ΑΡΙΑΔΝΗ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Ε1- 2ο Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης

1. Πηνελόπη Δέλτα
Σε αυτό το power point θα δούμε τη
ζωή της Πηνελόπη Δέλτα και μερικά
από τα βιβλία της
29/12/2018 1
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

2. 29/12/2018 2
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

3. Η οικογένεια της
• Η Πηνελόπη Μπενάκη - Δέλτα γεννήθηκε στις 24 Απριλίου
του 1874, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από τον
επιχειρηματία και εθνικό ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη
και την Βιργινία Χωρέμη, μέλος της ισχυρής τότε εμπορικής
οικογένειας Χωρέμη της Αλεξάνδρειας. Η Πηνελόπη ήταν
το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας. Η οικογένεια
συνολικά απαρτιζόταν από:
• την Αλεξάνδρα Μπενάκη Χωρέμη - Daves (1871 - (1941)τον
Αντώνη Μπενάκη (1873 - (1954) την Πηνελόπη Μπενάκη -
Δέλτα (1874) - (1941) τον Κωνσταντίνο Μπενάκη (1875 –
(1877) τον Αλέξανδρο Μπενάκη (1878) - (1921) και την
Αργίνη Μπενάκη - Σαλβάγου (1883) - (1972)
29/12/2018 3
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

4. Βιογραφικό
• Η οικογένεια Μπενάκη μετακόμισε προσωρινά στην Αθήνα το 1882, όπου η Πηνελόπη
παντρεύτηκε τον πλούσιο Φαναριώτη έμπορο Στέφανο Δέλτα το 1895. Μαζί του απέκτησε
τρεις κόρες: τη Σοφία (μετέπειτα Μαυροκορδάτου), τη Βιργινία (μετέπειτα Ζάννα και γιαγιά
του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά) και την Αλεξάνδρα (μετέπειτα
Παπαδοπούλου). Επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια το 1905, όπου η Πηνελόπη γνώρισε τον
Ίωνα Δραγούμη, τότε υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ανάμεσά τους
αναπτύχθηκε ένας μεγάλος έρωτας, η Πηνελόπη όμως δεν μπόρεσε να αντιταχθεί στις
κοινωνικές επιταγές και την υποχρέωσή της απέναντι στο σύζυγο και τα παιδιά της.
• Η πλατωνική αυτή σχέση της Πηνελόπης Δέλτα με τον Δραγούμη τελείωσε το 1908 όταν
αυτός συνδέθηκε με τη Μαρίκα Κοτοπούλη .
• Η Δέλτα που είχε μετακομίσει στη Φρανκφούρτη το 1906 εξέδωσε το πρώτο της
μυθιστόρημα, με τίτλο «Για την Πατρίδα», 1909, το οποίο εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια
της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Σύντομα ακολούθησε και το δεύτερο μυθιστόρημά της,
«Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου». Το στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή το 1909 την
ενέπνευσε να γράψει το «Παραμύθι χωρίς όνομα» (1911).
• Το 1913 η οικογένεια Δέλτα επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια και το 1916 εγκαταστάθηκαν
μόνιμα στην Αθήνα, όπου ο πατέρας της Δέλτα, Εμμανουήλ Μπενάκης, είχε εκλεγεί
δήμαρχος. Ανέπτυξαν στενή φιλία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον οποίο και προσκαλούσαν
συχνά στην εξοχική τους οικία στην Κηφισιά.
.
29/12/2018 4ΠαπαναστασίουΕ1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ.
Ξάνθης/Αριάδνη

5. 29/12/2018
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/
5
Το 1922 αναλαμβάνει δράση, με την συμβολή της οικογένειάς
της, για την ανακόυφιση των αναγκών και την αποκατάσταση
των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Μάλιστα
στο σπίτι της φιλοξενήθηκαν πολλές οικογένειες Μικρασιάτων
προσφύγων.
Το 1925 εκδόθηκε «Η ζωή του Χριστού», ενώ την ίδια χρονιά
εμφανίστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της Σκλήρυνσης κατά
πλάκας, ασθένειας που την ταλαιπώρησε μέχρι τον θάνατό της.
Το 1929 ξεκίνησε τη συγγραφή της τριλογίας «Ρωμιοπούλες», η
οποία τελείωσε το 1939 και είναι ένα αυτοβιογραφικό
μυθιστόρημα το οποίο αφηγείται σε τρεις τόμους τη ζωή της
Δέσποινας Κρινά-Δαπέργολα, μιας δραστήριας γυναίκας που η
κοινωνία της εποχής της την περιόριζε σε ένα χρυσό κλουβί. Το
πρώτο βιβλίο, «Το Ξύπνημα», καλύπτει γεγονότα των ετών
1895-1907, η «Λάβρα» καλύπτει τα έτη 1907-1909 και το
«Σούρουπο» τα έτη 1914 -1920

