Φιλική Εταιρεία-οι ιδρυτές-η αρχηγία- ο όρκος-οι πρωταγωνιστές

1. ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Κατράνας
Βασίλης Γ΄2

2. Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις
μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την
προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση
των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό, και σύμφωνα με
τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ
Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ.
Νικόλαος
Σκουφάς
Εμμανουήλ
Ξάνθος
Αθανάσιος
Τσακάλωφ

3. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΚΟΥΦΑΣ
Ο Νικόλαος Σκουφάς (1779-1818) ήταν ιδρυτικό
μέλος της Φιλικής Εταιρείας μαζί με τον Εμμανουήλ
Ξάνθο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Γεννήθηκε
το 1779 και καταγόταν από το Κομπότι της Άρτας. Το
επίθετο Σκουφάς προήλθε από το προηγούμενο του
επάγγελμα ως κατασκευαστής σκούφων

4. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΑΝΘΟΣ
Ο Εμμανουήλ Ξάνθος έζησε αρχικά στη Σμύρνη και έπειτα
στην Ιταλία και συγκεκριμένα στην Τεργέστη, όπου και
δούλεψε ως υπάλληλος σε εμπορική επιχείρηση.
Το 1810 εγκαταστάθηκε στην Οδησσό και, αφού δούλεψε ως
γραμματικός του εμπόρου Βασιλείου Ξένη, το 1812
γνωρίζεται στην Κωνσταντινούπολη με δυο εμπόρους από
τα Ιωάννινα και αποφασίζουν να δημιουργήσουν δική τους
εμπορική εταιρεία. Κατά το 1813, πραγματοποιεί εμπορικά
ταξίδια στην Πρέβεζα, στα Ιωάννινα και στη Λευκάδα.
Υπήρξε ελευθεροτέκτονας.

5. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΑΚΑΛΩΦ
Ο Αθανάσιος Τσακάλωφ ήταν Ηπειρώτης, γεννημένος στα Ιωάννινα το
1790, αναγκάστηκε νέος να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να
μεταναστεύσει στη Ρωσία στον πατέρα του. Το πραγματικό του
επώνυμο ήταν Τεκελής ή Τσάκαλος. Ένα μικρό διάστημα βρέθηκε στο
Παρίσι για σπουδές, όπου μάλιστα συμμετείχε στην ίδρυση του
«Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου», σωματείου με εκπαιδευτικούς και
πατριωτικούς στόχους. Στη συνέχεια μεταβαίνει στη Βιέννη της
Αυστρίας, όπου έρχεται σε επαφή με τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο
οποίος ήταν τότε υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου. Τελικώς,
καταλήγει στη Μόσχα, όπου γνωρίζει το Νικόλαο Σκουφά και θέτει τις
βάσεις για τη δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας.

6. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ
Σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν η γενική επανάσταση των Ελλήνων για την
«ανέγερσιν και απελευθέρωσιν του Ελληνικού Έθνους και της Πατρίδoς μας», όπως μας
πληροφορεί ο ίδιος ο Ξάνθος. Και σημειώνει στα «Aπομνημονεύματά» του: ..δια να
ενεργήσωσι μόνοι των ό,τι ματαίως από πολλού χρόνου ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν
των χριστιανών βασιλέων».
Η πορεία ανάπτυξης της Φιλικής είναι εντυπωσιακή. Το διάστημα 1814-1816 τα μέλη
της αριθμούν περίπου 20. Ως τα μέσα του 1817 αναπτύσσεται κυρίως μεταξύ των
Ελλήνων της Ρωσίας και της Μολδοβλαχίας, αλλά και πάλι τα μέλη της δεν υπερβαίνουν
τα 30. Όμως, από το 1818 σημειώνονται αθρόες μυήσεις. Κατά το 1820 εξαπλώνεται σε
όλες σχεδόν τις περιοχές της Ελλάδας και τις περισσότερες ελληνικές παροικίες του
εξωτερικού. Χιλιάδες υπολογίζονται οι μυημένοι, μολονότι είναι γνωστά μόνο 1096
ονόματα. Τους πρώτους μήνες του 1821 τα μέλη της αριθμούν δεκάδες χιλιάδες. Η
οργάνωση είχε υπερβεί τα ίδια της τα όρια.

