3 gaia, lur

1. 3.gaia KLIMA ETA ARRISKU
KLIMATIKOAK

2. 1. KLIMAREN GARRANTZIA
 Fenomeno atmosferikoek/metereologikoek
› Erliebea modelatu
› Harrien meteorizazioa erraztu; zoruen eraketan
eragin haundia, elementu kimikoak landareek
hartzeko moduan utzi.
› Klimak landare unitateen banaketa erabakitzen
du.
› Fenomeno atmosferikoen deskribapena egun
batean edo batzutan da eguraldia.
 ONDORIOZ, ESKUALDE KLIMATIKO

3. 2. KLIMAREN OSAGAIAK
 1.HODEIAK
 2.PREZIPITAZIOAK
 3. HAIZEA ETA BARETASUNA

5.  BEHEKO HODEIAK
› Kumuluak:ur likidoz eraturik
› Kumuluninboak: ur likidoz eta izotz kristalez,
zaparradarik haundienak sortzen dituzte.
› Behe lainoa: lurreko hezetasunetik, pagadiak

6. 2. PREZIPITAZIOAK
 Neurtzen dira L/m2. urte
› Klima atlantikoa: Eremu atlantikoan: 2000 l
› Klima mediterraniarra:
800 l
› Subdesertikoa: 400 l
› Desertikoa: 200 l
 Trantsizioa edo
iragapen klima:
mediterraneo eta
atlantikoaren
tartekoa

7.  Nola sortzen dira prezipitazioak?

8.  Kondentsazioa gertatu behar da: ur lurruna
kondentsatu behar da, hortarako aireak
hoztu behar du, hortarako aireak gora egin
behar du…
 Kondentsazio kontzeptua: gasetik likidora
pasatzea
 kondentsatu, kondentsa, kondentsatzen
da/du ad. Lurruna isurkari egoerara igaro. Eguratseko aire masa beroak
gorantz igotzen eta hozten direnean, hodeietako lurrun tanta txikiak
kondentsatu egiten dira eta ur tanta bilakatzen dira.

9.  Prezipitazio konbektibo: haize beroa
igotzean, lurrazaleko alde beeroagoak
ukitzean
 Prezipitazio orografiko: gorabehera
topografikoak (mendiak, mendixkak)
pasatzen denean hodeia. Aire hezea
altitudearekin kondentsatu…Foehn efektua
 Prezipitazio frontala: fronte hotzak eta
beroak

10.  Foehn

11. isotermak
Isobarak

12.  Fronteak
› Tenperatura bera ez duten bi aire masa elkartzen
direnean sortzen dira
› Dentsitate edo tenperatura ezberdineko bi aire
masen arteko banaketa adierazten dute.
› Fronteek prezipitazioak dakartzaten borraska
frontalak eraten dituzte.

15.  HODEI GORRIAK Egunsenti/ilunabarrean
eguzki izpiek bide luzeagoa egin behar dute,
bidean urdina galduz eta hodeietara gorria
iritsiz #KZJaia
 HODEI ZURIAK Zergatik? Hodeietako ur-
tantek eta izotz-kristalek eguzki-izpien kolore
(uhin-luzera) guztiak sakabanatzen
dituztelako. #KZJaia
 HODEI BELTZAK Oso potoloak dira, ur-tanta
askorekin. Ondorioz, eguzki izpiak ez dira

16. Tornadoak
Haize zurrunbiloak, tamainaz txikiak baina intentsitate haundikoak.
500 km/h abiadura hartzera iritsi daiteke.
Estatu Batuetan izaten dira sarriena, nahiz eta EH-n ere agertzen diren.

17. Zergatik bira ematen dute tornadoek erloju orratzen kontrako alderantz?

18. Coriolis efektua
https://www.youtube.com/watch?v=45xgRLm-DYs

19. Urakanak= zikloi tropikalak= tifoiak= zikloiak
Itsasaldean sortzen dira, ozeano beroetan sortzen dira eta depresioek parte
hartzen dute.
Depresioen aire bero hezea zurrunbilo moduan igotzen da. Kumuluninboak
sortzen dira, euri jasak eragingo dituztenak.
Urakanaren begian eguraldi ona!

20. Galernak
Kantauri itsasoko gertaera ohikoenetako bat da.
Egun bero eta bareetan bat-batean sortzen den haize bortitza, mendebaldetik
ipar mendebalderakoa
Iragartzea zaila da, ez baitira eguraldi mapatan agertzen. Gainera aska
barometrikoa egoten da (antizikloia eta isobara batetik besterako tarte haundia)

21. Tanta hotza
Depresio txiki eta hotz bat isolatua gelditzen da(“tanta” deitzen zaio horri)-
Tanta hotzaren osaketa, itsasaldetik gertatzen da, uda amaieran edo udazken
hasieran.
Sasoi horretako tenperatura altuek itsasoa lurruntzea dakarte, aire bero hezeek
gorantz egiten dute, haize hotzarekin topatzean, prezipitazio indartsuak ematen
dira. https://www.youtube.com/watch?v=RQ4r6UkGsvI
1983 abuztuak 23,
Bilbo
43 pertsona hil ziren

22. Batez ere mediterraneoan ematen dira.
Frente polar hotz bat mendebaldeko Europaruntz desplazatzen da eta aire heze
eta beroarekin topo egiten du. Hezetasun guzti hau kondentsatu eta oso ekaitz
haundiak eragiten ditu.
Prezipitazioak hain dira haundiak eta bat-batekoak, ezen galera material eta
pertsonalak eragin ditzakeen. UHOLDEAK.

23. El niño eta La niña
El niño egoera: https://www.youtube.com/watch?v=nPZDOgL0nxw
Alisio haizeak aldatu egiten dira. Ur beroa ez da mendebalderantz
mugitzen. Prezipitazioak ekialdeko kostan (Hegoamerika). Lehorteak
Ozeanian.
La niña egoera: alisioak indartu egiten dira. Prezipitazio eta urjasa
haundiak.
Estatu Batuetan urakan eta ekaitz tropikal kopurua haunditu.
Termoklinaren igoera eta arrantzari egundoko aberastasuna.
Hegoamerikan lehorteak eta Ozeanian prezipitazio arriskutsuak.

27. Lehorteak
Lehortearen arrazoi nagusiak izaten ahal dira metereologikoak,
Baina beste batzuk ere bai:(“El niño”)
· Lurraren erabilera desegokia
· Lurraren degradazioa
· Baso mozketa
Fenomeno guzti hauek lurraren gainean hezetasuna ez egotea dakarte,
Ez da berdina baso bat egotea edo landareria galdu duen zonalde bat.