Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai?

GIÁO D C
KINH DOANH
Giáo d c Kinh doanh
trong nhà trư ng, các cơ s ñào t o ngh và k thu t
Ch ñ 3
Doanh nhân là ai?
Các tác gi
George Manu
Robert Nelson
John Thiongo
Klaus Haftendorn
Biên d ch, Ch nh s a và Biên t p sang ti ng Vi t
Lê Vân Anh
Hoàng Văn Dương
Tr nh Th Anh Hoa
Nguy n Th Hoàng Y n
&
M t s Chuyên gia c a Vi n khoa h c Giáo d c Vi t Nam
Văn phòng T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) t i Vi t Nam
Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO, Turin, Ý

B n quy n thu c Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO 2008
Xu t b n ph m này ñư c b o v b i Đi u 2 c a Công ư c B n quy n Toàn c u. Các yêu c u sao
chép, d ch thu t hay chuy n ñ i m t ph n hay toàn b n i dung ph i xin phép Trung tâm Đào t o
Qu c t c a ILO. Trung tâm s n sàng ti p nh n các yêu c u như v y. Tuy nhiên, các trích ño n
ng n có th ñư c sao ch p mà không c n gi y phép n u như có chú thích rõ v ngu n tài li u.
Giáo d c Kinh doanh
ISBN: 978-92-9049-487-4
Xu t b n l n ñ u 1996
Xu t b n l n th hai 2000
Xu t b n l n th ba 2002
Xu t b n l n th tư 2004
Xu t b n có hi u ch nh 2005
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t l n ñ u tháng 12 năm 2006
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n hai tháng 9 năm 2007
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n ba tháng 12 năm 2007
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n b n tháng 02 năm 2009
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n năm tháng 11 năm 2009
Các ñ a danh s d ng trong các xu t b n ph m c a Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO tuân th
cách làm c a Liên hi p qu c. Vi c trình bày các tài li u c a cơ quan này không hàm ý th hi n
quan ñi m hay b t kì ñi u gì khác v phía Trung tâm liên quan t i th ch c a các qu c gia, khu
v c hay vùng lãnh th ho c c a các cơ quan quy n l c, hay liên quan t i ranh gi i ho c biên gi i.
Các tác gi c a nh ng bài vi t, nghiên c u và các công trình khác ch u hoàn toàn trách nhi m v
quan ñi m th hi n trong nh ng bài vi t, nghiên c u hay công trình khác mà h th c hi n và vi c
xu t b n không có nghĩa là Trung tâm ng h các quan ñi m ñư c th hi n trong tài li u.
Có th nh n ñư c các n ph m c a Trung tâm, cũng như danh m c các n ph m m i khi liên h
v i ñ a ch sau:
Phòng n ph m
Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO
Viale Maestri del Lavoro 10
10127 Turin, Italy
Tel: +39 11 693-6693
Fax: +39 11 693-6352
E-mail: publications@itcilo.org
http://www.itcilo.org
Phòng thư vi n
Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam
48-50 Nguy n Thái H c
Hà N i, Vi t Nam
Tel: +8443 734 09 02
Fax: +8443 734 09 04
Email: hanoi@ilo.org
http://www.itcilo.org

Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 3. Doanh nhân là ai?
2
L i nói ñ u
Nư c C ng hoà Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam là m t nư c có dân s tr và ñang gia tăng. Hàng năm có
kho ng hơn m t tri u thanh niên gia nh p th trư ng lao ñ ng ñ tìm ki m vi c làm. Chính ph Vi t Nam
ư c tính ñ n năm 2010 s c n ph i t o ra kho ng tám tri u ch làm vi c m i ñ ñáp ng nhu c u vi c làm
ngày càng tăng. Đi u h t s c quan tr ng là thanh niên khi gia nh p th trư ng lao ñ ng c n ph i có trình ñ
giáo d c và kĩ năng c n thi t ñ tìm vi c.
T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) ñã xây d ng b tài li u Giáo d c Kinh doanh (KAB) bao g m các tài li u
ñào t o v Giáo d c Kinh doanh. B tài li u KAB ñư c xây d ng như c u n i trong quá trình h c viên
chuy n t gh nhà trư ng ra nơi làm vi c. Nó cung c p cho thanh niên nh ng ki n th c và kĩ năng quan
tr ng trư c khi kh i s kinh doanh và trang b cho h không nh ng ki n th c v cách thành l p doanh
nghi p mà còn v cách làm vi c hi u qu v i các doanh nghi p v a và nh và các doanh nghi p khác.
Năm 2005, ILO ñã gi i thi u b tài li u KAB t i Vi t Nam thông qua Chương trình thí ñi m v Vi c làm cho
Thanh niên. ILO ñã h tr Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t nam (VNIES), thông qua nhóm chuyên gia c a
VNIES xây d ng Giáo trình m i v Giáo d c Kinh doanh (KAB) cho các trư ng Trung h c Ph thông (THPT)
Vi t Nam b ng cách d ch và ch nh s a b tài li u KAB sang ti ng Vi t.
T năm 2006 ñ n 2008, v i s h tr tài chính t D án PRISED c a SIDA-ILO/VCCI (Gi m nghèo thông
qua h tr t ng th phát tri n doanh nghi p nh ) và t Văn phòng ILO t i khu v c châu Á - Thái Bình
Dương (ILO ROAP) t i Băng C c, VNIES và Trung tâm Đào t o và Phát tri n Ngu n nhân l c (TS-HRD)
thu c B Giáo d c và Đào t o (MOET) ñã h p tác v i ILO t i Vi t nam tri n khai thí ñi m giáo trình KAB t i
các trư ng THPT, Trung tâm Giáo d c Thư ng xuyên và D y ngh (TTGDTX-DN), Trung tâm K thu t T ng
h p – Hư ng nghi p (TTKTTH-HN) t i các t nh: Thanh Hoá, Ngh An, Đà N ng, Qu ng Ngãi, TP H Chí
Minh, Trà Vinh và Bình Phư c. K t qu c a nh ng chương trình thí ñi m này ñã ñư c các cơ quan tham gia
ñánh giá r t cao. Sau thí ñi m, VNIES th hi n mong mu n l ng ghép m t s ph n quan tr ng c a KAB vào
chương trình sách giáo khoa m i cho h th ng trư ng THPT trong tương lai. TS-HRD cũng r t quan tâm
ñ n vi c ch nh s a l i KAB ñ có th ñưa KAB tr thành m t môn h c t ch n chính th c trong ho t ñ ng
giáo d c ngh ph thông c a các TTGDTX-DN, TTKTTH-HN.
Phiên b n m i 2009 có ch nh s a này là l n xu t b n th năm c a KAB b ng ti ng Vi t. Phiên b n ch nh s a
b ng ti ng Vi t l n này có nh ng ñ c ñi m sau: có nh ng ý ki n ph n h i t nh ng chương trình thí ñi m
trư c ñây; có ý ki n ñóng góp c a các ñ i bi u ñã tham gia l p t p hu n cho Giáo viên (TOT) t i Đà L t vào
tháng 12 năm 2008; có nh ng c p nh t l ng ghép nh n th c v gi i c a các chuyên gia v gi i ñ n t Văn
phòng ILO ROAP t i Băng C c, Thái Lan; có các bài h c m i, ñ ng th i so n theo c u trúc và các bư c
gi ng c a phiên b n g c có ch nh s a năm 2008.
T năm 2008-2010, thông qua D án Th trư ng Lao ñ ng c a ILO-EC-MoLISA và v i s h p tác c a T ng
c c D y ngh thu c B Lao ñ ng - Thương binh và Xã h i (MoLISA), ILO ti p t c thí ñi m chương trình KAB
t i 10 Cơ s d y ngh thu c các t nh Ninh Bình, Đà N ng, Lâm Đ ng, Thành ph H Chí Minh, B n Tre
nh m m c tiêu xây d ng m t Chi n lư c dài h n v KAB cho h th ng giáo d c ngh nghi p c a Vi t Nam.
Xin chuy n l i c m ơn ñ c bi t ñ n PGS-TS. Lê Vân Anh, Ths. Tr nh Th Anh Hoa, Ths. Nguy n Th Hoàng
Y n thu c VNIES, ông Hoàng Văn Dương (ILO) và các chuyên gia v Gi i ñ n t Văn phòng ILO ROAP t i
Băng C c, Thái Lan - nh ng ngư i ñã tham gia trong quá trình biên d ch, ch nh s a và hoàn thi n b giáo
trình Giáo d c Kinh Doanh phiên b n 2009 này. Xin chân thành c m ơn nh ng ñóng góp k thu t trong vi c
xây d ng tài li u g c ban ñ u c a GS.TS. Nguy n H u Châu, PGS.TS. Đào Thái Lai (VNIES), ông Lê Ng c
Châu, bà Tr n Lan Anh, bà Ph m Nguyên Cư ng và các Giáo viên cao c p SIYB, bà Đ Th Thanh Bình, bà
Đào Mai Thanh, ông Bas Rozemuller và ông Kees Van Der Ree (ILO), các giáo viên và cán b qu n lí tham
gia chương trình thí ñi m KAB các t nh.
Tháng 11 năm 2009
Rie Vejs Kjeldgaard
Giám ñ c
Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam

3
Ch ñ 3
Doanh nhân là ai?
M c tiêu c a Ch ñ :
Giúp h c viên nh n bi t các ñ c tính c n thi t ñ tr
thành doanh nhân thành ñ t trong tương lai.
Các bài h c c a ch ñ :
Trang
BÀI 1: ĐÁNH GIÁ NĂNG L C KINH DOANH (5 TI T) ..................................4
BÀI 2: XÁC Đ NH TÍNH CÁCH DOANH NHÂN (3 TI T) .............................. 23
BÀI 3: CH DOANH NGHI P TRONG VAI TRÒ NGƯ I LÃNH Đ O (3 TI T) 39
BÀI 4: CÁC NGUYÊN T C ĐÀM PHÁN (3 TI T) ......................................... 50
BÀI 5: KĨ NĂNG L NG NGHE (2 TI T)...................................................... 67

4
BÀI 1: ĐÁNH GIÁ NĂNG L C KINH DOANH (5 TI T)
I. M c tiêu
H c xong bài này, h c viên s có kh năng:
• T nh n th c ñư c ti m năng kinh doanh c a b n thân ñ tr thành m t doanh nhân
trong tương lai.
• Hoàn thành bài tr c nghi m v năng l c kinh doanh và phân tích ñư c các năng l c c n
thi t ñ i v i m t doanh nhân.
• T tin vào kh năng c a b n thân và có thái ñ nghiêm túc trong vi c t ñánh giá năng
l c kinh doanh.
II. N i dung bài h c
1. Thái ñ ng x và phong cách s ng c a ngư i làm kinh doanh.
2. Các năng l c chính c n thi t trong vi c thi t l p m t doanh nghi p nh .
3. Các ñ c ñi m tính cách cá nhân ñ kinh doanh thành công.
III. Tài li u và phương ti n
• Máy chi u
• Gi y A0, bút d
• HÌNH CHI U 1,2,3,4
• BÀI T P 1,2,3,4
• TÀI LI U PHÁT TAY 1
IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c
Ho t ñ ng 1: Thái ñ ng x và phong cách s ng c a ngư i làm kinh doanh
1. Giáo viên phát cho m i h c viên m t b phi u h i 2 “Tr c nghi m khuynh hư ng kinh
doanh cá nhân” và nêu m c ñích c a b phi u h i 2 là ñ xác ñ nh ñi m m nh, ñi m y u
c a b n thân.
2. Giáo viên hư ng d n h c viên cách tr l i phi u: H c viên s tr l i câu h i b ng cách
ñánh d u nhân (X) vào ô l a ch n “Hi m khi ho c không” hay “Thư ng xuyên ho c có”.
3. Giáo viên dành cho h c viên kho ng 20 ñ n 25 phút ñ các h c viên tr l i ñ 50 câu
trong phi u h i 2.
4. Giáo viên trình bày HÌNH CHI U s 2 ñ ch ra xem m t doanh nhân s có các câu tr l i
như th nào cho phi u ñi u tra trên; các tính cách doanh nhân c th ñ u ñư c ñánh d u
trong ngo c ñơn. Chú ý r ng thông tin này ch tư ng trưng cho xu hư ng kinh doanh,
không áp d ng ñ i v i t t c các doanh nhân.

5
5. Giáo viên chia h c viên thành các nhóm th o lu n và phân công m i nhóm th o lu n t 5
ñ n 6 câu. Hư ng d n h c viên ñ i chi u v i b ng ch m ñi m ñ gi i thích v m i liên h
c a câu h i tr c nghi m v i năng l c kinh doanh.
6. Giáo viên yêu c u các nhóm th o lu n và ghi k t qu th o lu n ra gi y A0.
7. Giáo viên m i ñ i di n c a m i nhóm lên trình bày k t qu th o lu n c a nhóm mình, các
nhóm khác b sung ý ki n.
8. Giáo viên ch t l i ý ki n sau ph n trình bày c a m i nhóm.
9. Sau khi ñã k t lu n v bài tr c nghi m, giáo viên thu l i t t c các câu tr l i c a h c viên,
khi k t thúc khoá h c, giáo viên yêu c u h c viên làm l i bài tr c nghi m này m t l n n a
ñ so sánh, ñ i chi u và ñánh giá ñư c nh ng thay ñ i v suy nghĩ và thái ñ c a h c viên
sau c khoá h c.
10. D a trên k t qu c a hai l n ñánh giá năng l c kinh doanh. Giáo viên h i các h c viên câu
h i sau:
B n có t nh n ra ñi m y u nào c a mình không?
B n có nghĩ r ng mình có th tr thành m t doanh nhân dù có nh ng ñi m y u này
không?
Nh ng ñi m m nh c a b n là gì?
Các ñi m m nh c a b n có th thay th cho các ñi m y u không?
Phong cách s ng c a b n có thích h p v i nh ng ñòi h i c a công vi c kinh doanh không?
B n có th làm gì ñ làm cho cu c s ng c a b n t t hơn? Ai có th giúp b n thay ñ i nó?
K t lu n:
• Trong kinh doanh c n ph i bi t xác ñ nh nh ng ñi m m nh và ñi m y u c a b n thân. V i
m i s l a ch n trong t ng câu h i, chúng ta ñã ph n nào t xác ñ nh ñư c nh ng ưu
ñi m và như c ñi m c a b n thân.
• M i ngư i ñ u có nh ng ưu ñi m và như c ñi m nh t ñ nh. Trong công vi c kinh doanh,
chúng ta c n ph i bi t xác ñ nh rõ nh ng ñi m m nh c a b n thân ñ phát huy và nh ng
ñi m y u c a b n thân ñ kh c ph c thì m i có nhi u kh năng thành công.
• Qua hai bài tr c nghi m này, các h c viên ñã t xác ñ nh ñư c ti m năng kinh doanh c a
b n thân cũng như nh ng ñi m m nh và ñi m y u trong tính cách, thói quen, quan ñi m
c a mình, nh ng y u t s có nh hư ng ñ n công vi c kinh doanh. T ñó các h c viên có
th quy t ñ nh xem mình có tham gia vào công vi c kinh doanh hay không và s tham gia
m c ñ , ph m vi như th nào.
Ho t ñ ng 2: Các năng l c chính c n thi t trong vi c thi t l p m t doanh nghi p nh .
1. Giáo viên dùng HÌNH CHI U 2, 3 gi i thi u các năng l c c n thi t ñ b t ñ u m t công
vi c kinh doanh nh thành công.
2. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh 5-7 ngư i, yêu c u các nhóm th o lu n và ghi
nh ng gì mà h cho là quan tr ng ñ doanh nhân thành công trong kinh doanh theo
nh ng n i dung: Ki n th c, kĩ năng, tính cách.
3. Giáo viên yêu c u m i nhóm c ñ i di n c a nhóm trình bày nh n th c c a nhóm mình v
nh ng năng l c c n thi t ñ qu n lí m t công vi c kinh doanh nh thành công.
4. Giáo viên phát TÀI LI U PHÁT TAY 1 ñ h c viên so sánh và th o lu n các ñi m khác bi t
gi a ki n th c, kĩ năng và tính cách ghi trong tài li u v i câu tr l i c a nhóm.

