Microsoft word 7 5 pdf

7. Sınıf Üniteler
247
Öğrenme Alanı : Fiziksel Olaylar
5. Ünite : Işık
Önerilen Süre : 16 ders saati
A. Genel Bakış
Öğrenciler, 6. sınıf Fen ve Teknoloji dersinin ışık ile ilgili konularında, bu üniteye temel
oluşturan, ışığın madde ile etkileşmesi sonucu gözlemlenebilecek olayları tanımışlar ve bu
olaylardan yansıma olayı ile ilgili bilgi, beceri ve deneyim kazanmışlardı. Bu ünitede ise ışığın
kırılması ve soğurulma olaylarının yanı sıra, ışığın ortama bağlı olarak değişen bir hızla yayıldığı
ve bir enerji türü olduğu üzerinde durulacaktır.
Bu ünitede hedeflenen kazanımlara ulaşmak için konular, günlük hayattan örneklerle ele
alınacak, sınıf ortamında yapılabilecek gözlem ve deneylerle araştırma-incelemeye dayalı
öğrenme stratejileriyle işlenecektir.
Ünitenin içeriğini; maddelerin ışığı soğurması ve bunun sonucunda ısınması, maddelerin
renkli görünmeleri, renk filtreleriyle beyaz ışığın renklendirilmesi, ışık enerjisi ve kullanım
alanları, ışık demetinin bir ortamdan diğerine geçerken doğrultu değiştirerek kırılıyor görünmesi,
ışık hızı, kırılma olayının sonuçları, göz aldanmaları, ışığı kıran optik araçlardan mercek ve
prizmalar oluşturmaktadır.
Bu seviyede ince ve kalın kenarlı merceklerde kırılan özel ışınların ve oluşan görüntülerin
çizimine girilmeyecektir. Merceklerle ilgili etkinlikler, gözlem sonucu deneyim kazanmayı
içermektedir. Bu ünitede öğrenciler çeşitli mercekleri bir araya getirerek basit dürbün, teleskop,
mikroskop modelleri oluşturacaktır. Ancak bu optik araçlar için görüntü çizimi yapılmayacaktır.
Ünite, öğrencinin yakın çevresinde gözlemlenebilen, basit araştırmalarla keşfedilebilen ve günlük
hayatta sık karşılaşılabilen olayları kapsamaktadır.
Öğretmenler, ünitede önerilen öğrenme etkinlikleri yapılırken, görme bozukluğu olan veya
renkleri ayırt edemeyen öğrencilerinin durumlarını dikkate almalıdır. Bazı etkinlikler okul
dışında yapılabilecek gözlemleri içerdiğinden, bazıları da karanlık ortam gerektirdiğinden
zamanlama ve planlamaya dikkat edilmelidir. Ünitede verilen öğrenme, öğretim ve
değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir. Öğretmenler fizikî şartları da dikkate alarak tüm
öğrencilerin etkin katılımını sağlayacak uygun bir öğrenme ortamı hazırlamalıdır.
B. Ünitenin Amacı
Bu ünitede öğrencilerin ışığın madde ile etkileşmesi sonucu meydana gelebilecek olayları
tanımaları, ışık ışınlarının bir ortamdan yoğunluğu farklı başka bir ortama geçerken doğrultu
değiştirmelerini ve ışığı soğuran maddelerin ısındığını keşfetmeleri; böylece ışığın bir enerji türü
olduğunu kavramaları, renklerin nasıl oluştuğunu fark etmeleri, mercekleri tanımaları ve günlük
hayattaki kullanım alanlarını gözlemlemeleri hedeflenmektedir.
C. Ünitenin Odağı
Ünitede ışık için soğurulma ve kırılma kavramları etrafında, gözlem, karşılaştırma-
sınıflandırma, tahmin, çıkarım yapma, ölçme, verileri kaydetme, bilgi ve veri toplama, hipotez
kurma, değişkenleri belirleme, değişkenleri değiştirme ve kontrol etme, sonuç çıkarma ve sunma

