Qtct3

1. 2- phô lôc khuyÕn nghÞ
Phô lôc 16
Tiªu chuÈn chñ yÕu cña c¸c lo¹i èng khoan
A. CÇn khoan vµ ®Çu nèi cÇn khoan:
1. Ren
a) Ren cña cÇn khoan vµ ®Çu nèi cÇn khoan ph¶i ®ñ, kh«ng bÞ vªnh mÎ, søt
bÑp. Khi l¾p nèi víi nhau ph¶i vÆn ®îc hÕt ren vµ ph¶i khÝt chÆt.
b) CÊp chÊt lîng cña ren cÇn khoan vµ ®Çu nèi cÇn khoan cã thÓ ®¸nh gi¸ s¬
bé theo sè vßng cÇn ph¶i vÆn Ýt nhÊt khi th¸o l¾p cÇn khoan kª ë b¶ng díi ®©y:
CÊp chÊt lîng theo sè Sè vßng ph¶i vÆn Ýt nhÊt (vßng)
vßng ph¶i vÆn Ýt nhÊt CÇn φ 42 CÇn φ 50 CÇn φ 63,5
I 4 4 4
II 3 3 3
III 1,5 1,5 2
Sè vßng cÇn ph¶i vÆn Ýt nhÊt khi th¸o l¾p cÇn khoan kh«ng ®îc Ýt h¬n 1,5
vßng.
2. §êng kÝnh cÇn khoan vµ ®Çu nèi:
CÊp chÊt lîng cÇn khoan vµ ®Çu nèi ®¸nh gi¸ bëi ®é mßn theo chiÒu ®êng
kÝnh x¸c ®Þnh theo b¶ng sau:
CÊp chÊt
lîng theo
§é mßn lín nhÊt cña c¸c cì cÇn
khoan theo chiÒu ®êng kÝnh (mm)
§é mßn lín nhÊt cña ®Çu nèi theo
chiÒu ®êng kÝnh (mm)
®é mßn CÇn
φ 42
CÇn
φ 50
CÇn
φ 60,3
CÇn
φ 63,5
§Çu nèi
φ 42 vµ φ 50
§Çu nèi
φ 60,3
§Çu nèi
φ 63,5
I 0,8 1 1 1,1 1,5 1,5 3
II 1,5 2 1,8 2,3 3 3 5
III 2,5 3 2,5 3,5 5 5 7
Ghi chó:
1. C¸c cÇn khoan cã cÊp chÊt lîng tõ cÊp III trë lªn ®îc dïng ®Ó khoan xoay tíi
®é s©u 300 m, víi ®êng kÝnh tõ 112 - 70 mm.
2. C¸c cÇn khoan, ®Çu nèi cã cïng cÊp chÊt lîng ph¶i ®îc xÕp riªng thµnh bé
®Ó b¶o qu¶n vµ sö dông cho hîp lý .
84

2. 3. §é cong cña cÇn khoan ®îc x¸c ®Þnh b»ng trÞ sè (f) t¬ng øng víi cung
chiÒu dµi 1 mÐt, ®é cong cho phÐp cña cÇn khoan kh«ng ®îc qu¸ 1mm.
B. èng khoan (èng v¸ch, èng lâi, èng bét v.v...)
1. Ren: Ph¶i b¶o ®¶m c¸c quy ®Þnh vÒ ren ®· nªu ë ®iÓm a môc 1, phÇn A
cña phô lôc nµy. Ngoµi ra chiÒu cao vµ chiÒu réng phÇn ch©n ren ph¶i b»ng hoÆc
lín h¬n 1,5 mm.
2. §é cong cho phÐp cña èng khoan kh«ng ®îc vît qu¸ 1/1000 chiÒu dµi cña
èng.
3. §é mÐo cho phÐp cña c¸c lo¹i èng, kh«ng kÓ phÇn cã ren, kh«ng ®îc lín
h¬n 3% ®êng kÝnh danh nghÜa, trong ®ã ®é mÐo ®îc x¸c ®Þnh b»ng hiÖu sè gi÷a
®êng kÝnh lín nhÊt vµ nhá nhÊt ®o ®îc trªn èng khoan.
4. èng v¸ch míi, èng v¸ch söa ch÷a l¹i cÇn ®îc kiÓm tra ®é th«ng suèt tríc khi
dïng. KiÓm tra ®é th«ng suèt b»ng c¸ch cho bé mòi khoan (èng l¾p bª, mòi khoan
cã èng mÉu vµ èng bét) cã ®êng kÝnh thÊp h¬n mét cÊp th«ng qua.
§o¹n èng v¸ch kiÓm tra ph¶i cã chiÒu dµi Ýt nhÊt b»ng 3 lÇn chiÒu dµi bé mòi
khoan.
Khi kiÓm tra ph¶i lÇn lît cho bé mòi khoan th«ng qua lßng èng v¸ch theo 4 h-
íng th¼ng gãc víi nhau.
85