6
K t lu n:
• Có 3 năng l c c n thi t ñ b t ñ u m t k h ach kinh doanh ñó là ki n th c, kĩ năng và
tính cách cá nhân.
Ho t ñ ng 3: Các ñ c ñi m tính cách cá nhân ñ kinh doanh thành công
1. Giáo viên cho l p làm BÀI T P 2: T ñánh giá v các ñ c ñi m tính cách cá nhân ñ
kinh doanh thành công. Sau khi hoàn thành, h c viên ñ m t t c các câu l a ch n (a)
và vi t l i t ng s ; tương t v i nh ng câu l a ch n (b), (c)
2. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 4 và th o lu n nh ng phát hi n v các ñ c ñi m tính cách
cá nhân ñ kinh doanh thành công.
3. Giáo viên cho h c viên làm BÀI T P 3, yêu c u h c viên ch n m t ý tư ng kinh doanh
mà h nghĩ có th s d ng nh ng tính cách trên.
4. Giáo viên chia l p h c thành các nhóm t 5-7 ngư i. Yêu c u m i cá nhân trình bày và
ñánh giá các năng l c c a mình v i nh ng thành viên khác trong nhóm.
5. Giáo viên s d ng BÀI T P 4, yêu c u các nhóm li t kê nh ng năng l c mà nhóm t p
h p ñư c t t t c các thành viên trong nhóm và ch n hai ý tư ng kinh doanh mà h
có th phát tri n thành công vi c kinh doanh.
6. Giáo viên yêu c u m i nhóm ch n m t ngư i trình bày các phát hi n c a h cho c l p
th o lu n.
K t lu n:
• Đ tr thành m t doanh nhân thành công ph i có ba năng l c c n thi t: Ki n th c, kĩ năng
và tính cách. N u ch có m t ho c hai trong ba năng l c ñó thì s không th kh i s và
ñi u hành có hi u qu m t doanh nghi p. N u thi u m t ho c nhi u hơn các năng l c ñó
không ph i là ñi u t i t nh t khi b t ñ u kinh doanh vì h u h t các năng l c ñó có th
phát tri n và ñ t ñư c qua th i gian. Nhóm hai ho c nhi u ngư i có th bù ñ p cho nh ng
năng l c thi u h t c a m t ngư i.
V. K t lu n chung
• Có 3 năng l c chính c n thi t ñ tr thành m t doanh nhân thành ñ t ñó là: ki n
th c, kĩ năng và tính cách.
• Ch có m t ho c hai năng l c thì không b o ñ m thành ñ t. Tuy nhiên c ba
năng l c ñó ñ u có th ñ t ñư c và phát tri n cùng v i th i gian.
• M t nhóm hai hay nhi u ngư i có th bù ñ p cho s thi u h t các năng l c c n
có m t cá nhân.

7
CH Đ 3, Bài 1
BÀI T P 1
Tr c nghi m khuynh hư ng kinh doanh cá nhân
M c ñích c a cu c ñánh giá này là xác ñ nh ñi m m nh, ñi m y u c a b n.
Hãy tr l i m u câu h i b ng cách ñáng d u (x), l a ch n "Hi m khi ho c
không" hay "thư ng xuyên ho c có"
CÂU H I TR C NGHI M
HI M KHI
HO C KHÔNG
THƯ NG XUYÊN
HO C CÓ
1 B n có lo l ng xem ngư i khác nghĩ gì v mình
không?
____________ ____________
2 B n có ñ c sách không? ____________ ____________
3 B n có ưa m o hi m không?
4 B n có d dàng nh ngư i khác làm m t vi c gì
ñó cho mình không?
____________ ____________
5 Đã ai trong gia ñình c a b n th o lu n v kinh
nghi m kh i s doanh nghi p v i b n chưa?
____________ ____________
6 B n có tin vào vi c t ch c các công vi c c a
mình trư c khi b t ñ u không?
____________ ____________
7 B n có hay m không? ____________ ____________
8 B n có thích thú v i nh ng công vi c mà b n
th c hi n ch ñ ch ng minh r ng b n có th
làm ñư c không?
____________ ____________
9 B n ñã bao gi làm vi c h t mình vì m t công
vi c chưa?
____________ ____________
10 B n có luôn nghĩ ra các ý tư ng m i không? ____________ ____________
11 B n có mu n ñ cho m t ngư i b n quy t ñ nh
h mình trong các ho t ñ ng xã h i?
____________ ____________
12 B n có thích trư ng h c không? ____________ ____________
13 B n ñã là m t h c viên gi i ch ? ____________ ____________
14 B n có chơi v i m t nhóm b n khi còn trư ng
trung h c không?
____________ ____________

8
HI M KHI
HO C KHÔNG
THƯ NG XUYÊN
HO C CÓ
15 B n có tham gia vào các ho t ñ ng th thao
hay các ho t ñ ng khác c a trư ng h c không?
____________ ____________
16 B n có thích chú ý ñ n chi ti t không? ____________ ____________
17 B n có tin r ng c n ph i có s n ñ nh và an
toàn trong công vi c không?
____________ ____________
18 B n có cân nh c kĩ lư ng khi l a ch n phương
pháp ñ u tranh tr c ti p ñ ñ t ñư c k t qu
mong mu n hay không?
____________ ____________
19 B n có ph i là con c trong gia ñình không? ____________ ____________
20 B và m c a b n có thư ng xuyên bên c nh
b n trong su t th i thơ u c a b n không?
____________ ____________
21 H i nh dư i 10 tu i b n có ph i làm các công
vi c v t trong nhà không?
____________ ____________
22 B n có d b xúc ñ ng không? ____________ ____________
23 B n có th nh tho ng kiêu ng o v các thành qu
c a mình không?
____________ ____________
24 B n có th t p trung vào m t v n ñ nào ñó
trong m t kho ng th i gian không?
____________ ____________
25 Th nh tho ng, b n có c n ñ n l i c vũ c a
ngư i khác ñ ñ ng viên mình không?
____________ ____________
26 B n có bao gi b th t v ng v năng l c c a
mình khi x trí m t v n ñ theo mong mu n c a
b n không?
____________ ____________
27 Đ i v i b n, s tho mãn cá nhân có ý nghĩa
hơn là vi c có ti n ñ chi tr cho cu c s ng
không?
____________ ____________
28 B n có bao gi làm gì vư t quá quy n h n c a
mình trong công vi c không?
____________ ____________
29 B n có thích thư ng xuyên tham gia các ho t
ñ ng xã h i không?
____________ ____________
30 B n có c g ng ki m l i nhu n t nh ng tình
hu ng khó khăn không?
____________ ____________
31 B n có khi n trách ngư i khác khi có m t vi c
nào ñó sai l m không?
____________ ____________
32 B n có thích gi i quy t các v n ñ khi không
bi t t t c các khó khăn ti m n không ?
____________ ____________
33 B n thân b n có b t ch i bao gi không? ____________ ____________
34 B n có tin r ng nói chung b n r t may m n,
ñi u ñó lí gi i cho nh ng thành công c a b n?
____________ ____________

9
HI M KHI
HO C KHÔNG
THƯ NG XUYÊN
HO C CÓ
35 B n có h ng thú làm vi c trong m t th i gian
dài ñ ñ t ñư c m c ñích c a mình không?
____________ ____________
36 B n có mu n ñư c t quy t ñ nh trong công
vi c c a mình không?
____________ ____________
37 Trong cu c ñ i mình, b n có thư ng xuyên th c
d y vui v vào m i bu i sáng không?
____________ ____________
38 B n có ch p nh n th t b i mà không băn khoăn
gì hay không?
____________ ____________
39 B n có tài kho n ti t ki m và các ngu n v n ñ u
tư nào khác không?
____________ ____________
40 B n có tin r ng m i doanh nhân ñ u r t m o
hi m hay không?
____________ ____________
41 B n có nghĩ r ng m t doanh nhân thành ñ t
ph i có ñư c s ng h c a ñ ng nghi p
không?
____________ ____________
42 B n có c g ng h c h i qua nh ng sai l m mà
mình ñã m c ph i không?
____________ ____________
43 B n là ngư i hư ng theo con ngư i? ____________ ____________
44 B n có tìm câu tr l i cho b t c v n ñ nào x y
ra v i b n không?
____________ ____________
45 B n có h ng thú trong vi c tìm ki m câu tr l i
cho các nguyên nhân th t b i hay không?
____________ ____________
46 B n có thích m t mình ñưa ra quy t ñ nh cu i
cùng không?
____________ ____________
47 Trong các cu c nói chuy n, b n có th o lu n v
con ngư i nhi u hơn là s ki n hay ý tư ng
không?
____________ ____________
48 B n có c m th y hài lòng v b n thân mình, b t
ch p s ch trích c a ngư i khác hay không?
____________ ____________
49 B n có thích ng càng ít càng t t không? ____________ ____________
50 B n có cương quy t ti p t c công vi c khi ngư i
khác nói v i b n r ng vi c ñó là không th làm
ñư c không?
____________

10
CH Đ 3, Bài 1
HÌNH CHI U 1
HK = Hi m khi ho c Không TX = Thư ng xuyên ho c Có
KHÁI QUÁT B N THÂN
5. TX (giáo d c c a gia ñình)
7. HK (quan ñi m, năng l c, s c kho )
9. TX (kinh nghi m v s thay ñ i môi trư ng làm vi c)
12. TX (ki n th c)
13. HK (kh năng t l p)
14. HK (tính hoà ñ ng)
15. TX (nhu c u ñ t ñư c m c tiêu)
19. TX (tinh th n trách nhi m)
20. HK (trách nhi m c a b n thân khi còn nh )
21. TX (kinh nghi m c a b n thân khi còn nh )
30. TX (tính l c quan, kh năng linh ho t)
31. HK (trách nhi m cá nhân, kh năng gi i quy t v n ñ )
32. TX (tài tháo vát, kh năng ch p nh n m o hi m)
33. HK (kh năng linh ho t, tính t tin)
34. HK (kh năng t ñi u khi n b n thân)
36. TX (tính t l p, trách nhi m)
37. TX (tính l c quan)
38. TX (kh năng t quy t, tính l c quan)
40. HK (tính t tin, trách nhi m)
41. HK (tài tháo vát, tính sáng t o)
42. TX (tính sáng t o, tính l c quan)
TR C NGHI M KHUYNH HƯ NG CÁ NHÂN - TR
L I C A NGƯ I CÓ NĂNG L C KINH DOANH

11
KHUÔN M U HÀNH X
1. HK (t tin, kh năng t ch )
3. TX (kh năng ch p nh n m o hi m)
4. TX (kh năng lãnh ñ o)
44. TX (tính lo xa, tính sâu s c, tính kiên trì)
45. TX (tham v ng, kh năng sáng t o)
50. TX (tính l c quan)
PHONG CÁCH S NG
2. HK (không có th i gian)
6. TX (kh năng qu n lí, kh năng thành công)
8. TX (tính có m c ñích)
10. TX (tính sáng t o, sáng ch )
11. HK (kh năng ñi u khi n, trách nhi m)
16. HK (tính thi u kiên nh n, m o hi m)
17. HK (kh năng t ñi u khi n b n thân)
18. TX (s quy t tâm, tính quy t ñoán)
22. TX (tính thi u kiên nh n, ngh l c)
23. TX (t tin, tính t l p)
24. TX (s b n chí, s quy t tâm)
25. HK (kh năng t kh i nghi p, kh năng t ñi u khi n)
26. TX (ngh l c, tài tháo vát)
27. TX (tính t cao t ñ i)
28. TX (tính t tin, tính qu quy t)
29. HK (tính ñ nh hư ng)
35. TX (tính kiên trì, kh năng t quy t)
39. TX (tính hư ng l i nhu n)
43. HK (nhu c u ñ t k t qu )
46.TX (tính t l p, tính t tin)
47. HK (tính hư ng ý tư ng, tính sáng t o)
48. TX (tham v ng, tính t tin)
49. TX (kh năng qu n lí th i gian, ngh l c)

12
CH Đ 3, Bài 1
HÌNH CHI U 2
CÁC NĂNG L C C N CÓ M T
DOANH NHÂN THÀNH Đ T
CÁC NĂNG L C CÓ TH Đ NH NGHĨA NHƯ SAU:
■ Có ki n th c
■ Có kĩ năng
■ Có tính cách
CÁC Đ NH NGHĨA:
■ Ki n th c bao g m m t lư ng thông tin ñư c tích lu
và có th ñư c g i nh vào m t th i ñi m phù h p
■ Kĩ năng là kh năng có th áp d ng ki n th c
■ Tính cách là s t p h p các ph m ch t và ñ c tính
riêng c u thành tính cách cá nhân
Lưu ý: Nam và n thư ng có nh ng kh năng khác nhau v ki n th c, kĩ năng và ñ c
ñi m tính cách tùy thu c vào trình ñ văn hóa và giáo d c. Nh ng kh năng này có th
ñư c phát tri n trong su t th i gian và nó s ñóng góp cho s thành công c a chính h .

