HIDDEN NATURE of SILE

1. ŞİLE

2. *Yunancabir kelimeolanŞile’nin Türkçekarşılığı Mercanköşk’tür.
Mercanköşk,dağ sırtlarındayetişen güzelkokuluçiçekler açanıtırlı
bir bitkicinsidir.
*1690yılınakadarŞile’nin eski adı“Kalpe”olarakbiliniyordu.Antik
çağdanitibarenise“Artena”olarakgeçtiği saptanmıştır.Geçmişteki
diğeradlarıise Aschil,Philee veKilio’dır.
TARİHÇE

3. *M.Ö.1.yüzyıldaRoma’yabağlananŞile M.S.9. yüzyılda
imparatorDiaeletionus’unbaskılarınedeniyleİzmit’tenkaçan
Hristiyanlarbuyöredeyeralanmağaralarasığındılar.
*KısasüresonraAnadoluSelçukluları,dahasonrada Haçlılar’ın
yönetiminegiren Şile, 14.yüzyıldaBizanslılarile Osmanlılar
arasındael değiştirdi.

4. *1400yılındaYıldırım BeyazıtordularıtarafındanOsmanlı
topraklarınakatıldı.
Şile, 19.yüzyılsonlarındaİstanbulŞehremaneti’nebağlı olarak
yönetiliyordu.30Ekim1918MondrosMütarekesihükümleri
uyarıncaİngiliz denetiminealındı.
*1926’dayapılandüzenlemeyle Üsküdarkazahalinegetirilip
İstanbulilinebağlanıncaŞile kazasıdaÜsküdarile aynıyapı
içinde yeralmıştır.

5. *Şile,MarmaraBölgesi’nin BatıKaradeniz
sahilinde yeralan,İstanbul’abağlı birilçedir.
*İlçenin doğusundaKocaeli’ninKandıraİlçesi,
batısındaİstanbul’unBeykozİlçesi, güneyinde
Kocaeli’ninGebze İlçesi ve kuzeyinde
Karadenizile çevrilidir.
COĞRAFİ KONUM

6. Şile,2. derece deprem bölgesinde yeralmaktadır.

7. *Şile’de,Karadeniziklimi ile Akdeniziklimi arasındageçiş
iklimi görülmektedir.Hermevsimde bulutlulukve nispi
nemliliğin görüldüğüilçede yıllık ortalamasıcaklıkdeğeri 13,6
°C'dir.
*Yağışlıgünlerin yıllıkortalaması
125–150gün arasındadeğişmektedir.KuzeyiKaradeniz’e
açılı olduğundanilçe; karayel,yıldız,poyrazgibi kuzeyyönlü
rüzgârlarınetkisi altındadır.
İKLİM

8. *Şile’ninİstanbulile olanbağlantısı72km.’likve yaklaşık2saat
sürenkarayoluile sağlanmaktadır.Havanınanidenbozması,
Karadenizkıyısındayeralanilçeye düzenlibir denizulaşımına
imkânverememektedir.
*Şile’deturizmsezonudışındayayahareketidahayoğundur.
Yerleşik nüfusunyaşadığıalanyayaerişme sınırlarıiçinde
bulunmaktadır.
ULAŞIM

9. SOSYO-KÜLTÜREL
YAPISI
*Yöreninyerel halkına“manav” denir.Manavlar Türkmengruplardır. Eski Türkboy
veoymaklarınamensup Türklere,göçebeliği terkedilip iskan edilince manav adı
verilmiştir.
Manav, yazılıbir kaynakta,“Enkıraçtoprağa ektiğiketenieğirip büğürüp,çirepeten
otuylaboyayıp,biriğneyeparavererek,karadan,ceketyapan,OrtaAsya’dan
getirdiği kültürlepalamut meşesinden kendievini,bitkilerdenilacını,su değirmenini,
fırınını,ketenintohumundanbeziryağınıyapan,sebzesini, ekinidikenherşeyini
dışardan satın alanlarainat,kendiüreteninsandır.” diye geçer.

10. Erkek Kadın Toplam
Müslümanlar 420 380 800
MüslümanBulgarlar 150 50 200
(Pomakve Çerkezler)
OrtodoksRumlar 200 150 350
Gregoryen Ermeniler 75 75 150
Genel toplam 845 655 1500
*VitalCuinet’ninnüfuskayıtlarınagöreise 1894yılındailçe merkezindekinüfusundinive etnik dağılımı şu şekildeydi:
GünümüzdeiseŞile nüfusu2016 yılınagöre34.241.
Bu nüfus,17.595 erkekve 16.646kadındanoluşmaktadır.
Yüzdeolarakise: %51.39erkek,%48.61kadındır.

