555555555555555555555

1. 1
แบบเสนอโครงร่างคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33201-33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีและสารสนเทศ
และการสื่อสาร6
ปีการศึกษา 2560
ชื่อโครงงาน การทางานของระบบสมองและการควบคุม
อารมณ์
ชื่อผู้ทาโครงงาน
นาย นันทพงศ์ พิลัยลาภ เลขที่ 20 ม.6/6
ชื่อ อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน
ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2560
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
สมาชิกในกลุ่ม
นาย นันทพงศ์พิลัยลาภ เลขที่ 20ม.6/6
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน(ภาษาไทย)
การทางานของระบบสมองและการควบคุมอารมณ์
ชื่อโครงงาน(ภาษาอังกฤษ)
Brain system and controlled an emotion.
ประเภทโครงงาน โครงงานประเภททฤษฎี
ชื่อผู้ทาโครงงาน นาย นันทพงศ์พิลัยลาภ
ชื่อที่ปรึกษา ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2ปีการศึกษา 2560
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน
การจัดทาโครงงานครั้งนี้มีจุดประสงค์สร้างทฤษฎีการควบคุมอารมณ์ โดยการศึกษาการทางานของสมอง
ในชีวิตประจาวันของเรามีสิ่งเกิดขึ้นมากมายหลายๆคนอาจคิดไม่ถึงว่าเราสามารถควบคุมสมองแต่ดันถูกอารมณ์ควบคุม
แทนสิ่งที่เป็นแบบนั้นเพราะสมองมีโครงสร้างที่สลับซับซ้อนอย่างมากที่เกินกว่าเราจะเข้าใจสิ่งที่เราทาได้ก็คือการหยุดยั้ง
อารมณ์ไม่ให้กระทบต่อผู้อื่นและก่อให้เกิดความขัดแย้งท้ายสุดท้ายนี่ผู้จัดทาหวังว่าอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ศึกษา
เป็นอย่างมาก

3. 3
วัตถุประสงค์
1.เพื่อศึกษาการทางานของระบบสมอง 2.เพื่อศึกษาการควบคุมอารมณ์ 3.อาจนาความรู้นี้ไปประยุกต์ใช้
ในชีวิตประจาวันได้ 4.สามารถควบคุมอารมณ์ได้
ขอบเขตโครงงาน
1.การทางานของสมอง
2.การควบคุมอารมณ์
หลักการและทฤษฎี (ความรู้ หลักการและทฤษฎีที่สนับสนุนโครงงาน)
สมอง(อังกฤษ: Brain) คืออวัยวะสาคัญในสัตว์หลายชนิดตามลักษณะทางกายวิภาค หรือที่เรียกว่า encephalon จัด
ว่าเป็นส่วนกลางของระบบประสาทคาว่า สมอง นั้นส่วนใหญ่จะเรียกระบบประสาทบริเวณหัวของสัตว์มีกระดูกสันหลัง คา
นี้บางทีก็ใช้เรียกอวัยวะในระบบประสาทบริเวณหัวของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอีกด้วย
สมองมีหน้าที่ควบคุมและสั่งการการเคลื่อนไหว, พฤติกรรม และภาวะธารงดุล (homeostasis) เช่น การเต้นของ
หัวใจ, ความดันโลหิต, สมดุลของเหลวในร่างกาย และอุณหภูมิ เป็นต้นหน้าที่ของสมองยังมีเกี่ยวข้องกับการ
รู้(cognition) อารมณ์ ความจา การเรียนรู้การเคลื่อนไหว(motor learning) และความสามารถอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับการเรียนรู้
สมองประกอบด้วยเซลล์สองชนิด คือ เซลล์ประสาท และเซลล์เกลีย เกลียมีหน้าที่ในการดูแลและปกป้องนิวรอน
นิวรอนหรือเซลล์ประสาทเป็นเซลล์หลักที่ทาหน้าที่ส่งข้อมูลในรูปแบบของสัญญาณไฟฟ้าที่เรียกว่า ศักยะงาน (action
potential) การติดต่อระหว่างนิวรอนนั้นเกิดขึ้นได้โดยการหลั่งของสารเคมีชนิดต่าง ๆ ที่รวมเรียกว่า สารสื่อ
