1. .<br />Англи хэл хэрхэн сурах вэ?<br />Оюуны хур буулгаж, эрдэм мэдлэгийн хязгааргүй далайгаас сувд шүүрдэх ухааныг заагч эрхэм багш, та бүхнийхээ энэ өдрийн амгаланг айлтгая.<br />Анхаарал татах: Өнөөдөр би та бүхэнд орчин үед хүн бүрийн сонирхлыг татаж буй нэгэн асуудлыг хөндөхийг хүссэн юм. Энэ бол орчин үеийн залууст хамгийн хэрэгтэй болоод байгаа зүйл. Энэ бол хүн болгон хүсдэг ч цөөхөн нь сурдаг чадвар. Энэ бол уран ярих чадвар биш. Энэ бол бас ……………………….биш. Энэ бол бидний эзэмшихийг хүсдэг англи хэл юм.<br />Тиймээ, өнөөдөр би та бүхэнтэй англи хэл яаж сурч болох талаар хэдэн санаа хуваалцъя гэж бодсон юмаа. <br />Хэнтий аймгийн … р сургуульд англи хэлний багшаар ажиллах … жилийн хугацаанд хуримтлуулсан, өөрөө англи хэл сурсан туршлагадаа үндэслэн та бүхэнтэй дараах хэдэн санааг хуваалцах байна.<br />Гол хэсэг<br />Англи хэл сурах талаар миний хуваалцах эхний санаа бол та хэл сурахын ач холбогдол, шаардлагыг ойлгох ёстой гэж хэлмээр байна. <br />Сүүлийн үед дэлхий даяараа “даяарчлал”-ын тухай ярьж байна. Даяарчлалын нөлөөгөөр нэг улсын иргэд өөр улсын иргэдтэй харьцах шаардлага байнга гарч байна. Энэ нь нэгэн хэлээр ойлголцохыг шаарддаг. Тэгвэл чухам энэ шаардлагад англи хэл хамгийн сайн тохирч байгаа хэл юм. Энэ шаардлагын улмаас англи хэлийг дэлхийн ихэнх улс орнуудын бага, дунд сургууль, их дээд сургуулиудад заавал заадаг болсон.<br />Боловсрол хавтгай болж байна. Манай нэгэн судлаач Ч. Эрдэнэ “Саяхан хүний мах иддэг байсан омгийн нөхдүүд Кэмбрижийн докторууд болоод явахад гайхах юмгүй болсон” гэж хэлсэн байдаг. “Дэлхий ертөнц хавтгай” болж, боловсрол хавтгай боллоо гэж ярьцгаах болж байна. Интернэт ашиглан гадаадын их дээд сургуулиудад суралцах боломж хайх, хамгийн чанартай боловсрол олгодог их дээд сургуулиудын цахим хаягаар орж мэдээлэл авах, элсэлтийн өргөдлийг бөглөх, хэлний шалгалт өгөх, суралцах боломжтой болоод байна. Энэ бүхэнд англи хэл танд боломж олгогч нь болно гэдэг нь ойлгомжтой.<br />Харилцааны технологи, интернэт өндөр хөгжсөн өнөө үед англи хэл дэлхийн хүмүүсийн хоорондоо мэдлэгээ хуваалцах хамгийн түгээмэл хэлний нэг болж байгааг бид мэднэ. Жишээ нь бид интернэтээр дурын орны эрдэм шинжилгээний байгууллагуудын судалгааны үр дүн, олон жил хуримтлуулсын мэдлэг, онолын судалгааг олж үзэх боломжтой болсон.<br />Их дээд сургууль төгссөн залуус ч боломжийн цалинтай, ирээдүйн амьдралынх нь баталгааг хангах ажилд орохыг хүсэхэд англи хэлтэй байх ёстой гэсэн шаардлага тавигдаж байна. “Орчин үед аль нэг байгууллагын жижүүр хүртэл англи хэлтэй байх шаардлагатай болсон” гэх явган яриа байдаг. Энэ нь ч үнэний хувьтай юм. Яагаад гэвэл тухайн байгууллага ажлаа үр дүнтэй явуулахын тулд гадны мэдлэг ололтыг нэвтрүүлэх, гадаад түншүүдтэй харилцах гээд өөрсдөөс нь хамаарахгүй шалтгаанаар гадаад хэлтэй хүн авах шаардлага тулгардаг.<br />Англи хэлтэй байхын өөр нэг ач холбогдол нь гэвэл та зуны сардаа амралтаараа жуулчдад хэлмэрч, хөтөч хийж оюутан бол сургалтын төлбөрөө, ажилтан бол хувийн хэрэглээндээ зарцуулах багагүй мөнгийг олж авч болох юм.<br />Англи хэл сурахын тулд анхаарах ёстой хоёр дахь зүйл бол та гадаад хэлэнд дурлаж, сурах хүсэлтэй байх ёстой. <br />Боломж гарах бүрт англи хэл дээрх аливаа зүйлийг сонирхох сэтгэлгээтэй байх хэрэгтэй. Англи хэлээр кино үзэх, ном сэтгүүл, сонин унших гэх мэтээр гарт таарсан англи материалыг уншиж байх хэрэгтэй.