Qtct2

1. 6.37- Khi h¹ cét dông cô khoan xuèng ®¸y lç khoan ph¶i thùc hiÖn theo híng
dÉn sau ®©y:
1. H¹ ®Çu mòi khoan c¸ch ®¸y lç 1 m th× dõng l¹i;
2. B¬m níc röa cho níc trµo ra miÖng lç khoan;
3. Cho trôc khoan quay víi tèc ®é sè 1 (chËm nhÊt);
4. H¹ cét dông cô khoan tõ trªn xuèng ®¸y lç khoan víi tèc ®é chËm;
5. Khi ®· ®¹t ®é s©u cña hiÖp tríc th× t¨ng dÇn ¸p lùc däc trôc khoan vµ tiÕp
tôc khoan theo chÕ ®é khoan thÝch hîp víi ®Þa tÇng ë ®¸y lç.
6.38- C¸c trêng hîp sau ®©y ph¶i khoan víi tèc ®é sè 1 (chËm nhÊt), tèc ®é
khoan kh«ng lín h¬n 1,5 cm/phót vµ ¸p lùc däc trôc khoan nhá (kh«ng lín h¬n 200
kG):
1. Khoan l¹i hoÆc khoan doa lç khoan;
2. Thay ®æi ®êng kÝnh lç khoan;
3. §Þa tÇng thay ®æi tõ cøng sang mÒm hoÆc ngîc l¹i;
4. §Êt ®¸ n»m nghiªng.
6.39- Khi khoan qua c¸c tÇng ®Êt ®¸ dÔ bÞ ph¸ huû, tan r÷a bëi dßng níc
b¬m röa vµ bëi t¸c ®éng rung cña mòi khoan cÇn dïng mòi khoan hîp kim lßng ®«i
®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng lÊy mÉu.
6.40- Khoan b»ng mòi khoan hîp kim lßng ®«i ph¶i chó ý thùc hiÖn c¸c chØ
dÉn sau ®©y:
1. Khi h¹ cét dông cô khoan ph¶i theo c¸c híng dÉn ë ®iÒu 6.37.
2. B¬m níc xãi röa qua khe gi÷a hai lßng;
3. Tèc ®é quay mòi khoan kh«ng qu¸ 80 vßng/phót;
4. ¸p lùc ®¸y lç duy tr× trong kho¶ng 100 - 200 kG, tuú thuéc ®êng kÝnh mòi
khoan (®êng kÝnh mòi khoan lín th× dïng ¸p lùc ®¸y lç lín);
5. Dïng lîng níc b¬m röa nhá kho¶ng tõ 30 - 40 lÝt/phót;
6. Mçi hiÖp khoan kh«ng s©u qu¸ 0,5 - 1,0 mÐt;
7. Khi thÊy tèc ®é quay gi¶m xuèng ®ét ngét, cã thÓ x¶y ra hiÖn tîng kÑt
ph¶i ngõng khoan vµ n©ng mòi khoan lªn .
6.41- Trong c¸c trêng hîp sau ®©y nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p khoan hîp kim
kh«ng b¬m röa:
1. Khoan vµo c¸c lo¹i ®¸ bÞ tan r÷a bëi dung dÞch b¬m röa kh«ng thÓ lÊy ®îc
mÉu.
2. Khoan v¸o c¸c tÇng ®Êt dÝnh vµ ®Êt rêi dÔ bÞ sËp lë, kh«ng thÓ b¶o vÖ
v¸ch lç khoan b»ng dung dÞch sÐt ;
3. Nguån cÊp níc khan hiÕm;
4. Khi cã yªu cÇu ph¶i nghiªn cøu §CTV ®Æc biÖt.
27

2. 6.42- Khi khoan ®¸ b»ng mòi khoan hîp kim kh«ng b¬m röa ph¶i thùc hiÖn
c¸c yªu cÇu kü thuËt sau ®©y:
1. Ph¶i thùc hiÖn lu th«ng níc ë ®¸y lç khoan theo d¹ng cña ph¬ng ph¸p tuÇn
hoµn ngîc;
2. Cét dông cô khoan ph¶i cã cÊu t¹o gåm mòi khoan hîp kim, èng mÉu, èng
l¾ng bét, ®Çu nèi hai chiÒu vµ cÇn khoan.Trªn cÇn khoan, phÝa trªn èng l¾ng bét
ph¶i cã lç ®Ó tho¸t níc vµ mïn khoan;
3. Hîp kim ë mòi khoan ph¶i cã ®é nh« kh«ng nhá h¬n 3 mm ë sên ngoµi vµ 2
mm ë sên trong;
4. Trong khi khoan ph¶i thêng xuyªn n©ng h¹ cét dông cô khoan;
5. X¸c ®Þnh ¸p lùc khoan, tèc ®é vµnh mòi, chiÒu cao n©ng cét dông cô
khoan theo b¶ng 6.10.
6. Mçi hiÖp khoan kh«ng s©u qu¸ 1 - 1,5 mÐt.
B¶ng 6.10
Th«ng sè khoan §¸ cã ®é bÒn thÊp §¸ cã ®é bÒn võa
- ¸p lùc däc trôc khoan ( kG ). 150 - 250 200 - 400
- Tèc ®é vµnh mòi (m/s). Kh«ng lín h¬n 0,6 Kh«ng lín h¬n 0,8
- ChiÒu cao nhÊc cét dông cô khoan
(cm)
5 - 8 8 - 10
6.43- C«ng t¸c chÌn bÎ lâi ®¸ ph¶i tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau:
1. Ngõng xoay cÇn khoan, tiÕp tôc b¬m röa lç khoan víi lu lîng b¬m tõ 6 - 10
lÝt/phót cho mét centimÐt ®êng kÝnh ngoµi cña mòi khoan trong kho¶ng thêi gian tõ
20 ®Õn 50 phót (tuú theo lo¹i ®¸, lîng mïn khoan, chiÒu s©u lç khoan trong hiÖp ®ã)
cho tíi khi ®é ®ôc cña níc trµo ra miÖng lç khoan nh cña níc b¬m vµo.
2. Th¶ 150 - 250 g h¹t chÌn nhá cã ®êng kÝnh 1,5 ÷ 2,0mm qua cÇn khoan.
Võa th¶ võa gâ cét cÇn khoan.
3. Th¶ tiÕp 600 - 800g h¹t chÌn lín h¬n cã ®êng kÝnh 3 - 4mm qua cÇn khoan
(®êng kÝnh lç khoan lín hoÆc ®é s©u hiÖp khoan lín th× cÇn th¶ nhiÒu h¹t chÌn);
4. B¬m röa tiÕp cho tíi khi ¸p lùc níc b¬m röa t¨ng lªn ®ét ngét, kho¶ng tõ 3
®Õn 10 phót;
5. Cho cét cÇn khoan xoay chËm vµi ®ît ng¾n ®Ó c¾t mÉu;
6. KÐo cét cÇn khoan lªn ®é 0,2 mÐt råi l¹i th¶ xuèng ®Ó kiÓm tra: nÕu cét
cÇn khoan xuèng hÕt ®é s©u ®· khoan ®îc chøng tá mÉu ®· ®îc chÌn trong èng
mÉu th× míi ®îc rót cét dông cô khoan ®Ó lÊy mÉu. Khi rót cÇn ph¶i rót tõ tõ, tr¸nh
va ch¹m m¹nh vµ h·m têi ®ét ngét;
H¹t chÌn ®îc ®Ëp tõ ®¸ cøng cã cêng ®é trªn 400 KG/cm2
. ChØ khi khoan ®¸
cøng cÊp X - XII míi ®îc dïng bÞ gang ®Ó chÌn lâi. Cì bi vµ lîng bi chÌn t¬ng ®¬ng víi
lîng h¹t chÌn ®· qui ®Þnh ë trªn, ngoµi ra cßn cho thªm mét Ýt ®¸ cøng ®Ëp nhá, cì 3
- 4 mm, ®Ó chÌn;
28

3. 6.44 - Khoan xoay b»ng mòi khoan kim c¬ng ®îc dïng ®Ó khoan c¸c lo¹i ®¸
cøng tõ cÊp VIII trë lªn, ®¸ nøt nÎ khã lÊy lâi, hoÆc cÇn t¨ng nhanh tèc ®é khoan khi
mòi khoan h¹t hîp kim hay mòi khoan bi kh«ng gi¶i quyÕt ®îc .
C¸c yªu cÇu kh¸c vÒ kü thuËt khoan cã thÓ ¸p dông nh ®· quy ®Þnh cho mòi
khoan h¹t hîp kim .
H. Khoan xoay b»ng bi
6.45 - Khi khoan trong c¸c tÇng ®Êt ®¸ cã ®é c÷ng tõ cÊp VIII trë lªn cã thÓ
xö dông ph¬ng ph¸p khoan b»ng bi. Bi gang thêng ®îc dïng ®Ó khoan vµo c¸c tÇng
®¸ cã ®é cøng cÊp VIII ®Õn cÊp IX vµ bi thÐp thêng ®îc dïng ®Ó khoan vµo c¸c
tÇng ®¸ tõ cÊp IX ®Õn cÊp XII.
6.46- Khi dïng ph¬ng ph¸p khoan bi ph¶i tuú theo ®é cøng, tÝnh chÊt nøt nÎ
cña tÇng ®¸, ¸p lùc níc díi ®Êt vµ yªu cÇu lÊy mÉu mµ lùa chän lo¹i mòi khoan, bi
khoan, chÕ ®é khoan cho phï hîp.
6.47- Qui c¸ch chñ yÕu cña mòi khoan bi ®îc kª ë b¶ng 6.11.
B¶ng 6.11
Lo¹i
mòi
§êng kÝnh mòi
khoan (mm)
ChiÒu cao
miÖng níc
ChiÒu dµy
mòi khoan
DiÖn tÝch lµm viÖc øng
víi tû sè miÖng tho¸t níc
cm2
khoan Ngoµi (D) Trong (d) (mm) (mm) 1/ 5 1/ 4 1/ 3
146 150 130 150 10 35 33 29
127 130 110 150 10 30 28 25
108 110 90 150 10 25 24 21
89 91 73 150 9 19 17 16
73 75 57 120 9 15 14 12
Ghi chó:
1. Lo¹i mòi khoan bi ®îc gäi theo kÝch thíc ®êng kÝnh ngoµi cña èng mÉu;
2. Khi khoan b»ng bi thÐp nªn dïng lo¹i mòi khoan cã bÒ dµy lín h¬n 1mm so
víi trÞ sè ®· kª trong b¶ng trªn;
3. Khi khoan bi nhÊt thiÕt ph¶i l¾p èng mïn khoan, nªn dïng èng mÉu thµnh
dµy;
4. §é bÒn cña kim lo¹i lµm mòi khoan nªn thÊp h¬n ®é bÒn cña kim lo¹i lµm
bi khoan theo tû sè 1/ 1,5 hoÆc còng cã thÓ ¸p dông qui ®Þnh sau ®©y:
- Khi khoan b»ng bi gang ph¶i dïng lo¹i mòi khoan thÐp cã hµm lîng C¸cbon tõ
0,4 ®Õn 0,5%, nhng còng cã thÓ Ýt h¬n, tõ 0,15 ®Õn 0,25%.
- Khi khoan b»ng bi thÐp c¾t ph¶i dïng lo¹i mòi khoan chÕ t¹o b»ng thÐp
40X, 46X, 30XTC hoÆc thÐp m¨ng gan.
5. MiÖng tho¸t níc cña mòi khoan ph¶i lµm theo qui c¸ch vµ híng dÉn sau
®©y:
29

4. - Khi khoan ë tÇng ®¸ nøt nÎ nhiÒu, kh«ng lÊy ®îc lâi ®¸ hoµn chØnh nªn lµm
miÖng tho¸t níc thÊp vµ hÑp.
- Khi khoan ë tÇng ®¸ cøng nªn t¨ng chiÒu cao miÖng tho¸t níc.
- Khi khoan b»ng bi gang nªn lÊy chiÒu cao miÖng tho¸t níc (h) tõ 100 ®Õn
150 mm vµ chiÒu réng phÝa díi cña miÖng tho¸t níc (b) tõ 1/ 4 ®Õn 1/ 5 chu vi trung
b×nh cña mÆt vµnh mòi khoan.
- Khi dïng bi thÐp c¾t, nªn lÊy chiÒu cao miÖng tho¸t níc (h) tõ 120 ®Õn 180
mm vµ chiÒu réng phÝa díi cña miÖng tho¸t níc (b) tõ 1/ 3 ®Õn 1/ 4 chu vi trung
b×nh cña mÆt vµnh mòi khoan.
- §é xiªn cña miÖng tho¸t níc tõ 65o
®Õn 70o
so víi mÆt ph¼ng ngang. §Çu
trªn cña miÖng tho¸t níc lÖch vÒ phÝa chiÒu quay cña mòi khoan.
- D¹ng cña miÖng níc cã thÓ ®îc chän mét trong hai h×nh thøc sau ®©y:
ChiÒu xoay
mòi khoan
- Sau mçi hiÖp khoan, ph¶i chó ý tu söa vµnh mòi khoan vµ miÖng tho¸t níc:
MÆt mòi khoan ph¶i b»ng ph¼ng ®Ó cã diÖn tÝch phï hîp víi yªu cÇu cña hiÖp
khoan tíi. Khi chiÒu cao miÖng tho¸t níc chØ cßn l¹i díi 80 mm hoÆc íc lîng kh«ng
thÓ dïng tiÕp cho hiÖp sau th× ph¶i c¾t l¹i miÖng tho¸t níc;
6.48 - ViÖc lùa chän cì bi khoan to hay nhá ph¶i c¨n cø vµo ®é cøng, ®é nøt
nÎ cña tÇng ®¸ vµ ¸p lùc níc ngÇm.
Khoan vµo tÇng ®¸ cã ®é cøng trung b×nh, tÇng ®¸ bÞ nøt nÎ hay tÇng ®¸ cã
níc ¸p lùc m¹nh nªn dïng lo¹i bi lín (cì 3 - 4mm) khoan vµo tÇng ®¸ cã ®é cøng cao,
kÕt cÊu h¹t nhá, t¬ng ®èi hoµn chØnh vµ cÇn n©ng cao tû lÖ lÊy lâi nªn dïng lo¹i bi
nhá, cì 2 - 2,5mm.
Khi khoan ë tÇng ®¸ cã ®é cøng trung b×nh cã thÓ sö dông hçn hîp bi gang
vµ bi thÐp víi tû lÖ 3/ 4 bi gang vµ 1/ 4 bi thÐp, nhng ph¶i lµ bi cïng cì ®Ó khoan.
ViÖc sö dông hçn hîp bi kh¸c cì ph¶i qua thùc nghiÖm vµ ®îc thñ trëng ®¬n vÞ chñ
qu¶n chÊp thuËn.
6.49 - Khi n¹p bi vµo lç khoan cã thÓ vËn dông c¸c ph¬ng thøc sau ®©y: N¹p
bi theo hiÖp, n¹p bi ®Þnh kú mÎ lín vµ n¹p bi ®Þnh kú mÎ nhá.
ChØ nªn dïng c¸ch n¹p bi theo hiÖp trong trêng hîp khoan vµo tÇng ®¸ cã ®é
cøng trung b×nh, cÊp VII - X vµ trong tÇng ®¸ kh«ng bÞ nøt nÎ.
N¹p bi ®Þnh kú mÎ lín thêng ®îc ¸p dông trong trêng hîp khoan vµo tÇng ®¸ cã
®é cøng cao, cÊp X - XII, tÇng ®¸ nøt nÎ nhiÒu hoÆc tÇng ®¸ cã kÑp líp mÒm yÕu.
30
b
h
αα
b