248
gibi bazı bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye; teknolojik ürünlerin zaman içerisinde gelişip
değişerek çevreyi, toplumu ve insan hayatını etkilediği düşüncesini yerleştirmeye odaklanılmıştır.
Ç. Önerilen Konu Başlıkları
• Işığın Soğurulması
• Işık Bir Enerji Türüdür
• Cisimler Nasıl Renkli Görünür?
• Işık Nasıl Kırılıyor?
• Işığın Kırılmasının Sonuçları
• Mercekler ve Kullanım Alanları

249
D. Ünitenin Kavram Haritası
BU KAVRAM HARĐTASI SADECE ÖĞRETME Đ BĐLGĐLE DĐRMEK VE Ü ĐTE ĐÇĐ DEKĐ KAVRAMLARI BĐR BÜTÜ HALĐ DE GÖSTERMEK AMACIYLA
VERĐLMĐŞTĐR. BU KAVRAMLAR KULLA ILARAK FARKLI KAVRAM HARĐTALARI DA OLUŞTURULABĐLĐR.

250
E. Ünite Kazanımları ve Etkinlikler
ÖĞRE ME ALA I: FĐZĐKSEL OLAYLAR 5. Ü ĐTE: IŞIK
↸: Sınıf-Okul Đçi Etkinlik : Okul Dışı Etkinlik : Ders Đçi Đlişkilendirme : Diğer Derslerle Đlişkilendirme : Ölçme ve Değerlendirme ???: Kavram Yanılgısı [!]: Uyarı : Sınırlamalar : Ara Disiplinlerle
Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.)
Ü ĐTE KAZA IMLAR ETKĐ LĐK ÖR EKLERĐ AÇIKLAMALAR
IŞIK
1. Işığın soğurulması ile ilgili olarak
öğrenciler;
1.1. Işığın madde ile etkileşimi sonucunda
soğurulabileceğini fark eder.
1.2. Işıkla etkileşen maddelerin ısındığını
gözlemler.
1.3. Yaptığı gözlemlere dayanarak
maddelerin ışığı soğurduğu çıkarımını
yapar (BSB-8).
1.4. Koyu renkli cisimlerin ışığı, açık
renkli cisimlere göre daha çok
soğurduğunu keşfeder (BSB-2, 6).
1.5. Teknolojik tasarım döngüsünü
kullanarak ışığı soğuran maddelerin
ısınmasıyla ilgili projeler üretir
(FTTÇ-9) .
↸↸↸↸ Işık Hakkında e Öğrenmiştik?
Öğrenciler 4, ve 6. sınıflardaki “Işık ve Ses” ünitesinde
öğrendiklerini, “Işık nasıl yayılıyor?”, “Işığın yayılması nasıl
gösterilir?”, “Işık madde ile etkileştiğinde neler olabilir?”
sorularına cevaplar arayarak tekrar eder.
↸↸↸↸ Işık, Maddeleri Isıtabilir mi?
Öğrenciler güneşli bir havada okul bahçesinde veya sınıfın güneş
alan bir penceresinin önünde iki özdeş cisimden (bozuk para, bir
bardak su, bir parça kumaş, vb.) birini gölgede, diğerini ise güneş
ışığında eşit sürelerde bırakırlar. Cisimlerin sıcaklıklarını deneyden
önce ve sonra ölçerek/dokunarak karşılaştırırlar. Cisimlerin
sıcaklıklarındaki farklılığın nedenlerini araştırırlar. Gözlemleri
sonucunda, güneş ışığında kalan bu cisimlerin ışığı soğurdukları
çıkarımını yaparlar. Yaz aylarında, gölgedeki yerlerin neden daha
serin olduğunu (ışığın bir enerji türü olduğu bilgisini de
hatırlayarak) bu deneyle ilişkilendirirler (1.1, 1.2; 1.3).
↸↸↸↸ Zürefanın Düşkünü Beyaz Giyer Kış Günü!
Öğrenciler, koyu ve açık renkli cisimlerin ışığı nasıl soğurduklarını
araştırmak için “Daha koyu renkli cisimler ışığı daha iyi soğurur.”
benzeri bir hipotez kurar. Sonra kurdukları hipotezi test etmek için
deney tasarlar. Örneğin; öğrenciler aynı malzemeden yapılmış,
dokumaları ve büyüklükleri aynı, renklerinin tonları (koyulukları)
farklı kumaş parçalarını eşit sürelerde güneş ışığında bırakıp
ısınmalarını kontrol ederler. Kumaş parçalarının ısınmalarındaki
farklılıkları, ışığın soğurulmasıyla ilişkilendirirler. Koyu renkli
cisimlerin açık renk cisimlere göre ışığı daha iyi soğurduğu
çıkarımını yaparlar. Mevsimlik kıyafetlerdeki renk seçimlerinin
önemini öğrendiklerinin ışığında tartışırlar (1.4).
↸↸↸↸ Bedavaya Isınalım!
Öğrenciler, binaların ısıtılmasında, yemek pişirmede vb. alanlarda
maddelerin ışığı soğurması sonucunda ısınması prensibini kullanan
teknolojiler tasarlar ve üretirler (1.5).
5. sınıfın “Işık ve Ses” ünitesinde ışığın
yayılması ve ışığın maddeyle karşılaşması
ile ilgili öğrenilenler hatırlatılmalıdır.
1.1-1.5 Işığı soğuran maddelerin
ısınması, 5.sınıf “Madde ve Değişim”
öğrenme alanı “Maddenin Değişimi ve
Tanınması” ünitesindeki “ısı- sıcaklık”
konusu ile ilişkilendirilmelidir.
Hangisi Işığı En Çok Soğurur?
Hipotezi Test Edelim
Güneş Ocağı

