Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23

2
KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
卍
TẬP 23 (Quyðn 551-562)
02
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát muÿn chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, thó nín thĈa
húi kė các Bþ-tát khác: “Bþ-tát làm thï nào đð tu
têp tçt câ pháp Bþ-đî phæn? Phát khđi tåm nào đð
làm cho Bþ-tát tu têp khýng, vý tĈĐng, vô nguyòn,
vô tác, vô sanh, vô diòt, vô khđi, vô tên, vô tánh,
thêt tï mà chîng chĊng đíc, nhĈng vén tu
Bát-nhã ba-la-mêt-đa?”
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu các Bþ-tát khác, khi đĈēc
húi nhĈ vêy, mà trâ lďi: Các Đäi Bþ-tát chõ nín tĈ
duy vî Không, hoặc vý tĈĐng, cho đïn Niït-bàn,
chĊ chîng chõ däy cæn phâi ghi nhĐ, không tĉ bú
tçt câ hČu tình, cĊu đĂ bìng phĈĎng tiòn quyîn
xâo thù thíng, thì nên biït Bþ-tát đù chĈa tĉng
đĈēc chĈ Phêt thü ký vî Bçt thÿi chuyðn quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Vì sao? Vì các Bþ-tát
đù chĈa thð chõ däy, phân biòt rõ ràng vî đ÷a v÷ Bçt
thÿi chuyðn và pháp tĈĐng bçt cĂng cąa các

3
chúng Bþ-tát. Vì chîng biït rû ràng ngĈďi ta thĈa
húi vî các hành, träng, tĈĐng cąa đ÷a v÷ Bçt thÿi
chuyðn, và cĆng chîng thð trâ lďi đĈēc.
Bçy giď, Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Vâ läi có nhân duyên biït
đĈēc đù là các Bþ-tát Bçt thÿi chuyðn không?
Phêt bâo Thiòn Hiòn:
- CĆng cù nhån duyín đð biït các Bþ-tát đù là Bçt
thÿi chuyðn. Nghöa là cù Bþ-tát đÿi vĐi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, hoặc nghe hay chîng nghe,
cĆng cù thð trâ lďi đĄng nhČng điîu ngĈďi ta thĈa
húi trĈĐc đåy, và cù thð thčc hành đĄng các hänh
cąa Bþ-tát đ đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn. Do nhân duyên
này biït Bþ-tát đù là Bçt thÿi chuyðn.
Cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Vì nhân duyên gì có nhiîu
Bþ-tát cæu hüc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî mà läi ít có v÷ có thð trâ lďi đĄng đĈēc?

4
- Tuy có nhiîu Bþ-tát cæu hüc quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî, nhĈng ôt cù Bþ-tát đĈēc thü ký
đíc trí tuò vi diòu đ đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn. Nïu có v÷
nào đĈēc thü kĕ nhĈ đåy thó v÷ çy có thð trâ lďi
đĄng.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này cën lành trong
sáng, trí tuò rĂng sâu, thï gian, trďi, ngĈďi, A-tÿ-läc
v.v„ khýng thð phá hoäi đĈēc, nhçt đ÷nh së chĊng
đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát cho đïn trong
giçc mĂng cĆng chîng Ĉa thôch các pháp trong
ba cûi, cĆng chîng khen ngēi tçt câ pháp cąa đ÷a
v÷ Thanh vën, ĐĂc giác. Tuy quán các pháp nhĈ
nhČng gì thçy trong giçc mĂng nhĈng đÿi vĐi
Niït-bàn không thą, không chĊng, thì nên biït đåy
là tĈĐng các Bþ-tát đ đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát trong giçc
mĂng thçy NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác ngþi tòa
SĈ tċ và thuyït pháp cho vý lĈēng vô sÿ trëm ngàn

5
vän Ċc chúng Bí-sý đang cung kônh våy quanh,
hoặc thçy tč thân có viòc nhĈ vêy thì nên biït đåy
mĂng thçy NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác vĐi đæy
đą ba mĈĎi hai tĈĐng tÿt, tám mĈĎi vê đìp trang
nghiêm, có hào quang chiïu sáng rčc rĒ bao
chung quanh xa mĂt tæm, căng vý lĈēng chúng
phóng lên giČa hĈ khýng, th÷ hiòn các đäi thæn
thýng đð giâng thuyït chánh pháp và hóa ra các
v÷ hùa sö, bâo đi đïn vô biên cõi Phêt đ phĈĎng
khác đð thi hành các Phêt sč, hoặc thçy tč thân có
viòc nhĈ vêy thì nên biït đåy là tĈĐng các Bþ-tát đ
đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Hoặc các Bþ-tát trong giçc
mĂng thçy kê giặc dČ phá hoäi thành çp, hoặc
thçy lċa cháy băng lín thiíu đÿt xóm làng, hoặc
thçy sĈ tċ, cüp, sói, thú dČ, rín đĂc, bò cäp„ muÿn
đïn häi thân, hoặc thçy oan gia muÿn chém đæu
mình, hoặc thçy cha mì, vē con, thân tĂc síp chït,
hoặc thçy chính mình có các viòc khĀ síp ép ngặt.
Tuy thçy nhiîu viòc khąng bÿ đáng sē nhĈ vêy,
nhĈng khýng kinh hãi, cĆng khýng lo buþn. Tĉ giçc
mĂng thĊc dêy liîn tĈ duy ba cûi chîng chĎn thêt,
tçt câ đîu nhĈ chiím bao. Khi ta đíc quâ v÷ Vô

6
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî së thuyït pháp cho các
hČu tình biït: ba cûi đîu hĈ vüng, nhĈ chiím bao,
thì nên biït đåy là tĈĐng các Bþ-tát đ đ÷a v÷ Bçt thÿi
chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Hoặc các Bþ-tát cho đïn trong
giçc mĂng thçy có các loäi hČu tình đ cânh giĐi đ÷a
ngćc, bàng sanh, ngä quĖ, liîn nghö: Ta phâi siêng
nëng tu têp các hänh cąa Đäi Bþ-tát đð mau
thîng đïn quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, đ
trong quÿc đĂ cąa ta không có tên cąa nhČng
cânh giĐi nhĈ đ÷a ngćc, bàng sanh, ngä quĖ. Tĉ
giçc mĂng thĊc dêy cĆng nghö nhĈ vêy.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này ngay khi thành
Phêt, quÿc đĂ cąa các Ngài thanh t÷nh, quyït đ÷nh
không có nêo ác và tên cąa nêo ác. Nên biït, đåy
mĂng thçy lċa thiíu đÿt các loài hČu tónh trong đ÷a
ngćc v.v„ hoặc läi thçy thiíu đÿt xóm làng, thành
çp, liîn phát thò nguyòn: Nïu ta đã đĈēc thü ký Bçt
thÿi chuyðn, së chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, thì nguyòn lċa dČ này lêp tĊc tít ngay
và biïn thành mát mê. Nïu Bþ-tát này phát nguyòn

7
nhĈ vêy xong, trong giçc mĂng thçy lċa çy liîn tít,
thì nên biït đåy là Bþ-tát đã đĈēc thü ký thành Bçt
thÿi chuyðn. Nïu Bþ-tát này phát nguyòn nhĈ vêy
xong, mà trong giçc mĂng thçy lċa không tít ngay
thì nên biït đåy là Bþ-tát chĈa đĈēc thü ký thành
Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát khi thĊc dêy,
ngay khi đù thçy lċa dČ cháy băng lín thiíu đÿt
các thành çp, hoặc thiíu đÿt xóm làng, liîn nghö:
Ta trong giçc mĂng và ngay khi thĊc dêy, tĉng thçy
tč thån cù tĈĐng các hành träng cąa đ÷a v÷ Bçt thÿi
chuyðn nhĈng chĈa rû thêt hĈ, nïu điîu ta thçy là
thêt có, thì nguyòn lċa dČ này lêp tĊc tít ngay và
biïn thành mát mê.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Bþ-tát này phát thò
nguyòn nói lďi chân thêt nhĈ vêy, bçy giď lċa dČ lêp
tĊc tít ngay, thì nên biït đåy là Bþ-tát đã đĈēc thü
ký Bçt thÿi chuyðn. Còn nïu Bþ-tát này phát thò
nguyòn nói lďi chân thêt nhĈ vêy mà lċa chîng tít
ngay thì nên biït đù là Bþ-tát chĈa đĈēc thü ký
thành Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát khi thĊc dêy
thçy lċa đÿt cháy các thành çp, hoặc đÿt cháy

8
xóm làng, liîn nghö: Ta trong giçc mĂng, hoặc ngay
khi thĊc giçc tĉng thçy mónh cù tĈĐng các hành
träng cąa đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn. Nïu nhČng điîu ta
thçy đù chíc chín là thêt có, thì nhçt đ÷nh ta së
chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Nguyòn lċa lĐn này lêp tĊc tít ngay và biïn thành
mát mê.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này phát thò
nguyòn chân thêt nhĈ vêy xong, bçy giď lċa dČ
không tít ngay, cøn đÿt cháy tĉ nhà này lan qua
nhà khác, tĉ làng này lan qua làng khác, læn lĈēt
nhĈ vêy, lċa đù mĐi tít, thì nên biït các Bþ-tát này
chíc chín đã đĈēc thü ký Bçt thÿi chuyðn, nhĈng
b÷ đÿt cháy là do các hČu tónh đù täo nghiòp phá
hoäi chánh pháp tëng trĈđng. HČu tónh đù do
nghiòp này, trĈĐc hït b÷ đüa nêo ác, trong vý lĈēng
kiïp ch÷u quâ khĀ nặng, nay đĈēc sanh trong loài
ngĈďi tiïp tćc ch÷u dĈ báo tai ĈĎng kia, hoặc do
nghiòp này së đüa nêo ác, trâi qua vý lĈēng kiïp
ch÷u quâ khĀ nặng, nay đ loài ngĈďi ch÷u chút tai
hüa còn thĉa đ đďi trĈĐc. Nên biït, đåy là tĈĐng
các Bþ-tát đ đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Läi cù tĈĐng các hành träng
khác biït đù là Đäi Bþ-tát Bçt thÿi chuyðn, Ta së chõ

9
däy, phân biòt rõ cho ông, ông nên líng nghe và
suy nghö kė.
Thiòn Hiòn thĈa:
- Kính bäch Thï Tôn! Cúi xin Thï Tôn chõ däy, chúng
con rçt muÿn thôch đĈēc nghe.
Phêt bâo Thiòn Hiòn!
- Nïu các Bþ-tát thçy có nam tċ, nČ nhĎn, hoặc có
đþng nam đþng nČ đang b÷ phi nhĎn làm mí hoặc,
ch÷u các khĀ não chîng thð xa lìa, liîn nghö: Nïu
các đĊc NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác biït ta đã
đĈēc ý muÿn thanh t÷nh, thì thü ký cho ta không thÿi
lui nĎi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Nïu ta
tĉ lâu phát ý muÿn thanh t÷nh cæu chĊng quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, thó xa lóa ĕ nghö thành
Thanh vën, ĐĂc giác, chîng đem ĕ nghö Thanh vën,
ĐĂc giác cæu chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî. Nïu ta đďi sau chíc chín đíc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, thì luôn làm lēi ích an
vui cho tçt câ loài hČu tình cùng tên đďi v÷ lai. Nïu
các cûi trong mĈďi phĈĎng hiòn täi thêt có vô
lĈēng NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng giác thuyït giáo

10
pháp chĎn chánh lēi ích hČu tónh, các ĐĊc NhĈ Lai
Ứng Chánh Đîng giác kia thçy biït tçt câ, hiðu rõ
và chĊng đíc tçt câ, vĐi tri kiïn hiòn có, các Ngài
biït ý muÿn sai biòt cąa tçt câ hČu tình thì nguyòn
xin các Ngài dą lòng tĉ bi chiïu soi nhČng điîu con
đã nghö và chån thêt chô thành thĈa: “Nïu con
chính thêt có thð tu hänh Bþ-tát, chíc chín chĊng
đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, cĊu giúp
dĊt trĉ hîn khĀ sanh tċ cho hČu tình thì nguyòn nam
tċ, nČ nhĎn này, hoặc đþng nam, đþng nČ này,
không b÷ phi nhĎn làm rÿi loän, và phi nhĎn vång
theo lďi con nói, lêp tĊc bú đi.” Các Bþ-tát này khi
nói lďi nhĈ vêy, nïu phi nhĎn kia khýng đi thó nín
biït đù là Bþ-tát chĈa đĈēc thü ký thành Bçt thÿi
chuyðn. Nïu phi nhĎn ngay khi đù bú đi thó nín biït
đù là Bþ-tát đã đĈēc thü ký Bçt thÿi chuyðn.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Có các Bþ-tát chĈa tu hành
đæy đą tçt câ Phêt pháp, chĈa nhêp vào chánh
tánh ly sanh cąa Bþ-tát, chĈa khúi b÷ ác ma làm rÿi
loän, đÿi vĐi các viòc cąa ma chĈa cù thð biït rõ,
chĈa đĈēc thü ký không thÿi lui Bþ-đî, chîng thð tč
xét biït cën lành nhiîu ít, dày múng, đÿi vĐi sč mĐi
tu hành đĈēc chĄt ôt đã phát sanh tëng thĈēng
män, hüc theo các Bþ-tát phát lďi thò nguyòn chĎn
thêt chí thành, liîn b÷ ác ma lĉa gät. Nghöa là Bþ-tát
kia thçy có nam tċ, nČ nhĎn, hoặc cù đþng nam,
đþng nČ đang b÷ phi nhĎn làm mí hoặc, ch÷u các