6. 29/12/2018
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/
6
Κατά την επισιτιστική και ανθρωπιστική κρίση που δημιουργήθηκε
σε βάρος των Ελλήνων της Ανατολικής Μακεδονίας στη διάρκεια
της Β΄ Βουλγαρικής κατοχής ελληνικών εδαφών (1916-1918) και
διαπιστώθηκε σε όλο το εύρος της μετά την απελευθέρωση των
περιοχών, πολύτιμη υπήρξε η συνδρομή του Ελληνικού Ερυθρού
Σταυρού με επικεφαλής την Πηνελόπη Δέλτα και την Έλλη
Αδοσίδου, για την οργάνωση συσσιτίων, πρόχειρων νοσοκομείων
και διανομή ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού. Ακόμη καθοριστική
ήταν η συμβολή της Πηνελόπης Δέλτα στην ενεργοποίηση του
κρατικού μηχανισμού καθώς και στο σχεδιασμό, την οργάνωση και
την εκτέλεση του δύσκολου έργου της παλλινόστησης των χιλιάδων
Ελλήνων Ανατολικομακεδόνων ομήρων που βρίσκονταν σε
βουλγαρικά στρατόπεδα συγκέντρωσης εκτελώντας
καταναγκαστικά έργα στο εσωτερικό της Βουλγαρίας την περίοδο
1917-1918.

7. Με τον Ελευθέριο κ. Βενιζέλο
29/12/2018 7
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

8. 29/12/2018 8
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

9. Βιβλία της
• Μερικά από τα βιβλία της είναι :
• Ο μάγκας
• Ο τρελαντώνης
• Παραμύθια και άλλα
• Η ζωή του Χριστού
• Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου
• Παραμύθια χωρίς όνομα
• Για την πατρίδα
• Στα μυστικά του βάλτου
• Αναμνήσεις
• Αλληλογραφία
• Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος
29/12/2018 9
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

10. Ο μάγκας
29/12/2018 10
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

11. Περίληψη
• Ένα σκυλί «με καλή ανατροφή» μεταφέρει τις απόψεις του
για την οικογένεια που τον έχει, για τον κόσμο των ζώων με
τα οποία συνυπάρχει, για την ευρύτερη κοινωνία της
Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου στο πρώτο μισό του 20ού
αιώνα, για τα ιστορικά γεγονότα της εποχής. Ένα σκυλί,
λοιπόν, με ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά και με
ανθρώπινη φωνή και σκέψη, βλέπει, σχολιάζει και
φιλοσοφεί. Μιλά μάλιστα σε πρώτο πρόσωπο θέλοντας να
κάνει έτσι ακόμη πιο πειστική την εντύπωση (και) της
ανθρώπινης υπόστασης του πρωταγωνιστή του βιβλίου. Ο
Μάγκας, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1935, συνεπαίρνει
τον αναγνώστη, ο οποίος μαθαίνει για σημαντικά ιστορικά
γεγονότα, όπως την Επανάσταση του 1821, τον «ατυχή»
πόλεμο του 1897, καθώς και τον Μακεδονικό Αγώνα.
29/12/2018 11
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

12. Ο τρελαντώνης
29/12/2018 12
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