13
CH Đ 3, Bài 1
HÌNH CHI U 3
NH NG NĂNG L C CHÍNH C N THI T
Đ KINH DOANH THÀNH CÔNG
Ki n th c
Kinh
doanh
Kĩ năng Tính cách

14
CH Đ 3, Bài 1
TÀI LI U PHÁT TAY 1
Các năng l c chính c n có m t doanh nhân thành ñ t
trong doanh nghi p nh
Mu n thi t l p và qu n lí thành công m t doanh nghi p nh , c n có nh ng năng l c sau: Ki n
th c; Kĩ năng và Tính cách.
• KI N TH C: bao g m m t lư ng thông tin ñư c tích lu và có th ñư c g i nh vào m t
th i ñi m phù h p. Ki n th c trong kinh doanh có th là các thông tin ho c tương t như:
• M t cơ h i kinh doanh
• Các khách hàng
• Các quá trình s n xu t
• Cách qu n lí kinh doanh
• Th trư ng
• Các ñ i th c nh tranh
• Các v n ñ v k thu t
• Các ngu n h tr
Ki n th c kinh doanh không ñ ñ thành công trong vi c ñi u hành 1 công vi c kinh doanh.
Nó cũng gi ng như vi c b n ñ c, b n h c lái máy bay, lái ô tô, ho c h c bơi nhưng không
có nghĩa là b n bi t lái mái bay, bi t lái xe và bơi ñư c trong b .
• Kĩ năng: là kh năng có th áp d ng ki n th c vào th c ti n ho c phát tri n qua th c
hành, ví d như lái ñư c máy bay, lái ñư c ô tô, bơi. Trong kinh doanh, nó có th phân bi t
gi a kĩ năng v qu n lí ho c k thu t. Dư i ñây là ví d minh h a
Kĩ năng v k thu t:
• Máy móc
• Máy tính
• Khâu vá
• Ngh m c
• Cơ khí
• D ch v
Kĩ năng qu n lí:
• Makerting (bao g m c bán hàng)
• Qu n lí tài chính
• Qu n lí th i gian
• T ch c
• L p k ho ch
• Lãnh ñ o
Ki n th c và kĩ năng có liên quan ñ n kh năng ti p thu và phát tri n chúng.
Trong xã h i, ph n và nam gi i r t s n sàng ho c không s n sàng ñ ti p thu k thu t và
kĩ năng mà h coi ñó là dành riêng cho nh ng cá nhân c a gi i h . Đi u này lí gi i vì sao
nam gi i có xu hư ng quan tâm ñ n lĩnh v c kinh doanh, th m chí ñó không ph i là l a
ch n có l i nh t. Ph n thư ng ít có cơ h i ñ ti p c n ki n th c và thông tin m t cách
ñ y ñ , b i vì có r t nhi u rào c n trong xã h i. H có th ti p thu và phát tri n ki n th c
cũng như kĩ năng n u h có ñ t tin và nh n ñư c s h tr c a giáo viên và ñ c bi t t
các t ch c và cá nhân khác. Tuy nhiên c ki n th c và kĩ năng ph i có th i gian ñ hình
thành và không d gì thay ñ i ho c ti p thu ñư c.

15
• TÍNH CÁCH:
Là s t p h p các ph m ch t và ñ c tính riêng c u thành tính cách cá nhân. Nghiên c u c t
ngang v văn hóa c a n Đ , Malawi và Ecuador, cho th y có 14 ñ c ñi m tính cách cá
nhân c a nh ng doanh nhân thành ñ t. Nghiên c u ñư c tài tr b i USAID và do McBer &
Company and Management Systems International. 14 ñ c ñi m tính cách cá nhân ñó là:
1. Có tính ch ñ ng
2. Kiên quy t
3. Quan tâm ñ n ch t lư ng cao
4. Hư ng t i hi u qu
5. Gi i quy t v n ñ theo nh ng cách
ñ c ñáo
6. Ch p nh n m o hi m có s tính toán
trư c
7. Đ y tính thuy t ph c
8. Nh n bi t và t n d ng ñư c các cơ h i
9. Luôn tìm ki m thông tin
10. Luôn có trách nhi m hoàn thành các h p
ñ ng
11. L p k ho ch có h th ng
12. Ch ng t s t tin
13. Quy t ñoán
14. S d ng các chi n lư c h u hi u
Có th nói r ng m t ngư i không có ñ ba năng l c chính trên s g p nh ng khó khăn nh t ñ nh
trong vi c ñi u hành thành công m t doanh nghi p. Tuy nhiên, nh ng cá nhân trong doanh
nghi p s có th h tr và b sung cho nhau, vì v y, không nh t thi t bu c ph i có ñ ba năng
l c trên trư c khi kh i s kinh doanh.
Đi u gì s x y ra n u m t ngư i:
1. Ch có ki n th c và các kĩ năng:
Cá nhân ch có ki n th c và kĩ năng thì không th ch ng ch i lâu dài ñư c, k c khi cá nhân
ñó ñã thành công trong vi c kh i s doanh nghi p. Ví d : không có các ñ c tính cá nhân thì
ngư i này ít có tính cương quy t khi ñ i m t v i các khó khăn; ho c ngư i này s không
nh n bi t và t n d ng ñư c các cơ h i; ho c ñơn gi n là không s n lòng ch p nh n các m o
hi m có tính toán ho c m o hi m trong kinh doanh.
2. Ch có ki n th c và tính cách cá nhân:
Nh ng ngư i này s g p khó khăn trong vi c áp d ng ki n th c và tính cách cá nhân vào
th c ti n vì h không có các kĩ năng k thu t. Ho c h th y r ng mình tr nên quá ph
thu c vào ngư i khác và vì v y h d b t n thương. Phương án là có th tìm m t ñ i tác
ho c thuê ai ñó có các kĩ năng c n có.
3. Ch có các kĩ năng và tính cách cá nhân:
M t doanh nhân ti m năng có các kĩ năng và có tính kinh doanh nhưng thi u ki n th c ñ có
th kh i s m t doanh nghi p. Trong m t môi trư ng c nh tranh, vi c thi u ki n th c ho c
tương t như v y; ví d thi u ki n th c v khách hàng, v th trư ng (bao g m c xu hư ng
c a th trư ng) thì k t c c s d n ñ n th t b i. Thông tin là c n thi t ñ i v i s thành công
c a b t c m t công vi c kinh doanh nào.

16
CH Đ 3, Bài 1
BÀI T P 2
T ñánh giá v tính cách doanh nhân c a b n thân
Đ t ñánh giá v tính cách doanh nhân c a b n thân. B n hãy
khoanh tròn vào m t phương án mà b n cho là phù h p v i mình
nh t. (Lưu ý ch ch n m t phương án cho m i câu h i)
1 a) Tôi t làm m i vi c, không ai ph i b o tôi làm gì.
b) Ch khi có ai ñó khuy n khích tôi làm vi c thì tôi m i ti p t c làm t t.
c) Vi c ñó quá d dàng nên tôi s không t làm cho ñ n khi tôi ph i làm.
2 a) Tôi yêu quý m i ngư i nên tôi có th hoà nh p v i b t c ai.
b) Tôi có vô kh i b n bè nên tôi không c n ai khác n a.
c) Tôi th y h u h t m i ngư i ñ u phi n ph c.
3 a) Khi b t ñ u làm vi c gì ñó, tôi có th làm cho m i ngư i cùng b t tay vào công
vi c v i tôi.
b) Tôi có th ñưa ra các m nh l nh khi ai ñó nói cho tôi bi t nên làm gì.
c) Tôi ñ cho ngư i khác làm vi c, sau ñó n u tôi thích thì tôi có th làm cùng.
4 a) Tôi thích ch u trách nhi m v m i vi c và xem chúng x y ra như th nào.
b) Tôi s có trách nhi m n u tôi ph i làm như v y nhưng tôi thích ñ ai ñó ch u
trách nhi m hơn.
c) Xung quanh chúng ta luôn có ai ñó mu n ch ng t mình. Hãy ñ cho h làm
như v y.
5 a) Tôi mu n có k ho ch trư c khi b t ñ u công vi c. Tôi luôn là ngư i mu n m i
vi c ph i ñư c ch ra rõ ràng, trư c khi ñ ng nghi p c a tôi mu n làm vi c gì.
b) Tôi làm m i vi c khá n nhưng khi m i th tr nên khó khăn hơn, lúc ñó thì tôi
t b .
c) Tôi ñã s p x p m i th , b ng nhiên m t ñi u gì ñó x y ñ n làm ñ o l n t t c .
Vì v y, tôi ch p nh n m i th như chúng v n có.

17
6 a) Tôi có th ti p t c công vi c cho ñ n lúc tôi th y c n. Tôi không ng i ph i làm
vi c v t v vì ñi u mà mình mu n.
b) Tôi s làm vi c chăm ch cho ñ n lúc tôi th y ñ thì thôi.
c) Tôi th y làm vi c chăm ch ch ng ñưa b n t i ñâu.
7 a) Trong lúc v i vã n u ph i quy t ñ nh, tôi có th quy t ñ nh và m i vi c ñ u n
c .
b) Tôi có th ra quy t ñ nh n u tôi có nhi u th i gian. N u ph i quy t ñ nh ngay,
tôi nghĩ, lúc sau tôi l i quy t ñ nh theo m t cách khác.
c) Tôi không mu n là ngư i ph i ra quy t ñ nh. Tôi có th m c l i ngay.
8 a) M i ngư i có th tin tư ng nh ng gì tôi nói. Tôi không nói nh ng ñi u mà tôi
không có ng ý.
b) H u h t m i lúc tôi luôn c g ng gi ñúng v trí, nhưng ñôi khi tôi cũng m c k .
c) T i sao tôi ph i nói ra s th t trong khi nh ng ngư i khác không nh n ra nó.
9 a) N u tôi quy t ñ nh làm gì, tôi không ñ b t c ñi u gì ngăn c n mình.
b) Tôi thư ng k t thúc nh ng gì tôi b t ñ u n u không có v n ñ gì x y ra.
c) N u tôi b t ñ u công vi c gì mà nó không theo ñúng cách c a mình thì tôi s
d ng l i và t b ngay.
10 a) Tôi có s c kho t t. Tôi không bao gi ki t s c.
b) Tôi có ñ s c kho ñ làm h u h t nh ng gì tôi mu n làm.
c) Tôi m t m i nhanh hơn h u h t các b n tôi.

18
CH Đ 3, Bài 1
HÌNH CHI U 4
HƯ NG D N TÌM HI U K T QU T ĐÁNH GIÁ TÍNH
CÁCH DOANH NHÂN C A B N THÂN – CÁC M C ĐI M
■ N u b n ch n h u h t (a), ví d t 7 ñ n 10 ñi m (a).
Có l b n ñã có nh ng gì ñ kinh doanh.
■ Ít (a) và nhi u (b), ví d t 7 ñ n 10 ñi m (b): B n có
th g p nhi u khó khăn hơn là b n có th xoay s
trong vi c c g ng ñi u hành kinh doanh. T t hơn là
b n nên tìm m t ho c hai ñ i tác mà h m nh v
nh ng ñi m mà b n còn y u.
■ H u h t là (c), ví d 7 ñ n 10 ñi m (c) ho c m c
gi a các câu tr l i khác thì vi c b t ñ u và ñi u hành
doanh nghi p không ph i là m t l a ch n thành công
ñ i v i b n ngay bây gi . N u b n mong mu n theo
ñu i con ñư ng này b n c n làm vi c h t s c chăm ch
ñ có ñư c các kh năng c n thi t. M t khác, b n v n
có th làm vi c trong m t doanh nghi p ho c làm gì
khác tương t như v y nhưng có nhi u thích thú ñ i
v i b n. Đ ng n n lòng!

19
CH Đ 3, Bài 1
BÀI T P 3
Các năng l c cá nhân
Hãy li t kê các năng l c cá nhân c a b n theo m u sau:
Ki n th c:
----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------
Kĩ năng:
V k thu t V qu n lí
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________
_________________________________ ________________________________

20
Tính cách:
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
Ý tư ng kinh doanh:
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------

21
CH Đ 3, Bài 1
BÀI T P 4
Các năng l c c a nhóm
Hãy li t kê các năng l c cá nhân c a các thành viên trong nhóm b n
theo m u dư i ñây:
Ki n th c:
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
Kĩ năng:
V k thu t V qu n lí
--------------------------------- ------------------------------
--------------------------------- ------------------------------
--------------------------------- ------------------------------
--------------------------------- ------------------------------
--------------------------------- ------------------------------
--------------------------------- ------------------------------

22
Nh ng ñ c ñi m tính cách c a các thành viên:
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
Li t kê 2 ý tư ng kinh doanh c a nhóm:
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------

23
BÀI 2: XÁC Đ NH TÍNH CÁCH DOANH NHÂN (3 TI T)
I. M c tiêu
Sau khi h c xong bài này, h c viên s có kh năng:
• Xác ñ nh ñư c các d ng tính cách doanh nhân quan tr ng ñ có th thành công khi t kinh
doanh hay ho t ñ ng trong lĩnh v c kinh doanh;
• Phân tích ñư c các ñ c ñi m quan tr ng v tính cách doanh nhân;
• Có ý th c h c h i và tìm hi u nh ng ñ c ñi m quan tr ng v tính cách doanh nhân.
1. Xác ñ nh doanh nhân ti m năng
2. Tìm hi u nh ng ñ c ñi m quan tr ng v tính cách doanh nhân
3. Phân tích t m quan tr ng c a tính cách doanh nhân
4. Th o lu n v t m quan tr ng c a doanh nhân
5. Ph ng v n doanh nhân
• Máy chi u
• Các th màu
• Gi y A0, bút d
• TÀI LI U PHÁT TAY 1, 2, 3
• HÌNH CHI U 1
• Phi u BÀI T P 1
• M i doanh nhân ñ n ph ng v n
Ho t ñ ng 1: Xác ñ nh doanh nhân ti m năng
1. Giáo viên thuy t trình:
• Hi n nay, ngày càng có nhi u ngư i không th a mãn v công vi c làm công ăn lương c a
mình, vì m t s nguyên nhân sau:
H không thích b ra l nh.
Năng l c c a h chưa ñư c nhìn nh n.
Thu nh p không tăng.
Quy n h n c a h b h n ch .
Vi c th c hi n ý tư ng c a riêng mình là r t khó khăn.

24
H không th a mãn vì ph thu c vào ngư i ch lao ñ ng.
• Nh ng nhân viên không ñư c th a mãn này có th s tìm ki m nh ng cơ h i m i ñ có th
t kinh doanh. H d ki n s thâm nh p vào ngành kinh doanh vì m t s lí do sau ñây:
Đ c l p - h mu n là ông ch c a chính mình.
Mu n có ngay vi c làm.
H mu n có thêm thu nh p.
H mu n phát tri n doanh nghi p cho con cái c a h trong tương lai.
H mu n ki m ñư c nhi u ti n hơn là ñi làm thuê.
H mu n có cơ h i ñ ch ng t năng l c c a b n thân.
• M c dù thu t ng doanh nhân thư ng ñ ch ngư i kinh doanh nhưng th t ra làm doanh
nhân không ch có nghĩa là có m t công vi c hay m t vi c làm, nó nghĩa là m t phong cách
s ng. Chính vì v y, b n nên khách quan mà nhìn nh n các kh năng c a b n thân mình.
2. Giáo viên phát cho t ng h c viên TÀI LI U PHÁT TAY 1: “Xác ñ nh doanh nhân ti m năng”
và yêu c u m i h c viên t tr l i 8 câu h i trong phi u có liên quan ñ n tính cách doanh
nhân. Đó là các câu h i:
B n có là ngư i năng n và s n sàng làm vi c ñ ñ t ñư c m c ñích không?
B n có th h p tác t t v i nh ng ngư i khác không?
Khi tham gia m t nhóm nào ñó thì b n có ñóng vai trò là ngư i lãnh ñ o không?
B n có th giao ti p t t ch ?
B n có ph i là m t ngư i bi t l ng nghe không?
B n có t tin không?
Trong m t m i ngư i hình nh c a b n t t ch ?
B n có kiên quy t khi ñưa ra m t quy t ñ nh nào ñó không?
3. H c viên t tr l i nh ng câu h i trên.
4. Giáo viên g i m t s h c viên lên chia s câu tr l i trư c l p, có th nêu ví d minh ho .
5. Giáo viên k t lu n.
K t lu n:
• N u ai có nhi u câu tr l i CÓ hơn thì ngư i ñó càng có nhi u kh năng tr thành doanh
nhân hơn. M t trong nh ng nhân t quan tr ng ñ tr thành m t doanh nhân là b n có
th cung c p cho ngư i khác m t cái gì ñó có giá tr . M i ngư i càng c n ñ n s n ph m
hay d ch v c a b n thì b n cũng thu ñư c nhi u l i nhu n hơn. N u công vi c c a b n
giúp ngư i khác c i thi n và nâng cao ñi u ki n s ng c a h , b n ñã góp ph n th c hi n
các nhu c u c a xã h i. Làm m t doanh nhân gi i cũng có nghĩa là làm m t công dân t t.
Ho t ñ ng 2: Tìm hi u nh ng ñ c ñi m quan tr ng v tính cách doanh nhân
1. Giáo viên phát cho m i h c viên m t vài th màu và yêu c u t ng h c viên ghi vào các th
màu ñó nh ng ñ c ñi m v tính cách doanh nhân. (Chú ý hư ng d n h c viên m i th
màu ch ghi m t ñ c ñi m, ví d CHĂM CH , T TIN, …).
2. T ng h c viên ghi vào các th màu sau ñó lên dán vào b ng.
3. Giáo viên m i 2 h c viên lên ñ c to các t m th ñã ñư c dán trên b ng, n u t m th nào
trùng nhau thì ñ cùng vào m t ch .

