Lezing door Rob de Wilde uit Velsen Zuid over burgerparticipatie, gehouden op 21 mei bij de voorjaarsbijeenkomst/ALV van Velsen Lokaal.

1. BURGERPARTICIPATIE
VAN INSPRAAK NAAR
MULTI-STAKEHOLDER
PROCESSEN
De vraag is niet: hoe kunnen we inspraak het beste regelen, maar hoe we
mensen in buurten, steden, dorpen, wijken actief kunnen maken
voor voor de kwaliteit van hun eigen leven en
omgeving

2.  de burger stijgt toch niet  dat inspraak vaak
boven zijn achtertuin uit problemen veroorzaakt
ligt niet aan de burger
maar aan de overheid
 de burger is niet
geïnteresseerd in
 beleid is een
politieke en publieke achterhaalde term,
aangelegenheden bedoeld voor de politiek
en ambtenaar die het
het beste weet

3. •De ‘Lentes’
•Overheid 2.0; nieuwe rolopvattingen
•Van indirecte vertegenwoordiging naar directe participatie
•‘Civil Society’
•Burgerinitiatieven
•Tribalisering
•Bottom up processen (sociale media)
•Empowerment
•Generatie X en Y
•Andere economie

4. • Zelfredzaam
• Hebben de overheid niet nodig
• Calculerend
• Opportunistisch gedrag
• Assertief
• Cultureel open
• Ondernemende instelling

5. • de ambtenaar als specialist heeft een professioneel
belang zijn visie terug te zien; hoe meer je van
weinig weet, hoe minder je van veel weet.
• de politicus met een portefeuille verhindert integraal
werken
• het belang van visie wordt onderschat
• visie is teveel het speeltje van politici en ambtenaren
• insprekers representeren niet

7. Inspraak op
aspecten
doelgroepen
Uit-
Wethouder/ambt
Wethouder/ambt nota
WELZIJN enaar
voering
Uit-
ONDERWIJS nota voering
EN JEUGD(ZORG)
Uit-
SPORT nota voering
CULTUUR Uit-
nota voering

8. MAATSCHAPPIJ DE ORGANISATIE ALS
ALS EEN ‘WHOLE LOSSE VLIEGWIELEN
SYSTEM’
SYSTEM

9. • Participatie in de beleidsagendering
• Participatie in de beleidsvoorbereiding
• Participatie bij de besluitvorming
• Participatie in de beleidsuitvoering
• Participatie in de beleidsevaluatie

10. empowerment
medezeggenschap Inspraak
Gaat het om de inhoud - de te nemen beslissing - of om het proces
daar naar toe? Of om beiden?
Voorafgaand aan elk proces onderling vast stellen:
 waar hebben we het over – waar trekken we de lijn?
Krachtenveld analyse
Verwachtingsmanagement: Welke verwachtingen roepen we op en
hoe gaan we hier mee om!?

11. Klassieke democratie: Directe participatie
•Smal draaipunt (geen •Alle betrokkenen doen mee
vertegenwoordiging) •Zonder last of ruggespraak
•Achterban dynamiek •Van het geheel naar het deel
•Politieke concessies en gedraai •Basis is kennis, geen macht
•Machtsdynamieken •Kennis wordt gespreid
•Kloof burger politiek •Meer community building
•Ambtenaar in spagaat •Dialoog versus retoriek en debat
•Gekozen versus benoemd •Zoeken naar overeenkomsten
•Portefeuilles – ‘wij – zij’ versus verschillen
•Debat en discussie (polarisatie)

12. Is een beeld van de werkelijkheid, waarin alle relevante partijen/personen zijn
opgenomen, inclusief hun belangen en onderlinge afhankelijkheden.
6. Wie zijn de betrokken bij het vraagstuk??
7. Voor welke belangen staan zij?
8. Wat is hun formele rol of informele relatie?
9. Over welke instrumenten beschikken zij?
10. Hoe kan tegemoet gekomen worden aan wensen?

15. • Een gemeenschappelijke visie overstijgt
de afdelingsstructuur
• Niet met ‘partijen’, los van elkaar, niet
alleen de beroepsinspreker
• Maar álle betrokkenen
• Voorbereiding en voortgang met
dwarsdoorsneden

16. Participatie = democratie? Participatie = Prestatie?
Waarom participatie ? Wat levert het op ?
- het betrekt mensen bij het - minder weerstand
onderwerp
- (strategische) doelen worden
- ze worden actief (actiever) gerealiseerd
- krijgen meer inzicht (in wat er
speelt) - zet aan tot een betere onderlinge
omgang
- het leidt tot (inhoudelijk) betere - betere prestaties
besluiten
Maar ondertussen op de werkvloer

17. • is het een verantwoordelijkheid van het college
of van de raad ?
• kan men per onderwerp differentiëren?
• kan men per fase in de besluitvorming
differentiëren?

18. Participatie in verschillende
vrijheidsgraden
4. volledig onderling overleg met eind- (mee)beslissen
verantwoordelijkheid
3. gedeeltelijk (in) onderling overleg meedenken
2. weinig informatie vooraf meeweten
1. geen informatie achteraf opgelegd
(na overleg met anderen)

19. Mate van
acceptatie
Raadplegen
Luisteren

20. • Volgzaam
• Gezagsgetrouw
• Risicomijdend
• Behoefte aan persoonlijk contact
• Behoefte aan toegankelijke informatie
• Behoudend en sober
• Niet sociaal geëmancipeerd, zelfs star
• Binding door nabijheid

21. Gemeenschappelijke noodzaak vinden dat
het anders moet in Velsen
i Gemeenschappelijke Visie op de toekomst;
hoe willen we leven, wonen, werken en
recreëren
v Wat moet er gebeuren om de visie waar te
maken? En door wie? *
DE PARTICIPATIEFORMULE
Van discussie en debat naar dialoog

22. 1. werk toekomstgericht; wat willen we wél! En
niet: ‘wat willen we niet meer?’
2. koppel denken en doen zoveel mogelijk aan
elkaar (Real Time). Iedereen heeft invloed
3. zorg voor gemeenschappelijkheid in
Noodzaak, Visie en Plannen. Het zoeken
naar overeenkomsten werkt beter dan het
benadrukken van verschillen
*’

23. 1. werk van het geheel naar het deel, van visie
naar uitwerkingen niet omgekeerd.
2. zorg ervoor dat iedere betrokkene het grotere
geheel ziet. Anders: not in my backyard
3. ga ervan uit dat waar men aan zelf aan
bijdraagt, dit ‘eigenaarschap’ oplevert; van
‘zij’ en ‘ik’ naar ‘wij’

24. • Gedragen visie door alle betrokkenen (150
mensen)
• Integraal projectplan kort na de conferentie.
Uitvoering loopt momenteel gesmeerd
• Leuk om door een andere bril te kijken
• Eigenlijk hebben we dezelfde ideeën en
belangen
• Raadsleden uit de loopgraven
• Burgers kunnen zelf ook iets doen (persoonlijke
commitments)

25. • Gedragen visie op het totaal van de Openbare
Ruimte door alle betrokkenen (150 mensen)
• Draagvlak voor integrale herinrichting van de
Openbare Ruimte
• Uitvoering kan meteen gestart worden

26. • Gedragen visie door alle betrokkenen (300
mensen, drie conferenties)
• Hersteld vertrouwen in de politiek en bestuur
• Gezamenlijke keuzes gemaakt voor
herinrichting, tot op detailniveau dmv online
dialogen
• Behoud van het dorpsgevoel
• Gedempte grachten blijven dicht (concessie
voor de wethouder)