Microsoft word 7 3 pdf

7. Sınıf Üniteler
216
Öğrenme Alanı : Fiziksel Olaylar
3. Ünite : Yaşamımızdaki Elektrik
Önerilen Süre : 16 ders saati
A. Genel Bakış
Bu ünite, 6. sınıfta yer alan iletken, yalıtkan, direnç kavramlarına ek olarak soyut
kavramlar olan yük, elektrik akımı ve gerilim kavramlarını veren bir içeriğe sahiptir. Ünitede
elektriklenme çeşitleri ile elektrik yükleri tanıtılarak sürtmeyle cisimlerin sadece temas
yüzeylerinin artırıldığı, dolayısıyla iki çeşit (temas ve etki) elektriklenme çeşidi olduğu
vurgulanmıştır. Öğrencileri çeşitli kavram yanılgılarına götürebileceğinden “Statik Elektrik =
Durgun Elektrik” ifadesi (elektriklenmede yüklerin hep durgun olduğu, yıldırım vb.
olaylarda yüklerin akmayacağı vb.) verilmemiş, elektriklenme olayı bir yük dengesizliği ve
yük alışverişi olarak ifade edilmiştir. Ayrıca elektriklenme olayı ile ilgili günlük hayatta
çeşitli örneklere değinilmiştir. Bunun yanı sıra pillerin, akülerin vb. elektrik enerjisi
kaynaklarının belli bir gerilimlerinin olduğunu ve kapalı bir elektrik devresine bir elektrik
akımı sağladığını, tıpkı bir su tesisatındaki su akışı, su pompası, su boruları, musluk ve suyun
akışına benzeterek verilmesi ön görülmektedir .
Bu ünite işlenirken soyut kavramlar olan akım ve gerilimin bir elektrik devresinde
ampermetre ve voltmetre kullanılarak nasıl ölçüleceği, akım-gerilim-direnç ilişkisini verirken
bu ölçümlere dayandırma esas alınmıştır. Ayrıca ünitede, ampullerin (dirençlerin) seri-paralel
bağlanması durumunda devrede ne gibi değişiklikler olacağını; bu bağlama şekillerinin
günlük hayatta kullanım amaçlarına göre nasıl değiştiğinin verilmesi hedeflenmektedir. Bu
ünite, öğrencilerin deney yapmalarının yanı sıra, bir elektrik devresindeki problemi, istenen
şartlara uygun olarak çözmelerini teşvik edecek öğrenme etkinliklerini içermektedir.
Ünitede verilen öğrenme, öğretim ve değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir.
Öğretmenler fizikî şartları da dikkate alarak tüm öğrencilerin etkin katılımını sağlayacak
uygun bir öğrenme ortamı hazırlamalıdır. Ünitede öğrencilerin, giriş etkinliğinde yer alan
sürtmeyle elektriklenme konusundaki ön bilgilerini hatırlaması, dokunma ve etki ile
elektriklenme kavramları için temel oluşturur. Öğrencilerin bu etkinlikleri yaparken çeşitli
tahminlerde bulunmaları, bu tahminleri test etmeleri ve problem çözmeleri teşvik edilerek alt
sınıflarda edindikleri bilimsel süreç becerilerini geliştirmeleri hedeflenmektedir. Öğrenciler,
“El El Üstünde” öğretim ve değerlendirme etkinliği ile elektrik akımı, üreteç, açık-kapalı
devre kavramlarını rol yaparak öğrenmeye çalışır. Bu etkinliğin gerçek hayata benzeyen ve
benzemeyen yönleri yorumlanır.
B. Ünitenin Amacı
Bu ünitede öğrencilerin; elektriklenme çeşitlerini ve teknolojideki uygulama
alanlarını, elektrik akımı ve gerilim kavramlarını anlamaları, bir elektrik devresindeki akımı
ve gerilimi ölçebilmeleri, akım-gerilim-direnç ilişkisini kavramaları, ampullerin seri-paralel
bağlanma şekillerini ve günlük hayatta kullanım amaçlarını keşfetmeleri hedeflenmektedir.

