Ο πόνος και η συμφορά γίνονται τραγούδι

1. Τραγούδια του Πόντου
1ο Δημοτικό Σχολείο
Θρακομακεδόνων
Τμήμα Δ2
Η μαθήτρια Τζέκου Ινώ

2. Η ποντιακή γλώσσα, γέφυρα ανάμεσα στην
ομηρική και νεοελληνική γλώσσα
• Τα πρώτα ελληνικά τραγούδια είναι τα ομηρικά έπη, που εξυμνούν τους άθλους
και τα κατορθώματα των ομηρικών ηρώων. Η διαχρονική τους αξία διατηρείται
ζωντανή.
• Η ποντιακή παράδοση μεταφέρει, με τον προσήκοντα σεβασμό, ως τις μέρες μας,
την ιστορία και τον πολιτισμό των αρχαίων ελλήνων.
• Η ποντιακή γλώσσα, γέφυρα ανάμεσα στην ομηρική και νεοελληνική γλώσσα
μηδενίζει το χρόνο. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη μεταφορά του προοιμίου της
Ιλιάδας του ομήρου στην ποντιακή γλώσσα: «τραγουδ’ θεά τον φοβερόν θυμόν
του Αχιλλέα. ‘Σ ση αχαίων το κιφάλ’ πολλά κακά που έγκεν παληκαρίων π’
έστειλεν ‘ς σον άδην πολλά ψ’ήα και με τα λέσ α χόρτασεν όρνεα και θερία, γιατί
λογοπιάστανε ατρείδης κ’ Αχιλλέας τρανός ο είνας ήρωας κι ο άλλος βασιλέας».

3. Το Ποντιακό τραγούδι
συμβάλει στη διαμόρφωση της
Ιστορικής Μνήμης
• Το ποντιακό ακριτικό δημοτικό και ιστορικό τραγούδι διατηρήθηκε με τη λογική φυσιολογική
του εξέλιξη ζωντανό σ΄ όλη τη διάρκεια της βυζαντινής και οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Επιλεγμένα τραγούδια, κοσμήματα της πνευματικής μας κληρονομιάς δεν άντεξαν απλά
στο χρόνο, αλλά τον νίκησαν και παραδόθηκαν ως εμάς με τον προσήκοντα σεβασμό από
γενιά σε γενιά.
• Ο ακριτικός κύκλος του 8ου κα 9ου αιώνα, οι παραλογές του 10ου και 11ου αιώνα, τα
ιστορικά τραγούδια του 13-15ου αιώνα αλλά και οι καλλιτεχνικοί θησαυροί της
οθωμανοκρατίας λειτούργησαν ως πνευματικοί φάροι στη συνείδηση των Ελλήνων αλλά
και ως ισχυρά όπλα διατήρησης και ενίσχυσης της εθνικής μνήμης και ταυτότητας.
• Η ποιητική και λογοτεχνική ανθοφορία παρατηρείται κυρίως σε κρίσιμες περιόδους για το
λαό και τα έθνος. Είναι οι μηχανισμοί αντιστήριξης στους οποίους ο λαός μπροστά στο
συγκεκριμένο γεγονός αντιδρά αυθόρμητα, χωρίς σκοπιμότητες και μικροψυχίες.
• Συγκεκριμένα την περίοδο των Νεοτούρκων και των Κεμαλικών ο πόνος και η συμφορά
γίνονται τραγούδι, λυτρωτικό και μοιρολόγι. Τα τραγικά γεγονότα σημαδεύουν αρνητικά
τη ζωή και του τελευταίου Έλληνα.