3. Phô lôc 17
C«ng thøc tÝnh to¸n neo vµ kÐo ph¬ng tiÖn næi
1. TÝnh to¸n trë lùc cña dßng níc ®èi víi phÇn ngËp níc cña ph¬ng tiÖn næi
R1 =( f . s + ∅ .F) v2
(kG) (1)
Trong ®ã: f- HÖ sè ma s¸t (víi ph¬ng tiÖn b»ng thÐp lÊy f = 0,17, ph¬ng tiÖn b»ng
gç lÊy f = 0,25 )
S- DiÖn tÝch mÆt ít cña ph¬ng tiÖn. Khi dïng thuyÒn, diÖn tÝch nµy ®îc
tÝnh gÇn ®óng theo c«ng thøc (2).
V- Tèc ®é di ®éng t¬ng ®èi cña níc vµ ph¬ng tiÖn næi (m/s)
∅- HÖ sè trë lùc. Ph¬ng tiÖn ®Çu vu«ng lÊy ∅ = 10, ph¬ng tiÖn cã d¹ng
dßng ch¶y lÊy ∅ = 5.
F- DiÖn tÝch c¶n níc cña ph¬ng tiÖn, lÊy b»ng diÖn tÝch phÇn ngËp níc
cña mÆt c¾t ngang lín nhÊt cña ph¬ng tiÖn.
2. TÝnh diÖn tÝch mÆt ít cña thuyÒn:
S = L (2T+ 0,85B ) (m2
) (2)
Trong ®ã:
L - ChiÒu dµi cña thuyÒn, m.
B - ChiÒu réng cña thuyÒn, m.
T- ChiÒu s©u ngËp níc cña thuyÒn, m.
3. TÝnh søc c¶n do giã g©y ra ®èi víi ph¬ng tiÖn (phÇn trªn mÆt níc), R2 :
R2 = K2.Ω .P (KG) (3)
Trong ®ã :
K2 ; HÖ sè bæ sung lÊy tõ 0,2 - 0,1
víi vËt ®Æc lÊy K2=1,0; víi c¸c dµn liªn kÕt lÊy K2 = 0.4
Ω : DiÖn tÝch ®ãn giã (m2
)
P : Lùc giã tÝnh to¸n trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch (kG/m2
).
4. TÝnh chiÒu dµi d©y neo, L:
86
lx
h
l0

4. L= 5h + h
hR
q
2 2
+ = lo + lx
Trong ®ã:
R - Tæng trë lùc (kG)
q - Träng lîng mét mÐt d©y neo (kG/m)
h - ChiÒu cao tõ ®¸y s«ng ®Õn mÆt thuyÒn (m).
lo = 5h
lx = ChiÒu dµi phÇn d©y neo n»m trªn ®¸y s«ng (m)
Chó ý:
- §o¹n d©y neo gÇn neo chñ nªn lµm b»ng xÝch.
- Khi x¸c ®Þnh chiÒu cao h, cÇn xÐt trêng hîp mùc níc cã thÓ lªn cao nhÊt
trong khi khoan.
- Khi x¸c ®Þnh tæng trë lùc cho neo ph¶i xÐt víi trêng hîp bÊt lîi nhÊt.
5. Chän neo: X¸c ®Þnh träng lîng cÇn thiÕt cho neo, W :
a) Neo s¾t h¶i qu©n (cã hai mòi neo vµ ®ßn ngang).
- Khi ®¸y s«ng lµ c¸t:
W =
R
5 6~
(kG)
- Khi ®¸y s«ng lµ ®Êt :
W =
R
8 12~
(kG)
b) Neo b»ng khèi bª t«ng hay rä ®¸:
- Khi ®¸y s«ng lµ c¸t:
W = (1 ~ 1,5) R (kG)
- Khi ®¸y s«ng lµ ®¸ hoÆc cuéi:
W = (2 ~ 3) R (kG)
Trong ®ã:
W - Träng lîng cÇn thiÕt tÝnh to¸n cña neo, ,kg
R - Trë lùc ph©n bè cho neo, kG.
6. Chän ph¬ng tiÖn lai d¾t theo c«ng thøc Eps:
Eps=
R V.
75
(m· lùc)
Eps - C«ng suÊt lai d¾t
R - Tæng trë lùc ®èi víi ph¬ng tiÖn. kG.
V - Tèc ®é di chuyÓn t¬ng ®èi cña ph¬ng tiÖn ®èi víi dßng níc (m/s)
Ghi chó: - TÝnh to¸n tæng trë lùc rÊt phøc t¹p. Tuy nhiªn cã thÓ tÝnh gÇn ®óng
theo c¸ch tÝnh trë lùc cho neo.
- Tèc ®é lai d¾t nªn lÊy lµ 1m/s.
Phô lôc 18
87