217
C. Ünitenin Odağı
Bu ünitenin odağı, elektrik devrelerindeki yük-akım-gerilim ve direnç kavramları
etrafında farklı basit elektrik devreleri oluşturmanın yanında devre elemanlarının birbirleriyle
ilişkisini deney, araştırma ve gözleme dayalı etkinliklerle araştırmak ve öğrencilerin deney
araç-gereçlerini kullanma becerilerini geliştirmektir.
.
Ç. Önerilen Konu Başlıkları
• Cisimleri Dokunarak/Dokunmadan Elektrikleyelim
• Yıldırımdan Korunalım
• Elektrik Akımı Nedir?
• Akımı ve Gerilimi Ölçelim
• Ampulleri Seri ve Paralel Bağlayalım
• Elektrik Akımı Az Dirençli Yolu Tercih Eder!

218
D. Ünitenin Kavram Haritası
BU KAVRAM HARĐTASI SADECE ÖĞRETME Đ BĐLGĐLE DĐRMEK VE Ü ĐTE ĐÇĐ DEKĐ
KAVRAMLARI BĐR BÜTÜ HALĐ DE GÖSTERMEK AMACIYLA VERĐLMĐŞTĐR. BU
KAVRAMLAR KULLA ILARAK FARKLI KAVRAM HARĐTALARI DA OLUŞTURULABĐLĐR.