ประสาท (neurotransmitter) ข้ามบริเวณระหว่างนิวรอนสองตัวที่เรียกว่า ไซแนปส์ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น แมลงต่าง
ๆ ก็มีนิวรอนอยู่นับล้านในสมอง สัตว์มีกระดูกสันหลังขนาดใหญ่มักจะมีนิวรอนมากกว่าหนึ่งร้อยล้านตัวในสมอง สมอง
ของมนุษย์นั้นมีความพิเศษกว่าสัตว์ตรงที่ว่ามีความซับซ้อนและใหญ่กว่าเมื่อเทียบกับขนาดตัวของมนุษย์
อารมณ์
อารมณ์เป็นพลังที่ทรงอานาจอย่างหนึ่งของมนุษย์อารมณ์อาจเป็นต้นเหตุของสงคราม อาชญากรรม ความขัดแย้งเรื่องเชื้อ
ชาติ ละความขัดแย้ง อื่นๆ อีกหลายชนิดระหว่างมนุษย์ด้วยกัน ในทางตรงกันข้าม อารมณ์เป็นน้าทิพย์ของชีวิต ทาให้ทุกสิ่ง
ทุกอย่าง สวยสดงดงามและน่าอภิรมย์ ความรัก ความสนุกสนาน ความเพลิดเพลิน ความพอใจ หรือความตลกขบขัน ล้วน

4. 4
แต่ทาให้ชีวิต มีคุณค่า และความหมายทั้งสิ้น
อารมณ์มีความสาคัญเช่นเดียวกับการจูงใจดังได้กล่าวแล้ว อารมณ์คืออะไร? อารมณ์คือ หลายสิ่งหลายอย่าง ในทัศนะหนึ่ง
อารมณ์ คือ สภาวะของร่างกายซึ่งถูกยั่วยุ จนเกิดมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาหลายๆ อย่าง เช่น ใจสั่น,ชีพจรเต้นเร็ว,
การหายใจเร็วและแรงขึ้น, หน้าแดง เป็นต้นในอีกทัศนะหนึ่งอารมณ์ คือความรู้สึกซึ่งเกิดขึ้นเพียงบางส่วนจากสภาวะของ
ร่างกายที่ถูกยั่วยุ อาจเป็นความรู้สึกพอใจ หรือไม่พอใจก็ได้อารมณ์ยังเป็นสิ่งที่คนเราแสดงออกมาด้วยน้าเสียง คาพูด สี
หน้าหรือท่าทาง ประการสุดท้ายอารมณ์เป็นได้ทั้ง แรงจูงใจ หรือเป้าประสงค์ ถ้าเป็นอารมณ์ที่น่าพึงพอใจก็เป็น
เป้าประสงค์เชิงนิยต(บวก) ถ้าไม่น่าพึงพอใจก็เป็นเป้าประสงค์เชิงนิเสธ(ลบ)ในแง่ของศัพท์บัญญัติบางท่านใช้คาว่า
"อาเวค" หรือ "ความสะเทือนใจ" แทน "อารมณ์"
แรงจูงใจและอารมณ์ มีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด บ่อยครั้งความโกรธเป็นผู้เร่งเร้าพฤติกรรมทางก้าวร้าว แม้ว่า
พฤติกรรมเช่นนี้ สามารถเกิดขึ้นได้โดยไม่มีความโกรธ อารมณ์สามารถกระตุ้น (activate)และชี้นา (direct) พฤติกรรม ใน
ทานองเดียวกันกับ แรงจูงใจทางชีวภาพ หรือทางจิตใจ อารมณ์อาจเกิดร่วมกับพฤติกรรมที่ถูกจูงใจ ความรู้สึกทางเพศมิได้
เป็นแต่เพียงแรงจูงใจที่ทรงอานุภาพเท่านั้นแต่ยังเป็นต้นตอของความพอใจอย่างยิ่งด้วยอารมณ์สามารถเป็นเป้าประสงค์
เราทากิจกรรมบางอย่าง เพราะเรารู้ว่ามันจะนาความพึงพอใจมาให้
อารมณ์ หมายถึง การแสดงออกของภาวะจิตใจที่ได้รับการกระทบหรือกระตุ้นให้เกิดมีการแสดงออกต่อสิ่งที่มากระตุ้น
อารมณ์สามารถจาแนกออกได้ 2 ประเภทใหญ่
1. อารมณ์สุข คืออารมณ์ที่เกิดขึ้นจากความสบายใจ หรือ ได้รับความสมหวัง
2. อารมณ์ทุกข์ คือ อารมณ์ที่เกิดขึ้นจากความไม่สบายใจ หรือ ได้รับความไม่สมหวัง
อารมณ์พื้นฐานของคนเราได้แก่โกรธ กลัว รังเกียจแปลกใจ ดีใจและเสียใจซึ่งเป็นอารมณ์พื้นฐานที่มีในสัตว์เลี้ยงลูกด้วย
นม สัมพันธ์กับการทางานของระบบลิมบิก (limbic system)ในสมองส่วนกลาง ในคนเรานั้นพบว่ายังมีการทางานของ
