More Related Content
Similar to ประวัติรัชกาลที่ 3
Similar to ประวัติรัชกาลที่ 3 (20)
ประวัติรัชกาลที่ 3
- 4. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวเปนพระราช
โอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย
และเจาจอมมารดาเรียม ซึ่งภายหลังดํารงพระยศ
เปนสมเด็จพระศรีสุราลัย พระบรมราชชนนีพันป
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย
หลวงในรัชกาลที่ ๓ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลา
เจาอยูหัว เสด็จพระราชสมภพเมื่อ
วันที่ ๓๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๓๓๐ ณ พระราชวัง
เดิม มีพระนามเดิมวา หมอมเจาชายทับ
เจาจอมมารดาเรียม
- 5. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช วัดราชสิทธาราม
เมื่อป พ.ศ. ๒๓๔๙ สมเด็จพระบรมชนกนาถทรงไดรับการสถาปนาขึ้นเปน
พระมหาอุปราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคล จึงไดรับเลื่อนพระยศตามพระ
บิดาขึ้นเปนพระองคเจา ตอมาเมื่อพระชนมายุครบผนวชตามพระราช
ประเพณี พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระอัยยิกาธิ
ราชจึงโปรดเกลาฯ จัดพิธีผนวชให ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และทรงพระ
กรุณาโปรดเกลาฯ เสด็จออกในพิธีผนวชครั้งนี้ดวยแมจะมีพระชนมายุถึง ๗๒
พรรษาแลวก็ตาม เมื่อทรงผนวชแลวพระองคก็เสด็จไปจําพรรษา ณ วัดราช
สิทธาราม
- 6. ตอมาในป พ.ศ. ๒๓๕๖ ขณะพระชนมายุได ๒๖ พรรษาสมเด็จ
พระบรมชนกนาถทรงสถาปนาขึ้นดํารงพระยศเจาตางกรม มีพระนาม
กรมวา พระเจาลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร ดวยมีพระปรีชาสามารถ
ในหลายแขนงวิชา ไมวาจะเปนดานพระพุทธศาสนา อักษรศาสตร รัฐ
ประศาสนศาสตร นิติศาสตร สถาปตยกรรม โดยเฉพาะอยางยิ่งทางดาน
พาณิชยศาสตรและเศรษฐศาสตร ทําใหเปนที่วางพระราชหฤทัยจาก
สมเด็จพระบรมชนกนาถ ใหกํากับราชการโดยดํารงตําแหนงสําคัญๆ ใน
กรมตางๆ เชน กรมทากรมพระคลังมหาสมบัติ กรมตํารวจ และยังทรงทํา
หนาที่พิจารณาพิพากษาคดีความแทนพระองคอยูเสมอ จึงทําใหทรงรอบ
รูงานราชการตางๆ ของแผนดินเปนอยางดี
- 7. จนกระทั่งวันที่ ๒๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๗
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัยเสด็จ
สวรรคตโดยมิไดทรงมอบพระราชสมบัติใหแก
พระราชโอรสพระองคใด เจานายและขุนนางชั้น
ผูใหญจึงประชุมหารือแลวลงมติกันวา ควรถวาย
พระราชสมบัติใหแกพระเจาลูกเธอ กรมหมื่น
เจษฎาบดินทร สืบราชสมบัติแทนเปน
พระมหากษัตริยรัชกาลที่ ๓ แหงราชวงศจักรี
พระนามวา พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว
ดวยทรงมีความรูความชํานาญทางดานการ
ปกครองเปนอยางดี เนื่องดวยสนองพระเดช
พระคุณในรัชกาลสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย
มาเปนเวลานาน
- 10. พระราชกรณียกิจดานเศรษฐกิจ
