Ιστορία Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_istoria_st_epanastasi_stin_ipeiro_thessalia_makedonia.htm

1. Κεφάλαιο 6
Η επανάσταση στην Ήπειρο,
τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία
Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν και οι
Σουλιώτες στην Ήπειρο καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες.
Ωστόσο, η έλλειψη οργάνωσης και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών
δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησε τις επαναστατικές κινήσεις σε
αποτυχία.

2. Οι Οθωμανοί Τούρκοι προσπάθησαν επί πολλά χρόνια να κατακτήσουν τα
εδάφη των Σουλιωτών, όχι για να επιβάλλουν φόρους σε μια τελείως άγονη
περιοχή, αλλά για να εξουδετερώσουν τους ανυπότακτους Σουλιώτες. Αυτοί
πάντα συγκρούονταν με τους Τούρκους και μάλιστα για πολλά χρόνια
βρίσκονταν σε πόλεμο με τον Αλή Πασά. Ηττήθηκαν όμως το 1803 και
αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν εγκαταλείποντας την πατρίδα τους. Οι
Σουλιώτες όμως από τονΔεκέμβριο του 1820 βρίσκονταν ξανά στο Σούλι.
Το Σούλι, σε
χαλκογραφία
του H.Holland
https://el.wikipedia.org/

3. Οι Σουλιώτες στήριξαν τελικά την Ελληνική Επανάσταση. Οι ηγέτες τους,
Μάρκος Μπότσαρης, Κίτσος Τζαβέλλας, Λάμπρος Βέικος έγιναν γνωστοί
στρατηγοί κατά την Επανάσταση και πολλοί Σουλιώτες έχασαν τις ζωές τους
υπερασπιζόμενοι το Μεσολόγγι.
https://el.wikipedia.org/

4. Τον Μάρτιο του 1821χτύπησαν τους Τούρκους, αποκόπτοντας την επικοινωνία
των Ιωαννίνων με την Άρτα και την Πρέβεζα. Κατόπιν επιτέθηκαν εναντίον της
Πάργας και της Άρτας, που ήταν σημαντικές πόλεις της περιοχής, αλλά
δεν μπόρεσαν
να τις
κυριεύσουν.
Σούλι

5. Κατάφεραν, ωστόσο, να νικήσουν τον οθωμανικό στρατό στη θέση Πέντε
Πηγάδια. Στα τέλη του 1821, οιΑλβανοί σύμμαχοι τους τούς εγκατέλειψαν και οι
Σουλιώτες έμειναν αβοήθητοι. Υπέγραψαν τότε τρίμηνη ανακωχή με τους
Οθωμανούς και
επέστρεψαν
αποκαρδιωμένοι
στον ορεινό
τόπο τους.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια

6. Μετά την εξόντωση του Αλή Πασά, ο
Χουρσίτ Πασάς ετοιμαζόταν να περάσει με
τα στρατεύματά του στην Πελοπόννησο,
προκειμένου να καταπνίξει την Επανάστα-
ση. Τότε Έλληνες και Φιλέλληνες αγω-
νιστές, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο
Μαυροκορδάτο, προσπάθησαν να τον
εμποδίσουν.

7. Όμως ο οθωμανικός στρατός ήταν
πολυάριθμος και οι ελληνικές
δ υ ν ά μ ε ι ς , δ ε ν ε ί χ α ν τ η ν
απαιτούμενη οργάνωση. Έλληνες
και Φιλέλληνες όχι απλώς
νικήθηκαν στη μάχη του Πέτα
στις 4 Ιουλίου του 1822, αλλά
έπαθαν πανωλεθρία. Περίπου το
1/3 των Ελλήνων αγωνιστών
σκοτώθηκε και αρκετοί άλλοι
αιχμαλωτίσθηκαν.

8. Επίσης, 68 από τους 93
Φιλέλληνες μαζί με τον
αρχηγό τους Ανδρέα Δάνια
έπεσαν στο πεδίο της μάχης.
Η βαριά ήττα έκανε τους
Σουλιώτες να συνθηκολο-
γήσουν τον Σεπτέμβριο
του 1822, εγκαταλείποντας
οριστικά το Σούλι.