11
khĀ não chîng thð xa lóa đĈēc, liîn khinh xuçt phát
lďi thò nguyòn chĎn thêt chí thành: “Nïu ta đã
đĈēc chĈ Phêt quá khĊ thü kĕ đíc Bçt thÿi chuyðn
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, khiïn cho
nam tċ, nČ nhĎn v.v„ này khýng b÷ phi nhĎn làm rÿi
loän. Phi nhĎn kia vång theo lďi cąa ta, së nhanh
chóng bú đi.” Các Bþ-tát này nùi nhĈ vêy xong, khi
çy ác ma vì dÿi gät v÷ này liîn xua đuĀi, hÿi thúc,
làm cho phi nhĎn bú đi. Vó sao? Vó oai lčc cąa ác
ma mänh hĎn phi nhĎn kia, nín phi nhĎn vång lďi
ma chõ däy, lêp tĊc bú đi.
Khi Bþ-tát kia thçy nhČng viòc nhĈ vêy vui mĉng
hĐn hđ, nghö: Làm cho phi nhĎn bú đi là nhď oai lčc
cąa ta. Vó sao? Vó phi nhĎn kia vång theo lďi thò
nguyòn cąa ta, lêp tĊc buông thâ nhČng nam tċ,
nČ nhĎn này, chĊ không do nguyên nhân nào
khác.
Các Bþ-tát này chîng thð biït rû đĈēc đù là viòc
làm cąa ma nên bâo đåy là do nëng lčc cąa mình,
sanh vui mĉng mĂt cách sai læm, dča vào đåy
khinh chê các Bþ-tát khác, nùi: “Ta đã đĈēc chĈ
Phêt quá khĊ thü kĕ đíc Bçt thÿi chuyðn Vý thĈēng
Bþ-đî, lďi thò nguyòn đã phát đîu đæy đą. Các
ngĈĎi chĈa đĈēc chĈ Phêt thü ký, chîng nên bít

12
chĈĐc mà phát lďi thò nguyòn. Dæu cho cù đặt kĔ
hän cĆng hoàn toàn khýng cù kït quâ.”
Các Bþ-tát này chê bai khinh miòt các Bþ-tát khác,
Ė vào mĂt chút khâ nëng sai læm, đÿi vĐi các công
đĊc sanh thêm nhiîu thĊ tëng thĈēng män nên xa
lìa quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, không thð
chĊng đíc trí nhçt thiït trí. Các Bþ-tát này do
khýng cù nëng lčc phĈĎng tiòn thiòn xâo nên sanh
trĈđng nhiîu loäi tëng thĈēng män, chê bai khinh
miòt các Bþ-tát khác, nín tuy siíng nëng tinh tçn
mà vén rĎi vào đ÷a v÷ Thanh vën hoặc ĐĂc giác.
Các Bþ-tát này phĈĐc đĊc múng nín đÿi vĐi thiòn
nghiòp đã làm và phát lďi thò nguyòn đîu là hành
đĂng theo viòc cąa ma.
Các Bþ-tát này chîng thð gæn gĆi cung kônh, cĄng
dĈďng, tôn trüng, ngēi khen các bêc thiòn tri thĊc
chĎn chánh, chîng thð thĈa húi vî hành tĈĐng
cąa Bþ-tát đíc Bçt thÿi chuyðn, và cĆng khýng thð
thĈa húi và tiïp thu vî sč nghiòp mà quân ác ma
đã làm. Do đåy b÷ ma trói buĂc càng thêm bîn
chíc. Vì sao? Vì các Bþ-tát này chîng tu hành lâu
xa sáu pháp đïn bď kia, xa lóa phĈĎng tiòn thiòn
xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa nín b÷ ác ma lĉa

13
gät. Vì vêy, Bþ-tát nên biït rõ hoàn toàn vî viòc
khuyên tu thiòn nghiòp cąa các ác ma.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Có các Bþ-tát chĈa tu hành låu
xa sáu pháp đïn bď kia, xa lóa phĈĎng tiòn thiòn
xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa nín b÷ ma lĉa gät.
Nghöa là cù ác ma vó muÿn lĉa gät nín phĈĎng tiòn
hóa làm các thĊ hónh tĈēng, đi đïn chā Bþ-tát, nói
thï này:
“Thiòn nam tċ Ďi! Bän có biït khýng? ChĈ Phêt quá
khĊ đã tĉng thü ký cho bän thành đäi Bþ-đî, bän
đÿi vĐi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî quyït
đ÷nh së đíc, chîng còn thÿi lui. Tên tuĀi sai khác
trong bây đďi cąa bän, cho đïn cha mì, anh em,
ch÷ em, bän bè, dòng hü, ta đîu biït hït. Bän sanh
đ phĈĎng đù, nĈĐc đù, thành đù, çp đù, trong xùm
làng đù. Bän sanh nëm đù, tháng đù, ngày đù, giď
đù, sanh vào ngýi sao cąa Thiín VĈĎng đù.”
NhĈ vêy, nïu ác ma thçy Bþ-tát bèm tánh yïu đuÿi,
các cën ám đĂn, liîn dÿi trá thü ký:
“Bän nĎi đďi trĈĐc bèm thü cën tánh đã tĉng nhĈ
vêy.”

14
Nïu thçy Bþ-tát bèm tánh kiín cĈďng, các cën
sáng suÿt, lanh lēi, liîn dÿi trá thü ký:
“Bän nĎi đďi trĈĐc bèm thü cën tánh cĆng tĉng nhĈ
vêy.”
Nïu thçy Bþ-tát đ A-lan-nhã hoặc thĈďng khçt thčc,
hoặc thü ën mĂt bČa, hoặc khi ën chõ ngþi mĂt læn,
hoặc chõ ën mĂt bát, hoặc đ nĎi gø mã, hoặc đ
chā đçt trÿng, hoặc đ dĈĐi gÿc cây, hoặc mặc y
phçn tâo, hoặc chõ ba y, hoặc thĈďng ngþi không
nìm, hoặc dùng phu cć cĆ, hoặc ít muÿn, hoặc vui
đą, hoặc Ĉa viñn ly, hoặc Ĉa thiîn đ÷nh víng lặng,
hoặc đæy đą chánh niòm, hoặc đæy đą diòu tuò,
hoặc không trüng lēi dĈĒng, hoặc chîng quý danh
tiïng, hoặc Ĉa cæn kiòm, khiêm tÿn, chân không
xoa dæu, hoặc ít ngą nghõ, hoặc lìa träo cċ, thích
nùi ôt, Ĉa nùi lďi nhì nhàng „ Ác ma thçy Bþ-tát này
vĐi nhČng hänh nhĈ vêy rþi, liîn dÿi trá thü ký:
“Bän nĎi đďi trĈĐc cĆng đã tĉng nhĈ vêy. Vì sao? Vì
bän đang thành tču nhĈ vêy. NhĈ vêy, vĐi công
đĊc thù thíng mà thï gian đîu thçy, thì biït rìng
đďi trĈĐc bän chíc chín cĆng đã cù nhČng công

15
đĊc thù thíng nhĈ vêy. Bän nên tč vui mĉng, chĐ
nên tč khinh.”
Bçy giď, các Bþ-tát kia nghe ác ma nói vî công
đĊc quá khĊ, v÷ lai và nói vî cýng đĊc dòng hü,
bän bè, bân thân, tên tuĀi v.v„ hiòn täi, cùng khen
ngēi vô sÿ thiòn cën thă thíng cąa mình, vui mĉng
hĐn hđ, sanh tëng thĈēng män, chê bai khinh miòt
các Bþ-tát khác.
Bçy giď ác ma biït v÷ đù ngu đĂn, tÿi tëm sanh tëng
thĈēng män khinh miòt các Bþ-tát khác, läi bâo vĐi
v÷ đù:
“Bän nhçt đ÷nh thành tču cýng đĊc thù thíng. Các
đĊc NhĈ Lai quá khĊ đã thü ký cho bän, bän đÿi vĐi
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî quyït đ÷nh së
chĊng đíc, không còn thÿi lui vó đã cù tĈĐng điîm
lành trong hiòn täi hiòn ra nhĈ vêy.
Bçy giď ác ma vì làm rÿi loän nên dÿi gät hóa hiòn
nhČng hónh tĈĐng: hónh tĈĐng ngĈďi xuçt gia, hoặc
hónh tĈĐng ngĈďi täi gia, hoặc cha mì, anh em, ch÷
em, thân bìng quyïn thuĂc, bän bè thân hČu,

16
Phäm chô, SĈ chą, Thiín long, DĈēc-xoa, nhĎn phi
nhĎn v.v„ đi đïn chā Bþ-tát nùi nhĈ væy:
“Các đĊc NhĈ Lai quá khĊ tĉ låu đã thü ký cho bän
thành đäi Bþ-đî. Bän đÿi vĐi quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî quyït đ÷nh së chĊng đíc không
còn thÿi lui. Vó sao? Vó các hành tĈĐng cąa Bþ-tát đ
đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn, bän đîu cù đą nên tč tôn
trüng, chĐ sanh nghi ngď.”
Khi Bþ-tát này nghe nhČng lďi cąa ác ma xong, lòng
tëng thĈēng män läi càng vČng chíc thêm.
Thiòn Hiòn nên biït! NhĈ Ta đã nùi, tĈĐng các hành
träng cąa bêc Bçt thÿi chuyðn, các Bþ-tát này thêt
tónh chĈa cù.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này b÷ ma ním giČ,
b÷ ma làm rÿi loän, chîng đĈēc tč täi. Vì sao? Vì
các Bþ-tát này đÿi vĐi tĈĐng các hành träng cąa
bêc Bçt thÿi chuyðn thêt tình đîu chĈa cù, chõ
nghe ác ma dÿi trá nói vî cýng đĊc và tên tuĀi
v.v„ sanh tëng thĈēng män, chê bai khinh miòt
các Bþ-tát khác.

17
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Nïu các Bþ-tát muÿn đíc
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî nên biït rõ vî
các viòc làm cąa ác ma.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Có các Bþ-tát b÷ ma khÿng chï,
b÷ ma mê hoặc, chõ nghe danh tč, sanh chçp trĈĐc
sai læm. Vì sao? Vì các Bþ-tát này chĈa tu hành đæy
đą sáu pháp đïn bĎ kia và vý lĈēng, vô biên các
Phêt pháp khác, do nhân duyên này nên làm cho
ma đĈēc dñ dàng. Các Bþ-tát này không thð biït
rû nëm thą uèn v.v„ và vý lĈēng pháp môn khác.
CĆng chîng biït rõ thêt tĈĐng các pháp danh tč
hČu tónh, do nguyín nhån này làm cho ma đĈēc dñ
dàng phĈĎng tiòn hóa làm vô sÿ hónh tĈēng bâo
Bþ-tát:
“Hänh nguyòn tu hành cąa bän đã viín mãn, së
đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, khi bän
thành Phêt së đät cýng đĊc danh hiòu nhĈ vêy.”
Nghöa là ác ma kia biït Bþ-tát này luôn luôn suy
nghö, ĈĐc nguyòn: Khi ta thành Phêt së đĈēc công
đĊc danh hiòu nhĈ vêy. Theo sč ĈĐc nguyòn mà thü
ký cho Bþ-tát đù.

18
Khi Bþ-tát này xa lìa Bát-nhã ba-la-mêt-đa, phĈĎng
tiòn thiòn xâo, nghe ma thü kĕ nín suy nghö: Lä thay!
NgĈďi này thü ký cho ta së thành Phêt vĐi cýng đĊc
danh hiòu căng tĈĎng Ċng vĐi ĈĐc nguyòn tĉ lâu
cąa ta. Do đåy nín biït, chĈ Phêt quá khĊ chíc
chín đã thü kĕ cho ta thành đäi Bþ-đî. Ta đÿi vĐi
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî quyït đ÷nh së
đät đĈēc, không còn thÿi lui. Khi ta thành Phêt nhçt
đ÷nh së đĈēc cýng đĊc và danh hiòu týn quĕ nhĈ
vêy.
Các Bþ-tát này nhĈ vêy, ác ma hoặc quyïn thuĂc
cąa ma, hoặc các Sa-mýn v.v„ b÷ ma khÿng chï,
thü kĕ đďi sau së thành Phêt vĐi danh hiòu nhĈ vêy,
nhĈ vêy „ thó kiíu män càng tëng, nghö: Ta đďi v÷ lai
chíc chín së thành Phêt, đät đĈēc cýng đĊc
danh hiòu nhĈ vêy. Các Bþ-tát khác không thð
bìng ta.
Thiòn Hiòn nên biït! NhĈ Ta đã nùi, các tĈĐng hành
träng đ đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn, các Bþ-tát này đîu
chĈa thành tču, chõ nghe ma nói thành Phêt vĐi
danh hiòu hĈ dÿi liîn sanh kiêu män, khinh miòt,
chê bai các Bþ-tát khác. Do đù mà các Bþ-tát này
xa lìa quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, các
Bþ-tát này xa lóa phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã

19
ba-la-mêt-đa, lóa bú bän lành, b÷ bän ác khÿng chï
nên phâi rĎi vào đ÷a v÷ Thanh vën hoặc ĐĂc giác .
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này nïu có thân
này, läi đĈēc chánh niòm, chí thành sám hÿi lāi læm,
lìa bú tâm kiêu män, gæn gĆi cĄng dĈďng thiòn hČu
chĎn t÷nh thó ngĈďi đù dă luån hþi trong sanh tċ
nhiîu đďi, nhĈng cuÿi cùng läi nĈĎng theo Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, læn lĈēt tu hüc së chĊng quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này nïu có thân
này mà chîng đíc chánh niòm, chîng thð sám hÿi
lāi læm, chîng lìa bú tâm kiêu män, chîng Ĉa
nĈĎng gæn bän lành chĎn t÷nh thì nhČng Bþ-tát đù
nhçt đ÷nh luân hþi trong sanh tċ nhiîu đďi, sau dù
có tinh tçn tu têp các thiòn nghiòp nhĈng vén rĎi
vào điä v÷ Thanh vën hoặc ĐĂc giác. Vô nhĈ Bô-sô
cæu quâ Thanh vën, đÿi vĐi bÿn tĂi trüng, nïu
phäm mĂt tĂi nào thì liîn chîng phâi là Sa-môn,
chîng phâi là đò tċ cąa đĊc Thích-ca. NgĈďi đù
ngay hiòn täi nhçt đ÷nh chîng thð đíc quâ Dč lĈu
v.v„ vüng chçp hĈ danh Bþ-tát cĆng nhĈ vêy, chõ
nghe ma nói thành Phêt vĐi danh suông liîn sanh
tâm kiêu män, khinh miòt, chê bai các chúng Bþ-tát
khác. Nên biït, tĂi này nặng hĎn tĂi Bí-sô hąy phäm
bÿn tĂi trüng gçp vô sÿ læn.

