i xaĆ”p xƦ 1 % / naĆŖm. beĆ daĆøy da
cuĆ»a Ʊa soĆ” phuĆÆ nƶƵ laĆÆi khoĆ¢ng thay ƱoĆ„i cho ƱeĆ”n khi thĆ“Ćøi kyĆø maƵn kinh,
sau ƱoĆ¹ moĆ»ng Ʊi vĆ“Ć¹i tuoĆ„i ngaĆøy caĆøng taĆŖng.
Trong caĆ» hai giĆ“Ć¹i tĆnh sƶĆÆ giaĆ»m bĆ“Ć¹t collagen vĆ“Ć¹i tuoĆ„i ngaĆøy caĆøng taĆŖng,
ĆĆ phuĆÆ nƶƵ cuoƤc soĆ”ng veĆ sau giaĆø nhanh hĆ“n nhƶƵng ngƶƓĆøi ƱaĆøn oĆ¢ng
cuĆøng tuoĆ„i moƤt phaĆ n bĆ“Ć»i vƬ da cuĆ»a hoĆÆ coĆ¹ moƤt lƶƓĆÆng collagen thaĆ”p hĆ“n.
sƶĆÆ khaĆ¹c nhau trong sƶĆÆ saĆ»n xuaĆ”t hormon nam giƶƵa nhƶƵng ngƶƓĆøi ƱaĆøn
oĆ¢ng vaĆø phuĆÆ nƶƵ.
21
Hormon vaĆø SƶĆÆ laƵo hoĆ¹a da
ĆĆ phuĆÆ nƶƵ, estrogen va androgen saĆ»n xuaĆ”t tƶĆø buoĆ ng trĆ¶Ć¹ng vaĆø tuyeĆ”n
thƶƓĆÆng thaƤn giaĆ»m sau thĆ“Ćøi kyĆø maƵn kinh, keĆ”t quaĆ» giaĆ»m bĆ“Ć¹t sƶĆÆ toĆ„ng hĆ“ĆÆp
vaĆø thay theĆ” collagen
SƶĆÆ thieĆ”u huĆÆt estrogen ƱaĆ«c bieƤt aĆ»nh hƶƓƻng tĆ“Ć¹i fibroblast chaĆ¢n bƬ vieƤc
moĆ»ng Ʊi cuĆ»a da lieĆ¢n quan chuĆ» yeĆ”u tĆ“Ć¹i sƶĆÆ giaĆ»m suĆ¹t trong ĆÆ saĆ»n xuaĆ”t
collagen.
Fibroblast cuƵng coĆ¹ traĆ¹ch nhieƤm vĆ“Ć¹i sƶĆÆ toĆ„ng hĆ“ĆÆp lĆ“Ć¹p neĆ n chaĆ¢n bƬ, ƱaĆ«c
bieƤt glycoprotein vaĆø acid hyaluronic daĆ£n ƱeĆ”n laĆøm giaĆ»m bĆ“Ć¹t sƶĆÆ hyƱrat
hoĆ¹a da
SƶĆÆ Ć±aĆøn hoĆ i da giaĆ»m bĆ“Ć¹t vĆ“Ć¹i tuoĆ„i, theĆ„ hieƤn Ć“Ć» phuĆÆ nƶƵ nhieĆ u hĆ“n ƱaĆøn
oĆ¢ng cuƵng laĆø do giaĆ»m bĆ“Ć¹t collagen.
ĆĆ bieĆ„u bƬ, sƶĆÆ thieĆ”u estrogen laĆøm chaƤm hoaĆÆt ƱoƤng keratinocytes, daĆ£n
tĆ“Ć¹i bieĆ„u bƬ moĆ»ng Ʊi .
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
27. 21
TRĆĆNG CAĆ
TrĆ¶Ć¹ng caĆ¹ laĆø moƤt beƤnh thƶƓĆøng gaĆ«p nhaĆ”t laĆø Ć“Ć» tuoĆ„i daƤy thƬ ƱeĆ”n 30-40 tuoĆ„i,
do taĆŖng tieĆ”t tuyeĆ”n baƵ keĆøm theo vieĆ¢m nhieĆ£m Ć“Ć» heƤ thoĆ”ng nang loĆ¢ng tuyeĆ”n
baƵ.. Khi tuyeĆ”n baƵ hoaĆÆt ƱoƤng quaĆ¹ maĆÆnh, chaĆ”t baƵ tieĆ”t ra quaĆ¹ nhieĆ u Ć¶Ć¹
ƱoĆÆng laĆÆi Ć“Ć» ƱaĆ u loĆ£ nang loĆ¢ng, keĆ”t hĆ“ĆÆp vĆ“Ć¹i caĆ¹c teĆ” baĆøo sƶĆøng ƱaƵ troĆ¹c ra, taĆÆo
thaĆønh nang loĆ¢ng, taĆÆo neĆ¢n moƤt nuĆ¹t nhoĆ» Ć“Ć» ƱaĆ u nang loĆ¢ng, goĆÆi laĆø nhaĆ¢n
trĆ¶Ć¹ng caĆ¹.