สมองส่วนหน้าบริเวณ prefrontal มาเกี่ยวข้องด้วย โดยมีการเชื่อมโยงกับระบบ ลิมบิกที่ซับซ้อนจึงทาให้คนเรามีลักษณะ
อารมณ์ความรู้สึก ที่หลายหลากมากกว่าในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
องค์ประกอบทางอารมณ์
อารมณ์จะประกอบไปด้วยองค์ประกอบ 3ประการ คือ
1. องค์ประกอบด้านสรีระ(Physiologicaldimension) หมายถึง การเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ทางร่างกายที่จะต้องเกิดขึ้น
ควบคู่กับ ปฏิกิริยาทางอารมณ์ เช่น หัวใจเต้นเร็วเหงื่อออกตามร่างกาย หรือ ใบหน้าร้อนผ่าว เป็นต้น อารมณ์ที่
ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสรีระได้มากที่สุดคือ อารมณ์กลัว และ อารมณ์โกรธ อารมณ์กลัวจะก่อให้เกิดการ
หลั่งของฮอร์โมน แอดรีนาลีนจากต่อมแอดรีนัล (Adrenalgland) ส่วนอารมณ์โกรธ จะก่อให้เกิดการหลั่งของ
ฮอร์โมน นอร์แอดรีนาลีน (Noradrenalin)

5. 5
2.องค์ประกอบทางด้านการนึกคิด(Cognitivedimension) หมายถึง การมีปฏิกิริยาด้านจิตใจที่เกิดขึ้น ต่อสถานการณ์
ที่กาลังเป็นอยู่และเกิดเป็นอารมณ์ขึ้นมาเช่นชอบ -ไม่ชอบ หรือ ถูกใจ-ไม่ถูกใจ เป็นต้น
3.องค์ประกอบทางด้านการมีประสบการณ์(Experientialdimension) หมายถึง การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นภายในจิตใจของ
แต่ละ บุคคลซึ่งจะมีความแตกต่างกันไป
การตอบสนองทางอารมณ์ ประกอบด้วยปัจจัยต่างๆ ดังนี้
1. ปฏิกิริยาทางอารมณ์ เช่น การวิ่งหนีจากสิ่งที่เรากลัว
2. การตอบสนองทางระบบประสาทอิสระ เช่นหัวใจเต้นแรงขึ้นและเหงื่อออกบริเวณฝ่ามือเมื่อตกใจกลัว
3. พฤติกรรมที่แสดงออกมา เช่นการยิ้ม หน้านิ่วคิ้วขมวด
4. ความรู้สึก เช่น ความโกรธ ความปีติ ความเศร้าโศก
การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาที่เกิดขึ้นระหว่างที่อามรณ์รุนแรงเป็นผลจากการกระตุ้น ของระบบประสาทเสรี เพื่อเป็นการ
เตรียมพร้อม สาหรับภาวะฉุกเฉิน
ปัจจุบันเชื่อว่า ระบบประสาทส่วนกลางของการตอบสนองทางอารมณ์ ถูกควบคุมโดย และ ซึ่งประกอบด้วย และ อารมณ์
ยังขึ้นอยู่กับสารส่งต่อ พลังประสาท ในสมองปัจจุบันนี้เป็นที่ยอมรับกันว่า"อาการซึมเศร้าเกี่ยวข้องกับระดับของ ที่ลดลง
ยาที่ทาให้ระดับของ ลดลง จะทาให้เกิดอาการซึมเศร้า ส่วนยาต้านซึมเศร้า ทาให้ระดับของ สูงขึ้น
การแสดงออกทางอารมณ์
ก. การแสดงออกทางอารมณ์โดยกาเนิด การแสดงอารมณ์พื้นฐานเป็นสิ่งที่มีมาตั้งแต่กาเนิด เด็กทุกชาติทุกภาษาจะร้องไห้
เมื่อเจ็บปวดหรือเสียใจและหัวเราะเมื่อสุขใจจากการศึกษาเด็กที่ตาบอดหรือหูหนวกตั้งแต่แรกเกิดพบว่า การแสดงออก
ของสีหน้าท่าทาง และท่วงทีกิริยาหลายๆ อย่าง ซึ่งเราเอาไปสัมพันธ์กับอารมณ์ชนิดต่างๆ ได้รับการพัฒนาโดยความสุก
สมบูรณ์ การแสดงออกของอารมณ์เหล่านี้เกิดขึ้นในช่วงอายุที่เหมาะสม แม้ว่าจะไม่มีโอกาสสังเกตได้ในคนอื่นได้เขียน
หนังสือซึ่งพิมพ์ในปี 1872 ท่านกล่าวว่าวิธีแสดงออกของอารมณ์เป็นกระสวนที่ถูกถ่ายทอดทางพันธุกรรม และแต่เดิมมี
คุณค่าเพื่อความอยู่รอด ของชีวิตบางอย่าง เช่นการแสดงความรังเกียจ หรือการไม่ยอมรับ เกิดจากการที่อินทรีย์พยายามขจัด