7. Στις γραμμές της συσπειρώνονται κυρίως έμποροι και
μικροαστοί, αλλά και Φαναριώτες και κοτζαμπάσηδες και
κληρικοί, πρόσωπα που θα διαδραματίσουν αγωνιστικό ρόλο
στον αγώνα για την ανεξαρτησία, όπως οι
οπλαρχηγοί Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Οδυσσέας Ανδρούτσος,
Αναγνωσταράς, ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος
(Παπαφλέσσας), οι Φαναριώτες Αλέξανδρος
Μαυροκορδάτος και Νέγρης, οι μεγαλοκαραβοκύρηδες
Κουντουριώτηδες, οι μεγαλοκoτζαμπάσηδες Ζαΐμης, Λόντος,
Νοταράς, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός κ.ά.
Γρηγόριος
Δικαίος
(Παπαφλέσσας)
Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης
Οδυσσέας
Ανδρούτσος
Αλέξανδρος
Μαυροκορδάτος

8. ΘΕΟΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ
3 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 1770 - 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 1843
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν αρχιστράτηγος και ηγετική
μορφή της Επανάστασης του 1821, οπλαρχηγός, πληρεξούσιος,
Σύμβουλος της Επικράτειας. Μεταφορικά αναφέρεται και ως Γέρος
του Μοριά. Ο Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στο Ραμοβούνι της
Μεσσηνίας, καταγόταν από το Λιμποβίσι της Καρύταινας και
πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Αλωνίσταινα της Αρκαδίας που
ήταν τόπος καταγωγής της μητέρας του, Ζαμπίας Κωτσάκη. Από
μικρός, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ακολούθησε τον πατέρα του
στις διάφορες περιπέτειές του. Σε ηλικία μόλις 15 ετών έγινε
αρματωλός εναντίον των κλεφτών που λυμαίνονταν την
περιφέρεια του Λεονταρίου.

9. ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ
1788 - 5 ΙΟΥΝΊΟΥ 1825
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν επιφανής αγωνιστής οπλαρχηγός
της Επανάστασης του 1821. Πολέμησε μέχρι το 1820 για
λογαριασμό του Αλή Πασά και στη συνέχεια αγωνίστηκε για
την επανάσταση. Φυλακίστηκε το 1825, κατηγορούμενος για
συνεργασία με τους Τούρκους, στην Ακρόπολη των Αθηνών,
όπου και δολοφονήθηκε πριν δικαστεί, στις 5 Ιουνίου του ίδιου
χρόνου. Από τον γάμο του Αρβανίτη Ανδρέα Βερούση (από τις
Λιβανάτες) με την Πρεβεζάνα Ακριβή Τσαρλαμπά, ο Οδυσσέας
Ανδρούτσος γεννήθηκε το 1788 ή το 1789 στην Πρέβεζα ή στην
Ιθάκη εξήσού και το όνομα Οδυσσέας. Ως προς το έτος
γεννήσεως, υπάρχουν διαφωνίες. Κατ’ άλλους, ο Οδυσσέας
Ανδρούτσος γεννήθηκε μεταξύ των ετών 1788-1789.

10. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ Ή ΦΛΕΣΣΑΣ
1788 – 20 ΜΑΐΟΥ 1825
Ο Γρηγόριος Δικαίος ή Φλέσσας (βαφτιστικό όνομα Γεώργιος)
περισσότερο γνωστός ως Παπαφλέσσας, ήταν κληρικός,
πολιτικός και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του
1821. Γεννήθηκε στην Πολιανή Μεσσηνίας το 1788 και ήταν
υστερότοκος γιος, από δεύτερο γάμο, του Δημητρίου Δικαίου,
ο οποίος είχε συνολικά 28 παιδιά. Το επίθετο Δικαίος είναι
το πραγματικό της εν λόγω οικογένειας και απαντάται ακόμη
και σήμερα στο χωριό του την Πολιανή Μεσσηνίας. Φοίτησε
στη Σχολή Δημητσάνας, την οποία δεν την τελείωσε και
μόνασε το 1816 στο μοναστήρι της Παναγιάς της Βελανιδιάς
στην Καλαμάτα, όπου πήρε το όνομα Γρηγόριος (παπάς
Φλέσσας εξ ού και το Παπαφλέσσας).

11. ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΆΤΟΣ
3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 1791 - 6 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ 1865
Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος Γεννήθηκε στις 3
Φεβρουαρίου του 1791 στο Μέγα Ρεύμα προάστιο της
Κωνσταντινούπολης, και ήταν γιος του λογίου και
αξιωματούχου (ποστέλνικου) στις Παραδουνάβιες
ηγεμονίες Νικολάου Μαυροκορδάτου (1744 - 1818)
και της Σμαράγδας Καρατζά. Από την πλευρά του
πατέρα του καταγόταν από την ισχυρή φαναριώτικη
οικογένεια Μαυροκορδάτου, ήταν δε τρισέγγονος του
περίφημου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του «Εξ
Απορρήτων» ενώ από την πλευρά της μητέρας του από
την φαναριώτικη Οικογένεια Καρατζά. Διδάχτηκε τα
πρώτα του γράμματα από οικοδιδάσκαλο και έμαθε
από νωρίς να μιλά με εξαιρετική ευχέρεια την
τουρκική και τη γαλλική. Την περίοδο 1807-1811
σπούδαζε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή.

12. ΔΙΆΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ
Η όλη διάρθρωση της Φιλικής Εταιρείας στηρίχθηκε στα οργανωτικά πρότυπα
των Καρμπονάρων και των Ελευθεροτεκτόνων. Η ηγετική της ομάδα
απεκαλείτο «η Αόρατος Αρχή» και περιβλήθηκε από την πρώτη στιγμή με
τέτοια μυστική αίγλη, ώστε να πιστεύεται ότι συμμετείχαν σε αυτήν πολλές
σημαντικές προσωπικότητες, όχι μόνον Έλληνες μα και ξένοι, όπως ο τσάρος
Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα, τον πρώτο καιρό ήταν μόνο
οι τρεις ιδρυτές της. Κατόπιν, από το 1815 έως το 1818, προστέθηκαν άλλοι
πέντε και μετά το θάνατο του Σκουφά προστέθηκαν άλλοι τρεις.

13. «ΑΡΧΉ ΤΩΝ ΔΏΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΌΛΩΝ»
Το 1818 η Αόρατη Αρχή μετονομάστηκε σε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων» και
κάθε Απόστολος επωμίστηκε την ευθύνη μιας μεγάλης περιφέρειας. Οι
Aπόστολοι της Φιλικής Εταιρείας ήταν δώδεκα και ορίστηκαν από τον Σκουφά,
όταν πήγε στην Κωνσταντινούπολη την άνοιξη του 1818. Αυτοί ήταν οι
ακόλουθοι:
1. ο Γεωργάκης Ολύμπιος για τη
Σερβία,
2. ο Βατικιώτης για τη Βουλγαρία,
3. ο Πεντεδέκας για τη Ρουμανία,
4. ο Λουριώτης για την Ιταλία,
5. ο Αναγνωσταράς για τα νησιά του
Σαρωνικού,
6. ο Χρυσοσπάθης για τη Μεσσηνία,
7. ο Φαρμάκης για τη Μακεδονία και
Θράκη,
8. ο Κροκίδας για την Ήπειρο,
9. ο Πελοπίδας για την Πελοπόννησο,
10.ο Ίπατρος για την Αίγυπτο,
11.ο Κατακάζης για τη Νότια Ρωσία και
12.ο Κυρ. Καμαρηνός για τον Πετρόμπεη
της Μάνης.

14. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΜΎΗΣΗΣ (ΌΡΚΟΣ)
Ο υποψήφιος έφερνε ένα μικρό κίτρινο κερί που του είχε
ζητηθεί από πριν και πήγαιναν σ' ένα ασφαλές σπίτι. Εκεί ο
μυητής έπαιρνε ένα εικόνισμα και το έστηνε στο τραπέζι.
Μπροστά από το εικόνισμα άναβαν το κερί. Μέσα στην
επιβλητική ατμόσφαιρα του μισοσκόταδου ο μυητής τον
ρωτούσε με επισημότητα για τελευταία φορά:
• «Μήπως δεν στοχάζεσαι τον εαυτόν σου εις αρκετήν
δύναμην; Έχεις ακόμη καιρό να παραιτηθείς.. Από τον
δεσμόν όπου εμβαίνεις μόνον o θάνατος θα ημπορεί να σε
λυτρώσει! Σε ολίγoν κάθε μεταμέλειά σου θα είναι
ασυγχώρητος!»
• «Το εστοχάστηκα και στέργω», έπρεπε να είναι η
απάντηση που αναμενόταν από τον υποψήφιο και εάν την
έδινε, τότε συνεχιζόταν η μυητική διαδικασία.

15. ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΌΡΚΟΣ ΤΗΣ
ΦΙΛΙΚΉΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ
«Ορκίζομαι ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν κατά πάντα. Να φανερώσω το
παραμικρόν από τα σημεία και τους λόγους της, μήτε να σταθώ κατ΄ουδένα λόγον ή αφορμή του να καταλάβωσι άλλοι ποτέ, ότι
γνωρίζω τι περί τούτων, μήτε εις συγγενείς μου, μήτε εις πνευματικόν ή φίλον μου.
Ορκίζομαι ότι εις το εξής δεν θέλω έμβει εις καμμίαν εταιρείαν, οποία και αν είναι, μήτε εις κανέναν δεσμόν υποχρεωτικόν. Και
μάλιστα, οποιονδήποτε δεσμόν αν είχα, και τον πλέον αδιάφορον ως προς την Εταιρείαν, θέλω τον νομίζει ως ουδέν.
Ορκίζομαι ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της πατρίδος μου, των οπαδών και των
ομοφρόνων με τούτους, θέλω ενεργεί κατά πάντα τρόπον προς βλάβην και αυτόν τον παντελή όλεθρόν των, όταν η περίστασις το
συγχωρήσει.
Ορκίζομαι να μη μεταχειριστώ ποτέ βίαν δια να αναγνωρισθώ με κανένα συνάδελφον, προσέχων εξ εναντίας με την μεγαλυτέραν
επιμέλειαν να μην λανθασθώ κατά τούτο, γενόμενος αίτιος ακολούθου τινός συμβάντος, με κανένα συνάδελφον.
Ορκίζομαι να συντρέχω, όπου εύρω τινά συνάδελφον, με όλην την δύναμιν και την κατάστασίν μου. Να προσφέρω εις αυτόν σέβας
και υπακοήν, αν είναι μεγαλύτερος εις τον βαθμόν και αν έτυχε πρότερον εχθρός μου, τόσον περισσότερον να τον αγαπώ και να
τον συντρέχω, καθ΄όσον η έχθρα μου ήθελεν είναι μεγαλυτέρα.
Ορκίζομαι ότι καθώς εγώ παρεδέχθην εις Εταιρείαν, να δέχομαι παρομοίως άλλον αδελφόν, μεταχειριζόμενος πάντα τρόπον και
όλην την κανονιζομένην άργητα, εωσού τον γνωρίσω Έλληνα αληθή, θερμόν υπερασπιστήν της πατρίδος, άνθρωπον ενάρετον και
άξιον όχι μόνον να φυλάττη το μυστικόν, αλλά να κατηχήση και άλλον ορθού φρονήματος.
Ορκίζομαι να μην ωφελώμαι κατ΄ουδένα τρόπον από τα χρήματα της Εταιρείας, θεωρών αυτά ως ιερό πράγμα και ενέχυρον
ανήκον εις όλον το Έθνος μου. Να προφυλάττωμαι παρομοίως και εις τα λαμβανόμενα εσφραγισμένα γράμματα.

