1. 2. Gaia PLANETAREN
GERUZA JARIAKORRAK Gure atmosferaren ozono geruza non dago?
Ozono geruzak zertarako balio du?
Zergatik sortzen dira haizeak?
Zergatik sortzen dira urtaroak?
Zergatik egiten du hotz haundia gau izartsuetan? Horrek ba al du loturarik
goizean ikusten den ihintzarekin?
Zer dute berezi Ternua, Peru eta Angolako kostaldeek hain arrantzagune
onak izateko?
2. ATMOSFERA
2. Atmosferaren egitura
https://www.youtube.com/watch?v=M6JngxwhOrM
Troposfera: 10km. Beheko partean tenperatura handiena.
Tenperatura minimoa goian -51ºC.
Estratosfera: 10km-60km. Ozono geruza. Bere gehieneko
tenperatura 0º-4ºC artean. Ozonoak izpi ultramoreak xurgatzen dituelako.
Mesosfera: 60-80km. Tenperatura jeitsi, -83ºC arte. Izotz hodeiak.
Termosfera edo ionosfera: osagaiak ionizatu eta eguzki
irradiazio guztia xurgatu. 1000 ªC. Tenpertaura altuena.
Exosfera: Atmosferaren azken geruza 9600 kmra arte. Oso dentsitate
baxua.
https://www.youtube.com/watch?v=caw2vVRAFcI
3. 3. Atmosferaren dinamika
Atmosferan zirkulazio horizontal eta bertikalak
ematen dira. Horien sortzaileak dira atmosferan
sortzen diren tenperatura aldeak eta hauenak
eguzki irradiazio banaketa ezberdina Lurrean.
a) Latitudea :Ekuadorrean gehiago, poloetan
gutxiago
b) Errotazio ardatza: Urtaroen arabera. Urtaroak
zergatik sortzen dira?
c) Azaleko materialak: Itsasoan edo lurrean
7. Atmosferaren dinamikan eragina duten faktoreak
Presioa
Hezetasuna
Tenperatura
PRESIOAK ERAGINDAKO AIRE MASEN
HIGIDURA BERTIKALA
Depresioa edo borraska
Antizikloia
Antizikloien eta depresioen arteko aire mugimenduak
8. Atmosferaren dinamika orokorra
a) Zirkulazio zelula tropikalak
b) Konbekzio zelula polarrak
c) Tarteko latitudeetako konbekzio zelulak
9. 4. Atmosferaren funtzioak
Iragazki babesgarria
Ozono geruza: UV-ultramore eta IR (infragorri).
Berotegi efektua
Ionosfera: X eta Gamma izpiak xurgatu
Klimaren erregulazioa:
Albedoaren eragina: Izotz masek % 50-70 islatzen
dute (gehien islatzen dutenak). Beraz izotz masak
desagertuta, tenperatura igotzen da.
Berotegi efektu naturala