5. Trang bÞ m¸y mãc, dông cô vµ vËt liÖu tiªu hao
dïng cho c«ng t¸c lÊy mÉu, ®o ®¹c vµ ghi chÐp
A . B¶ng kª c¸c dông cô phôc vô cho c«ng t¸c lÊy mÉu, ®o ®¹c vµ ghi chÐp.
(TÝnh cho mét tæ khoan)
B¶ng 18.1
Sè thø
tù
Tªn vËt liÖu - dông cô §¬n vÞ Sè lîng
1
2
3
4
§ång hå cã kim d©y
B¶ng ®en 70 x 100 cm
CÆp b×a cøng cì 22 x 32 cm
C¸c biÓu b¶ng phôc vô tÝnh to¸n vµ tra cøu
c¸i
-
-
-
1
1
2
1
5 Bµn ch©n xÕp cì 50 x 70 cm vµ ghÕ xÕp - 1
6 Hßm ®ùng dông cô vµ tµi liÖu cì kho¶ng
40 x 60 x 20 cm (cã thÓ lµm kÕt hîp víi bµn)
- 1
7
8
9
10
Thíc gç dµi 2 - 3 m cã kh¾c ®Õn cm
Thíc thÐp dµi 10 - 20m
Dông cô ®o mùc nø¬c vµ chiÒu s©u trong lç
khoan
Dông cô ®o nhiÖt ®é níc trong lç khoan
c¸i
-
c¸i
-
1
1
1
1
11
12
13
14
C¸c lo¹i dông cô lÊy mÉu ®Êt nguyªn d¹ng
Dông cô lÊy mÉu níc kiÓu sim«n«p hoÆc
kiÓu chai liªn hoµn
Nåi nÊu parafin ∅ 15 - 30cm
Hßm chuyÓn mÉu ®Êt nguyªn d¹ng (mçi hßm
®ùng 6 mÉu)
bé
-
c¸i
-
1
1
1
6
15 Hép ®ùng mÉu ®Êt nguyªn d¹ng - 30-50
16
17
18
19
20
Hßm chuyÓn mÉu níc (mçi hßm ®ùng 4 chai
lÝt )
Dao gät ®Êt lìi b»ng vµ dµi 15 cm
Thïng ®ùng mÉu ®Êt kh«ng nguyªn d¹ng
Khay t«n cì kho¶ng 50 x 50 cm thµnh cao
5 cm
Thíc th¼ng vµ thíc ch÷ A
-
con
c¸i
-
bé
2
1
40
2
1
+ C¸c lo¹i dông cô lÊy mÉu trang bÞ theo kh¶ n¨ng vµ t×nh h×nh ®Þa chÊt cô
thÓ
+ C¸c hép vµ thïng ®ùng mÉu , dù tÝnh cho 2 bé ®Ó lu©n chuyÓn sö dông .
B . B¶ng kª c¸c vËt liÖu tiªu hao cÇn dïng cho tæ khoan
88

6. ( Dù trï theo khèi lîng c«ng tr×nh th¨m dß cô thÓ )
B¶ng 18.2
Sè
TT
Tªn dông cô vËt liÖu §¬n vÞ Ghi chó
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
NhËt ký khoan
Nh·n mÉu ®Êt nguyªn d¹ng
Nh·n mÉu ®Êt hå s¬
Nh·n mÉu níc
Bót ch× ®en
Bót mùc
PhÊn tr¾ng
S¬n ®á
Sæ kü thuËt cña tæ khoan
V¶i mµn
Parafin
Tói ni l«ng c¸c cì
Hßm ®ùng lâi ®¸
Hßm ®ùng mÉu ®Êt lu
Tê
-
-
-
c¸i
-
hép
-
Sæ
m
Kg
c¸i
-
-
Dïng cho ®Êt vµ ®¸
Cì 20 x 27 cm
C. trang bÞ m¸y vµ dông cô ®o ®¹c tèi thiÓu cho mét ®¬n vÞ khoan §CCT
B¶ng 18.3
Sè
TT
Tªn dông cô thiÕt bÞ
§¬n
vÞ
Sè
lîng
Ghi chó
1
2
3
4
5
6
M¸y kinh vÜ ®äc chÝnh
x¸c 1' hoÆc 30"
M¸y cao ®¹c cã ®é bµn
ngang
Mia cao ®¹c
Gia l«ng
Thíc thÐp 30-50m
PhÝch ®o
C¸i
-
-
-
-
-
1
1
1
3
1
11
§©y lµ dông cô tèi
thiÓu
trong ®iÒu kiÖn c«ng
t¸c tËp trung.
Trong ®iÒu kiÖn c«ng
t¸c kh¸c cÇn xÐt
bæ xung thiÕt bÞ cho
hîp lý.
PHô LUC 19
89

7. Phô Lôc 20
90

8. Phô lôc 21
§Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè trong lç khoan
A. Qui ®Þnh chung
21.1- §Ó dÒ phßng c¸c sù cè xÈy ra, ®iÒu chñ yÕu lµ ph¶i biÕt nh÷ng diÔn
biÕn qu¸ tr×nh ®· khoan, ®Æc ®iÓm cña c¸c líp ®Êt ®¸ ®· khoan qua, ®ång thêi ph¶i
chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh cña quy tr×nh khoan.
91