4. Ο πόνος και η συμφορά γίνονται
τραγούδι
• Η τρομοκρατία, ο εμπορικός και οικονομικός αποκλεισμός, η παράνομη
στρατολογία, οι διωγμοί, οι λεηλασίες, οι φυλακίσεις, οι βίαιοι εξισλαμισμοί, οι
εκτοπίσεις, τα τάγματα εργασίας, οι δολοφονίες, η οικιστική γενοκτονία, τα
τάγματα θανάτου και ο ρόλος του Άϊχμαν των Ποντίων Τοπάλ Οσμάν ενέπνευσαν
τους ανώνυμους και επώνυμους τραγουδιστές και τις μοιρολογίστρες.
• Ο ξεριζωμός και η προσφυγιά θεματικά ήταν και είναι πηγές έμπνευσης.
Διατηρούν ακόμη ζωντανή την παραγωγή τραγουδιών με ιστορικό και κοινωνικό
περιεχόμενο. Την περίοδο του μεσοπολέμου παρατηρείται μια ύφεση αλλά
επανεμφανίζεται δυναμικά με ηρωικά κυρίως δίστιχα τα χρόνια της γερμανικής
κατοχής και του εμφυλίου.
• Σχεδόν σε κάθε ποντιακό χωριό ακούγονται τραγούδια που υμνούν ή
καταγγέλλουν συγκεκριμένα ιστορικά περιστατικά τοπικού ή γενικού
ενδιαφέροντος.
• Μερικά από αυτά όπως το Μπέλλες, ο αιχμάλωτον κ.α από τοπικά τραγούδια,
χάρη στους επώνυμους πλέον πόντιους τραγουδιστές, έγιναν κτήμα όλων

5. Σεράντα μήλα κόκκινα
Ποντιακά:
Σεράντα μήλα κόκκινα πούλι μ’
σ’ ένα μαντήλ δεμένα (δις)
σεράντα σεβτάς κι’ αν εφτάς ρίζαμ
κ’ ευρίκ’ς κι άμον εμένα (δις)
τ’ ομάτες ασάν ουρανόν πουλι μ’
αστρέν πα κατηβάζνε (δις)
πόσα καρδόπα ν’ έκαψες ρίζαμ
και ποσα αναστενάζνε (δις)
Σεράντα μήλα κόκκινα πούλι μ’
σή σειράν τιζεμένα (δις)
επάρ’ αρνόπομ την στρατάν ρίζαμ
ντο θα φερ’ τσε σ’ εμένα (δις)
Για έλα έλα πούλι μ’ με τεμέν έλα γιάβρι
μ’
το νόστιμον το τέρεμας πούλι μ’ θα σύρ’
και παίρ’ τ’ αχούλι μ’. (δις)
Πουλόπα ταξιδιάρικα έναν μένεμαν
φέρτε
τα κήρουκα μ' κι ο αδερφό μ' αν ζούνε
σε μεν πέτε
https://www.youtube.com/watch?v=eYComABvBmk
Μετάφραση:
Σαράντα μήλα κόκκινα πουλί μου
Σαράντα μήλα κόκκινα γιαβρί μου
Σε ένα μαντήλι δεμένα.
Σαράντα σεβντάδες κι αν κάνεις πουλί μου
Δεν θα βρεις κάποιον σαν εμένα.
Για έλα έλα πουλί μου, έλα σε μένα γιαβρί
μου
Αυτό σου το κοίταγμα πουλί μου, θα μου
παίρνει το μυαλό μου.
Σαράντα μήλα κόκκινα πουλί μου
Σαράντα μήλα κόκκινα γιαβρί μου
Στη σειρά μαζεμένα.
Στη σειρά μαζεμένα.
Πάρε αρνί μου και το δρόμο πουλί μου
Πάρε αρνί μου και το δρόμο γιαβρί μου
Που θα σε φέρει σε μένα
Που θα σε φέρει σε μένα
Για έλα έλα πουλί μου, έλα σε μένα γιαβρί
μου
Αυτό σου το κοίταγμα πουλί μου, θα μου
παίρνει το μυαλό μου.
https://lyricstranslate.com
Ποντιακά τραγούδια.
Είναι ιδιαίτερα γνωστό στο
τραγούδι «Σαράντα μήλα
κόκκινα».
Το κόκκινο μήλο είναι γνωστό από
την Ομηρική εποχή και τον μύθο
της Έριδας, που ήταν Θεά του
φθόνου και της ζήλιας. Η Έριδα με
ένα μήλο, που το προόριζε για την
καλλίστη, προκάλεσε τον Τρωικό
πόλεμο.
Στο Ποντιακό ερωτικό τραγούδι
χρησιμοποιούνται Σαράντα μήλα,
ως σαγηνευτικό συγκριτικό
μέγεθος:
Σαράντα μήλα κόκκινα ‘ς σ’
έναν μαντήλ’ δεμένα,
σαράντα σέβτας κι αν εφτάς ‘κ’
ευρήκ’ς κι άμον εμένα!