เอาสิ่งที่ไม่ดีหรือไม่น่าพึงพอใจซึ่งได้กินเข้าไปแล้วการแสดงสีหน้าบางอย่างดูเหมือนจะมีความหมายสากล โดยมิได้
คานึงถึงวัฒนธรรมในที่ซึ่งคนเราได้รับการเลี้ยงดู เมื่อเอาภาพแสดงสีหน้าของความสุข ความโกรธ ความเสียใจ ความ
รังเกียจความกลัว และความประหลาดใจ มาแสดงต่อคนชาวอเมริกัน บราซิล ซิลี อาเจนตินาและญี่ปุ่น คนเหล่านี้ไม่มี

6. 6
ความยากลาบากในการบอกความแตกต่างของอารมณ์แต่ละชนิด พวกชาวเขาและชาวเกาะที่อยู่ห่างไกลความเจริญก็บอกได้
เช่นกัน
ข. บทบาทของการเรียนรู้ในการแสดงออกทางอารมณ์ แม้ว่าการแสดงออกของอารมณ์บางอย่างมีมาตั้งแต่กาเนิดเป็นส่วน
ใหญ่แล้วแต่อารมณ์ก็อาจได้รับการดัดแปลงมากมายโดยการเรียนรู้ ตัวอย่าง ความโกรธ อาจแสดงออกมาโดยการต่อสู้โดย
การใช้ภาษาที่ก้าวร้าว หรือโดยการลุกออกไปนอกห้อง แน่นอนการออกจากห้องหรือการใช้คาหยาบมิใช้การแสดงความ
โกรธ ซึ่งมีมาตั้งแต่แรกเกิดการแสดงออกทางอารมณ์ทางสีหน้าและท่าทาง อาจแตกต่างกันในแต่ละวัฒนธรรม ตัวอย่าง
ชาวจีนมีการแสดงออกทางอารมณ์บางอย่างแตกต่างจากชาติอื่นๆ อย่างมากการตบมือแสดงถึงความกังวลใจ หรือความ
ผิดหวัง การเกาหูและแก้มบ่งถึงการมีความสุข การแลบลิ้นออกมาแสดงถึงความประหลาดใจ ในสังคมตะวันตก การตบมือ
หมายถึงความสุข การเกาหูแสดงถึงความกังวล และการแลบลิ้นบ่งถึงการยั่วโทสะ
เมื่อมีเหตุการณ์ สถานการณ์ หรือสิ่งเร้าที่กระตุ้นด้านอารมณ์ การเกิดอารมณ์จะมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นทั้งทางร่างกาย
และจิตใจ โดยมีองค์ประกอบหลัก 3ประการ ดังนี้
1. ด้านการรับรู้ เป็นการทางานร่วมกันด้านร่างกายของระบบประสาทรับความรู้สึกจากสิ่งแวดล้อม ส่งผ่านขึ้นไปยัง
สมองเพื่อแปลความหมายและรับรู้ว่าสิ่งกระตุ้นคืออะไร อาจะเรียกว่าเป็นส่วนของความคิดที่เกิดขึ้นต่อสิ่งเร้านั้น
ความคิดจะน้อมนาไปสู่การเกิดอารมณ์ตามมา ถ้าความคิดไปในทางบวก อารมณ์ที่ตามมาก็เป็นอารมณ์ทางบวกถ้า
ความคิดเป็นลบอารมณ์ก็เป็นลบ เช่นกัน
2. ด้านอารมณ์ จากการรับรู้สิ่งเร้าอารมณ์ จะมีการเปรียบเทียบกับประสบการณ์เดิม ทาให้เกิดความรู้สึกที่เป็นอารมณ์
แสดงออกทั้งทางด้านจิตใจและด้านร่างกาย ด้านร่างกายจะกระทบระบบประสาทอัตโนมัติ ส่งผลต่ออวัยวะที่มี
ระบบประสาทอัตโนมัติ เช่นหัวใจเต้นเร็วหน้าแดง เหงื่อซึมเป็นต้น อารมณ์ที่เกิดขึ้นสามารถปรุงแต่งให้การรับรู้
สิ่งเร้าหรือความคิดต่อสิ่งนั้นยิ่งเป็นบวกหรือลบมากขึ้น เช่น เราไม่ชอบสิ่งที่เพื่อนทากับเรา เกิดอารมณ์ไม่พอใจ
อารมณ์อาจทาให้เราคิดถึงความไม่พอใจที่เคยมีต่อเพื่อนคนนี้มาก่อน ยิ่งมีอารมณ์ยิ่งคิด ยิ่งคิดมีอารมณ์ เป้ฯวัฏจักร
3. แรงผลักดัน จากรประสบการณ์ด้านอารมณ์ จะมีผลต่อแรงผลักดันภายในจิตใจ ทาให้อารมณ์ที่เกิดขึ้นต่อสิ่งที่มาเร้า
อารมณ์มีทั้งระดับอารมณ์ที่เหมาะสมสอดคล้องกับตัวกระตุ้น และระดับอารมณ์ที่ไม่เหมาะสม อันเป็นผลมาจาก
4. ประสบการณ์การเรียนรู้และแรงผลักดันภายในจิตใจ ส่งผลต่อลักษณะอารมณ์และแบบแผนของพฤติกรรมที่
ตอบสนอง ตัวอย่าง เช่นบางคนมีแรงผลักดันที่จะโทษว่าตนเองไม่ดี เมื่อทาอะไรผิดพลาดก็จะเกิดอารมณ์เศร้ารู้สึก