9. 21.2- Khi xÈy ra sù cè, kÝp trëng vµ tæ trëng khoan ph¶i biÕt nh÷ng ®iÒu
sau ®©y :
- Nguyªn nh©n vµ ®é s©u xÈy ra sù cè;
- T×nh tr¹ng vµ thÕ n»m cña cét dông cô khoan, t×nh h×nh v¸ch lç khoan ë
®o¹n xÈy ra sù cè.
21.3- Khi cã sù cè ph¶i lËp biªn b¶n sù cè vµ c¸ch gi¶i quyÕt sù cè lç khoan .
MÉu vµ néi dung biªn b¶n xem phô lôc 1-10.
B. §Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè kÑt dông cô khoan
21.4- §Ó tr¸nh kÑt dông cô khoan (mòi khoan, èng bét, èng lâi v.v...) cÇn chó
ý :
1. Khi khoan vµo nh÷ng tÇng ®¸ phong ho¸ nghiªm träng , c¸c tÇng ®Êt cã
thÓ bÞ sôt lë nhiÒu , v÷a sÐt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng b¶o vÖ thµnh v¸ch th×:
- Ph¶i h¹ èng v¸ch vµ dïng lo¹i èng bét ®Çu v¸t h×nh mãng ngùa;
- Kh«ng ®Ó ®Çu èng bét ë trong ®o¹n ®Þa tÇng bÞ sËp lë;
- NÕu võa khoan võa h¹ èng v¸ch th× kh«ng ®îc ®Ó ®Çu trªn cña èng bét
n»m díi ch©n èng v¸ch;
- Kh«ng th¸o cÇn khoan ë nh÷ng tÇng ®Êt ®¸ bÞ sôt lë.
2. Khi khoan xoay vµo tÇng ®¸ mÒm cã nhiÒu bét khoan, ph¶i chó ý ®Õn l-
îng níc röa b¬m vµo lç khoan. NÕu thÊy m¸y b¬m lµm viÖc kh«ng b×nh thêng hoÆc
tèc ®é quay cña trôc khoan gi¶m dÇn th× ph¶i keã cét dông cô khoan lªn ®Ó kiÓm
tra m¸y b¬m vµ èng dÉn níc. Khi kÐo cét dông cô khoan lªn, kh«ng ®îc t¾t m¸y b¬m
ngay mµ ph¶i kÐo lªn Ýt nhÊt lµ 2 ~3 m råi míi t¾t m¸y b¬m.
Trong trêng hîp m¸y b¬m yÕu, kh«ng thæi hÕt ®îc bét ra khái lç khoan th×
thØnh tho¶ng ph¶i cho èng l¾p bª xuèng vÐt hÕt bét råi míi tiÕp tôc khoan.
Khi h¹ cét dông cô khoan xuèng ®¸y lç khoan ph¶i ®Æc biÖt chó ý vµ thùc
hiÖn theo c¸c hêng dÉn cña ®iÒu 6.6.9.
3. Tríc khi lÊy mÉu ph¶i ngõng khoan ®Ó b¬m níc röa lç khoan cho s¹ch bét
®¸ råi míi chÌn vµ bÎ mÉu .
21.5- Khi mòi khoan ®· bÞ kÑt do mïn khoan l¾ng ®äng hoÆc do v¸ch lç
sËp lë, cã thÓ dïng tay khoan hoÆc thiÕt bÞ thuû lùc n©ng, Ðp, bÈy lªn xuèng
nhiÒu lÇn råi phèi hîp giòa têi vµ tay khoan (HoÆc thiÕt bÞ thuû lùc) võa bÈy vµ
kÐo lªn.
NÕu cã thÓ ®îc vÉn ®Ó mòi khoan quay ®ång thêi b¬m níc röa víi ¸p lùc vµ
lu lîng lín nhÊt .
Sau khi ®· dïng c¸c biÖn ph¸p trªn mµ vÉn kh«ng ®îc cã thÓ cho ®ãng t¹ ngîc
®Ó cøu kÑt nhng nªn h¹n chÕ biÖn ph¸p nµy.
92

10. 21.6- Trong trêng hîp kh«ng cøu kÑt cho toµn bé cét dông cô khoan ®îc th×
th¸o dÇn cÇn khoan råi cho khoan chôp lÊy ®o¹n dông cô khoan cßn l¹i. Th¸o cÇn
khoan ®Õn ®o¹n nµo ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ mµ quyÕt ®Þnh .
21.7- §Ó tr¸nh sù cè kÑt khoan khi khoan b»ng guång xo¾n (do mòi khoan
ph¸ ë ®Çu cét dông cô khoan bÞ mßn vµ cã ®êng kÝnh b»ng hoÆc nhá h¬n ®êng
kÝnh cña gu«ng xo¾n, do sù di chuyÓn cña d©y têi chªnh víi vÞ trÝ ban ®Çu so víi
miÖng lç khoan, do c¸c kÝch chèng trong qu¸ tr×nh khoan bÞ dÞch chuyÓn, hoÆc lç
khoan bÞ cong do t¨ng ¸p lùc qu¸ lín ®èi víi cét dông cô khoan vµ ®¸y lç khoan v.v..),
trong qu¸ tr×nh khoan cÇn lu ý nh÷ng ®iÒu sau ®©y :
1. §Æt m¸y khoan thËt b»ng ph¼ng.
2. NÕu nÒn khoan lµ ®Êt yÕu , cÇn ph¶i ®Æt thªm v¸n ë ®Õ kÝch chèng cña
m¸y khoan.
3. Thêng xuyªn theo dâi lç khoan vµ theo dâi ®é th¼ng gi÷a guång xo¾n vµ
trôc khoan.
4. Sö dông c¸c rßng räc kÐp.
21.8- §Ó gi¶i quyÕt sù cè kÑt khoan khi khoan b»ng guång xo¾n, nÕu ®·
dïng mäi biªn ph¸p cøu kÑt th«ng thêng mµ vÉn kh«ng ®îc, cã thÓ ¸p dông biÖn
ph¸p khoan ngîc vµ th¸o dÇn c¸c ®o¹n guång xo¾n. Sau ®ã kÐo toµn bé cét dông cô
khoan cßn l¹i lªn b»ng têi .
Ghi chó :
- NÕu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trªn mµ kh«ng ®îc th× ph¶i ngõng quay cét dông
cô khoan råi ®æ vµo lç khoan 2 ÷ 3 thïng níc hoÆc ®Êt Èm, c¸t ít sau ®ã cho khoan
xoay ngîc vµ n©ng dÇn cét dông cô khoan lªn.
-. Khi kÐo cét dông cô khoan lªn b»ng têi th× ®ång thêi dïng c¸c lo¹i Clª xoay
cét dông cô khoan theo híng ngîc chiÒu kim ®ång hå vµ th¸o bít guång xo¾n ra.
21.9- Khi cã sù cè kÑt khoan do khoan vµo tÇng ®Êt cã tÝnh tr¬ng në lín th×
gi¶i quyÕt b»ng c¸ch h¹ èng v¸ch xuèng qua ®o¹n v¸ch lç khoan bÞ xÖ råi lùa chiÒu
kÐo mòi khoan lªn. NÕu nÆng qu¸ th× dïng kÝch hoÆc têi tay ®Ó kÐo (Kh«ng ®îc
khoan chôp vµ ®ãng t¹ ngîc ).
21.10- §Ó ®Ò phßng sù cè kÑt khi khoan déng liªn tôc cét dông cô khoan ph¶i
chó ý nh÷ng ®iÓm sau:
1. Ph¶i h¹ liªn tôc èng v¸ch sao cho ch©n èng v¸ch lu«n lu«n xuèng gÇn ®Çu
mòi khoan vµ kh«ng ®îc ®Ó vai mòi khoan xuèng qua ch©n èng v¸ch.
2. Ph¶i thêng xuyªn theo dâi xem cã c¸t trµo ra miÖng trªn cña mòi khoan
kh«ng (NÕu lµ khoan vµo tÇng c¸t ) ®Ó tr¸nh sù cè kÑt khoan.
3. Theo dâi vµ ®iÒu khiÓn têi ªm thuËn, tr¸nh hiÖn tîng giËt c¸p vµ ®ång thêi
lu«n lu«n gi÷ cho d©y c¸p cuèn ®Òu vµo tang têi vµ kh«ng bÞ vÆn xo¾n.
4. Ph¶i thêng xuyªn ®iÒu chØnh c¸p kh«ng ®Ó c¸p bÞ chïng qu¸ hoÆc c¨ng
qu¸.
93