6. Πατρίδαμ’
Ποντιακά
Πάντα θυμούμαι και πονώ
Τι Πάτριδας τον τόπον
Ο νουσ' ειμ' επέμνεν εκεί
Κι αδά έν το κορμόπομ (δις)
Πατρίδα μ' ξαν' πατρίδαμ'
Άλλο εσέν ξάει κι είδα
Ας επάτνα τα χώματα σ'
Κι εκεί την ψυμ' εφήνα (δις)
Το Πόντο ερωθύμεσα
Τι πατρίδας το χώμα
Ατόσα χρόνε εδέβανε
Κι ενέσπαλα ακόμα (δις)
Πατρίδα μ' ξαν' πατρίδαμ'
Άλλο εσέν ξάει κι είδα
Ας επάτνα τα χώματα σ'
Κι εκεί την Ψυμ' εφήνα (δις)
https://www.youtube.com/watch?v=yo_rwp4qczm
Μετάφραση:
Πατρίδα μου
Πάντα θυμάμαι και πονώ της
πατρίδας μου τον τόπο.
Το μυαλό μου έμεινε εκεί και
εδώ είναι το κορμί μου.
Πατρίδα μου και ξανά πατρίδα
μου Άλλο εσένα καθόλου δεν
είδα.
Ας πατούσα τα χώματα σου και
εκεί την ψυχή μου να άφηνα.
Τον Πόντο επιθύμησα της
πατρίδας μου το χώμα.
Τόσα χρόνια περάσαν και δεν σε
ξέχασα ακόμη.
Πατρίδα μου και ξανά πατρίδα
μου άλλο καθόλου δεν σε είδα.
Ας πατούσα τα χώματα σου και
εκεί την ψυχή μου να άφηνα.

7. Η Ρωμανία πάρθεν
Ποντιακά:
Ναιλί εμάς και βάι εμάς οι Τούρκ
την Πολ επαίραν,
επαίραν το βασιλοσκάμ κι ελάεν
η Αφεντία.
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς,
κλαίγνε τα μοναστήρα,
κι ο Αι-Γιάννες ο Χρυσόστομον,
κλαίει και δερνοκοπάται.
Μη κλαίς, μη κλαίς Αϊ Γιάννε μου
και μη δερνοκοπάσαι,
η Ρωμανία πέρασεν, η Ρωμανία
πάρθεν.
Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί
και φέρει κι άλλο.
https://www.youtube.com/watch?v=XWsHoDgtz8Y
Μετάφραση:
Αλίμονο σε εμάς βάι σε εμάς
Η Ρωμανία πάρθηκε.
Πήραν το θρόνο του βασιλιά
και ήρθε η Αφεντία.
Μοιρολογούν οι εκκλησιές κλαίνε
τα μοναστήρια
Μοιρολογούν οι εκκλησιές κλαίνε
τα μοναστήρια
και ο Αι-Γιάννης ο Χρυσόστομος
κλαίει και χτυπιέται
και ο Αι-Γιάννης ο Χρυσόστομος
κλαίει και χτυπιέται
Μην κλαις μην κλαις Άη-Γιάννη
μου και μη χτυπιέσαι
Μην κλαις μην κλαις Άη-Γιάννη
μου και μη χτυπιέσαι
η Ρωμανία πέρασε η Ρωμανία
πάρθηκε
η Ρωμανία πέρασε η Ρωμανία
πάρθηκε
η Ρωμανία πέρασε ανθεί και φέρει
κι άλλο
η Ρωμανία πέρασε ανθεί και φέρει
κι άλλο
https://lyricstranslate.com
Ρωμανία» αποκαλούνταν
τότε η Βυζαντινή
Αυτοκρατορία, αφού
«Βυζάντιο» είναι
μεταγενέστερος όρος
Το Ποντιακό δημοτικό
τραγούδι «Πάρθεν η
Ρωμανία» είναι ένας
θρήνος για την πτώση της
Βασιλεύουσας.