ผิดหวังตนเอง ผลักดันให้เป็นคนไม่กล้าทาอะไรเพราะกลัวว่าจะผิด
จากองค์ประกอบของอารมณ์ทั้งสามด้าน เมื่อมีสิ่งเร้าที่กระตุ้นอารมณ์แลเกิดเป็นอารมณ์ขึ้น จะมีการแสดงออกของอารมณ์
ทางน้าเสียงแววตา สีหน้าท่าทาง และกาหนดทิศทางการแสดงออกของท่าทาง เช่นอารมณ์โกรธอาจจะแสดงท่าทางจ้อง
หน้าพูดเสียงดังทุกโต๊ะ ขว้างปาข้าวของ อารมณ์เศร้าแสดงท่าทางคอตก ฟุบหน้าร้องไห้ พุดเสียงเบาอารมณ์ดี แสดง
ท่าทางกระโดดโลดเต้น ยกมีร้องไชโย เป็นต้น

7. 7
สิ่งที่สาคัญคือ การเรียนรู้ความเข้าใจลักษณะทางอารมณ์ของตนเอง สังเกตและติดตาม การเกิดอารมณ์ รวมทั้งการ
แสดงออก ที่ตอบสองต่อ อารมณ์ที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะการเกิดอารมณ์ทางลบที่อาจทาให้เกิดการแสดงออกที่ไม่เหมาะสม
และส่งผลทางลบตามมาได้ การเรียนรู้จักอารมณ์ของตนเอง จะเป็นพื้นฐานในการปรับเปลี่ยนอารมณ์ให้มีการแสดงออกที่
เหมาะสมต่อไป
ลักษณะของอารมณ์ อาจแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ ได้3กลุ่ม
1. อารมณ์ด้านบวก เช่น อารมณ์ดีใจ ภูมิใจสุขใจปลาบปลื้ม พึงพอใจ
2. อารมณ์ด้านลบ เช่นอารมณ์โกรธ เกลียดริษยาเศร้า
3. อารมณ์กลาง ๆ เช่น แปลกใจ ยอมรับ
นอกจากแบ่งออกเป็นสามกลุ่มหลักแล้วอารมณ์ยังสามารถแบ่งได้เป็นกลุ่มๆ ตามระดับความรุนแรงของอารมณ์ โดยในแต่
ละกลุ่ม เป็นอารมณ์ในกลุ่มเดียวกัน แต่จะมีคาทีใช่แทนระดับของอารมณ์แตกต่างกัน ดังนี้
 กลุ่มอารมณ์โกรธ มีหลายลักษณะ เช่น ไม่ชอบใจ ไม่พอใจ ไม่สบอารมณ์ ขุ่นเคืองฉุน โกรธ โมโห เดือดดาล คับ
แค้น เป็นต้น
 กลุ่มอารมณ์กลัว มีหลายลักษณะ เช่น ไม่กล้าเกรงใจหยาดหวาดกลัว ตระหนกขวัญผวา อกสั่นขวัญแขวน เป็น
ต้น
 กลุ่มอารมณ์กังวล มีหลายลักษณะ เช่น ลังเลสองจิตใจสองใจ ไม่แน่ใจไม่มั่นใจห่วงกังวล สับสน อึดอัดใจ
กระวนกระวาย ร้อนใจเป็นต้น
 กลุ่มอารมณ์เกลียด มีหลายลักษณะ เช่นไม่ชอบ รังเกียจเกลียดเหม็นหน้าชิงชัง เป็นต้น
 กลุ่มอารมณ์ดี มีหลายลักษณะ เช่น ดีใจ สบายใจ ชื่นใจร่าเริง สนุกสนาน คึกคัก อิ่มเอิบใจ เป็นสุขปิติตื้นตันใจ
ปลาบปลื้ม ซาบซึ้ง เป็นต้น
การตอบสนองและสรีรวิทยา
เมื่อประสบกับอารมณ์ที่รุนแรง เช่นความกลัว หรือความโกรธ เรารู้ตัวว่ามีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายหลายอย่าง หัว
ใจเต้นเร็วหายใจเร็วขึ้นปากและคอแห้ง กล้ามเนื้อตึง เครียดเหงื่อออกแขนขาสั่นแน่นและอึดอัดในท้อง ส่วนใหญ่ของ
การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาที่เกิดขึ้นระหว่างอารมณ์รุนแรงเป็นผลจากการกระตุ้น sympathetic division ของระบบ
ประสาทเสรี เพื่อเป็นการเตรียมพร้อมร่างกายสาหรับภาวะฉุกเฉิน การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาเมื่ออารมณ์เกิดขึ้นมีดังนี้
1. ความต้านทานทางกระแสไฟฟ้า (electricalresistance)ของผิวหนังลดลง
2. ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น ปริมาตรของเลือดในอวัยวะต่างๆ ของร่างกายเปลี่ยนแปลงไป
3. หัวใจเต้นเร็วขึ้นบางรายอาจมีอาการเจ็บแปลบที่บริเวณหัวใจ
4. การหายใจเร็วและแรงขึ้น