11. 5. Khi h¹ cét dông cô khoan xuèng th× võa ph¶i më bé phËn ly hîp ma s¸t võa
ph¶i hµm nhÑ tay têi ®Ó tr¸nh hiÖn t¬ng d©y c¸p lång ra theo qu¸n tÝnh.
21.11- §Ó gi¶i quyÕt sù cè kÑt khoan khi khoan déng th× ¸p dung c¸c biÖn
ph¸p t¬ng tù nh ®èi víi khoan xoay. NÕu lµ sù cè r¬i mòi khoan, ®øt c¸p th× gi¶i
quyÕt theo c¸c biÖn ph¸p nh ®èi víi trêng hîp ®øt gÉy dông cô khoan.
C. ®Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè ®øt g·y dông cô khoan
21.12- Trong qu¸ tr×nh khoan ®Ó tr¸nh sù cè ®øt gÉy dông cô khoan cÇn chó
ý c¸c vÊn ®Ò sau ®©y :
4 Kh«ng sö dông lo¹i cÇn khoan vµ c¸c lo¹i èng nøt r¹n hoÆc mßn qu¸ quy
®Þnh.
2 Khi h¹ cét dông cô khoan vµo lç khoan nªn chó ý cho lo¹i míi xuèng díi, lo¹i
cò lªn trªn.
3. Khi l¾p cÇn khoan ph¶i dïng Clª vÆn thËt chÆt.
4. Khi gi¶i quyÕt sù cè b»ng biÖn ph¸p dïng kÝch hoÆc b»ng c¸ch ®ãng t¹
ngîc, ph¶i hÕt sùc thËn träng võa lµm võa quan s¸t nÕu kh«ng thÊy chuyÓn ph¶i
ngõng l¹i ®Ó t×m biÖn ph¸p kh¸c.
5. Khi khoan trong tÇng ®¸ nøt nÎ lín, tÇng cuéi sái kh«ng ®Òu h¹t hoÆc
khoan l¹i lÊy lâi ®¸ r¬i th× nªn dïng ¸p lùc nhá tèc ®é khoan chËm hoÆc trung b×nh.
6. Kh«ng ®îc t¨ng ¸p lùc däc trôc khoan qu¸ lín, kh«ng ®îc t¨ng ®ét ngét tèc ®é
quay hoÆc ¸p lùc däc trôc.
21.13- §Ó gi¶i quyÕt sù cè ®øt g·y dông cô khoan trong lç khoan, tuú theo
®iÒu kiÖn thùc tÕ cã thÓ dïng c¸c dông cô sau ®©y, ®Ó lÊy lªn:
1. Ta r« ®u«i chuét (ren ngoµi)
2. Tar« h×nh chu«ng (ren trong)
3. Tar« h×nh chu«ng cã mãc ®Þnh híng .
4. Mòi khoan èng l¾p bª.
5. èng lâi, èng v¸ch ®Ëp th¾t mét ®o¹n , ®a xuèng chôp lÊy dông cô bÞ gÉy ë
trong lç khoan råi cho ®¸ chÌn ®Ó lÊy lªn .
6. Mãc c¸p, k×m cÆp v.v...
D. §Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè èng v¸ch
21.14- §Ó tr¸nh sù cè èng v¸ch cÇn chó ý:
1. Tríc khi h¹ èng v¸ch cÇn kiÓm tra têi, d©y c¸p, c¸c thiÕt bÞ n©ng h¹ vµ èng
v¸ch.
2. Kh«ng ®îc h¹ xuèng lç khoan èng v¸ch cha cã ®ãt. Kh«ng dïng èng v¸ch cã
®ãt cã r¨ng bÞ cïn hoÆc cã hiÖn tîng nøt r¹n.
3. Khi xoay l¾c èng v¸ch b»ng kÑp kh«ng nªn nèi tay ®ßn qu¸ dµi.
94

