2. 2
Tiparet e katër strukturave të tregut
Konkurrenca
e plotë
Monopoli
Konkurrenca
monopolisitke
Oligopoli
Shumë i
madh
Një
Disa
Pak
E
pakufizuar
S‘ekziston
E
pakufizuar
E kufizuar
Homogjene
Unike
Të
diferencuara
Të diferencuara
ose të
padiferencuara
Lakrat,
karrotat,
patatet
Kompania e
ujit,
energjisë...
Ndërtuesit,
restorantet
Qimetoja,
automobilat
Horizontale.Firma
është çmimpranuese
Pjerrësi rënëse,
relativisht joelastike,
çmimpërcaktuese
Pjerrësi rënëse, por
relativisht elastike.
Pjerrësi rënëse,
relativisht joelastike.
Varet nga reagimi i të
tjerëve.
Lloji i
tregut:
Nr. i
firmave
Liria e
hyrjes
Natyra e
produktit Shembuj
Implikimet në kurbën e
kërkesës së firmës
8. 8
Ju duhet ta dini!
Monopolisti është shitës i vetëm
Monopoli mbrohet nga konkurrenca
përmes barrierave të hyrjes dhe përmes
shpenzimeve më të ulëta.
Prodhimi masiv. Ky prodhim kushtëzon
kursime të larta në shpenzime gjatë
prodhimit, të cilave nuk mund t’u
përballojnë konkurrentët e vegjël
9. 9
Cili është dallimi ndërmjet
monopolit dhe konkurrencës
së plotë?
Në monopol kurba e kërkesës (D)
dhe ajo e të ardhurave marxhinale
(MR) kanë pjerrësi rënëse; në
konkurrencën e plotë ato përbëjnë një
kurbë horizontale.
10. 10
Çfarë është e veçantë për
kurbën e kërkesës te monopoli?
Kurba e kërkesës së
monopolistit dhe kurba e
kërkesës së industrisë është
një kurbë e njëjtë.
11. 11
Çfarë është e veçantë për
monopolet natyrore?
Një firmë e cila do të
prodhojë outputet me kosto
më të ulët në krahasim me dy
apo më shumë firma në
industri.
14. 14
Pse MR < P për të gjitha
njësitë pas outputit të parë?
Për të shitur njësinë shtesë,
çmimi duhet të jetë më i ulët;
kjo ulje e çmimit aplikohet për
të gjitha njësitë dhe jo vetëm për
atë të fundit.
22. 22
Vijim...
p=80 €
ATC= 52.5 €
Q=4
Fitimi =TR-TC=320-210 =110 €
Fitimi për një njësi= 27.5 €
Fitimi = fitimi për një njësi x Q=27.5 x 4=110 €
Për sasinë Q<4 , MR>MC, profiti i përgjithëm i monopolistit
rritet me rritjen e prodhimit.
Për sasinë Q>4, MC>MR, profiti i monopolistit rritet me
zvogëlimin e prodhimit.
23. 23
Fakte:
Të ardhurat marxhinale:p-pjesa e zbritur e çmimit herë
outputi paraprak (Q) ose 80- (12 x 3) =80-36=44
Monopoli nuk do të prodhojë në asnjë rast kur MR është
negativ.
Monopolii nuk do të prodhon me çdo kusht në nivelin e
shpenzimeve më të ulëta mesatare.
Monopolisti prodhon vetëm atëherë kur kërkesa është
elastike (MR>0)
Çmimi duhet të jetë mbi kostot marxhinale P>MC. Përderisa
MR=MC si kusht i maksimizimit të profitit të firmës
monopol, rrjedhimisht konkludohet se P>MC.
24. 24
Fakte
Monopoli nuk ka kurbë të ofertës. Kurba e
ofertës flet për ate se sa do të prodhojë firma
për çdo çmim. Monopoli nuk është
çmimpranues.
Në kushte të shpenzimeve të njëjta monopoli
prodhon më pak nga firma në konkurrencën e
plotë.
Fitimi maksimizohet në afat të gjatë: MR=MC,
në qoftë se p>ATC ose p= ATC
25. 25
Çka është diskriminimi i
çmimit?
Praktika kur shitësi zbaton
çmime të ndryshme për blerës
të ndryshëm për të njëjtin
produkt, pa e arsyetur me
koston e prodhimit.
27. 27
A është monopoli efiçent?
Monopoli karakterizohet me inefiçencë,
sepse resurset nuk alokohen mjaft në
prodhimin e produkteve.
MRS= MRT
MRS= py
px
= MCy
MCx
= MRT
Në kushtet e firmës monopol Py>MCy, prandaj nuk
plotëshohet kushti i Paretos.
28. 28
A është konkurrenca e
plotë efiçente?
Firma në konkurrencën e
plotë, e cila prodhon kur
P = MC arrin një alokim
efiçent të resurseve
33. 33
Strategjia e intervenimit
kundër monopolit
• Mbështetja në tatime,
• Kontrolli i çmimeve
• Prona shtetërore mbi monopolet
Regullimi i veprimtarive shërbyese dhe komunikacionit
(mbikqyrja e çmimeve, sasisë së prodhimit dhe hyrjes
dhe daljes në treg)- përcakton çfarë duhet të bëhet;
Politika antimonopol- përcakton çfar nuk duhet të
bëhet
Nxitja e konkurrencës
AktualeAktuale
Të tejkaluaraTë tejkaluara
34. 34
€20
€15
€10
€5
1 2 3 4
€25
€30
€40
€50
5 6 7 8 9D
MR
Monopoli i rregulluar
LRMC
A
B
C
P
Q
Çmimi
efektiv
LRAC
Çmimi fer i
rregulluar
Çmimi
monopolist