20
Đð viòc Bí-sô phäm bÿn tĂi trüng qua mĂt bên, tĂi
cąa Bþ-tát này hĎn tĂi ngĆ vý gián cĆng gçp vô
lĈēng læn. Vì sao? Vì các Bþ-tát này thêt sč chîng
cù các cýng đĊc thù thíng, nghe ác ma nói vî
viòc thành Phêt và danh tč hĈ thÿi, liîn kiêu män,
khinh chê các Bþ-tát khác. Do đù nín tĂi này hĎn
tĂi ngĆ vý gián gçp vý lĈēng læn. Do đåy nín biït,
nïu các Bþ-tát muÿn chĊng quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî thì nên biït rõ vî sč thü ký vĐi
danh hiòu hĈ dÿi, là viòc làm vi tï cąa ma.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Có các Bþ-tát tu hänh viñn ly,
nghöa là èn nĎi nĄi rĉng đæm trÿng, đþng hoang vu,
đ A-lan-nhã, ngþi yên t÷nh tĈ duy. Bçy giď ác ma đi
đïn chā Bþ-tát đù cung kônh khen ngēi cýng đĊc
viñn ly, nói thï này:
“Lành thay Đäi sö! ThĈďng tu hänh chĎn thêt viñn ly
nhĈ vêy. Hänh viñn ly này tçt câ các đĊc NhĈ Lai
Ứng Chánh Đîng Giác đîu khen ngēi trďi Đï Thích
v.v„ và các chĈ Thiín, thæn tiên cùng nhau bâo vò
cĄng dĈďng, tôn trüng nín thĈďng đ nĎi đåy, chĐ
đi nĎi khác.”

21
Thiòn Hiòn nên biït! Ta không khen ngēi các chúng
Bþ-tát thĈďng Ĉa thôch t÷ch t÷nh, đ A-lan-nhã, hoặc
đ núi rĉng đæm trÿng, đþng hoang vu, ngþi yên t÷nh
tĈ duy, tu hänh viñn ly.
Khi çy Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Các chúng Bþ-tát nên tu têp
nhČng hänh chân thêt viñn ly nhĈ thï nào mà Phêt
Thï Tôn nay däy: Ta chîng khen ngēi các chúng
Bþ-tát thĈďng Ĉa thôch t÷ch t÷nh đ A-lan-nhã, núi
rĉng đþng trÿng, ngþi yên t÷nh tĈ duy tu hänh viñn
ly.
- Nïu các Bþ-tát hoặc đ chā núi rĉng đæm trÿng,
đþng hoang vu, chā víng vê, hoặc đ thành çp,
xóm làng, phÿ th÷, chā huyên náo täp loän nhĈng
luôn xa lìa phiîn não ác nghiòp và các ĕ nghö cąa
Thanh vën, ĐĂc giác, thčc hành sâu xa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, phĈĎng tiòn quyîn xâo và tu các
cýng đĊc thù thíng khác thó đåy güi là Bþ-tát hành
hänh chĎn thêt viñn ly. Hänh viñn ly này, tçt câ các
đĊc NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác đþng khen ngēi,

22
chĈ Phêt Thï Týn đîu cho phép, các chúng Bþ-tát
thĈďng nên tu hüc. Dù ngày hay đím phâi chánh
tĈ duy, tinh tçn tu hành pháp viñn ly này. Đåy güi là
Bþ-tát tu hänh viñn ly, hänh viñn ly này không xen
lén ĕ nghö Thanh vën, ĐĂc giác, không xen lén tçt
câ phiîn não ác nghiòp, xa lìa các sč huyên náo
täp loän, hoàn toàn thanh t÷nh, làm cho các Bþ-tát
mau chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
có thð cĊu đĂ các hČu tình cùng tên đďi v÷ lai.
Thiòn Hiòn nên biït! NgĈďi đ èn chÿn núi rĉng đæm
trÿng, đþng hoang vu, bú đþ nìm tÿt, ngþi yên t÷nh
tĈ duy mà đĈēc ma khen ngēi thì chîng phâi hänh
chĎn thêt viñn ly cąa các Bþ-tát. Vì sao? Vì hänh
viñn ly đù cøn cù huyín náo täp loän, nghöa là
Bþ-tát hoặc xen lén phiîn não ác nghiòp, hoặc xen
lén ĕ nghö Thanh vën, ĐĂc giác, đÿi vĐi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, phĈĎng tiòn thiòn xâo không
thð tinh tçn lãnh thü tu hüc, nên không thð viên
mãn trí nhçt thiït trí.
Thiòn Hiòn nên biït! Có các Bþ-tát mặc dæu Ĉa tu
hành pháp hänh viñn ly, đĈēc ma khen ngēi, nhĈng
sanh kiêu män, tâm chîng thanh t÷nh, chê bai khinh
miòt các chĄng Đäi Bþ-tát khác, nghöa là cù chúng
Đäi Bþ-tát tuy đ thành çp, xóm làng, phÿ th÷ nhĈng
tâm thanh t÷nh, không xen lén các thĊ phiîn não

23
ác nghiòp và các ĕ nghö Thanh vën, ĐĂc giác, tinh
tçn tu têp Bát-nhã ba-la-mêt-đa và vý lĈēng pháp
Bþ-đî phæn khác, thành thćc hČu tình, nghiêm t÷nh
cõi Phêt, tuy đ chā þn ào náo nhiòt mà tâm vén
víng lặng, thĈďng Ĉa thôch tu têp hänh chĎn thêt
viñn ly. Bþ-tát đù đÿi vĐi chĄng Đäi Bþ-tát chĎn t÷nh
nhĈ đåy, tåm sanh kiíu män, khinh miòt, chê bai,
hąy báng, lëng nhćc.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này vó xa lóa phĈĎng
tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa, nín mặc
dæu đ đþng không mông quänh, cách trëm
do-tuæn, trong đù tuyòt nhiên không có các loài
cæm thú, rín rít, bü cäp đĂc häi và giặc cĈĐp hung
ác, chõ có quõ thæn, La-sát-bà v.v„ qua läi trong đù.
NgĈďi kia đ chā víng vê nhĈ vêy, dæu trâi qua mĂt
nëm, nëm nëm, mĈďi nëm cho đïn trëm ngàn vän
Ċc hoặc hĎn sÿ này đð tu hänh viñn ly nhĈng
chîng biït rõ hänh viñn ly chĎn thêt. Nghöa là các
Bþ-tát tuy đ chā þn ào náo đĂng mà tâm víng lặng,
xa lìa các thĊ phiîn não ác nghiòp và các ĕ nghö
Thanh vën, ĐĂc giác, phát tåm hĈĐng thîng đïn
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này tuy đ chÿn
đþng không mông quänh trâi qua thďi gian lâu dài
nhĈng b÷ xen lén ĕ nghö Thanh vën, ĐĂc giác, nên

24
đÿi vĐi hai đ÷a v÷ kia sanh đím trĈĐc, nĈĎng vào
pháp hai đ÷a v÷ kia tu hänh viñn ly, läi đím nhiñm
vào hänh này. Bþ-tát đù tuy tu hänh viñn ly nhĈ vêy
nhĈng chîng đĈēc güi là thuên vĐi tâm cąa chĈ
Phêt.
Thiòn Hiòn nên biït! Hänh viñn ly chĎn thêt cąa các
chúng Bþ-tát mà đĈēc ta khen ngēi, các Bþ-tát này
đîu chîng thành tču, thì hü đÿi vĐi hänh viñn ly
chĎn thêt cĆng khýng thçy cù hành tĈĐng giÿng
nhau. Vì sao? Vì Bþ-tát này đÿi vĐi hänh viñn ly chĎn
thêt này chîng thích, chõ Ĉa siíng tu hänh viñn ly
suông cąa Thanh vën, ĐĂc giác.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này khi tu hänh
không viñn ly chĎn thêt, ma đïn giČa không trung
vui mĉng khen ngēi, bâo:
“Lành thay! Lành thay Đäi sö! Ngài siíng tu hänh
viñn ly chĎn thêt. Hänh viñn ly này đĈēc các đĊc
NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác khen ngēi, ngài đÿi
vĐi hänh này nín siíng nëng tu hüc së mau chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.”

25
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này chçp trĈĐc vào
sč tu hành pháp viñn ly cąa Nh÷ thĉa nhĈ vêy cho là
hĎn hït, nên khinh chê, miòt th÷ v÷ trć Bþ-tát thĉa tuy
đ chā þn náo mà tâm víng lặng, thành tču thiòn
pháp.
Các Bí-sý thĈa:
- Bþ-tát kia chîng thð tu hänh viñn ly, thân đ chā þn
náo, tâm không t÷ch t÷nh, không tùy thuên theo
thiòn pháp.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này đÿi vĐi các Đäi
Bþ-tát hành hänh viñn ly chĎn thêt mà đĈēc Phêt
đã khen ngēi thì läi khinh chê miòt th÷, bâo là đ chā
þn náo, tâm chîng víng lặng, không thð siêng
nëng tu hänh viñn ly chĎn thêt. Cøn đÿi vĐi các Đäi
Bþ-tát thčc hành theo hänh þn täp chĎn thêt, các
đĊc NhĈ Lai khýng khen ngēi thì läi tôn trüng, khen
ngēi, bâo: Tåm ngĈďi đù víng lặng, không þn náo,
có thð tu hành đĄng đín hänh viñn ly chĎn thêt.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này đÿi vĐi bêc nên
gæn gĆi cung kônh, cĄng dĈďng nhĈ đçng Thï Tôn,
nhĈng chîng gæn gĆi cung kônh, cĄng dĈďng, trái

26
läi càng khinh chê miòt th÷; cøn đÿi vĐi häng phâi
nên xa lìa, chîng nên gæn gĆi cung kônh, cĄng
dĈďng, nhĈ bän ác, thì läi gæn gĆi cung kônh, cĄng
dĈďng nhĈ phćng thď đçng Thï Tôn.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này xa lóa phĈĎng
tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa, phát sanh
vô sÿ phân biòt chçp trĈĐc sai læm. Vì sao? Vì Bþ-tát
kia nghö: Sč tu hüc cąa ta là viñn ly chĎn thêt nên
đĈēc phi nhĎn khen ngēi, ąng hĂ. Còn kê đ thành
çp thân tâm rÿi loän, ai mà hĂ niòm, khen ngēi, kính
trüng. Các Bþ-tát này do nhân duyên này, tâm
nhiîu kiêu män, khinh chê miòt th÷ các Bþ-tát khác,
phiîn não ác nghiòp ngày càng tëng thím mãi.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Bþ-tát này đÿi các Bþ-tát
khác là bün Chiên-đþ-la làm ô uï chĄng Đäi Bþ-tát.
Mặc dæu hónh tĈĐng giÿng nhĈ Đäi Bþ-tát nhĈng là
kê giặc lĐn trên trďi, trong loài ngĈďi; dÿi gät trďi,
ngĈďi, A-tÿ-läc v.v„ Thån tuy mặc pháp y cąa
Sa-mýn nhĈng tåm thĈďng ôm çp ĕ Ĉa nhĈ kê giặc.
NhČng bêc phát tâm tĐi Bþ-tát thĉa thì chîng nên
gæn gĆi, cung kônh, cĄng dĈďng, tôn trüng, khen
ngēi kê ác nhĈ thï. Vì sao? Vì bün ngĈďi này ôm
løng tëng thĈēng män, bî ngoài thì giÿng Bþ-tát
nhĈng bín trong läi nhiîu phiîn não.

27
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát chĎn thêt
không bú trí nhçt thiït trí, không bú quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, hït lòng thích cæu trí
nhçt thiït trí, muÿn đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, làm lēi ích an vui cho khíp tçt câ các
loài hČu tình thì chîng nên gæn gĆi, cung kônh, cĄng
dĈďng, tôn trüng, khen ngēi ngĈďi ác nhĈ thï.
Thiòn Hiòn nên biït! Các Đäi Bþ-tát này thĈďng nên
tinh tçn tu têp sč nghiòp đð cho mình nhàm chán
sanh tċ, chîng đím ba cûi, đÿi vĐi häng ngĈďi
Chiên-đþ-la và ác tặc kia thĈďng nên phát tâm tĉ
bi hĖ xâ. Nín nghö: Ta chîng nên phát khđi tĂi lāi
nhĈ kê ác kia, giâ sċ lúc phâi thçt niòm, täm khđi
lín nhĈ hü, liîn nên tõnh giác làm cho mau trĉ diòt.
Vêy nên Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát này muÿn
chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî phâi
tõnh giác hoàn toàn vî viòc cąa các ác ma, nên
siêng nëng tinh tçn xa lìa, trĉ diòt tĂi lāi nhĈ Bþ-tát
đã täo, siíng nëng cæu quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî.
Thiòn Hiòn nên biït! NgĈďi hüc nhĈ vêy, chônh đù là
Bþ-tát vĐi phĈĎng tiòn thiòn xâo, nhĈ thêt tõnh giác
vî các viòc cąa ác ma.