12. 21.15- §èi víi sù cè èng v¸ch cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p díi ®©y ®Ó gi¶i
quyÕt:
1. Trong trêng hîp èng v¸ch r¬i xuèng lç khoan, nÕu ®o¹n r¬i ë n«ng, cã thÓ
cho ®o¹n èng v¸ch xuèng nèi trùc tiÕp råi kÐo lªn. NÕu ®o¹n r¬i ë s©u th× dïng ta r«
r¨ng ph¶i ®Ó lÊy lªn.
2. NÕu èng v¸ch bÞ ®øt gÉy dïng tar« r¨ng ph¶i v¨n vµo ®Ó kÐo lªn .Khi
phÇn díi cña èng v¸ch bÞ ®Êt ®¸ bã chÆt kh«ng lÊy lªn ®îc b»ng tar« r¨ng ph¶i th×
cã thÓ dïng tar« r¨ng tr¸i (Lóc nµy ph¶i dïng cÇn khoan r¨ng tr¸i) ®Ó th¸o ®o¹n gÉy råi
cho èng v¸ch kh¸c hoÆc tar« r¨ng ph¶i xuèng nèi trùc tiÕp ®Ó kÐo lªn.
G. ®Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè r¬i dông cô khoan
21.16- §Ó tr¸nh hiÖn tîng dông cô khoan bÞ r¬i xuèng lç khoan cÇn chó ý:
1. Tríc khi n©ng h¹ dông cô khoan ph¶i kiÓm tra ®é nh¹y cña têi, phanh h·m,
quang mãc vµ c¸c dông cô n©ng h¹ kh¸c.
2. Khi l¾p cÇn khoan, mòi khoan, èng lâi ph¶i vÆn thËt chÆt. NÕu dông cô
nµo cã ®Çu ren bÞ chên, ph¶i lo¹i ra ®Ó tr¸nh tuét ren.
3. Khi khoan guång xo¾n ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra t×nh h×nh vµ chÊt lîng
c¸c chèt gi÷a c¸c ®o¹n guång xo¾n vµ ®Çu nèi 6 c¹nh (®Çu nèi nµy dÔ bÞ r¬i ra do
lùc qu¸ lín ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh khoan).
4. Khi khoan déng ph¶i thêng xuyªn theo dâi t×nh h×nh vµ chÊt lîng cña d©y
c¸p.
5. Khi lµm viÖc trªn miÖng lç khoan ph¶i thËn träng ®Ó tr¸nh tuét tay r¬i c¸c
phô tïng khoan (K×m, bóa, Clª, èc vÝt...) vµo lç khoan.
6. Khi nghØ khoan hoÆc ®ang söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ trªn miÖng lç
khoan ph¶i ®Ëy kÝn miÖng lç khoan l¹i.
21.17- §Ó gi¶i quyÕt sù cè r¬i dông cô khoan cã thÓ sö dông c¸c dông cô ®·
nªu ë ®iÒu 2-6-13 .
§èi víi c¸c lo¹i phô tïng khoan nh Clª, k×m bóa, èc vÝt ... r¬i vµo lç khoan, tuú
theo vËt r¬i vµ t×nh h×nh thùc tÕ cã thÓ dïng mòi khoan hom, èng lâi nhåi nhùa ®-
êng hoÆc ®Êt sÐt Ên xuèng ®¸y lç ®Ó vËt r¬i dÝnh vµo råi l«i lªn.
§Ó lÊy c¸c ®o¹n guång xo¾n r¬i xuèng ®¸y lç khoan th× dïng cÇn khoan ®Æc
biÖt (§· ®îc trang bÞ theo m¸y khoan) vµ mét ®o¹n guång xo¾n (®Ó dÉn híng) cïng
víi c¸c chu«ng chôp hoÆc chu«ng cã mãc ®Þnh híng cã r¨ng tr¸i, dïng tay Ðp vµ xo¨y
dÇn dÇn cét dông cô khoan ngîc chiÒu kim ®ång hå cho ®Õn khi c¸c dông cô nµy
ngµm vµo phÇn dông cô ®· bÞ r¬i trong lç khoan. Sau ®ã n©ng dÇn toµn bé cét
dông cô khoan lªn b»ng têi kÕt hîp víi xoay b»ng tay theo chiÒu ngîc chiÒu kim
®ång hå.
Khi khoan déng hoÆc lóc n©ng h¹ cét dông cô khoan mµ d©y c¸p bÞ døt vµ
cét dông cô khoan r¬i xuèng lç khoan th× dïng mãc xo¾n ®¬n hoÆc kÐp ®Ó lÊy lªn.
NÕu ®øt c¸p s¸t m¨ng x«ng th× dïng mãc c©u ®Ó kÐo cét dông cô khoan lªn.
H. ®Ò phßng vµ söa ch÷a l¹i lç khoan bÞ cong
95

