Mấy năm trở lại đây, cá ngần sông Đà – loài cá thân trong suốt, bé như sợi bún, không xương, thịt thơm ngon, có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, đang được các thực khách trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Xem thêm: https://amthuctaybac.vn/nguon-goc-ca-ngan-song-da-chi-co-1-mua-trong-nam/

1. Nguồn gốc cá ngần Sông Đà chỉ có 1 mùa
trong năm
Mấy năm trở lại đây, cá ngần sông Đà – loài cá thân trong suốt, bé như sợi bún,
không xương, thịt thơm ngon, có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, đang
được các thực khách trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.
Đánh bắt cá ngần sông đà của người dân Tây Bắc
Mùa đánh bắt cá ngần trên lòng hồ sông Đà bắt đầu từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 6 trên
khắp địa bàn các huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Bắc Yên, Phù Yên. Chúng tôi về vùng
lòng hồ xã Tường Phong (Phù Yên) đúng dịp bà con ở đây tập trung đánh bắt cá ngần.
Cả xã có khoảng 10 chiếc thuyền, cùng với 50 – 60 chiếc vó đèn của bà con ven sông
cùng tham gia đánh bắt.
Nguồn gốc cá ngần Sông Đà chỉ có 1 mùa trong năm
Tìm hiểu được biết, bà con có hai cách đánh bắt cá ngần, đó là: Dùng vó đèn đánh bắt
ban đêm và vó thuyền đánh bắt cả ngày lẫn đêm. Đánh vó đèn là cách sử dụng vó cước
mắt nhỏ xuyên vào hai thanh sắt vuông hoặc cán tre dài từ 6-8 m, một đầu cố định vào
mũi thuyền, một đầu mở rộng vó theo hình chữ A, dùng thuyền máy đẩy dọc theo lòng
sông để xúc vớt cá ngần.

2. Sau khi cất võ người dân sẽ vớt cá ngần sông đà
Chúng tôi được anh Sa Văn Sứng, bản Xanh Vàng (xã Tường Phong) cho phép cùng đi
đánh bắt cá ngần bằng vó đèn. Tầm 3 giờ sáng, vùng ven sông trời tối, gió thổi mạnh,
anh Sứng chuẩn bị sẵn đèn pin, bóng điện, bình ắc-quy, rổ, chậu và vợt tay. Men theo
bờ sông xuống thuyền chèo ra, anh Sứng nhanh nhẹn mắc bóng điện lên sào tre, đấu
dây vào bình ắc-quy, khi bóng điện sáng, anh dùng tời tay hạ vó. Anh Sứng chia sẻ: Tôi
không đánh bắt cá ngần bằng vó thuyền vì chi phí cao, tốn nhiều thời gian, lại cần nhiều
người. Chỉ với 2 vó đèn, mỗi đêm tôi đánh bắt được từ 5-7 kg cá ngần. Để bắt cá ngần,
người ta không cần thả mồi, vì khi nhìn thấy ánh sáng đèn, từng đàn cá ngần sẽ tự bơi
vào và mắc vó. Đêm hôm đó, anh Sứng cất 4 mẻ, thu hơn 3 kg cá ngần, anh bảo, sẽ bán
cho thương lái với giá 200 nghìn đồng/kg. cá ngần Ngon chuẩn chỉ có tại Ẩm Thực Tây
Bắc.

3. Có 2 cách nấu món cá ngần sông đà phồ biến nhất là làm chả và nấu canh chua
Cũng qua anh Sứng, chúng tôi biết, cá ngần có thể chế biến thành nhiều món ăn rất ngon
và lạ, như: Chả cá ngần; cá ngần gói lá chuối hấp cách thủy; cá ngần chiên giòn; canh
chua cá ngần; gỏi cá ngần… nhưng đơn giản, dễ làm nhất vẫn là chả cá ngần. Khi làm
chả, cá ngần rửa sạch, trộn với thịt băm, thêm gia vị, ít rau thì là, hành và trứng gà, cuốn
lá lốt, rán giòn – vậy là đã được món ăn ngon, giàu dinh dưỡng.
Hàng ngày, thuyền của các tiểu thương thu mua cá thường ghé vào mua cá ngần của
bà con ven sông. Ông Trần Xuân Quý, xã Tạ Khoa (Bắc Yên) nói: 3 năm nay, đến mùa
cá ngần, tôi đều đi thu mua cá, bà con đánh bắt được bao nhiêu tôi thu mua hết bấy
nhiêu, giá khoảng từ 200 – 220 nghìn đồng/kg. Cá ngần ướp đá lạnh để chuyển về Hà
Nội, Hưng Yên, Phú Thọ… bán cho các nhà hàng, mỗi chuyến từ 5-7 tạ, nhưng vẫn
không đủ cung cấp cho các mối hàng, vì nhu cầu khách hàng tăng rất nhanh. được cho
là đặc sản Tây Bắc.
Đây là 2 món ăn phổ biên được làm từ cá ngần sông đà
Đánh bắt cá ngần không chỉ tạo thêm việc làm mà còn góp phần tăng thêm thu nhập, cải
thiện đời sống người dân vùng lòng hồ. Song, để bảo vệ nguồn lợi thủy sản một cách
bền vững, UBND các xã ven sông, lòng hồ các huyện Phù Yên, Quỳnh Nhai, Bắc Yên,
Mường La cần tuyên truyền để người dân khai thác, đánh bắt hợp lý, không ảnh hưởng
đến các loài cá tự nhiên khác, tránh tình trạng khai thác tận diệt, quá mức cho phép.