251
Đlişkilendirme (Ayraç içindeki 1. rakam Fen ve Teknoloji dersi kazanımını, 2. rakam ara disiplin kazanımını gösterir.
Ü ĐTE KAZA IMLAR ETKĐ LĐK ÖR EKLERĐ AÇIKLAMALARIŞIK
1.6. Işığın bir enerji türü olduğunu ifade
eder (TD-3).
1.7. Işık enerjisinin başka bir enerjiye
dönüşebileceğini ifade eder (TD-1, 2).
1.8. Güneş enerjisinden yararlanma
yollarına örnekler verir (FTTÇ- 28).
↸↸↸↸ Işık Bir Enerji Türüdür
Öğretmen sınıfa bir ışık değirmeni (radyometre) getirir. Araç
sınıfın güneş ışığı alan bir yerine konulur. Işığın etkisiyle
yaprakların dönmesi gözlemlenir. Işık enerjisinin hareket enerjisine
dönüştüğü gözlemlenir. Öğrenciler, güneş enerjisinin günlük
uygulamaları üzerinde konuşarak ışıkta bırakılan cisimlerin
ısındıklarından hareketle ışığın bir enerji türü olduğu çıkarımını
yaparlar (1,6; 1,7).
Küçük Bilim Đnsanı Araştırıyor: Güneş Enerjisi
Öğrenciler, internet, kütüphaneler, ilgili kurum ve kuruşlardan
güneş enerjisinin önemini, etkilerini, kullanım alanlarını, avantaj
ve dezavantajlarını araştırır. Bilgisayar kullanarak araştırma
sonuçlarını raporlaştırır ve sunarlar (1.8).
2. Cisimlerin renkli görünmesiyle ilgili
olarak öğrenciler;
2.1. Beyaz ışığın tüm renkleri içerdiğini
fark eder (BSB-1).
2.2. Đnsan gözünün fark edemeyeceği
ışınların da olduğunu ifade eder.
2.3. Cisimlerin siyah, beyaz veya renkli
görünmelerini, ışığın yansıması ve
soğurulmasıyla açıklar (BSB-8).
2.4. Cisimlerin beyaz ışıkta ve renkli
ışıklarda neden farklı renklerde
göründüklerini açıklar (BSB-25).
↸↸↸↸ Beyaz Işık Aslında Beyaz Değil!
Öğrenciler, renk çarkı kullanarak çeşitli renklerin birleşerek beyaz
rengi oluşturduklarını gözlemler. Bu gözlemleri sonucunda beyaz
ışığın tüm renkleri içerdiği sonucunu çıkarırlar (2.1).
↸↸↸↸ Göremediğimiz Işık Türleri de Var
Öğretmen, çeşitli ders materyalleri (resim, poster vb.) kullanarak
ayrıntıya girmeden çeşitli ışık türlerini gösteren bir model üzerinde,
mor ötesi ışık, kızıl ötesi ışık, görünür ışık ve X-ışınlarını tanıtır.
Đnsan gözünün, bu geniş spektrumda oldukça dar bir aralık olan
görünür bölgeyi fark edebildiği vurgulanır (2.2).
↸↸↸↸ Domatesler Çarşıda Kırmızı, Evde Yeşil!
Öğrenciler, çeşitli renklerdeki cisimlerin farklı renkli ışık
demetleriyle aydınlatıldıklarında, beyaz ışıkta göründüğünden
farklı bir renkte göründüğünü gözlemler. Bu olaya günlük hayattan
örnek verirler (2.4)
??? 2.1 Bazı öğrenciler ışığın tüm
renkleri birleştirildiğinde siyah renk
elde edileceğini düşünebilir.
2.2 Renk-dalga boyu ilişkisi, ışığın
dalga karakteri bu ünitenin kapsamı
dışındadır. Işınların dalga boylarından söz
edilmeyecektir.
[!] 2.2 5. sınıfın “Işık ve Ses” ünitesinde
ışın kavramı, ışığın izlediği yolu çizimle
göstermede kullanılan geometrik şeklin
adı, burada ise ışık türü olarak
kullanılmıştır.
[!] 2.2 Dalga boyu kavramına girilmeden,
mor ötesi ışık, kızıl ötesi ışık, X-ışını gibi
ışın türlerinin bilim ve teknolojideki
kullanım alanlarından söz edilmelidir.
Gizemli Kutular