13. 21.18- §Ò phßng lç khoan bÞ cong cÇn chó ý c¸c ®iÓm díi ®©y:
1. M¸y khoan vµ gi¸ khoan ph¶i ®îc ®Æt trªn nÒn b»ng ph¼ng, ch¾c ch¾n
®Ó khi khoan kh«ng bÞ lón.
2. Kh«ng dõng cÇn khoan, èng lâi cong qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp.
3. Khi khoan më lç hoÆc ®ang khoan tõ tÇng cøng chuyÓn sang tÇng mÒm
(hoÆc ngîc l¹i) kh«ng nªn khoan víi tèc ®é nhanh vµ ¸p lùc lín qu¸, nªn dïng èng lâi
dµi ®Ó khoan.
4. Khi khoan gÆp hang hèc ph¶i dïng lo¹i èng lâi dµi h¬n chiÒu cao cña hang
Ýt nhÊt lµ 0,5m hoÆc h¹ èng v¸ch qua hang råi khoan tiÕp.
21.19- NÕu ®· ph¸t hiÖn thÊy lç khoan bÞ cong ph¶i söa l¹i ngay. Khi söa lç
khoan cong nªn söa l¹i tõ tÇng ®Êt ®¸ t¬ng ®èi mÒn vµ cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p
sau :
1. Trong tÇng ®Êt ®¸ mÒm (tõ cÊp I - cÊp IV) nÕu lç khoan bÞ cong kh«ng
nghiªm träng l¾m , cã thÓ nèi dµi èng lâi hoÆc l¾p thªm èng bét ®Ó khoan söa ®é
cong .
2. NÕu lç khoan bÞ cong trong tÇng ®Êt ®¸ cøng, nªn dïng v÷a xi m¨ng lÊp
hÕt ®o¹n cong. Sau 28 giê míi cho mòi khoan cã èng lâi dµi xuèng khoan l¹i.
Ghi chó : Khi söa l¹i lç khoan cong chØ ®îc khoan víi tèc ®é chËm (sè 1) vµ ¸p lùc
võa ph¶i (díi 20 kG ).
I. §Ò phßng sù cè khi khoan vµo ®Þa tÇng cã hang ®éng
21.20- Khi khoan trong ®¸ v«i ,®¸ ®«l«mÝt, th¹ch cao ,cÇn chó ý ®Ò phßng
hiÖn tîng tôt bÊt ngê cét dông cô khoan.
Nh÷ng hiÖn tîng b¸o hiÖu s¾p khoan tíi hang ®¸ lo¹i cacbon¸t lµ:
- BÞ mÊt níc ®ét ngét , khoan kh«ng xuèng.
- TiÕng m¸y næ ®øt qu·ng, kh«ng cã tiÕng ¨n ®¸ ë ®¸y lç.
- Lâi ®¸ lÊy lªn cã dÊu vÕt bÞ ¨n mßn hoÆc cã th¹ch nhò b¸m vµo , hay lâi ®¸
bÞ vì n¸t , tû lÖ lÊy lâi rÊt thÊp.
21.21- §Ó ®¶m b¶o chÊt lîng kü thuËt cña lç khoan khi khoan trong c¸c tÇng
®¸ v«i, ®«l«mÝt, th¹ch cao, cÇn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh sau ®©y :
1. Mçi hiÖp khoan kh«ng ®îc khoan qua 0,5 m.
2. Khi lÊy lâi ph¶i thao t¸c cÈn thËn, nhÑ nhµng ®Ó ®Ò phßng lâi r¬i xuèng
hang.
3. Khi ®ang khoan thÊy cã hiÖn tîng kh¸c thêng nh ®· nªu ë ®iÒu trªn th×
ph¶i ngõng khoan, ghi chÐp kü nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt vµo nhËt ký (hiÖn tîng, c¶m
gi¸c tay khoan,lîng níc röa, ®é s©u khoan v.v... ). sau ®ã tiÕp tôc khoan víi ¸p lùc vµ
tèc ®é thÊp.
4. Ghi chÐp vµ theo dâi ®é s©u khoan cÈn thËn, liªn tôc ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh
vÞ trÝ r¬i khi cã hiÖn tîng r¬i tôt cét dông cô khoan.
96

14. 5. Khoan qua ®Ønh hang vµ khoan ®Õn ®¸y hang ph¶i ngõng khoan ®Ó ®o
®é s©u ®Ønh hang, ®¸y hang, bÒ dµy hang, m« t¶ vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c ®Æc
®iiÓm vÒ ®Þa tÇng, ®Þa chÊt thuû v¨n trong hang .
6. Khi khoan tiÕp ph¶i t×m hiÓu t×nh h×nh líp ®¸ ë ®¸y hang ®Ó ph¸n ®o¸n
t×nh h×nh vµ ph¹m vi ph¸t triÓn tiÕp cña hang.
7. Khi n©ng cét dông cô khoan lªn ph¶i ®Ò phßng sù cè mòi khoan víng ph¶i
®Ønh hang.
21.22- §Ó ®Ò phßng lç khoan bÞ cong cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt sau ®©y:
Khi khoan c¸c hang lín ph¶i dïng èng ®Þnh híng vµ mòi khoan hîp kim ®Ó
khoan. Sau khi khoan qua hang mét ®o¹n cã thÓ dïng tiÕp mòi khoan bi.
Môc lôc
PhÇn thø nhÊt - C¸c ®iÒu Quy ®Þnh ....................................................................... 3
1 - Quy ®Þnh chung ......................................................................................... 3
2- Quy ®Þnh tríc khi khoan ............................................................................. 6
3- Quy ®Þnh x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ cao ®é miÖng lç khoan ............................ 7
A. X¸c ®Þnh vÞ trÝ lç khoan ..................................................................... 7
B. X¸c ®Þnh cao ®é miÖng lç khoan ......................................................... 9
4 - Quy ®Þnh lµm nÒn (sµn) khoan vµ l¾p r¸p thiÕt bÞ khoan ...................... 10
A. Lµm nÒn (sµn) khoan ....................................................................... 10
97