Hydro peroxyd, tretinoin, erythromicin, caĆ¹c thuoĆ”c ƱieĆ u chƦnh quaĆ¹ trƬnh
sƶĆøng hoĆ¹a, thuoĆ”c ƱieĆ u trĆ² toaĆøn thaĆ¢n: Doxycyclin, tretinoin vaĆø caĆ¹c trĆ² lieƤu
hormon.
VIEĆM NANG LOĆNG
VieĆ¢m nang loĆ¢ng nhieĆ£m truĆøng laĆø vieĆ¢m Ć“Ć» phaĆ n noĆ¢ng cuĆ»a nang loĆ¢ng.
CoĆ¹ theĆ„ chƦ coĆ¹ moƤt vaĆøi nang loĆ¢ng bĆ² vieĆ¢m nhƶng cuƵng coĆ¹ khi nhieĆ u
nang loĆ¢ng cuĆøng bĆ² vieĆ¢m. VieĆ¢m nang loĆ¢ng coĆ¹ theĆ„ xaĆ»y ra Ć“Ć» moĆÆi vuĆøng
da coĆ¹ loĆ¢ng treĆ¢n cĆ“ theĆ„
BieĆ„u hieƤn laĆø caĆ¹c saĆ„n, muĆÆn muĆ», caĆ¹c veĆ”t chĆ“ĆÆt vaĆø vaĆ„y tieĆ”t Ć“Ć» coĆ„ nang
loĆ¢ng. NhieĆ£m truĆøng coĆ¹ theĆ„ lan saĆ¢u hĆ“n toaĆøn boƤ nang loĆ¢ng, ƱoĆ¹ laĆø vieĆ¢m
chaĆ¢n toĆ¹c (sycosis). Khi nang loĆ¢ng bĆ² aĆ¹p xe thƬ ƱaƵ laĆø bieĆ”n chĆ¶Ć¹ng
thaĆønh nhoĆÆt, naĆ«ng hĆ“n laĆø nhoĆÆt cuĆÆm, hoaĆ«c vieĆ¢m moĆ¢ dĆ¶Ć“Ć¹i da
Ća soĆ” trƶƓĆøng hĆ“ĆÆp vieĆ¢m nang loĆ¢ng laĆø do tuĆÆ caĆ u. NgoaĆøi ra coĆ¹ theĆ„ do vi
khuaĆ„n Gram (-), Pseudomonas, Proteus..., naĆ”m men, naĆ”m sĆ“ĆÆi,
nhieĆ£m vi ruĆ¹t herpes, u meĆ m laĆ¢y vaĆø kyĆ¹ sinh vaƤt demodex.
21
NAĆM DA
NaĆ¹m da laĆø moƤt hoƤi chĆ¶Ć¹ng phĆ¶Ć¹c taĆÆp. ÄoĆ¹ laĆø nhƶƵng ƱoĆ”m ƱoĆ» lan toĆ»a daĆ n
treĆ¢n maĆ¹, treĆ¢n muƵi. DaĆ n daĆ n veĆ sau, nhƶƵng maĆÆch maĆ¹u li ti xuaĆ”t hieƤn taĆÆo
thaĆønh veĆ”t maĆøu ƱoĆ» keĆ¹m thaĆ„m myƵ treĆ¢n da maĆ«t.
NguyeĆ¢n nhaĆ¢n
CoĆ¹ raĆ”t nhieĆ u nguyeĆ¢n nhaĆ¢n gaĆ¢y naĆ¹m da, thoĆ¢ng thƶƓĆøng do di truyeĆ n, ƱoĆ¢i
khi coĆøn do roĆ”i loaĆÆn noƤi tieĆ”t, kinh nguyeƤt hoaĆ«c caĆ»m xuĆ¹c... cheĆ” ƱoƤ dinh
dƶƓƵng khoĆ¢ng hĆ“ĆÆp lyĆ¹, aĆŖn uoĆ”ng thieĆ”u rau quaĆ» tƶƓi, phĆ“i naĆ©ng nhieĆ u; uoĆ”ng
thuoĆ”c, boĆ¢i caĆ¹c thuoĆ”c hoaĆ«c myƵ phaĆ„m gaĆ¢y nhaĆÆy caĆ»m aĆ¹nh saĆ¹ng; duĆøng thuoĆ”c
loƤt da maĆ«t, trĆ² naĆ¹m khoĆ¢ng ƱuĆ¹ng caĆ¹ch, Ʊi naĆ©ng khoĆ¢ng ƱoƤi muƵ ...
CaĆ n Ʊi khaĆ¹m tƬm nguyeĆ¢n nhaĆ¢n ƱeĆ„ ƱieĆ u trĆ²
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
28. 21
ALLANTOIN
H
N O
C4H 6N4O3 P.t.l : 158,1
TeĆ¢n khaĆ¹c: Glyoxyldiureid, 5-Ureidohydantoin, 5-Ureidoimidazolidin-
2,4-dion.
