1. Deniz Ticareti Hukuku
26-27/11/2012
.

2. Donatanın Sorumluluğu – 8/9
C) “Adam Çalıştıran” Sıfatıyla Sorumluluk
= TBK m. 66
TTK m. 1062 dışında: uygulanır
TTK m. 1062 ile yarışma var mıdır?
Önemi: ??? (özellikle 3 fark)
Yargıtay: istikrarsız / öğreti: tartışmalı
Sınırlı Sorumluluk → önemini yitirdi
Uygulansın, TBK m. 66 = ek güvence.

3. Donatanın Sorumluluğu – 9/9
Ç) Enkaz Kaldırma
Limanlar Kanunu (14/4/1925, 618) m. 7 (21/9/1935,
2829):
Nerede: Limanlar içinde batmış
Ne: gemi ve eşya
Şart: seyir ve seferin güvenliğine engel
İdari yetki: Liman Bşk tarafından tayin edilecek sürede
Sorumlu kim: “sahip”, kaptan ve acente mecbur!
Yaptırım: Lim Bşk yapar veya yaptırır, enkaz satılır,
bedeli Hazineye irat kaydedilir → bedel, masraftan çoksa
artan kısım ilgilisine başvuru üzerine verilir.

4. Sınırlı Sorumluluk - 1/19
II. Sınırlı Sorumluluk Hakkında Genel
Hükümler [RK/EÇ/EY, s. 103]
1. Yasal Düzenleme
AŞ veya Ltd.Şti. sorumluluk sınırlarının
yanında (dışında) ayrıca DenizH uyarınca
“ile sorumluluğun” sınırlandırılması
= Cebri icra yoluyla başvurulabilecek
malvarlığı için tavan (üst sınır).

5. Sınırlı Sorumluluk - 2/19
TTK m. 1328 f. 1 uyarınca uygulanacak:
Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin
Sınırlanması Hakkında Milletlerarası
Sözleşme [Metin: RK/EÇ/EY, s. 275]
19/11/1976, Londra
International Convention on Limitation of
Liability for Maritime Claims (“LLMC”)
TC hakkında yürürlük: 1/7/1998 (6103 s.
K. m. 37 f. 1 c. 1)

6. Sınırlı Sorumluluk - 3/19
1976 Sözleşmesi’ni Tadil Eden Protokol
2/5/1996, Londra [Metin: RK/EÇ/EY, s.
291]
TC hakkında yürürlük: 17/10/2010
Kısaltma: 1996 Protokolü uyarınca değişik
1976 Sözleşmesi = “Mesuliyetin
Sınırlanması Sözleşmesi” = “MSS”.
Dikkat: “1976 tarihli Sözleşme” (TTK m.
1328 f. 3)

7. Sınırlı Sorumluluk - 4/19
MSS doğrudan uygulanır (TTK m. 1328;
6103 s. K. m. 37 f. 1)!
RG’de yayımlanan metin, mahkemelerce
esas alınır;
Dikkat: tercümede hata varsa İngilizce asıl
metne göre karar verilir.
Tamamlayıcı (uygulama) hükümleri:
TTK m. 1328-1349 ve 6103 s. K. m. 37.

8. Sınırlı Sorumluluk - 5/19
Kaynak:
KA, “1976 Sınırlı Sorumluluk ve 1992
Petrol Kirliliği Sözleşmelerinin Tatbikatı”na
Dair Yasal Düzenleme Taslağı ve
Gerekçesi, Bilgi Toplumunda Hukuk - Prof.
Dr. Ünal Tekinalp’e Armağan, Cilt 1,
İstanbul 2003, s. 849-905

9. Sınırlı Sorumluluk - 6/19
2. Uygulama Alanı
Yabancılık unsuru (MÖHUK m. 1 f. 1)?
HAYIR! (MSS m. 15 f. 1 c. 1; TTK m.
1329)
Türkiye’deki bir yargılamada taraflardan
biri ileri sürerse uygulanır
Uyuşmazlıkta “yabancılık” yoksa bile!
= lex fori ! (HMK ve İİK gibi).

10. Sınırlı Sorumluluk - 7/19
3. Kim Yararlanır (Borçlu)?
a) “Shipowner” (= MSS m. 1 f. 2: “owner,
charterer, manager and operator” → gemi
maliki, çarterer, yöneten, işleten)
b) “Salvor” = kurtaran (= MSS m. 1 f. 3→
TTK m. 1298 vdm.)
c) İfa yardımcıları ve yardımcı kişiler (MSS
m. 1 f. 4)
ç) Sorumluluk sigortacısı (MSS m. 1 f. 6).

11. Sınırlı Sorumluluk - 8/19
4. Hangi İstemler Hakkında Geçerlidir?
(m. 2 f. 1)
a) Kişi ve eşya zararından doğan
(sözleşme “içi veya dışı”) istemler (örn.
yolcu/yük zararı, kıyıdaki tesis zararı);
b) Gecikme zararından doğan istemler
(eşya ve yolcu taşıma);
c) Sözleşme dışı hakların ihlalinden doğan
istemler;

12. Sınırlı Sorumluluk - 9/19
d/e) Sınır YOK (TTK m. 1331)!
f) (a)-(c) istemlerinin önlenmesi veya
azaltılması için 3. kişilerin aldığı
önlemlerden kaynaklanan zararın
giderilmesine yönelik sözleşme dışı ( m. 2
f. 2 c. 2) istemler;
Örn. gemi yanaşırken halat kopması
sebebiyle yaralanan yolcuya yardım
etmeye çalışan kişinin sebep olduğu zarar.