25
4. Giáo viên yêu c u c l p b sung thêm nh ng ñ c ñi m khác v tính cách doanh nhân. Có
th là các tính cách sau:
- T tin
- T l p
- L c quan
- Lãnh ñ o năng ñ ng
- Sáng t o trong suy nghĩ
- Tin vào s c m nh
- Sáng t o
- Tháo vát
- T n t y
- Ch ñ ng
- Đa tài và hi u bi t
- Hoà ñ ng v i m i ngư i
- Năng ñ ng
- Ph n ng nhanh
- Có m c ñích
- Tin vào tương lai
- Tham v ng
- Hư ng t i l i nhu n
- B n chí và quy t tâm
- Bi t l ng nghe
- Chăm ch
- M nh m và ngh l c
- Sâu s c
- Hư ng m c ñích
- Ch p nh n r i ro
- Ch p nh n th thách
- Giao ti p t t
- Có kh năng ñưa ra quy t ñ nh
- Nhìn xa trông r ng
- Tư duy t ch c t t
- Hi u ñư c mình mu n gì
- Qu n lí t ch c
- Đáng tin c y, chính tr c
- Có th ñương ñ u v i ñi u ki n b t l i.
5. Giáo viên yêu c u c l p xem l i các tính cách doanh nhân ñư c li t kê trên b ng và yêu
c u h c viên t ñánh giá m i tính cách (QUAN TR NG ho c ít QUAN TR NG). Nh n m nh
các tính cách quan tr ng c a m i cá nhân ñ có th thành ñ t trong công vi c kinh doanh.
6. Giáo viên k t lu n v nh ng ñ c ñi m quan tr ng c a tính cách doanh nhân và chi u HÌNH
CHI U s 1: “Các ñ c ñi m quan tr ng c a tính cách doanh nhân”.
7. Giáo viên yêu c u h c viên làm vi c c p ñôi, m i nhóm th o lu n sâu v m t ñ c ñi m c a
tính cách doanh nhân.
8. T ng c p ñôi chia s trư c l p v ph n th o lu n c a nhóm mình.
9. Giáo viên nh n m nh v ý nghĩa c a các ñ c ñi m quan tr ng trong tính cách doanh nhân
và phát cho h c viên TÀI LI U PHÁT TAY 2: “Các ñ c ñi m quan tr ng c a tính cách
doanh nhân”.
K t lu n:
• Các ñ c ñi m trên là nh ng ñ c ñi m h t s c quan tr ng ñ i v i m t ngư i làm công vi c
kinh doanh. Nó s giúp cho chúng ta r t nhi u trong giao ti p, ng x , ho c ra m t quy t
ñ nh nào ñó trong kinh doanh.
Ho t ñ ng 3: Phân tích t m quan tr ng c a tính cách doanh nhân
1. Giáo viên chia l p thành các nhóm, m i nhóm g m 4 - 5 h c viên.
2. Giáo viên yêu c u m i nhóm th o lu n v m t cu c ph ng v n v i nhà doanh nghi p và
phát cho m i nhóm m t cu c ph ng v n trong TÀI LI U PHÁT TAY 3 cùng Phi u h i 1.
Câu h i th o lu n cho các nhóm là: “Các tính cách doanh nhân ñư c th hi n trong cu c
ph ng v n là gì ?”

26
3. Giáo viên s d ng gi y A0 ñ phóng to m u Phi u BÀI T P 1, giáo viên yêu c u các nhóm
th o lu n và ghi k t qu vào Phi u BÀI T P 1.
4. Các nhóm c ñ i di n báo cáo k t qu th o lu n c a nhóm mình và ghi k t qu vào gi y
A0 ñã ñư c dán trên b ng.
5. Sau m i ph n báo cáo c a t ng nhóm, giáo viên m i các nhóm khác b sung ý ki n.
K t lu n:
• Giáo viên k t lu n v các tính cách doanh nhân ñư c th hi n b i m i doanh nhân trong
bài t p ph ng v n.
Ho t ñ ng 4: Th o lu n v t m quan tr ng c a doanh nhân
1. Giáo viên chia l p thành 4-6 nhóm, yêu c u h c viên th o lu n v t m quan tr ng c a
doanh nhân.
2. Giáo viên m i ñ i di n các nhóm lên trình bày, khuy n khích các nhóm khác b sung.
3. Giáo viên cho m t h c viên ñ c to TÀI LI U PHÁT TAY 4, yêu c u các nhóm b sung và
hoàn thi n BÀI T P nhóm.
K t lu n:
• Doanh nhân t o ra s n ph m ñáp ng nhu c u c a th trư ng. Doanh nhân làm cho h
th ng kinh t ho t ñ ng và làm cho cu c s ng c a con ngư i ñư c t t hơn. Doanh nhân
có nhi u ñóng góp cho s phát tri n c a xã h i.
Ho t ñ ng 5: Ph ng v n doanh nhân
1. Giáo viên m i m t doanh nhân ñ n thăm l p và trao ñ i v nh ng tính cách góp ph n làm
nên thành công c a doanh nhân v i các h c viên.
2. Giáo viên làm ngư i hư ng d n, m i doanh nhân nói chuy n v công vi c kinh doanh c a
mình. Giáo viên m i h c viên nêu câu h i, và m i doanh nhân chia s v i h c viên.
3. Khi k t thúc th o lu n, giáo viên c m ơn doanh nhân ñã tham gia và m i h c viên ñ ng
d y ñ chào doanh nhân, giáo viên ti n doanh nhân ra c a và chào t m bi t.
4. Giáo viên quay tr l i l p h c và cùng h c viên t ng k t v nh ng tính cách doanh nhân.
K t lu n:
• Giáo viên dùng HÌNH CHI U 2 ñ k t lu n v các tính cách doanh nhân.
V. K t lu n chung
• Đ c tính c a doanh nhân ñó là: chăm ch , t tin, bi t lo xa, hư ng l i nhu n, có m c
ñích, kiên trì, ñương ñ u v i th t b i, quan tâm ñ n góp ý c a ngư i xung quanh, sáng
t o, s n sàng l ng nghe, ñ t ra các tiêu chu n cho b n thân, t n t y, tin c y, liêm chính,
ch p nh n m o hi m …
• Doanh nhân có vai trò quan tr ng trong vi c t o ra s n ph m ñáp ng nhu c u c a th
trư ng. Doanh nhân làm cho h th ng kinh t ho t ñ ng và làm cho cu c s ng c a con
ngư i ñư c t t hơn. Doanh nhân có nhi u ñóng góp cho s phát tri n c a xã h i.

27
CH Đ 3, Bài 2
Xác ñ nh doanh nhân ti m năng
Hi n nay ngày càng có nhi u ngư i làm công c m th y không tho mãn v công vi c c a mình, vì
m t s nguyên nhân sau:
1. H không thích b ra l nh.
2. Năng l c c a h chưa ñư c nhìn nh n.
3. Thu nh p không tăng.
4. Quy n h n c a h b h n ch .
5. Vi c th c hi n ý tư ng c a riêng mình là r t khó khăn.
6. H không tho mãn vì s ph thu c vào ngư i ch .
Nh ng nhân viên này có th s tìm ki m nh ng cơ h i m i ñ có th t kinh doanh. H d ki n s
thâm nh p vào ngành kinh doanh vì m t s lí do sau ñây:
1. Đ c l p - h mu n là ông ch c a chính mình.
2. Mu n có ngay vi c làm.
3. H mu n có thêm thu nh p.
4. H mu n phát tri n doanh nghi p cho con cái c a h trong tương lai.
5. H mu n ki m ñư c nhi u ti n hơn là ñi làm thuê.
6. H mu n có cơ h i ñ ch ng t năng l c c a b n thân.
M c dù thu t ng doanh nhân thư ng ñ ch ngư i kinh doanh, nhưng th t ra, làm doanh nhân
không ch có nghĩa là có m t công vi c hay m t vi c làm, nó còn có nghĩa là m t phong cách
s ng. Chính vì v y, b n nên khách quan nhìn nh n các kh năng c a b n thân mình. Xem các câu
h i sau ñ có ñư c câu tr l i thích h p v năng l c c a b n thân:
1. B n có là ngư i năng n và s n sàng làm vi c ñ ñ t ñư c m c ñích không?
2. B n có th h p tác làm vi c t t v i nh ng ngư i khác không?
3. Trong m t nhóm thì b n có luôn ñóng vai trò là ngư i lãnh ñ o không?
4. B n có th giao ti p t t ch ?
5. B n có ph i là m t ngư i bi t l ng nghe không?
6. B n có t tin không?
7. Trong m t m i ngư i, hình nh c a b n t t ch ?
8. B n có kiên quy t khi ñưa ra m t quy t ñ nh nào ñó không?
N u b n có nhi u câu tr l i CÓ hơn thì b n càng có nhi u kh năng tr thành doanh nhân hơn.
M t trong nh ng nhân t quan tr ng ñ tr thành m t doanh nhân là b n có th cung c p cho
ngư i khác m t cái gì ñó có giá tr . M i ngư i càng c n ñ n s n ph m hay d ch v c a b n thì b n
càng thu ñư c nhi u l i nhu n hơn. N u công vi c c a b n giúp ngư i khác c i thi n và nâng cao
ñi u ki n s ng c a h , b n ñã góp ph n th c hi n các nhu c u c a xã h i. Làm m t doanh nhân
gi i cũng có nghĩa là là m t công dân t t.

28
CH Đ 3, Bài 2
Các tính cách quan tr ng c a doanh nhân
1. Chăm ch Đ làm m t công vi c kinh doanh c n ñ n r t nhi u s c l c và s b n
chí. Đi u này bao g m c kh năng làm vi c liên t c trong nhi u gi li n
khi c n thi t, làm vi c v i cư ng ñ cao vào lúc ñ nh ñi m và ng ít hơn
c th i gian t i thi u cho phép.
2. T tin Đ thành công, các doanh nhân ph i tin vào b n thân mình và tin vào
kh năng ñ t ñư c m c ñích c a mình. Thư ng thì ñi u này ñư c th
hi n b i m t ni m tin r ng: “N u b n g p ñi u gì x u và ñã chu n b ñ
ñ i phó v i nó, b n s vư t qua”.
3. Bi t lo xa M c ñích ñ tr thành m t doanh nhân thành công là bi t t o d ng m t
công vi c an toàn và thu nh p t t cho mình d a trên các kh năng c a
b n thân. Đi u này có nghĩa là m t doanh nhân hi u r ng có th m t
nhi u năm ñ t o d ng s nghi p kinh doanh trên m t tiêu chu n h p lí.
4. Hư ng l i nhu n Quan tâm ñ n vi c ki m ra ti n là m t ch tiêu rõ ràng c a m t ch
doanh nghi p. M t khi có l i nhu n, doanh nhân có th quy t ñ nh xem
bao nhiêu ph n trăm l i nhu n s ñư c s d ng ñ m r ng doanh
nghi p và bao nhiêu ph n trăm ñ dùng cho m c ñích riêng.
5. Có m c ñích Thành công trong kinh doanh ph thu c vào vi c có kh năng ñ t ra các
m c tiêu có tính th c t hay không và làm vi c m t cách quy t tâm ñ
ñ t ñư c thành qu .
6. Kiên trì T t c các công vi c kinh doanh ñ u có nh ng tr ng i và khó khăn. Kiên
trì gi i quy t các v n ñ là chìa khóa c a s thành công.
7. Đương ñ u v i
th t b i
T t c các d án kinh doanh ch c ch n ñ u ti m n c thành công và
th t b i. Đương ñ u v i th t b i bao g m c vi c nh n ra l i l m, h c
ñư c bài h c t th t b i và tìm ki m các cơ h i m i. N u thi u ñ c tính
này thì ch m t l n th t b i thôi, ngư i ta s s m t b công vi c t kinh
doanh c a mình.
8. Quan tâm ñ n ý
ki n góp ý c a
ngư i xung quanh
Các doanh nhân thư ng quan tâm xem h th hi n có t t không. Nh n
ñư c l i khuyên hay ph n h i t ngư i khác là m t ñ c tính quan tr ng
c a m t doanh nhân.