5. N¹p bi ®Þnh kú mÎ nhá ®îc sö dông khi chuyÓn tõ khoan hîp kim sang khoan
bi, khi cÇn lÊy mÉu ®Òu ®Æn vµ khi cÇn thÝ nghiÖm trong lç khoan.
6.50- Lîng níc b¬m röa trong khi khoan bi, khi n¹p bi theo hiÖp vµ n¹p bi ®Þnh
kú mÎ lín, tÝnh theo lÝt/phót ®îc lÊy theo b¶ng 6.12.
B¶ng 6.12
Lo¹i Giai ®o¹n khoan §êng kÝnh mòi khoan (mm)
bi trong hiÖp 150 130 110 91 75
Bi §Çu hiÖp 48 - 32 42 - 28 36 - 24 30 - 20 24 - 16
gang Cuèi hiÖp 24 - 12 21 - 11 18 - 10 15 - 8 12 - 6
Bi Kh«ng ph©n biÖt
thÐp giai ®o¹n khoan 60 - 50 50 - 40 40 - 30 30 - 20 25 - 15
Ghi chó:
- Th«ng thêng trong khoan bi chØ dïng níc ®Ó b¬m röa. Tuy nhiªn khi cÇn
chèng sôt lë v¸ch lç khoan hoÆc khi khoan vµo c¸c ®Þa tÇng nøt nÎ bÞ mÊt níc
nhiÒu cã thÓ xem xÐt viÖc khoan b»ng dung dÞch sÐt. Khoan bi b»ng dung dÞch
sÐt tiÕn hµnh theo c¸c ®iÒu 6.6.9 - 6.6.10.
- LÊy trÞ sè lîng níc b¬m röa lín ë ®Çu hiÖp vµ gi¶m dÇn ®Õn trÞ sè nhá ë
cuèi hiÖp.
- Khi tèc ®é khoan nhanh cÇn t¨ng lîng níc b¬m röa mét c¸ch thÝch ®¸ng.
- Khi n¹p bi ®Þnh kú mÎ nhá lÊy lîng níc b¬m röa tõ 2 ®Õn 3 lit/phót cho mét
centimet ®êng kÝnh ngoµi mòi khoan.
6.51 - Lùc nÐn däc trôc cÇn khoan (Pt ) lÊy theo tÝch sè cña diÖn tÝch mÆt
lµm viÖc cña mòi khoan (Fm ) vµ søc nÐn ®¬n vÞ cÇn thiÕt ( R® ) :
Pt = R® Fm (kG)
Søc nÐn ®¬n vÞ cÇn thiÕt R® phô thuéc vµo lo¹i bi ®îc sö dông vµ cÊp ®Êt
®¸ lÊy theo b¶ng 6.13 :
B¶ng 6.13
Lo¹i bi CÊp ®¸ theo ®é khoan
Søc nÐn ®¬n vÞ cÇn thiÕt
(kG/cm2
)
Bi gang VIII - IX 20 - 25
Bi thÐp ®óc VIII - XII 30 - 35
Bi thÐp c¾t VIII - IX 30 - 35
X - XI 35 - 40
XII 40 - 50
Khi khoan trong tÇng ®¸ nøt nÎ nhiÒu cÇn gi¶m lùc nÐn däc trôc vµ tèc ®é
xoay mét c¸ch thÝch ®¸ng .
6.52- Lùc nÐn däc trôc khoan (Pt ) tÝnh s½n cho c¸c lo¹i mòi khoan bi tiªu
chuÈn øng víi c¸c møc nÐn ®¬n vÞ cÇn thiÕt vµ miÖng tho¸t níc kh¸c nhau ®îc kª ë
b¶ng 6.14.
31

6. Ghi chó:
1. Khi dïng mòi khoan cã miÖng tho¸t níc h×nh tam gi¸c, diÖn tÝch mÆt lµm
viÖc sÏ t¨ng dÇn lªn do bi mßn trong qu¸ tr×nh khoan. V× vËy ph¶i t¨ng lùc nÐn däc
trôc mét c¸ch t¬ng øng vÒ cuèi hiÖp.
2. Khi träng lîng cña cét dông cô khoan víi cÇn khoan th«ng thêng cha ®ñ ¸p
lùc nÐn däc trôc khoan th× nªn dïng cÇn khoan nÆng hay èng mÉu thµnh dµy ®Ó
t¨ng ¸p lùc. PhÇn lùc nÐn lªn ®¸y lç do cÇn nÆng hay èng mÉu thµnh dµy ®¶m
nhiÖm kh«ng nhá h¬n 25% lùc nÐn däc trôc cÇn thiÕt. CÇn khoan nÆng ph¶i ®îc ¸p
s¸t èng mÉu.
6.53 - Tèc ®é xoay cña mòi khoan, tÝnh theo vßng/phót x¸c ®Þnh cho tõng
lo¹i mòi khoan ®îc kª ë b¶ng 6.15.
B¶ng 6.15
Lo¹i bi §êng kÝnh ngoµi cña mòi khoan (mm)
150 130 110 91 75
Bi gang 80 - 130 130 - 190 190 - 240 240 - 300 300 - 350
Bi thÐp 80 - 100 100 - 120 125 - 140 145 - 170 180 - 200
Ghi chó:
- NÕu dông cô khoan kh«ng cßn tèt, kh«ng nªn dïng tèc ®é qu¸ 250 vßng/
phót;
- Tèc ®é quay lín ®îc dïng cho tÇng ®¸ cøng, tÇng ®¸ hoµn chØnh, qu¸ tr×nh
khoan thuËn lîi;
- Tèc ®é quay nhá ®îc dïng cho tÇng ®¸ nøt nÎ kh«ng hoµn chØnh.
6.54- Trong qu¸ tr×nh khoan bi ph¶i chó ý thùc hiÖn c¸c yªu cÇu kü thuËt sau:
1. ThØnh tho¶ng ph¶i n©ng mòi khoan lªn khái ®¸y lç kho¶ng 2 - 3 cm, cho bi
xuèng ®¸y lç;
2. Ph¶i lu«n lu«n theo dâi t×nh h×nh níc röa vÒ c¸c mÆt chÊt lîng vµ mÇu
s¾c, t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ khoan vµo tÇng ®¸ ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi chÕ ®é
khoan, hoµn chØnh lîng bi vµ c¸ch thøc n¹p bi;
3. TiÕn hµnh tu söa l¹i lìi khoan hoÆc thay ®æi lìi khoan theo yªu cÇu cña
®iÒu 6.47;
4. Khi h¹ cét dông cô khoan xuèng ®¸y lç khoan ph¶i tiÕn hµnh thËn träng
theo híng dÉn sau ®©y : Khi mòi khoan xuèng c¸ch ®¸y lç mét mÐt, cÇn dõng h¹ cét
dông cô khoan, tiÕn hµnh b¬m röa víi lu lîng ®¬n vÞ 3 - 5 lit/phót cho mçi centimet
®êng kÝnh ngoµi cña mòi khoan trong kho¶ng 20 phót, sau ®ã cho quay cét cÇn
khoan víi tèc ®é sè 1 (chËm nhÊt) vµ h¹ thËn träng cét dông cô khoan xuèng. Sau
khi cét dông cô khoan ®· ch¹m ®¸y cho t¨ng dÇn tèc ®« quay vµ ¸p lùc däc trôc
khoan tíi trÞ sè thÝch hîp víi ®Þa tÇng ®¸y lç.
Trang nµy ®Ó ®¸nh B¶ng 6.14
32

7. 6.55- Khi ®ang khoan bi cì nhá mµ muèn chuyÓn s¹ng khoan b»ng bi cì lín
h¬n cÇn ¸p dông mét trong hai biÖn ph¸p sau ®©y:
1. T×m c¸ch më réng mét ®o¹n lç b»ng c¸ch n¹p thªm bi cì nhá, nhiÒu h¬n
mét Ýt so víi lîng bi n¹p th«ng thêng. ChiÒu dµi ®o¹n lç më réng Ýt nhÊt ph¶i b»ng
chiÒu dµi èng mÉu.
33

8. 2. Cã thÓ n¹p ngay bi cì lín h¬n nhng víi lîng bi n¹p Ýt h¬n quy ®Þnh vµ ph¶i
thùc hiÖn ®ång thêi víi viÖc gi¶m lîng níc b¬m röa.
6.56- Khi chuyÓn tõ khoan hîp kim sang khoan bi ph¶i dïng bi cì nhá khoan
qua mét ®o¹n cã chiÒu dµi Ýt nhÊt b»ng mét èng mÉu víi mÎ bi ®Çu tiªn kh«ng qu¸ 3
kg vµ kh«ng ®îc b¬m níc röa qu¸ lín ®Ó tr¸nh kÑt v× lç khoan cha ®îc më réng.
6.57- Khi chuyÓn tõ khoan bi sang khoan hîp kim nhÊt thiÕt ph¶i vÐt s¹ch bi
vµ m¶nh bi ë ®¸y lç khoan.
6.58- Thùc hiÖn c«ng t¸c chÌn bÎ lâi theo híng dÉn ë ®iÒu 6.43.
7- qui ®Þnh vÒ viÖc N©ng h¹ dông cô khoan
A. N©ng vµ h¹ dông cô khoan
7.1- C¸c thiÕt bÞ, dông cô ®îc dïng ®Ó n©ng h¹ dông cô khoan ph¶i ®ñ,
®ång bé vµ b¶o ®¶m quy c¸ch, ®ång thêi ph¶i ®îc s¾p xÕp ng¨n n¾p, ®¶m b¶o dÔ
thÊy, dÔ lÊy.
7.2- Tríc khi n©ng h¹ dông cô khoan ph¶i lµm nh÷ng viÖc sau ®©y :
- Ngõng ho¹t ®éng hoÆc ngõng quay cét dông cô khoan;
- §o chiÒu dµi cÇn khoan cßn l¹i trªn miÖng lç khoan vµ tÝnh ®é s©u mòi
khoan;
- KiÓm tra têi, d©y c¸p vµ c¸c hÖ thèng mãc nèi cña nã.
Ghi chó : Trêng hîp khoan m¸y cã b¬m röa, sau khi ngõng quay cét dông cô khoan
ph¶i tiÕp tôc b¬m níc, röa s¹ch bét ®¸ trong lç khoan, nÕu cã lÊy mÉu th×
tiÕn hµnh chÌn vµ bÎ mÊu råi míi n©ng dông cô khoan lªn.
7.3- Khi n©ng h¹ dông cô khoan ph¶i dïng quang treo hoÆc m¨ng x«ng mãc
vµo ®Çu cÇn khoan cïng víi d©y c¸p vµ têi.
Kh«ng ®îc dïng tay trùc tiÕp n©ng h¹ dông cô khoan. CÊm th¶ hoÆc rót clª
®Ó cét dông cô khoan r¬i tù do xuèng ®¸y lç khoan.
7.4- Khi gi÷ cét dông cô khoan ë miÖng lç khoan ®Ó th¸o l¾p, kh«ng ®îc dïng
clª cÇn khoan mµ ph¶i dïng clª ®u«i c¸.
7.5- Khi n©ng h¹ cét dông cô khoan ph¶i kÐo hoÆc h¹ têi nhÑ nhµng vµ ®Òu
®Æn, kh«ng ®îc t¨ng hoÆc gi¶m tèc ®é mét c¸ch ®ét ngét. Khi dïng têi ph¶i h·m tõ
tõ, kh«ng ®îc phanh ®ét ngét ®Ó tr¸nh hiÖn tîng giËt c¸p, g©y ®øt c¸p, gÉy phanh,
ph¸ têi.
B. H¹ vµ nhæ èng v¸ch
7.6- Tríc khi h¹ èng v¸ch ph¶i chó ý nh÷ng ®iÒu sau :
34

