1. Deniz Ticareti Hukuku
19-20/11/2012
.

2. Deniz Ticareti Kişileri – 1/4
1. Donatan (“DT”)
a) Malik (TTK m. 1061 f. 1)
b) İşleten (“gemi işletme müteahhidi”) →
TTK m. 1061 f. 2
Örn: gemi kirası (bareboat charter);
finansal kiralama (leasing)
Ortak payda = ? - Başka örnek = ?
GK / TK olabilir; uygulama: AŞ ve Ltd.

3. Deniz Ticareti Kişileri – 2/4
2. Donatma İştiraki
TTK m. 17, m. 44 f. 2, m. 1064-1087
Paylı (müşterek) mülkiyet (TMK m. 688) +
deniz ticaretinde kullanma (Karş. TBK m.
638 f. 1)
Ortak temsilci: gemi müdürü
Uygulaması yok!

4. Deniz Ticareti Kişileri – 3/4
3. Gemi Adamları (TTK m. 934):
Kaptan → zilyetlik (TMK m. 975: dolaylı -
dolaysız)
Zabitler
Tayfalar
“Gemide çalıştırılan diğer kişiler” = ? (→
TTK m. 1062 f. 1)
Deniz İş ve İdare Hukuku (özel mevzuat).

5. Deniz Ticareti Kişileri – 4/4
4. Sözleşme Tarafları
a) Operator : işleten / işletici = ?
b) Charterer : çarterer = bareboat (çıplak
gemi), time (zaman çarteri), voyage
(yolculuk çarteri)
c) Manager : yöneten / yönetici =
donatanın verdiği yetki uyarınca gemiyle
ilgili iş ve işlemleri donatanın hesabına
yürüten kişi = ?

6. Sözleşme Dışı Borç İlişkileri
Deniz Hukuku’nda Haksız Fiiller ve
Diğer Sözleşme Dışı Borç İlişkileri
= Gemi ile veya gemiden sebep olunan
zarar hakkında kurallar.
= Deniz Hukuku özel hükümleri
TBK ve diğer mevzuat hükümlerinin yerine
veya yanına (ayrı ayrı ele alınacak).

7. Donatanın Sorumluluğu – 1/9
I. Donatanın Sorumluluğu
“Borç ve sorumluluk” [-den/-ile sorumluluk]
A) Donatan’ın (“DT”) haksız fiilden
(“H/F”) doğan sorumluluğu
1. Gerçek Kişi DT
Özel hüküm yok → TBK m. 49.

8. Donatanın Sorumluluğu – 2/9
2. Tüzel Kişi DT
→ Organlar ve yardımcı kişiler için
sorumluluk
Organlar → TTK m. 126 → şirketler için
TMK m. 50 f. 2’ye atıf =
“Organlar, hukukî işlemleri ve diğer bütün
fiilleriyle tüzel kişiyi borç altına sokarlar.”

9. Donatanın Sorumluluğu – 3/9
B) Gemi Adamları (“G/A”) İçin
Sorumluluk
1. Temel Hüküm
TTK m. 1062 f. 1 c. 1:
DT, gemi adamlarının [...] görevlerini
yerine getirirken işledikleri kusur
sonucunda üçüncü kişilere verdiği
zararlardan sorumludur.

10. Donatanın Sorumluluğu – 4/9
G/A: (TTK m. 934) → kapsamı? (kılavuz,
römorkör, radar operatörü, istifçi,
palamarcılar ?)
→ 3 görüş:
(1) “gemi”yle (içeride/dışarıda) ilgili herkes;
(2) “gemi”deki örgütlenmeye (içeride) dâhil
olan herkes;
(3) DT’nin talimat/denetimine tâbi herkes.
Kılavuz: TTK m. 1062 f. 1 c. 1!

11. Donatanın Sorumluluğu – 5/9
“Görevini yaparken” → dar ve geniş yorum
“İşlediği kusur” → G/A’nın kusuru şart
Kaptan: ağırlaştırılmış kusur (“tedbirli bir
kaptan” TTK m. 1088-1089)
Dikkat: DT kusuru aranmaz
Kusurun belirlenmesi, hukuka aykırılık,
zarar, nedensellik bağı → genel hükümler

12. Donatanın Sorumluluğu – 6/9
DT (TTK m. 1061) “kusursuz” sorumlu
G/A’nın kusurlu olduğu halde ve ölçüde
DT sorumlu
→ Olağan sebep sorumluluğu -
Tehlike sorumluluğu değil.
Dikkat: “yükle ilgililer”e karşı sorumluluk
saklı (c. 2) = navlun sözleşmesinde ele
alınacak.

13. Donatanın Sorumluluğu – 7/9
2. Tamamlayıcı kurallar
Gemi alacaklısı hakkı (TTK m. 1320 f. 1 b.
[b] ve [e])
Zamanaşımı (“ZA”): 1 yıl (TTK m. 1326,
1327)
Başlangıç: alacağın doğduğu tarih (TTK
m. 1326 f. 1 b. [b]).

14. Donatanın Sorumluluğu – 8/9
C) “Adam Çalıştıran” Sıfatıyla Sorumluluk
= TBK m. 66
TTK m. 1062 dışında: uygulanır
TTK m. 1062 ile yarışma var mıdır?
Önemi: ??? (özellikle 3 fark)
Yargıtay: istikrarsız / öğreti: tartışmalı
Sınırlı Sorumluluk → önemini yitirdi
Uygulansın, TBK m. 66 = ek güvence.

15. Donatanın Sorumluluğu – 9/9
Ç) Enkaz Kaldırma
LimanlarK (14/4/1925, 618) m. 7 (21/9/1935, 2829):
Nerede: Limanlar içinde batmış
Ne: gemi ve eşya
Şart: seyir ve seferin güvenliğine engel
İdari yetki: Liman Bşk tarafından tayin edilecek sürede
Sorumlu kim: “sahip”, kaptan ve acente mecbur!
Yaptırım: Lim Bşk yapar veya yaptırır, enkaz satılır,
bedeli Hazineye irat kaydedilir → bedel, masraftan çoksa
artan kısım ilgilisine başvuru üzerine verilir.