8. Η μάνα εν κρύο νερόν
Ένας ποντιακός ύμνος για την Μάνα.
.
Ποντιακά
Όταν γερά η μάνα και άλλο κε μπορεί (2)
α τότε θελ βοήθειαν α τότε θελ ζωήν ...
α τότε θελ ζωήν
κι όταν θα έρτε η ώρα και άλλο κι θα ζει
αμάν και φτας το χρέωσις θα καίετε η ψυς
η μάνα εν κρύον νερόν και σο ποτήρ και
μπεν
η μάνα να μη είνετε η μάνα να μη εν
η μάνα να μη εν
η μάνα εν βράχος η μάνα εν ρασίν (2)
σο δύσκολον την ώρας μανίτσα, μανίτσα,
μανίτσαμ
θα τσαείς
η μάνα εν το στήριγμαν τη χαράς το κλαδίν
τατινές η εγάπη κε βρίετε ση γην
η μάνα εν κρύον νερόν...
θα δέαβένε τα χρόνια θα έρουμε και μεις (2)
ατά είναι με τη σειράν κι θα γλυτών κανείς...
κι θα γλυτών κανείς
κατ ολ πρεπ να εξέρουμε σ ‘αούτο τη ζώην
Χωρίς τη μάνας την ευχήν κανείς κε λεπ χαΐ
https://www.youtube.com/watch?v=jZUzaWBAjNM
https://www.youtube.com/watch?v=oZ0JpCSNzB0
Μετάφραση
Όταν γεράσει η μάνα και άλλο δεν μπορεί,
τότε θέλει βοήθεια, τότε θέλει ζωή,
τότε θέλει ζωή
Και όταν θα έρθει η ώρα και άλλο δεν θα ζει,
άμα δεν κάνεις το χρέος σου, θα καίγεται η
ψυχή σου.
Η μάνα είναι κρύο νερό, που δεν μπαίνει στο
ποτήρι.
Η μάνα δεν ξαναγίνεται, η μάνα δεν ξανά
είναι.
Η μάνα δεν ξανά είναι
Η μάνα είναι βράχος, η μάνα είναι ράχη,
στη δύσκολη την ώρα σου, μανίτσα, θα
φωνάζεις.
μανίτσα, θα φωνάζεις
H μάνα είναι το στήριγμα, το κλαδί της χαράς,
Και η αγάπη της δεν βρίσκεται στη γη.
Θα περάσουν τα χρόνια, θα γεράσουμε και
εμείς
αυτά είναι με τη σειρά, δε θα γλιτώσει κανείς
δε θα γλιτώσει κανείς
Και όλοι πρέπει να ξέρουμε σ ετούτη τη ζωή
χωρίς της μάνας την ευχή κανείς δεν θα δει
προκοπή.