252
Ü ĐTE KAZA IMLAR ETKĐ LĐK ÖR EKLERĐ AÇIKLAMALAR
IŞIK
2.5. Gökyüzünün renkli görünmesini
ışığın atmosferde soğurulması ve
saçılması ile açıklar.
↸↸↸↸ Kamuflaj Projesi
Öğrenciler, “Cisimleri görerek birbirinden nasıl ayırt ederiz?”
sorusuna ışığın yansımasıyla ilgili öğrendiklerinden yola çıkarak
cevap arar. Çeşitli fonlarda farklı cisimleri görüp göremeyeceğimizi
araştırırlar. Doğada düşmanlarından korunmak için kamufle olabilen
canlılara örnekler bularak “Görünmez bir cisim nasıl olmalı?”,
“Kamuflaj ile bir cismi nasıl gizleyebiliriz?” sorularına cevap ararlar.
Proje ve fikir üreterek sınıfça tartışırlar. Yaratıcı düşünce ürünü olan
orijinal fikirler sınıfta tartışırlar (2.3).
↸↸↸↸ Gökyüzü eden Renkli?
Öğrenciler, saydam bir cam kavanoza bir miktar su doldurur ve birkaç
damla süt ekleyerek suyu bulandırırlar. Daha sonra bir el fenerini
kavanoza tutarak geçen ışığı gözlemlerler. Öğretmen, bu deneyle
ilişkili olarak “Gökyüzünün rengi neden mavidir?”, “Gün batımında
gökyüzündeki kızıllığın sebebi nedir?”, “Denizler neden mavi
görünür?” sorularını yöneltir. Öğrenciler; ışığın atmosferde
soğurulması ve saçılmasını; beyaz ışığın sütlü sudaki davranışıyla
ilişkilendirerek bu sorulara cevap ararlar (2.5).
??? 2.5 Bazı öğrenciler gökyüzünün mavi
görünmesinin, denizlerin mavi olmasından
kaynaklandığını düşünebilir.
Renkli Engel
Bukalemun
3. Işığın saydam bir ortamdan başka
bir saydam ortama geçmesi ile ilgili
olarak öğrenciler;
3.1. Işığın belirli bir yayılma hızının
olduğunu ifade eder.
3.2. Işığın hızının saydam bir ortamdan
başka bir saydam ortama geçerken
değiştiğini ifade eder.
3.3. Işığın saydam bir ortamdan başka
bir saydam ortama geçerken
doğrultu değiştirdiğini keşfeder
(BSB-2, 11,17, 23, 26).
↸↸↸↸ Işığın Hızı Var
Öğrenciler ışığın farklı ortamlardaki hızlarını çeşitli kaynaklardan
araştırır ve sonuçlarını bir tabloya kaydederler. Daha sonra tablodaki
verileri yorumlayarak ışığın farklı ortamlardaki hızının farklı olduğu
ve ışığın boşluktaki hızının doğadaki en yüksek hız olduğu sonucuna
ulaşırlar (3.1;3.2).
↸↸↸↸ Işık asıl Kırılıyor?
Öğrenciler, karartılmış bir ortamda, bir el fenerinin veya bir ışık
kaynağının önüne, üzerine tek bir kesik açılmış bir karton
yerleştirerek ince bir ışık demeti elde eder (bu deney için oyuncak
lazer de kullanılabilir.). Bu ışık demetini, masa üzerine yatay olarak
yerleştirdikleri kare veya dikdörtgen şeklindeki pencere camının
üzerine -masayı teğet geçecek şekilde- gönderir. Işığın havadan cama
ve camdan havaya geçerken izlediği yolu gözlemler.
Işığın madde ile etkileşimiyle ilgili 5 ve 6.
sınıfta öğrenilenler hatırlatılmalıdır.
??? 3.1 Bazı öğrenciler ışığın hızının asla
değişmeyeceğini düşünebilir.
[!] Öğrenciler oyuncak lazerin kesinlikle göze
tutulmaması konusunda uyarılmalıdır.
[!] 3.2 Yüzeyin ormalinin; ortam değiştiren
ışınların gelme ve kırılma açılarını ölçmede
referans alınan, ortamları ayıran, sınıra dik,
sanal bir doğru parçası olduğu belirtilmeli ve
çiziminde öğrencilere yardım edilmelidir.

