Recommended
More Related Content
What's hot
Similar to Nasıl Öğreniyoruz?
Similar to Nasıl Öğreniyoruz? (20)
Nasıl Öğreniyoruz?
- 1. Nasıl Öğreniyoruz? Eğitimin en temel amacı şüphesiz ki bireylerin gelişimlerine katkı sağlamaktır. Bu gelişim sürecine katkı sağlayabilmek için de özellikle son 100 yılda gelişen psikoloji ve eğitim bilimlerinin de iyi bilinmesi gerekir.
- 2. Nasıl Öğreniyoruz? Eğitim ve öğretim dediğimiz zaman her şeyden önce organizmada öğrenme dediğimiz şeyin nasıl gerçekleştiğini bilmemiz ve öğretim faaliyetlerimizi buna göre şekillendirmemiz büyük öneme sahiptir. Nasıl öğrendiğimizi anlayabilmek için de gelin öncelikle öğrenmenin ne olduğuna ve nelerin öğrenme sayıldığına yakından bakalım.
- 3. Öğrenme Yaşantılarımız yoluyla davranışlarımızda meydana gelen kalıcı ve izli davranış değişiklikleridir.
- 4. Bu değişiklik iyi ve istendik yönde olabileceği gibi kötü ve istenmedik yönde de olabilir. Örneğin; işe yeni başlayan personele verilen oryantasyon eğitimi sırasında personel, şirket kurallarını öğrenebileceği gibi (istendik) bu kuralları nasıl esnetebileceğini de öğrenebilir (istenmedik).
- 5. Yürüme, konuşma, diş fırçalama, insan kaynakları süreçlerini bilme, termodinamiğin temel yasalarını kavrama, otomobil kullanma, korkma, maaş hesaplama, ağlama ve çarpma işlemini toplama işleminden ayırt etme gibi yaşantı yoluyla elde edilen nispeten kalıcı, zihnimizde bir şekilde izi olan ve davranışlarımızda değişiklik meydana getiren davranışlar öğrenilmiştir.
- 6. Doğuştan getirilen, büyüme veya olgunlaşma sonucu kendiliğinden ortaya çıkan; yaşantı sonucu oluşmayan, kalıcı ve izli olmayan ve davranışlarımızda değişiklik meydana getirmeyen içgüdü, refleks, nefes alıp verme, sayıklama, rüya görme gibi davranışlar ise öğrenmenin temel 4 koşulunu sağlamadığı için öğrenilmiş değildir. Peki davranış nedir?
- 7. Organizmanın (insan, hayvan, kedi, böcek, bebek vb.) yaptığı her türlü etkinliğe davranış denir. Davranış denildiğinde aklımıza yalnızca yürüme, konuşma, top atma gibi doğrudan gözlenebilir somut davranışlar gelmesin. Davranışlar yukarıdaki gibi doğrudan gözlenebilen, somut ve fiziksel etkinliklere dayalı psikomotor davranışlar olabileceği gibi; kaygı, korku ve tutum gibi duyuşsal davranışlar ile zihinsel algılama, kavrama ve düşünme gibi bilişsel davranışlar da yani soyut davranışlar da olabilir. Davranış
- 8. Başka bir ifadeyle öğrenme, kişinin çevreye uyum sürecidir. Bu bağlamda da yetişkin davranışlarının hemen hemen hepsi öğrenme yoluyla kazanılmıştır. Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için; 1) Yaşantı yoluyla oluşması, 2) Nispeten kalıcı (2 sn. bile kalıcıdır) ve sürekli olması, 3) Zihnimizde veya yaşantımızda izi olması, 4) Davranışlarımızda değişiklik meydana getirmesi gerekir. Öğrenme
