1. Samen werken aan de buurt
over het vakmanschap van de
participatieprofessional
4 juli 2012

2. nu al achterhaald ?
• crisis en bezuinigingen
• terugtredende overheid
• burger moet het zelf doen;
(welzijns)professionals exit
• ‘participatie’ is uit
‘eigenaarschap’ is in
• ‘Trusts’

3. competenties van de participatieprofessional
Octopus
• flexibel,
• soepel bewegend,
• veelzijdig
Mens
• reflectief vermogen,
• communicatief,
• empathisch,
• tact & discipline

4. 6 oktober: Onderzoek bewonersinitiatieven
UvA: Evelien Tonkens / Imrat Verhoeven
Conclusies:
• de meeste initiatieven zijn geen doelloos pretpakket, maar tastbare
bijdragen aan de kwaliteit van het leven (in buurten en wijken)
• initiatiefnemers doen dit niet voor hun eigen plezier, maar om
problemen op te lossen
• proces van ‘sociale opwarming’ waardoor partnerschap tussen
burgers en lokale overheid (kan) ontstaan
• tamelijk geslaagde experimenten in vormgeving van nieuwe
verhouding tussen burger en overheid

5. onderzoek HvA
• kwalitatief praktijkgericht onderzoek met het oog op
methodiekontwikkeling
• doel:
het versterken van de professionele ondersteuning
van bewoners participatie in het kader van de
Amsterdamse wijkaanpak
• resultaat:
handreiking aan participatieprofessionals

7. participatieprofessionals
• Overheid / stadsdelen:
• participatiemakelaars
• gebiedsmanagers
• Woningcorporaties:
• gebiedsbeheerders
• huismeesters
• bewonersondersteuners, medewerker bewonerszaken
• Welzijnsinstellingen:
• opbouwwerkers,
• buurtwerkers,
• participatiemedewerkers

8. Conclusies
• professionele ondersteuning van bewonersparticipatie is
faciliteren èn begeleiden van bewoners
• professionele ondersteuning van bewonersparticipatie is
geen functie maar een vak
• het vak wordt uitgeoefend door vakbekwame
professionals: de participatieprofessional
• dit vak moet geleerd, ontwikkeld en onderhouden
worden (community of practitioners)

9. Het werk van de participatieprofessional
• begint met de belangen en interesses van
bewoners
• het vereist goed communiceren
• altijd netwerken en verbinden
• ook informeren en adviseren
• vaak motiveren, stimuleren en activeren
• aandacht voor mensen met problemen,
maar geen hulpverlening
• politiek strategisch handelen en
samenwerken

10. dilemma’s en steeds terugkerende thema’s
• werken tussen systeem- en leefwereld
• verschillende posities:
welzijnsorganisatie, stadsdeel, corporatie of zzp’er:
samenwerken en vertrouwen
• overnemen of overlaten
• ‘sterke’ en ‘zwakke’ bewoners
• lokaal leiderschap en het activeren van nieuwe
(groepen) bewoners
• ruimte voor professionals

11. Competentieprofiel participatieprofessional
• communicatief handelen
 verkennen, onderzoeken, analyseren
 contactleggen, activeren, motiveren
 ondersteunen, faciliteren, adviseren
 organiseren, netwerken, verbinden
• ondernemend handelen
 initiatief nemen (sociaal entrepeneurschap)
 bedrijfsmatig handelen
• strategisch handelen
 beleidsmatig handelen
 profileren, legitimeren en verantwoorden

12. burgerkracht en ‘best persons’
Gabriel van den Brink:
• frontliniewerkers
• sociaal ondernemers
• alledaagse doeners
• bruggenbouwers
• strategische bestuurders
bestaan ze alleen ‘in het wild’ of kan je dat leren?

13. Best persons, frontlijnwerkers
o.a. ‘Vertrouwen in de burgers’ (Pieter Winsemius, WRR, 2012)
• verbinders, bruggenbouwers
• netwerkers
• entrepeneurs
• passie en gedrevenheid
• ‘het rendement van zalmgedrag’:
tegen de stroom inzwemmen
(Daniel Giltay Veth, 2009, 2012)

14. Rob van Veelen:
“Wat je nodig hebt, is liefde, geduld en vertrouwen.
Met liefde bedoel ik de authentieke belangstelling voor
de buurt en de bewoners en daarmee ook het
vermogen om te onderzoeken wat er in de buurt speelt
en waar de belangstelling van bewoners naar uit gaat.
Geduld moet je opbrengen voor de langdurige
processen van ontwikkeling en emancipatie die bij
sommige groepen bewoners voorwaarde zijn om tot
duurzame participatie te komen. Vertrouwen is
belangrijk in de zin dat je echt moet geloven dat
maatschappelijke interventies zin hebben en tot
verbetering kunnen leiden en dat je vertrouwen moet
hebben in de burger.”