28
XXII. PHẨM THIỆN HỮU
01
Bçy giď đĊc Thï Tôn läi bâo Thiòn Hiòn:
- Nïu Đäi Bþ-tát hït lòng muÿn chĊng quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, thĈďng nên gæn gĆi,
cĄng dĈďng, cung kính, tôn trüng, khen ngēi bän
lành chĎn t÷nh.
- NhČng bêc nào güi là bän lành chĎn t÷nh cąa các
Đäi Bþ-tát?
- Tçt câ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác là bän lành
chĎn t÷nh cąa các chĄng Đäi Bþ-tát. Tçt câ Đäi

29
Bþ-tát Bçt thÿi chuyðn cĆng là bän lành chĎn t÷nh
cąa các chĄng Đäi Bþ-tát. Nïu các Bþ-tát khác
căng các Thanh vën và thiòn sö khác thĈďng vì
Bþ-tát giâng thuyït, chõ däy pháp mýn tĈĎng Ĉng
vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, khuyín rën, däy
bâo các chúng Bþ-tát, làm cho gieo trþng cën lành,
tu hänh Bþ-tát mau đĈēc viín mãn, thó cĆng là bän
lành chĎn t÷nh cąa chĄng Đäi Bþ-tát. Kinh điðn
tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa cĆng là
bän lành chĎn t÷nh cąa chĄng Đäi Bþ-tát.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Bÿ thí, t÷nh giĐi, an nhén, tinh tçn,
t÷nh lč, Bát-nhã ba-la-mêt-đa, nín biït đù cĆng là
bän lành chĎn t÷nh cąa các chĄng Đäi Bþ-tát.
Thiòn Hiòn nên biït! NhĈ vêy, sáu pháp
Ba-la-mêt-đa cĆng là thæy cąa Đäi Bþ-tát. Sáu
pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là bêc dén đĈďng cąa
Đäi Bþ-tát. Sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là ánh
sáng cąa Đäi Bþ-tát. Sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĆng
là sč chiïu soi cąa Đäi Bþ-tát. Sáu pháp
Ba-la-mêt-đa cĆng là nhà cċa cąa Đäi Bþ-tát. Sáu
pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là sč hĂ trì cąa Đäi Bþ-tát.
Sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là sč quy y cąa Đäi
Bþ-tát. Sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là sč hĈĐng
đïn cąa Đäi Bþ-tát. Sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĆng là
høn đâo cąa Đäi Bþ-tát. Sáu pháp Ba-la-mêt-đa

30
cĆng là cha lành cąa Đäi Bþ-tát. Sáu pháp
Ba-la-mêt-đa cĆng là mì hiîn cąa Đäi Bþ-tát. Sáu
pháp Ba-la-mêt-đa thĈďng làm cho chĄng Đäi
Bþ-tát đíc đĈēc trí vi diòu, sanh giác ngĂ chĎn thêt,
mau chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Vì sao? Vì tçt câ chĄng Đäi Bþ-tát đîu nhď sáu
pháp Ba-la-mêt-đa mà tu têp Bát-nhã
ba-la-mêt-đa viín mãn hoàn toàn.
Thiòn Hiòn nên biït! NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác
đ quá khĊ đã chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî đã Bát Niït-bàn. Phêt Thï Týn kia đîu nĈĎng
vào sáu pháp Ba-la-mêt-đa mà sanh trô nhçt thiït.
NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác đ v÷ lai së chĊng quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, së Bát Niït-bàn.
Phêt Thï Týn kia cĆng nĈĎng vào sáu pháp
Ba-la-mêt-đa mà sanh trô nhçt thiït. Tçt câ NhĈ Lai
Ứng Chánh Đîng Giác hiòn täi trong mĈďi phĈĎng
vý lĈēng, vô sÿ, vô biên thï giĐi hiòn đang chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, hiòn đang vó
các hČu tình giâng thuyït chánh pháp. Phêt Thï
Týn kia cĆng nĈĎng sáu pháp Ba-la-mêt-đa mà
sanh trí nhçt thiït. Nay Ta, NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng
Giác hiòn đang chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, hiòn đang tuyín thuyït chánh pháp
cho các hČu tónh cĆng nĈĎng sáu pháp
Ba-la-mêt-đa mà sanh trô nhçt thiït. Vì sao? Vì sáu
pháp Ba-la-mêt-đa này cù thð bao gþm khíp tçt

31
câ ba mĈĎi bây pháp Bþ-đî phæn, hoặc bÿn phäm
trć, hoặc bÿn nhiïp sč, hoặc vý lĈēng, vô biên Phêt
pháp khác, hoặc trô chĈ Phêt, hoặc trí tč nhiên, trí
bçt tĈ nghó, trô khýng đÿi đ÷ch, trí nhçt thiït trí, tçt câ
đîu bao gþm đ trong sáu pháp Ba-la-mêt-đa này.
Thï nên, Ta nói sáu pháp Ba-la-mêt-đa này là bän
lành chĎn t÷nh cąa các chĄng Đäi Bþ-tát, là thæy
chõ däy, là bêc dén đĈďng, là ánh sáng, là chiïu soi,
là nhà cċa, là hĂ tró, là nĎi quy y, là nĎi hĈĐng đïn,
là høn đâo, là cha lành, là mì hiîn cho các chúng
Đäi Bþ-tát, luýn làm cho chĄng Đäi Bþ-tát đíc trí
tuò vi diòu, sanh giác ngĂ nhĈ thêt, mau chĊng quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, làm bän bè
chîng mong đîn trâ cąa các hČu tình.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát nên hüc
sáu pháp Ba-la-mêt-đa.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát muÿn hüc sáu
pháp Ba-la-mêt-đa nín đÿi vĐi kinh điðn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa chô tåm líng nghe, thü tró, đüc
tćng, quán sát nghöa lĕ, cæu xin xác quyït sč nghi
ngď. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa này thĈďng
cùng sáu pháp Ba-la-mêt-đa là týn trĈđng, là đäo
sĈ, là chõ däy, là hoán chuyðn, là mì sanh đê nuôi
däy. Vì sao? Vì nïu lìa Bát-nhã ba-la-mêt-đa thó
khýng cù nëm Ba-la-mêt-đa trĈĐc. Tuy có bÿ thí,

32
t÷nh giĐi, an nhén, tinh tçn, t÷nh lč, nhĈng khýng
đĈēc güi là đïn bď kia.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát muÿn đĈēc
hänh chîng theo ngĈďi khác chõ däy, muÿn trć bêc
chîng theo ngĈďi khác chõ däy, muÿn dĊt nghi cho
tçt câ hČu tình, muÿn mãn nguyòn cho tçt câ hČu
tình, muÿn nghiêm t÷nh cõi Phêt, muÿn thành thćc
hČu tình thì nên hüc Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Vó sao?
Vì trong kinh Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này rĂng
nói vî pháp cæn nên hüc cąa chĄng Đäi Bþ-tát, tçt
câ chĄng Đäi Bþ-tát đÿi vĐi kinh çy đîu nên siêng
nëng tu hüc. Nïu siíng nëng tu hüc phĈĎng tiòn
thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa thó nhçt
đ÷nh chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
luôn làm lēi ích an vui cho chúng sanh cùng tên đďi
v÷ lai.
Bçy giď Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa
lçy gó làm tĈĐng?

33
- Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa lçy không dính míc
làm tĈĐng.
- Kính bäch Thï Tôn! Nïu nhĈ cù nhån duyín vî
tĈĐng không dính míc Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa, thì các pháp có thð nùi khác cĆng cù tĈĐng
không dính míc sao?
- ĐĄng nhĈ vêy! ĐĄng nhĈ vêy! Có nhân duyên nên
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa cù tĈĐng không dính
míc. Tçt câ các pháp khác mà có thð nùi thó cĆng
cù tĈĐng không dính míc này. Vì sao? Vì tçt câ
các pháp đîu nhĈ Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, là
Không viñn ly.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa do tĈĐng không dính míc, là Không viñn ly. Tçt
câ các pháp khác do tĈĐng không dính míc cĆng
Không viñn ly.

34
- Kính bäch Thï Tôn! Nïu tçt câ pháp đîu Không
viñn ly thì làm sao hČu tình có thð täo ra có nhiñm
có t÷nh?
Kính bäch Thï Tôn! Chîng phâi pháp Không viñn ly,
có thð nói có nhiñm có t÷nh.
Kính bäch Thï Tôn! Chîng phâi Không viñn ly, có
thð chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî. Chîng phâi xa lìa Không viñn ly mà có pháp
khác có thð chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî.
Kính bäch Thï Tôn! Làm thï nào cho con hiðu vî
nghöa thĄ thêm thâm cąa Phêt đã däy?
- Ý ông thï nào? HČu tình tĉ lâu có tâm ngã, ngã sđ
và chçp ngã, ngã sđ không?

35
Thiòn Hiòn thĈa:
- Bäch Thï Týn! ĐĄng vêy! Bäch Thiòn thò! ĐĄng vêy!
HČu tình tĉ lâu có tâm ngã, ngã sđ và chçp trĈĐc
ngã, ngã sđ.
- Ý ông thï nào? Sč chçp trĈĐc vî ngã và ngã sđ
cąa hČu tình Không viñn ly, phâi không?
Thiòn Hiòn thĈa:
HČu tình chçp ngã và ngã sđ đîu Không viñn ly.
- Ý ông thï nào? Có phâi chëng hČu tình do chçp
ngã, ngã sđ nên luân hþi sanh tċ phâi không?

36
Thiòn Hiòn thĈa:
Các loài hČu tình do vì chçp ngã, ngã sđ nên luân
hþi sanh tċ.
- HČu tình luân hþi sanh tċ nhĈ vêy, nên täo ra có
täp nhiñm và thanh t÷nh. Do các hČu tình chçp
trĈĐc sai læm vî ngã và ngã sđ nói có täp nhiñm,
nhĈng đ trong đù khýng cù sč täp nhiñm. Do các
hČu tình không b÷ chçp trĈĐc vî ngã và ngã sđ mĂt
cách sai læm nên nói có thanh t÷nh, nhĈng trong đù
không có sč thanh t÷nh.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Tuy tçt câ pháp đîu Không
viñn ly, nhĈng các hČu tónh cĆng cù thð täo ra có
nhiñm có t÷nh.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát luôn thčc hành
nhĈ thï thì güi là thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa.

37
- Thêt kĔ lä thay, kính bäch Thï Tôn! Thêt hy hČu thay,
kính bäch Thiòn Thò! Tuy tçt câ pháp đîu Không
viñn ly, mà các hČu tình có nhiñm có t÷nh.
Kính bäch Thï Tôn! Nïu các Đäi Bþ-tát luôn thčc
hành nhĈ thï thì chîng hành síc, cĆng chîng
hành thü, tĈđng, hành, thĊc.
Kính bäch Thï Tôn! Nïu các Đäi Bþ-tát luôn thčc
hành nhĈ vêy thì thï gian, trďi, ngĈďi, A-tÿ-läc v.v„
đîu chîng thð hàng phćc đĈēc.
Kính bäch Thï Tôn! Nïu Đäi Bþ-tát luôn thčc hành
nhĈ vêy thì liîn hĎn sč tu hành cąa Thanh vën,
ĐĂc-giác, đät đïn chā khýng ai hĎn. Vó sao? Vó
tánh chĈ Phêt và tánh NhĈ Lai, tánh tč nhiên giác,
tánh trí nhçt thiït đîu chîng thð hĎn đĈēc.
Kính bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát do phát sanh ý
nghö tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này nín
ngày đím an trć phĈĎng tiòn thiòn xâo, hĈĐng đïn
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, mau chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.

38
- ĐĄng nhĈ vêy! ĐĄng nhĈ vêy! NhĈ lďi ông nói.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Giâ sċ tçt câ
hČu tình trong châu Thiòm-bĂ này chîng trĈĐc
chîng sau đîu đĈēc thån ngĈďi, đĈēc thån ngĈďi
rþi đîu phát tâm quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî. Đã phát tåm rþi, tu các hänh Đäi Bþ-tát, đîu
chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Có
các thiòn nam tċ, thiòn nČ nhĎn v.v„ trün đďi đem
các nhäc cć thĈēng diòu trên thï gian cĄng dĈďng,
cung kính, tôn trüng, khen ngēi các đçng NhĈ Lai
Ứng Chánh Đîng Giác này, läi đem thiòn cën đã tu
têp nhĈ thï bónh đîng ban cho các hČu tình cùng
hþi hĈĐng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Thiòn nam tċ, thiòn nČ nhĎn v.v„ nhď nhân duyên
này đĈēc phĈĐc có nhiîu không?
Thiòn Hiòn thĈa:
- Rçt nhiîu, kính bäch Thï Tôn! Rçt nhiîu, kính bäch
Thiòn Thò!

39
- NhČng thiòn nam tċ, thiòn nČ nhĎn v.v„ nào đ
giČa đäi chúng giâng thuyït Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa, trình bày, kiïn lêp, phân biòt, chõ däy, làm
cho hü dñ hiðu và trć ĕ nghö tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa. Các thiòn nam tċ, thiòn nČ
nhĎn v.v„ nhď nhån duyín này đät đĈēc công
đĊc nhiîu hĎn trĈĐc vý lĈēng vô sÿ.
Läi nČa, này Thiòn Hiòn! Ý ông thï nào? Giâ sċ tçt
câ hČu tình đ trong châu Thiòm-bĂ này chîng trĈĐc
chîng sau đîu đĈēc thån ngĈďi. ĐĈēc thån ngĈďi
rþi, đîu phát tâm quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî. Đã phát tåm rþi, trün đďi đem tçt câ nhäc
cć đ thï gian cung kính bÿ thí cho tçt câ hČu tình,
läi đem thiòn cën bÿ thô nhĈ vêy bónh đîng ban
cho các hČu tình và hþi hĈĐng quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî. Các chĄng Đäi Bþ-tát này do
nhån duyín này đĈēc phĈĐc có nhiîu không?
Thiòn Hiòn thĈa:
Thiòn thò!