9. 1. §o vµ kiÓm tra ®é s©u vµ ®êng kÝnh lç khoan;
2. Röa s¹ch mïn khoan (nÕu lµ khoan ®¸);
3. §èi víi nh÷ng lç khoan s©u cÇn kiÓm tra ®é cong cña lç khoan vµ x¸c
®Þnh ®é s©u chuyÓn ®êng kÝnh lç khoan;
4. ChuÈn bÞ ®ñ sè lîng èng v¸ch cÇn thiÕt. KiÓm tra quy c¸ch èng v¸ch :
®é th¼ng, ®Çu ren vµ ®êng kÝnh;
5. PhÇn ren ®Çu «ng v¸ch ph¶i ®îc cä s¹ch b»ng bµn ch¶i s¾t vµ ®îc b«i tr¬n
b»ng mì;
6. S¾p xÕp c¸c lo¹i èng råi ghi thø tù c¸c èng v¸ch sÏ h¹ xuèng lç khoan. Khi h¹
èng v¸ch ph¶i theo thø tù ®· ghi vµ chó ý h¹ c¸c èng v¸ch míi vµ dµi tríc, èng v¸ch cò
vµ ng¾n h¹ sau.
7.7- Trong qu¸ tr×nh h¹ hay nhæ èng v¸ch ph¶i chó ý c¸c yªu cÇu sau ®©y:
1. C¸c èng v¸ch ph¶i ®îc vÆn chÆt víi nhau, èng nµo kh«ng vÆn ®îc hÕt ren
th× kh«ng ®îc h¹ xuèng lç khoan;
2. Ph¶i b¶o vÖ ®Çu ren, kh«ng ®îc dïng vËt r¾n gâ vµo ®Çu ren;
3. Khi nhæ hay h¹ èng v¸ch ph¶i dïng quang treo,c¸p vµ têi. CÊm dïng d©y
thõng buéc trùc tiÕp vµo èng v¸ch ®Ó h¹ hoÆc nhæ èng v¸ch;
4. Ph¶i c¨n cø vµo søc n©ng cña têi mµ ®Þnh sè lîng èng v¸ch cÈu mçi lÇn.
Kh«ng ®îc cÈu qu¸ søc n©ng cña têi;
5. Ph¶i dïng kÑp gç xiÕt chÆt b»ng bu l«ng ®Ó gi÷ èng v¸ch ë trªn miÖng lç
khoan.
7.8 - Trong trêng hîp h¹ èng v¸ch khã kh¨n hoÆc kh«ng h¹ ®îc ®Õn ®é s©u ®·
khoan th× ph¶i dïng biÖn ph¸p xoay hoÆc kÕt hîp xoay vµ chÊt t¶i lªn èng v¸ch. NÕu
xoay èng v¸ch b»ng kÑp gç ph¶i xoay theo chiÒu kim ®ång hå vµ kÕt hîp võa xoay
võa l¾c ®Ó ®Ò phßng nh¶ ren.
7.9 - Khi h¹ èng v¸ch trong bÊt kú trêng hîp nµo ®Òu kh«ng ®îc dïng t¹ ®Ó
®ãng èng v¸ch xuèng lç khoan;
7.10- Khi h¹ nhiÒu líp èng v¸ch, nÕu cã trêng hîp xoay líp èng trong mµ líp
èng ngoµi còng xoay th× cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c biÖn ph¸p xö lý sau ®©y :
1. Gi÷ chÆt líp èng ngoµi vµ kÐo líp èng trong lªn mét ®o¹n (cã thÓ ®ãng ngîc
nhÑ). Sau ®ã tiÕp tôc h¹ líp èng trong b»ng c¸ch xoay l¾c;
2. ChÊt t¶i vµ xoay l¾c líp èng ngoµi cho di ®éng mét kho¶ng nhá;
3. KÐo mét hoÆc c¶ hai líp èng v¸ch lªn;
7.11- Khi nhæ èng v¸ch nÕu trong lç khoan cã nhiÒu tÇng èng v¸ch th× ph¶i
nhæ tÇng èng v¸ch cã ®êng kÝnh nhá tríc, to sau.
7.12- Tuú theo träng lîng cña cét èng v¸ch, lùc
35

10. ma s¸t däc èng v¸ch mµ chän dïng mét trong c¸c biÖn ph¸p sau ®©y ®Ó nhæ
èng v¸ch;
1. Phèi hîp gi÷a l¾c kÑp gç vµ dïng têi kÐo èng v¸ch lªn;
2. Lóc ®Çu dïng kÝch ®Õn khi thÊy nhÑ th× dïng têi kÐo èng v¸ch lªn;
3. Khi ®· dïng c¸c biÖn ph¸p trªn mµ vÉn kh«ng nhæ ®îc th× cã thÓ dïng biÖn
ph¸p ®ãng t¹ ngîc hoÆc kÕt hîp kÝch vµ ®ãng t¹ ngîc ®Ó nhæ èng v¸ch.
Ghi chó :Khi khoan ë nh÷ng n¬i cã níc thuû triÒu lªn xuèng th× nªn lîi dông lóc níc
thuû triÒu lªn mµ kÝch èng v¸ch. Trong trêng hîp nµy ph¶i thêng xuyªn theo dâi ®é
ch×m cña phao khoan. NÕu ®é ch×m cña phao khoan vît qu¸ mín níc an toµn th×
ph¶i th¸o kÑp ngang.
7.13- ViÖc lùa chon biÖn ph¸p nµo ®Ó nhæ èng v¸ch còng ph¶i dùa trªn c¬ së
tÝnh to¸n vÒ lùc;
NÕu nhæ èng v¸ch b»ng têi, ph¶i ®¶m b¶o lùc nhæ kh«ng vît qu¸ søc n©ng
cho phÐp cña têi, c¸p vµ søc chÞu cña gi¸ khoan
Khi nhæ èng v¸ch b»ng kÝch cÇn chó ý:
- KÝch ph¶i ®îc kª trªn c¸c gèi kª b»ng ph¼ng, ch¾c ch¾n;
- Khi kÝch ph¶i kÝch tõ tõ vµ ®Òu ®Ó cho hai trôc cña kÝch lªn b»ng nhau.
7.14- NÕu ch©n cét èng v¸ch ®· ®îc tr¸m xi m¨ng ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c c¸ch
níc th× tríc khi nhæ èng v¸ch ph¶i c¾t rêi ®o¹n èng v¸ch ®ã.
7.15- Sau khi ®· rót c¸c èng v¸ch lªn khái lç khoan, ph¶i röa s¹ch sÏ, b«i mì vµo
ren ®Ó t¨ng ®é bÒn cña èng v¸ch.
8- qui ®Þnh vÒ viÖc Gia cè v¸ch lç khoan - Chèng mÊt níc vµ
vµ ng¨n níc trong lç khoan
A. Gia cè v¸ch lç khoan b»ng dung dÞch sÐt (bentonit)
8.1- Khi khoan th¨m dß §CCT ®îc dïng dung dÞch sÐt (bentonÝt) ®Ó gi÷
thµnh lç khoan trõ trêng hîp quy ®Þnh ë ®iÒu 8.2.
Dung dÞch sÐt ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ghi ë b¶ng 6.9 vµ tu©n
thñ c¸c quy ®Þnh ë ®iÒu 6.35.
B. Gia cè v¸ch lç khoan b»ng èng v¸ch
8.2- Nh÷ng trêng hîp sau ®©y gia cè v¸ch lç khoan ph¶i dïng èng v¸ch :
1 Khoan vµo c¸c tÇng ®Êt ®¸ bë rêi, bÞ tan r· sö dông dung dÞch sÐt;
2. Dung dÞch sÐt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng b¶o vÖ v¸ch lç khoan ;
3. Ph¶i ng¨n c¸ch c¸c líp chøa níc ®Ó nghiªn cøu ®Þa chÊt thuû v¨n, tÝnh nøt
nÎ vµ tinh thÊm cña c¸c tÇng ®Êt ®¸ b»ng ph¬ng ph¸p thÝ nghiÖm ngoµi trêi
36

11. 4. Khi khoan vµo c¸c hang hèc hoÆc khe nøt lín g©y mÊt lîng dung dÞch sÐt
qóa lín ¶nh hëng nhiÒu ®Õn gi¸ thµnh khoan.
8.3- Ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ®Þa tÇng cña lç khoan, ®é s©u lç khoan, yªu
cÇu lÊy c¸c lo¹i mÉu ®Êt, ®¸, níc, ®êng kÝnh èng läc (nÕu lµ khoan b¬m hót níc) ®Ó
lùa chän sè tÇng èng v¸ch vµ ®êng kÝnh cuèi cïng cña èng v¸ch ;
8.4- Cã thÓ tham kh¶o b¶ng 8.1 ®Ó chän chiÒu s©u ®Æt trong ®Êt cña mçi
lo¹i èng v¸ch (víi ®iÒu kiÖn lµ èng v¸ch cßn tèt vµ cã kÝch 30T).
B¶ng 8.1
Lo¹i èng
v¸ch
§Êt dÝnh cøng hoÆc dÎo cøng
§Êt rêi chÆt, sái, cuéi (øng víi
ma s¸t v¸ch èng lµ 4T/m2
)
§Êt dÝnh dÎo ch¶y hoÆc ch¶y. §Êt
rêi,xèp, bë b·o hoµ níc (øng víi ma
s¸t v¸ch èng 2T/m2
)
∅146 < 16m < 30m
∅127 < 19m < 38m
∅108 < 22m < 44m
∅ 91 < 26m < 52m
∅ 75 < 32m < 64m
8.5- §èi víi c¸c ®o¹n èng v¸ch n»m tù do trong m«i trêng láng hoÆc khi ®Ó
dÉn híng cã chiÒu dµi vît qu¸ chiÒu dµi tù do cho phÐp kª ë b¶ng 8.2 th× cÇn cã
biÖn ph¸p chèng cong vµ b¶o ®¶m ®é bÒn chèng uèn b»ng c¸ch gi¶m chiÒu dµi tù
do, t¨ng thªm liªn kÕt, ®Æt trong èng v¸ch lín h¬n;
NÕu khoan ë trong khu vùc cã níc ch¶y hoÆc cã sãng th× ph¶i xÐt ®Õn ¶nh
hëng cña lùc ngang cã thÓ xÈy ra ®èi víi ®o¹n èng tù do, vµ cã biÖn ph¸p xö lý
thÝch ®¸ng.
8.6- Nªn dïng èng v¸ch cã ®Çu nèi trong hoÆc nèi trùc tiÕp kh«ng cã gê
ngoµi, chØ dïng c¸c èng v¸ch cã ®Çu nèi ngoµi lµm èng dÉn híng (trong níc vµ trong
kh«ng khÝ) hoÆc ®Ó h¹ trong líp ®Êt xèp, mÒm yÕu. Khi sö dông lo¹i èng v¸ch nµy
ph¶i tÝnh to¸n ®Çy ®ñ ®Õn kh¶ n¨ng nhæ sau nµy.
ChiÒu dµi tù do cho phÐp cña èng v¸ch kª ë b¶ng 8.2
B¶ng 8.2
§êng
kÝnh
èng
v¸ch
(mm )
S¬ ®å A S¬ ®å B S¬ ®å C
37
q q

12. 89 12m 16m 23m
108 14m 18m 26m
127 15m 21m 29m
146 18m 23m 32m
Ghi chó :
- ë c¸c s¬ ®å trªn chØ tÝnh víi trêng hîp èng v¸ch ®ñ chÞu kùc nÐn do t¶i
träng b¶n th©n (q).
- C¸c s¬ ®å ë b¶ng øng víi c¸c trêng hîp liªn kÕt sau :
S¬ ®å A - PhÇn ch©n èng v¸ch ®îc ngµm chÆt trong ®Êt, ®¸ cøng s©u trªn
2m vµ ®Çu trªn cña èng ë tr¹ng th¸i tù do kh«ng cã liªn kÕt gi÷.
S¬ ®å B - PhÇn díi cña èng ®îc ®Æt trong c¸c lo¹i ®Êt xèp mÒm hoÆc trong
®Êt ®¸ cøng nhng kh«ng s©u tíi 2m. §Çu trªn cña èng cã liªn kÕt chèng dÞch vÞ
ngang .
S¬ ®å C - PhÇn díi èng ®îc ngµm chÆt nh s¬ ®å A. §Çu trªn cña èng cã liªn
kÕt nh s¬ ®å B .
C. Chèng mÊt níc trong lç khoan
8.7- Khi khoan cã b¬m röa b»ng níc (hoÆc dung dÞch sÐt), nÕu ph¸t hiÖn
thÊy cã hiÖn tîng mÊt níc th× chän mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p díi ®©y ®Ó chèng
sù mÊt níc trong lç khoan, nhng kh«ng ¶nh hëng ®Õn môc ®Ých vµ yªu cÇu th¨m
dß:
1. Khoan víi dung dÞch sÐt (nÕu ®ang b¬m röa b»ng níc);
2. Nhåi ®Êt sÐt ®Ó tr¸m vÕt nøt hoÆc lç hæng;
3. Nhåi hoÆc b¬m v÷a xi m¨ng ®Ó tr¸m vÕt nøt hoÆc lç hæng;
4. H¹ èng v¸ch.
Ghi chó :
Khi mÊt níc ë gÇn ®¸y lç khoan vµ tÇng bÞ mÊt níc máng th× nªn nhåi ®Êt
sÐt hoÆc v÷a xi m¨ng xuèng ®¸y lç khoan.
NÕu mÊt níc tõng phÇn, nªn dïng dung dÞch sÐt ®Ó khoan. Khi mÊt níc toµn
phÇn nªn dïng èng v¸ch. ChØ trong trêng hîp ®Æc biÖt cã yªu cÇu trong ®Ò c¬ng
khoan hoÆc khoan vµo tÇng ®¸ nøt nÎ nhiÒu vµ ë khu vùc khoan cã nhiÒu lç khoan
míi dïng v÷a xi m¨ng ®Ó ng¨n níc hoÆc chèng mÊt níc.
D. Ng¨n níc trong lç khoan
8.8- §èi víi nh÷ng lç khoan cã níc mÆt hoÆc níc díi ®Êt, khi cÇn thiÕt quan
tr¾c mùc níc, lÊy mÉu níc v.v... th× ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c ng¨n níc ®Ó c¸ch li ®îc
líp chøa níc víi c¸c líp ®Êt ®¸ kh¸c hoÆc c¸ch li c¸c líp chøa níc kh¸c nhau (kÓ c¶ níc
mÆt).
8.9- Tríc khi ng¨n níc ph¶i thùc hiÖn c¸c viÖc sau ®©y:
38