TeĆ¢n khoa hoĆÆc: 2,5-dioxoimidazolidin-4-yl ure
ĆieĆ u cheĆ”
N
H
H
N
N
H
OO
H
N
N
H
O
H
N O
O
NH2
H O 30%2 2
CuCl2, 80-90 oC
H
N
N
H
O NH2
O
C
C
H O
H O
N
H
H
N
H
N
N
H
OO+ O C
NH2 - 4 H2O
+
NH2
TĆnh chaĆ”t
BoƤt keĆ”t tinh traĆ©ng mĆ²n. NhieƤt ƱoƤ noĆ¹ng chaĆ»y:238-240oC Tan nheĆÆ trong
nĆ¶Ć“Ć¹c, tan raĆ”t nheĆÆ trong coĆ n, gaĆ n nhƶ khoĆ¢ng tan trong ether vaĆø
cloroform
ChƦ Ć±Ć²nh
FDA (cĆ“ quan quaĆ»n lyĆ¹ thuoĆ”c vaĆø myƵ phaĆ„m hoa kƬ) chaĆ”p nhaƤn
sƶƻ duĆÆng allantoin vĆ“Ć¹i noĆ ng ƱoƤ tƶĆø 0,5-2% trong caĆ¹c thuoĆ”c
khoĆ¢ng keĆ¢ ƱƓn, nhaĆØm muĆÆc ƱĆch:
BaĆ»o veƤ taĆÆm thĆ“Ćøi veĆ”t thƶƓng nheĆÆ, boĆ»ng, chaĆ¹y naĆ©ng
GiuĆ¹p ngaĆŖn caĆ»n vaĆø baĆ»o veƤ taĆÆm thĆ“Ćøi vuĆøng da hay moĆ¢i bĆ² nĆ¶Ć¹t neĆ», phoĆ»ng
LaĆøm dĆ²u khoĆ¢ nhaĆ¹m vaĆø laĆøm meĆ n da
GiuĆ¹p ngaĆŖn ngƶĆøa vaĆø ƱieĆ u trĆ² veĆ”t phaĆ¹t ban, noĆ„i muĆÆn.
TaĆ¹c duĆÆng phuĆÆ
Allantoin khoĆ¢ng ƱoƤc, khoĆ¢ng kĆch Ć¶Ć¹ng vaĆø khoĆ¢ng gaĆ¢y maĆ£m caĆ»m.
Allantoin ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng hieƤu quaĆ» vaĆø an toaĆøn trong noĆ ng ƱoƤ ƱeĆ nghĆ² tƶĆø
0,5-2% nhƶ laĆø taĆ¹c nhaĆ¢n baĆ»o veƤ da.
21
CAĆC CHEĆ PHAĆ
M COĆ ALLANTOIN TREĆN THĆ TRĆĆĆNG
Aldioxa 900 mgSachetUlfon
Allantoin 1 mgNhoƻ maƩtBinex eyerich
Allantoin 30 mgNhoƻ maƩtMinndrop
AllantoinGelHiruscar
Allantoin 1 gGelContractubex
Allantoin 20 mgGelRemos IB
Allantoin 0.05%GelAcnes Scar Care
HaĆøm lƶƓĆÆng allantoinDaĆÆng duĆøngTeĆ¢n
moƤt soĆ” thuoĆ”c choĆ”ng ruĆÆng toĆ¹c
KEĆM METHIONIN
TĆnh chaĆ”t
BoƤt mĆ²n maĆøu traĆ©ng, deĆ£ tan trong nĆ¶Ć“Ć¹c (2 g/100 ml nĆ¶Ć“Ć¹c Ć“Ć» 50oC),
khoĆ¹ tan trong aceton. pH cuĆ»a dung dĆ²ch 1 % trong khoaĆ»ng 4 ā 5.
Trong ƱieĆ u kieƤn bƬnh thƶƓĆøng Ć“Ć» nhieƤt ƱoƤ phoĆøng vaĆø traĆ¹nh aĆ¹nh saĆ¹ng
khoĆ¢ng thaĆ”y coĆ¹ sƶĆÆ phaĆ¢n huyĆ». ChaĆ”t bĆ² phaĆ¢n huyĆ» Ć“Ć» 260oC.
C5H11NO6S2Zn PTL : 310,68
ĆieĆ u cheĆ”
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
29. 21
TaĆ¹c duĆÆng
KeƵm laĆø vi chaĆ”t quan troĆÆng cho sĆ¶Ć¹c khoĆ»e cuĆ»a tuoĆ„i daƤy thƬ. KeƵm taĆ¹c
ƱoƤng trƶĆÆc tieĆ”p ƱeĆ”n hoaĆÆt ƱoƤng cuĆ»a tuyeĆ”n baƵ nhĆ“Ćøn. ThieĆ”u keƵm, tuyeĆ”n
baƵ nhĆ“Ćøn hoaĆÆt ƱoƤng maĆÆnh, da tieĆ”t ra nhieĆ u daĆ u, nhanh choĆ¹ng gaĆ¢y
sƶĆøng hoĆ¹a nang loĆ¢ng, laĆøm gia taĆŖng khaĆ» naĆŖng hƬnh thaĆønh nhaĆ¢n muĆÆn.