ในขณะที่ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวเสด็จขึ้นครองราชย
สมบัติ เปนเวลาที่ประเทศไทยตกอยูในภาวะยากจนเปนอยางมาก เนื่องจาก
เมื่อครั้งสถาปนากรุงรัตนโกสินทรตองใชเงินจํานวนมหาศาลเพื่อทํานุบํารุง
บานเมืองขึ้นมาใหม ประกอบกับการที่กรุงศรีอยุธยาสูญเสียทรัพยสินจากการ
พายแพสงคราม พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวจึงทรงตั้งระบบการ
จัดเก็บภาษีขึ้นหลายอยางเพื่อหาเงินเขาทองพระคลังหลวง เชน จังกอบ อากร
ฤชา สวย ภาษีเงินคาราชการจากไพร เงินคาผูกปขอมือจีน เปนตน
- 12. นอกจากนีรายไดของรัฐอีกสวนหนึ่งยังไดมาจากการคาขายกับชาวตางชาติ
้
โดยไทยไดสงเรือสินคาเขาไปคาขายในประเทศตางๆ มากมาย เนื่องจาก
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวทรงสนพระราชหฤทัยและเชี่ยวชาญการ
สงเรือสินคาออกไปคาขายมาตั้งแตครั้งดํารงยศเปนพระเจาลูกเธอ กรมหมื่น
เจษฎาบดินทร จนสมเด็จพระบรมชนกนาถตรัสเรียกพระองควา “เจาสัว” และ
เมื่อพระองคเสด็จขึ้นครองราชยสมบัติก็ไดทรงสนับสนุนการคากับตางประเทศ
มากขึ้น โดยโปรดเกลาฯ ใหตอเรือกําปนเพื่อใชในการคาจํานวนมาก รายได
จากการคาสําเภานี้นับเปนรายไดสําคัญของประเทศในขณะนั้น โดยเฉพาะอยาง
ยิ่งภายหลังการทําสนธิสัญญาเบอรนี้ที่ไทยอนุญาตใหชาวตางชาติเขามาคาขาย
ภายในประเทศอยางเสรี ยกเวนสินคาประเภทขาว อาวุธปน และฝน
- 14. เนื่องจากเศรษฐกิจของประเทศมีเสถียรภาพมั่นคงและรัฐมีรายไดมากขึ้น รายไดของ
แผนดินในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวนี้จึงสูงขึ้นมาก โดยบางปมี
จํานวนมากถึง ๒๕ ลานบาททีเดียว เมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวเสด็จ
สวรรคต เงินในทองพระคลังหลวงซึ่งรวมถึงเงินคาสําเภาที่เหลือจากการจับจายของ
แผนดินมี ๔๐,๐๐๐ ชั่ง และดวยความที่พระองคมีพระราชหฤทัยหวงใยในดานการ
สรางและบูรณปฏิสังขรณวัดวาอารามตางๆ กอนที่จะเสด็จสวรรคต จึงทรงมีพระราช
ปรารภใหแบงเงินสวนนี้ไปทํานุบํารุงรักษาวัดที่ชํารุดเสียหาย และวัดที่สรางคางอยู
๑๐,๐๐๐ ชั่ง สวนที่เหลืออีก ๓๐,๐๐๐ ชั่ง ทรงโปรดเกลาฯ ใหรักษาไวเปนคาใชจาย
สําหรับแผนดินตอไป
เงินจํานวนนี้ กลาวกันวาพระองคทรงโปรดเกลาฯ ใหใสถุงแดงเอาไว ซึ่ง
ตอมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวทรงนํามาใชจายเปนคาปรับ
ในกรณีพิพาทระหวางประเทศ ร.ศ. ๑๑๒(พ.ศ.๒๔๓๖) จะเห็นไดวาแมพระบาทสมเด็จ
พระนั่งเกลาเจาอยูหัวจะเสด็จสวรรคตไปแลว พระองคก็ยังทรงมีสวนชวยเหลือ
ประเทศใหรอดพนวิกฤตการณทางการเมืองระหวางประเทศที่เกิดขึ้น ดวยเงินถุงแดงที่
พระองคทรงเก็บสะสมไว
- 15. พระราชกรณียกิจดานการปกครอง
พระราชกรณียกิจดานการปกครองที่สําคัญของพระบาทสมเด็จพระนั่ง
เกลาเจาอยูหัว คือ ทรงโปรดเกลาฯ ใหนํากลองใบใหญที่เจาพระยาพระคลังนํามา
ถวายไปตั้งไวที่ทิมดาบ กรมวังลั่นกุญแจ พระราชทานนามวา “วินิจฉัยเภรี”
สําหรับใหประชาชนที่ตองการรองทุกขถวายฎีกามาตี แลวกรมวังก็จะไขกุญแจให