219
E. Ünite Kazanımları ve Etkinlikler
ÖĞRE ME ALA I: FĐZĐKSEL OLAYLAR 3. Ü ĐTE: YAŞAMIMIZDAKĐ ELEKTRĐK
Ü ĐTE KAZA IMLAR ETKĐ LĐK ÖR EKLERĐ AÇIKLAMALAR
YAŞAMIMIZDAKĐELEKTRĐK
1. Elektriklenme ve çeşitleri ile ilgili olarak
öğrenciler;
1.1. Bazı maddelerin veya cisimlerin birbirlerine temas
ettirildiğinde elektriklenebileceğini fark eder.
1.2. Aynı yolla elektriklendikten sonra aynı cins iki
maddenin birbirlerini dokunmadan ittiğini, farklı
cins iki maddenin ise birbirlerini dokunmadan
çektiğini deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31).
1.3. Deneysel sonuçlara dayanarak iki cins elektrik
yükü olduğu sonucuna varır (BSB-31).
1.4. Elektrik yüklerinin pozitif (+) ve negatif (-) olarak
adlandırıldığını belirtir.
1.5. Aynı elektrik yüklerinin birbirini ittiğini, farklı
elektrik yüklerinin ise birbirini çektiğini ifade eder.
1.6. Negatif ve pozitif yüklerin birbirine eşit olduğu
cisimleri, nötr cisim olarak adlandırır.
1.7. Yüklü bir cismin başka bir cisme dokundurulunca
onu aynı tür yükle yükleyebileceğini ve bu
cisimlerin daha sonra birbirini itebileceğini
deneyerek keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31).
1.8. Elektriklenme olaylarında cisimlerin negatif yük
alış-verişi yaptığını ve cisimler üzerinde pozitif
veya negatif yük fazlalığı (yük dengesizliği)
oluştuğunu ifade eder.
1.9. Elektroskopun ne işe yaradığını, tasarladığı bir araç
üzerinde gösterir (BSB-18, FTTÇ-5).
↸↸↸↸ Cisimleri Elektrikleyelim
Öğrenciler, yünlü bir kazağa sürttükleri bir balonu cama veya duvara
yaklaştırdıklarında neler olabileceği hakkında tahminlerde bulunur ve
tahminlerini test ederler. Sonra öğrenciler iki gruba ayrılır. 1. gruptaki
öğrenciler, ebonit çubuğu veya plastik bir tarağı yünlü bir kumaşa; 2. gruptaki
öğrenciler ise cam bir çubuğu, ipek bir kumaşa sürter. Sonra gruplar ebonit
ve cam çubukları, alüminyum folyodan yapılmış iple astıkları küçük toplara
dokundurmadan yaklaştırır. Gruplar gözlemlerini karşılaştırarak tartışır.
Daha sonra öğrenciler, üç gruba ayrılır. 1. grup yünlü kumaşa sürttükleri ve
ortalarından iple bağlı iki plastik çubuğun sürtülen taraflarını birbirine
yaklaştırarak gözlemlerini kaydeder. 2. grup, aynı denemeyi iki cam çubuğu
ipek kumaşa sürterek; 3. grup ise bir plastik çubuğu, yünlü kumaşa ve bir cam
çubuğu ipek kumaşa sürterek tekrarlar. Bu etkinlik sonucunda her bir grup
kaydettiği gözlem sonuçlarını birleştirerek bir tablo oluşturur. Bu tablodan
yola çıkarak öğrenciler, aynı ve farklı cins maddelerin elektriklendikten sonra
birbirleri ile etkileşme durumlarını ifade eden genel bir yargıya varır (1,1;
1.2; 1.3).
↸↸↸↸ Dokundur ve Gör
Öğrenciler, “Elektriklenen cisimler birbirlerine dokundurulduğunda acaba
nasıl davranır?” sorusuna ilişkin tahminlerde bulunur. Daha sonra
elektriklediği bir ebonit çubuğu (plastik çubuğu) küçük bir top hâline getirip
iple astığı bir alüminyum folyoya yaklaştırır. Yaklaştırma esnasında
alüminyum topun hareketini tahmin eder. Topun plastik çubuğa değdikten
sonraki hareketini gözlemler. Ön bilgilerini de kullanarak topun çubuğa
değmeden önceki ve değdikten sonraki her iki durumunu yorumlamaya çalışır
(1.7).
↸↸↸↸ Bir Elektroskop Yapalım
Öğrenciler, cisimlerin yüklü olup olmadığını ve yüklü ise yüklerinin türü
hakkında nasıl yorum yapılabileceğini test etmek için basit araç ve gereçlerle
(alüminyum folyo yaprakları, kavanoz, çivi vb.) bir elektroskop yapar.
Yüklediği cisimleri yaptığı elektroskopun topuzuna önce yaklaştırır, sonra
dokundurur. Her denemede gözlem sonuçlarını kaydeder. Daha sonra sınıfa
gerçek bir elektroskop getirilir. Öğrencilerden kendi elektroskopları ile gerçek
elektroskobu karşılaştırmaları istenir (1.9).
??? Sürtünme, elektriklenmeyi
kolaylaştırıcı (etkileşme yüzeyini
artıran) bir etkendir. Burada
önemli olan temas yüzeyidir. Bu
nedenle öğrenciler
“Elektriklenme sürtünme ile
oluşur.” kavram yanılgısına
düşmemelidir.
[!] Elektriklenme ile ilgili
etkinlikler nemli ortamlarda
sonuç vermediğinden kuru bir
ortam tercih edilmelidir.
[!] 1.8 Negatif yüklerin
elektronlar, pozitif yüklerin ise
protonlar olduğu 4. Ünite olan
“Maddenin Yapısı ve Özellikleri”
ünitesinde verilecektir.
[!] Elektriklenme konusundaki
(+), (-) sembolleri matematikteki
toplama ve çıkarma işlemleri ile
karıştırılmamalıdır.
↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik : Okul Dışı Etkinlik : Ders Đçi Đlişkilendirme : Diğer Derslerle Đlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı : Sınırlamalar : Ara Disiplinlerle
Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)