KeƵm cuƵng laĆø chaĆ”t giuĆ¹p cĆ“ theĆ„ coĆ¹ sĆ¶Ć¹c ƱeĆ khaĆ¹ng toĆ”t, traĆ¹nh ƱƶƓĆÆc tƬnh
traĆÆng vieĆ¢m nhieĆ£m da khi bĆ² muĆÆn, muĆÆn seƵ khoĆ¢ng coĆ¹ cĆ“ hoƤi laĆ¢y lan.
KeƵm methionin - daĆÆng KeƵm ƱƶƓĆÆc cĆ“ theĆ„ haĆ”p thu moƤt caĆ¹ch deĆ£
daĆøng nhaĆ”t, giuĆ¹p boĆ„ sung kĆ²p thĆ“Ćøi lƶƓĆÆng KeƵm thieĆ”u huĆÆt
vien nang meĆ m Acnacare cung cap cho cĆ“ theĆ„ 15mg KeƵm..
ChƦ Ć±Ć²nh
TrĆ² muĆÆn
ACID HYALURONIC
H
H OH
O
O
COO- CH2OH
H H
OHH
O
OHH
OH H
H NHCOCH3 n
CaĆ”u truĆ¹c cuĆ»a Hyaluronan laĆ n ƱaĆ u tieĆ¢n ƱƶƓĆÆc xaĆ¹c Ć±Ć²nh trong nhƶƵng
naĆŖm 1930. Acid hyaluronic laĆø moƤt polymer cuĆ»a disaccharid, goĆ m
acid D-glucuronic vaĆø DN acetylglucosamin, lieĆ¢n keĆ”t qua daĆ¢y noĆ”i 1, 4
vaĆø 1,3 glycosid. Acid hyaluronic coĆ¹ theĆ„ coĆ¹ 25.000 disacarid. tƶĆø 5.000
ƱeƔn 20.000.000 Dalton.
ĆieĆ u cheĆ”
GaĆ n ƱaĆ¢y Bacillus subtilis ƱaƵ ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng sinh toĆ„ng hĆ“ĆÆp hyaluronic
acid cho naĆŖng suaĆ”t hyaluronan cao.
TĆnh chaĆ”t
(c = 0,25 /nĆ¶Ć“Ć¹c)
o
25
D
= -74[Ī±]
21
TaĆ¹c duĆÆng
CaĆ¹c saĆ»n phaĆ„m sinh hoĆÆc ƱaĆ u tieĆ¢n Hyaluronan, Healon, ƱƶƓĆÆc phaĆ¹t
trieĆ„n trong nhƶƵng naĆŖm 1970 vaĆø 1980 bĆ“Ć»i Pharmacia, ƱeĆ„ sƶƻ duĆÆng
trong phaĆ£u thuaƤt maĆ©t (gheĆ¹p giaĆ¹c maĆÆc, phaĆ£u thuaƤt ƱuĆÆc thuĆ»y tinh theĆ„,
phaĆ£u thuaƤt beƤnh taĆŖng nhaƵn aĆ¹p, vaĆø phaĆ£u thuaƤt ƱeĆ„ sƶƻa chƶƵa bong
voƵng maĆÆc). Hyaluronan cuƵng ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng ƱeĆ„ ƱieĆ u trĆ² vieĆ¢m xƶƓng
khĆ“Ć¹p cuĆ»a ƱaĆ u goĆ”i , ƱƶƓĆÆc cho laĆø boĆ„ sung ƱoƤ nhĆ“Ć¹t cuĆ»a dĆ²ch khĆ“Ć¹p, do
ƱoĆ¹ boĆ¢i trĆ“n khĆ“Ć¹p, ƱeƤm, vaĆø taĆÆo ra moƤt taĆ¹c duĆÆng giaĆ»m Ʊau..
Hyaluronan neĆ¢n ƱƶƓĆÆc coi nhƶ moƤt giaĆ»i phaĆ¹p thay theĆ” cuoĆ”i cuĆøng
trĆ¶Ć“Ć¹c khi phaĆ£u thuaƤt.