9. Ή φοβερή ήττα στη μάχη του Πέτα οδήγησε στη διάλυση των οργανωμένων
ελληνικών δυνάμεων της περιοχής, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να προελάσουν
μέχρι το Μεσολόγγι, το οποίο και πολιόρκησαν.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια
Πέτα

10. Η Θεσσαλία εξεγέρθηκε το Μάιο του 1821. Υπό την ηγεσία των Φιλικών
Άνθιμου Γαζή και Κυριάκου Μπασδέκη, επαναστάτησαν οι κάτοικοι του
Πηλίου, ενθαρρυμένοι από την έλευση πλοίων από την Ύδρα.
Το Μάιο του 1821 ο Άνθιμος Γαζής κήρυξε
την επανάσταση στη Θεσσαλία και έλαβε
μέρος σε όλες τις μετέπειτα μάχες στην
περιοχή. https://el.wikipedia.org/

11. Πολιόρκησαν τον Βόλο και το Βελεστίνο, αλλά διασκορπίστηκαν όταν κινήθηκε
εναντίον τους ο Μαχμούτ Πασάς ή Δράμαλης από την κοντινή Λάρισα, που
ήταν ισχυρή οθωμανική στρατιωτική βάση.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια
Πέτα
Βελεστίνο

12. Η εξέγερση ήταν πολύ πιο δύσκολο να ξεκινήσει στη Μακεδονία.
Γιατί;
Α. Είχε πολλές πεδιάδες.
Β. Είχε τη Θεσσαλονίκη.
Γ. Είχε λίγους Φιλικούς.
Δ. Ήταν κοντά στη Κωνσταντινούπολη.

13. Η επανάσταση στη Μακεδονία είναι και αυτή πολύ σημαντική. Διεξήχθη υπό
πολύ δυσμενέστερες συνθήκες, διότι ήταν κοντά στην Κωνσταντινούπολη,
στη Θεσσαλονίκη καθώς και στις ισχυρές στρατιωτικές εγκαταστάσεις των
Οθωμανών.

14. Τον ίδιο μήνα εξεγέρθηκε και η
Μ α κ ε δ ο ν ί α ε ν α ν τ ί ο ν τ ω ν
Τούρκων, με πρωτοστάτη τον
Σ ε ρ ρ α ί ο μ ε γ α λ έ μ π ο ρ ο
Εμμανουήλ Παπά, που είχε
οριστεί από τη Φιλική Εταιρεία
αρχηγός τουΑγώνα στη Χαλκιδική.
Ηγετική μορφή της επανάστασης της
Μακεδονίας αποτελεί ο ήρωας Εμμανουήλ
Παπάς. Μεγαλέμπορος και τραπεζίτης
από τις Σέρρες, μυήθηκε στη Φιλική
Εταιρεία και έδωσε όλη την περιουσία του
στον αγώνα.

15. Τον Μάρτιο του 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς αναχώρησε με όπλα και
πολεμοφόδια από την Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος, όπου σε γενική
συνέλευση ανακηρύχθηκε «αρχηγός και υπερασπιστής» της Μακεδονίας και
κήρυξε επίσημα
την Επανάσταση.
Με ορμητήριο
τοΆγιο Όρος,
ξεσήκωσε τον
Πολύγυρο και
τη Σιθωνία,
φτάνοντας μέχρι
τα περίχωρα της
Θεσσαλονίκης.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια
Πέτα
Βελεστίνο

16. Οι Τούρκοι αντέδρασαν αφοπλίζοντας τους κατοίκους, συλλαμβάνοντας
προεστούς και καταστρέφοντας χωριά των περιοχών αυτών.

17. Οι επαναστάτες πολέμησαν με τα οθωμανικά στρατεύματα στα Βασιλικά και
στην Κασσάνδρα, ηττήθηκαν όμως και διαλύθηκαν. Η επανάσταση στη
Χαλκιδική
πνίγηκε στο
αίμα. Οι σφα-
γές στα Βασιλι-
κά, στον Πολύ-
γυρο, στην Ιε-
ρισσό και στις
άλλες κωμοπό-
λεις της Χαλκι-
δικής διατηρού-
νται ακόμα στην
ιστορική μνήμη
των κατοίκων
της περιοχής.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια
Πέτα
Βελεστίνο
Βασιλικά

18. Τουρκικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Νάουσα, όπου είχαν καταφύγει
αγωνιστές σμίγοντας με τον αρματολό Τσάμη Καρατάσο και τον πρόκριτο
ΖαφειράκηΛογοθέτη.
Ζαφειράκης
Λογοθέτης
Τ σ ά μ η ς
Καρατάσος

19. Μετά από σκληρές μάχες γύρω από την πόλη και μετά από 15 ημέρες
πολιορκία
της
Νάουσας,
οιΤούρκοι
την
κυρίευσαν
στις 22
Απριλίου
του 1822.
Σούλι
Πέντε
Πηγάδια
Πέτα
Βελεστίνο
Βασιλικά

20. Ακολούθησε η εισβολή του τουρκικού στρατού στην πόλη, που προκάλεσε την
ολοκληρωτική καταστροφή του οικισμού, καθώς και τη σφαγή και αιχμαλωσία
του συνολικού πληθυσμού.
https://iporta.gr/

21. Δεκατρείς, κατά την παράδοση, νέες γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους, για ν'
αποφύγουν την αιχμαλωσία και να μην ατιμαστούν από τους Τούρκους,
έπεσαν στον γκρεμό τηςΑράπιτσας. Στο σημείο αυτό σήμερα έχει αναγερθεί το
χάλκινο άγαλμα μιας Ναουσαίας με τα παιδιά της.