253
3.4. Işık demetlerinin az kırıcı (az yoğun)
saydam bir ortamdan çok kırıcı (çok
yoğun) saydam bir ortama geçerken
normale yaklaştığı, çok kırıcı (çok
yoğun) saydam bir ortamdan az kırıcı
(az yoğun) saydam bir ortama
geçerken ise normalden uzaklaştığı
sonucunu çıkarır (BSB-31).
3.5. Işığın hem kırıldığı hem de yansıdığı
durumlara örnekler verir (BSB-2; TD-
1).
3.6. Çeşitli ortamlarda kırılma olayını
açıklamak için basit ışın diyagramları
çizer (BSB-28).
3.7. Đki ortam arasında doğrultu değiştiren
ışık demetlerini gözlemleyerek
ortamların yoğunluklarını karşılaştırır
(BSB-6, 8).
3.8. Işığın her zaman çok kırıcı (çok
yoğun) ortamdan az kırıcı (az yoğun)
ortama geçemediğini deneyerek
keşfeder (BSB-8, 9,30,31).
Öğrenciler, cam yüzeyinden yansıyan ışığa dikkat ederek bu
deneyde ışığın hem yansıdığı hem de kırıldığını keşfederler. Aynı
deneyi uygun şekildeki saydam bir kaba konulmuş su ile
tekrarlayarak ışık demetlerinin doğrultularındaki değişimlerini
gözlemler. Gözlem sonuçlarını basit ışın çizimleriyle gösterir. Işık
demetlerinin az yoğun saydam bir ortamdan çok yoğun saydam bir
ortama geçerken normale yaklaştığını, çok yoğun saydam bir
ortamdan az yoğun saydam bir ortama geçerken ise normalden
uzaklaştığını geneller (3.3, 3.4, 3.5).
↸↸↸↸ Işık Hangi Ortamdan Gelmiş?
Öğrenciler,bir ışık kaynağı ve yoğunlukları farklı saydam cisimler
(cam, mika, su dolu bir kap vb.) kullanarak bir ortamdan diğerine
geçtiğinde doğrultu değiştiren ışık ışınlarını gözlemler. Gözlem
sonuçlarına dayanarak kullandıkları saydam cisimlerin
yoğunlukları hakkında tahmin ve karşılaştırma yaparlar (3.6, 3.7).
↸↸↸↸ Gözlerimiz Yanılıyor mu?
Öğrenciler, bir kalemi içi su dolu cam bardağa daldırır ve kalemin
nasıl göründüğünü gözlemler. Kalemin kırılmış gibi görünmesinin
sebeplerini araştırır. Daha sonra bozuk parayı saydam olmayan bir
fincanın içine koyar, sonra gözlemci görevini üstlenen bir öğrenci
fincanın kenarına yakın bir doğrultudan, fincanın içindeki parayı
görmeye çalışır. Bakış açısını değiştirerek parayı tam göremediği
bir konumda sabit durarak bekler. Hazır olduğunda başka bir
öğrenci, fincanın ve paranın yerini değiştirmeden, fincana su
doldurmaya başlar. Gözlemci, bakış doğrultusunu sabit tutarak
parayı gözlemler. Parayı görebilme durumu öğretmen rehberliğinde
tartışılır. Öğrenciler bu deneyle ilişkili örnekler (bir su birikintisi
veya havuz göründüğünden daha derin olabilir vb.) bulur. Bulunan
örnekleri ve yapılan deneyleri ışığın kırılmasıyla ilişkilendirerek
tartışır. Işığın kırılmasıyla ilgili diğer bir olay olan serap olayının
nedenlerini araştırırlar (3.8).
Kıran Ortamı Tahmin Et
3.4 “ Snell Yasası” verilmeyecektir.
[!] 3.8 Sınır açısından bağıntı verilmeden söz
edilmelidir.
[!]3.8 Genellikle yoğun maddelerin daha
kırıcı oldukları belirtilir.

