VVJ

1. p1 | 2
35 Middelengebruik bij jongeren: voer voor jeugddiensten?
1. Inhoud
Als we naar de middelen alcohol, tabak, cannabis of andere illegale drugs kijken, blijft alcohol het meest populair
bij jongeren (12-18jaar). Het is het enige genotsmiddel dat door de meerderheid van de jongeren ‘ooit’ werd ge-
bruikt. De gemiddelde beginleeftijd is 14 jaar en bier wordt het vaakst gedronken. Toch zien we een dalende trend
overheen de laatste tien jaar. De cijfers wijzen erop dat meer en meer jongeren hun eerste glas alcohol pas op
latere leeftijd drinken.
Op de tweede plaats staat tabak, met 3 op 10 jongeren die ooit hebben gerookt. De gemiddelde leeftijd waarop
jongeren voor het eerst een sigaret roken, is 14,5 jaar. 1 op 10 jongeren roken regelmatig. Cannabis betreedt de
derde plaats en is hiermee de meest ‘populaire’ onder de illegale drugs. 1 op 5 jongeren heeft ooit gebruikt, 1 op
10 het laatste jaar, en dit hoofdzakelijk occasioneel. Gebruik van andere illegale drugs komt enkel voor bij een
kleine groep onder de oudere jongeren (15-18 jaar).
Gamen en gokken zijn thema’s die horen onder gedragsverslavingen. Steeds vaker krijgen deze thema’s ook aan-
dacht. Wanneer we naar gokgedrag kijken, zien we dat krasloten het meest populair zijn bij jongeren. Het regel-
matig gokken blijft uiterst beperkt. Over gamen hebben we op dit moment nog geen cijfers. Wel weten we dat zo
goed als alle jongeren ooit al eens een game hebben gespeeld. Het Click-onderzoek geeft aan dat mogelijks 1 op
10 jongeren problematisch gamet.
Maar wat maakt nu of een jongere op een problematische manier een bepaald middel zal beginnen te gebruiken
of een gedragsverslaving zal ontwikkelen? Dat is afhankelijk van de persoon in kwestie, de eigenschappen en de
hoeveelheid van het product, de omgeving en de interactie tussen deze drie factoren. Bovendien hebben jonge-
ren omwille van hun leeftijd ook een specifieke kwetsbaarheid. Zo verhoogt een vroege beginleeftijd bijvoor-
beeld het risico op problemen op latere leeftijd. Jongeren zijn ook fysiek kleiner dan volwassenen waardoor zij
een hogere intoxicatie zullen hebben bij eenzelfde hoeveelheid, hun hersenen zijn nog in ontwikkeling, jongeren
experimenteren,…
Omwille van deze specifieke kwetsbaarheid van jongeren is het ontraden van alcoholgebruik door jongeren en
het uitstellen van de beginleeftijd voor VAD een belangrijke doelstelling. Veilige of risicoloze grenzen aangeven is
omwille van de specifieke risicofactoren die jongeren kenmerken niet mogelijk. Het is wel mogelijk om aanvaard-
bare drinknormen voorop te stellen. De veiligste optie voor kinderen en jonge adolescenten is geen alcohol te
drinken. Oudere adolescenten stellen het drinken van alcohol best zolang mogelijk uit. In sommige situaties is
niet drinken voor iedereen echter de enige optie: sport, studie, werk, verkeer, …
VAD heeft een ruim aanbod uitgewerkt om binnen het jeugdwerk rond de thema’s alcohol en drugs te werken.
Deze methodieken kunnen jongeren ondersteunen en sensibiliseren. Een overzicht van dit aanbod kan je terug-
vinden in de PowerPoint-presentatie.

2. p2 | 2
2. Bronnen
• Melis, S. (2014). VAD-leerlingenbevraging in het kader van een drugbeleid op school (schooljaar 2012 -
2013). Brussel: Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen.
• Rosiers, J. , Van Damme, J., Hublet, A., Van Hal, G., Sisk, M., Si Mhand, Y. & Maes, L. (2014) In hogere
sferen volume 3. Een onderzoek naar het middelengebruik bij Vlaamse studenten.
• VAD (2013). Alcohol en jongeren.Brussel: Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen.
3. Contactpersonen
• Karen Vanmarcke, VAD, karen.vanmarcke@vad.be, 02/422.03.76
Doorverwijzen?
• De DrugLijn: www.druglijn.be of 078/15 10 20
• www.ida-nl.be/doorverwijsgids.aspx
Coaching, vorming, informatie, consult of advies?
• Preventiewerker in je buurt: www.drugsinbeweging.be/contact/
Materiaal bestellen of downloaden?
• www.vad.be/catalogus.aspx