<br />Миний нөхрийн найз Г. Үүрдмандах гэж залуу байдаг. Хэнтий аймгийн Биндэр сумын харъяат залуу л даа. Биднийг оюутан байх үед нэгэн үеийн, найзууд гэдгээрээ байнга уулздаг, ирдэг байсан юм. Тэр бол Америкийн ерөнхийлөгч Барак Обамагийн өөрөө, бага насныхаа амьдралын тухай бичсэн “Ааваасаа өвлөсөн мөрөөдөл”, Америкийн төрийн нарийн бичгийн дарга асан Кондолиза Райсын амьдралын тухай хөрөг бүтээл “Конди: Кондолиза Райсын түүх”, “Ажлын байрны ёсзүй”, “Ажилдаа ахих үнэн мөрдлөгүүд” зэрэг 6 номыг орчуулсан, нийгэмд танигдсан залуу орчуулагч юм. Оюутны байранд уулзаж, ярилцах үед англи хэл яаж сурсан тухайгаа ярьдаг байсан юм. Тэр бага байхдаа Америкийн Холливудын кино их үздэг хүүхэд байсан гэдэг. Энэ нь түүнд англи хэлийг сонирхох, Америк хүмүүс өөрсдийн хэлээр хоорондоо юу яриад байгаа юм бол, энэ өвөрмөц аялгын ард чухам юу ярилцаж байгаа бол гэдэг нь их сонирхолтой санагддаг байсан гэсэн. Тиймээс тэр англи хэл дээр гарсан материал, сонин, номны утгыг ойлгохыг хүсдэг байсан байгаа юм. Энэ сэтгэлгээ нь түүнд англи хэлийг өндөр түвшинд сурахад тусалсан гэж ярьж байсан. Танд ийм сэтгэлгээ, хэлэнд дурлах сэтгэл байвал хэл сурах хамгийн том хөшүүрэг болно гэдгийг хэлмээр байна.<br />Англи хэл сурахын тулд бидний анхаарах ёстой 3 дахь зүйл бол англи хэлний хичээл заалгах боломж бүрийг ашиглах ёстой байдаг явдал юм. <br />“Хөөе найз аа, манайд англи хэлний хамгийн сайн сургалтын төв юу байна?”, “Хөгшин чинь хэлээ сайжруулах гэсэн юм, сайн сургалтын төв байна уу?” “Өө, мэдэхгүй сайн сургалтын төв байгаа юм уу. Дэлхийн Зөнгийн англи хэлний сургалт ямар байдаг юм бол, хүүхдүүд их яваад байдаг шүү дээ” Иймэрхүү яриа хүмүүсийн хооронд их өрнөдөг.<br />Хүмүүс дунд сургуульд өчнөөн хэлний хичээл заалгасан атлаа англи хэл сурах юмсан, аль нэг хэлний курст суух хэрэгтэй байна гээд англи хэлний сайн курс хаана байдаг вэ гэцгээдэг. Тэгвэл дунд, их дээд сургууль гээд англи хэлний хичээл зааж буй шат бүрт аль болох сайн суралцахыг хичээж байх ёстой гэж хэлмээр байна. Ингэснээр та шат бүрт харгалзах англи хэлний суурь дүрмүүдийг эзэмшиж, англи хэлний өгүүлбэрийн бүтэц, хэллэгүүдтэй танил болно. Жишээлбэл дунд сургуульд бид I do, you do, he does, I am, you are, he/she is гэх мэт үйл үг, onion, potato, hand, arm, ear, eye гэх мэтээр энгийн дүрмүүдийг тогтоож авдаг. Харин их дээд сургуульд Headway, Interchange, Upstream гэх мэт ахисан түвшний сурах бичиг, хөтөлбөрийн дагуу хичээл ордог. Энэ бүх шатанд тодорхой мэдлэгийг эзэмших нь танд маш сайн суурь өгөх болно. Сайн суурин дээрээ байшин барихтай адилаар энэхүү суурь мэдлэгтээ тулгуурлан хэл сурах нь хялбар болгодог.<br />Хамгийн сүүлчийн зөвлөгөө гэвэл англи хэлийг бүрэн төгс эзэмшихийн тулд тухайн хэлний орчинд дадлага хийх ёстой гэж хэлмээр байна. <br />Англи хэлийг дүрмийн хувьд сайн эзэмшиж, сайтар уншиж, ойлгож, ярьж чаддаг боллоо ч тухайн хэлээр чөлөөтэй сэтгэж, чөлөөтэй харилцаа холбоо тогтоодог болохын тулд англиар ярьдаг орчинд хэсэг хугацаанд байх нь чухал гэж үзэж байна.<br />Энэ санааг жаахан баяжуулмаар байна. <br />Төгсгөл<br />Өнөөдөр би та бүхэндээ англи хэлийг үр дүнтэй сурж болохын тулд юуг анхаарах ёстой, англи хэл сурахын тулд тухайн хэлийг сурснаар ямар амжилтанд хүрч болохыг ойлгож, сурах хүсэл тэмүүлэлтэй байх ёстой, англи хэлний хичээл заалгах боломжуудыг ухаалгаар ашиглах ёстой, төгс үр дүнд хүрэхийн тулд хэлний орчинд нь дадлага хийх хэрэгтэй гэдгийг ярилцлаа.<br />“Бурхан зүтгэлийг үнэлдэг” гэсэн үгээр өнөөдрийн илтгэлээ өндөрлөж байна. Та бүхэндээ дэлхийн соёлт хүн төрөлхтний хамгийн түгээмэл хэл, гоёмсог хэллэгт англи хэлийг төгс эзэмшихийг хүсэн ерөөе!<br />