13. 1. §o chiÒu s©u lç khoan vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cÇn ng¨n níc;
2. ChuÈn bÞ èng v¸ch;
3. ChuÈn bÞ vËt liÖu ®Ó ng¨n níc : §Êt sÐt hoÆc v÷a xi m¨ng.
8.10- ChuÈn bÞ ®Êt sÐt dïng lµm chÊt c¸ch níc cÇn theo nh÷ng yªu cÇu sau
®©y :
1. §Êt sÐt cã tÝnh dÎo cao, lîng h÷u c¬ kh«ng ®îc vît qu¸ 6%. Lîng c¸t kh«ng
®îc vît qu¸ 4% vµ kh«ng ®îc lÉn d¨m, s¹n, sái hoÆc mïn r¸c, rÔ c©y;
2. §Êt ®îc nhµo nÆn kü, (cã ®é sÖt B ë trong kho¶ng dÎo cøng), vª thµnh viªn
cã ®êng kÝnh b»ng nöa ®êng kÝnh lç khoan ë ®o¹n c¸ch níc, sau ®ã ph¬i cho se
mÆt, kh«ng ph¬i qu¸ n¾ng lµm cho ®Êt kh« cøng vµ nøt nÎ. NÕu ®Êt kh«, cÇn ®Ëp
nhá, lo¹i bá r¸c, t¹p chÊt råi nhµo víi lîng níc thÝch hîp hoÆc ®Êt qu¸ ít nªn ®Ó hong
giã cho ®Õn khi ®¹t ®é sÖt ®· nªu.
8.11- Khi tiÕn hµnh ng¨n níc b»ng ®Êt sÐt, ph¶i thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh
díi ®©y :
1. NÕu líp c¸ch níc lµ ®Êt sÐt kh«ng lÉn s¹n, sái, th× khoan s©u vµo tÇng sÐt
kho¶ng 0,5 ®Õn 1,0 m råi Ðp èng v¸ch cho ngµm vµo líp sÐt nµy tõ 1 ®Õn 2 m;
2. NÕu líp c¸ch níc lµ ®Êt sÐt cã lÉn nhiÒu san sái, c¸t hoÆc lµ ®¸ lµm nh
sau :
- Khoan vµo líp c¸ch níc tõ 1,5 ®Õn 2,0 m, b¶o ®¶m v¸ch lç khoan kh«ng bÞ
lëm chëm (Nªn dïng mòi khoan hîp kim ®Ó khoan);
- VÐt lç hoÆc xãi röa cho s¹ch ®Êt hoÆc bét ®¸ ë ®¸y lç;
- H¹ èng v¸ch xuèng c¸ch ®¸y 1,5 ®Õn 2,0 m vµ cè ®Þnh èng v¸ch. CÇn chó ý
chän ®êng kÝnh èng v¸ch c¸ch níc nhá h¬n ®êng kÝnh lç khoan Ýt nhÊt lµ mét cÊp;
3. Th¶ tõng viªn ®Êt sÐt xuèng. Cø th¶ c¸c viªn ®Êt ®îc 0,5 m theo chiÒu cao
th× ngõng l¹i vµ tiÕn hµnh ®Çm nÐn cho tíi khi cßn kho¶ng 0,25 m. §Çm nÐn b»ng
bµn nÐn cã ®êng kÝnh nhá h¬n ®êng kÝnh èng v¸ch mét cÊp, l¾p ë ®Çu cÇn
khoan;
4. TiÕp tôc c¸c bíc trªn cho ®Õn khi t¹o thµnh mét nót ®Êt sÐt lÊp ®Çy lç
khoan ®o¹n díi ch©n èng v¸ch ;
5. H¹ vµ Ðp èng v¸ch vµo trong nót ®Êt sÐt tõ 1,2 m ®Õn 1,5 m;
Ghi chó :
Trong c¶ hai trêng hîp trªn chØ ®îc h¹ Ðp èng v¸ch vµo, kh«ng ®îc xoay.
8.12- Dïng v÷a xi m¨ng lµm chÊt c¸ch níc ph¶i ®¹t c¸c yªu cÇu sau :
1. Xi m¨ng 300 ®Õn 400.
2. NÕu trong lç khoan cã níc, ph¶i dïng lo¹i xi m¨ng ®«ng cøng nhanh hoÆc
xi m¨ng thêng cã thªm chÊt phô gia ®«ng cøng nh (NacCl hoÆc CaCl2 víi hµm lîng
b»ng 2% träng lîng xi m¨ng);
3. §èi víi níc cã tÝnh ¨n mßn ph¶i dïng lo¹i xi m¨ng chèng ¨n mßn; thÝch hîp;
4. Trén v÷a xi m¨ng b»ng níc nh¹t hoÆc níc mÆn;
39

14. 5. Khi ®æ v÷a xi m¨ng qua èng dÉn ®Æt trong èng v¸ch th× tû lÖ níc : xi m¨ng
lµ 0,5;
Khi dïng m¸y b¬m Ðp v÷a th× chän tû lÖ níc : xi m¨ng tõ 0,6 ®Õn 0,7 vµ cã
thÓ thªm phô gia ho¸ dÎo (b»ng 2% träng lîng xi m¨ng)
6. Thêi gian tõ lóc trén v÷a xi m¨ng cho tíi khi kÕt thóc c«ng viÖc c¸ch níc
(Ðp xong èng v¸ch vµo khèi v÷a xi m¨ng) kh«ng ®îc vît qu¸ thêi gian b¾t ®Çu ®«ng
kÕt xi m¨ng .
Thêi gian xi m¨ng ®«ng kÕt cã thÓ tham kh¶o b¶ng 8.3 .
B¶ng 8.3
Lo¹i níc
®Ó trén
NhiÖt ®é trong lç khoan
40o
C
NhiÖt ®é trong lç khoan
45o
C
v÷a xi
m¨ng
Thêi gian b¾t
®Çu ®«ng kÕt
thêi gian kÕt
thóc ®«ng
kÕt
Thêi gian b¾t
®Çu ®«ng kÕt
Thêi gian kÕt
thóc ®«ng kÕt
Níc nh¹t 3h < T < 3h30'
Kh«ng qu¸
3 h sau
1h45' <T< 2g45'
Kh«ng qu¸
1 h 30' sau
Níc mÆn 3h < T < 6h
khi b¾t ®Çu
®«ng kÕt
1h45' <T< 2g45'
khi b¾t ®Çu
®«ng kÕt
8.13- Thùc hiÖn c¸ch níc b»ng v÷a xi m¨ng ph¶i theo c¸c quy ®Þnh sau:
1. Khoan s©u vµo tÇng ®¸ c¸ch níc 1,2 - 1,5 m. Xãi röa s¹ch bét khoan vµ
kiÓm tra ®¸y lç khoan;
2. H¹ çng v¸ch xuèng cho ngµm vµo tÇng c¸ch níc 0,1 - 0,3 m;
3. TÝnh luîng v÷a cÇn trén vµ x¸c ®Þnh tû lÖ phèi hîp. Ph¶i chuÈn bÞ mét
khèi lîng v÷a lín h¬n khèi lîng v÷a cÇn thiÕt theo tÝnh to¸n lµ 50%;
4. Trén v÷a vµ ®æ v÷a xi m¨ng xuèng ®¸y lç khoan theo nguyªn t¾c lÊp ®Çy
tõ díi lªn trªn;
Trong qu¸ tr×nh ®æ v÷a, ph¶i n©ng dÇn dông cô ®a v÷a lªn phÝa trªn. Ph¶i
®¶m b¶o tèc ®é n©ng dông cô lªn sao cho ®Çu ra v÷a lu«n lu«n ngËp díi mÆt v÷a
trong lç khoan;
5. Cao ®é mÆt v÷a trong èng v¸ch ph¶i cao h¬n cao ®é ®Ønh tÇng c¸ch níc
lµ 0,3 - 0,5m; v
6. KiÓm tra mÆt v÷a trong lç khoan;
7. Ngay sau khi thùc hiÖn ®a v÷a xuèng ®¸y lç khoan xong ph¶i xãi röa s¹ch
v÷a xi m¨ng trong dông cô vµ ®êng èng dÉn ®· dïng;
8. Sau 3 ngµy ®ªm míi ®îc tiÕp tôc khoan s©u thªm .
8.14- Tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ cã thÓ chän mét trong c¸c c¸ch sau ®©y ®Ó ®a
v÷a xi m¨ng xuèng ®¸y lç khoan.
40

15. 1. Dïng èng v¸ch nhá lµm èng dÉn ®a v÷a xi m¨ng xuèng tËn ®¸y lç. Khi trong
lç khoan cã níc cÇn ®Æt qu¶ cÇu hay lìi gµ ë ®Çu díi èng ®Ó gi÷ v÷a trong èng.
ChØ sau khi ®· chøa ®ñ lîng v÷a cÇn thiÕt ë trong èng míi ®îc c¾t qu¶ cÇu ®Ó v÷a
®ïn ra ngoµi lÊp lç khoan;
2. Dïng èng mÉu cã nót gç ë hai ®Çu lßng èng ®Ó chøa v÷a. Nót gç ph¶i
khÝt, ®ñ ®Ó gi÷ v÷a trong lßng èng. §a thËn träng èng mÉu xuèng ®¸y lç khoan, sau
®ã Ðp nót gç vµ v÷a ra khái èng mÉu;
3. Dïng b¬m ®a v÷a xuèng ®¸y lç qua cÇn khoan. Qu¸ tr×nh thao t¸c nh sau:
- H¹ cÇn khoan xuèng c¸ch ®¸y lç 0,1 - 0,2 m råi cè ®Þnh l¹i.
- Nèi mãc tÊt c¶ c¸c ®Çu nèi cña hÖ th«ng b¬m, sau ®ã cho b¬m níc thö ®Ó
kiÓm tra m¸y b¬m vµ ®êng èng.
- TÝnh lîng v÷a vµ trén v÷a. Khi tÝnh ph¶i tÝnh c¶ lîng v÷a cßn l¹i trong cÇn
khoan, èng cao su dÉn v÷a, m¸y b¬m, èng cao su hót v÷a vµ lîng v÷a d trong thïng
®ñ ngËp miÖng èng hót (§Çu clebin).
- C¸ch trén v÷a nh sau: ®æ lîng níc ®· tÝnh to¸n vµo m¸y trén råi võa cho v÷a
xi m¨ng võa cho ch¹y m¸y trén trong 10 phót. NÕu cã cho thªm chÊt phô gia th× ph¶i
cho vµo níc khuÊy ®Òu tríc khi ®æ xi m¨ng vµo.
- Trong khi quÊy trén v÷a ph¶i cho ch¹y m¸y b¬m hót níc trong thïng ®ùng
v÷a. Chê khi s¾p hÕt níc th× më cöa x¶ cho v÷a vµo thïng, vµ tiÕp tôc b¬m ®Çy v÷a
vµo lç khoan (Chó ý lµ v÷a ë m¸y trén ra cÇn cho qua sµng cì 1mm).
- Trong qu¸ tr×nh Ðp v÷a ph¶i cho m¸y trén v÷a ho¹t ®éng liªn tôc vµ ph¶i bè
trÝ ngêi quÊy trén v÷a trong thïng ®ùng v÷a cho ®Õn khi hót hÕt v÷a míi th«i.
Ph¶i n©ng dÇn cÇn khoan lªn ®ång thêi ph¶i lu«n lu«n theo dâi ®ång hå ¸p
lùc. NÕu thÊy ¸p lùc t¨ng ®ét ngét, ph¶i rót cÇn khoan lªn mét ®o¹n thÝch hîp ®Ó
tr¸nh t¾c v÷a.
8.15- Sau khi ®· thùc hiÖn ng¨n níc ph¶i kiÓm tra chÊt lîng c¸ch níc nh sau:
1. Khoan s©u qua ch©n èng v¸ch c¸ch kho¶ng 0,5m.
2. H¹ thÊp hoÆc n©ng cao cét níc trong lç khoan mét ®o¹n b»ng 1/4 - 1/2
chiÒu cao cét níc khi cha ng¨n níc;
3. Sau hai giê kÓ tõ lóc móc níc hoÆc ®æ níc vµo lç khoan, nÕu cét níc trong
lç khoan biÕn ®æi kh«ng qu¸ 0,1 m th× c«ng t¸c ng¨n níc ®îc coi lµ ®¹t yªu cÇu;
4. NÕu ng¨n níc b»ng v÷a xi m¨ng, ph¶i ®Ó sau 3 ngµy ®ªm míi ®îc khoan
kiÓm tra chÊt lîng c¸ch níc.
9- quy ®Þnh Theo dâi, ®o ®¹c vµ ghi chÐp trong qu¸ tr×nh khoan
9.1- Trong qu¸ tr×nh khoan ph¶i theo dâi, ®o ®¹c vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, trung
thùc vµo nhËt ký khoan vÒ c¸c mÆt:
1. T×nh h×nh khoan (C¸c lo¹i thiÕt bÞ vµ dông cô khoan ®· sö dông, t×nh
h×nh vµ c¸ch gi¶i quyÕt c¸c sù cè vÒ khoan, ®é s©u cña mòi khoan, diÔn biÕn cña
41