9. Η κορ επείεν σο παρχάρ
Ποντιακά:
Η Κορ επείεν σον παρχάρ, έ ει
πουλήμ-πουλήμ
Να είνεται ρομάνα, έλα έλα λέγωσε
(δις)
Και για τ’ ατέν θα είνουμε, έ ει
πουλήμ-πουλήμ
Και κυνηγός σ’ ορμάνια, έλα έλα
λέγωσε (δις)
Παρχαρομάνα εποίκε σε, έ ει
πουλήμ-πουλήμ
Κι εγέντ’ς λαλασαρία, έλα έλα
λέγωσε (δις)
Εσέγκες με και σήν σεβτάν, έ ει
πουλήμ-πουλήμ.
Τερείς με κρύα-κρύα, έλα έλα
λέγωσε (δις)
Η κορ εξέβεν σο παρχάρ, έ ει
πουλήμ-πουλήμ
Εγέντονε ρομάνα, έλα έλα λέγωσε
(δις)
Εφώταξεν και ο παρχάρτς, έ ει
πουλήμ-πουλήμ
Εμόρφηναν τ' ορμάνε, έλα έλα
λέγωσε (δις)
Μετάφραση
Η κόρη πήγε στα βοσκοτόπια
Η κόρη πήγε στις βοσκές
Πουλάκι μου πουλί μου,
Να γενεί βοσκοπούλα
που σου λέω άκου με
και `γω γι΄αυτήνα θα γενώ,
Πουλάκι μου πουλί μου,
Κυνηγός στα ρουμάνια
Που σου λέω άκου με
Η κόρη πήγε στις βοσκές
Πουλάκι μου πουλί μου,
Πούντινα δεν εφάνη!
που σου λέω άκου με
σα ζάχαρη μην έλοιωσε,
Πουλάκι μου πουλί μου,
Στο νερό στο ποτάμι
Που σου λέω άκου με
Η κόρη πήγε στις βοσκές
Πουλάκι μου πουλί μου,
Να γίνει βοσκομάνα
που σου λέω άκου με
φοβάμαι πως θα μείν’ εκεί
Πουλάκι μου πουλί μου,
Αλλοίμονό μου μάνα
Που σου λέω άκου με
Ρομαντικό τραγούδι
Το παλικάρι δεν αντέχει στο
χωρισμό της καλής του έστω και
τους τρείς μήνες του
καλοκαιριού που η αγαπημένη
του θα βρίσκεται στους
βοσκότοπους πέρα στα ψηλά
βουνά.
Θα γίνει λοιπόν για χάρη της
κυνηγός για να έχει κάποια
πρόφαση να βρίσκεται κοντά
της.
https://www.youtube.com/watch?v=d8X7EAv8ZBE&t=5s

10. Το τσαμπασίν
Ποντιακά:
Εκάεν και το τσάμπασιν
Κι επέμναν τα τουβάρια, γιαρ γιαρ αμάν
(δις)
Και ν’ερρούξαν σό γουρτάρεμαν
Τ’Ορτούς τα παλληκάρια οφ οφ αμάν
Κλαίν τα πουλόπα τη Θεού
Κλαίν τα πεγαδομάτια, γιαρ γιαρ αμάν
(δις)
Κλαίει το τσιαμπλούκ, το καρακιόλ
Κλαιν τ’ έμορφα τ’ ελάτια, οφ οφ αμάν.
Εκάεν και το τσάμπασιν σπίτε κι
θ’απομένε, γιαρ γιαρ αμάν (δις)
Τρανοί, μικροί, φτωχοί, ζεγκοίν
Ολ’ κάθουνταν και κλαίγνε, οφ οφ αμάν.
Αρ εκάεν κι εμανίεν όλεν το παρχάρ
Και ν’εκές τιδέν κι επέμνεν, μαναχόν
σαχτάρ (δις)
Μετάφραση
Κάηκε και το Τσάμπασιν
κι έμειναν μόνο οι τοίχοι αμάν αγάπη μου
κι έμειναν μόνο οι τοίχοι ωχ ωχ αμάν.
Και ρίχτηκαν να σώσουν
τα παλικάρια του Ορντού αμάν αγάπη μου
Μεγάλη φωτιά στο Τσάμπασιν
Δεν θα μείνουν σπίτια αμάν αγάπη μου
Δεν θα μείνουν σπίτια ωχ ωχ αμάν.
Μεγάλοι μικροί φτωχοί και πλούσιοι
Όλοι κάθονται και κλαίνε αμάν αγάπη μου
Κλαίνε τα πουλιά
Κλαίνε οι πηγές αμάν αγάπη μου
Κλαίνε οι πηγές ωχ ωχ αμάν
Κλαίει το Τσαμλίκ, το Καρακιόλ
Κλαίνε τα όμορφα έλατα
αμάν αγάπη μου
Κάηκε και το Τσιάμπασιν
Και έμειναν οι τοίχοι αμάν αγάπη μου
Και έμειναν οι τοίχοι ωχ ωχ αμάν
Κάηκε και καταστράφηκε το παρχάρι3 του
Ορντού
κι εκεί δεν έμεινε τίποτα μονάχα στάχτη
Κάηκε και καταστράφηκε το παρχάρι του
Ορντού
κι εκεί δεν έμεινε τίποτα μονάχα στάχτη
https://lyricstranslate.com
Ερμηνεία:
Ορντού είναι η πόλη
Κοτύωρα του Πόντου.
Το Τσάμπασι είναι το
παρχάρι του Ορντού στο
οποίο κατέφευγαν το
καλοκαίρι οι κάτοικοι του
Ορντού για να αποφύγουν
το υγρό και αποπνικτικό
κλίμα του. Είχε πολλές
ξύλινες κατοικίες
παραθέρισης που κάηκαν
από πυρκαγιά το 1913 και
το γεγονός μνημονεύεται
στο τραγούδι.
Παρχάρια δεν είναι
συγκεκριμένη περιοχή αλλά
τα οροπέδια των Ποντικών
Άλπεων, σε διάφορες
περιοχές, που αλλού τα
χρησιμοποιούσαν ως
βοσκοτόπια κι αλλού ως
τοπους παραθέρισης.
https://www.youtube.com/watch?v=6h3GKKDlgoc