40
- Nïu các Đäi Bþ-tát cho đïn chõ mĂt ngày an trć ý
nghö tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa thó cýng
đĊc đät đĈēc nhiîu hĎn trĈĐc vý lĈēng vô sÿ. Vì
sao? Vó các Đäi Bþ-tát này ngày đím an trć ĕ nghö
tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhĈ thï. ĐĄng
nhĈ vêy! ĐĄng nhĈ vêy! Có thð làm ruĂng phĈĐc
cho tçt câ hČu tình. Vì sao? Vì lòng tĉ cąa các Đäi
Bþ-tát này phát sanh thì các loäi hČu tình không ai
k÷p đĈēc, chõ trĉ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác. Vì
sao? Vì tçt câ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác không
có ai ngang bìng. Tçt câ NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng
Giác khýng cù ai đð thí dć đĈēc. Tçt câ NhĈ Lai
Ứng Chánh Đîng Giác đã thành tču pháp không
thð nghö bàn.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Vì lë gó mà Đäi Bþ-tát này
có thð phát khđi đĈēc cýng đĊc thù thíng chĉng
çy?
Thiòn Hiòn nên biït! Vó Đäi Bþ-tát này thành tču
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thă thíng nhĈ thï. Nhď
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này thçy các hČu tình ch÷u
các khĀ não nhĈ là: b÷ hình phät chém giït nên
sanh løng đäi bi. Läi dùng thiên nhãn xem các thï

41
gian thçy có vô biên các loài hČu tình chiêu câm
nghiòp vý gián, đüa đ÷a ngćc vô gián, ch÷u các
khĀ dČ dĂi, hoặc b÷ lĈĐi tà kiïn che khuçt chîng
thçy đĈēc chánh đäo. Hoặc läi thçy có các loài
hČu tónh đüa đ÷a ngćc vô gián, xa lìa các chā an vui.
Thçy các hČu tónh v.v„ nhĈ vêy rþi sanh lòng rçt
chán nân, sē sòt; đÿi vĐi tçt câ hČu tình đ thï gian
phát sinh ĕ nghö tĈĎng Ĉng vĐi đäi tĉ bi: Ta phâi làm
chā nĈĎng tča cĊu giúp lĐn cho tçt câ hČu tình. Ta
phâi giâi thoát tçt câ khĀ não mà hČu tónh đang
ch÷u. Mặc dă nghö nhĈ vêy nhĈng chîng trć ĕ tĈđng
này, cĆng chîng trć tĈđng khác.
Thiòn Hiòn nên biït! Đçy güi là ánh sáng trí tuò lĐn
cąa chĄng Đäi Bþ-tát có thð chĊng đĈēc quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Thiòn Hiòn nên biït! Đäi Bþ-tát này do trć đ chā này
thĈďng làm đĈēc ruĂng phĈĐc cho tçt câ thï gian.
Tuy chĈa chĊng đĈēc trí nhçt thiït trô nhĈng đÿi vĐi
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî đĈēc chîng
thÿi lui, có thð nhên lãnh y phćc, thčc phèm, chā đ,
thuÿc men và nhČng vêt dćng khác cąa thí chą.

42
Thiòn Hiòn nên biït! Đäi Bþ-tát này khéo trć Bát-nhã
ba-la-mêt-đa nín cù thð đîn trâ hoàn tçt Ďn thô
chą, cĆng đät đïn trí nhçt thiït trí.
Thï nên, này Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát muÿn thü
hĈđng vêt dćng tín thí cąa các hČu tình và quÿc
vĈĎng, đäi thæn mĂt cách không uĀng phí, muÿn
chõ dén cho hČu tónh con đĈďng chĎn t÷nh, muÿn
làm ánh sáng lĐn chiïu soi cho hČu tình, muÿn giâi
thoát cho hČu tình khúi lao ngćc sanh tċ, muÿn cho
hČu tình pháp nhãn thanh t÷nh thó nín thĈďng an trć
ĕ nghö tĈĎng Ĉng Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát thĈďng trć ĕ nghö
tĈĎng Ĉng Bát-nhã ba-la-mêt-đa, Đäi Bþ-tát này đÿi
vĐi ĕ nghö này thĈďng luôn ghi nhĐ chîng đð cho
các ĕ nghö khác täm thďi phát sanh, thì có nói ra
điîu gó cĆng tĈĎng Ĉng vĐi lý thú Bát-nhã
ba-la-mêt-đa.
Thiòn Hiòn nên biït! Đäi Bþ-tát này ngày đím siíng
nëng tinh tçn, thĈďng trć nĎi ĕ nghö tĈĎng Ĉng vĐi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa khýng lĄc nào täm bú. Ví
nhĈ cù ngĈďi trĈĐc kia chĈa tĉng có ngüc báu
ma-ni, sau đù cù đĈēc, vui mĉng, sung sĈĐng; gặp
duyên b÷ mçt läi sanh tâm rçt buþn khĀ, thĈďng

43
than thđ, tiïc nuÿi khýng nguýi, suy nghö phâi làm
phĈĎng kï nào đð đĈēc ngüc çy läi. Do đù nín ĕ
nghö ngĈďi kia luýn hĈĐng đïn ngüc quĕ. Các Đäi
Bþ-tát cĆng nhĈ vêy, thĈďng an trć ĕ nghö tĈĎng
Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa. Nïu chîng
an trć ĕ nghö tĈĎng Ĉng vĐi Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa thì b÷ quên mçt ĕ nghö tĈĎng Ĉng vĐi trí nhçt
thiït trí.
Vêy nên này Thiòn Hiòn! Các Đäi Bþ-tát đÿi vĐi ý
nghö tĈĎng Ĉng Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nín
thĈďng an trć khýng đĈēc täm lìa.
Bçy giď, Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Nïu tçt câ pháp và các ĕ nghö đîu
lìa tč tánh Không, không có sđ hČu thó Đäi Bþ-tát
làm thï nào chîng lóa ĕ nghö tĈĎng Ĉng Bát-nhã
ba-la-mêt-đa và trô nhçt thiït trí?
- Nïu Đäi Bþ-tát biït tçt câ pháp và các ĕ nghö đîu
lìa tč tánh Không, không có sđ hČu thó Đäi Bþ-tát
này chîng lóa ĕ nghö tĈĎng Ĉng Bát-nhã

44
ba-la-mêt-đa và trô nhçt thiït trí. Vì sao? Vì Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa căng trô nhçt thiït trí và các ý
nghö đîu lìa tč tánh Không, không có sđ hČu, trong
đù hoàn toàn khýng cù tëng giâm. Ai thýng đät
đĄng nhĈ vêy güi là không xa lìa.
- Bäch Thï Tôn! Nïu Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa tč
tánh thĈďng Khýng, khýng tëng, khýng giâm, thì
chĄng Đäi Bþ-tát làm sao tu chĊng Bát-nhã
ba-la-mêt-đa đð đíc đĈēc quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî?
- Các Đäi Bþ-tát tu chĊng Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
đÿi vĐi tçt câ pháp chîng tëng chîng giâm, đÿi
vĐi Đäi Bþ-tát cĆng chîng tëng chîng giâm. NhĈ
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa tč tánh Không, nên
khýng tëng, khýng giâm. ChĈ Phêt Bþ-tát cĆng läi
nhĈ vêy. Nïu Đäi Bþ-tát thĈďng biït đĈēc nhĈ vêy
thì güi đù là tu chĊng Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Do
nhån duyín này thĈďng mau chĊng đĈēc sč mong
cæu quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.

45
Thiòn Hiòn nên biït! Đäi Bþ-tát nào khi nghe thuyït
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa khýng tëng giâm, nhĈ
vêy mà không kinh, không sē, không mê muĂi,
không thÿi lui và cĆng khýng do dč, thì Bþ-tát này là
ngĈďi thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, đã
đät đïn cĊu cánh, an trć đ÷a v÷ Bþ-tát Bçt thÿi
chuyðn, mau chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, có thð đĂ các hČu tónh căng đďi v÷ lai.
Quyðn thĊ 551
HẾT
02
Bçy giď cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà cù thð thčc hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa phâi không?

46
- Chîng phâi vêy, Thiòn Hiòn!
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Bát-nhã ba-la-mêt-đa cù
pháp khâ đíc có thð thčc hành Bát-nhã
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà cù thð thčc hành Bát-nhã
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cù pháp khâ đíc có thð thčc hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng mà cù thð
thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?

47
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không, có pháp khâ đíc
có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi
không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng mà cù thð
thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không, có pháp khâ đíc
có thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà cù thð thčc hành Không, phâi
không?

48
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Bát-nhã ba-la-mêt-đa cù
pháp khâ đíc có thð thčc hành Không, phâi
không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi síc mà có thð thčc
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa síc có pháp khâ đíc có
thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi thü, tĈđng, hành,
thĊc mà có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
phâi không?

49
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa thü, tĈđng, hành, thĊc có
pháp khâ đíc có thð thčc hành Bát-nhã
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa síc mà
có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi
không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa síc, có pháp
khâ đíc có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa thü,
tĈđng, hành, thĊc mà có thð thčc hành Bát-nhã

50
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa thü, tuđng,
hành, thĊc có pháp khâ đíc có thð thčc hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi síc có thð thčc hành
Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa síc, có pháp khâ đíc có
thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi thü, tĈđng, hành,
thĊc có thð thčc hành Không, phâi không?

51
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa thü, tĈđng, hành, thĊc có
pháp khâ đíc có thð thčc hành Không, phâi
không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa síc mà
có thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa síc, có pháp
khâ đíc có thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa thü,
tĈđng, hành, thĊc mà có thð thčc hành Không,
phâi không?

52
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa thü, tĈđng,
hành, thĊc, có pháp khâ đíc có thð thčc hành
Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Ngay nĎi tçt câ pháp mà có
thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa tçt câ pháp, có pháp
khâ đíc có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa tçt câ
pháp có thð thčc hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi
không?

53
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa tçt câ pháp,
có pháp khâ đíc có thð thčc hành Bát-nhã
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi tçt câ pháp mà có
thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa tçt câ pháp, có pháp
khâ đíc có thð thčc hành Không, phâi không?
- Kính bäch Thï Týn! Chônh nĎi Khýng cąa tçt câ
pháp có thð thčc hành Không, phâi không?

54
- Kính bäch Thï Tôn! Xa lìa Không cąa tçt câ pháp,
có pháp khâ đíc có thð thčc hành Không, phâi
không?
Bçy giď Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính Bäch Thï Tôn! Nïu vêy, các Đäi Bþ-tát dùng
nhČng pháp nào đð thčc hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa và thčc hành Không?
- Ý ông thï nào? Ông thçy có pháp thčc hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa và thčc hành Không, phâi
không?
Thiòn Hiòn bäch:
- ThĈa khýng, kônh bäch Thï Tôn!

55
- Ý ông thï nào? Ông thçy có Bát-nhã
ba-la-mêt-đa và thçy có Không là chā sđ hành cąa
Đäi Bþ-tát phâi không?
Thiòn Hiòn bäch:
- Ý ông thï nào? Pháp mà ông không thçy, pháp
này có thð đíc đĈēc không?
Thiòn Hiòn bäch:

56
- Ý ông thï nào? Pháp chîng thð đíc đù cù sanh
diòt phâi không?
Thiòn Hiòn bäch:
- Thêt tĈĐng cąa pháp mà ông chîng thçy, chîng
đíc, đù là Vý sanh pháp nhén cąa Bþ-tát. Đäi
Bþ-tát thành tču Vô sanh pháp nhén nhĈ vêy thì
đĈēc thü ký quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Thiòn Hiòn nên biït! Đäi Bþ-tát này đÿi vĐi mĈďi lčc
cąa Phêt, bÿn điîu không sē, bÿn sč hiðu biït
thông suÿt, đäi tĉ, đäi bi, đäi hĖ, đäi xâ và mĈďi tám
pháp Phêt bçt cĂng cùng vý lĈēng, vô biên công
đĊc thù thíng, güi là ngĈďi luôn tinh tçn, nhĈ thêt tu
hành. Nïu thĈďng tinh tçn tu hành nhĈ vêy mà
chîng đíc trí quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
trí nhçt thiït tĈĐng, trô đäi trí diòu, trí nhçt thiït trí, trí
đäi thĈĎng chą, thì quâ thêt không có lë đù.

57
- Kính bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát nhď vào pháp
tánh vô sanh cąa tçt câ pháp mà đĈēc Phêt thü ký
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî phâi không?
- Kính bäch Thï Tôn! Các Đäi Bþ-tát nhď vào pháp
tánh hČu sanh cąa tçt câ pháp mà đĈēc Phêt thü
ký quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî phâi
không?
tánh hČu sanh vô sanh cąa tçt câ pháp mà đĈēc
Phêt thü ký quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî
phâi không?

58
tánh phi hČu sanh, phi vô sanh cąa tçt câ pháp mà
đĈēc Phêt thü ký quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî phâi không?
Khi çy, Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Nïu vêy thó làm sao các Đäi
Bþ-tát có thð đĈēc thü ký quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî cąa Phêt?
- Ý ông thï nào? Ông thçy cù pháp đð thü ký quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî cąa Phêt phâi
không?
Thiòn Hiòn bäch:
- ThĈa khýng, kônh bäch Thï Tôn! Con không thçy
pháp nào có thð đĈēc thü ký quâ v÷ Vý thĈēng

59
Chánh đîng Bþ-đî cąa Phêt, cĆng khýng thçy
pháp đÿi vĐi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî
cąa Phêt có thð chĊng, thďi gian chĊng, nĎi chĊng
và do đåy chĊng, hoặc pháp sđ chĊng đîu không
thçy. Vì sao? Vì tçt câ pháp đîu không sđ đíc;
ngay trong tçt câ pháp không sđ đíc thó ngĈďi
chĊng, pháp chĊng, thďi gian chĊng, nĎi chĊng và
do đåy chĊng đîu bçt khâ đíc.
- ĐĄng nhĈ vêy, đĄng nhĈ vêy! NhĈ lďi ông nói.
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát khi khýng đíc
tçt câ pháp thó khýng nghö thï này: Ta së chĊng
đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî. Ta nhď
pháp này, đ thďi gian nhĈ vêy, nĎi chÿn nhĈ vêy
chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
XXIII. PHẨM THIÊN CHỦ
Bçy giď, trďi Đï Thích bäch Phêt:

60
- Kính bäch Thï Tôn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhĈ vêy
rçt là sâu xa, khó thçy, khó biït?
Khi çy, Phêt bâo trďi Đï Thích:
- ĐĄng nhĈ vêy, đĄng nhĈ vêy! NhĈ lďi ông nói,
Kiîu-thi-ca! Bát-nhã ba-la-mêt-đa này rçt là sâu xa,
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này khù thçy, khó biït. Này
Kiîu-thi-ca! Vó hĈ khýng mính mýng nín Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cĆng nhĈ vêy, rçt là mênh mông. Vì
hĈ khýng khù thçy, khó biït nên Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cĆng nhĈ vêy, khó thçy, khó biït. Vì
sao? Này Kiîu-thi-ca! Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa này
tč tánh xa lìa, hoàn toàn không sđ hČu, giÿng nhĈ
hĈ khýng.
Trďi Đï Thích bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! Các loài hČu tình chîng phâi vĐi
chút ít thiòn cën mà cù thð chí tâm líng nghe, thü
tró, đüc tćng, siíng nëng tinh tçn tu hüc, tĈ duy
đĄng pháp, phån biòt giâng thuyït rĂng rãi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa khù thçy, khó biït này
cho hČu tình.