16. viÖc sö dông dung dÞch hoÆc ®é s©u vµ ®êng kÝnh èng v¸ch, diÔn biÕn khi khoan
qua c¸c lo¹i ®Þa tÇng v.v..);
2. T×nh h×nh ®Þa chÊt (sù ph©n bè cña c¸c tÇng ®Êt ®¸, chñ yÕu lµ ®é s©u
cña c¸c tÇng ®Êt ®¸, c¸c hiÖn tîng ®Þa chÊt c«ng tr×nh, t×nh h×nh ®Þa chÊt thuû
v¨n ®· ®îc ph¸t hiÖn trong khi khoan);
3. T×nh h×nh lÊy c¸c lo¹i mÉu ®Êt, ®¸, níc vµ c¸c ®Æc trng (tªn gäi, tÝnh chÊt,
tr¹ng th¸i, thµnh phÇn) cña mÉu;
4. §é s©u thÝ nghiÖm xuyªn tiªu chuÈn (SPT), sè bóa tõng hiÖp vµ trÞ sè N
(NÕu cã thÝ nghiÖm xuyªn tiªu chuÈn).
9.2- C«ng t¸c theo dâi, ghi chÐp trong khi khoan ®îc chÝnh x¸c, kÝp trëng vµ
th ký khoan ph¶i thêng xuyªn n¾m v÷ng ®é s©u cña ®¸y mòi khoan, ®é s©u cña
ch©n èng v¸ch, ®é s©u cña mÆt lâi vµ ®¸y lâi (hay mÉu) lÊy ®îc ®ång thêi thêng
xuyªn theo dâi ®Çy ®ñ c¸c yªó tè ph¶n ¶nh t×nh h×nh ®Þa tÇng, t×nh h×nh khoan
vµo tõng lo¹i ®Þa tÇng nh : c¶m gi¸c tay khoan, tiÕng väng ë ®¸y lç khoan, mÇu
s¾c vµ lîng níc röa, t×nh tr¹ng tù lón hay tù tôt cña cét dông cô khoan, chiÒu cao
déng, t×nh h×nh ®ãng t¹, tèc ®é khoan, ¸p lùc lªn ®¸y lç khoan v.v..
C¸c yÕu tè trªn ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng sè liÖu vµ liªn hÖ víi ®é s©u cña lç
khoan.
9.3- Ghi chÐp ë hiÖn trêng bao gåm c¸c c«ng viÖc ghi b¶ng, ghi nhËt ký
khoan vµ ghi sæ kü thuËt.
Ghi nhËt ký b»ng bót ch× ®en, nh·n mÇu vµ sæ kü thuËt ghi b»ng mùc kh«ng
nhoÌ vµ ghi b¶ng ®en b»ng phÊn tr¾ng hay b¶ng tr¾ng b»ng bót d¹ .
9.4 - Khi ghi chÐp nhËt ký khoan ph¶i b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu sau ®©y :
1. S¹ch sÏ, râ rµng ®óng c¸c cét, c¸c môc t¬ng øng .
2. Kh«ng tÈy xo¸ hoÆc xÐ bá nh÷ng phÇn ghi sai mµ chØ ®îc g¹ch ngang
(nh÷ng phÇn bÞ g¹ch ph¶i ®¶m b¶o cßn ®äc ®îc) råi ghi phÇn söa l¹i ë phÝa trªn.
3. C¸ch thøc ghi chÐp nhËt ký khoan ph¶i tu©n theo phô lôc 8.
9.5- C¸c tÝnh to¸n phôc vô cho viÖc ghi chÐp nhËt ký khoan hoÆc nh÷ng
vÊn ®Ò ®Æc biÖt, cÇn ®îc ghi chÐp l¹i cho râ h¬n th× ph¶i ghi vµo sæ kü thuËt cña
tæ. Khi kÕt thóc c«ng tr×nh, tæ khoan ph¶i nép sæ nµy cho chñ nhiÖm nghiÖp vô
(Chñ c«ng tr×nh) cïng víi nhËt ký khoan.
9.6- NhËt ký khoan vµ sæ kü thuËt khoan do th ký khoan trùc tiÕp ghi chÐp ë
hiÖn trêng.
9.7- Khi lµm viÖc, th ký khoan ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c dông cô vµ ph¬ng tiÖn nh
quy ®Þnh ë phô lôc 6.
9.8- Tríc khi sö dông c¸c lo¹i dông cô khoan (cÇn khoan, èng v¸ch, mòi khoan
v.v...) ®Òu ph¶i ®o chiÒu dµi vµ kiÓm tra chÊt lîng cña c¸c dông cô ®ã.
§Çu mçi ca lµm viÖc vµ khi giao ca nhÊt thiÕt ph¶i ®o kiÓm tra toµn bé cÇn
khoan vµ ®é s©u lç khoan.
42

17. 9.9- Khi ®o chiÒu dµi cña dông cô khoan, chiÒu cao ®Çu m¸y, chiÒu dµi èng
v¸ch v.v... ph¶i dïng thíc cã v¹ch kh¾c ®Õn centimet, ®äc sè íc lîng tíi milimet.
Khi ®o kiÓm tra th× sai sè gi÷a hai lÇn ®o kh«ng ®îc vît qu¸ 2 milimet vµ dïng
sè trung b×nh céng cña hai lÇn ®o. Khi tÝnh to¸n ph¶i tÝnh ®Õn milimet. Khi ghi vµo
nhËt ký khoan sè ®o ®îc quy trßn tíi centimet .
Ghi chó :
- Thíc gç hoÆc thíc d©y ph¶i ®îc kiÓm tra vµ hiÖu chØnh tríc khi dïng;
- Khi khoan bi ph¶i ®iÒu chØnh chiÒu dµi cña mòi khoan do bÞ mßn sau mçi
hiÖp khoan.
9.10- TÊt c¶ c¸c ®o ®¹c vÒ chiÒu s©u ®Òu ph¶i dùa vµo mét mèc cã cao ®é
phô chän tríc, t¬ng ®¬ng víi mÆt nÒn (sµn) khoan .
9.11- Quan tr¾c vµ ghi chÐp mùc níc trong lç khoan thùc hiÖn theo híng dÉn
ë phô lôc 13.
(ChØ tiÕn hµnh khi cã yªu cÇu riªng)
10- quy ®Þnh lÊy mÉu ®Êt, ®¸, níc
10.1- Trong qu¸ tr×nh khoan, ®¬n vÞ khoan ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh ®Þa
tÇng còng nh c¸c yªu cÇu ®· ®îc qui ®Þnh trong ch¬ng nµy vµ trong b¶n nhiÖm vô
hoÆc ®Ò c¬ng khoan ®Ó quyÕt ®Þnh lÊy c¸c lo¹i mÉu ®Êt, ®¸, níc.
10.2- C«ng t¸c lÊy mÉu ®Êt, ®¸, níc ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu chung sau
®©y:
1. Sö dông ®óng ph¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ dông cô lÊy mÉu ®èi víi c¸c lo¹i ®Êt,
®¸, níc ;
2. Khi ph¸t hiÖn cã sù thay ®æi ®Þa tÇng (thay ®æi thµnh phÇn, tÝnh chÊt
tr¹ng th¸i, nguån gèc thµnh t¹o ..) , ®Òu ph¶i ngõng khoan, x¸c ®Þnh ®é s©u ®æi
tÇng vµ lÊy mÉu kÞp thêi;
3. MÉu ph¶i ®¹i diÖn cho mét líp ®Êt, ®¸ nhÊt ®Þnh vµ ph¶i ®¶m b¶o vÒ qui
c¸ch, khèi lîng, chÊt lîng;
4. Ghi chÐp ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh lÊy mÉu vµo nhËt ký khoan vµ phiÕu
mÉu. C¸c trêng hîp kh«ng lÊy ®îc mÉu theo qui ®Þnh ph¶i thuyÕt minh râ rµng trong
nhËt ký khoan ®ång thêi ph¶i b¸o c¸o cho ®¬n vÞ chñ qu¶n biÕt ®Ó gi¶i quyÕt;
5. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu ®ãng gãi, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ giao
nhËn mÉu. (TCVN 2683- 91 "§Êt x©y dùng - ph¬ng ph¸p lÊy, bao gãi ,vËn chuyÓn
vµ b¶o qu¶n mÉu ." ) ;
43

18. A. MÉu thÝ nghiÖm
10.3- LÊy mÉu thÝ nghiÖm trong c¸c lç khoan theo c¸c nguyªn t¾c sau:
1. Mçi líp ®Êt ph¶i cã Ýt nhÊt mét mÉu thÝ nghiÖm;
2. §èi víi c¸c líp ®Êt dÇy h¬n 2 mÐt, th× cø kho¶ng 2 mÐt lÊy mét mÉu nguyªn
tr¹ng (®èi víi ®Êt dÝnh) hoÆc mÉu kh«ng nguyªn tr¹ng (mÉu x¸o trén) ®èi víi (®Êt rêi
r¹c, ®Êt phong ho¸);
3. §èi víi c¸c ®Þa tÇng thuéc lo¹i ®Êt sÐt, sÐt pha, c¸t pha, bïn, than bïn, ®¸
phong ho¸ d¹ng ®Êt , ph¶i tËn lîng lÊy ®Çy ®ñ mÉu nguyªn tr¹ng;
4. §èi víi c¸c lo¹i ®Êt dÝnh cã bÒ dÇy díi 0,5m kh«ng lÊy ®îc mÉu nguyªn
tr¹ng do ®· khoan xuyªn qua hoÆc ®èi víi c¸c trêng hîp quy ®Þnh ph¶i lÊy mÉu
nguyªn tr¹ng nh (bïn láng, c¸t sÐt v.v...) mµ trong mét vµi trêng hîp qu¸ khã kh¨n
kh«ng thÓ lÊy ®îc th× ph¶i lÊy ®îc mÉu x¸o ®éng gi÷ Èm ®Ó thÝ nghiÖm;
5. §èi víi c¸c líp cuéi, sái (d¨m s¹n), c¸t sái, (c¸t s¹n); c¸c líp c¸t cã ®é Èm tõ Èm
ít ®Õn b·o hoµ, th× lÊy mÉu x¸o ®éng kh«ng gi÷ Èm.
10.4- C¨n cø vµo t×nh h×nh ®Þa tÇng vµ yªu cÇu cña nhiÖm vô khoan, bíc
®Çu lùa chän ph¬ng ph¸p vµ dông cô lÊy mÉu thÝ nghiÖm theo b¶ng 10.1 díi ®©y:
B¶ng 10.1
Lo¹i ®Êt ®¸ Lo¹i mÉu Dông cô lÊy mÉu Ph¬ng ph¸p ghi chó
C¸c lo¹i ®Êt
dÝnh ë tr¹ng th¸i
dÎo ch¶y, ch¶y,
bïn
Nguyªn
tr¹ng
- èng mÉu thµnh
máng (1)
- èng mÉu chÎ cã
pit t«ng
NÐn, Ðp
C¸c lo¹i ®Êt
dÝnh tr¹ng th¸i
dÎo mÒm ®Õn
cøng
Nguyªn
tr¹ng
- èng mÉu
nguyªn d¹ng lo¹i
thêng hoÆc lo¹i
cã pÝt t«ng.
- Mòi khoan h¹t
hîp kim, mòi
khoan h¹t hîp kim
- §ãng t¹
- Khoan kh«
lÊy lâi hoÆc
khoan xoay
44

19. lßng ®«i kÕt hîp b¬m
v÷a sÐt .
C¸t mÞn chÆt
chÏ .
Nguyªn
tr¹ng
Mòi khoan h¹t hîp
kim cã hom l¸
dÝp ë phÝa díi,
mòi khoan h¹t hîp
kim lßng ®«i .
Khoan xoay
kÕt hîp b¬m
dung dÞch sÐt
.
Dung dÞch sÐt
nªn dïng lo¹i cã
tû träng 1,3 -
1,4 khoan víi ¸p
lùc däc trôc nhá
vµ tèc ®é quay
cÇn thÊp .
C¸c lo¹i c¸t ë
tr¹ng th¸i xèp rêi
®Õn chÆt võa
Èm ít ®Õn b¶o
hoµ.
MÉu x¸o
®éng
(Kh«ng
nguyªn
tr¹ng)
- Mòi khoan èng
l¾p bª
- Mòi khoan hîp
kim lßng ®«i .
- èng mÉu chÎ
cña mòi xuyªn
SPT(2)
- Khoan déng.
- Khoan xoay
kÕt hîp b¬m
dung dÞch sÐt
.
- LÊy mÉu kÕt
hîp thÝ
nghiÖm xuyªn
tiªu chuÈn .
- LÊy mÉu theo
ph¬ng ph¸p tø
ph©n
§Êt hßn to
(Cuéi,sái s¹n,
®¸ t¶ng )
MÉu x¸o
®éng
(Kh«ng
nguyªn
tr¹ng) .
- Mòi khoan èng
l¾p bª .
- Mòi khoan h¹t
hîp kim, mòi
khoan bi hoÆc
kim c¬ng .
- Khoan déng .
- Khoan xoay
lÊy lâi .
- LÊy mÉu
theo ph¬ng
ph¸p tø ph©n
10.5- èng lÊy mÉu hoÆc mòi khoan hîp kim, mòi khoan hîp kim lßng ®«i ®Ó
lÊy mÉu nguyªn tr¹ng ph¶i cã ®êng kÝnh trong lín h¬n 48 mm.
Hép ®ùng mÉu ph¶i ®ång bé, cã ®êng kÝnh vµ ®é dµi phï hîp víi tõng lo¹i
èng lÊy mÉu, ®ång thêi th©n vµ n¾p hép ph¶i võa khÝt nhau, th¸o l¾p dÔ dµng.
NÕu dïng hép t«n th× khe hë kh«ng ®îc réng qu¸ 0,5 mm vµ kh«ng ®îc chång mÐp
lªn nhau.
10.6 - LÊy mÉu ®Êt nguyªn tr¹ng cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau :
1. VÐt s¹ch ®Êt ë ®¸y lç khoan tríc khi lÊy mÉu (tíi ®é s©u ®· khoan). Kh«ng
®îc dïng biÖn ph¸p khoan déng mµ ph¶i dïng c¸c mòi khoan th×a, mòi khoan lßng
m¸ng, mòi khoan ruét gµ ®Ó khoan vÐt hoÆc dïng mòi khoan èng l¾p bª ®Ó Ðp
xuèng;
2. NÕu khoan cã èng v¸ch ph¶i ®Ó ch©n èng v¸ch n»m trªn chç lÊy mÉu 10-
20 cm .
45