29
9. Có tính sáng t o Nghiên c u ch ra r ng, các doanh nhân thành ñ t r t sáng t o và
thư ng ñưa ra ý tư ng sáng t o - và ñ t mình vào v th c a ngư i quy t
ñ nh s thành công hay th t b i c a doanh nghi p.
10. S n sàng l ng
nghe
Các doanh nhân thành ñ t không ph i là ngư i thi n c n. H luôn tìm
cách t n d ng ngu n l c bên ngoài. S t l p không có nghĩa là không
yêu c u giúp ñ t ngư i khác. Nh ng ngư i có th h tr và tư v n cho
doanh nhân bao g m: nhân viên ngân hàng, chuyên gia v k toán,
chuyên gia tư v n doanh nghi p. Có kh năng l ng nghe l i khuyên c a
ngư i khác chính là chìa khoá ñ thành công cho m i doanh nhân.
11. Đ t ra các tiêu
cho b n thân
Đ t ra các tiêu cho b n thân khi th c hi n công vi c và làm vi c ñ ñ t
ñư c chúng là m t tiêu chí quan tr ng ñ có th tr thành m t doanh
nhân thành ñ t. Các tiêu chu n này có th là l i nhu n, ch t lư ng hay
doanh thu. H u h t doanh nhân ñ u mong mu n kinh doanh ngày m t
t t hơn, vì th sau m i năm h l i ñ t ra các m c tiêu m i cho b n thân
mình v i m c ñ cao hơn.
12. Đương ñ u
ñư c v i các b t
lư ng
Doanh nhân s g p ph i nhi u ñi u thách th c hơn là ngư i làm công ăn
lương. Thách th c này có th là v doanh thu hay lư ng hàng bán ra,
nhưng thư ng là có liên quan ñ n các lĩnh v c khác trong kinh doanh
như cung c p nguyên li u hay s h tr c a ngân hàng. Năng l c bình
tĩnh ñương ñ u v i các thách th c này là m t ñ c ñi m c n thi t ñ i v i
m t doanh nhân.
13. T n t y Khi b t ñ u và ñi u hành m t doanh nghi p, doanh nhân ph i t n t y v i
công vi c c v th i gian, ti n b c và phong cách s ng. Đó là m t trong
nh ng ưu tiên ch y u trong tính cách c a m t doanh nhân.
14. D a vào ưu
ñi m
Nh ng ngư i thành công trong kinh doanh t o d ng công vi c d a trên
ñi m m nh mà h có, như là tay ngh , kĩ năng giao ti p, kĩ năng bán
hàng, kĩ năng t ch c, kĩ năng nói và vi t, ki n th c v m t s n
ph m/d ch v c th nào ñó, kĩ năng bi t t o d ng và t n d ng m i quan
h .
15. Đáng tin c y và
liêm chính
Trung th c, hoà nhã và ñáng tin c y v nh ng ñi u ñã h a là nh ng ñ c
ñi m c n thi t cho m t doanh nhân thành công.
16. Ch p nh n m o
hi m
Là m t doanh nhân cũng có nghĩa là ph i m o hi m. Các doanh nhân
thành ñ t có kh năng tính toán và d ñoán trư c ñư c r i ro. Trư c m i
r i ro, c n tính toán xem ñư c gì và m t gì, nh ng cơ h i thành công ra
sao và có ñư c ni m tin vào kh năng tránh r i ro c a mình. Doanh nhân
có th cân nh c ñ n m t s nhân t có kh năng góp ph n gi m thi u r i
ro cho doanh nghi p b ng cách cùng chia s m t ph n r i ro ñó. Nh ng
ngư i cùng chia s r i ro cho doanh nghi p có th là ngân hàng, nhà
cung c p và khách hàng.

30
CH Đ 3, Bài 2
HÌNH CHI U 1
CÁC TÍNH CÁCH QUAN TR NG C A DOANH NHÂN
Chăm ch
T tin
Bi t lo xa
Hư ng t i l i nhu n
Có m c ñích
Kiên trì
Đương ñ u v i th t b i
Có tính sáng t o
S n sàng l ng nghe
Đ t ra các tiêu chu n c a b n thân
Đương ñ u ñư c v i các b t lư ng
T n t y
D a vào ưu ñi m
Đáng tin c y và liêm chính
Ch p nh n m o hi m

31
CH Đ 3, Bài 2
Các cu c ph ng v n v i 9 doanh nhân
Doanh nhân A Anh Nguy n Văn H i
(Anh Nguy n Văn H i là ch m t nhà hàng ăn u ng nh
Thành ph Thanh Hóa t ba năm nay).
Đ u tiên, tôi b t ñ u làm thuê cho m t nhà hàng Vinh. Tôi ch y
bàn, ñôi khi ph b p, ñi ch và h c h i thêm nh ng ki n th c cơ
b n v kinh doanh. Sau ñó tôi có m t th i gian ng n h c vi c qu n
lí nhà hàng hai nhà hàng khác t i Thanh Hóa. H u h t m i ngư i
ñ u nghĩ r ng n u mình bi t n u ăn ngon thì h có th m m t
nhà hàng. Nhưng ñi u ñó th t s không ñơn gi n. B n c n ph i
bi t t t c các lĩnh v c v kinh doanh ñ ăn như là mua nguyên
li u, qu ng cáo, n u ăn, qu n lí nhân viên và quan h v i khách
hàng. M t s thanh niên có tìm ñ n ch tôi và nói v i tôi: “Tôi
mu n h c v cách ñi u hành m t nhà hàng ñ có th t m m t
c a hàng riêng.” Tôi nói v i h : “V i tôi thì n thôi, tôi s nh n anh
vào làm b i bàn, n u ăn, d n d p”. H nói “Anh không hi u r i, tôi
mu n h c cách qu n lí cơ”. Nhưng tôi tin r ng b n ph i “c m nh n
ñư c v công vi c kinh doanh” trư c ñó r i m i có th kh i nghi p
ñư c. Tôi thích t do trong kinh doanh. Tôi thích làm ông ch c a
mình. Tôi có mư i hai nhân viên và tôi r t mu n nh n ñư c l i
khuyên t h . Tôi có th ñi làm thuê cho ai ñó cũng ñư c. Nhưng
có th trong tương lai tôi s ch là m t nhân viên. Tôi m i ch có 28
tu i và s nghi p c a tôi còn có th có nhi u bư c ngo t. Tôi hi
v ng r ng, n u có ph i ñi làm thuê thì tôi có th ñư c làm nh ng
gì tôi mu n. Tôi thích ñư c quy t ñ nh và thích lãnh ñ o.
Doanh nhân B Cô Lê Kim Dung
(Cô Lê Kim Dung là ch m t hi u thu c. Cô ñã kinh doanh ñư c 6
năm).
Tôi nghĩ r ng m i ngư i mu n kh i s doanh nghi p c n ñ t ra
m t th i gian c th ñ b t ñ u. Trong kho ng th i gian ñó h nên
tìm hi u càng nhi u càng t t v l i nhu n, doanh thu, giá c , nhân
s , qu ng cáo…. Th c ra, t mình qu n lí m t doanh nghi p riêng
không b n r n hơn là bao so v i ñi làm cho m t công ty l n như
m i ngư i tư ng ñâu. V i doanh nghi p riêng, b n có th làm ch
c a chính mình. Ngay c khi tôi ñi xa, tôi v n luôn nghĩ v công
vi c c a mình. N u tôi không làm gì thì công vi c s ch ng thay
ñ i. Đây cũng là l s ng c a tôi. Tôi th y khu v c này có r t
nhi u cơ s kinh doanh, ít ph n ñ ng ra kinh doanh riêng. Sáu
hi u thu c khác nhau trong th tr n ñ u thu c quy n s h u c a
nh ng ngư i ñàn ông. Tôi là ngư i ph n duy nh t làm ch c a

32
m t hi u thu c. M t trong nh ng mong mu n l n nh t c a tôi là có
th t o vi c làm t t cho nh ng ngư i ph n khác.
Tôi cho r ng m t lí do khác n a ñ tôi l p doanh nghi p riêng là tôi
mu n có thêm nhi u ti n hơn t công vi c này. Thu nh p th c t
c a tôi không cao, vì tôi tái ñ u tư h u h t ti n c a mình vào kinh
doanh. Tôi ñang mu n m r ng kinh doanh.
Doanh nhân C Ch Nguy n Th Mai
(Ch Nguy n Th Mai là ch m t c a hàng bán ñ g n i th t
m t th tr n. Ch m i kinh doanh m t hàng này ñư c 6 tháng).
Theo tôi, b n có th là m t doanh nhân ho c là không. Nhưng n u
b n là doanh nhân thì b n luôn luôn ph i cân nh c vi c kh i s
doanh nghi p c a mình. M t thanh niên tr tu i, có tài kinh doanh
và không có nhi u v n thì t t hơn h t là nên b t tay vào kinh
doanh phù h p v i kh năng c a mình. N u b n g i ti n vào ti t
ki m thì ngư i khác s s d ng chúng. Tôi mua doanh nghi p này
cùng v i m t s ñ i tác. Tôi không ph i là chuyên gia v ñ g n i
th t. Tôi th y r ng, s không quan tr ng khi b n kinh doanh v lĩnh
v c nào mi n là b n ph i nhanh nh y v i th trư ng và có th sáng
t o, phát tri n ý tư ng và s n ph m. Tôi ñã có khá nhi u kinh
nghi m trong vi c qu ng cáo c a m t ñ i lí qu ng cáo. H u h t các
doanh nhân ñ u nghĩ ñ n vi c m r ng kinh doanh c a mình.
Chúng tôi ñã m r ng doanh nghi p thêm m t c a hàng l n hơn
g n trung tâm buôn bán. Tôi hi v ng s m thêm ñư c m t c a
hàng n a vào mùa hè này. N u b n có cách làm t t thì cách ñ
ki m thêm nhi u ti n là m thêm các c a hàng m i.
Tôi v n là nhân viên c a ñ i lí qu ng cáo. Tôi c n m t thu nh p n
ñ nh b i vì c a hàng m i m và l i nhu n thu ñư c chưa cao. Ngay
bây gi , tôi chưa th ki m ñ ti n n u như b vi c. Nhưng tôi v n
l c quan. Ngay trong th i kì kinh t kh ng ho ng, các doanh nhân
v n có th ki m ra ti n cơ mà.
Doanh nhân D Ông Minh Phương
(Ông Minh Phương là m t trong b n ch s h u c a m t công ty
tư v n doanh nghi p và thương m i ñi n t . Ông Minh Phương và
c ng s ñã kh i nghi p ñư c 2 năm).
Đi u quan tr ng là hãy kinh doanh trong lĩnh v c mà b n say mê
và hi u bi t. Sau b n năm làm vi c cho m t công ty tư v n doanh
nghi p, qua ti p xúc v i nhi u khách hàng, tôi phát hi n ra r ng,
nh ng d ch v ti n ích ph c v doanh nghi p ta còn quá thi u.
M t doanh nghi p t lúc thành l p ñ n khi ñi vào ho t ñ ng g p
nhi u khó khăn trên m i phương di n. Chính vì v y, tôi n y ra ý
tư ng xây d ng m t ñ a ñi m v i nh ng ñi u ki n thu n l i nh t
ñ giúp m t doanh nhân ho t ñ ng hi u qu . Khi quy t ñ nh ch n
công vi c kinh doanh ñ b t ñ u, b n c n ph i hi u rõ lĩnh v c
kinh doanh ñó và th y ñư c tương lai c a nó ra sao? Vài năm trư c
ñây, chúng tôi ñã nhìn th y kh năng phát tri n c a thương m i
ñi n t . Đó là th i ñi m thích h p ñ tôi và các c ng s thành l p

33
công ty này.
Đ thành l p m t doanh nghi p, c n có óc tư ng tư ng và sáng
t o l n g p nhi u l n so v i nh ng gì ngư i ta nghĩ. Làm ch m t
doanh nghi p là ph i chín ch n và có kh năng làm vi c hi u qu
cùng nh ng ngư i khác, trong ñó có c nhân viên c a b n. Hi n
gi chúng tôi ph i làm vi c v i r t nhi u ngư i và chúng tôi bi t
cách ñ i x phù h p v i t ng ngư i trong s h . B n c n có s tr
giúp nhi t tình t các lu t sư, nhân viên k toán, công ty b o hi m,
và ngân hàng. B n c n có ti n. Vi c huy ñ ng v n là h t s c khó
khăn, ñ c bi t là khi b n không có nhi u th i gian. Như chúng tôi
trư c ñây ph i m t ñ n hai năm m i có ñ s ti n ñ thành l p
công ty này ñ y.
N u b n cùng kinh doanh v i ai ñó, c c ng tác hay h p tác, b n
ph i ch c ch n r ng các b n có chung m c ñích và quan tâm. B n
c n ph i bi t m i cá nhân s có th làm t t vi c gì và h có th
c ng hi n nh ng kĩ năng gì cho doanh nghi p. Đi u ñó giúp b n có
th h p tác t t. Tôi không ch p nh n lí do nào n u b n nói b n
không th làm b n v i các c ng s c a mình. B n ch có th kinh
doanh t t n u như b n giao ti p t t v i m i ngư i.
Doanh nhân E Ông Nguy n Trung Sơn
(Ông Nguy n Trung Sơn m c a hàng ñ u tiên vào 5 năm trư c,
còn bây gi , ông ñã là ch s h u c a nhi u c a hàng các thành
ph l n).
Đ kh i nghi p kinh doanh, b n ph i có m t chút “khác ngư i”.
Nhưng theo tôi, n u như b n có phương pháp cho s “khác ngư i”
c a mình, b n s thành công. Tôi b t ñ u kinh doanh b i tôi nhìn
th y m t kho ng ñ t tr ng khu ch nơi tôi s ng. Ngoài ra, tôi
nh n th y r ng nhi u ngư i ñi du l ch kh p nơi và tr nên quen
thu c v i các hàng hoá nư c ngoài, v y mà chưa có c a hàng nào
trong thành ph có kênh buôn bán các ñ xoong n i t t v i giá
ph i chăng c a nư c ngoài c . Vì th tôi ñã quy t ñ nh thuê khu
ñ t c nh ch này ñ kinh doanh m t hàng xoong n i nh p ngo i.
S ph i t n r t nhi u ti n ñ có m t c a hàng bán l . B n c n ph i
có nhi u ti n ñ có v trí c a hàng t t, ñ mua hàng và bài trí sao
cho ñ p m t. Khó khăn l n nh t c a lo i hình kinh doanh này là
kh năng chuy n ñ i ti n m t th p và b n không th ñ i hàng hoá
l y ti n m t m t cách nhanh chóng. Tuỳ theo ñi u ki n th trư ng,
có th b n s ph i bán hàng v i giá th p hơn giá th t c a nó. V i
buôn bán l , b n có th lúc nào cũng thi u ti n. Lo i hình kinh
doanh này có th mang l i cho b n l i nhu n cao. Tuy nhiên, khi
kinh doanh có lãi, b n ph i ñ u tư s l i nhu n thu ñư c vào
doanh nghi p. Hi n gi tôi ñang s h u 3 c a hàng và dành th i
gian qu n lý chúng. Th nh tho ng tôi băn khoăn r ng li u vi c tôi
mua c a hàng th ba có ñúng không. Tôi ñang r t căng th ng vì
m t ngư i qu n lí c a tôi g p chuy n riêng khá nghiêm tr ng và
doanh s c a c a hàng này ñã th p hơn ba tháng trư c. Tôi có th
ph i sa th i anh ta và thuê m t ngư i qu n lí m i.