61
Phêt bâo trďi Đï Thích:
- ĐĄng nhĈ vêy! ĐĄng nhĈ vêy! NhĈ lďi ông nói. Này
Kiîu-thi-ca! Các loài hČu tình chîng phâi vĐi chút ít
thiòn cën mà cù thð chí tâm líng nghe, thü tró, đüc
tćng, tinh tçn tu hüc, tĈ duy đĄng pháp và phån
biòt giâng thuyït rĂng rãi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa khó thçy, khó biït này cho các hČu tình, hoặc
biín chép làm cho lĈu bÿ rĂng rãi, các hČu tình này
đĈēc cýng đĊc vý lĈēng.
Kiîu-thi-ca! Giâ sċ tçt câ hČu tình đ trong châu
Thiòm-bĂ này đîu thành tču mĈďi thiòn nghiòp đäo,
ý ông thï nào? Các hČu tónh này đĈēc cýng đĊc
có nhiîu không?
Trďi Đï Thích thĈa:
Thiòn Thò!
Phêt bâo:

62
- Kiîu-thi-ca! Có các Thiòn nam tċ, thiòn nČ v.v„.
chí tâm líng nghe, thü tró, đüc tćng, tinh tçn tu hüc,
tĈ duy đĄng pháp, phån biòt, giâng nói rĂng rãi
kinh điðn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này cho tçt
câ hČu tình, hoặc là biín chép làm cho đĈēc lĈu
bÿ cùng khíp, các thiòn nam tċ, thiòn nČ v.v„. này
đät đĈēc cýng đĊc hĎn cýng đĊc trĈĐc gçp trëm
læn, gçp ngàn læn, cho đïn gçp cùng cčc sÿ læn.
Bçy giď, trong đäi hĂi có mĂt Bí-sô bâo trďi Đï Thích:
- Kiîu-thi-ca! Nïu các thiòn nam tċ, thiòn nČ v.v„
nào chí tâm líng nghe, thü tró, đüc tćng, chuyên
tinh tu hüc, tĈ duy đĄng pháp, phån biòt giâng däy
rĂng rãi kinh điðn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này
cho tçt câ hČu tình, hoặc läi biên chép làm cho
đĈēc lĈu bÿ cùng khíp thì các thiòn nam tċ, thiòn
nČ v.v„ này đät đĈēc cýng đĊc hĎn ngài?
Trďi Đï Thôch thĈa:
- Các Thiòn nam tċ, thiòn nČ v.v„ này chõ cæn mĂt
læn phát tåm đæu tiín cøn hĎn týi, huÿng là chí tâm
líng nghe, thü tró, đüc tćng, chuyên tinh tu hüc, tĈ
duy đĄng pháp, phån biòt giâng däy kinh điðn

63
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa cho tçt câ hČu tình,
hoặc läi biín chép làm cho đĈēc lĈu bÿ cùng
khíp.
Bí-sô nên biït! Cýng đĊc cąa Đäi Bþ-tát này đät
đĈēc cĆng hĎn tçt câ công đĊc cąa thï gian, trďi,
ngĈďi, A-tÿ-läc v.v„ đät đĈēc.
đĈēc chîng nhČng hĎn cýng đĊc cąa khíp tçt câ
thï gian, trďi, ngĈďi, A-tÿ-läc v.v„ đät đĈēc mà
cøn hĎn tçt câ các bêc Dč lĈu, Nhçt lai, Bçt hoàn,
A-la-hán, ĐĂc giác đät đĈēc.
đĈēc chîng nhČng hĎn cýng đĊc cąa khíp tçt câ
các bêc Dč lĈu, Nhçt lai, Bçt hoàn, A-la-hán, ĐĂc
giác, mà cøn hĎn tçt câ các Đäi Bþ-tát làm nhà đäi
thí chą tu hänh bÿ thí mà xa lìa phĈĎng tiòn thiòn
xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
đĈēc cĆng hĎn tçt câ các Đäi Bþ-tát xa lóa phĈĎng
tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà
thĈďng tu hüc: giĐi thanh t÷nh, giĐi không khuyït,

64
giĐi không hąy, giĐi không täp, giĐi không uï và
làm viên mãn giĐi uèn.
đĈēc cĆng hĎn sč tu hüc cąa tçt câ các Đäi Bþ-tát
xa lóa phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà thĈďng tu hüc viên mãn an nhén,
viên mãn t÷ch tönh, khýng sån, khýng hên„ cho đïn
đÿi vĐi cåy cháy cĆng khýng cù tåm làm häi, an
nhén hoàn toàn.
ba-la-mêt-đa mà thĈďng tu hüc tinh tiïn dõng
mãnh, không tĉ bú sč hĂ trì tÿt đìp nào, khýng lĈďi
biïng, không hèn kém, tinh tçn viên mãn nghiòp
thân, ngČ, ý.
ba-la-mêt-đa mà thĈďng tu hüc t÷nh lč đáng kônh,
t÷nh lč đáng Ĉa thôch, t÷nh lč dõng mãnh, t÷nh lč an
trć, t÷nh lč tč täi, t÷nh lč viên mãn.

65
ba-la-mêt-đa mà thĈďng tu hüc các thiòn cën
khác.
Bí-sô nên biït! Đäi Bþ-tát này đĄng nhĈ lďi däy tu
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, vó cù phĈĎng
tiòn thiòn xâo nín hĎn tçt câ thï gian, trďi, ngĈďi,
A-tÿ-läc v.v„, cĆng hĎn tçt câ Thanh vën, ĐĂc
giác, cĆng hĎn tçt câ các chúng Bþ-tát xa lìa
phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Vó sao? Vó Đäi Bþ-tát này đĄng theo lďi däy tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, đÿi vĐi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này tùy thuên hoàn toàn. Đäi
Bþ-tát này có thð kï tćc chąng tánh trí nhçt thiït trí,
làm cho khýng đoän tuyòt, thĈďng gæn gĆi bän
lành chĎn t÷nh là chĈ Phêt và Bþ-tát. Đäi Bþ-tát này
tu hành t÷nh hänh thù thíng nhĈ vêy, thĈďng không
xa lìa tòa Bþ-đî vi diòu, hàng phćc chúng ma, chï
ngč các ngoäi đäo. Đäi Bþ-tát này khi tu hüc nhĈ
vêy, phĈĎng tiòn thiòn xâo thĈďng hay cĊu vĐt các
loài hČu tónh chóm đím trong bùn phiîn não. Đäi
Bþ-tát này khi hüc nhĈ vêy, phĈĎng tiòn thiòn xâo
thĈďng hüc pháp cæn nên hüc cąa chĄng Đäi

66
Bþ-tát, chîng hüc pháp nên hüc cąa các Thanh
vën, ĐĂc giác thĉa v.v„
Bí-sô nên biït! Đäi Bþ-tát này đÿi vĐi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa khi hüc nhĈ vêy các chúng
Thiên thæn đîu rçt hoan hĖ, bÿn vua hĂ thï đîu
thÿng lönh Thiín chĄng đi đïn chā Đäi Bþ-tát đù
cung kônh, cĄng dĈďng, tôn trüng, khen ngēi, đþng
nói thï này:
“Lành thay, Đäi sö! Nín siíng nëng tinh tçn hüc
pháp cæn nên hüc cąa các chĄng Đäi Bþ-tát, chĐ
hüc pháp nên hüc cąa các Thanh vën, ĐĂc giác
thĉa. Nïu hüc đĈēc nhĈ vêy thì mau an trć nĎi tøa
diòu Bþ-đî, mau chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî. NhĈ đĊc NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng
Giác trĈĐc kia nhên bÿn bình bát cąa bÿn Thiên
vĈĎng dång cĄng, nay Ngài cĆng së nhên nhĈ xĈa.
Bÿn đĊc Thiín vĈĎng hĂ thï dâng lên bÿn bát,
chĄng týi cĆng së dång nhĈ vêy.
Bí-sô nên biït! Đäi Bþ-tát này khi hüc nhĈ vêy, Thiên
đï chúng tôi còn thÿng lãnh Thiín chĄng đi đïn
chā Đäi Bþ-tát này cung kônh, cĄng dĈďng, tôn
trüng ngēi khen, huÿng là các Thiên thæn khác mà
khýng đi đïn nĎi đù hay sao?

67
Bí-sô nên biït! Đäi Bþ-tát này khi hüc nhĈ vêy, tçt câ
NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác và các chĄng Đäi
Bþ-tát cùng các trďi, rþng, A-tÿ-läc v.v„ thĈďng
theo hĂ niòm. Do nhân duyên này mà tçt câ hiðm
nän, nguy khÿn, thân tâm buþn khĀ„ đ thï gian
đîu chîng làm tĀn häi Đäi Bþ-tát này. Các thĊ
bònh têt do bÿn đäi trái nhau đ thï gian vönh viñn
không có trong thân, chõ trĉ nghiòp nặng nhĈng
chuyðn đĀi nên hiòn täi ch÷u nhì.
Bí-sô nên biït! Đäi Bþ-tát này đĄng nhĈ lďi däy tu
hành phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, đĈēc nhČng cýng đĊc ngay
đďi hiòn täi nhĈ vêy và cýng đĊc đďi sau thì vô
lĈēng, vô biên.
Khi çy, A-nan-đà thæm nghö: Thiín chą Đï Thích tč
mình có biòn tài khen ngēi Bát-nhã ba-la-mêt-đa
såu xa và cýng đĊc thù thíng cąa các Bþ-tát nhĈ
thï hay là nhď nëng lčc oai thæn cąa NhĈ Lai?
Khi çy, trďi Đï Thích nhď oai thæn cąa Phêt, biït ý
nghö trong tåm A-nan-đà nín thĈa rìng:

68
- Bäch Đäi ĐĊc! Sč khen ngēi cąa tôi vî Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa và cýng đĊc thù thíng cąa
các Bþ-tát đîu là nhď thæn lčc cąa NhĈ Lai.
Khi çy, Phêt bâo A-nan-đà :
- ĐĄng nhĈ vêy, đĄng nhĈ vêy! Nay trďi Đï Thích
khen ngēi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa và cýng
đĊc thù thíng cąa Bþ-tát nhĈ vêy, nên biït, đù đîu
là nhď thæn lčc cąa NhĈ Lai chĊ chîng phâi biòn tài
cąa Đï Thích. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa và cýng đĊc thù thíng cąa các chĄng Đäi
Bþ-tát nhçt đ÷nh chîng phâi tçt câ thï gian, trďi,
ngĈďi, A-tÿ-läc v.v„ cù thð khen ngēi đĈēc.
XXIV. PHẨM VÔ TẠP VÔ DỊ
Bçy giď, Phêt bâo A-nan-đà:
- Khi nào Đäi Bþ-tát tĈ duy Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
têp hüc Bát-nhã ba-la-mêt-đa, tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thó khi çy tçt câ ác ma trong tam
thiín đäi thiên thï giĐi đîu sanh do dč, đþng nghö:

69
Đäi Bþ-tát này đang đ giai đoän chĊng Niït-bàn
hoặc là thÿi lui vào đ÷a v÷ Thanh vën hay ĐĂc giác,
hay hĈĐng đïn quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, có thð làm lēi ích cho hČu tình cùng tên đďi
v÷ lai.
Läi nČa, này Khánh HĖ! Nïu khi Đäi Bþ-tát an trć
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thó khi çy ác ma rçt buþn khĀ,
thân tâm run sē nhĈ trĄng tín đĂc.
Läi nČa, Khánh HĖ! Nïu khi Đäi Bþ-tát tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thó khi çy ác ma đi đïn chā
Bþ-tát đù hùa ra vý sÿ viòc đáng sē hãi, nhĈ: hùa
làm dao kiïm, ác thú, rín đĂc, lċa dČ đþng mĂt lúc
cháy bùng lên khíp bÿn phía, muÿn làm cho thân
tâm Bþ-tát khąng khiïp, kinh sē, bú mçt câ tâm quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî; đÿi vĐi sč tu hành
tâm b÷ khuçt phćc, cho nên phát khđi mĂt niòm
loän ĕ là chĈĐng ngäi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, là chā mong cæu trong thâm tâm cąa
ác ma kia.
Bçy giď, Khánh HĖ bäch Phêt:

70
- Kính bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát khi tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa đîu b÷ ác ma làm rÿi loän
hït câ, hay là cù ngĈďi b÷ rÿi loän, ngĈďi không b÷
rÿi loän?
Phêt bâo Khánh HĖ:
- Chîng phâi các Đäi Bþ-tát khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa đîu b÷ ác ma làm rÿi loän hït, mà có
ngĈďi b÷ rÿi loän, ngĈďi không b÷ rÿi loän.
Cć thü Khánh HĖ bäch Phêt:
- Bäch Thï Tôn! NhČng Đäi Bþ-tát nào khi tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa b÷ các ma ác làm rÿi loän, và
nhČng Đäi Bþ-tát nào khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa khýng b÷ ác ma làm rÿi loän?
- Các Đäi Bþ-tát đďi trĈĐc nghe thuyït Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa tåm khýng tin hiðu, hąy báng,
chí bai, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi loän. Đäi Bþ-tát

71
nào đďi trĈĐc nghe giâng däy Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, cù løng tin hiðu, chîng hąy
báng chí bai thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa khýng b÷ ác ma làm rÿi loän.
Läi nČa, Khánh HĖ! Đäi Bþ-tát nào nghe giâng däy
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhĈ vêy, nghi ngď, do
dč, là có hay là không có, là thêt hay chîng thêt,
thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
liîn b÷ ác ma quçy rÿi. Nïu Đäi Bþ-tát nào nghe
giâng däy Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, tåm v÷ đù
hoàn toàn không nghi ngď, do dč, tin chíc chín là
có thêt, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa khýng b÷ ma ác làm rÿi loän.
Läi nČa, Khánh HĖ! Đäi Bþ-tát nào xa lìa bän lành, b÷
các bän ác khÿng chï, chîng nghe nghöa lĕ såu xa
cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa; do không nghe nên
không hiðu rõ; vì không hiðu rõ nên không thð tu têp;
vì không tu têp nên không thð thĈa húi: làm thï nào
đð tu đĄng theo Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, làm
thï nào đð hüc đĄng theo Bát-nhã ba-la-mêt-đa
såu xa, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi loän.

