Atmosferaren sorrera, egitura eta kutsadurari buruzko azalpena.

3. ➢ Lurra hasieran suzko nukleo bero bat zen, gas eta hautsez inguratuta.
➢ Denbora pasa ahala, Lurra hozten hasi gainazala solidotu.
➢ Lur-barrualdea bero jarraitu; sumendiek (CO2 , N2 , ur-lurruna…) kanporatu.
➢ Lurra hozten jarraitu, ondorioz lurruna likido bihurtu; oraindik gasak
kanporatzen jarraitu.
➢ Bizitza mikroskopioa agertu eta prozesu biokimikoak egiten hasi, hauen
artean fotosintesia → CO2 gasa O2 -an bihurtu.
ondorioz

5. Atmosfera 5 kapa nagusiz eta ozono-geruzaz osatua dago:
➢ Troposfera: Lurretik gertuen dagoen geruza; bertan gertatzen dira fenomeno meteorologiko guztiak
(euria, haizea…). Atmosferako airearen masa osoaren %75 dago bertan, baita ia ur lurrun guztia ere.
k
➢ Estratosfera: gasak geruzetan separatuta daude beren pisuaren arabera, horien artean ozono-geruza;
gainera, beste geruzak ez bezala, hemen tenperatura handitu egiten da altuera igotzean, ozonoak Eguzki-
izpiak xurgatzen dituelako.
m
➢ Mesosfera: bertan airearen masaren %0,1 bakarrik aurkitzen da, hau oso garrantzitsua da ionizazioa eta
erreakzio kimikoak gertatzeko. Hemengo gasek meteoritoak frenarazten dituzte, horregatik ikusten ditugu
izar-uso modura.
k
➢ Termosfera: hemen atomo asko ionizatuta daude, alegia, elektrikoki kargatuta daude Eguzkiaren
erradiazio ultramorearengatik; honen ondorioetako bat aurora borealak dira..
k
➢ Exosfera: atmosfera azken kapa da; hemen grabitateak hain indar txikia dauka gasengan ze partikula
batzuk espezioruntz ihes egin dezakete. Hemen egon ohi dira satelite artifizialak.

7. BEROTEGI EFEKTUA
Zer da?
➢ planeta baten atmosferatik datorren erradiazio termikoaren bidez planeta horren gainazala atmosferarik izango ez balitz baino
goragoko tenperatura batera berotzen duen prozesua da.
➢ berotegi-efektuko gasek (BEG) sortzen dute. ( karbono dioxidoak (CO2) eta metanoak (CH4)).
Mekanismoa
➢ Eguzkitik etorritako izpiek lurra jo eta berotzen dute, baina lurrak, hozteko, izpi horiek islatu egiten ditu eta atmosferara berriz
itzultzen ditu. Horrela lurraren energia balantzea konstante mantentzen da. Substantzia organikoak erretzen direnean, karbono
dioxidoa sortzen da, eta hori atmosferan meta daiteke. Horren ondorioz, atmosferan aurkitzen diren zenbait gasek edo lurrun
asko duen atmosferak izpi infragorriei eutsi egiten die, eta ez die uzten espaziora ihes egiten; horregatik, energia balantzearen
oreka apurtu egiten da, beroa metatu egiten da eta, bistan denez, berotzea areagotu.
Ondorioak
➢ Honek, ingurunean eta kliman aldaketa handiak sortzen ditu
gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
gggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggggg
gggggggggjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjgoooooooooooooggggoggqqggqqqqqqqqqggggggggggggqqqqqqgqqqqqqqqqqq
qqqqqqqqqqqqqqqqqqquuuguuuuuuuuuuuuuuqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqq
qqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqqWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWQQWQWQWQWQ
WQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQW
QWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQ
WQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWQWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WQQQQQQQQQQQQQQQQQWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWKOKOKOKOKOKOKOKOKOKO
KOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOK
OKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKO
KOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOK
OKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKO
KOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOK
OKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKO
KOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOKOK
O

8. OZONO GERUZA
Zer da?
➢ Lurraren atmosferako gas geruza da, ozono (O3) kontzentrazio handia du.
➢ Geruza honek eguzkiaren frekuentzia handiko argi ultramorearen %97-99a xurgatzen du.
Arazoak
➢ Ozono geruza kapa arriskuan jarri da azken urte hauetan, horregatik Asanblea General de las Naciones Unidas, 1987 irailaren 16an,
Montrealgo protokoloa sinatu zuten (ozono geruza babesteko)
Konponbideak.
➢ Klorofluorkarbonatoaren nibelak jaitsi egin dira. Konposatu kimiko hauek dira ozono geruza hondatzen hari direnak. Hilabetero
kutsaduraren %1 murriztu dute.
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
MMMMMMMMMMMMMMMMWWWWWWWWWWWMKWWWWWWWWWWEEEEEEWWWWWWWWW
WEOOOOOOOOOOOOWWWWOWWWWWWWWWWWWWWWWWWEOOOOOOOOOOOOOOOOWW
WOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOWWWWEEEEXWWWWWWWXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQY99999999
9999999999999999WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMWWWWWWWWWWWMKWWWWWWWWWWEEEEEE
WWWWWWWWWWEOOOOOOOOOOOOWWWWOWWWWWWWWWWWWWWWWWWEOOOOOOOO
OOOOOOOOWWWOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOWWWWEEEEXWWWWWWWXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQQ
QQQQY9999999999999999999999