220
1.10. Yüklü cisimlerden toprağa, topraktan yüklü cisimlere
negatif yük akışını “topraklama” olarak adlandırır.
1.11. Cisimlerin birbirine dokundurulmadan etki ile
elektriklenerek zıt yükle yüklenebileceğini deneyerek
keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31).
1.12. Elektriklenmenin teknolojideki ve bazı doğa olaylarındaki
uygulamaları hakkında örnekler vererek tartışır (FTTÇ-5).
↸↸↸↸ Haydi Yükler Toprağa!
Öğrenciler, yün kumaşa sürterek yükledikleri bir balonu elektroskobun
topuzuna dokundurmadan yaklaştırır. Yaprağın hareketini gözlemleyerek
gözlem sonucunu kaydeder. Daha sonra balonu uzaklaştırmadan yaprakların
bulunduğu metal çubuğun en alt ucuna dokunarak yaprağın hareketini
gözlemleyerek sonuçlarını kaydederler. Önce ellerini çeker, bir süre sonra da
balonu uzaklaştırırlar. Yine elektroskobun yaprağının hareketini
gözlemleyerek sonuçlarını tartışır ve yorumlarlar. Öğrenciler bu etkinliğin
sonucunda elektroskobun yapraklarına ellerini dokundurduklarında basit bir
topraklama yaptıklarının farkına varırlar (1.10, 1.11).
↸↸↸↸Yıldırımdan Korunalım
Öğrenciler, günlük yaşamda elektriklenmenin uygulamaları (fotokopi
makineleri, çakmaklar, paratonerler vb.) ile ilgili araştırma yapar. Bir doğa
olayı olan “yıldırım düşmesi” konusunda bilgi edinerek korunma yolları ve
binalardaki paratonerlerin önemi ile ilgili araştırmalarda bulunur.Araştırma
sonuçlarını arkadaşlarına sunarlar (1.12).
[!] 1.10 Toprağın yani
yerkürenin aslında çok
büyük bir nötr cisim
olduğu hatırlatılmalıdır.
[!] 1.11 Cisimleri etki ile
yüklemek için topraklama
yapılması gerektiği
vurgulanmalıdır.
Afetten Korunma ve
Güvenli Yaşam
(1.12-9 )
Tahmin Et-Gözlemle-
Açıkla
2. Elektrik devrelerindeki akım, gerilim ve direnç ilişkisi ile
ilgili olarak öğrenciler;
2.1. Elektrik akımının bir çeşit enerji aktarımı olduğunun farkına
varır.
2.2. Elektrik enerjisi kaynaklarının, devreye elektrik akımı
sağladığını ifade eder.
2.3. Elektrik devrelerinde akımın oluşması için kapalı bir devre
olması gerektiğini fark eder.
2.4. Bir elektrik devresindeki akımın yönünün üretecin pozitif
kutbundan, negatif kutbuna doğru kabul edildiğini ifade eder
ve devre şeması üzerinde çizerek gösterir.
2.5. Ampermetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi kurarak
gösterir (BSB-17, 18).
↸↸↸↸ Elektrik Akımı edir?
Öğrenciler, ampul, duy, anahtar, pil ve bağlantı kablolarından oluşan bir
elektrik devresi kurar. “Acaba hangi durumlarda lamba söner?” sorusuna
cevap teşkil edecek tahminlerde bulunur. Örneğin; devrede pil, akü vb. bir
elektrik enerjisi kaynağı olmadığında, anahtar açıkken devre
tamamlanmadığında ne olacağını tahmin eder. Tahminlerini test edecek
denemeler yapar ve deneme sonuçlarını kaydeder. Sonuçta ampulün
yanabilmesi için genel bir yargıya varır. Öğrenciler bu olayı bir su
tesisatındaki suyun akışına benzeterek yorumlar. Burada su elektrik akımına,
su tesisatındaki su pompası pile, musluk veya vana anahtara, borular elektrik
kablolarına benzetilerek bu modelin benzemeyen yönleri ile birlikte tartışılır
(2.1; 2.2; 2.3).
[!] 2.1. Öğrencilere, bir
devrede elektrik enerjisi
kaynağı nedeniyle yüklerin
kinetik enerjilerini
birbirlerine aktarmaları
sonucu elektrik akımının
oluştuğu, yüklerin kapalı
devre boyunca iletkenin bir
ucundan diğer ucuna
gitmediği vurgulanmalıdır.
[!] Öğretmen su tesisatı
modelinin sadece bir
benzetme olduğunu ve
eksiklerinin bulunduğunu
vurgulamalıdır