5. รูม่านตาขยายทาให้แสงตกลงไปบนจอภาพ (retina) มากขึ้น

8. 8
6. ขนลุกชัน (goose pimples)
7. การเคลื่อนไหวของกระเพาะและลาไส้ลดลงหรือหยุดไปเลย เลือดจะเปลี่ยนทิศทางจากกระเพาะและลาไส้ไปยัง
สมองและกล้ามเนื้อลาย
8. กล้ามเนื้อตึงหรือกระตุก
9. มีการเปลี่ยนแปลงในส่วนประกอบของเลือดที่เห็นชัดที่สุดคือระดับน้าตาลในเลือดสูงขึ้น เพื่อทาให้พลังงานเพิ่ม
มากขึ้น
ปัจจัยที่เกี่ยวกับอารมณ์
1. พันธุกรรมพันธุกรรมนอกจากมีส่วนในการกาหนดคนเราทางด้านร่างกายแล้ว ยังมีผลต่อลักษณะอุปนิสัยด้วย เด็ก
จะมีลักษณะอุปนิสัยและอารมณ์ของเด็กที่มีมาแต่กานิด ซึ่งเรียกว่าพื้นอารมณ์
2. การเลี้ยงดูและสภาพแวดล้อมสภาพแวดล้อมและการเลี้ยงดูก็มีอิทธิพลต่อพัฒนาการทางด้านอารมณ์ของเด็กใน
ระยะต่อไปเช่นกัน พ่อแม่จึงมีบทบาทอย่างมากต่อพัฒนาการทางอารมณ์ของเด็ก โดยเฉพาะในช่วงต้นของชีวิต
เด็กที่โยเยเลี้ยงยากหากพ่อแม่ให้ความรัก ความอบอุ่น ยอมรับเด็กอย่างที่เด็กเป็นก็ย่อมจะทาให้พื้นอารมณ์ที่
รุนแรงนี้เบาบางลงได้ แต่หากพ่อแม่ไม่อดกลั้น มีการใช้อารมณ์กับเด็ก ก็จะยิ่งทาให้เด็กมีปฏิกิริยาทางอารมณ์ที่
รุนแรงมากขึ้น
3. การทางานของสมองส่วนของสมองที่ทาหน้าที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์มีอยู่หลายแห่งเช่น ระบบลิมบิก (limbic
system) ทาหน้าที่รับรู้และประเมินสถานการณ์ต่างๆ บริเวณที่เรียกว่าอะมิกดาลา (amygdala) เป็นจุดเชื่อมโยงที่
สาคัญระหว่างการประเมินข้อมูลจากประสาทรับรู้ต่างๆ ของสมองบริวเณคอร์ติคัล คอร์เท็ก (Cortical cortex) กับ
การแสดงออกด้านพฤติกรรมของอารมณ์ต่างๆ นอกจากนี้อะมิกดาลายังมีส่วนสาคัญในการรับรู้สิ่งที่เป็นอันตราย
กระตุ้นให้ร่างกายมีการตื่นตัวพร้อมที่จะรับมือต่อสิ่งนั้น จากการทดลองพบว่าในสัตว์ที่ดุร้ายเมื่อผ่าตัดเอาส่วนที่
เป็นอะมิกดาลาออกไป สัตว์จะมีลักษณะเชื่อง เฉยไม่ดุร้ายเหมือนเดิม
4. การทางานของระบบประสาทอัตโนมัติของคนเราแบ่งออกเป็น2ระบบใหญ่ได้แก่ระบบซิมพาเธติกและระบบ
พาราซิมพาเธติก
1. ระบบซิมพาเธติก (Sympathetic nervoussystem) จะทางานเมื่อคนเราสบกับภาวะเครียดหรือตื่นเต้น โดยสาร
สื่อประสาทในสมองที่เกี่ยวข้องคือ นอร์เอพิเนฟริน(norepinephrine) หรือบางครั้งเรียกว่าอะดรีนนาลีน
(adrenaline) ทาให้มีการใช้พลังงานในร่างกายเพื่อการปรับตัวต่อสิ่งที่มากระตุ้นนี้ เกิดการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย
เช่นขณะเดินเข้าบ้านในซอยเปลี่ยวมีชายแปลกหน้า 2คน เดินเข้ามาหามีที่ประสงค์ร้ายระบบซิมพาเธติกก็จะ
ทางานโดยหัวใจเต้นเร็วความดันเลือดเพิ่ม น้าตาลในเลือดสูงขึ้น หายใจลึกและเร็วม่านตาขยายตัวปากคอแห้ง
และกล้ามเนื้อเกร็งตัว เป็นต้น
2. ระบบพาราซิมพาเธติก(Parasympathetic nervoussystem) การทางานจะเด่นเมื่อคนเราอยู่ในสภาวะผ่อนคลาย

9. 9
5. และเป็นภาวะที่มีการเก็บ สะสมพลังงานไว้ในตัวโดยสารสื่อประสาทในสมองที่เกี่ยวข้องคืออะเซทิลโคลีน
(acetylcholine) การเปลี่ยนแปลงของร่างกายจะเป็นไปในทางตรงกันข้ามกับข้างต้น เช่น หัวใจเต้นช้าลงกล้ามเนื้อ