34
Doanh nhân F Anh Nguy n Văn Anh
(Sau b n năm làm cho m t công ty qu ng cáo hàng ñ u th gi i
ñang ho t ñ ng t i Vi t Nam, Nguy n Văn Anh quy t ñ nh xin thôi
vi c và l p m t công ty qu ng cáo c a riêng mình. Hi n gi anh ñã
kinh doanh ñư c hai năm).
Thành l p m t công ty qu ng cáo riêng cùng v i ba ngư i b n
cùng làm vi c t i công ty cũ, nhưng ch có m t mình tôi làm toàn
b th i gian, còn nh ng ngư i khác v n ti p t c làm t i công ty.
Công ty m i do tôi làm giám ñ c r t cu c ch có ñ c nh t m t nhân
viên làm vi c thư ng tr c - ñó chính là ông giám ñ c, t t c các
nghi p v khác ñ u thuê ngoài ho c làm theo d án. Tôi ñã b t
ñ u kinh doanh vào m t th i ñi m thích h p. Khi ñó, tôi có v (v
tôi ñang ñi làm) và chưa có con cái gì nên không c n ph i có trách
nhi m gia ñình nhi u l m. Đ ng th i, chúng tôi cũng có ti t ki m
ñư c m t chút ti n. Đ u tư vào công ty này cũng không t n nhi u.
Tôi ch mua m t s ñ g c n thi t và thi t b quan tr ng nh t là
m t b máy vi tính. Khi khai trương, tôi g i thông báo cho b t c ai
mà tôi bi t. M i ngư i s không g i cho b n ngay, nhưng h nh
tên c a b n và g i cho b n m t th i gian sau ñó. Tôi cũng ñã g i
thư cho các doanh nghi p mà tôi nghĩ h có th là khách hàng c a
mình trong tương lai. Theo tôi, trong m i công vi c kinh doanh (dù
là b t c công vi c kinh doanh gì) thì ñ u có t i 99% là vi c bán
hàng. N u b n không bán ñư c hàng, b n s không có ti n. Nh ng
công vi c ñ u tiên mà tôi cùng các c ng s c a mình làm ñ ki m
s ng cũng chính là nh ng công vi c nho nh t nh ng khách hàng
trư c ñây mà tôi ñã t ng làm vi c t i công ty cũ. Nh ng khách
hàng này ñ u là nh ng t p ñoàn hàng ñ u th gi i, nhưng h tin
vào nh ng ngư i Vi t Nam ñã t ng làm vi c v i h . Dù làm nh ng
công vi c nh nhưng tôi v n nuôi trong mình khát v ng xây d ng
m t thương hi u l n.

35
Doanh nhân G Ch Mai Lan
(Ch Mai Lan s h u m t phòng tri n lãm nh ngh thu t, ch y u
là các b c nh ngh thu t và nh in).
Khi l n ñ u tiên tôi nghĩ ñ n vi c m m t phòng tri n lãm ngh
thu t, tôi ñã ñi lang thang và nói chuy n v i r t nhi u ngư i ho t
ñ ng trong lĩnh v c ngh thu t. Tôi h i t t c nh ng ñi u tôi c n
bi t ñ m m t phòng tri n lãm. Tôi càng nói chuy n v i nhi u
ngư i, tôi càng có thêm nhi u ý tư ng. B n ñ ng bao gi x u h
v vi c yêu c u các ch doanh nghi p khác giúp ñ mình. Không
ph i ai cũng t t b ng cho b n l i khuyên nhưng h u h t các ch
doanh nghi p ñ u thân thi n và tin vào c nh tranh lành m nh.
Thêm vào ñó, các doanh nhân thành công thư ng thích nói v s
thành ñ t c a h .
Đi u hành m t doanh nghi p c n ñ n r t nhi u th i gian. B n ph i
s n sàng làm vi c b y ngày trong m t tu n. B n ph i nghĩ ñ n
công vi c hai mươi tư gi trong m t ngày. Th nh tho ng nó làm
cho ta c m th y cô ñơn. Không còn l i ñi nào khác, và b n ph i
gi i quy t t t c các v n ñ . M t s kinh nghi m trong vi c bán
hàng ñã giúp tôi trong công vi c. Nhưng có nh ng th c n ph i
h c khi làm vi c. Trư ng h c không d y b n cách gói hàng hoá,
nhưng ñó l i là m t thao tác quan tr ng trong công vi c bán l .
L i khuyên c a tôi cho b t c ai ñ nh ñi theo con ñư ng kinh
doanh, ñ c bi t là buôn bán l là ph i năng ñ ng. Hãy thay ñ i
theo xu hư ng c a th trư ng. Đ ng bán nh ng th mà b n nghĩ là
khách hàng ph i có. Kiên trì v i tiêu chu n và th m m c a b n
nhưng ñ ng ñ l i cho khách hàng n u hàng c a b n không bán
ñư c. Phòng tri n lãm c a tôi là ni m t hào c a tôi. Tôi luôn c
g ng làm cho doanh nghi p c a tôi phát tri n. Tôi không c m th y
r ng m t lúc nào ñó mình có th ng i l i, khoanh tay và nói r ng
“Tôi ñã làm xong”. Tôi s luôn g p khó khăn và nhi m v c a tôi là
ph i gi i quy t chúng.
Doanh nhân H Anh Hoàng M nh Thanh
(Anh Hoàng M nh Thanh cùng vài ngư i b n ñang s h u m t
quán ăn có bi u di n nh c jazz, h ñã kinh doanh ñư c g n m t
năm).
Tôi chơi kèn saxophone và yêu nh c jazz t nh và chính ni m
ñam mê nh c jazz ñã bi n tôi tr thành nhà kinh doanh. Các b n
tôi và tôi ñã nghĩ v vi c m ra m t Câu l c b nh c Jazz như th
này t lâu r i. Hè năm ngoái, m t ngư i b n c a tôi nhìn th y c a
hàng này ñư c rao là cho thuê. Chúng tôi hăng hái ñem gi y t
nhà c a ra th ch p ñ vay ti n và chúng tôi quy t ñ nh thuê nó.
Đ a ñi m này xem ra r t tuy t. Nó như là m t khu v c dành riêng
cho nh c s ng v y. Hi n gi khu v c này có ñ n chín t ñi m ca
nh c như c a chúng tôi và ñây là khu v c có nhi u quán gi i trí
nh t trong vùng. Tôi nghĩ s c nh tranh cũng t o nên s c hút thêm
nhi u khách hàng ñ n ñây hơn.
Đi u tuy t v i nh t trong công vi c kinh doanh này là tôi th c s
ñúng ch dành cho mình và tôi ñư c làm vi c v i nh ng con ngư i

36
yêu ngh thu t và t t b ng. Tôi coi ñ i ngo i như là m t ph n
công vi c c a mình. Nhưng như th không có nghĩa là tôi không
g p khó khăn gì. Làm ch m t doanh nghi p thư ng làm b n luôn
ph i lo toan ñ ñi u. H p tác kinh doanh mang l i cho tôi nhi u
thu n l i, nhưng ñôi khi làm vi c chung v i m t ngư i b n cũng có
nh ng r c r i riêng. Tuy v y, nhìn chung tôi vui v v i công vi c
kinh doanh c a mình. Tôi có trách nhi m d n d p vào m i t i. Tôi
th t s thích làm công vi c này b i vì ñây là doanh nghi p c a tôi.
Doanh nhân I Ch Hoàng H i Y n
(Ch Hoàng H i Y n làm ch m t c a hàng vàng b c. Ch làm
công vi c này ñã ñư c b n năm).
B m tôi có m t c a hàng vàng b c trên th tr n, tôi cũng giúp b
m tôi bán hàng ñư c mư i năm và cu i cùng tôi quy t tâm ph i
t m m t c a hàng riêng c a mình. M i ñ u, tôi g p khó khăn
trong vi c vay v n ñ u tư. Tôi ph i dùng s ti n ti t ki m c a mình
và vay thêm c a b m .
Hi n nay, v n ñ tr m cư p các c a hàng vàng ñang x y ra khá
thư ng xuyên. Đó là vi c khó khăn nh t mà tôi g p ph i trong kinh
doanh. Th nh tho ng có khách ñ n ñòi xem hàng và r i th a lúc
không ai ñ ý ñã l y tr m ñ ñi m t. Vì v y tôi ph i thuê thêm m t
nhân viên b o v an ninh.
Tôi không mu n b công vi c c a mình, th nên tôi ñã làm vi c
chăm ch ñ ki m s ng. Nói th t v i b n, tôi ñã nghĩ s ki m ñư c
nhi u ti n hơn nhưng th c ra ch hoà v n. Nhưng tôi c m th y vui.
Tôi không mu n làm vi c cho b t kì ai n a. Tôi th t s ñã bi n
ñư c gi c mơ c a mình thành s th t. V i tôi, ñư c làm ch doanh
nghi p th t là m t ñi u tuy t v i.

37
CH Đ 3, Bài 2
BÀI T P 1
Các cu c ph ng v n v i 9 doanh nhân
M i doanh nhân ñ u ñã cung c p cho ta các thông tin thú v và có giá tr
liên quan ñ n s thành ñ t trong kinh doanh c a h . Đ c 9 ño n ph ng
v n trong TÀI LI U PHÁT TAY 3 và khoanh tròn các t ch ra cho b n
nh ng tính cách mà b n nghĩ là quan tr ng nh t ñ i v i vi c làm ch và
ho t ñ ng trong m t doanh nghi p. Hãy vi t các thông tin này vào kho ng
tr ng dư i ñây
DOANH NHÂN TÍNH CÁCH DOANH NHÂN
A. Anh Nguy n Văn H i
B. Cô Lê Kim Dung
C. Ch Nguy n Th Mai
D. Ông Minh Phương
E. Ông Nguy n Trung Sơn
F. Anh Nguy n Văn Anh
G. Ch Mai Lan
H. Anh Hoàng M nh Thanh
I. Ch Hoàng H i Y n

38
CH Đ 3, Bài 2
T m quan tr ng c a doanh nhân
Doanh nhân ñư c coi là m t ngư i có th th y ñư c môi trư ng, nh ng ý tư ng kinh doanh,
ngu n l c và hành ñ ng ñ t n d ng các cơ h i. Ngư i h c c n có ý th c v kh năng kinh doanh
trong cu c s ng cũng như trong nh ng ho t ñ ng kinh doanh.
Ngư i h c nên hi u r ng, ñ thành công trong kinh doanh c n có r t nhi u ngu n l c. Doanh
nhân là chuyên gia trong vi c s d ng các ngu n l c c trong cu c s ng và trong nh ng tình
hu ng kinh doanh như: là ti n, thi t b , năng lư ng, các kĩ năng, ki n th c và th i gian
Trong m i xã h i, nh ng nhân t bên ngoài như s bình ñ ng v pháp lu t ho c chính sách tài
chính và ti n t ho c là chương trình h tr , ví d như các d ch v phát tri n kinh doanh… dư ng
như ñã thúc ñ y và h tr doanh nhân n nói riêng. Vi c xóa b rào c n bên ngoài giúp h d
dàng tr thành doanh nhân. S ng h thông qua vi c gi ng d y là m t cách hi u qu nh t ñ
thúc ñ y vi c chia s trách nhi m cho nh ng thay ñ i. H c viên c n hi u r ng trong s các ngu n
l c c n ph i làm cho nó luôn s n sàng, m t s ngu n l c c n thay ñ i theo hư ng quan tâm c a
m i ngư i. Nhà nư c có trách nhi m trong vi c thúc ñ y và ñ m b o môi trư ng ñ phát tri n
kinh doanh cho c nam và n , và m i cá nhân có th ñóng góp cách hành x và thái ñ cho xã
h i.
Đ có th kinh doanh t t, có hi u qu và thành ñ t trong n n kinh t th trư ng, ñòi h i doanh
nhân – là nh ng ngư i sáng t o, ngư i có th xác ñ nh ñư c nh ng gì th trư ng c n và mu n, và
có th tìm th y cách phù h p ñ ñáp ng nhu c u. Doanh nhân làm cho h th ng kinh t ho t
ñ ng và làm cho cu c s ng c a nh ng ngư i quan tâm ñ n các s n ph m m i, phương pháp m i,
hi u qu và giá c th p qua vi c c nh tranh ñư c t t hơn.
Doanh nhân thành công nh n ra r ng ngư i tiêu dùng mu n và có th mu n s n ph m có th
h ng khi bán. L i nhu n có th ti p t c ñư c dùng ñ kinh doanh n u nhu c u ñư c ñáp ng th c
s và có th b m t n u công vi c kinh doanh ñó không ñáp ng ñư c nhu c u c a th trư ng
Doanh nhân cũng có nh ng quy t ñ nh làm th nào ñ s n xu t có hi u qu và có th c nh tranh
v s n ph m, v giá c và ch t lư ng ñư c ngư i tiêu dùng ch p nh n. Doanh nhân có trách
nhi m làm ra các s n ph m an toàn, b o v môi trư ng và ñáp ng các yêu c u pháp lu t khác.
Doanh nhân cũng có nh ng quy t ñ nh làm th nào ñ phân ph i s n ph m/d ch v ñ n ngư i
tiêu dùng và h s n lòng và có th tr ti n cho s n ph m/d ch v ñó. Qua vi c c nh tranh, doanh
nhân có th ñưa ra giá c có tác ñ ng ñ n quy t ñ nh c a ngư i tiêu dùng ñ h mua s n ph m.

39
BÀI 3: CH DOANH NGHI P TRONG VAI
TRÒ NGƯ I LÃNH Đ O (3 TI T)
I. M c tiêu
H c xong bài này, h c viên s có kh năng:
• Nh n bi t ñư c nh ng ñ c tính lãnh ñ o c n thi t cho thành công c a ch doanh nghi p;
• Phân tích ñư c các tình hu ng và gi thuy t có liên quan ñ n phong cách ngư i lãnh ñ o;
• Tích c c trao ñ i và h c h i nh ng ngư i xung quanh v vai trò c a ngư i lãnh ñ o.
1. Phong cách lãnh ñ o.
2. Cách ñánh giá nhân viên c a ngư i lãnh ñ o.
3. Nh ng kĩ năng mà nh ng ngư i lãnh ñ o thư ng s d ng ñ ñ ng viên khuy n khích nhân
viên.
4. Nh ng nét quan tr ng n i b t c a ngư i lãnh ñ o.
• Gi y A0, bút d
• Máy chi u
• TÀI LI U PHÁT TAY 1, 2
• HÌNH CHI U 1, 2, 3
• Yêu c u h c viên v t p s m vai Kim và Nam trong TÀI LI U PHÁT TAY 2
Ho t ñ ng 1: Phong cách lãnh ñ o
1. Giáo viên yêu c u h c viên ñ ng não và tr l i câu h i “Có nh ng phong cách lãnh ñ o
nào?”.
2. Giáo viên l n lư t g i m t s h c viên li t kê các phong cách lãnh ñ o mà các h c viên bi t
ho c nghe th y.
3. Giáo viên phát TÀI LI U PHÁT TAY 1 “Phong cách lãnh ñ o” cho h c viên và g i m t h c
viên ñ c to ñ c l p cùng theo dõi.
4. Giáo viên thuy t trình:
• Doanh nhân cơ b n ñư c xem như là ngư i ch /ngư i qu n lí doanh nghi p. H cũng
ñư c xem như là ngư i lãnh ñ o c a m t c ng ñ ng. Nhi u kĩ năng lãnh ñ o trong kinh
doanh cũng có th ñư c áp d ng trong vi c phát tri n c ng ñ ng. Vì ñ c trưng ngh
nghi p, doanh nhân ph i là ngư i lãnh ñ o. Nh ng ngư i lãnh ñ o thành công thư ng bi t
d a vào ngư i khác ñ hoàn thành m c ñích c a mình. Cách nhìn c a doanh nhân ñ i v i