เมื่อตีกลองแลวตํารวจเวรก็จะรับตัวมาสอบถามเรื่องราวแลวนําความขึ้นกราบ
บังคมทูล จากนั้นจึงมอบหมายใหขุนนางคอยดูแลชําระความ และคอยสอบถามอยู
เสมอมิใหขาด ทําใหขุนนางไมอาจหลีกเลี่ยงตอหนาที่ได ประชาชนจึงไดรับ
ผลประโยชนเปนอยางมาก
กลองวินิจฉัยเภรี
- 16. พระราชกรณียกิจดานการปองกันประเทศ
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวสงครามระหวางไทย
กับพมาไดเบาบางและสิ้นสุดลง เพราะพมาติดพันการทําสงครามอยูกับอังกฤษ แต
ถึงกระนั้นก็ยังมีสงครามเกิดขึ้นหลายครั้งในหลายรัชกาลนี้ โดยสงครามที่สําคัญ
ไดแก
๑. พ.ศ. ๒๓๑๖ สงครามกับเจาอนุวงศ แหงเมืองเวียงจันทน เดิมทีเมือง
เวียงจันทนตกเปนเมืองขึ้นของไทยตั้งแตสมัยกรุงธนบุรี แตในขณะนั้นเจาอนุวงศ
เริ่มมีอํานาจมากขึ้น จึงถือโอกาสชวงเปลี่ยนแผนดิน กอกบฏยกกองทัพเขามาตีไทย
เพื่อประกาศตนเปนอิสระทวาถูกกองทัพของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว
ขับไลออกไปไดหมดสิ้น ดินแดนแควนลาวจึงยังคงอยูในอํานาจของไทยตอไป
จนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว
- 18. ๒. พ.ศ. ๒๓๗๖ – พ.ศ. ๒๓๙๐ สงครามกับญวน สงครามครั้งนี้กิน
เวลายาวนานถึง ๑๕ ป เริ่มจากป พ.ศ. ๒๓๗๖ ญวนที่เมืองไซงอนกอกบฏขึ้น
พระเจาเวียดนามมินมาง จึงตองทําสงครามปราบปรามกบฏ พระบาทสมเด็จ
พระนั่งเกลาเจาอยูหัวทรงมีพระราชดําริวาเปนโอกาสที่จะแยงชิงเขมรกลับคืน
และปราบญวนใหหายกําเริบ จึงโปรดเกลาฯ ใหเจาพระยาบดินทรเดชาเปนแม
ทัพยกไปตีเมืองเขมร หัวเมืองญวนไปจนถึงไซงอน และโปรดเกลาฯ ให
เจาพระยาพระคลัง (ดิศ) ยกทัพเรือไปตีหัวเมืองเขมรและญวนตามชายฝงทะเล
สงครามยืดเยื้อมาเปนเวลานานจนเปนอันเลิกรบ แตไทยก็ไดเขมรมาอยูใน
ปกครองอีกครั้ง
- 21. พระราชกรณียกิจดานความสัมพันธกับตางประเทศ
เหตุการณความสัมพันธกับตางประเทศในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่ง
เกลาเจาอยูหัวที่สําคัญมีดังนี้
๑. สัมพันธไมตรีกับอังกฤษ ในวันที่ ๒๐ มิถุนายน พ.ศ.๒๓๖๙ ไทยไดทํา
สนธิสัญญาทางพระราชไมตรีและพาณิชยกับอังกฤษ ชื่อวา สนธิสัญญาเบอรนี
เนื่องจากมีนายเฮนรี่ เบอรนี เปนผูทําการเจรจากับรัฐบาลไทยเกี่ยวกับปญหาการคาและ
การเมืองในมลายู ใชระยะเวลา ๕ เดือน ประกอบดวยสนธิสัญญาทางพระราชไมตรี
๑๔ ขอ และสนธิสัญญาทางการพาณิชยแยกอีกฉบับรวม ๖ ขอ สนธิสัญญาเบอรนี
ถือเปนสนธิสัญญาฉบับแรกที่ไทยทํากับประเทศตะวันตกในสมัยรัตนโกสินทร
- 22. ๒. สัมพันธไมตรีกับสหรัฐอเมริกา ความสัมพันธระหวางไทยกับ
สหรัฐฯ เริ่มจากการทําการคาและมีการทําสนธิสัญญาระหวางกัน โดยลงนาม
เมื่อวันที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๓๗๕ มีนายเอ็ดมันส โรเบิรต เปนทูตเจรจาใช
ระยะเวลาในการเจรจา ๒๒ วัน โดยมีขอตกลงทางการเมืองและการคาอยูใน
ฉบับเดียวกัน ๑๐ ขอ สําหรับบรรดาประเทศตางๆ ในเอเชียนั้น ประเทศจีน