- 9. Yaşantı konusunu biraz açmak gerekirse; kişilerin bir konuyla ilgili yaşantı geçirmeleri için illaki o konuyu kendilerinin aktif olarak yapmaları gerekmez. Örneğin kişi, oryantasyon eğitimi esnasında eğitmenin anlattıklarını dinlerken de aslında bir yaşantı geçirmiş olur. Kişi eğitim esnasında pasif konumda bir dinleyici olsa dahi, bir şekilde eğitmenin anlattıklarını dinliyor ve anlatılanları kendi zihinsel süzgecinden geçiriyorsa o konuyla ilgili bir yaşantı geçiriyor demektir. Yaşantı
- 10. Öğrenmenin gerçekleşmesi için gerekli olan diğer maddeler uyarıcıların ya da bilgilerin diyelim kalıcı ve izli olmasıdır. Bilgilerin kalıcı olması ilerleyen kısımlarda bahsedeceğim, bilginin sürekli veya aralıklı tekrarlar yoluyla uzun süreli belleğimize aktarılmasıdır. Yani aslında kalıcılıktan kasıt; örneğin bir ders dinlerken dinlediklerimizin bir kulaktan girip diğerinden çıkmaması ve bilginin bir şekilde, birkaç saniye bile olsa uzun süreli belleğe aktarılarak zihnimizde yer etmesidir. Kalıcılık ve İzlilik
- 11. İzlilik ise; bilgilerin zihnimizde çeşitli şemalara dönüştürülebilmesi ve gerektiğinde bu şemaların başka öğrenmelere olanak sağlamasıdır. Yani daha basit bir ifadeyle, bilgilerin bir şekilde zihnimizde iz bırakmasıdır. Örneğin ilkokulda öğrendiğimiz alfabe, zihnimizde harf şemaları oluşturarak bir iz bırakmış ve sonraki kelime ve cümleleri öğrenmelerimize olanak sağlamıştır. Kalıcılık ve İzlilik
- 12. Öğrenmenin en önemli adımı, bilgilerin bizler üzerinde davranış değişikliği meydana getirmesidir. Davranış değişikliği en basit ifadeyle; önceden yapamadığımız bir şeyi artık yapabiliyor olmak ya da önceden şu şekilde yaptığımız bir şeyi artık bu şekilde yapıyor olmak şeklinde açıklanabilir. Örneğin önceden Word programını kullanmayı temel düzeyde biliyorken artık ileri düzeyde biliyor olmamız ya da önceden «öğrenme» kavramını bilmiyorken artık bu kavramı biliyor olmamız davranışımızın değiştiği anlamına gelir. Davranış Değişikliği
- 13. Eğer kişilerde öğrenmeler gerçekleşmişse, bu öğrenmeler başka öğrenmelere transfer edilebilir. X marka fotokopi makinasını kullanmayı öğrenen bir çalışan, iş değiştirdikten sonra bu öğrenmesini Y marka fotokopi makinasını da kullanmak için transfer edecektir. Bunlarla birlikte öğrenmeler doğrudan doğruya gözlenemezler. Gözlenebilen yalnızca öğrenenin ortaya koyduğu performanstır. İşte bizler geliştirdiğimiz ölçme araçlarıyla bu performansları ölçüp, sonraki değerlendirme aşamasıyla performansların yani öğrenmelerin kabul edilebilirliğini değerlendirmiş oluruz. Öğrenmenin Transferi
- 14. Öğrenmelerin organizmalarda nasıl gerçekleştiğini açıklayan Klasik ve Edimsel Koşullanma kuramlarının yanı sıra Bağ, Sosyal, İşaret ve Gestalt kuramları gibi farklı öğrenme kuramları vardır. Ancak bu içerikte, yukarıdaki tüm kuramların yanı sıra zihnimizin öğrenme süreçlerini bilgisayarlara benzetmesinden dolayı anlaşılması daha kolay olan ve öğrenmenin zihinsel sistematiğini ortaya koyan Gagne’nin Bilgiyi İşleme Kuramı ile öğrenmelerin nasıl gerçekleştiğini açıklamaya çalışacağım. Zihnimizde Öğrenme Nasıl Gerçekleşiyor?
