1. Deniz Ticareti Hukuku
18-19/2/2013
.

2. Bekleme Süreleri
Ç/S: Hazırlık ihbarı (notice of readiness);
Starya (laytime); Sürastarya süresi
(kararlaştırılması şart); Sürastarya parası
(demurrage); hızlandırma primi (dispatch
money = navlun iadesi) (TTK m. 1152-
1157, 1168-1173)
K/A: davet üzerine gecikmeden teslim /
tesellüm (TTK m. 1163, 1176)

3. Konişmento – 1/14
Konişmento = Bill of Lading (“B/L”)
1. Kanunlar ihtilâfı kuralları
a) MS: 25/8/1924 tarihinde Brüksel’de kabul
edilen “Konişmentoya Mütaallik Bazı Kaidelerin
Tevhidi Hakkındaki Milletlerarası Sözleşme”
(“1924 KTMS”) + 1968/1979 Protokolleri
b) Şekil: düzenleme yeri (MÖHUK m. 7 f. 1)
TTK ek hüküm: Düzenleme yeri hukuku uyarınca
e-B/L mümkün (m. 1526 f. 2 c. 2);
c) Hükümler: varma yeri (MÖHUK m. 21 f. 2).

4. Konişmento – 2/14
2. Nedir?
TTK m. 1228-1245
Kıymetli evrak: TTK m. 645
Emtia senedi (Dikkat: TMK m. 957 ve m.
980; ayrıca: E-TTK 3. Kitap 6. Fasıl
başlığı; Y-TTK m. 832 öncesinde bu başlık
yok, ancak sonuç değişmedi.)

5. Konişmento – 3/14
3. Tamamlayıcı hükümler
Poliçeler (TTK m. 831 f. 2)
Dikkat: “müracaat”a ilişkin hükümler
uygulanmaz (E-TTK m. 743 f. 2; Y-TTK m.
831 f. 3 [atıf yanlış: f. 2 olmalı!])

6. Konişmento – 4/14
4. Ne zaman düzenlenir?
a) (“Karada”:) Tesellüm (TTK m. 1228 f. 2
c. 1)
b) (“Gemide”:) Yükleme (TTK m. 1228 f. 2
c. 2)

7. Konişmento – 5/14
5. Zorunlu mu?
Kanunen hayır; TTK m. 1228 f. 2 c. 2 =
“istediği kadar” = istem üzerine evet!
6. Kim ister?
Yükleten (TTK m. 1228 f. 2 c. 2)
7. Kim düzenler?
Taşıyan (Kaptan / Acente) (TTK m. 1228 f.
2 c. 4)

8. Konişmento – 6/14
8. Ne yazılır?
a) TTK m. 1229
b) “Borçlu”
“Taşıyan, yoksa Donatan = Taşıyan” (TTK m.
1238 f. 2 c. 1)
c) Yük
Yüke ilişkin kayıtlar → Yükleten yazılı bildirir
(TTK m. 1229 f. 1 b. [a])
meğerki doğruluğundan şüphe edilsin → şerh
verilebilir (“unknown”) (TTK m. 1239 f. 1).

9. Konişmento – 7/14
9. Lehtar kim?
“Gönderilen” emrine veya “emre” =
Yükleten (TTK m. 1228 f. 3 c. 2-3)
Nâma veya hâmiline de olabilir.
10. Tedavül?
Ciro + teslim (TTK m. 1230 f. 1 ve m. 1235
f. 1 c. 1).

10. Konişmento – 8/14
11. İşlevleri?
a) Makbuz
Eşyanın, B/L’de tanımlanan şekilde
yüklendiğine ilişkin bir makbuz (TTK m.
1239 f. 3 c. 1);
“Karine”; aksi ispat edilebilir (E-TTK m.
1110 f. 2 c. 1)
Dikkat: 3. kişiye karşı edilemez (TTK m.
1239 f. 3 c. 2)!

11. Konişmento – 9/14
b) Borç senedi
Boşaltma limanında,
Meşru hâmile
B/L iadesi karşılığında
Yükü teslim etme taahhüdü
(TTK m. 1230 ve m. 1236).

12. Konişmento – 10/14
c) Emtia senedi
TTK m. 1234
→ TMK m. 980: zilyetliğin devri yoluyla
mülkiyetin geçişi
→ TMK m. 957 f. 1: rehin cirosu (TTK m.
689) yoluyla taşınır rehni kurulması.

13. Konişmento – 11/14
12. Hukuksal ilişkilere etkisi
Taşıyan – 3. Kişi Gönderilen: B/L [TTK m.
1237 f. 1]
Taşıyan – Taşıtan: Navlun Sözleşmesi
[TTK m. 1237 f. 2]
B/L’den atıf = “incorporation clause”
Çözüm: TTK m. 1237 f. 3.