11. Την πατρίδαμ’ έχασα
Ποντιακά:
Την πατρίδαμ έχασα έκλαψα και πόνεσα
λύουμαι κ’ αρωθυμώ oϊ οϊ οϊ οϊ ν’ ανασπάλω
και πορώ (δις)
Μίαν κ’ άλλο σήν ζωήμ’ σο πεγάδιμ’ σήν
αυλήμ’
νέροπον ας έπινα, oϊ οϊ οϊ οϊ και τ’ ομάτεαμ’
έπλυνα (δις)
Τα ταφίαμ έχασα ντ’ έθαψα κ’ενέσπαλα
τεμετέρτς αναστορώ, oϊ οϊ οϊ οϊ και σο
ψώπομ’ κουβαλώ (δις)
Μίαν κ’ άλλο σην ζωήμ’ σο πεγάδιμ’ σην
αυλήμ’
νέροπον ας έπινα, oϊ οϊ οϊ οϊ και τ’ ομάτεαμ’
έπλυνα (δις)
Εκκλησίας έρημα Μαναστήρεα ακάντηλα
πόρτας και παράθερα oϊ οϊ οϊ οϊ έπεμναν
ακράνοιγα (δις)
Μίαν κ’ άλλο σην ζωήμ’ σο πεγάδιμ’ σην
αυλήμ’
νέροπον ας έπινα, oϊ οϊ οϊ οϊ και τα’ ομάτεαμ’
έπλυνα. (δις)
https://www.youtube.com/watch?v=hoskvmNwCrc
Μετάφραση:
Την πατρίδα μου έχασα,
έκλαψα και πόνεσα.
Κλαίω και νοσταλγώ, όι όι
να ξεχάσω δεν μπορώ.
Ρεφραίν:
Άλλη μια φορά στη ζωή μου
στο πηγάδι μου στην αυλή
μου.
Να έπινα νερό, όι όι
και να έπλυνα τα μάτια μου.
Έχασα τους τάφους μου
αυτούς που έθαψα και δεν
ξέχασα.
Θυμάμαι τους δικούς μο, όι όι
και στην ψυχή μου τους
κουβαλώ.
Ρεφραίν
Εκκλησίες έρημες,
μοναστήρια χωρίς καντήλια,
πόρτες και παράθυρα, όι όι
έμειναν ορθάνοιχτα.
https://lyricstranslate.com