40
nhân viên c a mình s quy t ñ nh phong cách lãnh ñ o c a chính h . Trong nhi u trư ng
h p, các nhân viên s th c hi n m t cách chính xác nh ng gì mà ngư i ch mong ñ i. Ví
d : n u ngư i ch cho phép nhân viên c a mình lư i bi ng và vô trách nhi m thì h s tr
nên bi ng nhác. Tuy nhiên, n u ngư i ch mong mu n nhân viên c a mình luôn ñ cao
tinh th n trách nhi m thì h s làm vi c v i tinh th n trách nhi m cao.
K t lu n:
• Trên th c t , có m t s phong cách lãnh ñ o thư ng g p như: ñ c ñoán chuyên quy n,
dân ch , cương quy t, m m m ng… Trong kinh doanh, ngư i lãnh ñ o có thành công hay
không, ph thu c r t nhi u vào phong cách lãnh ñ o c a mình. Vì v y, tìm hi u v nh ng
ñ c tính c n thi t c a m t ch doanh nghi p là h t s c c n thi t.
Ho t ñ ng 2: Cách ñánh giá nhân viên c a ngư i lãnh ñ o
1. Giáo viên phát cho h c viên TÀI LI U PHÁT TAY 2 “Cu c ñ i tho i gi a hai ch doanh
nghi p” và m i hai h c viên ñóng vai c a hai nhân v t Kim và Nam trư c l p.
2. Sau khi hai h c viên ñóng vai xong, giáo viên yêu c u h c viên tr l i các câu h i sau:
> B n có ñ ng ý v i Kim là nhân viên thư ng chán ghét làm vi c hay không? T i sao?
> T i sao b n nghĩ có m t s khác bi t như v y gi a hai c a hàng?
> N u như có cơ h i, b n s ch n Kim hay Nam làm s p c a mình? T i sao?
3. Giáo viên chia l p thành các nhóm th o lu n.
4. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 1: “Ngư i lãnh ñ o ñánh giá nhân viên như th nào?” và yêu
c u các nhóm th o lu n hai gi thuy t và tr l i các câu h i:
> B n mu n làm m t ngư i lãnh ñ o như th nào? T i sao?
> Cho r ng b n tin vào gi thuy t X. Nhân viên c a b n s ph n ng như th nào ñ i v i
phong cách lãnh ñ o c a b n?
> Quan h gi a s p và nhân viên s khác bi t như th nào n u như b n tin vào gi
thuy t X hơn là gi thuy t Y?
> N u nhìn nh n nhân viên theo gi thuy t X thì ngư i lãnh ñ o s ñư c gì và không
ñư c gì?
> N u nhìn nh n nhân viên theo gi thuy t Y thì ngư i lãnh ñ o s ñư c gì và không
ñư c gì?
5. Giáo viên yêu c u các nhóm th o lu n và ghi k t qu th o lu n ra gi y A0.
6. Giáo viên m i ñ i di n các nhóm trình bày k t qu th o lu n c a nhóm mình.
7. Giáo viên khuy n khích c l p b sung ý ki n.
8. Giáo viên k t lu n v hai gi thuy t, nh ng m t m nh và h n ch c a t ng gi thuy t.
K t lu n:
• M i gi thuy t ñ u có nh ng m t m nh và nh ng m t h n ch c a nó. Đi u quan tr ng là
trong m i quan h gi a ngư i lãnh ñ o và nhân viên thì ngư i lãnh ñ o c n ph i bi t nhìn
nh n và ñánh giá nhân viên như th nào ñ có th phát huy ñư c nh ng m t m nh và
kh c ph c nh ng h n ch c a nhân viên nh m ñ ng viên khuy n khích h phát tri n và
ñóng góp cho s l n m nh c a doanh nghi p.

41
Ho t ñ ng 3: Nh ng kĩ năng c n thi t ñ ñ ng viên khuy n khích nhân viên
1. Giáo viên yêu c u h c viên ñ ng não v nh ng kĩ năng c n thi t ñ ñ ng viên khuy n
khích nhân viên.
2. T ng h c viên tr l i.
3. Giáo viên ghi các ý ki n c a h c viên lên b ng.
4. C l p b sung thêm ý ki n.
5. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 2: “Lãnh ñ o và ñ ng viên khuy n khích ngư i khác” ñ nh n
m nh nh ng kĩ năng mà doanh nhân c n s d ng ñ ñ ng viên khuy n khích nhân viên.
6. Giáo viên chia l p thành 8 nhóm ñ th o lu n, m i nhóm th o lu n m t kĩ năng ñ tìm
hi u nh ng k t qu mang l i c a t ng kĩ năng ñó.
7. T ng nhóm trình bày k t qu th o lu n, các nhóm khác b sung.
K t lu n:
• Đ ng viên khuy n khích nhân viên là m t vi c làm h t sưc c n thi t. Nó góp ph n quy t
ñ nh s thành công ho c th t b i c a b n trong kinh doanh. Mu n ñ ng viên khuy n khích
ñư c nhân viên thì ngư i lãnh ñ o c n ph i có nh ng kĩ năng như chúng ta v a th o lu n
và phân tích.
Ho t ñ ng 4: Nh ng nét quan tr ng n i b t c a ngư i lãnh ñ o
1. Giáo viên chia l p thành các nhóm và yêu c u th o lu n câu h i “Nh ng nét quan tr ng
n i b t c a ngư i lãnh ñ o là gì?”
2. H c viên th o lu n theo nhóm và ghi k t qu th o lu n ra gi y A0.
3. Các nhóm trình bày k t qu th o lu n.
4. Giáo viên có th yêu c u h c viên th o lu n câu h i: Nam và n có nh ng nét n i b t c a
ngư i lãnh ñ o không? N u không thì h khác nhau nh ng ñi m nào? (H có xu hư ng
theo thuy t X hay thuy t Y). B n có nghĩ r ng h có th h c t ngư i khác gi i ñ nâng
cao năng l c lãnh ñ o cho mình không? N u có thì b ng cách nào?
5. C l p b sung ý ki n.
6. Giáo viên k t lu n và chi u HÌNH CHI U 3: “Nh ng nét quan tr ng n i b t c a ngư i lãnh
ñ o” ñ h c viên cùng theo dõi.
K t lu n:
• Trên ñây là nh ng nét quan tr ng n i b t c a ngư i lãnh ñ o. Nh ng nét quan tr ng này
không ph i có s n t khi chúng ta sinh ra mà nó ñư c hình thành trong cu c s ng, trong
giao ti p ng x . Mu n có ñư c nh ng nét quan tr ng n i b t ñó, chúng ta c n ph i chú ý
rèn luy n m i nơi, m i lúc.

42
V. K t lu n chung
• Trên th c t , có m t s phong cách lãnh ñ o thư ng g p như: ñ c ñoán chuyên quy n,
dân ch , cương quy t, m m m ng. Tìm hi u v nh ng ñ c tính c n thi t c a m t ch
doanh nghi p là h t s c c n thi t.
• C n ph i bi t nh ng cách nhìn nh n và ñánh giá nhân viên ñ có th phát huy ñư c
nh ng ñi m m nh và kh c ph c nh ng ñi m y u c a nhân viên.
• Đ ng viên khuy n khích nhân viên là m t vi c làm h t s c c n thi t. Nó góp ph n quy t
ñ nh s thành công ho c th t b i c a b n trong kinh doanh.
• Mu n có ñư c nh ng nét quan tr ng n i b t v lãnh ñ o, c n ph i chú ý rèn luy n
m i nơi, m i lúc.
VI. G i ý ñánh giá và ki m tra
1. Ki u lãnh ñ o. Doanh nhân c n làm gì ñ thúc ñ y ngư i khác?
A. Duy trì quan h cá nhân v i t t c nhân viên.
B. Duy trì các cu c h p ñ phê phán k t qu th c hi n công vi c c a các cá nhân.
C. Đ t ra các m c tiêu c th , d hi u, ñ nh lư ng ñư c và thư ng xuyên xem xét l i
các m c tiêu này.
D. Tích c c l ng nghe ph n h i c a nhân viên.
Đáp án: A,C,D (Tham kh o: HÌNH CHI U 2)
2. Ki u lãnh ñ o. Doanh nhân làm gì s gây m t h ng thú làm vi c c a nhân viên?
A. y quy n cho c p dư i.
B. Phê phán nhân viên công khai.
C. Không nói cho nhân viên v nh ng ñi u c n ph i hoàn thành.
D. B qua cho nhân viên khi h không theo ñu i m c tiêu và k ho ch ñã th ng nh t.
Đáp án: B,C,D (Tham kh o: HÌNH CHI U 2)

43
CH Đ 3, Bài 3
Phong cách lãnh ñ o
Doanh nhân ch u trách nhi m ñ ra m c tiêu và l p k ho ch kinh doanh. Đ n m t ph m vi nào
ñó, công vi c c a các nhân viên ñóng m t vai trò quan tr ng trong vi c th c thi nh ng k ho ch
này và ñ t m c ñích. Do ñó, vi c gi v ng và ñ ng viên tinh th n làm vi c c a nhân viên/ngư i
làm công là m t trong nh ng nhi m v quan tr ng c a doanh nhân.
Nh ng ph m ch t c a ngư i lãnh ñ o có ñư c là do t rèn luy n b i vì nh ng ph m ch t này
m i ngư i là khác nhau. Vi c bi t r ng b n ch u trách nhi m cho năng l c lãnh ñ o c a chính
mình s giúp b n không ng ng ph n ñ u ñ t hoàn thi n. Không có m t cách t t nh t và duy
nh t nào ñ tr thành m t ngư i lãnh ñ o. Các doanh nhân là nh ng cá nhân t phát tri n phong
cách lãnh ñ o cho riêng mình. Sau ñây là ba phong cách lãnh ñ o thư ng g p:
1. Ngư i lãnh ñ o v i “bàn tay s t” hay v i s ñ c ñoán s quy t ñ nh và ra l nh mà không
c n h i ý ki n c a ngư i khác.
2. Ngư i lãnh ñ o v i tinh th n “hãy b u c ” hay v i tinh th n dân ch s cho các thành viên
trong nhóm ñưa ra ti ng nói trong quy t ñ nh.
3. Ngư i lãnh ñ o v i tinh th n “buông xuôi” hay v i chính sách t do kinh doanh s ra quy t
ñ nh ph thu c vào các thành viên trong nhóm.
H u h t nh ng ngư i lãnh ñ o k t h p nh ng phong cách này tùy theo nhóm và tình hu ng.
Ngư i lãnh ñ o trong th gi i kinh doanh có hai nhi m v chính sau:
a) Ch u trách nhi m công vi c ho c hoàn thành công vi c.
b) Ch u trách nhi m v con ngư i ho c gi v ng tinh th n cho nhân viên.
Đ n m t m c ñ nào ñó, lãnh ñ o là m t thái ñ ñư c th hi n trong cách ti p c n c a doanh
nhân ñ i v i “vi c hoàn thành công vi c”. M t ngư i lãnh ñ o thư ng s n sàng ch p nh n th
thách, mà trong ñó có c m i nguy hi m l n và cơ h i ti m năng cao.
M t ngư i lãnh ñ o ph i hi u toàn b nhi m v c n ph i hoàn thành và có kh năng quy t ñ nh
nh ng phương pháp m i và sáng t o ñ hoàn thành nhi m v ñó. Đ gi v ng tinh th n, m t l i
khuyên cho nh ng nhà lãnh ñ o gi i là “ñ i x v i ngư i khác như b n mu n ngư i khác ñ i x
l i v i mình”. Vi c c g ng nhìn m t tình hu ng b ng cách nhìn c a nh ng ngư i liên quan s
giúp b n phát huy thái ñ tích c c ñ i v i nhân viên.
M t ngư i lãnh ñ o t t thư ng có s cân b ng gi a hai lo i nhi m v . Đôi khi trong m t s tình
hu ng nào ñó như thành l p m t nhóm m i thì c n chú ý ñ n con ngư i hơn là nhi m v . Trong
nh ng tình hu ng khác như áp d ng m t th t c m i s ñòi h i s chú ý ñ n nhi m v hơn là ñ n
con ngư i. Vi c hi u v vai trò lãnh ñ o s giúp doanh nhân tr thành m t ngư i lãnh ñ o có hi u
qu .

44
CH Đ 3, Bài 3
Cu c ñ i tho i gi a hai doanh nhân
Hôm nay, Kim và Nam ăn trưa cùng nhau. Công vi c c a h r t gi ng nhau: h cùng s h u m t
c a hàng in nh . Đây là cu c ñ i tho i gi a hai ngư i:
Kim Th nh tho ng tôi t h i làm th nào ñ công vi c ñư c hoàn thành trong c a hàng
tôi. Hôm nay tôi ñi giao d ch v thì th y t t c các nhân viên ñang xúm l i cư i ñùa
và tán dóc. Tôi ph i nh c nh h t p trung vào công vi c.
Nam Ôi, v y à? Tôi th t s hài lòng v i nh ng n l c mà nhân viên tôi ñã làm ñư c trong
su t kì ngh l .
Kim Tôi nghĩ theo l t nhiên thì nhân viên không thích làm vi c.
Nam Tôi không nghĩ v y. Nhân viên c a tôi r t yêu thích công vi c c a h .
Kim Nhưng nhân viên c a tôi thì không! Tôi c g ng ñưa ra công vi c d nh t m c có
th nhưng h v n không hi u. Không ph i vì h không bi t ai là ch c a h . Tôi hàng
ngày ph i nh c nh h r ng tôi là ch !
Nam Anh bi t không, tôi luôn t h i là công vi c d có ph i là nh ng gì mà nhân viên c n
không. Dư ng như, n u công vi c quá d h s d tr nên chán n n.
Kim Tôi cũng không bi t n a. T t c nh ng gì tôi bi t là thư ng xuyên ph i thúc gi c
nhân viên làm vi c chăm ch hơn, n u như tôi ng ng m t cái là h s tr nên lư i
bi ng ngay.
Nam Có th anh hay thúc gi c h nhi u quá, nhân viên c a tôi quy t ñ nh h u h t h s
làm vi c như th nào. Tôi hi m khi ph i thúc ép h .
Kim Nhân viên c a tôi không quan tâm ñ n vi c li u h có hoàn thành công vi c hay
không. N u như t h quy t ñ nh, h s không làm gì c . T t c nh ng gì h quan
tâm là ti n lương.
Nam Tôi th c s không ñ ng ý v i anh. Tôi nghĩ r ng nhân viên mu n làm m t công vi c
t t. Tháng trư c nhân viên c a tôi ñ xu t cách b trí l i ch làm ñ h d dàng giúp
ñ nhau hơn trong công vi c. Sao anh không h i nhân viên c a mình xem h có ñ
xu t nh ng cách gì ñ c i thi n không?
Kim Anh ñùa à? H không quan tâm ñâu. N u như h ñư c quy n, h s t ch c m t
bu i ti c liên tu b t t n cho xem!
Lưu ý: S th t là nhân viên c a Kim và Nam hoàn thành m t kh i lư ng công vi c như nhau
nhưng cách qu n lí nhân viên gi a hai ngư i thì hoàn toàn khác nhau.

