Ιστορία Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_istoria_st_ekstrateia_dramali.htm

1. Κεφάλαιο 9
Η εκστρατεία του Δράμαλη -
Δερβενάκια
Οι αρχικές επιτυχίες των Ελλήνων επαναστατών θορύβησαν την Υψηλή
Πύλη. Την άνοιξη του 1822 στάλθηκε στη Στερεά Ελλάδα, επικεφαλής
πολυάριθμης στρατιωτικής δύναμης, ο Δράμαλης με σκοπό να καταστείλει
την Επανάσταση. Παγιδεύτηκε όμως και γνώρισε βαριά ήττα σταΔερβενάκια,
στις 26 Ιουλίου του 1822.

2. Κατά τη διάρκεια του 1821,
οι Τούρκοι επιχείρησαν να
στείλουν στην Πελοπόν-
νησο τρία ασκέρια, για να
καταπνίξουν την Επανά-
σταση. Κανένα τους όμως
δεν κατάφερε να φτάσει
στον προορισμό του, λόγω
της ένοπλης αντίστασης
των Ελλήνων αγωνιστών
της Στερεάς Ελλάδας. Το
ένα από αυτά διοικούσε ο
Μαχμούτ, που ονομαζό-
ταν και Δράμαλης επειδή
καταγόταν από τηΔράμα.
https://el.wikipedia.org/

3. Ο Δράμαλης ήταν πασάς της Λάρισας και διέθετε στρατιωτική πείρα από
προηγούμενες επιχειρήσεις στη Σερβία, στις οποίες συμμετείχε. Αφού
κατέστειλε τα επαναστατικά κινήματα στο Πήλιο, στα Άγραφα και στον
Ασπροπόταμο, διορίστηκε αρχηγός της εκστρατείας στην Πελοπόννησο.
Πήλιο
Άγραφα
Ασπροπόταμος

4. Πήλιο
Άγραφα
Ασπροπόταμος
Έτσι την άνοι-
ξη του 1822,
αφού συγκέ-
ντρωσε στην
Υπάτη 18.000
σ τ ρ α τ ι ώτ ε ς
(πεζούς και ιπ-
πείς), πυροβό-
λα και εκατο-
ντάδες μεταφο-
ρικά ζώα, κα-
τευθύνθηκε νό-
τια.
Υπάτη

5. Ο Δράμαλης πυρπόλησε τη Θήβα και μέσω των Μεγάρων πέρασε με τον
πολυάριθμο στρατό του στην Κόρινθο.
Πήλιο
Άγραφα
Ασπροπόταμος
Υπάτη
Θήβα
Μέγαρα
Κόρινθος

6. Από εκεί έφτασε μέχρι το Άργος χωρίς να συναντήσει αντίσταση και το
κατέλαβε στις 13 Ιουλίου 1822.
Πήλιο
Άγραφα
Ασπροπόταμος
Υπάτη
Θήβα
Μέγαρα
Κόρινθος
Άργος

7. Με ποιον τρόπο θα μπορούσαν
οι Έλληνες να αντιμετωπίσουν
και να νικήσουν όλον αυτόν
τον στρατό του Δράμαλη;
Α. Χρειαζόταν απλώς να
πολεμήσουν γενναία.
Β. Χρειαζόταν να κάνουν
κλεφτοπόλεμο και σίγουρα
θα νικούσαν
Γ. Χρειαζόταν να επιτεθούν
το βράδυ που θα κοιμόντουσαν
οι Τούρκοι.
Δ. Χρειαζόταν ένα άλλο σχέδιο,
γιατί τα πράγματα ήταν
δύσκολα.

8. Οι Έλληνες ενέκριναν το σχέδιο
του Κολοκοτρώνη που είχε τρία
σκέλη:
lΝα καταληφθούν καίριες θέσεις
lΝα απασχοληθεί ο Δράμαλης με
την πολιορκία του κάστρου του
Άργους
lΝα εφαρμόσουν την τακτική της
«καμένης γης», καταστρέφοντας
τα σπαρτά της επαρχίας

9. Πράγματι ο Κολοκοτρώνης μαζί με άλλους αγωνιστές έθεσε υπό τον έλεγχο
του τις διαβάσεις και τα περάσματα, για να αποκλείσουν και να απομονώσουν
τη στρατιά τουΔράμαλη στην πεδιάδα τηςΑργολίδας.

