1. ΠΟΙΗΜΑ 1ο
Τῆς Ἀθηνᾶς ἀνάγλυφο
του Κωστή Παλαμά
Πῶς ἀκούμπησες ἄπραγα τὸ δόρυ;
Τὴ φοβερή σου περικεφαλαία
βαριὰ πῶς γέρνεις πρὸς τὸ στῆθος, Κόρη;
Ποιὸς πόνος τόσο εἶναι τρανός, ὦ Ἰδέα,
γιὰ νὰ σὲ φτάση! Ὀχτροὶ κεραυνοφόροι
δὲν εἶναι γιὰ δικά σου τρόπαια νέα;
Δὲν ὁδηγεῖ στὸ Βράχο σου τὴν πλώρη
τοῦ καραβιοῦ σου πλέον πομπὴ ἀθηναῖα;
Σὲ ταφόπετρα βλέπω νὰ τὴν ἔχη
καρφωμένη μία πίκρα τὴν Παλλάδα.
Ὤ! κάτι μέγα, ἀπίστευτο θὰ τρέχη ...
Χαμένη κλαῖς τὴν ἱερή σου πόλη
ἢ νεκρὴ μέσ᾿ στὸ μνῆμα καὶ τὴν ὅλη
τοῦ τότε καὶ τοῦ τώρα, ὠιμένα! Ἑλλάδα;
1896
ΠΟΙΗΜΑ 2ο
«Αθήνα 1943»
του Νίκου Καββαδία
Οι δρόμοι κόκκινες γιομάτοι επιγραφές
τρανά την ώρα διαλαλούν την ορισμένη.
Αγέρας πνέει βορεινός απ’ τις κορφές
κι αργοσαλεύουνε στα πάρκα οι κρεμασμένοι.
Μες στην Αθήνα όλα τα πρόσωπα βουβά
και περπατάν αργά στους δρόμους «ἐν κινδύνῳ»
ως τις εφτά που θ’ ακουστεί «Σιστάς Μοσκβὰ»
και στις οχτώ (βαλ’ το σιγά) «Εδώ Λονδίνο».
Φύσα ταχιά σπιλιάδα1, φύσα βορεινή.
Γραίγο2 μου κατρακύλα απ’ την Κριμαία.
Κατά τετράδας πάν στο δρόμο οι Γερμανοὶ
κάτου από μαύρη, κακορίζικη σημαία.
1 σπιλιάδα: ριπή ανέμου.
2 γραίγος: βορειοανατολικός άνεμος.

2. Μήνα το μήνα και πληθαίνουν οι πιστοί,
ώρα την ώρα και φουντώνει το μελίσσι
ως τη στιγμή που μες στους δρόμους θ’ ακουστεί
η μουσική που κάθε στόμα θα λαλήσει.
ΠΟΙΗΜΑ 3ο
«Δρόμοι»
του Λευτέρη Πούλιου
Δρόμοι – στιλπνά σκούρα χταπόδια τούτης της χώρας μου,
που πάνω σας δίχως μορφή και δίχως βάρος
πορεύεται το μέλλον. Κούρσες, πούλμαν, δεξαμενόπλοια,
κάποιο ποδήλατο και κανένα σπουργίτι
που κυλά τις αόρατες ρόδες του πάνω στην άσφαλτο.
Από κάτω υπόγειοι δρόμοι. Από πάνω
αέρινες σήραγγες παίζοντας τζαζ.
Δρόμοι πλάι σε αστραφτερές βιτρίνες, πλάι
σ’ αγάλματα ή ανάμεσα από μαγαζιά κι
εργοστάσια. Δρόμε έξω απ’ το πανεπιστήμιο.
Έξω απ’ το κτίριο της Βουλής. Δρόμε εθνικέ.
Δρόμοι της συνοικίας. Δρόμοι μαστιγωμένοι
από πίσσα και αίμα. Φτιαγμένοι με φωνές
και χαλίκια. Κάτω απ’ το βάρος
οδοστρωτήρων και χιλιάδων διαδηλώσεων.
Δρόμε, σάβανο του Γρηγόρη3, του Σωτήρη4, του Τάσου5.
Δρόμοι- παίανες. Δρόμοι γιορτής.
Δρόμοι-αγωνία. Δρόμοι-φονιάδες.
Ποια κατάρα πάνω σας έχει πέσει;
Περιμένουμε ο καθένας στη στάση του.
Περιμένουμε όλοι μαζί στο τσίγκινο υπόστεγο.
(1975)
3 Γρηγόρης Λαμπράκης: Δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1963.
4 Σωτήρης Πέτρουλας: Νεκρός σε διαδήλωση κατά τα Ιουλιανά (1965).
5 Τάσος Τούσης: Νεκρός στη διαδήλωση του 1936.

3. ΘΕΜΑ 1
Και τα τρία ποιήματα έχουν για «πρωταγωνιστή» την Αθήνα σε τρεις διαφορετικές χρονικές
στιγμές της ιστορίας της.
α) Να κατατάξετε τα ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ώς το πιο μοντέρνο, α-
ναφέροντας ορισμένα γνωρίσματα του καθενός.
(30 μ.)
β) Σε ποιο λογοτεχνικό ρεύμα ανήκει το πρώτο ποίημα; Να επισημάνετε δύο χαρακτηριστικά
που το εντάσσουν σ’ αυτή την τεχνοτροπία.
(20 μ.)
ΘΕΜΑ 2
α) Να εντοπίσετε τις πιο «ποιητικές» και τις πιο «καθημερινές» λέξεις και στα τρία ποιήματα
και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο στήλες.
(25 μ.)
β) Να βρείτε στο δεύτερο και στο τρίτο ποίημα:
β1) Τρεις (συνολικά) εικόνες που αναφέρονται στην εποχή που γράφτηκαν τα ποιήματα. Να
αναλύσετε το περιεχόμενό τους. (15 μ.)
β2) Δύο μεταφορές (μία από το κάθε κείμενο). Τι επιτυγχάνουν με αυτές οι ποιητές; (10 μ.)
(25 μ.)