15. B. L¾p dùng gi¸ khoan .......................................................................... 12
C. L¾p r¸p thiÕt bÞ khoan ..................................................................... 14
5- Quy ®Þnh vÒ khoan trªn s«ng níc ............................................................ 15
A. Quy ®Þnh chung ............................................................................... 15
B. ThiÕt kÕ lùa chän ph¬ng tiÖn næi ®Ó khoan trªn s«ng níc ............ 16
C. Quy ®Þnh neo ch»ng ph¬ng tiÖn næi vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m
an toµn cho ph¬ng tiÖn næi ........................................................... 16
6- Quy ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p khoan ........................................................... 18
A. Chän ph¬ng ph¸p khoan .................................................................... 18
B. Khoan déng ....................................................................................... 19
C. Khoan Ðp b»ng mói khoan èng l¾p bª, mòi khoan hom .................. 22
D. Khoan xoay b»ng mòi khoan ruét gµ, mòi khoan lßng m¸ng,
mòi khoan th×a ....................................................................................... 22
E. Khoan xoay guång xo¾n .................................................................. 22
G. Khoan xoay b»ng mòi khoan hîp kim, mòi khoan hîp kim lßng ®«i.....24
H. Khoan xoay b»ng bi .......................................................................... 29
7- Quy ®Þnh vÒ viÖc n©ng h¹ dông cô khoan ............................................ 34
A. N©ng vµ h¹ dông cô khoan ................................................................ 34
B. H¹ vµ nhæ èng v¸ch .......................................................................... 35
8- Quy ®Þnh vÒ viÖc gia cè v¸ch lç khoan -
chèng mÊt níc vµ ng¨n níc trong lç khoan ................................................ 34
A. Gia cè v¸ch lç khoan b»ng dung dÞch sÐt (bentonit) ........................ 36
B. Gia cè v¸ch lç khoan b»ng èng v¸ch ................................................. 37
C. Chèng mÊt níc trong lç khoan ........................................................... 38
D. Ng¨n níc trong lç khoan ............................................................................
9- Quy ®Þnh theo dâi, ®o ®¹c vµ ghi chÐp trong
qu¸ tr×nh khoan ....................................................................................... 42
10- Quy ®Þnh lÊy mÉu ®Êt, ®¸, níc ............................................................. 43
A. MÉu thÝ nghiÖm ................................................................................ 44
B. MÉu ®¸ .............................................................................................. 48
C. MÉu níc ............................................................................................. 49
D. LÊy mÉu níc trong lç khoan .............................................................. 50
E. LÊy mÉu níc mÆt ............................................................................. 52
G. MÉu lu ............................................................................................... 53
11- Quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c kÕt thóc lç khoan ............................................ 54
A. Quy ®Þnh chung ............................................................................. 54
98

16. B. NghiÖm thu lç khoan ........................................................................ 54
C. LÊp lç khoan ..................................................................................... 54
D. C«ng t¸c th¸o dän dông cô m¸y mãc ................................................. 55
E. C«ng t¸c vËn chuyÓn ........................................................................ 56
PhÇn thø hai - C¸c Phô lôc ............................................................................... 57
I - Phô lôc b¾t buéc
Phô lôc 1: B¶n thiÕt kÕ lç khoan ................................................................... 57
Phô lôc 2 : B¶n ghi kÕt qu¶ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ cao ®é lç khoan . 58
Phô lôc 3 : X¸c ®Þnh ®é dèc ta luy nÒn khoan .......................................... 59
Phô lôc 4 : Ph©n cÊp ®Êt ®¸ theo ®é khã, dÔ khi khoan .............................. 61
Phô lôc 5 : Ph©n lo¹i h¹t (trßn) theo kÝch thíc (TCVN 5747-1993) ................ 64
Phô lôc 6 : Nh÷ng dÊu hiÖu ®Ó x¸c ®Þnh tªn ®Êt ë hiÖn trêng ................ 65
Phô lôc 7 : X¸c ®Þnh tr¹ng th¸i vµ tÝnh chÊt cña ®Êt t¹i hiÖn trêng ........... 66
Phô lôc 8 : Híng dÉn ghi chÐp nhËt ký khoan vµ mÉu cña nhËt ký khoan . .68
Phô lôc 9 : C¸c lo¹i phiÕu mÉu ................................................................... 75
Phô lôc 10 : Biªn b¶n sù cè lç khoan vµ gi¶i quyÕt sù cè lç khoan................. 77
Phô lôc 11 : Biªn b¶n lÊp lç khoan ...................................................................79
Phô lôc 12 : Biªn b¶n nghiÖm thu c«ng tr×nh .............................................. 80
Phô lôc 13 : Quan tr¾c vµ ghi chÐp mùc níc trong lç khoan ........................ 13
Phô lôc 14 : Tiªu chuÈn kü thuËt cña èng mÉu thµnh máng
(T207-81 hoÆc D1587-74) ..................................................... 82
Phô lôc 15 : Tiªu chuÈn dông cô xuyªn SPT
(Theo Tiªu chuÈn dông cô ASTM D158684) ......................... 83
II - Phô lôc khuyÕn nghÞ
Phô lôc 16 : Tiªu chuÈn chñ yÕu cña c¸c lo¹i èng khoan ................................ 84
Phô lôc 17 : C«ng thøc tÝnh to¸n neo vµ kÐo ph¬ng tiÖn næi ..................... 86
Phô lôc 18 : Trang bÞ m¸y mãc dông cô vµ vËt liÖu tiªu dïng
cho c«ng t¸c lÊy mÉu ®o ®¹c vµ ghi chÐp................................. 88
Phô lôc 19 : Quy c¸ch vµ c«ng dông c¸c lo¹i mòi khoan hîp kim
cã ng¹nh th«ng dông ................................................................. 90
Phô lôc 20 : Quy c¸ch vµ c«ng dông c¸c lo¹i mòi khoan hîp
kim r¨ng nhá th«ng dông .............................................................. 91
Phô lôc 21 : §Ò phßng vµ gi¶i quyÕt sù cè trong lç khoan ........................... 92
99

17. 100