12. *Şiletatilturizmiaçısındanolduğukadar,
gezi turizmiaçısındandaçokzengin bir
ilçedir.
Ençokziyaretedilen yerler;
SaklıGöl
Hacıllı Köyü
Ulupelit Köyü
AkçakeseKöyü
Şile Feneri
Şile Kalesi
Gürlek Mağarası
TURİZM

13. *Şilepalamutu,mezgit, istavrit,kalkan,lüferen çokavlananbalıktürleridir.
Maydanozlupalamuten çokilgi çeken ve beğenilen yöresel tattır.
*Yöreyehasyemekler;kestanebalı, ıspanaklıpide,kabaklıbörek,kıtırdakve feslik mantarı,köyekmeği ve darıdanyapılanbir
tatlıolanöre’dir.
YÖRESELLEZZETLER

14. *Köy halkı geçimini daha çok çiftçilikle sağlarkenkasaba
halkı ise balıkçılık ve ticaretle uğraşır. Kış mevsiminde
balıkçılıkla geçinenler yaz sezonunda genellikle evlerini
pansiyon olarak işletirler.
*Şile bezi dokumacılığı, Şile’nin köylerinde hâlâ el
tezgâhlarında yapılmaktadır.
EKONOMİK YAPISI

16. • 1.Şile Feneri
• 2.Şile Kalesi
• 3.Osmanlı Hamamı
• 4.Mısırlı Hatice Hanım Çeşmesi
• 5.Tahlisiye Binaları
• 6.RumKilisesi veBizans Yapı Kalıntıları
• 7.Maşatlık
• 8.Bali BeyCamii
• 9.Çarşı Camii
• 10.Çavuş Ahmet Camii
ANITSALYAPILAR

17. ŞİLE FENERİ
Şile Feneri, KırımHarbi’nde,Karadeniz’denİstanbulBoğazı’na
girecek gemilerin yollarınıbulabilmeleri için yapılmıştır.SultanAbdülaziz
tarafından1858–1859yılları arasındainşaedilmiştir. Taşkısmını Türk
Mimarlartasarlarken,metalaksamıve mercek kristalsistemi Paris’tekibir
fabrikadangelmiştir.
Fener kulesi, orijinalhalini günümüzdedekoruyabilmiştir.
Sekizgenşeklindeve 110cm kalınlığındataştanyapılmışolankule,gündüz
iyi görülebilmesi için siyahve beyazenlemesine bantlarçizilerek
boyanmıştır.

18. Şile KalesiyadaOcaklı Kale,Cenevizlilerden kalanlimanda
Ocaklıada’nınüzerindeyer almaktadır.BeyazrenkliAhmetli kireçtaşları
kullanılarakinşaedilmiş ve 12 m.yüksekliğindedir.
Kale,çağlarboyuncaiki keztamirgörmüştür.ÖnceBizanslılar
sonradaOsmanlılarkaleyigözetlemeamaçlı kullanabilmekiçin onarımdan
geçirmişlerdir.
ŞİLE KALESİ

19. OSMANLI HAMAMI
Şile’de, kalıntılarıkazısonrasıortayaçıkarılanbirBizans
Hamamı ile harabehalindeamanispeten ayaktaolanbir OsmanlıHamamı
bulunmaktadır.
OsmanlıHamamı ise HamamdereCaddesi’ndedir.Hamamın bir
bölümü,Şile-Ağvayoluyapılırkenyıkılmıştır;geriye kalankısmı iseson
derece bakımsızbirhaldedir

20. OsmanlıHamamı rölöveplanı

21. .
MISIRLI HATİCE HANIM ÇEŞMESİ
Şile sokaklarındahalkınkullanımı için yapılmışpek çokküçükçeşme yer
almaktadır.Bunlararasındaen dikkatçekici olanı, oldukçabüyükbirhaznesi
olanMısırlı HaticeHanım Çeşmesi ’dir.
ÜsküdarCaddesiile Çavuş Ahmet CamiiSokağı’nınkesiştiği
köşedebulunaniki yüzlüçeşmenin asılbanisini belirtenve yansokağa
bakankitabesikazınaraktahripedilmiştir. Ancakçeşmenin onarımını
yaptıran,bir anlamdaikinci banisi olanMısırlı HaticeHanım için yazılan
kitabesiözgünlüğünükorumaktadır.