221
2.6. Basit elektrik devrelerindeki elektrik akımını ölçmek
için ampermetre kullanır ve akım biriminin amper
olarak adlandırıldığını ifade eder. (BSB-17).
2.7. Gerilimi, bir iletkenin iki ucu arasında akım
oluşmasına neden olabilecek enerji farkının bir
göstergesi olarak ifade eder.
2.8. Voltmetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi
kurarak gösterir (BSB-17, 18).
2.9. Pillerin, akülerin vb. elektrik enerjisi kaynaklarının
kutupları arasındaki gerilimi, voltmetre kullanarak
ölçer ve gerilim biriminin volt olarak adlandırıldığını
ifade eder. (BSB-17).
2.10. Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilim ile
üzerinden geçen akım arasındaki ilişkiyi deneyerek
keşfeder (BSB-8, 9, 30, 31).
2.11. Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilimin,
üzerinden geçen akıma oranının devre elemanının
direnci olarak adlandırıldığını ifade eder.
2.12. Volt/Amper değerini, direnç birimi Ohm’un eş
değeri olarak ifade eder.
↸↸↸↸ Devredeki Akımı ve Gerilimi Ölçelim
Öğrenciler, sınıfa getirilen farklı pillerin üzerinde yazan gerilim değerlerini voltmetre
kullanarak ölçebileceklerini test eder. Daha sonra öğrenciler, basit bir elektrik
devresindeki akımı ampermetre ile, ampulün uçları arasındaki gerilimi ise voltmetre ile
ölçer. Öğrenciler böylece ampermetre ve voltmetrenin ne işe yaradığını, ne şekilde
kullanıldığını test eder (2.6; 2.7; 2.8).
↸↸↸↸ Direnç-Akım-Gerilim Đlişkisi
Öğrenciler pil, ampul ve bağlantı kablolarından oluşan basit bir elektrik devresi kurar.
Ampul yanarken devreden geçen akımı ampermetreyle, ampulün uçları arasındaki gerilimi
ise voltmetre ile ölçer. Daha sonra öğrenciler 2. bir pili ve ardından 3. bir pili devreye seri
bağlar. Her durum için devreden geçen akımı ve ampulün uçlarındaki gerilimi ölçerek bir
tabloya kaydederler. Tabloya yeni bir sütun ekleyerek her bir deneme için Gerilim/Akım
oranını hesaplar. Ayrıca topladığı verileri kullanarak bir “gerilim-akım” çizgi grafiği
oluşturur. Tabloyu ve grafiği yorumlayarak akım ile gerilim arasındaki ilişkiyi ifade eden
bir genellemeye varır. Bir direnç ölçer yardımıyla ampulün direncini ölçerek
“gerilim/akım” oranıyla karşılaştırır (2.10; 2.11), (BSB-26, 27, 28, 30).
[!] 2.6-2.8 Voltmetrenin
iki uç arasındaki
gerilimi, ampermetrenin
ise iletkenin üzerinden
geçen akımı ölçtüğünden
farklı bağlandığı
vurgulanmalıdır.
[!] Öğrencilere,
konunun tarihsel gelişimi
ile ilgili bir okuma metni
verilerek akımın
yönünün negatif yüklerin
akış yönünün tersi olarak
kabul edildiği
verilmelidir.
[!] Şehir geriliminin
ölçümünün tehlikeli
olacağı vurgulanmalıdır.
El El Üstünde

