3. Elektriğin Yol Açabileceği Tehlikeler
İşlerimizi kolaylaştıran ve hayatın hemen her alanında
yararlandığımız elektrik dikkatli kullanılmadığında
zararlı da olabilir. Elektrik güvenliğiyle ilgili olarak sıkça
yapılan hatalar ve bunlarla ilgili olarak dikkat edilmesi
gereken hususlardan bazıları şunlardır:
Saç kurutma makinesi gibi elektrikli aletleri ıslak
zeminlerde çalıştırmayalım. Suyun elektriği ilettiğini
unutmayalım.
Elektrik prizlerinin içine cisimler sokmayalım. Prizlerle
oynamayalım.
Elektrikle aletleri kablolarından çekmeyelim.
Elektrik tehlikesi işaretinin olduğu yerlerden uzak
duralım.
4. Elektrik Kaynakları
1-Şehir Cereyanı: Evimizde ve iş yerlerimizde elektrikli
araçları kullanmak için bu araçları prize takmamız
yeterlidir.Evimize kadar ulaşan bu elektrik kaynağı şehir
cereyanıdır.Buzdolabı,ütü,buzdolabı şehir cereyanı ile çalışır
Şehir ceryani 220 volt tur
2-Pil: Düşük elektrik enerjisinin depolandığı elektrik
kaynağıdır. Kullanılan elektrikli araca göre ,kalem pil,saat
pili ,yassı pil,batarya gibi çeşitleri vardır.Oyuncaklarda , el
fenerlerinde radyo ve müzik çalarlarda kullanılır.Artı (+) ve
eksi(-) olmak üzere iki kutbu vardır.Pil yatağına yerleştirilirken
bu kutuplara dikkat edilmesi gerekir.
3-Akümülatör (akü): Kamyon, otomobil, traktör, motosiklet
gibi motorlu araçların elektriğini sağlamak için kullanılır.
5. Durgun Elektrik
Atomda proton ve nötrondan oluşan bir çekirdek ve
çekirdeğin çevresinde yörüngelerde hareket eden
elektronlar bulunur. Elektrik yüklerinin kaynağı atomun
yapısında bulunan elektron ve proton denilen
parçacıklardır. Protonun yükü pozitif (+), elektronun
yükü ise negatif (–) dir.
Nötr (Yüksüz) Cisim
Bir cismin üzerindeki pozitif (+) yük sayısı, negatif yük
sayısına eşit ise, böyle cisme nötrya da yüksüz cisim
denir. Yüksüz denildiği zaman cismin içinde hiç yük yok
anlamına gelmez. Yalnızca (+) ve (–) yük miktarının eşit
olduğu anlamına gelir.
6. Pozitif Yüklü Cisim
Üzerinde (+) yük fazlalığı olan cisimlere pozitif yüklü
cisim denir. Cisimleri pozitif yüklü hale getirmek için
cisimden elektron alarak (+) yük fazlalığı oluşturmak
gerekir.
Negatif Yüklü Cisim
Üzerinde (–) yük fazlalığı olan cisimlere negatif yüklü
cisim denir. Herhangi bir yolla cisme (–) yük verilirse, (–)
yük fazlalığı oluşur.
Yapılan deneylere göre aynı yüklü cisimlerin birbirini
çektiği, farklı yüklü cisimlerin ise birbirini ittiği
kanıtlanmıştır.
8. Elektriklenme Çeşitleri
I. Temas ile elektriklenme
a) Sürtünme ile elektriklenme
b) Dokunma ile elektriklenme
II. Etki (tesir) ile elektriklenme
Elektroskop
Bir cismin yüklü olup olmadığını, yüklü ise yükünün
cinsini anlamaya yarayan alete elektroskop denir.
Elektroskopun basitçe yapısı şekildeki gibidir. Metal bir
topuz, metal bir tel, iletken çok hafif iki yaprak ve cam
fanustan oluşmaktadır. Elektroskop yüksüz iken,
yapraklar kapalı ve yapraklar arasındaki açı sıfır
derecedir.
9. SORULAR
1) Aşağıdakilerden hangisi elektrik ile ilgili dikkat
etmemiz gerekenlerden biri değildir?
A) Saç kurutma makinesi gibi elektrikli aletleri ıslak zeminle
B) Elektrik prizlerinin içine cisimler sokmayalım. Prizlerle oyna
C) Kullanmadığımız zamanlarda ışıkları söndürmeliyiz.
D) Elektrikle aletleri kablolarından çekmeyelim.
11. 3) Aşağıdaklerden hangisi elektriklenme çeşitlerinden biri
değildir?
A) Temas ile elektriklenme
B) Dokunma ile elektriklenme
C) Sürtünme ile elektriklenme
D) İletim yolu ile elektriklenme
12. 4) Aşağıdakilerden hangisi elektroskobun tanımıdır?
A) Cisimlerin elektriklenip elektriklenemeyeceğini gösteririr.
B) Cisimlerin yüklü olup olmadığını, yüklü ise yükünün cinsini
C) Cisimlerin hangi maddeden yapıldığını anlamaya yarar.
D) Cisimlerin ağırlıklarını ölçer
13. 5) Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Birbirini çeker - -
B) Birbirini iter
+ -
C) Birbirini çeker - +
D) Birbirini çeker + +