16. ΣΤΗΝ ΣΥΝΈΧΕΙΑ
Το κερί έσβηνε και φυλασσόταν ευλαβικά, ενώ από εκείνη τη στιγμή ο μυημένος
ήταν Ιερέας της Φιλικής. Την επόμενη μέρα του δείχνονταν τα σημάδια
αναγνώρισης. Την τρίτη ημέρα έπρεπε να αποστηθίσει τον μυστικό κώδικα της
οργάνωσης, ενώ την τέταρτη μέρα απαντούσε σε ένα προκαθορισμένο
ερωτηματολόγιο. Τέλος, ο νέος Ιερέας συνεισέφερε ένα χρηματικό ποσό για τους
σκοπούς της οργάνωσης, που συνοδευόταν από ένα γράμμα, το οποίο στη
συνθηματική γλώσσα απεκαλείτο αφιερωτικό. Σε αυτό το γράμμα ο μυητής χάραζε
στην κορυφή το δικό του μυστικό σήμα αφιέρωσης και δίπλα το μυστικό σήμα
καθιέρωσης του Ιερέα, που στο εξής αποτελούσε τη συμβολική του υπογραφή.
Παραδινόταν, επίσης, στον Ιερέα ένα γράμμα που πάντα είχε μαζί του και στη
μυστική γλώσσα των Φιλικών ονομαζόταν γράμμα υπεροχής. Όταν ένας Ιερέας
συναντούσε κάποιον Συστημένο και έκαναν τα σημεία αναγνώρισης, ο δεύτερος
ήταν υποχρεωμένος να δείξει το συστατικό του γράμμα εάν το ζητούσε ο πρώτος,
αρκεί αυτός να έδειχνε από μακριά το γράμμα υπεροχής. Προκειμένου να
διαφυλάσσονται τα στεγανά της «Αόρατης Αρχής», κανείς νεοφώτιστος Ιερέας δεν
μπορούσε να επικοινωνήσει απευθείας με αυτήν, παρά μόνο μέσω του μυητή του.
Αυτή η πυραμιδοειδής δομή ήταν που διαφύλαξε μέχρι τέλους και διατήρησε
αλώβητη τη Φιλική Εταιρεία.
Ο Αλέξανδρος
Υψηλάντης με το
έμβλημα του Ιερού
Λόχου

17. ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΕΡΟΙ ΜΥΗΤΈΣ ΉΤΑΝ ΑΥΤΟΊ
ΠΟΥ ΈΚΑΝΑΝ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΑΠΌ ΔΈΚΑ
ΜΥΉΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΦΙΛΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ

18. Η ΠΟΡΕΊΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ
To 1818 η έδρα της Φιλικής μεταφέρθηκε από την Οδησσό στην
Κωνσταντινούπολη, δηλαδή στην καρδιά της Οθωμανικής
εξουσίας, κάτι που πιστοποιούσε «την αυτοπεποίθηση των
Φιλικών στις συνομωτικές οργανωτικές τους ικανότητες» ενώ ο
θάνατος του Σκουφά ήταν σοβαρή απώλεια. Με αφορμή αυτό το
γεγονός και με δεδομένη τη ραγδαία εξάπλωσή της, οι υπόλοιποι
από τους ιδρυτές επιχείρησαν να βρουν μια μεγάλη
προσωπικότητα να αναλάβει τα ηνία, θέλοντας να της προσδώσουν
μεγαλύτερο κύρος και αίγλη. Στις αρχές του 1818 έγινε μια
συνάντηση με τον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος όχι μόνον
αρνήθηκε, αλλά αργότερα έγραψε πως θεωρούσε ότι οι Φιλικοί
ήταν υπαίτιοι για τον όλεθρο που προμηνυόταν στην Ελλάδα.
Τελικά, μετά από αρκετές επαφές, τον Απρίλιο του 1820 ανέλαβε
την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξανδρος Υψηλάντης.
Προκήρυξη της Φιλικής
Εταιρείας για την Ελληνική
επανάσταση