254
3.9. Işığın kırılmasıyla açıklanabilecek
olaylara örnekler verir (BSB-2; TD-1).
3.10.Işığın prizmada kırılarak renklere
ayrılabileceğini keşfeder (BSB-2, 17,
25).
↸↸↸↸ Gökkuşağı Yapalım
Öğrenciler, bir cam prizma üzerine ışık demeti düşürerek beyaz
ışığın prizmada renklerine ayrıldığını gözlemler. Oluşan renk
tayfını inceleyerek hangi renklerin hangi sırada bulunduğunu
belirler. Doğada gökkuşağının hangi şartlar altında nasıl
oluştuğunu araştırırlar. Bulgularını bu deneyle ilişkilendirerek
tartışırlar (3.10).
[!]3.9 Tam yansıma olayı ve fiber optik
kabloların çalışma prensibinden söz edilebilir.
[!] 3.10 Renk tayfında yediden çok daha
fazla renk vardır.
4. Merceklerle ilgili olarak öğrenciler;
4.1. Işığın ince ve kalın kenarlı
merceklerde nasıl kırıldığını keşfeder
(BSB-2, 11, 17).
4.2. Paralel ışık demetleri ile ince ve kalın
kenarlı merceklerin odak noktalarını
bulur (BSB-1).
4.3. Merceklerin kullanım alanlarına
örnekler verir (BSB-1; TD-2).
↸↸↸↸ Mercekler Işığı asıl Kırıyor?
Öğrenciler, sınıfa getirdikleri ince ve kalın kenarlı mercekleri
kullanarak paralel ışık demetinin merceklerde nasıl kırıldığını
gözlemler. Bunun için öncelikle bir el fenerinin veya ışık
kaynağının önüne, üzerine paralel kesikler açılmış bir karton veya
saydam olmayan bir tarak yerleştirerek birbirine paralel ışık
demetleri elde ederler. Paralel ışık demetlerini masa yüzeyini teğet
geçecek şekilde, merceğin üzerine gönderirler (Bu deney için
mercek kesitlerinin kullanılması daha iyi sonuçlar verecektir.).
Öğrenciler çeşitli mercekler için paralel ışık demetinin doğrultu
değişimini gözlemler. Öğretmen odak noktası hakkında bilgi verir.
Öğrenciler, merceklerin ışığı topladığı veya dağıttığı durumları
inceleyerek odak noktalarını bulurlar (4.1, 4.2).
↸↸↸↸ Mercekler Her Yerde!
Öğrenciler; gözlük, büyüteç, mikroskop, teleskop, dürbün vb. optik
araçlarda kullanılan mercek türlerini araştırırlar. Hangi tür
merceğin nerelerde kullanıldığına örnekler verirler. Öğrenciler
merceklerin hayatımızdaki yeri ve kullanım alanlarını kütüphane,
internet, yetkili kurum/kişi vb. bilgi kaynaklarından araştırırlar.
Bilgisayar kullanarak bir poster sunusu hazırlayıp bulgularını sınıfa
sunarlar. Gözün yapısında da bir mercek olduğunu, bazı göz
kusurlarının gözlük kullanımıyla nasıl giderildiğini araştırırlar
(4.3).
[!] 4.1 Đnce ve kalın kenarlı merceklerin
çeşitli şekiller olabileceği vurgulanmalıdır.
4.1 Đnce ve kalın kenarlı merceklerde,
cismin bulunduğu çeşitli uzaklıklar için
görüntünün bulunacağı yer ve büyüklüğü ile
ilgili bağıntılar verilmeyecektir.
4.1; 4.5 Görüntü çizimleri ve
merceklerle ilgili geometrik optik konuları
üst sınıflarda ele alınacaktır.
4.3 7. sınıf “Canlılar ve Hayat” öğrenme
alanı, “Vücudumuzdaki Sistemler”
ünitesinin gözün yapısı konusu ile
ilişkilendirilir.
Işığı Kim Kırıyor?
Zafer Đçin Teknoloji