20. 10.7- §èi víi ®Êt rêi chØ lÊy ®îc mÉu x¸o ®éng kh«ng nguyªn d¹ng, khi dïng
ph¬ng ph¸p khoan déng ®Ó lÊy mÉu thÝ nghiÖm th× mét hiÖp khoan kh«ng ®îc
s©u qu¸ 1mÐt vµ kh«ng ®îc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy khi khoan víi dung dÞch sÐt.
Khoan b»ng dung dÞch sÐt th× ph¶i dïng mòi khoan hîp kim lßng ®«i ®Ó lÊy mÉu
hoÆc lÊy mÉu trong èng mÉu chÎ cña mòi xuyªn SPT(NÕu cã xuyªn SPT). (Khi
xuyªn SPT xem phô lôc 15).
10.8- Tríc khi lÊy mÉu ph¶i kiÓm tra vµ lµm c¸c viÖc sau :
1. L¾p ®Çy ®ñ vµ ®óng chç c¸c bé phËn cña èng lÊy mÉu. MÐp v¸t ®Çu èng
ph¶i lµ nguyªn vÑn (nh÷ng chç bÞ mãp bÞ vÑt ph¶i ®îc söa l¹i hoÆc thay thÕ) lç
tho¸t níc ph¶i th«ng, c¸c c¬ cÊu kh¸c ph¶i ho¹t ®«ng b×nh thêng;
2. §Æt hép mÉu n»m võa khÝt trong khoang lßng èng, ë phÝa trong hép mÉu
vµ ë khoang lßng èng mÉu ph¶i b«i mét líp mì máng;
3. KiÓm tra sè liÖu ®o ®¹c vµ tÝnh to¸n ®é s©u lç khoan, nÕu cã nghi vÊn
(®o sai hoÆc v¸ch lç sôt lë vv..) ph¶i ®o l¹i ®é s©u thùc tÕ ®¸y lç khoan.
10.9- Khi lÊy c¸c mÉu ®Êt nguyªn tr¹ng ph¶i theo c¸c quy ®Þnh díi ®©y :
1. §èi víi ®Êt bïn, c¸c lo¹i ®Êt dÝnh tr¹ng th¸i tõ dÎo ch¶y ®Õn ch¶y, ph¶i dïng
ph¬ng ph¸p nÐn, Ðp, kh«ng ®îc ®ãng t¹;
2. §èi víi ®Êt cã tr¹ng th¸i tõ dÎo mÒm trë lªn th× dïng t¹ 50 kG, n©ng lªn 50 cm
®Ó ®ãng mÉu. C¸c sè liÖu ®ãng mÉu ph¶i ®îc ghi vµo nhËt ký khoan (theo híng
dÉn ë phô lôc 8).
3. Khi nÐn hoÆc ®ãng mÉu ph¶i ®¸nh dÊu lªn cÇn khoan dÊu b¾t ®Çu vµ
dÊu kÕt thóc ®ãng mÉu. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai dÊu nµy ph¶i nhá h¬n chiÒu dµi èng
mÉu (tÝnh tõ ®Éu mòi ®Õn vai èng lÊy mÉu ) .
10.10- Sau khi kÐo èng mÉu lªn ph¶i g¹t bá bïn ®Êt thõa, dïng giÎ hoÆc r¬m
lau s¹ch (lau kh«, tuyÖt ®èi kh«ng ®îc dïng níc ®Ó röa) råi míi më ®Ó lÊy mÉu .
Khi lÊy mÉu ra ph¶i kiÓm tra ngay xem mÉu cã bÞ dån Ðp kh«ng ? cÇn quan
s¸t kü hai ®Çu mÉu, trêng hîp ®Êt ë hai ®Çu mÉu kh«ng ®ång nhÊt, cÇn t×m hiÓu
nguyªn nh©n. NÕu lµ ®æi tÇng, cÇn x¸c ®Þnh ®é s©u ®æi tÇng vµ ghi chÐp cÈn
thËn vµo nhËt ký, ®ång thêi ph¶i lÊy thªm mÉu tiÕp theo.
10.11- Khi më èng lÊy mÉu ra, dïng dao máng hoÆc d©y thÐp cã ®êng kÝnh
nhá h¬n 0,5 mm ®Ó c¾t ®Êt thõa ë hai ®Çu èng ®ùng mÉu .
Ghi chó : NÕu thÊy mÉu lÊy lªn bÞ thiÕu díi 2 cm th× ®îc phÐp c¾t phÇn ®Êt thõa ë
bªn díi bá vµo cho ®Çy nhng ph¶i ng¨n c¸ch b»ng mét líp giÊy tr¸ng paraphin vµ ë
phiÕu mÉu bªn ngoµi hép ph¶i ghi râ chiÒu cao cña ®o¹n ®Êt ®îc bá thªm vµo.
10.12- Ph¶i bäc mÉu ngay sau khi lÊy ®Êt ë èng lÊy mÉu ra b»ng v¶i mµn
tÈm paraphin hoÆc b¨ng dÝnh .
10.13 - ë mçi hép mÉu ®Êt thÝ nghiÖm ph¶i cã mét phiÕu mÉu viÕt b»ng
mùc tèt (kh«ng bÞ nhoÌ), nhóng pa ra phin vµ d¸n theo ®óng híng trªn, díi ë bªn ngoµi
46

21. hép mÉu hoÆc d¸n nh·n mÉu b»ng b¨ng dÝnh. Quy c¸ch phiÕu mÉu theo phô lôc
12.
10.14- Khi lÊy c¸c mÉu ®Êt x¸o ®éng gi÷ Èm ®Ó thÝ nghiÖm ph¶i thùc hiÖn
c¸c yªu cÇu kü thuËt sau :
1. §èi víi ®Êt rêi :
- MÉu lÊy tõ èng mÉu t¸ch ®«i cña dông cô xuyªn SPT ®îc coi nh lµ mÉu xao
®éng.
- NÕu lÊy tõ mòi khoan èng ra ph¶i ®îc høng trùc tiÕp vµo khay. Trong khi
høng mÉu ph¶i chó ý quan s¸t mÉu, kÕt hîp víi c¸c ph¸t hiÖn ghi chÐp ®îc vÒ sù thay
®æi trong qu¸ tr×nh khoan (mÇu s¾c, thµnh phÇn h¹t, d¹ng h¹t, vËt xen lÉn v.v..) mµ
x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng chia líp, sù tån t¹i cña c¸c líp xen kÏ máng,líp kÕt h¹, æ sÐt, æ
c¸t ...trong hiÖp khoan còng nh ®é s©u ph©n bè cña chóng.
- NÕu lîng ®Êt nhiÒu h¬n lîng mÉu quy ®Þnh th× dông ph¬ng ph¸p chia bèn
gãc (tø ph©n) ®Ó lÊy mÉu (®æ mÉu thµnh ®èng, chia lµm 4 phÇn b»ng nhau råi
lÊy mÉu ë hai phÇn ®èi diÖn). NÕu lîng mÉu vÉn nhiÒu th× l¹i lµm tiÕp nh trªn cho
®Õn khi ®ñ khèi lîng cña mét mÉu cÇn lÊy.
- Ph¶i dïng xÎng hoÆc m«i ®Ó xóc mÉu vµo thïng, kh«ng ®îc dïng tay bèc.
- Sau mçi lÇn lÊy mÉu, èng lÊy mÉu, khay vµ xÎng ph¶i ®îc lµm s¹ch, kh«ng
®îc ®Ó ®Êt, c¸t bÈn b¸m vµo dông cô.
2. §èi víi ®Êt dÝnh :
- Cã thÓ lÊy mÉu tõ mòi khoan ruét gµ, èng l¾p bª v.v..
- Nhåi ®Êt ®Çy hép mÉu cho kh«ng cßn khe hë nhng kh«ng ®îc lÌn chÆt.
10.15- C¸ch ®ãng gãi, bäc s¸p, d¸n nh·n cña c¸c mÉu thÝ nghiÖm x¸o ®éng
gi÷ Èm còng gièng nh c¸ch lµm ®èi víi c¸c mÉu nguyªn tr¹ng.
10.16- Khèi lîng mÉu x¸o ®éng gi÷ Èm ®îc quy ®Þnh tuú thuéc vµo c¸c h¹ng
môc yªu cÇu thÝ nghiÖm :
1. §èi víi ®Êt rêi : 0,5 ~ 2,0 kg
2. ®èi víi c¸t sái : 3,0 ~ 5,0 kg
3. §èi víi cuéi : 10,0 ~ 15,0 kg.
Ghi chó :
§é s©u lÊy mÉu cña c¸c lo¹i ®Êt trªn ®îc tÝnh theo kho¶ng ®é s©u tõ ®Çu
®Õn cuèi hiÖp khoan. Trêng hîp cã sù chia líp trong hiÖp th× ®é s©u lÊy mÉu ph¶i
®îc tÝnh víi ®é s©u cña mÆt chia líp nµy.
10.17- C¸ch thøc lÊy mÉu x¸o ®éng kh«ng gi÷ Èm t¬ng tù c¸ch thøc lÊy mÉu
x¸o ®éng gi÷ Èm nhng kh«ng cÇn bäc gi÷ Èm.
47

22. B. MÉu ®¸
10.18 - Khi khoan nÕu cã yªu cÇu lÊy mÉu ®¸ ®Ó thÝ nghiÖm th× mçi tÇng
®¸ Ýt nhÊt ph¶i lÊy 2 mÉu thÝ nghiÖm.
MÉu ®¸ thÝ nghiÖm ph¶i cã kÝch thíc tèi thiÓu lµ :
- §êng kÝnh d = 75mm
- ChiÒu cao ≥ 2d
Trong trêng hîp ®¸ vì khèi, vì d¨m kh«ng lÊy ®îc lâi theo kÝch thíc quy ®Þnh
th× ph¸i lÊy Ýt nhÊt hai hép mÉu lu cã ®Ëy n¾p cÈn thËn vµ kÌm theo phiÕu mÉu.
10.19 - LÊy lâi ®¸ tõ èng lâi vµ mòi khoan ra ph¶i thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh
sau :
1. Dïng khay t«n hoÆc khay gç høng trùc tiÕp díi èng lâi. §Çu èng lâi ph¶i ®îc
kª lªn gç cao trªn mÆt khay kho¶ng 10cm;
2 .LÊy tuÇn tù c¸c lâi ra, ®¸nh dÊu ngay ®Çu trªn cña lâi. Sau ®ã xÕp thø tù
råi dïng s¬n cã mÇu kh¸c víi mÇu cña lâi ®¸ ghi lªn lâi (ngay sau khi lâi ®¸ kh«) c¸c
môc sau :
- Sè hiÖu lç khoan.
- Sè hiÖu lâi ®¸ (Ghi theo thø tù cña c¸c lâi ®¸ ®· lÊy ®îc kÓ tõ trªn xuèng).
- §é s©u mÆt trªn vµ mÆt díi cña lâi (lÊy ®Õn centimet).
10.20- Khi khoan vµo líp ®¸ mµ lâi bÞ tan r÷a hÕt trong dung dÞch b¬m röa
th× ph¶i kÞp thêi thay ®æi ph¬ng ph¸p hoÆc chÕ ®é khoan ®Ó ®¶m b¶o lÊy ®îc
lâi.
§èi víi ®o¹n lç khoan ®· khoan qua mµ kh«ng lÊy ®îc lâi th× ph¶i lÊy mïn ®¸
trong èng bét vµ ®ãng gãi nh mÉu lu (lÊy vµo hép mÉu hay tói nilon) ®ång thêi ë
phiÕu mÉu ph¶i ®Ò thªm tõ "mïn khoan" vµo phÇn m« t¶ mÉu ®¸ .
10.21- Toµn bé lâi ®¸, d¨m ®¸, mïn khoan ph¶i ®îc xÕp vµo hßm mÉu lu.
10.22- Céng viÖc chän mÉu thÝ nghiÖm do chñ nhiÖm nghiÖp vô hay chñ
nhiÖm ®å ¸n quyÕt ®Þnh dùa vµo yªu cÇu cña tõng lo¹i c«ng tr×nh vµ tÝnh chÊt
cña c¸c tÇng ®¸.
C. MÉu níc
10.23- Trong c«ng t¸c khoan th¨m dß ®Þa chÊt c«ng tr×nh thêng ph¶i lÊy c¸c
lo¹i mÉu níc nh b¶ng 10.3 :
B¶ng 10.3
Sè
thø
tù
Lo¹i mÉu níc thÝ nghiÖm
Môc ®Ých nghiªn cøu
48