Hyaluronan laĆø moƤt thaĆønh phaĆ n phoĆ„ bieĆ”n trong caĆ¹c saĆ»n phaĆ„m chaĆŖm
soĆ¹c da. NaĆŖm 2003, FDA chaĆ”p thuaƤn thuoĆ”c tieĆ¢m Hyaluronan cho
ƱieĆ n khuyeĆ”t moĆ¢ meĆ m nhƶ neĆ”p nhaĆŖn treĆ¢n khuoĆ¢n maĆ«t. RESTYLANE
laĆø moƤt teĆ¢n thƶƓng maĆÆi chung cho saĆ»n phaĆ„m. Hyaluronan tieĆ¢m taĆÆm
mĆ²n neĆ”p nhaĆŖn baĆØng caĆ¹ch theĆ¢m soĆ” lƶƓĆÆng dĆ¶Ć“Ć¹i da, vĆ“Ć¹i caĆ¹c hieƤu Ć¶Ć¹ng
thƶƓĆøng keĆ¹o daĆøi trong saĆ¹u thaĆ¹ng
ACID KOJIC
O
O OCOC15H31
C H OCO15 31
O
OH
HO
TeĆ¢n khoa hoĆÆc: 5-hydroxy-2-(hydroxymethyl)-4-pyron
C6H6O4
ĆieĆ u cheĆ”
NaĆŖm 1989, acid kojic ƱƶƓĆÆc
saĆ»n phaĆ„m phuĆÆ trong quaĆ¹
maĆÆch, ƱeĆ„ saĆ»n xuaĆ”t rƶƓĆÆu
ƱƶƓĆÆc saĆ»n xuaĆ”t bĆ“Ć»i moƤt soĆ” loaĆøi
oryzae. tieĆ”ng NhaƤt goĆÆi laĆø koji .
P.t.l: 142,11
phaĆ¹t hieƤn nhƶ laĆø moƤt
trƬnh leĆ¢n men cuĆ»a luĆ¹a
sake, rƶƓĆÆu gaĆÆo NhaƤt BaĆ»n.
naĆ”m, ƱaĆ«c bieƤt laĆø Aspergillus
Aspergillus oryzae
ĆƶƓĆøng ( Glucose ) Acid kojic
DaĆÆng thƶƓĆøng duĆøng laĆø ester dipalmitat
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
30. 21
TĆnh chaĆ”t
KeĆ”t tinh tƶĆø aceton, ethanol + ether hay methanol+ ethyl acetat
NhieƤt ƱoƤ chaƻy 153-154oC
pKa 7,9 ā 8,0
Dį»
tan trong nĘ°į»c ethanol, aceton; hĘ”i tan trong ether, ethyl acetat,
cloroform, pyridin.
TaĆÆo phĆ¶Ć¹c vĆ“Ć¹i Fe+ cho maĆøu ƱoĆ»
TaĆ¹c duĆÆng
Acid kojic laĆø moƤt chaĆ”t Ć¶Ć¹c cheĆ” nheĆÆ sƶĆÆ hƬnh thaĆønh saĆ©c toĆ” trong thƶĆÆc vaƤt
vaĆø caĆ¹c moĆ¢ ƱoƤng vaƤt, vaĆø ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng trong thƶĆÆc phaĆ„m vaĆø myƵ phaĆ„m
ƱeĆ„ duy trƬ hoaĆ«c thay ƱoĆ„i maĆøu saĆ©c cuĆ»a caĆ¹c chaĆ”t. NoĆ¹ ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng treĆ¢n
caĆ¹c loaĆÆi traĆ¹i caĆ¢y nhaĆØm ngaĆŖn chaĆ«n oxy hoĆ¹a, trong haĆ»i saĆ»n ƱeĆ„ baĆ»o toĆ n
maĆøu hoĆ ng vaĆø ƱoĆ», vaĆø trong myƵ phaĆ„m laĆøm saĆ¹ng da. Kojic acid cuƵng coĆ¹
tĆnh chaĆ”t khaĆ¹ng khuaĆ„n vaĆø khaĆ¹ng naĆ”m
CĆ“ cheĆ” taĆ¹c duĆÆng
acid kojic Ć¶Ć¹c cheĆ” tyrosinase trong quaĆ¹ trƬnh oxy hoĆ¹a tyrosin thaĆønh
dopaquinon nguyeĆ¢n lieƤu ƱaĆ u ƱeĆ„ sinh toĆ„ng hĆ“ĆÆp eumelanin vaĆø
pheomelanin nhƶƵng saƩc toƔ da
COOH HO COOH
O
NH2
HO
tyrosinase
NH2
O
HO
tyrosinase HOOC
NH2
NH2
S
COOHO Cystein O
NH2
COOH
eumelanin
ChƦ Ć±Ć²nh
LaĆøm saĆ¹ng da, giaĆ»m taĆøn nhang
DaĆÆng duĆøng
DaĆÆng cream
pheomelanin
acid kojic
21
CAĆC CHEĆ PHAĆ
M COĆ ACID KOJIC TREĆN THĆ TRĆĆĆNG
Acid kojic 1000 mg
Acid kojic 1%
TieĆ¢m
mƓƵ
Japan Kojic acid
Acid kojic 3%CreamKojic acid 3.0%
Acid kojic 2%CreamWhiterning cream
Acid kojic 2.0%
Acid kojic 2%CreamKojic vitamin C
GelKojivit
Acid kojic 4%CreamCape Fear Naturals
HaĆøm lƶƓĆÆng allantoinDaĆÆng duĆøngTeĆ¢n
Skin care talk
2015
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
31. 21
AĆNH HĆĆĆNG CUĆA AĆNH NAĆNG MAĆT TRĆĆI LEĆN DA
PhĆ“i naĆ©ng haĆøng ngaĆøy dĆ¶Ć“Ć¹i maĆ«t trĆ“Ćøi - thaƤm chĆ lƶƓĆÆng raĆ”t nhoĆ» coĆ¹ theĆ„
daĆ£n tĆ“Ć¹i nhƶƵng aĆ»nh hƶƓƻng laĆ¢u daĆøi. PhaĆ n gaĆ¢y ra Ʊa soĆ” caĆ¹c thieƤt haĆÆi
cho da laĆø bĆ¶Ć¹c xaĆÆ UV. BĆ¶Ć¹c xaĆÆ UV ƱƶƓĆÆc chia thaĆønh 3 vuĆøng UVA,
UVB vaĆø UVC
200 nm 300 nm
400 nm
UVAUVC UVB
AĆNH HĆĆĆNG CUĆA AĆNH NAĆNG MAĆT TRĆĆI LEĆN DA
UVC, 100- 290 nm
bĆ¶Ć“Ć¹c
nhaƔt
nhieĆ u
soĆ¹ng
vaĆø
naĆŖng
ngaƩn
mang
lƶƓĆÆng
nhaƔt cuƻa phoƄ UV
nguy hieĆ„m nhaĆ”t vĆ“Ć¹i
ƱƓĆøi soĆ”ng.