255
4.4. Ormanlık alanlara bırakılan cam
atıkların güneşli havalarda yangın riski
oluşturabileceğini fark eder (FTTÇ-22,
23, 26, 27, 29, 33; TD-5).
4.5. Mercekler kullanarak gözlem araçları
tasarlar (BSB-1, 3, 11, 17; FTTÇ-8, 9,
17).
4.6. Işığın yansıması ve kırılması
olaylarının benzerlik ve farklılıklarını
karşılaştırır (BSB-1, 5).
.↸↸↸↸ Merceklerle eler Yapabiliriz?
Öğrenciler, öğretmen gözetiminde, güneşli bir havada bahçede
veya sınıfta ince kenarlı mercek kullanarak gazete kağıdı yakmaya
çalışır. Merceğin kâğıt üzerinde topladığı güneş ışığının kağıdın
tutuşmasına sebep olduğunu gözlemleyerek, deneyi cam şişe ile
tekrarlarlar. Öğrenciler, ormanlık alanlara bırakılan cam atıkların
ince kenarlı mercek görevi görerek yangın riski oluşturabileceğini
fark ederler (4.4).
↸↸↸↸ Đki Mercekli Sistemler
Öğrenciler, iki ince kenarlı merceği uygun uzaklıklarda bir araya
getirerek cisimlere bakarlar. Mercekler arasındaki uzaklığı
değiştirerek net bir görüntü elde etmeye çalışırlar. Oluşturdukları
sistemin hangi amaçla kullanılabileceğini tartışırlar. Aynı deneyi
bir ince, bir kalın kenarlı mercek kullanarak denerler. Basit dürbün,
teleskop ve mikroskop geliştirirler (4.5).
↸↸↸↸ Işık Bazen Yansıyor, Bazen Kırılıyor, Bazen hem Yansıyor
hem de Kırılıyor
Öğrenciler, ışığın yansımasıyla ve/veya ışığın kırılmasıyla
açıklanan olayları araştırırlar. Olaylar arasındaki benzerlikleri ve
farklılıkları gösteren bir poster hazırlar ve sunarlar (4.6).
[!] 4.5 Öğrenciler; çıplak gözle, merceklerle
veya mercek sistemleriyle kesinlikle
Güneş’e bakmamaları konusunda
uyarılmalıdır.
Mercek Çeşitleri
Teleskop