13. Sınırlı Sorumluluk - 10/19
Hangi istemler hakkında geçerli değil?
(MSS m. 3 → TTK m. 1331):
Enkaz kaldırmadan doğan istemler (m. 2 f.
1(d) ve (e) = 1996 Protokolü ile tanınan
olanak)
Kurtarma ve yardım (TTK m. 1298)
Müşterek avarya (TTK m. 1272)
“Petrol kirliliği” zararı (ayrı mevzuat)
Deniz İş Hukuku istemleri (Dnz İş K)

14. Sınırlı Sorumluluk - 11/19
5. İstemin Dayanağı
“Sorumluluğun dayanağı ne olursa olsun”
(MSS m. 2 f. 1 c.1) = haksız fiil, sözleşme
(istisna: m. 2 f. 2 c. 2), sebepsiz
zenginleşme
→ E-TTK bakımından gündeme gelen
947/55 (1062/66) tartışması bu açıdan
sona erdi.

15. Sınırlı Sorumluluk - 12/19
6. İstemin Türü
Asıl (doğrudan) sorumluluk
Kişisel ve aynî sorumluluk (MSS m. 1 f. 5)
Rücu ve teminat (“borçtan kurtarma”)
istemleri (MSS m. 2 f. 2 c. 1)
Karşı istemler ve davalar: önce takas,
bakiye hakkında sınırlı sorumluluk (MSS
m. 5)

16. Sınırlı Sorumluluk - 13/19
7. Yöntem?
a) “Fon tesisi” (MSS m. 11) = TTK m.
1348 uyarınca görevli/yetkili mahkemeye
paranın yatırılması (banka teminat
mektubu)
b) Def’i (MSS m. 10; TTK m. 1335)
= “sorumluluk X bedelle sınırlıdır”
= icra yoluyla alınabilecek toplam bedel!

17. Sınırlı Sorumluluk - 14/19
8. Hesap Nasıl Yapılır?
Gemi: GRT = 1969 TonajMS (MSS m. 6 f.
5) =
Gemi ve Su Araçlarının Tonilatolarını
Ölçme Yönetmeliği (RG T: 12/3/2009,
Sayı: 27167)
Tonilâto: gemilerin iç hacmini ifade eden
ölçü (2,83 m3 = 1 t)
GRT (Gros t): kapalı yerlerin toplam
hacmi.

18. Sınırlı Sorumluluk - 15/19
Bedel: Special Drawing Right (m. 8 f. 1)
= Özel Çekme Hakkı (www: Merkez
Bankası ve RG’de duyuru)
23/11/2012 (2011) (15:30): 1 SDR = 1,53
(1,56) USD = 2,75 (2,88) TRY
Sınırlar:
1996 Protokolü ile değişik m. 6 ve 7
uyarınca
GRT başına SDR esası:

19. Sınırlı Sorumluluk - 16/19
(...) mesuliyet sınırı aşağıdaki şekilde hesap olunur:
(a) Ölüm veya yaralanmadan ileri gelen alacaklar hakkında:
(i) 2000 tonu geçmeyen bir gemi için 2 milyon hesap birimi;
(ii) Tonajı yukarıdaki rakamı aşan bir gemi için ise, (i) bendinde
yazılı meblağa ilave olarak ayrıca:
2.001 den 30.000 tona kadar beher ton için 800 hesap birimi;
30.001 den 70.000 tona kadar beher ton için 600 hesap birimi; ve
70.000 den yukarı beher ton için 400 hesap birimi.
b) Diğer bütün alacaklar hakkında:
i) 2.000 tonu geçmeyen bir gemi için 1 milyon hesap birimi;
(ii) Tonajı yukarıki rakamı aşan bir gemi için ise, (i) bendinde yazılı
meblağa ilave olarak ayrıca:
2.001 den 30.000 tona kadar beher ton için 400 hesap birimi;
30.001 den 70.000 tona kadar beher ton için 300 hesap birimi; ve
70.000 den yukarı beher ton için 200 hesap birimi.

20. Sınırlı Sorumluluk - 17/19
Özel sınırlar:
Kılavuzlar (TTK m. 1341)
300 GRT’den küçük gemiler (TTK m.
1332)
Sondaj işlemi gemileri (TTK m. 1333)
Tahvil:
Fonun kurulmuş sayıldığı veya ödemenin
yapıldığı ya da teminatın verildiği tarihteki
kur (MSS m. 8 f. 1 c. 2)

21. Sınırlı Sorumluluk - 18/19
9. Kusurun Etkisi
Sınırlı sorumluluk def’inden yararlanmak
isteyen kişi (= TTK m. 1343)
Kast veya
“Pervasızca hareket” (wilful misconduct;
terim için bkz. Kübra Yetiş Şamlı, Tez!)
Düzeyinde kusurlu ise: sınır yok!
Aralık’ta sunum: Duygu Damar / Kübra
Yetiş Şamlı

22. Sınırlı Sorumluluk – 19/19
10. Hükümleri
Def’i veya Fon: Sorumluluğun kabulü değil
(MSS m. 1 f. 7)
Sorumlu kişilerin (MSS m.1) aleyhine aynı
olaydan doğan bütün istemler için geçerli
(MSS m. 9)
Fon: Sorumlu kişilerin tümü lehine geçerli
(MSS m. 11 f. 3)
Diğer ortak hükümler: “kirlenme” sonrası.