22. Mısırlı Hatice Hanım Çeşmesi plan ve ön cephe rölövesi

23. .
RUM KİLİSESİVE BİZANS YAPI
KALINTILARI
Kiliselerden biri, ilçe merkezindeMaşatlıktayaniRumMezarlığı'ndadır.
Yapıdangeriye sadeceduvarkalıntılarıve ihataduvarı kalmıştır.Şapelise
OcaklıAda’dakikaleniniçindedir ve bakımsızdurumdadır.

24. • Diğer kilise iseÇavuş Mahallesi’nde bulunmaktadır.Kilisenin kalıntısı,
batı-doğudoğrultusunda,50–55adım uzunluğunda,85–90cm duvar
kalınlığınasahip,yerel moloztaştaninşaedilmiş, kireçharcıkısmen
belirgin biryapıdır.
• Doğusunda,ortadabüyükve iki yandaise dahaküçükboyutlardaniş
bulunmaktadır.Yapıkalıntısınınyaklaşık2,5m. yükselen vearalarında
ahşaphatıllaraaitdeliklerbulunankuzeyduvarınabitişikçukuralanda,
altyapıkalıntısıvedehlizkalıntısıgözlenmiştir.

25. Maşatlık, 1950’li yıllar
Maşatlık, 2012 Maşatlık, 2017

26. TAHLİSİYE BİNASI
Şile için çokbüyükönem taşıyanbaşlıcaaskerîyapılarolan
Tahlisiyebinaları,günümüzde“KıyıEmniyeti”ve “Gemi Kurtarma
İşletmeleri” adınıalaneski “Tahlisiyeİdaresi”teşkilatınaaitbinalardır.Bu
binalar,İngilizler tarafından1866dayapılmışolup tescilli tarihieser
niteliğindedir.Şile dışındadatahlisiyeteşkilatınaaityapılar
bulunmaktadır.
Şile merkezde;istasyon,koğuş, kayıkhaneverokethaneolmak
üzeredörtadettahlisiyebinasıvardır.Yapılar,2011yılındarestore
edilmiş, turizmeveilçehalkınahizmetvermek üzereişlevlendirilmiştir.

27. BALİ BEYCAMİİ
Bali BeyCamii, kâgirve ahşapkarkasolarakinşaedilmiştir. Camive kuran
kursuişlevlerini bir aradabarındırmaküzereinşaedilmiş olanyapı,
günümüzdecamive iki ayrıkonutolarakkullanılmaktadır.Binanınzemin
katı(cami ve şadırvanbölümü) kâgir,konutolarakişlevlendirilen kısım ise
ahşapkarkastır.
Camininve günümüzdekonutolarakkullanılankısmın girişleri
ayrıdır.Ancakher iki kattada,günümüzdekullanılmayanahşapbirerkapıile
cami vekonutarasındabağlantısağlanmıştır.Caminincephesi son
dönemdeyapılmışolançeşitli müdahalelerleözgünlüğünüyitirmiştir.

28. Bali BeyCamii katplanlarıve öncephe görünüşü

29. .
ŞİLE KIZ TEKNİK VE MESLEK
LİSESİ
ÜsküdarCaddesi’nitakibenlimanainen yolüzerindebulunan
Osmanlıokul binası,bugünŞile KızTeknikve Meslek Lisesi olarakhizmet
vermektedir.
20.Yüzyılbaşındakâgiryığma tekniğiyle inşaedilmiş olanyapı,
simetrikplanlarave cepheleresahiptir.Yapıgünümüzdegenel olarak
özgünlüğünükorumuşdurumdadır.

31. *Şileevleri, plantipleri itibarıylageleneksel İstanbulevleriyle paralellikgöstermektedir.Ancakbuevlerdeilk gözeçarpanözellik,
gerek iç mekân,gereksecephe açısındansonderece sade,süslemesiz ve gösterişsizolmalarıdır.
Evlerin hemen hemen hepsinin içindetuvaletve kiler,ayrıcaçoğu odada“hamamdolabı”dadenen gusülhanebulunur.Yine çoğu
evin bahçesindekuyuolduğu, bukuyununyalnıziçme suyusağlamakdeğil, yazaylarındaiçine kavun,karpuzgibi yiyeceklerin
sarkıtılmasıylasoğutucugörevi gördüğübiliniyor.
SİVİLMİMARİ ÖRNEKLERİ