19. ΑΝΑΓΝΩΣΤΌΠΟΥΛΟΣ - ΞΆΝΘΟΣ
Η διαμάχη μεταξύ Αναγνωστόπουλου - Ξάνθου ξέσπασε με αφορμή την
έκδοση του Φιλήμονος Δοκίμιον ιστορικό. Περί Φιλικής Εταιρείας. Σε
αυτό αμφισβητήσιμη είναι όχι μόνο η αρχαιότητα του Ξάνθου αλλά και η
τιμή του. Συγκεκριμένα ο Φιλήμων, βασισμένος σε προσωπικές μαρτυρίες
του Αναγνωστόπουλου, ισχυριζόταν ότι τα ιδρυτικά μέλη της Φιλικής
Εταιρείας ήταν ο Σκουφάς, Τσακάλωφ και Αναγνωστόπουλος. Παράλληλα
κατηγορούσε, και πάλι με βάση τα λεγόμενα του Αναγνωστόπουλου, τον
Ξάνθο για οικονομικές ατασθαλίες.

20. ΔΟΛΟΦΟΝΊΑ ΓΑΛΆΤΗ
Η δολοφονία του Νικολάου Γαλάτη όπως και του Κυριάκου Καμαρηνού
αποτελούν σκοτεινά σημεία στην ιστορία της Φιλικής Εταιρείας. Ο Νικόλαος
Γαλάτης, ένα χαρισματικό άτομο, υπήρξε όντως αμφιλεγόμενη προσωπικότητα,
η οποία όμως συνέβαλε με την τόλμη και τον ενθουσιασμό της τα μέγιστα στην
Εταιρεία (αύξησε θεαματικά όχι μόνον τον αριθμό των μελών της αλλά και τα
εισοδήματά της από εισφορές, κάτι καίριας σημασίας για τον διοργανούμενο
επαναστατικό αγώνα). Εντούτοις του καταμαρτυρούσαν σπατάλες -ενδεχομένως
και ατασθαλίες με το ταμείο της Εταρείας- καθώς και αλαζονική συμπεριφορά
και φιλαρχία -επεδίωκε δηλαδή να αναλάβει τα ηνία της οργάνωσης. Πιθανόν
να ήθελε να παραγκωνίσει ακόμα και τον Καποδίστρια παρουσιαζόμενος στον
τσάρο Αλέξανδρο ως άνθρωπός του στην Ελλάδα.

21. ΑΠΌΗΧΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΏΤΕΡΟΥΣ
ΧΡΌΝΟΥΣ
Στους νεώτερους χρόνους κατ 'απομίμηση της Φιλικής Εταιρείας
δημιουργήθηκαν άλλες δύο οργανώσεις με αυτήν την ονομασία στη διάρκεια
της Μεταξικής Δικτατορίας: μία με έδρα την Αθήνα και μία στην Κρήτη

22. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
https://el.wikipedia.org/wiki/Φιλική_Εταιρεία
https://el.wikipedia.org/wiki/Εμμανουήλ_Ξάνθος
https://el.wikipedia.org/wiki/Νικόλαος_Σκουφάς
https://el.wikipedia.org/wiki/Αθανάσιος_Τσακάλωφ
https://el.wikipedia.org/wiki/Παπαφλέσσας
https://el.wikipedia.org/wiki/Θεόδωρος_Κολοκοτρώνης
https://el.wikipedia.org/wiki/Οδυσσέας_Ανδρούτσος
https://el.wikipedia.org/wiki/Αλέξανδρος_Μαυροκορδάτος
https://el.wikipedia.org/wiki/Παλαιών_Πατρών_Γερμανός_Γ΄

23. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΉΣΑΤΕ
Κατράνας
Βασίλης