22. Η εξέγερση στο Βορρά είχε κατασταλεί. Η επαναστατική δραστηριότητα
περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και σε νησιά τουΑιγαίου.
Η εξέγερση στον Βορρά πιστεύετε ότι βοήθησε τελικά την Ελληνική
Επανάσταση;
Α. Όχι, δε βοήθησε, γιατί σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι χωρίς θετικό
αποτέλεσμα.
Β. Ναι, βοήθησε, γιατί εμπόδισε τους Τούρκους να στείλουν στρατό στην
Πελοπόννησο.

23. Ο ηρωικός αγώνας στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, αν και δεν
είχαν επιτυχία οι εξεγέρσεις τους, καθυστέρησε την αποστολή του οθωμανικού
στρατού στην Πελοπόννησο, συμβάλλοντας στην απελευθέρωση πόλεων και
περιοχών, και ιδιαίτερα στην άλωση της Τριπολιτσάς. Επίσης πολλοί
οπλαρχηγοί και αγωνιστές κατέφυγαν στη νότια Ελλάδα και στις βόρειες
Σποράδες και
πολέμησαν μαζί
με τους αρχηγούς
της Ρούμελης
και του Μοριά.
Χιλιάδες Έλληνες
έδωσαν το αίμα
τους για την
απελευθέρωση
του γένους.
Χιλιάδες γυναικό-
παιδα σφαγιά-
σθηκαν και όλοι
αυτοί πρέπει να
ζουν στη μνήμη
μας.

24. Ματιά στο παρελθόν
Η καθημερινή διαβίωση των αγωνιστών
Οι Έλληνες πολεμιστές τρέφονταν συνήθως φτωχικά. Το καθημερινό τους
συσσίτιο ήταν λίγο ψωμί και λίγο αλεύρι από αλεσμένα όσπρια, που το έβραζαν
με λάδι και κρεμμύδια για να το κάνουν κουρκούτι. Όταν ξεκινούσαν για
μακρινές εκστρατείες, έπαιρναν μαζί τους λιγο-
στό φαγητό, τα όπλα, τα ρούχα και την κάπα
τους. Ένα κομμάτι παξιμάδι ή ψωμί και ένα
κρεμμύδι αποτελούσε συνήθως αρκετή τροφή
για μια μέρα.Τα ελληνικά πλοία φρόντιζαν για
τον εφοδιασμό των αγωνιστών με τρόφιμα
από τα εύφορα νησιά τουΑιγαίου Πελάγους.
Ασύγκριτα δυσκολότερη ήταν η κατάσταση για
τους τραυματίες, καθώς γιατροί σπανίως
υπήρχαν και τα φάρμακα ήταν λιγοστά. Έτσι,
τα γιατροσόφια αποδεικνύονταν πολλές φορές
το μοναδικό μέσο θεραπείας.

25. Ερώτημα
lΤι γνωρίζετε για τη μάχη στο Πέτα;

26. Απάντηση
lΤι γνωρίζετε για τη μάχη στο Πέτα;
Ο Χουρσίτ Πασάς ετοιμαζόταν να περάσει με τα στρατεύματά του στην
Πελοπόννησο, προκειμένου να καταπνίξει την Επανάσταση. Τότε Έλληνες και
Φιλέλληνες αγωνιστές, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο,
προσπάθησαν να τον εμποδίσουν. Όμως ο οθωμανικός στρατός ήταν
πολυάριθμος και οι ελληνικές δυνάμεις, δεν είχαν την απαιτούμενη οργάνωση.
Οι ελληνικές δυνάμεις όχι απλώς νικήθηκαν στη μάχη του Πέτα στις 4 Ιουλίου
του 1822, αλλά έπαθαν πανωλεθρία. Ή φοβερή ήττα στη μάχη του Πέτα
οδήγησε τους Σουλιώτες σε συνθηκολόγηση και τελικά στη διάλυση των
οργανωμένων ελληνικών δυνάμεων της περιοχής, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να
προελάσουν μέχρι το Μεσολόγγι, το οποίο και πολιόρκησαν.

27. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