23. 1
2
3
4
Níc - m«i trêng
Níc dïng cho sinh hoat
Níc dung cho nåi h¬i
Níc dïng cho bª t«ng
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ¨n mßn cña níc m«i trêng vµ
tÝnh chÊt ho¸, lý cña líp níc.
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng dïng níc cho sinh ho¹t.
§¸nh gi¸ chÊt lîng níc dïng cho nåi h¬i.
§¸nh gi¸ chÊt lîng níc dïng ®Ó trén bª t«ng .
10.24- VÒ yªu cÇu lÊy c¸c lo¹i mÉu níc còng nh viÖc t¨ng gi¶m khèi lîng mÉu
®îc quy ®Þnh râ trong b¶n nhiÖm vô hoÆc ®Ò c¬ng khoan.
10.25- Khèi lîng Ýt nhÊt cña mét mÉu níc cÇn ®îc lÊy theo quy ®Þnh cña
b¶ng10.4 :
B¶ng 10.4
Lo¹i nÉu ThÓ tÝch níc (  )
- Níc m«i trêng
- Níc dïng cho sinh ho¹t
- Níc ®Ó trén bª t«ng
- Níc dïng cho nåi h¬i
3
2
2
3
Ghi chó : NÕu mÉu níc cã nhiÒu cÆn l¾ng (Vît qu¸ 1/ 5 thÓ tÝch cña tõng chai mÉu
th× cÇn lÊy thªm níc mÉu. Lîng níc ®îc lÊy thªm b»ng kho¶ng hai lÇn thÓ tÝch bÞ
cÆn chiÕm chç.
D. LÊy mÉu níc trong lç khoan
10.26- Tríc khi lÊy mÉu níc cÇn chó ý c¸c ®iÒu sau :
1. Kh«ng ®îc lµm « nhiÔm nguån níc trong qu¸ tr×nh khoan nh næ m×n, th¶
ho¸ chÊt thÝ nghiÖm vµo lç khoan...;
2. T×m mäi biÖn ph¸p xö lý kh«ng cho c¸c nguån níc kh¸c x©m nhËp vµo líp
cÇn lÊy mÉu;
3. Trêng hîp khoan xuyªn qua nhiÒu líp chøa níc, muèn lÊy níc riªng cho tõng
líp ph¶i t×m biÖn ph¸p ng¨n níc ë c¸c íp kh¸c;
Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ng¨n níc theo c¸c quy ®Þnh cña Ch¬ng 8 (hoÆc theo
®Ò c¬ng riªng);
49

24. 4. Ph¶i thau röa lç khoan b»ng c¸ch dïng m¸y b¬m hót c¹n hoÆc dïng mòi
khoan èng l¾p bª móc c¹n. NÕu kh«ng b¬m hoÆc móc c¹n ®îc th× lîng níc lÊy ra tèi
thiÓu ph¶i b»ng 3 lÇn thÓ tÝch níc cã trong lç khoan lóc cha móc ;
5. Ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô, chai lä vµ ho¸ chÊt cÇn thiÕt phôc vô cho
viÖc lÊy mÉu còng nh cho c«ng t¸c b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn mÉu;
6. ChØ ®îc lÊy mÉu sau khi níc ®· lªn ®ñ (b»ng lîng níc cã trong lç khoan tríc
khi móc), t¬ng ®èi trong vµ kh«ng ®îc vît qua 12 giê;
7. NÕu sau 12 giê níc vÉn cßn cÆn l¾ng th× còng ph¶i lÊy mÉu nhng lîng n-
íc ph¶i ®îc lÊy t¨ng thªm theo quy ®Þnh cña ®iÒu 10.26
10.27- Dông cô ®îc sö dông ®Ó ®ùng vµ chuyÓn c¸c lo¹i mÉu níc thÝ nghiÖm
cÇn theo c¸c quy ®Þnh sau :
1. Dïng chai thuû tinh tr¾ng cã dung tÝch 0,5 lÝt hoÆc 1 lÝt;
2. Dïng nót chai lµ thuû tinh nh¸m, nót nhùa, nót cao su hoÆc nót bÊc;
3. Tríc khi sö dông c¸c chai, lä vµ nót ph¶i xö lý nh sau :
• §èi víi chai, nót ®Ó lÊy mÉu níc thÝ nghiÖm c¸c thµnh phÇn ho¸ häc:
- Röa b»ng dung dÞch xµ phßng Êm, nÕu chai lä cã cÆn cøng b¸m vµo
thµnh ph¶i dïng a xÝt HCL ( 5 ÷ 10%) khö bá cÆn tríc khi röa .
- Sóc röa b»ng níc trong nhiÒu lÇn;
- Tr¸ng l¹i hai lÇn b»ng níc cÊt;
- Dèc cho kh« níc råi ®Ëy nót kÝn;
• §èi víi chai, nót ®Ó lÊy mÉu níc thÝ nghiÖm vi trïng ;
- Thùc hiÖn theo bíc 1 vµ 2 cña trêng hîp trªn;
- Dïng níc cÊt luéc c¶ chai lÉn nót (®un s«i 5 phót). Trêng hîp kh«ng cã níc
cÊt, cã thÓ thay thÕ b»ng níc ma ®un s«i ®Ó nguéi nhng ph¶i b¶o ®¶m níc s¹ch vµ
trong;
Ghi chó : §èi víi c¸c mÉu níc thÝ nghiÖm cho c¸c môc ®Ých kh¸c víi quy ®Þnh ë
®iÒu 10.27 th× cÇn nghiªn cøu xö lý chai lä mét c¸ch thÝch ®¸ng.
10.28- Khi lÊy mÉu níc trong lç khoan cÇn lµm ®Çy ®ñ c¸c viÖc sau:
1. Dïng nhiÖt kÕ biÕn ®æi chËm hoÆc nhiÖt kÕ thêng ®Æt s·n trong chai
hay l¾p s½n vµo dông cô lÊy mÉu. §é chÝnh x¸c cña nhiÖt kÕ tíi 0,5o
C.
2. Röa s¹ch, l¾p r¸p vµ kiÓm tra sù ho¹t ®éng cña dông cô lÊy mÉu.
3. Th¶ dông cô lÊy mÉu vµo lç khoan ®Ó lÊy níc tr¸ng dông cô, chai lä. TËn
dông lÊy níc tr¸ng ë phÝa trªn mÆt mét c¸ch nhÑ nhµng ®Ó tr¸nh x¸o ®éng tÇng níc.
4. §o nhiÖt ®é kh«ng khÝ ë thêi ®iÓm lÊy mÉu.
10.29- Cã thÓ dïng mét trong hai dông cô chuyªn dïng sau ®©y ®Ó lÊy mÉu
níc, ®ång thêi lÊy mÉu níc theo quy ®Þnh sau:
1. Dïng dông cô xim«nèp:
50

25. - Th¶ ®Õ díi cña dông vµo lç khoan tíi ®é s©u quy ®Þnh ;
- Th¶ tiÕp phÇn xi lanh chøa níc ;
- L¾c d©y c¸p vµi lÇn cho c¸c bé phËn vµo khíp víi nhau;
- KÐo èng xi m« nèp lªn;
- L¾p mét ®Çu èng cao su vµo bé phËn th¸o níc cña ®Õ díi, cßn ®Çu kia th¶
xuèng tËn ®¸y chai ®ùng mÉu (chai ®Ó thÊp h¬n èng ®ùng mÉu xim«nèp);
- Më van cho níc tõ èng xim«nèp chÈy vµo vµo chai ®ùng mÉu;
§èi víi nh÷ng chai ®Ó thÝ nghiÖm c¸c thµnh phÇn dÔ bÞ mÊt m¸t hoÆc biÕn
®æi th× ph¶i lÊy tríc , ®ång thêi ph¶i ®Ó níc ch¶y trµn ra ngoµi mét lîng b»ng mét
nöa dung tÝch chai.
Ghi chó: Kh«ng ®îc dïng c¸ch rãt níc tõ èng lÊy mÉu vµo chai hoÆc chuyÓn tõ chai
nµy sang chai kh¸c.
2. Dïng hÖ thèng chai liªn hoµn:
- Th¶ dông cô ®Õn ®é s©u quy ®Þnh. KÐo d©y më van tho¸t khÝ cho níc
vµo chai ;
- Sau khi níc ®· vµo ®Çy chai (kh«ng cßn tr«ng hoÆc nghe thÊy tiÕng bät
sñi) th× chïng d©y më van ®Ó ®ãng èng tho¸t khÝ vµ kÐo dông cô lªn;
- §äc nhiÖt ®é níc, lÊy chai ra khái dông cô vµ dïng nót ®Ëy kÝn;
- §¸nh sè thø tù c¸c chai kÓ tõ díi lªn;
Ghi chó:
a) Kh«ng ®îc chuyÒn níc tõ chai nµy sang chai kh¸c;
b) Khi khoan vµo líp chøa níc lµ ®Êt ®¸ rêi r¹c,v¸ch lç khoan kh«ng æn ®Þnh
ph¶i dïng èng v¸ch th× ®é s©u ch©n èng v¸ch ®îc coi lµ ®é s©u lÊy mÉu níc;
Trong trêng hîp nµy ph¶i tËn lîng th¶ dông cô lÊy mÉu níc xuèng tËn ch©n
èng v¸ch;
c) Khi khoan vµo líp chøa níc lµ ®Êt ®¸ æn ®Þnh, kh«ng ph¶i dïng èng v¸ch
th× ®é s©u cña mÉu níc lµ ®é s©u th¶ dông cô lÊy mÉu;
E. LÊy mÉu níc mÆt
10.30 - Khi lÊy mÉu níc mÆt, cÇn theo nh÷ng quy ®Þnh sau ®©y:
1. NÕu lÊy mÉu níc ë hå ao, s«ng ngßi th× ph¶i lÊy ë chç c¸ch mÐp níc Ýt
nhÊt 2 m vµ ph¶i lÊy ®óng vÞ trÝ ®· quy ®Þnh.
2. Khi lÊy mÉu níc ë nguån níc cã lu lîng rÊt nhá vµ dèc tho¶i th× ph¶i ®µo
mét hè s©u ë gi÷a nguån nø¬c ®Þnh lÊy, sau ®ã ®îi níc t¬ng ®èi trong råi míi lÊy.
Hè ®µo ph¶i thËt s©u ®Ó cã thÓ ®Æt ngËp toµn bé dông cô lÊy níc vµo trong níc.
3. Khi lÊy mÉu níc ë c¸c vßi chÈy, tríc hÕt ph¶i më vßi cho níc ch¶y kho¶ng 10
phót. Sau ®ã nèi dµi vßi ch¶y b»ng èng cao su cho níc ch¶y trùc tiÕp vµo chai cho
®Õn khi níc ch¶y trµn ra khái chai mét lîng lín h¬n 1/2 dung tÝch cña chai th× míi
th«i (NÕu vßi ch¶y lín th× luån èng cao su vµo trong vßi).
51

26. 10.31- §ãng gãi mÉu thÝ nghiÖm níc m«i trêng theo tr×nh tù vµ quy ®Þnh díi
®©y:
1. Mét chai 1lÝt ®Ó thÝ nghiÖm lîng CO2 tù do vµ trÞ sè pH (hoÆc 2 chai 1/2
lÝt, lÊy chai 1 vµ 2 trong hÖ thèng chai liªn hoµn). Níc ë trong chai ph¶i thËt ®Çy,
(Kh«ng cßn kh«ng khÝ ë trong chai sau khi ®· ®Ëy nót ) vµ ë trªn phiÕu mÉu cña c¸c
chai nµy ph¶i ghi râ (MÉu ph©n tÝch pH vµ CO2). Ph¶i ®ãng gãi c¸c chai nµy ngay
sau khi lÊy mÉu lªn.
2. Mét chai mÉu ®Ó thÝ nghiÖm CO2 ¨n mßn: cho 400ml níc vµo chai 1/2 lÝt
vµ 3-5 g bét c¸cb«n¸t can xi (Bét ®¸ v«i). Khi lÊy mÉu b»ng dông cô chai liªn hoµn
th× lÊy chai thø 3 lµm mÉu nµy vµ ë trªn phiÕu mÉu ph¶i ghi thªm "Ph©n tÝch CO2
¨n mßn".
3. C¸c chai mÉu níc - m«i trêng cßn l¹i, sau khi ®· lÊy ®Çy níc, cÇn ®æ bít ®i
mét Ýt sao cho mÆt níc c¸ch ®¸y nót 1 cm vµ d¸n phiÕu mÉu cã ghi râ " Ph©n tÝch
thµnh phÇn ho¸ häc".
10.32- C¸ch ®ãng gãi mÉu níc thÝ nghiÖm dïng cho sinh ho¹t nh sau :
1. Mét chai 1 lÝt (hoÆc hai chai1/2 lÝt) ®Ó ph©n tÝch thµnh phÇn ho¸ häc vµ
trªn phiÕu mÉu cña chai nµy cÇn ghi râ "MÉu ph©n tÝch thµnh phÇn ho¸ häc".
2. Mét chai 1 lÝt (hoÆc hai chai 1/2 lÝt ) ®Ó thö nghiÖm vi trïng. Trªn phiÕu
mÉu cña chai còng cÇn ghi râ "MÉu xÐt nghiÖm vi trïng". §èi víi mÉu níc nµy chØ
cÇn ®Ëy nót mµ kh«ng cÇn bäc pa ra phin .
10.33- §èi víi mÉu níc thÝ nghiÖm ®Ó trén bª t«ng th× cÇn hai lÝt mÉu níc vµ
trªn phiÕu mÉu ph¶i ghi râ "MÉu níc thÝ nghiÖm ®Ó trén bª t«ng".
10.34- §èi víi mÉu níc thÝ nghiÖm dïng cho nåi h¬i, ®ãng gãi theo thø tù vµ
quy ®Þnh sau :
1. Mét chai 1 lÝt hoÆc hai chai 1/2 lÝt chøa ®Çy níc. ë trªn phiÕu mÉu cÇn
ghi râ " Níc thÝ nghiÖm cho nåi h¬i- Ph©n tÝch thµnh phÇn dÔ biÕn ®æi ".
2. Hai chai 1 lÝt (hoÆc bèn chai 1/2 lÝt ) Sau khi ®· lÊy ®Çy níc, cÇn ®æ ®i
mét Ýt ®Ó cho mÆt níc c¸ch nót chai ®é 1cm. Trªn phiÕu mÉu ghi râ "Níc thÝ
nghiÖm cho nåi h¬i- Ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc ".
10.35- §èi víi tÊt c¶ c¸c mÉu níc (trõ chai thÝ nghiÖm vi trïng) sau khi ®· lÊy
lªn ph¶i lÊy v¶i mµn nhóng par aphin, bäc kÝn nót vµ miÖng chai råi d¸n phiÕu mÉu
ë ngoµi chai. Ghi vµo phiÕu mÉu b»ng mùc kh«ng nhoÌ ®Çy ®ñ c¸c môc cña mÉu n-
íc, råi tr¸ng paraphin . Quy c¸ch phiÕu mÉu níc theo phô lôc 9.
G. MÉu Lu
10.36- MÉu lu ®îc coi lµ vËt chøng gèc ®Ó lµm c¨n cø khi nghiÖm thu c«ng
tr×nh khoan th¨m dß, khi chØnh lý tµi liÖu vµ khi cÇn thiÕt ph¶i kiÓm tra sau nµy .
10.37- LÊy mÉu lu theo c¸c yªu cÇu sau :
52