นับเปนประเทศที่มีความสัมพันธอันดีกับไทย ทั้งทางดานการทูตและการคา
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวไทยไดจัดสงราชทูตอัญเชิญ
พระราชสาสนและเครื่องราชบรรณาการไปเจริญพระราชไมตรีกับประเทศจีน
ใน พ.ศ. ๒๓๖๘ การคาระหวางไทยกับจีนดําเนินไปไดดวยดีตลอดสมัยรัชกาล
ที่ ๓
- 24. พระราชกรณียกิจดานการศึกษา
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทรตอนตนยังไมมีการจัดตั้งโรงเรียนขึ้น ดังนั้นวัดจึงมี
บทบาทเปนสถาบันทางการศึกษาที่สําคัญมาก เชนเดียวกับสมัยกรุงศรีอยุธยาที่มีพระสงฆ
เปนครูสอนหนังสือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวไดทรงสนับสนุนการศึกษาโดย
โปรดเกลาฯ ใหผูมีความรูนําตําราตางๆ จารึกลงบนศิลาประดับไวตามฝาผนังอาคารตางๆ
ของวัดราชโอรสาราม วัดสุทัศนเทพวราราม โดยเฉพาะอยางยิ่งที่วัดพระเชตุพนวิมลมัง
คลาราม ความรูตางๆ ที่โปรดเกลาฯ ใหจารึกไวมีทั้งวิชาอักษรศาสตร แพทยศาสตร พุทธ
ศาสตรและโบราณคดี ตําราโคลง ฉันท กาพย กลอน ตํารายา ตําราโหรศาสตร พรอมกัน
นั้นก็โปรดเกลาฯ ใหปนรูปฤาษีดัดตน แสดงทาบําบัดโรคลม กับคําโคลงบอกชนิดของ
ลม ตั้งไวในศาลารอบเขตพุทธาวาส เพื่อใหประชาชนศึกษาความรูตางๆ ไดอยาง
แพรหลาย จนอาจเรียกไดวา วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เปนมหาวิทยาลัยแหงแรกของ
เมืองไทย
- 26. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวเสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน องค
ขางตะวันตกในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๓๙๔ รวม
พระชนมายุได ๖๓ พรรษา ๒ วัน รวมระยะเวลาที่ทรงครองสิริราชสมบัติ ๒๖ ป ๘
เดือน ๑๒ วัน พระองคทรงมีพระปรีชาสามารถในศาสตรตางๆ หลายแขนง
โดยเฉพาะอยางยิ่งในดาน พาณิชยศาสตรและเศรษฐศาสตร เนื่องจากเปนพระราช
โอรสพระองคใหญที่ทรงพระปรีชาสามารถ ฉลาดหลักแหลมพระบาทสมเด็จพระ
พุทธเลิศหลานภาลัยจึงโปรดเกลาฯ ใหเขารับราชการตางพระเนตรพระกรรณมาตั้งแต
ยังทรงดํารงพระยศเปนพระเจาลูกเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร ครั้นเสด็จขึ้น
ครองราชยสมบัติพระองคก็ไดทรงประกอบพระราชกรณียกิจดานตางๆ นําความมั่นคง
กาวหนามาสูประเทศนานัปการ และดวยสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณปวงชนชาวไทย
จึงรวมใจกันสรางพระบรมราชานุสาวรียขึ้นในบริเวณลานเจษฎาบดินทร ถนนราช
ดําเนิน
- 30. ทาวสุรนารี มีนามเดิมวา “คุณหญิงโม” เปนภริยา
ปลัดเมืองนครราชสีมา ทานสรางวีรกรรมไวแกชาติไทย
เมื่อ พ.ศ. ๒๓๖๙ โดยไดรวบรวมชาวบานเขาสูรบตอตาน
กองทัพของเจาอนุวงศแหงเวียงจันทนไมใหมาตีกรุงเทพฯ
เปนผลสําเร็จ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัวจึง
โปรดเกลาฯ แตตั้งคุณหญิงโมเปน “ทาวสุรนารี” มีการจัด
งานเฉลิมฉลองวันแหงชัยชนะของทาวสุรนารีระหวาง
วันที่ ๒๓ มีนาคม ถึงวันที่ ๓ เมษายนของทุกป
อนุสาวรียทาวสุรนารี (ยาโม) อยูในอําเภอเมือง จ.