222
3. Ampullerin (dirençlerin) bağlanma şekilleri ile ilgili
olarak öğrenciler;
3.1. Ampullerin seri ve paralel bağlandığı durumları devre
kurarak gösterir (BSB-17).
3.2. Ampullerin seri ve paralel bağlanması durumunda devredeki
farklılıkları deneyerek keşfeder (BSB-8,9,30,31).
3.3. Seri ve paralel bağlı ampullerden oluşan bir devrenin
şemasını çizer.
3.4. Ampullerin paralel bağlanmasından oluşan devrelerin
avantajlarını ve dezavantajlarını fark eder.
3.5. Seri bağlı devre elemanlarının hepsinin üzerinden aynı
akımın geçtiğini fark eder.
3.6. Paralel bağlı devre elemanlarının üzerinden geçen akımların
toplamının, ana koldan geçen akıma eşit olduğunu fark eder.
3.7. Ampullerin seri-paralel bağlandığı durumlardaki parlaklığın
farklılığının sebebini direnç ile ilişkilendirir.
3.8. Devrede direnci küçük olan koldan yüksek; direnci büyük
olan koldan daha düşük akımın geçeceğinin farkına varır.
↸↸↸↸ Ampulleri Seri ve Paralel Bağlayalım
Öğrenciler iki gruba ayrılır. 1. grup, bir elektrik devresine önce bir ampul
bağlar ve ampulü yakar. Daha sonra ikinci, ardından üçüncü bir ampulü seri
bağlayarak devreyi yeniden kurar. Gruptaki öğrenciler her denemeden önce
lambanın parlaklığının değişimi hakkında tahminlerde bulunur. Tahminlerini
test eden denemeleri yaptıktan sonra ampullerin parlaklıklarını gözlemleyerek
sonuçlarını kaydederler. Öğrenciler, lambalar üzerinden geçen akımı ölçer ve
tabloya kaydeder. 2. grup, tek ampullü devreyi kurar. Daha sonra ikinci ve
üçüncü bir ampulü paralel bağlar. Her denemeye ait ampullerin parlaklıklarını
gözleyerek kaydeder. Her denemeden sonra lambalar üzerinden geçen akımı
ölçer ve tabloda gösterir. Gruplar kaydettikleri sonuçlarını birleştirerek
ampullerin hangi bağlama şeklinde daha parlak yandığını tartışarak bulur.
Daha sonra akım değerlerinden yola çıkarak her denemeye ait parlaklıkları
yorumlar. Bu parlaklık farkının direnç ile olan ilişkisi hakkında tahminlerde
bulunur. Öğrenciler bir direnç ölçer yardımıyla devreleri kurmadan önce eş
değer direnci ölçerek veya her bir devre için Gerilim/Akım oranından
(ampermetre ve voltmetre kullanarak) devrenin eş değer direncini
hesaplayarak tahminlerinin doğruluğunu ispatlamaya çalışır. Daha sonra her
grup, devresindeki ampullerden birini duydan çıkararak diğer ampullerin
durumunu gözlemler. Ortaya çıkan durumu sebebini açıklamak amacıyla
çeşitli fikirler öne sürer. Ev ve okul gibi binalarda lambaların ne şekilde
bağlandığı hakkında bir çıkarım yapar (3.1; 3.2; 3,3; 3,4; 3.5; 3.6; 3,7).
↸↸↸↸Az Direnç, Çok Akım
Öğrenciler, “Devrede yanar durumda bulunan bir ampulün uçlarına paralel
olarak bir bağlantı kablosu dokundurulduğunda ne olmasını beklersiniz?”
sorusuna ilişkin tahminlerde bulunur. Daha sonra tahminlerini test eder.
Sonucu tartışarak akımın, direnci az olan koldan geçtiği çıkarımını yapar. Bu
olayın kısa devre olarak adlandırıldığını öğrenir (3.8).
[!] 3.1 Etkinlikler
ampuller yerine direnç
(reosta vb.), pil yerine güç
kaynağı kullanılarak
yapılabilir.
3.2 Pillerin paralel
bağlanması konusuna bu
düzeyde girilmeyecektir.
3.7 Seri bağlanan
dirençlerin eş değer
direncinin arttığı, paralel
bağlı dirençlerde ise
azaldığı, formüllere
girilmeden verilecektir.
Farkları Bul
Eleştir-Değerlendir
Hangisi Daha Parlak

223
F. Önerilen Öğretim ve Değerlendirme Etkinlikleri
Etkinlik umarası : 1
Etkinlik Adı : Tahmin Et-Gözlemle-Açıkla
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 1.7
Öğrenciler gruplara ayrılır. Gruplardan her biri aşağıdaki resimde görülen etkinliği, farklı
maddeler (çivi yerine tahta, cam, plastik çubuk vb.) de kullanarak yapmaya çalışır. Her
denemeden önce grupların alüminyum folyonun hareketi hakkında tahminleri tahtaya çizilen bir
tabloya kaydedilir. Daha sonra her bir grubun tahminleri test edilir. Tahminlerden hareketle
maddelerin özellikleri hakkında genel bir sonuca varılır.
Etkinlik Adı : Farkları Bul
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 3.1; 3.2; 3.3; 3.5; 3.6; 3,7
Aşağıda verilen iki devreyi kurarak her iki devre arasındaki akım, potansiyel ve
lambaların parlaklığı gibi değişkenlere göre benzerlik ve farklılıkları yazınız.