ผ่อนคลาย ระบบย่อยอาหาร และดูดซึมมีการทางานมากขึ้น
ความผิดปกติของระบบทั้งสองนี้ส่งผลต่อภาวะอารมณ์ของคนเราได้ เช่นในโรคไทรอยด์เป็นพิษจะมีการหลั่ง
ฮอร์โมนไทรอยด์ออกมามาก ซึ่งจะไปกระตุ้นให้มีการหลั่งอะดรีนาลีนอกมามาก ผู้ที่เป็นจะมีอารมณ์หงุดหงิดวิตกกังวล
ง่าย หรือแม้แต่ในกรณีทั่วๆ ไปผู้ที่อยู่ในภาวะหิวอาหาร น้าตาลในเลือดจะต่า ซึ่งจะไปกระตุ้นให้ร่างกายหลังอะดรีนาลีนอ
อกมามาก จะเกิดอารมณ์หงุดหงิดฉุนเฉียวได้ง่ายเป็นต้น
6. สภาวะจิตปัจจัยที่กล่าวทั้ง 4ประการข้างต้น ทาให้ดูเสมือนว่าอารมณ์เป็นเพียงปฏิกิริยาตอบสนองตามธรรมชาติที่
คนเรามีต่อสิ่งต่างๆ ที่มากระตุ้น แต่ในความเป็นจริงแล้ว มนุษย์เรามีความสามารถในการกลั่นกรองจัดลาดับ
ความสาคัญของข้อมูลต่างๆ และนอกจากการรับรู้และการประเมินแล้ว การแสดงออกซึ่งอารมณ์ก็ยังไม่ได้เป็นไป
ในแบบอัตโนมัติตามสัญชาตญาณไปเสียทั้งหมด หาแต่ยังมีปัจจัยด้านสภาวะจิตเช่น ความเหนี่ยวรั้งคุณธรรม
จริยธรรม มาประกอบด้วย ซึ่งเป็นลักษณะที่เรียกว่ามีการกากับด้วย "ปัญญา" ตัวอย่าง เช่นมีคนชักชวนให้เรา
ร่วมมือในการโกงการสอบโดยจะให้ค่าตอบแทน เรารู้สึกว่าค่าตอบแทนเป็นเงินจานวนมากและอยากได้เงินมาใช้
คนชักชวนยังบอกว่าโอกาสถูกจับได้น้อยมาก และถ้าหากจับได้เขาจะไม่ชัดทอดความรู้สึกอยากอย่างนี้หากไม่มี
ปัญญาช่วยกากับจะทาให้มีพฤติกรรมตอบสนองไปตามความต้องการ แต่หากใช้ปัญญาไตร่ตรองจะเห็นผลที่
ตามมาโดยเฉพาะสภาวะจิตใจของเราเองที่ทาความผิดแม้ไม่มีใครรู้ก็ตาม การพัฒนาสภาวะจิตให้มีปัญญากากับจึง
ช่วยให้การดาเนินชีวิตพ้นจากความทุกข์จากการยึดติดยึดมั่นในสิ่งต่างๆ
ผลกระทบของอารมณ์
ผลกระทบของอารมณ์ต่อร่างกายที่เห็นได้ชัดคือรบกวนการทางานของความคิด ในขณะที่สภาวะจิตใจเต็มไปด้วยอารมณ์
ประสิทธิภาพในการคิดจะลดลง ไม่ว่าจะเป็นความคิดด้วยเหตุผล หรือการใช้ความสามารถของสมองเพื่อความคิดในด้าน
ต่างๆ เช่นคานวณ ความจา เป็นต้น จะสังเกตว่าในสภาพที่มีอารมณ์ การรับรู้ข้อมูลต่างๆ จะแย่ลง เป็นลักษณะของการขาด
สมาธิ อันเป็นผลจากประสิทธิภาพการทางานของสมองลดลงผลกระทบประการต่อมา ด้านร่างกายจะกระทบต่อระบบการ
ทางานของอวัยวะอื่นๆ โดยเฉพาะอวัยวะที่อยู่ภายใต้การทางานของระบบประสาทอัตโนมัติ เช่น ระบบหัวใจและหลอด
เลือดระบบทางเดินอาหาร แต่ถ้าตกอยู่ภายใต้ภาวะอารมณ์ที่กดดันเป็นเวลานานจะส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่ากาย ทา
ให้ร่างกายอ่อนแอลง มีความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วย
ผลกระทบของอารมณ์ต่อจิตใจและพฤติกรรม เมื่อเกิดอารมณ์ทางลบทาให้สภาพจิตใจของคนคนนั้นไม่แจ่มใสไม่เบิกบาน
ส่งผลต่อวิธีคิดและการแสดงออกทางพฤติกรรมตามมา เช่นในคนที่มีความโกรธแค้นอย่างมาก อาจแสดงพฤติกรรมรุนแรง
โดยไม่สามารถพิจารณาไตร่ตรองให้รอบคอบได้ ผลกระทบต่อจิตใจอีกประการหนึ่งเป็นผลจากการตกอยู่ภายใต้อารมณ์
ทางลบเป็นเวลานานจนไม่สามารถปรับตัวได้ อาจนาไปสู่สภาวะการเจ็บป่วยทางจิต โดยเฉพาะการเกิดโรคซึมเศร้า ซึ่งเป็น

10. 10