27. 1. §èi víi mçi líp ®Êt Ýt nhÊt ph¶i lÊy mét mÉu lu vµ mÉu nµy ph¶i ®¹i diÖn
cho ®o¹n lÊy mÉu.
2. §èi víi líp ®Êt dÝnh cø 0,75m lÊy mét mÉu lu vµ ghi ®óng ®é s©u ®· lÊy.
3. §èi víi ®Êt rêi, cø mçi hiÖp khoan lÊy mét mÉu lu vµ ghi theo kho¶ng ®é
s©u cña hiÖp khoan. Trêng hîp cã sù chia líp trong hiÖp th× ph¶i lÊy mÉu lu thªm
cho tõng líp trong hiÖp.
4. Khi lÊy mÉu thÝ nghiÖm th× ®ång thêi kÕt hîp lÊy mÉu lu.
5. §èi víi ®Êt dÝnh th× kÕt hîp lÊy ®Êt thõa ë ®Çu díi mÉu thÝ nghiÖm lµm
mÉu lu.
6. NÕu thay ®æi tÇng hay cã sù thay ®æi vÒ mÉu s¾c, tr¹ng th¸i cña ®Êt,
thµnh phÇn h¹t, vËt lÉn v.v.. mÆc dï cha ®Õn 0,75m còng ph¶i lÊy mÉu lu.
10.38- Mçi mÉu lu cÇn lÊy khèi lîng ®Êt t¬ng ®¬ng víi mÉu cã kÝch thíc
5x5x4 cm (cè g¾ng gi÷ nguyªn kÕt cÊu, kh«ng nhåi nÆn) råi dïng giÊy gãi vµ tr¸ng
paraphin bªn ngoµi hoÆc cho vµo tói nilon buéc chÆt .
10.39- ë mçi mÉu lu ph¶i cã hai phiÕu mÉu in s½n viÕt b»ng mùc kh«ng nhoÌ
(hoÆc giÊy tr¾ng viÕt b»ng mùc kh«ng nhoÌ) nhóng paraphin hoÆc bá vµo tói ni
lon, ®Æt mét phiÕu trùc tiÕp vµo mÉu ®Êt vµ d¸n mét phiÕu ë bªn ngoµi.
PhiÕu mÉu lu theo phô lôc 9.
10.40- Thêi gian lu c¸c lo¹i mÉu ph¶i thùc hiÖn theo c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh.
11- quy ®Þnh vÒ C«ng t¸c kÕt thóc lç khoan
A. Qui ®Þnh chung
11.1- C«ng viÖc kÕt thóc cña mét lç khoan bao gåm :
1. NghiÖm thu lç khoan;
2. LÊp lç khoan;
3. Th¸o dän dông cô m¸y mãc;
4. VËn chuyÓn m¸y mãc, dông cô ®Õn vÞ trÝ míi.
B. NghiÖm thu lç khoan
11.2- TÊt c¶ c¸c lç khoan sau khi khoan xong ®Òu ph¶i ®îc nghiÖm thu. C«ng
t¸c nghiÖm thu lç khoan bao gåm c¸c néi dung sau :
53

28. 1. VÞ trÝ, cao ®é vµ ®é s©u lç khoan;
2. C¸c lo¹i mÉu ®Êt, ®¸, níc;
3. C¸c nhiÖm vô kü thuËt ®· ®îc quy ®Þnh trong b¶n ®Ò c¬ng khoan;
4. C¸c néi dung ghi chÐp trong nhËt ký khoan, sæ kü thuËt vµ c¸c v¨n b¶n
kh¸c.
C¸c néi dung trªn ph¶i ®îc kiÓm ®iÓm ®Çy ®ñ dùa theo yªu cÇu kü thuËt cña
b¶n ®Ò c¬ng vµ quy tr×nh khoan.
11.3- Khi nghiÖm thu lç khoan ph¶i cã c¸c thµnh phÇn sau :
1. §¹i diÖn cña ®¬n vÞ chñ qu¶n;
2. Tæ trëng tæ khoan (hoÆc tæ phã ) vµ th ký khoan;
Tríc khi tæ chøc nghiÖm thu, tæ khoan cã nhiÖm vô lµm c«ng t¸c chuÈn bÞ
(theo nh néi dung ë ®iÒu 11-2).
Sau khi nghiÖm thu xong ph¶i lËp biªn b¶n nghiÖm thu theo mÉu ë phô lôc
15.
C. LÊp lç khoan
11.4- §èi víi tÊt c¶ c¸c lç khoan sau khi ®· ®îc nghiÖm thu, ®Òu ph¶i ®îc lÊp
hoµn l¹i ®Ó :
1. B¶o d¶m gi÷ nguyªn hoÆc h¹n chÕ c¸c biÕn ®æi vÒ tÝnh chÊt vµ tr¹ng th¸i
cña ®Þa tÇng, vÒ c¸c tr¹ng th¸i thuû nhiÖt trong c¸c líp ®Êt .
2. B¶o ®¶m an toµn trong sinh ho¹t vµ s¶n suÊt cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng.
3. B¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh cho c«ng tr×nh ®· vµ sÏ x©y dùng sau nµy trong
khu vùc cã lç khoan.
11.5- NÕu trong b¶n ®Ò c¬ng khoan kh«ng cã yªu cÇu ®Æc biÖt th× sau khi
khoan xong mét lç khoan cÇn tiÕn hµnh lÊp lç theo c¸c quy ®Þnh sau :
1- Dïng lo¹i ®Êt t¬ng ®¬ng víi lo¹i ®Êt cña tõng líp ®Êt trong lç khoan ®Ó lÊp,
riªng ®èi víi phÇn lç khoan qua ®¸, dïng ®Êt sÐt hoÆc ®Êt sÐt pha nÆng ®Ó lÊp;
2- Khi lÊp b»ng ®Êt dÝnh, ph¶i ®Ëp nhá hoÆc viªn ®Êt thµnh hßn cã cì to
b»ng 1/2 ~1/3 ®êng kÝnh lç khoan;
3- Ph¶i th¶ dÇn vËt liÖu lÊp lç vµo lç khoan tõng mÐt mét råi kÝch èng v¸ch
lªn còng tõng mÐt mét cho ®Õn khi lÊp hÕt lç ;
4- Kh«ng ®îc ®æ ®Êt µo vµo lç khoan ®Ó tr¸nh lµm t¾c lç.
11.6- Sau khi ®· lÊp lç khoan xong ph¶i ghi vµo sæ kü thuËt. Trêng hîp trong
®Ò c¬ng khoan cã yªu cÇu lÊp lç ®Æc biÖt th× sau khi lÊp lç khoan xong ph¶i lËp
biªn b¶n theo mÉu ë phô lôc 10.
11.7- Trong qu¸ tr×nh lÊp lç khoan ph¶i thêng xuyªn theo dâi, ghi chÐp vµo
nhËt ký khoan vÒ ®é s©u, nguyªn liÖu, bÒ dÇy cña líp ®Êt lÊp lç.
54

29. 11.8 - §èi víi c¸c lç khoan sau khi khoan xong cßn ph¶i lu l¹i ®Ó thu thËp sè
liÖu (Nh quan tr¾c mùc níc, b¬m hót níc, thÝ nghiÖm v.v...) ®Òu ph¶i lµm n¾p ®Ëy
cã kho¸ ®Ó b¶o vÖ lç khoan.
D. C«ng t¸c th¸o dän dông cô m¸y mãc
11.9- §èi c¸c m¸y khoan kh«ng thuéc d¹ng tù hµnh khi th¸o dän m¸y mãc dông
cô khoan cÇn theo tr×nh tù sau :
1. XÕp dän ®å nghÒ vµ dông cô khoan;
2. Th¸o c¸c m¸y khoan, m¸y b¬m,m¸y næ, x¸t xi;
3. Th¸o vµ h¹ gi¸ khoan.
§èi víi c¸c m¸y khoan tù hµnh khi kÕt thóc mét lç khoan vµ chuyÓn sang vÞ
trÝ kh¸c cÇn thùc hiÖn c¸c yªu cÇu sau :
- T¾t m¸y khoan vµ kÐo tay g¹t sang vÞ trÝ trung b×nh;
- NÕu khoan víi dung dÞch sÐt, cÇn röa s¹ch m¸y khoan;
- T¾t m¸y b¬m xong t¾t m¸y næ;
- Thu dän dông cô khoan;
- H¹ gi¸ khoan;
- N©ng bÖ ®ì sau cña khung lªn;
- N©ng kÝch ®ì lªn .
11.10- Khi xÕp dän dông cô khoan cÇn lµm c¸c c«ng viÖc sau ®©y :
1. XÕp ®Æt riªng biÖt c¸c lo¹i dông cô, èng v¸ch, cÇn khoan v.v...).
2. Ph©n lo¹i chÊt lîng dông cô, thø nµo h háng tù söa ch÷a ®îc th× bè trÝ ng-
êi lµm ngay, thø nµo h háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc, cÇn ®îc thu xÕp l¹i vµ göi vÒ
n¬i söa ch÷a qui ®Þnh;
3. KÕt hîp lµm c«ng t¸c b¶o dìng vµ b¶o vÖ dông cô nh lau chïi, b«i mì vµo
c¸c ®Çu ren, l¾p c¸c ®Çu b¶o vÖ vµo èng v¸ch v.v...
4. C¸c ®å nghÒ, dông cô nhá dÔ r¬i, dÔ thÊt l¹c (nh c¸c lo¹i Clª, k×m, bóa
v.v...) ph¶i ®îc chøa vµo hm gç cã n¾p ®Ëy.
11.11- Khi th¸o dì m¸y mãc ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh díi ®©y:
1. Kh«ng dïng bóa lín ®Ó th¸o c¸c bé phËn hoÆc chi tiÕt m¸y;
2. §èi víi c¸c bé phËn, chi tiÕt m¸y nhá dÔ r¬i, dÔ thÊt l¹c (®inh èc, miÕng
®Öm, chèt, èng dÉn dÇu v.v...) khi ®· ®îc th¸o ra ph¶i b¶o qu¶n cÈn thËn. NÕu cã
thÓ th× th¸o ë chç nµo nªn vÆn ngay vµo chç ®ã ®Ó tr¸nh thÊt l¹c, mÊt m¸t;
3. §èi víi c¸c bé phËn chi tiÕt m¸y dÔ bÞ h háng, ®øt g·y ph¶i cã biÖn ph¸p
b¶o vÖ che ch¾n;
55

30. 4. §èi víi c¸c lo¹i èng lé ra ngoµi nh èng dÉn dÇu èng x¶ v.v...ph¶i nót vµo cÈn
thËn ®Ó ®Ò phßng c¸c vËt nhá, bôi bÈn r¬i vµo;
11.12- Khi h¹ gi¸ khoan ph¶i lu ý nh÷ng ®iÓm sau:
1. §èi víi c¸c lo¹i gi¸ khoan rêi kh«ng g¾n liÒn víi m¸y khoan, nhÊt thiÕt ph¶i
th¸o dì dÇn tõ trªn xuèng díi. C¸c thanh d»ng liªn kÕt ë hai ch©n cè ®Þnh chØ ®îc
th¸o ra sau khi gi¸ khoan ®· ®îc h¹ xuèng mÆt ®Êt;
2. §èi víi gi¸ khoan cña m¸y khoan tù hµnh, tríc khi h¹ gi¸ khoan ph¶i th¸o ®Õ
tùa ë hai ch©n gi¸, kÐo tay g¹t sang vÞ trÝ "h¹ gi¸" sau ®ã míi h¹ gi¸ khoan;
3. Khi h¹ gi¸ khoan ph¶i h¹ tõ tõ vµ ph¶i cã ngêi ®øng ngoµi chØ huy chung
®Ó ®¶m b¶o an toan cho ngêi vµ thiÕt bÞ.
E. C«ng t¸c vËn chuyÓn
11.13 - Mçi c«ng tr×nh khoan xong ®Òu ph¶i thùc hiÖn nghÖm thu, sau ®ã
míi ®îc chuyÓn ®i lµm c«ng tr×nh míi.
11.14- Tríc vµ sau khi vËn chuyÓn m¸y mãc, dông cô khoan ®Õn c«ng tr×nh
míi, ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª toµn bé tµi s¶n. NÕu cã mÊt m¸t h háng ph¶i lËp b¸o c¸o
göi vÒ ®¬n vÞ chñ qu¶n.
11.15- C«ng t¸c khiªng v¸c, bèc xÕp vµ vËn chuyÓn thiÕt bÞ dông cô khoan
ph¶i ®îc thùc hiÖn theo ®iÒu 2.5 vµ 2.6.
56