224
Etkinlik Adı : Eleştir-Değerlendir
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 3.1; 3.2; 3.3; 35; 3.6
Yukarıda bir elektrik devresi verilmiştir. Bu devreye aşağıdaki gösterildiği gibi farklı şekillerde
kablolar eklenmiş ve yeni durumlar için yorumlar belirtilmiştir. Buna göre belirtilen yorumlara
katılıp katılmadığınızı nedenleri ile açıklayınız.
Kablo eklenince sağ üstteki lamba sönecektir; çünkü iki
tarafı bir kablo ile bağlanmıştır, dolayısıyla üzerinden
akım geçmeyecektir. Diğer üç lamba ise etkilenmeyecektir.
Akım pilin sağından çıkar. Đlk kavşağa geldiğinde bir
bölümü sola akarken geri kalanı yukarı gitmeye devam
eder. Yukarı giden akım üstteki lambayı yakar. Sola giden
akım ise direncin en az olduğu yeri seçer ve alttaki
lambanın yerine eklenen kablodan geçer. Üst lamba
yanmaya devam eder, alt lamba söner, diğerleri
etkilenmez.
Etkinlik Adı : Hangisi Daha Parlak
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 3.1; 3.2; 3.3; 3.7; 3.8
Aşağıdaki elektrik devrelerindeki özdeş lambaları parlaklıklarına göre sıralayınız ve
sebeplerini açıklayınız.
1. Devre 2. Devre 3. Devre

225
Etkinlik Adı : El El Üstünde
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 2.1; 2.2; 2.3
Öğrenciler, elektrik akımı oluşması için kapalı devre olması gerektiği koşulunu öğrenmek,
kapalı ve açık devre kavramı arasındaki farkı açıklamak ve basit elektrik devresini tanımlamak için
aşağıdaki rol oynama etkinliğini gerçekleştirir. Bu etkinliğin gerçek duruma benzeyen ve benzemeyen
yönlerini belirler.
(Bu etkinlik öğrenme-öğretme etkinliği olarak da kullanılabilir.)
Roller
• Üreteç rolü oynayan öğrenciler: Üreteç, akım üretir ve elektrik potansiyel enerjisi verir.
Üreteç belli aralıklarla yük yollar. Bir üreteç iki kişiden oluşur. Bu iki öğrenci sırt sırta vererek
üretecin artı ve eksi kutuplarını oluştururlar.
• Direnç rolü oynayan öğrenciler: Hareketi engeller. Fiziksel yapılarına bakılarak 4 öğrenci
seçilir. 2 öğrenci büyük, 2 öğrenci küçük direnç rolünü oynar. Yüzleri daire merkezi dışına doğru
olacak şekilde sırada yer alırlar. Aldıkları iletiyi geç iletirler.
• Anahtar rolü oynayan öğrenci: Akımı kesmeye yarar. “Açık” ve “kapalı” diyerek etkinliğe
yön verir. “Açık” dediğinde iletim sürekliliğini kaybeder. Herkes yaptığı işe son verir. “Kapalı”
dediğinde iletimin sürekliliği devam eder.
• Ampermetre rolü oynayan öğrenci: Ampermetre devreye seri bağlanır. Bu kişi iletiyi alır,
aynen iletir, ilettiği iletileri sayar.
• Tel rolünü oynayan öğrenciler: Teller üreteç tarafından gönderilen iletileri kesintiye yol
açmadan birbirlerine iletirler.
Kullanılan araç-gereçler
• (+), (-) yazılı kartlar üreteçleri oluşturan öğrencilere kutupları belirtmesi için takılır.
Yönergeler
1. Öğrenciler yüzleri merkeze bakacak şekilde daire oluştururlar.
2. Daire oluşturan öğrenciler sağ avuç içi yukarıya, sol avuç içi aşağıya bakacak şekilde kollarını
açarlar.
3. Öğrenciler kollarını açarak, sağ ellerine arkadaşlarının sol, sol ellerine de arkadaşlarının sağ
elleri gelecek şekilde ellerini üst üste tutarlar.
4. Üreteç rolü oynayan öğrenci her ikişer sayımda arkadaşının eline vurarak iletimi başlatır.
5. Sağ eline vurulan kişi iletiyi aldıktan sonra, sol eliyle arkadaşının sağ eline vurur.
6. Bu vuruşlar üreteç rolü oynayan öğrenci tarafından ritmik şekilde belirli bir süre yapılır.