นครราชสีมา สรางเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๖ ตั้งอยูหนาซุมประตูชุม
พล ซึ่งเปนประตูเมืองเกาทางดานทิศตะวันตก อนุสาวรีย
ทาวสุรนารี
เปนรูปทาวสุรนารี แตงกายดวยเครื่องยศพระราชทาน มือ
ขวากุมดาบ หลอดวยทองแดงรมดําสูง ๑.๘๕ เมตร ที่ฐาน
อนุสาวรียมีอัฐิของทานบรรจุไวภายใน
- 31. หมอบรัดเลย หรือแดน บีช แบรดลีย (Danial Beach Bradley, M.D.) หรือ
บางคนเรียก ปลัดเลย เปนนายแพทยชาวอเมริกันที่เขาเผยแพรศาสนา
คริสตในประเทศไทยสมัยรัชกาลที่ ๓ และยังเปนผูเริ่มตนการพิมพใน
ประเทศไทยเปนครั้งแรก
- 32. แดน บีช บรัดเลย เปนชาวเมืองมารเซลลัส (Marcellus) เกิดเมื่อ ๑๘
กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๔๗ บุตรคนที่ ๕ ของนายแดน บรัดเลย และนางยูนิช
บีช บรัดเลย สําเร็จการแพทยจากมหาวิทยาลัยนิวยอรก สมรสกับภรรยาคน
แรก เอมิลี รอยส บรัดเลย และภรรยาคนที่สอง ซาราห แบลคลี บรัดเลย
แดน บีช บรัดเลย เขามาทํางานในคณะหมอสอนศาสนา เพรส ไบทีเรียน
ตั้งแตเดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๗๙ ในสมัยรัชกาลที่ ๓ พักอาศัยอยูแถววัด
เกาะ สําเพ็ง (วัดสัมพันธวงศ) ตอมาจึงยายไปอยูแถวกุฎีจีน และยายไปอยู
แถววัดประยูรวงศาวาส เมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๕ จึงมาเชาที่หลวง ตั้งโรงพิมพอยู
บริเวณปากคลองบางกอกใหญ ขางปอมวิชัยประสิทธิ์ ติดกับพระราชวังเดิม
พักอาศัยอยูที่นั่นจนเสียชีวิตเมื่อวันที่ ๒๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๑๖ อายุ
๖๙ ป
- 33. ผลงาน
- ทําการผาตัดแผนใหมเปนรายแรกของประเทศไทย
- ปลูกฝปองกันไขทรพิษสําเร็จเปนรายแรกของ
ประเทศไทย
- ตั้งโรงพิมพและตีพิมพประกาศหามสูบฝนซึ่งเปน
ประกาศทางราชการที่ใชวิธีตีพิมพเปนครั้งแรก
- ริเริ่มนิตยสาร บางกอก รีคอรดเดอร
(The Bangkok Recorder)
- พิมพปฏิทินสุริยคติเปนภาษาไทยขึ้นเปนครั้งแรก
- พิมพหนังสือคัมภีรครรภทรักษา