- 15. Bilgiyi İşleme Kuramı’na göre; bizler bilgileri öncelikle duyu organlarımız vasıtasıyla dışarıdan alır, sonra bu bilgileri zihnimizde işler, daha sonra işlenen bilgiyi zihnimizde kaydeder ve son aşamada da gerektiğinde bu bilgileri tekrar geri çağırırız. Bu kurama göre öğrenmelerin gerçekleşmesini sağlayan duyuşal bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olmak üzere 3 farklı bellek çeşidi ve bu bellekleri de kontrol eden bir adet işlemci yani yürütücü bilişimiz vardır. Zihnimizde Öğrenme Nasıl Gerçekleşiyor?
- 16. Duyusal Bellek Kısa Süreli Bellek Uzun Süreli Bellek Ç E V R E İlk aşamada çevreden gelen tüm uyarıcılar/bilgiler (sesler, görüntüler, tatlar, kokular vb.) duyu organlarımız tarafından alınarak duyusal belleğe aktarılır. Bilgi * Kapasitesi sınırsız Duyusal bellekte bulunan tüm bilgiler, yürütücü billişin dikkat ve algılama süreçlerini devreye sokmasıyla yalnızca istenilen, dikkat kesilen uyarıcıların/bilgilerin kısa süreli belleğe aktarılması sağlanır. Dikkat Algı * Kapasitesi 5-9 işlemle sınırlı * Bilgiyi saklama süresi 20 sn. civarı * Bilgiyi saklama süresi 2-4 sn. civarı Kodlama/Anlamlandırma Tekrar/Ezberleme Hatırlama KSB’de ki bilgiler yürütücü bilişin isteği doğrultusunda tekrar/ezberleme yapılarak ya da kodlama/anlamlandırma yapılarak uzun süreli belleğe aktarılır. Gerekirse bu bilgiler USB’den geri de çağırılabilir. Çevreden gelen tüm uyarıcıların ilk geldiği bellektir. Sınıfta ders dinlerken bir yandan sokaktan gelen kuş sesleri, bir yandan da telefonunuza gelen mesaj sesi gibi tüm uyarıcılar karmaşık şekilde duyusal bellekte toplanır. Dikkat ve algı ile işimize yarayacak bilgilerin toplandığı kısa süreli bellek bilgileri organize eden, işleten, aktif olarak çalışan tek bellektir. Bilgileri duruma göre davranışa dönüştürür duruma göre USB’ye aktarır ya da duruma göre unutur. * Kapasitesi sınırsız * Bilgiyi saklama süresi sınırsız Unutma Davranış Sadece depo işlevi gören bellektir. Anıların, tecrübelerin, kavramların, olguların, psikomotor ve zihinsel işlemlerin saklandığı, depolandığı kısımdır. Buradaki bilgiler gerektiğinde KSB’e gönderilerek (hatırlama) davranışa dönüştürülür.
- 17. 1) Çevreden gelen uyarıcılar (bilgiler), duyu organlarımız tarafından fark edilir ve duyusal kayıt yoluyla kısa süreli belleğe aktarılır. 2) Gelen bilgiler kısa süreli bellekte organize edilerek, küçük miktarı uzun süreli belleğe aktarılır. Bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe gönderilmesinde tekrar çok önemlidir. Örneğin; bir telefon numarasını ezberleyinceye kadar tekrar etme ya da bir konunun belli aralıklarla tekrar edilmesi gibi düzenli aralıklarla yapılan tekrarlar bilginin uzun süreli belleğe aktarılmasında büyük önem taşır. * Beynimizin tıpkı bilgisayarlar gibi çalıştığını söylemek mümkündür. Bu nedenle beynimizdeki kısa süreli belleği bilgisayarlardaki Ram bellek, uzun süreli belleği ise bilgisayarlardaki sabit disk (hdd) gibi düşünmek hiç de yanlış olmaz. 3) Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanması yeterli olmaz. Uzun süreli bellekteki bilgiler istenildiği zaman geri çağrılabiliyorsa (davranışa dönüşebiliyorsa) işte o zaman öğrenme gerçekleşmiş diyebiliriz. Eğer kısa süreli belleğe aktarılan bilgiler uzun süreli belleğe aktarılmamışsa, bu durumda da unutma gerçekleşir.