UVB ( 290 - 320
nm) LaĆø phaĆ n coĆ¹ haĆÆi
nhaĆ”t maĆø chuĆ¹ng ta
gaƫp
UVA ( 320 - 400 nm)
KhoaĆ»ng 1000 laĆ n Ćt
laĆøm haĆÆi da hĆ“n UVB.
UVA laĆøm thaĆ¢m nhaƤp
saĆ¢u hĆ“n vaĆøo da
21
AĆNH HĆĆĆNG CUĆA AĆNH NAĆNG MAĆT TRĆĆI LEĆN DA
NeĆ”u dĆ¶Ć“Ć¹i maĆ«t trĆ“Ćøi laĆ¢u bieĆ„u bƬ trĆ“Ć» neĆ¢n daĆøy hĆ“n, maĆ”t sƶĆÆ lƶƓĆÆn soĆ¹ng. LĆ“Ć¹p
sƶĆøng giƶƵ nĆ¶Ć“Ć¹c khoĆ¢ng hieƤu quaƵ. ToĆ”c ƱoƤ thay Ć¢ theĆ” chaƤm Ʊi caĆ¹c chĆ¶Ć¹c
naĆŖng da giaĆ»m. BieĆ„u bƬ deĆ£ vƓƵ. NhƶƵng sĆ“ĆÆi ƱaĆøn hoĆ i thoaĆ¹i hoĆ¹a. Da trĆ“Ć»
thaĆønh khoĆ¢ vaĆø bong ra
NhƶƵng mao maĆÆch trong chaĆ¢n bƬ giaĆ»m caĆ¹c maĆÆch maĆ¹u trĆ“Ć» thaĆønh quanh
co vaĆø mĆ“Ć» roƤng ra.
NeĆ”u phĆ“i naĆ©ng quaĆ¹ nhieĆ u coĆ¹ theĆ„ phaĆ¹t trieĆ„n thaĆønh ung thƶ da.
CAĆC CHAĆT CHOĆNG NAĆNG
CaĆ¹c thuoĆ”c choĆ”ng naĆ©ng chĆ¶Ć¹a caĆ¹c chaĆ”t voĆ¢ cĆ“ coĆ¹ khaĆ» naĆŖng phaĆ»n xaĆÆ tia
UV
CaĆ¹c chaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng hƶƵu cĆ“ laĆø nhƶƵng chaĆ”t maĆø trong phaĆ¢n tƶƻ nhĆ“Ćø theĆ”
tai UV bĆ² ngaĆŖn caĆ»n khoĆ¢ng taĆ¹c ƱoƤng leĆ¢n da.
ChaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng voĆ¢ cĆ“ ChaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng hƶƵu cĆ“
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
32. 21
GiaĆ¹ trĆ² SPF
SPF (sun protection factor) cuĆ»a moƤt saĆ»n phaĆ„m ƱƶƓĆÆc xaĆ¹c Ć±Ć²nh baĆØng
caĆ¹ch Ʊo thĆ“Ćøi gian gaĆ¢y ƱoĆ» da trĆ¶Ć“Ć¹c moƤtĆÆ bĆ¶Ć¹c xa xaĆ¹c Ć±Ć²nhĆÆ. TrĆ¶Ć“Ć¹cĆø ƱoĆ¹
chuĆ¹ng ta coĆ¹ giaĆ¹ trĆ² minimum erythema dose (MED) hay: thĆ“Ćøi gian toĆ”i
thieĆ„u gaĆ¢y ƱoĆ» da. ĆeĆ„ xaĆ¹c Ć±Ć²nh SPF cuĆ»a moƤt saĆ»n phaĆ„m choĆ”ng naĆ©ng
ngƶƓĆøi ta Ʊo MED treĆ¢n cuĆøng dieƤn tĆch da khi duĆøng cheĆ” phaĆ„m choĆ”ng
naĆ©ng vaĆø khoĆ¢ng duĆøng cheĆ” phaĆ„m choĆ”ng naĆ©ng ThĆ duĆÆ,:
MED vĆ“iĆ¹ chaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng
MED khoĆ¢ng coĆ¹ chaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng
SPF cuĆ»a saĆ»n phaĆ„m laĆø
300 s
20 s
300/20 =15
CAĆC CHAĆT CHOĆNG NAĆNG
CAĆC CHAĆT CHOĆNG NAĆNG
ChuĆ¹ y:Ć¹ trĆ² soĆ” SPF chƦ laĆø tƶƓng ƱoĆ”i vƬ coĆøn tuĆøy thuoƤc vaĆøo thaĆønh
phaĆ n cheĆ” phaĆ„m
21
Sƶƻ duĆÆng chaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng
ChoĆÆn chaĆ”t choĆ”ng naĆ©ng thĆch hĆ“ĆÆp
Quan troĆÆng laĆø chuĆ¹ng thƶƓĆøng xuyeĆ¢n phaĆ»i ƱƶƓĆÆc boĆ¢i laĆÆi .
VĆ“Ć¹i taĆ”t caĆ» caĆ¹c saĆ»n phaĆ„m choĆ”ng naĆ©ng trĆ¶Ć“Ć¹c khi duĆøng Ć¹ caĆ n ƱoĆÆc
nhaƵn, ƱeĆ„ kieĆ„m tra taĆ¹c duĆÆng cuĆ»a saĆ»n phaĆ„m
NeĆ¢n sƶƻ duĆÆng thuoĆ”c choĆ”ng naĆ©ng moĆ£i ngaĆøy ā ThaƤm chĆ vaĆøo ngaĆøy
maĆ¹t hoaĆ«c nhƶƵng ngaĆøy nhieĆ u maĆ¢y. KhoaĆ»ng 70 tĆ“Ć¹i 80 phaĆ n traĆŖm
nhƶƵng tia coĆ¹ haĆÆi cuĆ»a maĆ«t trĆ“Ćøi coĆ¹ theĆ„ xuyeĆ¢n qua sƶƓng muĆø vaĆø
maĆ¢y.
ChoĆÆn thuoĆ”c choĆ”ng naĆ©ng
KieĆ„u Da da MaĆøu da
PhaĆ»n Ć¶Ć¹ng Da TrĆ² soĆ” SPF
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
ChaĆ”t SPF noĆ ng ƱoƤ duĆøng
3-Benzyliden camphor 6
Octyl Salicylat 15 5
Octyl Methoxycinnamat 15 7,5
Avo benzon
Oxybenzon 15 6
Padimat O
Titan oxyd 20 3
KeƵm oxyd
RaĆ”t ƱeĆÆp da khoĆ¢ng phĆ“i thƬ Ćt hay hoaĆ«c khoĆ¢ng raĆ¹m 30 ā 50
I traĆ©ng; maĆ©t xanh, coĆ¹ naĆ©ng deĆ£ bĆ² boĆ»ng da khi
taĆøn nhang phĆ“i naĆ©ng
II ĆeĆÆp, toĆ¹c naĆ¢u ƱoĆ» vaĆøng hoe, raĆ¹m da nheĆÆ vaĆø loƤt da nheĆÆ 30-50
, da khoĆ¢ng phĆ“i thƬ traĆ©ng deĆ£ bĆ² boĆ»ng khi phĆ“i naĆ©ng 15- 20
III trung bƬnh ā nhoĆ¹m ngƶƓĆøi raĆ¹m da trung bƬnh
CaĆ¹p ca dĆ“ boĆ»ng da vƶĆøa phaĆ»i
IV MaĆøu da trung bƬnh khoĆ¢ng, LaĆøm raĆ¹m da deĆ£ daĆøng vaĆø 6 ā 15
phĆ“i thƬ traĆ©ng hay naĆ¢u chaĆ¹y toĆ”i thieĆ„u
saĆ¹ng, maĆ©t, toĆ¹c Ʊen.
V Da Ʊen , khoĆ¢ng phĆ“i thƬ naĆ¢u. raĆ¹m da deĆ£ daĆøng vaĆø ƱaĆ¹ng 2 ā 10
keƄ; hieƔm khi boƻng
VI Da raĆ”t toĆ”i, khoĆ¢ng phĆ“i thƬ Ʊen. TrĆ“Ć» thaĆønh Ʊen saĆ£m vaĆø
khoĆ¢ng bao giĆ“Ćø boĆ»ng da 2 - 10
33. 21
ĆieĆ u cheĆ”
Ći tƶĆø quaĆ«ng rutile ilmenite (FeTiO3) hay perovskite (CaTiO3).
CoĆ¹ theĆ„ ƱieĆ u cheĆ” trƶĆÆc tieĆ”p tƶĆø phaĆ»n Ć¶Ć¹ng giƶƵa titan hay muoĆ”i titan vaĆø
oxy.