72
Đäi Bþ-tát nào gæn gĆi bän lành, không b÷ bän ác
khÿng chï, đĈēc nghe nghöa lĕ såu xa cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa; do đĈēc nghe nên hiðu rõ; do hiðu rõ,
lêp tĊc tu têp; do tu têp nín hay thĈa húi: làm thï
nào đð tu đĄng theo Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa,
làm thï nào đð hüc đĄng theo Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa khýng b÷ ác ma làm rÿi loän.
Läi nČa, Khánh HĖ! Đäi Bþ-tát nào xa lìa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, ním giČ, khen ngēi pháp chîng
chĎn diòu thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi loän.
Nïu Đäi Bþ-tát nào gæn gĆi Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
không ním giČ, không khen ngēi pháp chîng chĎn
diòu, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Đäi Bþ-tát nào xa lìa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, hąy báng, chí bai pháp chĎn diòu
thì bçy giď ác ma liîn nghö: Nay Bþ-tát này là bän
cąa ta. Do Bþ-tát này hąy báng pháp chĎn diòu
nín cù vý lĈēng các chúng Bþ-tát mĐi hüc Đäi
thĉa đÿi vĐi pháp chĎn diòu cĆng hąy báng. Do
nhân duyên này, nguyòn cąa ta viên mãn. Mặc

73
dæu cù vý lĈēng các chúng Bþ-tát mĐi hüc Đäi
thĉa làm bän vĐi ta nhĈng chîng thð làm cho
nguyòn cąa ta đæy đą. Nay Bþ-tát này làm bän vĐi
ta, làm cho sđ nguyòn cąa ta đĈēc đæy đą hoàn
toàn, nên Bþ-tát này đĄng là bän cąa ta, ta nên kït
näp đð tëng thím thï lčc. Đäi Bþ-tát này khi tu
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi
loän.
Nïu Đäi Bþ-tát nào gæn gĆi Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
khen ngēi, tin nhên pháp chĎn diòu; cĆng làm cho
vý lĈēng các chúng Bþ-tát mĐi hüc Đäi thĉa khen
ngēi, tin nhên pháp chĎn diòu, do đåy ác ma buþn
ræu, sē hãi thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã
Läi nČa, Khánh HĖ! Đäi Bþ-tát nào khi nghe giâng
däy kinh Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, nùi nhĈ væy:
“Bát-nhã ba-la-mêt-đa này lĕ thĄ såu xa, khù thçy,
khó hiðu nhĈ vêy thì giâng däy, líng nghe, thü trì,
đüc tćng, tĈ duy, siíng nëng tu hüc, biên chép,
truyîn bá cùng khíp mà làm gì. Kinh điðn này
chính ta còn không thð đät đĈēc cĂi nguþn, huÿng
là nhČng ngĈďi phĈĐc múng, trí cän kia.” Khi çy, có
vý lĈēng các Bþ-tát mĐi hüc Đäi thĉa nghe lďi nói
cąa Bþ-tát çy, trong tâm kinh sē, liîn thÿi lui tâm
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, rĎi vào đ÷a v÷

74
Thanh vën hoặc ĐĂc giác, thó Đäi Bþ-tát này khi tu
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi
loän.
Nïu Đäi Bþ-tát nào khi nghe thuyït kinh Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, nùi thï này: Bát-nhã
ba-la-mêt-đa này lĕ thĄ såu xa, khù thçy, khó biït,
nïu không giâng däy, líng nghe, thü tró, đüc tćng,
tĈ duy, tinh tçn tu hüc, biên chép, truyîn bá khíp
nĎi mà cù thð chĊng đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî thì chíc chín không thð có lë çy. Khi
çy, cù vý lĈēng các Bþ-tát mĐi hüc Đäi thĉa, nghe
Bþ-tát đù nùi nhĈ vêy vui mĉng hĐn hđ, đÿi vĐi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thĈďng Ĉa líng nghe, thü trì,
đüc tćng, làm cho thông suÿt hoàn toàn, tĈ duy
đĄng pháp, tinh tçn tu hành, giâng thuyït, biên
chép, truyîn bá cùng khíp cho müi ngĈďi cæu
thîng tĐi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, thì
Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
không b÷ ác ma làm rÿi loän.
Läi nČa, Khánh HĖ! Đäi Bþ-tát nào Ė vào cýng đĊc
thiòn cën cąa mónh, khinh chĄng Đäi Bþ-tát khác
nên nói thï này: “Ta luýn an trć hänh chĎn thêt viñn
ly, cøn các ýng đîu không có. Ta luôn tu têp hänh
chĎn thêt viñn ly, còn các ông chîng có thð.” Khi
çy, ác ma vui mĉng hĐn hđ nùi: “Bþ-tát này chính là

75
bän bè cąa ta, luân hþi sanh tċ chĈa cù lĄc nào
ra.”
Vì lë gì? Vì các Bþ-tát này Ė vào cýng đĊc cën lành
cąa mónh cù, khinh chĄng Đäi Bþ-tát khác, liîn xa
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, chîng thð
siíng nëng làm trÿng không cânh giĐi cąa Ta thó Đäi
Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa liîn b÷
ác ma làm rÿi loän. Nïu Đäi Bþ-tát nào không Ė
mình có công đĊc cën lành, khinh chí chĄng Đäi
Bþ-tát khác, tuy thĈďng tinh tçn tu các pháp lành
nhĈng chîng chçp trĈĐc các tĈĐng pháp lành thì
Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
Läi nČa, Khánh HĖ! Nïu Đäi Bþ-tát nào tč Ė tên tuĀi,
dòng hü và cýng đĊc, sč tu têp Đæu-đà, khinh miòt
các chúng Bþ-tát tu các pháp thíng thiòn khác,
thĈďng khen mình và hąy báng, chê bai các v÷
khác. Hü thêt không có các hành träng cąa Đäi
Bþ-tát Bçt thÿi chuyðn mà cho mình có, nên sanh
các phiîn não và nùi: “Các ýng khýng cù danh
hiòu Bþ-tát, chõ riíng ta cù”. Do tëng thĈēng män
khinh chê Bþ-tát khác, bçy giď ác ma rçt vui mĉng,
nghö nhĈ væy: Nay Bþ-tát này làm cho cung điòn và
quÿc đĂ cąa ta chîng trÿng khýng, tëng thím
cânh giĐi đ÷a ngćc, súc sanh, ngä quĖ.

76
Bçy giď ác ma giúp thæn lčc cho ngĈďi kia, làm cho
càng tëng thím uy thï biòn tài. Do đåy đĈēc nhiîu
ngĈďi tin nhên lďi nói cąa ngĈďi đù. Nhån đù
khuyín phát đþng ác kiïn nhĈ ngĈďi kia. Ác kiïn
đþng rþi, hüc theo pháp tà cąa ngĈďi kia. Hüc theo
pháp tà rþi, phiîn não hĉng hčc, vó tåm điín đâo
nên phát sanh các nghiòp thân, ngČ, ĕ đîu luôn
nhên lçy quâ khĀ suy tĀn không thð Ĉa thôch. Do
nhån duyín này tëng thím cânh giĐi đ÷a ngćc, súc
sanh, ngä quĖ, làm cho cung điòn, cúi nĈĐc ma
đýng đâo. Do đåy, ác ma vui mĉng hĐn hđ, muÿn
làm nhČng điîu gó đîu tùy ý tč täi. Đäi Bþ-tát này khi
tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi
loän.
Nïu Đäi Bþ-tát nào không Ė vào danh hiòu hĈ vüng
cùng viòc cýng đĊc tu têp Đæu-đà cąa mình mà
khinh miòt các chúng Bþ-tát tu các pháp thíng
thiòn khác, đÿi vĐi các cýng đĊc xa lóa tëng thĈēng
män, thĈďng khýng khen mónh, cĆng khýng chí
ngĈďi, luôn hiðu biït đĄng nhČng viòc cąa ác ma,
thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa
Läi nČa, Khánh HĖ! Khi nào Đäi Bþ-tát này cùng vĐi
ngĈďi cæu Thanh vën, ĐĂc giác thĉa gây gā, hąy

77
miòt, phõ báng nhau thì bçy giď ác ma thçy sč viòc
nhĈ vêy nín nghö: Nay Bþ-tát này tuy xa quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî nhĈng khýng xa lím.
Tuy gæn cânh giĐi đ÷a ngćc, súc sanh, ngä quĖ
nhĈng khýng gæn lím. Nghö nhĈ vêy xong, tuy vui
mĉng nhĈng khýng hĐn hđ.
Khi nào Đäi Bþ-tát căng các chĄng Đäi Bþ-tát khác
khinh miòt, chê bai nhau thì khi çy thçy sč viòc nhĈ
vêy, ác ma liîn nghö: Hai Bþ-tát này rçt xa quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, rçt gæn cânh giĐi đ÷a
ngćc, súc sanh, ngä quĖ. Nghö nhĈ vêy rþi rçt vui
mĉng hĐn hđ và tëng thím sĊc lčc cąa chúng, làm
cho hai bên bän bè đçu tranh luôn không dĊt, làm
cho vý lĈēng, vô biên hČu tónh khác đîu hït lòng
nhàm chán Đäi thĉa, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa liîn b÷ ác ma làm rÿi loän.
Đäi Bþ-tát nào căng ngĈďi cæu Thanh vën, ĐĂc
giác thĉa chîng đçu tranh, khinh miòt, chê bai
nhau, phĈĎng tiòn giáo hùa, làm cho hĈĐng đïn
Đäi thĉa, hoặc khiïn hü tu vĈēt lên trên thĉa cąa
mình và cùng các thiòn nam tċ v.v„ cæu quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, không khinh chê, hąy
báng, đçu tranh nhau, cùng däy bâo nhau tu pháp
thíng thiòn, mau thîng đïn quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî, chuyðn vên bánh xe diòu

78
pháp, đĂ các hČu tónh, thó Đäi Bþ-tát này khi tu hành
Bát-nhã ba-la-mêt-đa khýng b÷ ác ma làm rÿi loän.
Läi nČa, Khánh HĖ! Nïu Đäi Bþ-tát nào chĈa đĈēc
thü ký không thÿi lui quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî, đÿi vĐi các Đäi Bþ-tát đã đĈēc thü ký không
thÿi lui quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, sanh
tâm tĀn häi, khinh miòt, đçu tranh, chê bai, míng
nhiïc. Đäi Bþ-tát này tùy theo phát khđi bao nhiêu
tâm niòm không lēi ích, thì thÿi lui bçy nhiêu kiïp
tĉng tu thíng hänh, trâi qua bçy nhiíu đďi xa lìa
bän lành, ch÷u läi bçy nhiíu đďi sanh tċ trói buĂc.
Nïu không bú tåm đäi Bþ-đî thì trđ läi bçy nhiêu
kiïp mặc áo giáp Hoìng thò, siêng tu thíng hänh
khýng lĄc nào gián đoän, sau đù mĐi đĈēc bă đíp
läi cýng đĊc đã b÷ lui sćt.
Bçy giď, Khánh HĖ läi bäch Phêt:
- Bäch Thï Týn! Đäi Bþ-tát này đã phát khđi tâm ác,
sanh tċ tĂi khĀ thì phâi luân hþi trâi qua bçy nhiêu
đďi, hay đ nċa chĉng cĆng đĈēc ra khúi. Đäi Bþ-tát
này b÷ lui thíng hänh thì phâi siíng nëng trâi bçy
nhiêu kiïp mặc giáp Hoìng thò, tu các thíng hänh
khýng lĄc nào gián đoän, sau đù mĐi đĈēc bă đíp

79
läi cýng đĊc đã b÷ lui sćt, hay là đ nċa chĉng có thð
phćc hþi läi nhĈ tĉ trĈĐc.
- Ta vì Bþ-tát, ĐĂc giác, Thanh vën thuyït cách xuçt
tĂi và phćc hþi thiòn läi. Khánh HĖ nên biït! Đäi
Bþ-tát nào chĈa đĈēc thü ký không thÿi lui quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, đÿi vĐi các Đäi
Bþ-tát đã đĈēc thü ký không thÿi lui quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî sanh tâm tĀn häi, đçu
tranh khinh miòt, hąy nhćc, chê bai, vî sau không
hĀ thìn, giČ ác không bú, không ch÷u nhĈ pháp tú
bày sám hÿi. Ta nói loäi ngĈďi çy đ nĎi nċa chĉng
khýng cù nghöa thoát tĂi và phćc hþi thiòn pháp,
phâi theo sÿ kiïp nhĈ cĆ luån hþi trong sanh tċ, xa
lìa bän lành, b÷ các khĀ trói buĂc. Nïu không xâ bú
tåm đäi Bþ-đî thì phâi bçy nhiêu kiïp mặc giáp
Hoìng thò, siêng tu thíng hänh không có lúc nào
gián đoän, sau đù mĐi phćc hþi cýng đĊc đã b÷ lui
sćt.
Đäi Bþ-tát nào chĈa đĈēc thü ký không thÿi lui quâ
v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî thó đÿi vĐi các Đäi
Bþ-tát đã đĈēc thü ký không thÿi lui quâ v÷ Vô
thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, tâm tĀn häi, đçu tranh,

80
khinh miòt, míng nhiïc, hąy báng nhau, sau đù
sanh hĀ thìn, tâm bú điîu ác, liîn theo đĄng pháp
phát lþ sám lāi, nghö thï này: Ta nay đã đĈēc thân
ngĈďi vÿn khù đĈēc, sao läi đð cho khđi lên tĂi lāi
làm cho mçt lēi lành lĐn! Ta nên làm lēi ích cho tçt
câ hČu tình, sao läi làm häi chúng? Ta nên cung
kính tçt câ hČu tónh nhĈ týi tĐ thď chą, sao läi kiêu
män, khinh miòt, hąy nhćc đÿi vĐi hČu tình? Ta nên
nhên ch÷u tçt câ sč đánh đêp, trách míng cąa hČu
tình, sao läi đÿi vĐi hČu tónh đem sč tàn bäo cąa lďi
nùi và hành đĂng đáp läi hü? Ta nên hòa giâi tçt
câ, làm cho hČu tình kính mïn nhau, sao läi đĈa ra
lďi lë hung ác đð chÿng chüi chúng? Ta nên ch÷u
đčng đð tçt câ hČu tình dém đäp mãi mãi nhĈ
đĈďng sá hay nhĈ chiïc cæu, sao trđ läi lëng nhćc
chúng? Ta cæu quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng
Bþ-đî vì cĊu vĐt khĀ lĐn sanh tċ cho hČu tình, làm
cho đĈēc Niït-bàn an vui hoàn toàn, sao läi muÿn
đem khĀ đïn cho chúng? Tĉ nay cho đïn tên đďi v÷
lai, ta nín nhĈ si, nhĈ cåm, nhĈ mă, nhĈ điïc, đÿi
vĐi các hČu tình không phân biòt, giâ sċ có b÷ chém
đĊt đæu, chân, cánh tay hoặc móc mít, cít tai,
xêo mĆi, cít lĈĒi, cĈa xê tçt câ chi thð thân phæn,
đÿi vĐi hČu tình kia ta quyït không phát khđi ác.
Nïu ta có ác tâm thì liîn b÷ thÿi lui tâm cæu quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, chĈĐng ngäi sč cæu
trí nhçt thiït trí, không thð làm lēi ích an vui cho hČu
tình.