226
Anahtarın açık ve kapalı olma durumu
Yönergeler
7. Daireyi oluşturulan öğrencilerden birine anahtar olma görevi verilir.
8. Bu öğrenci belli aralıklarla “kapalı" ve "açık" diye gruba seslenir.
9. "Açık" dendiğinde devredeki bütün öğrencilerin hareketlerine son verip, donmuş halde
kalmaları söylenir.
10. “Kapalı" dediğinde devredeki bütün öğrencilerin hareketlerine devam etmeleri
söylenir.
11. Bu durumun bir kaç defa anahtar tarafından tekrarlanması istenir.
Devre elemanlarının içinde ve bağlantılarında kopukluk olması
I. Üretecin devreden çıkarılması
Yönergeler
12. Üretecin iletiye ara vermesi söylenir.
13. Bu durumda öğrencilerin de iletimi durdurması istenir.
14. Bu durum belli aralıklarla tekrarlanır.
II. Tellerin kopması
Yönergeler
15. Daireyi oluşturan öğrenciler tel görevindedir.
16. Bu öğrencilerden birinin daireden çıkması istenir.
17. Bu durumda öğrencilerin hareketi gözlemlenir.
Basit Devre: Bir üretecin kutupları bir iletkenle birleştirilip araya bir de lamba
(direnç) konulursa basit elektrik devresi elde edilir.
Yönergeler
18. Öğrenciler bir önceki etkinlikteki gibi daire şeklini oluştururlar.
19. Önceden belirlenmiş, direnç rolünü oynayan öğrenciler, bu daireyi oluşturan
öğrenciler arasına yerleştirilir.
20. Üreteç tarafından iletiler gönderilir.
21. Bu daireye yerleştirilen öğrencilerin iletiyi nasıl devam ettirdikleri gözlemlenir.
22. Bu ileti belli süre tekrarlanır.
23. Dirençlerin yanına ampermetre rolünü oynayan öğrenci yerleştirilir.
24. Bu öğrenci kendine gelen iletileri sayarak, kaydeder.

227
eler Gözlemledik, Paylaşmaya Hazır mıyız?
1. Sırt sırta veren iki öğrenci etkinlikte ne yapıyor?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
2. Sırt sırta veren iki öğrencinin görevi nedir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
3. Üreteç gerçek devrede neyi sağlar?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4. Anahtar görevi olan öğrencinin “açık” demesiyle devrede nasıl bir değişiklik
gözlemlenir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
5. Gerçek devrede “açık devre” kavramını nasıl tanımlarsınız?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
6. Anahtar görevi olan öğrencinin “kapalı” demesiyle devrede nasıl bir değişiklik
gözlemlenir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
7. Gerçek devrede “kapalı devre” kavramını nasıl tanımlarsınız?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
8. Sırt sırta veren iki öğrencinin daireyle ilişkisinin kesilmesinin devreye etkisi nedir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
9. Daireyi oluşturan öğrencilerden birinin çıkmasıyla ne olur?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
10. Basit devre kısmındaki etkinlikte daireye yerleştirilen öğrenciler neyi sağlar?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
11. Direnç, gerçek devrede neyi sağlar?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
....................................................................................................................................

228
12. Ampermetre olan öğrencinin görevi nedir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
13. Bu devreyi aile gibi düşünürsek, bu ailede tanımlanan elemanlar nelerdir?
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
14. Etkinlikteki rollerin gerçek duruma benzeyen, benzemeyen yönlerini listeleyin.
Benzeyen Yönler Benzemeyen Yönler
• ...........................................................
.................................................................
.................................................................
• ...........................................................
.................................................................
................................................................
• ...........................................................
• ...........................................................
.................................................................
.................................................................
• ...........................................................
.................................................................
.................................................................
•...........................................................

Microsoft word 7 3 pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to Microsoft word 7 3 pdf

Similar to Microsoft word 7 3 pdf (15)

More from Arda Mercan

More from Arda Mercan (7)

Microsoft word 7 3 pdf