10. Ταυτόχρονα, μέσα στο φρούριο του Άργους κλείστηκαν 700 ένοπλοι με
αρχηγούς τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Πάνο, γιο του Θεόδωρου
Κολοκοτρώνη. Στόχος τους ήταν να απασχολήσουν τονΔράμαλη. Γιατί;
https://www.kastra.eu/

11. Για να δώσουν έτσι τον απαιτούμενο χρόνο στους Έλληνες να συγκεντρώσουν
περισσότερα στρατεύματα και να εξελίξουν το σχέδιό τους. Και όσο οι Τούρκοι
πολιορκούσαν την ακρόπολη, με διαταγή του Κολοκοτρώνη, οι επαναστάτες
εφάρμοσαν την τακτική της «καμένης γης». Δηλαδή έκαψαν τα γεννήματα και
τα αποθηκευμένα σιτηρά και αφάνισαν τα ζώα. Γιατί;
https://www.pemptousia.gr/

12. Το έκαναν για να μην μπορούν να ανεφοδιαστούν και να εξολοθρευθούν οι
Τούρκοι από λιμό. Πράγματι μέρα με τη μέρα ο οθωμανικός στρατός άρχισε να
αντιμετωπίζει σοβαρά επισιτιστικά προβλήματα και αρρώστιες. Επιπλέον, το
καλοκαίρι εκείνο ήταν ιδιαίτερα θερμό, την άνοιξη υπήρξαν λίγες
βροχοπτώσεις και τα περισσότερα πηγάδια και ρέματα γύρω από το Άργος
είχαν στερέψει.
https://military-history.gr/

13. Εξαντλημένοι από την πολιορκία του κάστρου, από την έλλειψη τροφής και τις
ασθένειες, οι Οθωμανοί αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο. Έλα
όμως που οι τέσσερις οδοί διαφυγής είχαν καταληφθεί έγκαιρα από τις
ελληνικές δυνάμεις, με εντολή του Κολοκοτρώνη!
Αλέξανδρος
Ησαΐας, Η
εκστρατεία του
Δράμαλη στην
πεδιάδα του
Άργους, Αθήνα,
Εθνικό Ιστορικό
Μουσείο

14. Ο ίδιος έπιασε το στενό των Δερβενακίων με 2.500 πολεμιστές, κρύβοντας
μέσα σε θάμνους 800 από αυτούς. Αλλά και άλλοι οπλαρχηγοί, όπως ο
Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος), ο Παπαφλέσσας και ο αδελφός του
Νικήτας Φλέσσας, κατέφθασαν για να βοηθήσουν.

15. Στις 19 Ιουλίου 1822 οι πολιορκημένοι του κάστρου του Άργους, οι οποίοι είχαν
αρχίσει να υποφέρουν από ελλείψεις σε τρόφιμα και νερό αποφασίστηκε να
απεγκλωβιστούν, αφού έτσι κι αλλιώς είχε πετύχει ο στόχος τους. Η έξοδός τους
όμως απέτυχε και είχαν 200 νεκρούς. Στις 23 Ιουλίου όμως οι επαναστάτες που
ήταν απ΄έξω επιτέθηκαν στους Τούρκους από όλες τις πλευρές και μέσα στον
πανικό οι πολιορκημένοι κατάφεραν να βγουν ανενόχλητοι και να ενωθούν με
τα υπόλοιπα
ελληνικά
τμήματα.
https://www.fosonline.gr/

16. Ο Δράμαλης, με όλα
αυτά τα προβλήματα,
αποφάσισε να επι-
στρέψει προσωρινά
στην Κόρινθο και κινή-
θηκε προς τα Δερβε-
νάκια, στενό που ενώ-
νει την αργολική με την
κορινθιακή πεδιάδα. Η
περιοχή δεν ήταν ιδα-
νική, αφού ο Δράμα-
λης δε θα μπορούσε
να απλώσει τον στρα-
τό του.
Την προηγουμένη της
μάχης, ο Κολοκοτρώ-
νης ανέβηκε στη στέγη
ενός σπιτιού και εμψύ-
χωσε τους μαχητές με
μια ομιλία.