256
F. Önerilen Öğretim ve Değerlendirme Etkinlikleri
Etkinlik umarası : 1
Etkinlik Adı : Hangisi Işığı En Çok Soğurur?
Đlgili Olduğu Kazanımlar : 1.4
Araştırma Problemi: Koyu renkli cisimler mi yoksa açık renkli cisimler mi ışığı daha iyi
soğurur?
Değişkenler:.............................................................................................................................
Değiştirilecek Değişken:..........................................................................................................
Değişime Cevap Verecek Değişken:......................................................................................
Sabit Tutulacak Değişkenler:.................................................................................................
Denenecek Tahmin:................................................................................................................
Deneyi asıl Yapacağım?.....................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Kullanılacak Malzemeler:......................................................................................................

257
Etkinlik Adı : Hipotezi Test Edelim
Burak “Koyu renkli cisimler ışığı, açık renkli cisimlere göre daha iyi soğurur.” hipotezini
test etmek için bir deney düzeneği kuracaktır. Bunun için en uygun deney düzeneği
aşağıdakilerden hangisidir? Cevabınızın nedenini açıklayınız.
Ç.

258
Etkinlik Adı : Güneş Ocağı
Uygun malzemeler kullanarak resimdeki gibi bir güneş ocağı yapınız. Ocağı kullanarak bir
yiyeceği pişiriniz.
Yansıtıcı
yüzey
Cam
levha
Isı
izolasyonu
Pişirilecek
yiyecek

259
Etkinlik Adı : Renkli Engel
Aşağıda, beyaz ışıkla aydınlatılan bir yüzeye gelen ve yüzeyden yansıyan ışınları temsil
eden bir çizim görülmektedir. Çizimde görülen fiziksel olayları yorumlayınız ve yüzeyin rengini
tahmin ediniz.
Etkinlik Adı : Bukalemun
Đlgili olduğu Kazanımlar : 2.6
Çeşitli renklerde renk filtreleri kullanarak renkli ışık demetleri elde ediniz. Çeşitli
renklerdeki cisimlerin renkli ışıklar altında nasıl göründüklerini gözlemleyiniz ve aşağıdaki
tabloyu doldurunuz.
Aydınlatılan cismin rengi
Beyaz Kırmızı Sarı Yeşil Mavi
Kullanılan
ışığınrengi
Beyaz
Kırmızı
Sarı
Yeşil
Mavi
T: Turuncu
S: Sarı
Y: Yeşil
M: Mavi
L: Lâcivert

260
Etkinlik Adı : Kıran Ortamı Tahmin Et
Aşağıdaki şekilde I. ortamdan II. ortama geçen ışık ışınları görülmektedir. Buna göre iki
ortamın yoğunluklarını karşılaştırınız.
I. Ortam
II. Ortam

261
Etkinlik Adı : Işığı Kim Kırıyor?
Bilinmeyen bir optik araç üzerine ışık demetleri gönderilmiş ve aşağıdaki gibi kırıldıkları
gözlemlenmiştir. Gelen ve kırılan ışınları gözlemleyerek her kutudaki optik araçı tahmin ediniz.
Tahminlerinizi kutulara çizerek gösteriniz.
Gelen ışın Kırılan ışın
A)
B)
C)

262
Etkinlik Adı : Mercek Çeşitleri
Aşağıdaki mercekleri ince ve kalın kenarlı mercekler olarak gruplandırınız.
Etkinlik Adı : Teleskop
Đki adet ince kenarlı mercek, 2 adet karton rulo, yapıştırıcı ve makas kullanarak bir teleskop
modeli yapınız.
A B C Ç
D E

263
Etkinlik Adı : Zafer Đçin Teknoloji
Yukarıdaki fotoğraflarda, yüce önder Atatürk, savaşlarda ordumuzu yönetirken görülmektedir.
Fotoğrafları dikkatle inceleyerek fotoğraflardaki optik araçları bulunuz.

Microsoft word 7 5 pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Viewers also liked

Viewers also liked (10)

Similar to Microsoft word 7 5 pdf

Similar to Microsoft word 7 5 pdf (7)

More from Arda Mercan

More from Arda Mercan (6)

Microsoft word 7 5 pdf