13. Περίληψη
• Τέσσερα αδέλφια έρχονται από την Αλεξάνδρεια για τις
καλοκαιρινές τους διακοπές στο αρχοντικό σπίτι των θείων τους,
στον λόφο της Καστέλας στον Πειραιά. Η μεγάλη, η Αλεξάνδρα,
σοβαρή και πιο μετρημένη: η Πουλουδιά –η λογοτεχνική περσόνα
της Πηνελόπης Δέλτα–, πιο αντιδραστική αλλά και πιο
προβληματισμένη για τις συμπεριφορές παιδιών και ενηλίκων: ο
μικρότερος, ο Αλέξανδρος, που ακόμη παλαντζάρει ανάμεσα στην
τρυφερότητα της ηλικίας του και στην προσπάθειά του να μοιάζει
μεγαλύτερος. Και τέλος ο Αντώνης, που τον λένε Τρελαντώνη, έτσι
που είναι «σκάνταλος και πολύ άτακτος, και κάθε λίγο έβρισκε τον
μπελά του». Στον Τρελαντώνη, που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1932, η
ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, οι σκανταλιές και οι αταξίες του
Αντώνη, καθώς και των άλλων τριών, ο κόσμος των ενηλίκων, έτσι
όπως τον αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά, δημιουργούν το πιο
ξεκάθαρα «παιδικό» βιβλίο της μεγάλης κυρίας της ελληνικής
παιδικής λογοτεχνίας, της Πηνελόπης Δέλτα.
29/12/2018 13
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

14. Στα μυστικά του βάλτου
29/12/2018 14
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

15. Περίληψη
• Η υπόθεση εκτυλίσσεται το 1907, όταν ο Μακεδονικός Αγώνας βρίσκεται
στο απόγειό του και οι Έλληνες μακεδονομάχοι, καπετάν Άγρας και
καπετάν Νικηφόρος, έχουν εξασφαλίσει σημαντικές επιτυχίες με τις
οποίες υποστηρίζονται οι διωκόμενοι ελληνικοί πληθυσμοί. Όμως, οι
Βούλγαροι κομιτατζήδες αποδεικνύονται βίαιοι και σκληροί αντίπαλοι,
και οι ηρωικοί Έλληνες αγωνιστές, προερχόμενοι από την ελεύθερη
Ελλάδα, μαζί με τους ντόπιους πρέπει να συνεχίσουν να μάχονται για να
αντεπεξέλθουν σε έναν δύσκολο και άνισο αγώνα. Μέσα σε αυτά τα
ιστορικά γεγονότα και δίπλα στα πραγματικά ιστορικά πρόσωπα
μπλέκονται και οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες – κυρίως τα παιδιά, ο
Αποστόλης και το τρυφερό «Βουλγαράκι», ο Γιωβάν. Η ιστορία, λοιπόν,
και η διαπαιδαγώγηση σε υψηλά ιδανικά –της φιλοπατρίας, του θάρρους,
της φιλαλήθειας και της αξιοπρέπειας– αλλά και η κατανόηση της
ανθρώπινης φύσης αποτελούν τον καμβά του ξεχωριστού αυτού
ιστορικού μυθιστορήματος, που εκδόθηκε το 1937.
29/12/2018 15
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

16. Παραμύθι χωρίς όνομα
29/12/2018 16
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

17. Περίληψη
• Όταν η Πηνελόπη Δέλτα εξέδιδε το δεύτερο αυτό βιβλίο της, στα
1910, πίσω από τους χαρακτήρες της θεωρήθηκε ότι συμβόλιζε
πολιτικά πρόσωπα και συνέδεε τα γεγονότα της αφήγησης με τα
σύγχρονά της ιστορικά γεγονότα, μπορούμε όμως να πούμε με
βεβαιότητα πως έναν αιώνα μετά –στις μέρες μας- το βιβλίο δεν
έχει χάσει καθόλου την επικαιρότητά του. Η χώρα των
Μοιρολατρών που περιγράφεται θυμίζει τις κακοδαιμονίες και
κακοτοπιές και της σύγχρονης Ελλάδας. Όμως, όπως συμβαίνει στα
παραμύθια αλλά κάποτε και στην ίδια την πραγματικότητα, ο γιος
του βασιλιά των Μοιρολατρών, το Βασιλόπουλο, συμβολίζει το νέο
άνθρωπο, που οραματίζεται μια καλύτερη χώρα, που παλεύει, που
μάχεται με πείσμα και πάθος. Και τελικά τα καταφέρνει. Το βιβλίο
παραμένει κλασσικό και επίκαιρο, πρώτα απ’ όλα χάρη στις
διαχρονικές αξίες που εκφράζει: αξιοπρέπεια, ήθος, μαχητικότητα.
29/12/2018 17
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/

18. Σας ευχαριστώ για την παρακολούθηση
29/12/2018 18
Ε1/2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ Σ. Ξάνθης/Αριάδνη
Παπαναστασίου/