17. Οι πηγές αφηγούνται...
1. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εμψυχώνει τους άνδρες του για ν'
αντιμετωπίσουν τονΔράμαλη
(απόδοση στα νέα ελληνικά)
«Έλληνες, τους είπε, σήμερα γεννηθήκαμε και σήμερα θα πεθάνουμε για τη
σωτηρία της πατρίδας μας και για τη δική μας. Ακούστε τι πρέπει να κάνετε.
Αμέσως να πάτε στα σπίτια σας να πάρετε το φαγητό σας• διέταξα να σας δοθεί
όπως και τα φυσέκια, αλλά να είστε έτοιμοι όλοι οι δυνατοί, τους δε αδύνατους
και τα περιττά πράγματα, τα ζώα και τις κάπες σας να τα στείλετε στο απέναντι
βουνό του Αγίου Γεωργίου, όπου διέταξα να πάνε και τα δικά μου πράγματα.
Εκεί θα είμαι και εκεί θα με βρείτε σε περίπτωση αποτυχίας, γεγονός που
απεύχομαι. Αν ο εχθρός μας νικήσει εκεί θα μαζευτούμε, αυτό σας το λέω έτσι,
για να γνωρίζετε τον τόπο, αλλά σας λέω και αυτό, ότι απόψε ήλθε στο όνειρο
μου η τύχη της πατρίδας μας και μου είπε ότι θα πετύχουμε μεγαλύτερη νίκη
από κάθε άλλη στο παρελθόν ή και στο μέλλον.

18. Είμαι τόσο βέβαιος γι' αυτό που λέω, που σας συμβουλεύω να μην πάρετε ούτε
τα άρματά σας, για να πάρουμε εκείνα των Τούρκων. Σήμερα ο καθένας από
εμάς θα καταδιώξει πολλούς, θα πάρετε λάφυρα πολλά και τους θησαυρούς
του Αλή Πασά θα τους μοιράσετε με το φέσι, τα φλουριά των Τούρκων είναι
χρήματα χριστιανικά. Τα είχε ο τύραννος της Ηπείρου που τα πήρε από τους
αδελφούς μας. οΆγιος Θωμάς μας τα έστει-
λε και είναι κέρδος δικό μας.Αύριο τέτοια
ώρα θα σας δω όλους με τα άρματα των
Τούρκων, με τα άλογά τους, λαμπροφορε-
μένους με τα ρούχα τους. Ο Θεός είναι μα-
ζί μας και να μη σας νοιάζει τίποτε. Πηγαίνε-
τε να ετοιμαστείτε όπως σας είπα και να έλ-
θετε εδώ όλοι να ξεκινήσουμε μαζί».
Φώτιου Χρυσανθόπουλου ή Φωτάκου,
Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως,
τόμ. 1,Αθήνα 1974, σσ. 356-357.

19. Στις 26 Ιουλίου του
1822 δόθηκε φοβερή
φονική μάχη στα Δερ-
βενάκια, κατά την
οποία οι Τούρκοι στρα-
τιώτες παγιδεύτηκαν.
Η μάχη κράτησε μέχρι
αργά τη νύχτα και οι
απώλειες των Τούρ-
κων υπολογίζονται πε-
ρίπου στους 2.500-
3.000 νεκρούς και
τραυματίες. Όσοι κα-
τάφεραν να σωθούν,
κατέφυγαν στην Κό-
ρινθο.
Θεόδωρος Βρυζάκης, Η μάχη στα Δερβενάκια

20. Στα χέρια των Ελλήνων έπεσαν
πολλά λάφυρα, ενώ ο Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε
αρχιστράτηγος, αφού ήταν ο
οργανωτής και κείνος που πραγμα-
τοποίησε τη νίκη, που έσωσε την
Επανάσταση και εξασφάλισε την
ελευθερία στη νεότερη Ελλάδα.
Άγαλμα του Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια
https://el.wikipedia.org/

21. Έχοντας χάσει το 1/5 του στρατεύματος του, πολεμικό υλικό και πολλά ζώα, ο
Δράμαλης πέθανε από τη λύπη του στην Κόρινθο. Η Επανάσταση για άλλη
μια φορά είχε σωθεί. Σύντομα η καταστροφή του Δράμαλη έγινε τραγούδι και
θρύλος σε πολλά δημοτικά τραγούδια:
«Της Ρούμελης οι Μπέηδες και του Μωριά οι λεβέντες
Στο Ντερβενάκι κείτονται κορμιά δίχως κεφάλια...»