Ti + O2
Trong coĆ¢ng nghieƤp thƶƓĆøng Ʊi tƶĆø quaĆ«ng ilmenite hay rutile
TĆnh chaĆ”t
BoƤt traĆ©ng hoaĆ«c gaĆ n nhƶ traĆ©ng, thƶĆÆc teĆ” khoĆ¢ng tan trong nĆ¶Ć“Ć¹c. KhoĆ¢ng
tan trong acid voĆ¢ cĆ“ loaƵng nhƶng tan chaƤm trong acid sulfuric ƱaĆ«c
noĆ¹ng.
TiO2
TITAN DIOXYD
KieƄm nghieƤm
ĆĆ²nh tĆnh
TiO2 + 2H2SO 4 = Ti ( SO4)2 + 2H2O
Ćun noĆ¹ng, coĆ¹ maĆøu vaĆøng nhaĆÆt vaĆø maĆ”t maĆøu khi laĆøm laĆÆnh
Ti ( SO4)2 + 2H2O2 + H2 SO4 = Ti(SO4)3 + H2O
maĆøu ƱoĆ» cam
Ti ( SO4)2 + 2H2 =
KhoĆ¢ng maĆøu
TiSO4 + H2 SO4
maĆøu tĆm xanh
ĆĆ²nh lƶƓĆÆng
Ti
OX
-2e
Ti
6 +
2Ce(SO4)2.2 ( NH4)SO4 Ce 2(SO 4)3
2 Ce 3+
+ ( NH4
) SO4 + H2SO4
2
Eq = M/22Ce 4+
+ 2e
4+
21
TaĆ¹c duĆÆng choĆ”ng naĆ©ng
Titan dioxyd laĆø moƤt chaĆ”t raĆ”t phoĆ„ bieĆ”n ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng trong haĆ u
heĆ”t caĆ¹c coĆ¢ng thĆ¶Ć¹c thuoĆ”c choĆ”ng naĆ©ng.
CĆ“ cheĆ” taĆ¹c duĆÆng phaĆ»n xaĆÆ UV
Ću ƱieĆ„m cuĆ»a titan dioxyd laĆø khoĆ¢ng thaĆ”m qua da vaĆø khoĆ¢ng gaĆ¢y
ƱoƤc da
NhƶƓĆÆc ƱieĆ„m chĆnh laĆø ƱeĆ„ laĆÆi nhƶƵng veĆ”t traĆ©ng treĆ¢n da
DaĆÆng duĆøng
Ceam hoĆ£n dĆ²ch
AVOBENZON
Parsol 1789
OO
CH3O C CH2 C C
CH3
1-[4-(1,1-Dimethylethyl)phenyl]-3-(4-methoxyphenyl)-1,3-
propanedion; butyl methoxydibenzoylmethane; 4-tert-butyl-4-
methoxydibenzoylmethan
CH3
CH3
C20H22O3 p.t.l. 310,39
CH3
NaNH2
C CH3
CH3
Ter-butyl benzoat methyl
ĆieĆ u cheĆ” CH O3 C CH3 + CH3OCO
O
O
C CH2 C C CH3CH3O
CH3
Avobenzon
CH3O
Acetyl anisol
21 21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com
34. 21
TĆnh chaĆ”t
keĆ”t tinh tƶĆø methanol
NhieƤt ƱoƤ noĆ¹ng chaĆ»y : 83.5
TaĆ¹c duĆÆng choĆ”ng naĆ©ng
Avobenzon la moƤt trong 3 chaĆ”t ƱƶƓĆÆc FDA cho pheĆ¹p sƶƻ duĆÆng trong caĆ¹c
myƵ phaĆ„m choĆ”ng naĆ©ng NoĆ¹ coĆø ƱƶƓĆÆc sƶƻ duĆÆng roƤng raƵi Ć“Ć» CanaƱa, UĆ¹c, vaĆø
ChaĆ¢u AĆ¢u
CĆ“ cheĆ” taĆ¹c duĆÆng: HaĆ”p thu UVB vaĆø UVA do trong phaĆ¢n tƶƻ coĆ¹ nhieĆ u noĆ”i
ƱoĆ¢i ƱaĆ«c bieƤt laĆø 2 nhoĆ¹m C=O.
MoƤt ƶu ƱieĆ„m cuĆ»a Avobenzon laĆø khaĆ¹ beĆ n vƶƵng
Sau 72 giĆ“Ćø phĆ“i dĆ¶Ć“Ć¹i maĆ«t trĆ“Ćøi haĆøm lƶƓĆÆng chƦ giaĆ»m 25 %
TaĆ¹c duĆÆng phuĆÆ : CoĆ¹ theĆ„ gaĆ¢y kĆch Ć¶Ć¹ng da
DaĆÆng duĆøng
Cream
XIN CAĆM ĆN SĆĆ CHUĆ YĆ
21
Printed with FinePrint trial version - purchase at www.fineprint.com