81
Khánh HĖ nên biït! Đÿi vĐi Đäi Bþ-tát này, ta nói nċa
chĉng có thð thoát tĂi và phćc hþi läi thiòn pháp,
chîng còn trâi qua nhiîu kiïp sÿ luân hþi sanh tċ,
không b÷ ác ma làm rÿi loän và mau chĊng quâ v÷
Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî.
Läi nČa, Khánh HĖ! Các Đäi Bþ-tát cùng vĐi nhČng v÷
cæu Thanh vën, ĐĂc giác thĉa nhĈ vêy chîng nên
giao thiòp. Giâ sċ cùng giao thiòp thì chîng nên đ
chung. Giâ sċ cùng đ chung thì chîng nên cùng
vĐi hü bàn luên, xác quyït nghöa lĕ. Vì sao? Vì nïu
cùng vĐi hü luên bàn đð xác đ÷nh nghöa lĕ thó së có
thð phát sinh tâm giên dČ v.v„ hoặc phát sinh lďi lë
thý ác. NhĈng các Bþ-tát đÿi vĐi các loài hČu tình
thì không nên giên dČ v.v„ CĆng khýng nín nùi lďi
thô ác. Giâ sċ b÷ chém đĊt đæu, chân tay, thân
phæn„ cĆng khýng nín nùi lďi giên dČ. Vì sao? Vì
các Đäi Bþ-tát nín nghö: Ta cæu quâ v÷ Vý thĈēng
Chánh đîng Bþ-đî vì cĊu giúp hČu tình dĊt hîn khĀ
sanh tċ, làm cho đĈēc lēi ôch, an vui hoàn toàn, đåu
cho phép gây viòc ác cho hü.
Khánh HĖ nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát nào đÿi vĐi loài
hČu tình mà giên dČ, nói ra lďi thô ác thì liîn b÷ trđ
ngäi quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî và hĈ
hoäi vô biên pháp hänh cąa Bþ-tát. Thï nên, chúng

82
Đäi Bþ-tát muÿn đíc quâ v÷ Vý thĈēng Chánh
đîng Bþ-đî, đÿi vĐi các hČu tình không nên giên
dČ, cĆng khýng nín nùi lďi thô ác.
Bçy giď Khánh HĖ bäch Phêt:
- Bäch Thï Týn! Các Đäi Bþ-tát căng Đäi Bþ-tát làm
cách nào đð cùng đ chung?
- Các Đäi Bþ-tát căng Đäi Bþ-tát đ chung nên xem
nhau nhĈ đäi sĈ. Vó sao? Vó các Đäi Bþ-tát căng Đäi
Bþ-tát hā trē nhau nín nghö thï này: Đäi Bþ-tát kia
là bän lành chĎn thêt cąa chúng ta, cùng chúng ta
làm bän, đþng ngþi mĂt thuyîn, đþng đi mĂt
đĈďng, đþng tĐi mĂt chā, đþng làm mĂt viòc.
Chúng ta cùng vĐi hü cùng hüc mĂt thďi gian,
cùng mĂt nĎi chÿn và căng đĈēc hüc mĂt giáo
pháp. Nïu hüc nhĈ vêy thì không khác nhau. Läi
nghö: Các Bþ-tát kia vì chúng ta thuyït đäo đäi
Bþ-đî, tĊc là bän lành cąa ta, cĆng là đäo sĈ cąa
ta. Nïu Đäi Bþ-tát kia trć ĕ nghö xen täp, xa lóa ĕ nghö
tĈĎng Ĉng vĐi trí nhçt thiït trí thì ta së không hüc
chung vĐi các v÷ çy. Nïu Đäi Bþ-tát kia lóa ĕ nghö xen

83
täp, khýng lóa ĕ nghö tĈĎng Ĉng trô nhçt thiït trí thì ta
nín thĈďng cùng hüc têp vĐi hü.
Khánh HĖ nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát luôn hüc nhĈ vêy
thó tĈ lĈĎng Bþ-đî mau đĈēc viên mãn, mau chĊng
quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî, đ giai đoän
nċa chĉng không b÷ chĈĐng ngäi.
XXV. PHẨM TẤN TỐC
01
Bçy giď cć thü Thiòn Hiòn bäch Phêt:
- Kính bäch Thï Tôn! Nïu Đäi Bþ-tát vì Tên nên hüc,
là hüc trí nhçt thiït trí phâi không? Nïu Đäi Bþ-tát
này vì Bçt sanh nên hüc, là hüc trí nhçt thiït trí phâi
không? Nïu Đäi Bþ-tát này vì Diòt nên hüc, là hüc trí
nhçt thiït trí phâi không? Nïu Đäi Bþ-tát này vì Bçt
khđi nên hüc, là hüc trí nhçt thiït trí phâi không?
Nïu Đäi Bþ-tát này vì Phi hČu nên hüc, là hüc trí
nhçt thiït trí phâi không? Nïu Đäi Bþ-tát này vì viñn
ly nên hüc, là hüc trí nhçt thiït trí phâi không? Nïu

84
Đäi Bþ-tát này vì lìa nhiñm nên hüc, là hüc trí nhçt
thiït trí phâi không? Nïu Đäi Bþ-tát này vó hĈ khýng
nên hüc, là hüc trí nhçt thiït trí phâi không? Nïu Đäi
Bþ-tát này vì pháp giĐi nên hüc, là hüc trí nhçt thiït
trí phâi không? Nïu Đäi Bþ-tát này vì Niït-bàn nên
hüc, là hüc trí nhçt thiït trí phâi không?
- Nïu Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy thì chîng phâi hüc
trí nhçt thiït trí.
- Bäch Thï Týn! Do duyín nào Đäi Bþ-tát khi hüc
nhĈ vêy chîng phâi là hüc trí nhçt thiït trí?
- Ý ông thï nào? Phêt chĊng chĎn nhĈ rçt viên mãn,
nên güi danh hiòu NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác.
NhĈ vêy, chĎn nhĈ cù thð nói là Tên, cho đïn có
thð nói là Niït-bàn chëng?

85
Thiòn Hiòn bäch:
- ThĈa khýng! Kônh bäch Thï Týn. Vó sao? Vó chĎn
nhĈ lóa tĈĐng, chîng thð nói là Tên, cho đïn chîng
thð nói là Niït-bàn.
- Thï nín Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy là chîng phâi
hüc trí nhçt thiït trí.
Thiòn Hiòn nên biït, nïu Đäi Bþ-tát chîng vì Tên nên
hüc là hüc trí nhçt thiït trô. Cho đïn chîng vì
Niït-bàn nên hüc, là hüc trí nhçt thiït trí. Vì sao? Vì
Phêt chĊng chĎn nhĈ rçt viên mãn nên güi danh
hiòu NhĈ Lai Ứng Chánh Đîng Giác. Khi çy, chĊng
đĈēc chĎn nhĈ chîng tên cho đïn Niït-bàn cąa trí
nhçt thiït trô, nín Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy là hüc
Thiòn Hiòn nên biït! Nïu Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy
thì chính là hüc phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, là hüc Phêt đ÷a, là hüc mĈďi lčc, bÿn

86
điîu không sē, bÿn sč hiðu biït thông suÿt, đäi tĉ,
đäi bi, đäi hĖ, đäi xâ, mĈďi tám pháp Phêt bçt cĂng
và vý lĈēng, vô biên Phêt pháp khác, tĊc là đã hüc
là đät đïn cĊu cánh bď kia cąa tçt câ sč hüc.
thì không b÷ tçt câ Thiên ma và ngoäi đäo hàng
phćc đĈēc.
thó mau đíc đĈēc pháp tánh Bçt thÿi cąa Bþ-tát.
thì mau trć đ÷a v÷ Bçt thÿi chuyðn cąa Bþ-tát.
thì mau an tüa tòa diòu Bþ-đî.
thì chính là tč mónh đi theo con đĈďng cąa NhĈ Lai
TĀ phć.

87
thì chính là hüc pháp làm chā hĂ trì cho các hČu
tình, là hüc tánh đäi tĉ, đäi bi vêy.
thì chính là hüc ba læn vên chuyðn xe pháp vĐi
mĈďi hai hành tĈĐng Vý thĈēng.
thì chính là hüc làm cho trëm ngàn vän Ċc cânh
giĐi hČu tónh đĈēc đ nĎi Niït-bàn cĊu cánh an läc.
thì chính là hüc khýng đoän tuyòt chąng tánh NhĈ
Lai.
thì chính là hüc mđ cċa cam lþ chĈ Phêt.
thì chính là hüc đặt yín vý lĈēng, vô sÿ, vô biên hČu
tình trć pháp Tam thĉa.

88
thì chính là hüc th÷ hiòn cânh giĐi vý vi chĎn thêt,
hoàn toàn víng lặng cho tçt câ hČu tình.
NhĈ vêy là hüc trí nhçt thiït trí.
Thiòn Hiòn nên biït! Viòc hüc nhĈ vêy, hČu tình hèn
kém chîng thð hüc đĈēc. Vì sao? Vì sč hüc nhĈ vêy
muÿn cĊu vĐt hït thây khĀ lĐn sanh tċ cho tçt câ
hČu tình, muÿn đặt yên tçt câ hČu tình trong viòc
tÿt đìp rĂng lĐn, muÿn cùng hČu tónh đþng hĈđng
thü lēi ích an vui hoàn toàn, muÿn cùng hČu tình
đþng chĊng quâ v÷ Vý thĈēng Chánh đîng Bþ-đî,
muÿn cùng hČu tónh đþng hüc diòu hänh tč lēi, lēi
tha nhĈ hĈ khýng rĂng lĐn khýng gián đoän, không
tên cùng.
Läi nČa, Thiòn Hiòn! Nïu Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy
thì quyït đ÷nh khýng đüa trong tçt câ cânh giĐi đ÷a
ngćc, ngä quĖ, A-tÿ-läc v.v...; quyït đ÷nh không
sanh chÿn biín đ÷a hä tiòn, tà kiïn; quyït đ÷nh
không sanh trong nhà Chiên-đþ-la, nhà gánh thây
chït và các dõng dõi bæn cùng, hä tiòn, bçt luêt
nghi; quyït đ÷nh chîng sanh trong nhà công xâo kė
nhäc, buôn bán täp uï.

89
thì sanh ra đ chā nào, hoàn toàn không b÷ mă, điïc,
câm, ngüng, chån tay cong queo, cën chi tàn
khuyït, gă lĈng, lác hąi, ung thĈ, điín cuþng, trö, lêu,
ghê dČ, thån khýng quá cao, quá lăn, cĆng khýng
đen đąi và không có các bònh ghê nhĎ nhĐp.
thó đďi đďi thĈďng đĈēc quyïn thuĂc viên mãn, các
cën viín mãn, thân thð viên mãn, âm thanh trong
trêo, dáng mäo đoan nghiím, lďi nói oai nghiêm,
đĈēc nhiîu ngĈďi kính mïn.
thì sanh đ chā nào đîu lìa viòc sát sanh, lìa viòc
trĂm cíp, lìa tà hänh, lìa nói dÿi gät, lìa nói thô ác,
lìa nói chia rë, lìa nói lďi bèn thõu, cĆng lóa tham dćc,
sân giên, tà kiïn, quyït chîng chçp nhên tà pháp
hĈ dÿi, khýng dăng pháp tà đð sanh sÿng. CĆng
không chçp nhên hČu tình phá giĐi, ác kiïn, hąy
báng pháp đð làm bän thân.
thì hoàn toàn chîng sanh trong cõi trďi TrĈďng thü,
đím vui, ít trí tuò. Vó sao? Vó Đäi Bþ-tát này thành tču
thï lčc phĈĎng tiòn thiòn xâo. Do thï lčc phĈĎng

90
tiòn thiòn xâo này, mặc dă thĈďng nhêp đĈēc t÷nh
lč vý lĈēng và đ÷nh vô síc nhĈng chîng theo thï
lčc đù thü sanh, vó đĈēc Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa bâo hĂ. Thành tču phĈĎng tiòn thiòn xâo nhĈ
vêy, đ trong các đ÷nh tuy thĈďng đĈēc xuçt nhêp tč
täi nhĈng chîng theo thï lčc cąa các đ÷nh đù thü
sanh đ cõi trďi TrĈďng thü, bú tu hänh đäi Bþ-tát.
thó đĈēc lčc thanh t÷nh, vô úy thanh t÷nh, Phêt pháp
thanh t÷nh.
- Bäch Thï Tôn! Nïu tçt câ pháp bân tánh thanh
t÷nh thì täi sao các Đäi Bþ-tát khi hüc nhĈ vêy läi
chĊng đíc đĈēc các lčc thanh t÷nh, vô úy thanh
t÷nh, Phêt pháp thanh t÷nh.
- ĐĄng nhĈ vêy! ĐĄng nhĈ vêy! NhĈ lďi ông nói, các
pháp xĈa nay tč tánh thanh t÷nh. Đäi Bþ-tát này đÿi
vĐi tçt câ pháp bân tánh thanh t÷nh, tinh tçn tu hüc
phĈĎng tiòn thiòn xâo cąa Bát-nhã ba-la-mêt-đa

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23

Similar to Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23 (20)

More from Đỗ Bình

More from Đỗ Bình (20)

Kinh đại bát nhã ba la mật đa tập 23