22. Οι πηγές αφηγούνται...
2. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εξιστορεί στον Γεώργιο Βαρνακιώτη τα
γεγονότα σχετικά με τον αποκλεισμό και την καταστροφή της στρατιάς του
Δράμαλη, 6Αυγούστου 1822(απόδοση στα νέα ελληνικά)
«Τη στιγμή αυτή τους έχουμε στενά περιορισμένους και βρίσκονται σε άθλια
κατάσταση, στενοχωρημένοι και απελπισμένοι. Επειδή, αφού μπήκαν στα
Δερβενάκια ανενόχλητοι, κατέλαβαν μόνον τον κάμπο της Κορίνθου, κάμπο
μικρό και άκαρπο και κυρίως φέτος ολότελα γυμνό.Αμέσως εμείς εξαφανίσαμε
απ' όλα τα περίχωρα τις προμήθειες και μέρος από τις σοδειές τις κάψαμε.
Συνάμα καταλάβαμε όλες τις δυνατές θέσεις. Στους Τούρκους παραχωρήσαμε
και τον κάμπο του Άργους, γυμνό και αυτό και τους πολεμούσαμε ώσπου
ενδυναμωθήκαμε».
Απόστολος Βακαλόπουλος, Επίλεκτες βασικές ιστορικές πηγές της ελληνικής επαναστάσεως, τόμ. 2,
Θεσσαλονίκη 1990, σσ. 453-454.

23. Ματιά στο παρελθόν
Οι σημαίες τουΑγώνα
Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 δεν χρησιμοποιήθηκε ένα είδος
σημαίας. Αντίθετα, κάθε καπετάνιος και κάθε περιοχή συνήθιζαν να έχουν τη
δική τους σημαία. Σ' αυτές δέσποζε κατά κανόνα το σημείο του Σταυρού καθώς
και το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος». Η σημερινή ελληνική σημαία
καθιερώθηκε το 1822 από το Σύνταγμα της Επιδαύρου, έχοντας βεβαίως
υποστεί με το πέρασμα του χρόνου ορισμένες τροποποιήσεις, λόγω των
συνταγματικών αλλαγών στο πολίτευμα της χώρας.
Η πρώτη ελληνική
επαναστατική σημαία
(αριστερά), πολεμική
σημαία των Σπετσών
(μέση), πολεμική
σημαία των Ψαρών
(δεξιά)

24. Ερώτημα
lΠοιος ήταν ο σκοπός της στρατιάς τουΔράμαλη;

25. Απάντηση
lΠοιος ήταν ο σκοπός της στρατιάς τουΔράμαλη;
Ο Δράμαλης είχε διοριστεί επικεφαλής στην εκστρατεία στην Πελοπόννησο με
στόχο να καταπνίξει την επανάσταση.Δεν τα κατάφερε όμως.

26. Ερώτημα
lΜε βάση τα κείμενα των πηγών, ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο
Κολοκοτρώνης για να εμψυχώσει τους άνδρες του σταΔερβενάκια;

27. Απάντηση
lΜε βάση τα κείμενα των πηγών, ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο
Κολοκοτρώνης για να εμψυχώσει τους άνδρες του σταΔερβενάκια;
Του είπε ότι ήρθε στο όνειρό του η τύχη της πατρίδας και του είπε ότι θα
πετύχουν τη μεγαλύτερη νίκη. Φαίνεται τόσο σίγουρος για τη νίκη που τους
προτρέπει να μην πάρουν καν τα δικά τους όπλα, γιατί θα αρπάξουν αυτά των
Τούρκων. Τους διαβεβαιώνει ότι ο Θεός είναι μαζί τους και δε χρειάζεται να
ανησυχούν για τίποτα.

28. ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
1 ΠΟΝΤΟΣ

29. Μάχη της Αλαμάνας
Μάχη στο χάνι της Γραβιάς
Μάχη στο Βαλτέτσι
Άλωση της Τριπολιτσάς
Μάχη στα Δερβενάκια
Ναυμαχία του Γέροντα

30. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