45
CH Đ 3, Bài 3
HÌNH CHI U 1
NGƯ I LÃNH Ð O ĐÁNH GIÁ NHÂN VIÊN
NHƯ TH NÀO ?
Gi thuy t X:
▪ Trì tr , lư i bi ng, ph i luôn b thúc gi c.
▪ Làm vi c vì s ñói, m t vi c và s nh c.
▪ Ti n lương là ñ ng l c duy nh t.
▪ L thu c, ph i ñư c d n d t, c n ph i có m t ngư i
lãnh ñ o ñ truy n c m h ng, thúc ép và ñi u khi n.
▪ Vô trách nhi m, chưa trư ng thành, ph i luôn b giám
sát ch t ch và ki m tra c n th n.
▪ Ngư i tuân th , c n s r p khuôn, ch ng l i s thay
ñ i.
▪ Cá nhân, ích k , cho mình là trên h t.
▪ C m th y th a mãn khi ñư c tr lương cao và ñư c ñ i
x t t, có thú vui h p hòi và ích k .
▪ Gi i h n trong nh ng gì ñã ñ t ñư c.
▪ Nói chung không tin tư ng ñư c.

46
HÌNH CHI U 1 (ti p)
Gi thuy t Y:
▪ Năng ñ ng m t cách t nhiên, luôn ph n ñ u.
▪ Làm vi c ñ ñ t m c ñích, ñ th a mãn, ñ xây d ng
m t cu c s ng t t.
▪ Có nhi u ñ ng cơ: ñ t ñư c m c ñích, ch p nh n,
nh n th c, ph c v , phát tri n chính mình.
▪ Đ c l p, có kh năng ñ nh hư ng cho mình, thi t l p
m c ñích riêng, c n ñư c t do và giúp ñ
▪ Trư ng thành, có trách nhi m, có kh năng t s a sai.
▪ Có tính phát minh, d thích ng, sáng t o, luôn nghĩ ra
nh ng cách m i.
▪ Hòa ñ ng, c m th y liên quan ñ n công vi c và h p
tác.
▪ Tìm ki m m t ý nghĩa r ng hơn công vi c và cu c
s ng, luôn nhìn xa hơn so v i hi n t i.
▪ Có nhi u ti m năng chưa ñư c khai tri n.
▪ Thư ng xuyên có th tin tư ng.

47
CH Đ 3, Bài 3
HÌNH CHI U 2
LÃNH Đ O VÀ VI C KHUY N KHÍCH Đ NG VIÊN
NGƯ I KHÁC
Doanh nhân là nh ng ngư i khuy n khích, ñ ng viên thành công nhân viên c a h . M t vài doanh
nghi p thúc ñ y ngư i khác ñơn thu n b ng t m gương lao ñ ng chăm ch c a h , nhưng ñây
không ph i là m t phong cách lãnh ñ o t t nh t. Nh ng doanh nhân coi tr ng y u t con ngư i
cao thư ng là nh ng ngư i bi t cách ñ ng viên ngư i khác. Đây là các kĩ năng mà nh ng doanh
nhân này s s d ng ñ thúc ñ y nhân viên c a h .
1. T o nên s t tin nơi nhân viên và lòng t tr ng b ng vi c khen thư ng nh ng vi c làm
t t c a h và cho h th y r ng nh ng n l c t t c a h luôn ñư c hoan nghênh.
2. Thông báo cho nhân viên nh ng gì ph i hoàn thành. Giao ti p t t cũng c n thi t cho s
thành công.
3. y thác quy n l c và trách nhi m cho c p dư i.
4. S d ng vai trò lãnh ñ o ñ duy trì m i liên l c cá nhân ñ i v i t t c nhân viên.
5. Nên k p th i khen thư ng nh ng hành vi tích c c và x ng ñáng vì nhân viên có khuynh
hư ng l p l i nh ng hành vi ñư c khen thư ng. K p th i góp ý chân thành v nh ng hành
vi không ñáng có vì nhân viên có khuynh hư ng không l p l i nh ng hành vi không ñư c
khen thư ng.
6. Là m t ngư i l ng nghe m t cách năng ñ ng, có nghĩa là luôn tr l i ngư i nói.
7. Thi t l p m t m c tiêu có th ño lư ng ñư c, c th , d hi u và luôn xem xét ñánh giá
chúng.
8. Có hành ñ ng s a sai. Trao ñ i riêng v i t ng nhân viên v nh ng m t trái trong quá trình
làm vi c c a h . Không bao gi phê bình m t nhân viên trư c ñám ñông.

48
CH Đ 3, Bài 3
HÌNH CHI U 3
1. Đ i x v i con ngư i như con ngư i hơn là con s .
2. Khéo léo và kiên ñ nh trong m i quan h v i m i ngư i.
3. Công b ng và trung th c, chân thành trong cách ñ i x v i
m i ngư i.
4. Bi t ñưa ra các ví d hay và th c ti n.
5. Có tinh th n h p tác.
6. Đáng tin c y.
7. Bi t l ng nghe và tôn tr ng ý ki n cũng như quan ñi m c a
ngư i khác.
8. Vui v l c quan.
9. S n sàng giúp ñ m i ngư i làm vi c t t hơn.
10. Ti p thu các ý ki n m i.
11. Gi tr ng thái tình c m n ñ nh.
12. Chăm ch .
13. Gi ch tín v i nhân viên.
14. Có tinh th n trách nhi m.
15. Bi t nhìn nh n sai ph m.
16. Đ t ñư c nh ng k t qu t t trong công vi c.
17. Có thói quen làm vi c t t.
18. Bi t ñ ng viên khuy n khích m i ngư i trong công vi c.
NH NG Đ C ĐI M QUAN TR NG
C A NGƯ I LÃNH Đ O

49
CH Đ 3, Bài 3
Tính kinh doanh
Đ nâng cao tính kinh doanh c a b n, ti n hành theo các bư c sau:
Bư c 1: T phân tích
A. Li t kê m t danh sách các ñ c tính kinh doanh và kh năng c nh tranh mà b n ñã h c trong
nh ng bài trư c. Phân lo i các ñ c ñi m và ñ c tính theo cách sau: 1) Tôi có; 2)Tôi có m t
ph n; 3) Tôi không có.
B. Gia ñình ho c b n c a b n cũng làm như v y, b n có th so sánh.
Bư c 2: Phát tri n k ho ch hành ñ ng cá nhân
A. Thuy t ph c b n thân b n mu n nâng cao các ñ c ñi m cá nhân và ñ c tính xã h i.
B. Tìm ki m s h tr c a b n bè, gia ñình và giáo viên giúp b n xây d ng k ho ch h tr b n
thay ñ i.
C. Yêu c u b n bè, cha m hay giáo viên giúp b n th c hi n ñ b n có th thay ñ i.
Bư c 3: Th c hi n
A. Chăm ch ñ nâng cao ñ c tính t t c a cá nhân.
B. C g ng lo i b nh ng s thích không t t càng nhanh càng t t.
C. Thi t l p m c tiêu ng n cho m t tu n.
Bư c 4: Ki m tra ñ nh kì
A. Xem xét l i các ñ c ñi m, các ñ c tính xã h i mà b n mu n thay ñ i và xem xét xem nó ñã
ñư c thay ñ i chưa.
B. C i thi n nh ng ñi m y u c a b n.
C. Xem xét l i k ho ch c a b n n u b n l i quay tr l i nh ng s thích không t t.

50
BÀI 4: CÁC NGUYÊN T C ĐÀM PHÁN (3 TI T)
I. M c tiêu
Sau khi h c xong bài này, h c viên s có th :
• Hi u ñư c các qui t c v các cu c ñàm phán thành công.
1. Đàm phán, các l i và cách s a l i trong ñàm phán.
2. Các bư c khác nhau trong quá trình ñàm phám.
3. Các quan ni m v ti n trình ñàm phán.
4. Trò chơi s m vai ñàm phán.
5. Chi n lư c ñàm phán ñ giành ñư c khách hàng.
• Máy chi u (ho c máy LCD)
• Gi y tr ng, bút d , b ng l t, gi y A0
• HÌNH CHI U 1
• BÀI T P 1,2,3
• TÀI LI U PHÁT TAY 1,2
• Yêu c u m t s h c viên chu n b trò chơi ñàm phán kinh doanh BÀI T P 2.
Ho t ñ ng 1: Đàm phán, các l i và cách s a l i trong ñàm phán
1. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh
2. Giáo viên yêu c u các nhóm ñ c và th o lu n các cách ñ s a l i trong ñàm phán
Phi u BÀI T P 1.
3. Giáo viên m i t ng nhóm lên trình bày k t qu th o lu n nhóm, các nhóm khác b sung.
K t lu n
• Công tác ñàm phán di n ra trong t t c các khía c nh c a ho t ñ ng kinh doanh.
• Đàm phán trong kinh doanh r t quan tr ng, bi t cách ñàm phán s giúp doanh nhân ñ t
ñư c m c ñích c a mình.
Ho t ñ ng 2: Các bư c khác nhau trong quá trình ñàm phán
1. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 1, tóm t t các bư c trong quá trình
ñàm phán.

51
2. H c viên th o lu n các bư c khác nhau trong quá trình ñàm phán nêu trong TÀI LI U
PHÁT TAY 1.
K t lu n
• Đ ñàm phán có hi u qu , doanh nhân c n tìm hi u và nghiên c u càng kĩ càng t t v
ngư i cùng ñàm phán; chu n b s n các câu h i, các v n ñ s ph i ñàm phán; khi ñàm
phán c n c g ng gi cho b u không khí m t cách c i m , chân tình.
Ho t ñ ng 3: Các quan ni m v ñàm phán
1. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh và yêu c u h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 2.
2. Các nhóm th o lu n các quan ni m v ñàm phán, nh ng ph m ch t và kĩ năng ñàm
phán nêu trong TÀI LI U PHÁT TAY 2.
K t lu n
• Đàm phán là quá trình sáng t o. Đàm phán mang tính h th ng trong m t quá trình.
Đàm phán là không h n ch ; di n bi n có th ñi theo nhi u hư ng khác nhau. C hai
bên ñ u d tính và ph n ng trong su t quá trình ñàm phán, ñi u này nh m tăng thêm
các ñ ng l c, khích l nhau. Nh ng thái ñ khác nhau có th ñư c ng d ng trong nhi u
tình hu ng khác nhau. Là m t nhà ñàm phán hi u qu , b n ph i luôn linh ho t và ch
ñ ng. Đó là ph m ch t giúp tăng kh năng ñàm phán thành công.
Ho t ñ ng 4: Trò chơi s m vai ñàm phán
1. Giáo viên yêu c u h c viên tham gia trò chơi ñóng vai BÀI T P 2.
2. Sau ñó, giáo viên m i c l p th o lu n các câu h i cu i ph n BÀI T P 2.
K t lu n
• Đ có th vay ñư c v n hay kinh doanh thành công, ngư i doanh nhân ph i bi t cách
ñàm phán có hi u qu .
Ho t ñ ng 5: Chi n lư c ñàm phán ñ giành ñư c khách hàng
1. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 3.
2. H c viên th o lu n các chi n lư c ñàm phán ñ dành ñư c khách hàng.
3. Giáo viên gi i thích cho h c viên r ng h s có th tham gia vào các ho t ñ ng b ng cách
t o ra th trư ng - m t cái ch mua bán. Hư ng d n chi ti t bao g m các m c sau:
a. Ch n v trí gi a l p ñ làm v trí cho cái ch ñó.
b. Ch n m t h c viên h tr b n, ngư i ñó s ñóng vai là ngư i gi các th ghi
“Táo l n”.
Giáo viên s ph i làm 35 Th mua hàng và 35 Th bán hàng:
• B y th mua hàng, m i th v i m nh giá: 80, 70, 60, 50 và 40 (v i t ng
s là 35 th ).
• Làm ti p b y Th bán hàng khác, m i th m nh giá: 90, 80, 70, 50 và 30.
T ng s s là b y mươi th .
c. Ch n m t h c viên ghi chép l i t t c các giao d ch vào B ng theo dõi giao d ch
v “Táo l n” trong l p. B n ghi l i s li u trên lên b ng cho m i ngư i xem ho c
có t phim trong chi u lên cho m i ngư i xem.

52
d. Phân chia l p h c thành hai nhóm b ng nhau. M t nhóm s là nh ng ngư i bán
hàng và nhóm kia s là ngư i mua hàng. Gi i thích rõ khi nào thì ngư i bán tìm
ñư c ngư i mua và giá c mà hai bên th a thu n ñư c v i nhau, Ngư i mua và
ngư i bán ñi ñ n B ng theo dõi giao d ch và ghi l i các s li u có ñư c. Sau ñó
ngư i bán và ngư i mua l y các th m i t ngư i gi th “Táo l n” và l i th c
hi n vi c tham gia th trư ng.
CHÚ Ý: T t nh t là ngư i gi th nên ng i cùng v trí trong l p h c t i nơi mà B ng theo
dõi các giao d ch “Táo l n” ñư c ñ t.
e. Gi i thích r ng ngư i mua và bán có th mua/bán làm nhi u l n v i ch hai lo i
m nh giá 5 ho c 10.
f. Phát các B ng k t qu cá nhân và yêu c u r ng m i ngư i tham d ghi l i các
giao d ch c a mình như ñã th c hi n. Xem xét l i các chi ti t trên B ng k t qu
ñó n u c n thi t.
g. Gi i thích r ng m c tiêu c a c ngư i mua và ngư i bán là ki m l i cho mình.
h. Gi i thích rõ cho h c viên là s ti n hành 3 ñ t mua bán trên v i m i ñ t 10 phút
ñ gi ng v kinh doanh. (Th i gian mua bán/ho t ñ ng trên có th c n ñư c
gi m ñi ñ t o ñi u ki n cho các ti t h c ng n ñ m i ñ t s có m t th i gian
như nhau).
i. Sau m i ñ t giao d ch, ñ cho h c viên có m t lư ng th i gian ñ ñ h ghi l i
các k t qu l - lãi.
j. Khuy n khích các h c viên th c hi n càng nhi u l n mua bán càng t t trong m t
th i gian cho phép. Gi i thích rõ cho h c viên r ng h ñư c phép thua l ñ nh n
ñư c th giao d ch “Táo l n” m i. C g ng không nên ñ nh ng h c viên có l i
nhu n cao nh t thư ng xuyên tham gia ph n l n các giao d ch trên. Th c t này
s ñư c “ti t l ” trong su t quá trình th o lu n sau khi k t thúc trò chơi.
k. Trong su t th i gian không mua bán/giao d ch gi a ñ t 1 và 2, s chú ý c a h c
viên ñ i v i k t qu th trư ng trong B ng theo dõi giao d ch “Táo l n”. Hãy nói
r ng nó ch a ñ ng các thông tin b ích cho h . KHÔNG ĐƯ C LÀM PH C T P.

Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai?

Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai?

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai?

Similar to Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai? (20)

More from Doanh Nhân Việt

More from Doanh Nhân Việt (8)

Giáo dục kinh doanh 3 - Doanh nhân là ai?