14. Konişmento – 12/14
13. Kime Teslim?
a) Tek B/L hâmili: iade karşılığında [TTK
m. 1230 ve m. 1236]
b) Birden çok meşru B/L hâmili:
aa) Farklı tarihlerde başvuru: ilk hâmile
teslim ile borçtan kurtuluş [TTK m. 1230 f.
2, m. 1235 f. 1]

15. Konişmento – 13/14
bb) Aynı anda “teslim” isteyerek başvuru:
ambara tevdi [TTK m. 1231] (Hangi
Borçlar Hukuku hükmü bu?)
cc) Aynı anda zıt istemlerle (örn. teslim,
rehin vs.) başvuru: müşterek cirantadan
“ilk teslim cirosu” tercih edilir (TTK m.
1235 f. 2)

16. Konişmento – 14/14
14. Yükleten tarafından verilen garantiler
Sorun: B/L düzenlenirken, kayıtların doğruluğu
konusunda tereddütler
Uygulama: YT tarafından verilen garanti (örn.
para, altın, garanti mektubu)
Çözüm TTK m. 1241:
3. kişi gönderilene karşı geçersiz
“Aldatma kasdı” yoksa yükletene karşı geçerli.

17. Denizaşırı Satış – 1/11
1. Tanım ve kaynaklar
Satılan eşyanın, deniz yoluyla taşınıp
teslim edilmesine ilişkin satış sözleşmeleri
E-TTK m. 1133-1158
TTK: Yok çünkü uygulamada:
INternational COmmercial TERMS
Kaynak: Aslıhan Sevinç Kuyucu,
INCOTERMS (Uluslararası Ticari
Terimler), Filiz Kitabevi, İstanbul 2011

18. Denizaşırı Satış – 2/11
2. CIF (Sif) Satış (E-TTK m. 1139-1158)
1. Tanım (E-TTK m. 1139 f. 1)
Bir eşyanın belli bir yere taşınması için gemiye
yükletilmesi şartıyla
(a) eşya bedelinden ve
(b) satıcı tarafından ödenecek sigorta ücretiyle
(c) navlundan
Oluşan, maktu bir bedel karşılığında yapılan
satışa “Sif” satış denir.

19. Denizaşırı Satış – 3/11
Cost: semen (satış bedeli): “C tipi satış”
Insurance (premium): sigorta primi
Freight: navlun
Türkçe okunuş: “sif” = E-TTK m. 1139
INCOTERMS: aynı ilkeler, ancak daha
çağdaş kurallar.
Yaygın türev: CFR = cost, freight (sigorta
sözleşmesi yapma borcu yok).

20. Denizaşırı Satış – 4/11
2. Satıcının Borçları
a) Eşyanı Teslimi
Sözleşme veya teamüle uygun şekilde ve
zamanda ve ambalaj içinde gemiye
yükletilme (E-TTK m. 1140 f. 1)
Yüklemenin ispatı: yükleme konişmentosu
(E-TTK m. 1141 f. 2 c. 1)

21. Denizaşırı Satış – 5/11
Yarar ve hasarın geçişi: geminin
küpeştesini (bordasını) geçme anında (E-
TTK m. 1143 f. 1 c. 1)
Dikkat: “Satıcıya düşen teslim borcunun
ifa yeri malın yüklendiği yerdir. Şu kadar
ki; malın mülkiyetinin alıcıya geçmesi onu
temsil eden konişmentonun ciro ve teslimi
ile olur.” (f. 4).

22. Denizaşırı Satış – 6/11
b) Navlun Sözleşmesi ve Konişmento
Yükleme yerinden varma limanında vinç
üzerinde teslime kadar eşyanın taşınması
için navlun sözleşmesi kurmak ve
Navlunu ödemek (E-TTK m. 1144 f. 1)
Konişmento düzenlettirmek (E-TTK m.
1145 f. 1).

23. Denizaşırı Satış – 7/11
c) Sigorta Sözleşmesi
Eşyayı,
sigorta poliçelerine eklenmesi yaygın olan
şartlar çerçevesinde
denizcilik rizikolarına karşı
sigorta ettirmek ve
primi ödemek (E-TTK m. 1147 f. 1).

24. Denizaşırı Satış – 8/11
d) Belgelerin Teslimi
Yükleme tamamlandıktan sonra
Konişmento, sigorta poliçesi, fatura,
gerekiyorsa eşyanın niteliğini ve tartısını
ispat eden şahadetname ile diğer belgeleri
gecikmeksizin alıcıya teslim etmek veya
ettirmek (E-TTK m. 1150 f. 1).
Uygulama: bankada açılan “akreditif”
yoluyla.

25. Denizaşırı Satış – 9/11
3. Alıcının Borçları
Belgeleri inceleyip kabul veya reddetmek
(E-TTK m. 1152 f. 1)
Kabul halinde, belgelerin karşılığında:
“Sif” satış bedelini ödemek (E-TTK m.
1153 f. 1)
Eşyayı teslim almak (E-TTK m. 1155 f. 1).

26. Denizaşırı Satış – 10/11
III. FOB Satış (E-TTK m. 1138)
1. “Free on board” = gemide teslim
= “F tipi satış”
2. Satıcının Borçları: eşyayı ambalaj içinde
gemide teslim etmek ve konişmentoyu
almak
Yarar ve hasarın geçişi: geminin
küpeştesini (bordasını) geçme anında (f. 2
c. 1)

27. Denizaşırı Satış – 11/11
3. Alıcının Borçları
Semeni (satış bedelini) ödemek
Navlun sözleşmesi yapmak veya
yaptırmak (satıcı, alıcıyı temsilen yapabilir)
Eşyayı yükleme limanında teslim almak
Dilerse: Sigorta sözleşmesi yapmak veya
yaptırmak (satıcı, alıcıyı temsilen veya
alıcıyı “sigortalı” göstererek yapabilir).