ผลจากความกดดันทางอารมณ์เป็นเวลานานจนรู้สึกว่าไม่สามารถหารทางออกได้ เมื่อเกิดภาวะซึมเศร้าลักษณะอารมณ์จะ
หดหู่ ไม่สามารถสนุกได้อย่างที่เคย เบื่ออาหาร นอนไม่หลับเก็บตัว มีความคิดทางลบต่อตนเอง และอาจคิดทาร้ายตนเอง
ผลกระทบของอารมณ์ต่อผู้อื่น การที่สภาวะอารมณ์เป็นบวกหรือเป็นลบส่งผลต่อบุคคลที่อยู่รอบข้าง โดยเฉพาะอารมณ์ทาง
ลบมีผลต่อความสัมพันธ์ของบุคคล เนื่องจากอารมณ์เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการสื่อสารกับผู้อื่น ผลกระทบที่เกิดขึ้นอาจ
เกิดกับบุคคลใกล้ชิด คนในครอบครัว และคนอื่นๆ ที่มีความสัมพันธ์ทางสังคม ตัวอย่างเช่น การสื่อสารระหว่างแม่และ
ทารก อารมณ์จะเป็นองค์ประกอบสาคัญของการสื่อสาร ซึ่งนาไปสู่ความสัมพันธ์ที่ดีหรือไม่ดีได้
การรู้จักเข้าใจอารมณ์ผู้อื่น
นอกจากเข้าใจและรู้จักอารมณ์ของตนเองแล้ว การฝึกสังเกตอารมณ์ผู้อื่นจะทาให้เราสามารถแสดงอารมณ์ของเรา
ตอบสนองผู้อื่นได้เหมาะสม โดยเฉพาะกับคนที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดควรทาความเข้าใจการแสดงออกทางอารมณ์ จะทา
ให้มีความสุขในการใช้ชีวิตร่วมกัน ส่งผลให้สภาพอารมณ์ทั้งของเราและผู้อื่นดีขึ้น เทคนิคในการรู้จักและเข้าใจอารมณ์
ผู้อื่นทาได้ดังนี้
1. ให้ความสนใจการแสดงออกของผู้อื่น โดยการสังเกตสีหน้า แววตา ท่าทาง การพูด น้าเสียงตลอดจนการแสดงออก
อื่นๆ โดยเฉพาะการออกด้านร่างกายมักบอกอารมณ์ได้โดยตรง เพราะบางครั้งเขาอาจไม่พูดบอกความรู้สึกของ
ตนเอง เช่นพ่อแม่ อาจมีความเครียดบางเรื่อง แต่ไม่เล่าให้ลูกๆฟัง หากเราสังเกตการณ์แสดงออกจะรับรู้ได้ และถ้า
ตอบสนองด้วยการเข้าหา ดูแลเอาใจใส่ท่าน อาจช่วยคลายความตึงเครียดลง ในบ้านจะมีบรรยากาศที่ดีขึ้น
2. อ่านอารมณ์ความรู้สึกผู้อื่น จากการสังเกตสนใจแสดงออกของผู้อื่นจะทาให้พอทราบว่าเขารู้สึกอย่างไรแต่บาง
สถานการณ์อาจต้องถามเพื่อให้แน่ใจว่าสิ่งที่เราคิดตรงกับ ความรู้สึกจริงของเขาหรือไม่ เช่นใกล้สอบเราเห็นน้อง
เงียบลงคงจะเครียดเรื่องอ่านหนังสือไม่ทันหากเราเข้าไปปลอบน้องว่าอ่านไปเรื่อยๆ อาจไม่ตรงกับความรู้สึกของ
น้องที่กังวลอยู่ ควรใช้วิธีพูดคุยซักถามด้วยความเอาใจใส่ น้องอาจกังวลไม่เข้าใจคณิตศาสตร์ที่จะต้องสอบเราจะได้
สามารถหาทางช่วยให้ตรงจุดที่เป็นปัญหา

11. 11
วิธีการดาเนินงาน
แนวทางการดาเนินงาน
เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้
งบประมาณ
ขั้นตอนและแผนการดาเนินงาน
ลาดั
บ
ที่
ขั้นตอน สัปดา
ห์
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
ผู้รับผิดชอ
บ
1 คิดหัวข้อ
โครงงาน
2 ศึกษาและ
ค้นคว้า
ข้อมูล
3 จัดทาโครง
ร่าง

12. 4 ปฏิบัติการ
สร้าง
โครงงาน
5 ปรับปรุง
ทดสอบ
6 การทาเอก
สารายงาน
7 ประเมินผ
ลงาน
8 นาเสนอ
โครงงาน
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
สถานที่ดาเนินการ
กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
แหล่งอ้างอิง(เอกสารหรือแหล่งข้อมูลต่างๆที่นามาใช้โครงงาน)
http://www.stou.ac.th/Offices/rdec/udon/upload/socities3_4.html
https://www.novabizz.com/NovaAce/Brain.htm