12. Καλόν Κορίτσ΄ Ματσούκας
Ποντιακά:
Καλόν κορίτσ',
καλόν κορίτσ'
καλόν κι ευλοημένον
ση χώρα φαίνετ'
άσκεμον,λελέβω ατό,
σε μέναν φωταγμένον.
Καλόν κορίτσ' εχόρευαντ'
έμορφα τα κορτσόπατα
τα κάλλια τουν εσείουσαν,
λελέβ' ατά,
άμον μανουσιακόπα.
Καλόν κορίτσ' για χόρεψονεσύ
τεμόν φραντάλαντα
αμάραντα μαραίν' πουλί
μ',λελέβω σε,
και τεσόν η εγκάλιαν
Μετάφραση:
Καλό κορίτσι, καλό κορίτσι, καλό κι
ευλογημένο,
στους ξένους φαίνεται άσχημη, να την
χαρώ, σε μένα πανέμορφη.
Καλό κορίτσι χόρευαν τα όμορφα τα
κορίτσια,
τα κάλλη τους κουνούσαν, να τα χαρώ,
σαν τα μανουσάκια.
Καλό κορίτσι για χόρεψε εσύ είσαι η
πολυλογού μου,
τα αμάραντα μαραίνονται, πουλί μου, να
το χαρώ και η δική σου η αγκαλιά.
Καλό κορίτσι για χόρεψε, εσύ είσαι το
αρνί μου,
σε αυτά τα άσπρα τα στήθη σου, να σε
χαρώ θα κάνω τα τσαλίμια μου.
https://lyricstranslate.com
Ιστορία
Το Καλόν Κορίτσ΄ είναι
μια μορφή Σερανίτσας
που χορευόταν πιο
πάνω από την
Χερίαινα της
Αργυρούπολης στην
ευρύτερη περιοχή της
Ματσούκας με
διαφορετική όμως
μουσική.
Παίζεται με όλα τα
μουσικά όργανα και
συνοδεύεται από
τραγούδι. Η ονομασία
προήλθε από το
ομώνυμο στίχο του
τραγουδιού:
https://www.youtube.com/watch?v=LoaJPOYx5rE Περιοχή Ματσούκας

13. Ζιπάν ζιπί
Ποντιακά:
Ζίπαν ζίπ η κάρδιαμ γομάτον' όνερα
λάσκεται απάν σα παρχάρεα σα
κρύα νερά
Κάθουμ' ώρας και νουνίζω μικρόν
πούλοπομ'
την ανάσας να έρται κρούει απάν
σον πρόσωπομ
Να τερείς μεν και να σκίεις μεν
μασέρ κοφτερόν
να σασέβω να μη εξέρω που κές να
τερώ
Να τρομάζω και να στέκω άμον
ιαντζούις
να ανοίγω τα σερόπαμ και κει απές
να ρούεις
Να ερχεσαι γρυβών τς απάνι μ'
να σφιγγ'ς να τσιχρώντς
τα ντερτια ντο ειν' απεσ ιμ ολα να
λαρωντς.
Μετάφραση:
Ζίπα ζιπ η καρδιά μου
γεμάτη όνειρα
περιπλανιέται στα όρη
και στα κρύα νερά
Κάθομαι ώρες και σκέφτομαι
μικρό πουλί μου
και θέλω την ανάσα σου
πάνω στο πρόσωπό μου
Να με κοιτάς και να με κόβεις
με μαχαίρι κοφτερό
να μην ξέρω τι να κάνω
και που να κοιτάξω
Να τρομάζω και να στέκω
σαν τιποτένιος
να ανοίγω τα χέρια μου
και να σε αγκαλιάζω
https://lyricstranslate.com

14. Πατρίδα μ’ το ορμανόπα σου
Ποντιακά:
Πατρίδα μ’ τ’ ορμανόπα σου τ’
έμορφα τα ραχία σ’
’κ’επόρεσα να ελέπ’ ατα και
τρώει ‘με αροθυμία σ’.
Τα έμορφα τα μέρα ’μουν και
τα νερά σ’ τα κρύα,
να κλίσκουμαι και πίνω εγώ να
χαίρεται η καρδία μ’.
’Σ σα παρχάρα και σ’ όρμανα
σ’ κελαηδούν τα πουλόπα
Αραεύ’νε την κεμεντζέν να
λέγ’νε τραγωδόπα.
https://www.youtube.com/watch?v=H9y9TVORkcs
Μετάφραση:
Πατρίδα μου τα δασάκια σου
τα όμορφα τα βουνά σου, αχ.
Δεν μπόρεσα να τα δω
και με τρώει νοσταλγία, αχ.
Στα οροπέδια και στα βουνά
κελαηδούν τα πουλάκια, αχ.
Ψάχνουνε τη λύρα
να λένε τραγουδάκια, αχ.
Είναι παραδοσιακός Πυρρίχιος ή Σέρρα
https://kanaliena.gr/sto-sef-13o-panelladiko-festival-pontiakon-choron/

15. 11o

16. Πηγές
https://pontiakilelapa.files.wordpress.co
m/2012/01/mousiki_ekdilosi_serres.pdf