Mali ulke raporu_2013

MALİ
ÜLKE RAPORU

Hazırlayan : Yücel AKOVA

Ankara - February, 2013

MALİ
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Sosyal Göstergeler
Nüfus

15,8 Milyon (2012 yılı tahmini)

Dil

Fransızca (resmi dil), Bambara, Soninke, Fulani ve Songhai etnik dilleri

Din

%80 Müslüman, %20 Hıristiyan ve Animist

Başkent

Bamako

Yüzölçümü

1,240,190 Km 2

Başlıca Şehirler Bamako, nüfusu 1 926 bin Sikasso, nüfusu 214 bin Kayes, nüfusu 148 bin Mopti, nüfusu 106
bin
Para Birimi

CFA Franc

Yaklaşık 25 tane etnik grup mevcut. En büyük etnik gruplar: Bambara, Soninke, Fulani,
Songhai, Dogon
Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook
Etnik Yapı

Temel Ekonomik Göstergeler
2009 a

2010a

2011b

2012b

9,0

9,3

11,3

11,2

GSYİH (Milyar CFA Franc)

4,248

4,582

5,386

5,748

Kişi Başına GSYİH (Dolar)

604

604

722

746

Reel Büyüme (%)

4,3

5,8

2,7

-3,0

Enflasyon Oranı(%)

2,2

1,1

2,9a

7,0
511,0

GSYİH (Milyar Dolar)

472,2

495,3

471,9a

İhracat (Milyon Dolar-fob)

1.773,7

2.055,6

2.452,7

2716,7

İthalat (Milyon Dolar-fob)

1.986,3

2.730,7

3.026,0

2931,6

-654,9

-1.190,0

-1.310,7

-870,1

Döviz Kuru 1ABD Doları=CFA Franc

Cari İşlemler Dengesi(Milyon Dolar)
Kaynak:Economist Intelligence Unit(EIU), CIA-The World Factbook

Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
Uluslararası Kuruluşlara Üyelikler
ACP, AfDB, AU (suspended), CD, ECOWAS, FAO, FZ, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD,
IFC, IFRCS, ILO, IMF, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, MIGA, MONUSCO, NAM, OIC,
OIF, OPCW, UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNMIL, UNMISS, UNWTO, UPU, WADB
(regional), WAEMU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO

Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Mali Cumhuriyeti, Orta Batı Afrika'da bulunan, denize kıyısı olmayan 1.240.000 km2 büyüklüğünde bir
ülkedir. Afrika'nın en büyük yedinci ülkesi olan Mali, Kuzeyde Cezayir, Doğuda Nijer, Güneyde Burkina
Faso ve Fildişi Sahili, Güneybatıda Gine ve Batıda Senegal ve Moritanya ile sınır paylaşmaktadır.
Afrika’nın en büyük 7. ülkesi, dünyanın ise 24. büyük ülkesidir. Ülkenin başkenti Bamako'dur.
Nijer ve Senegal nehirleri Mali’ye hayat veren nehirlerdir. Nijer Nehri 1700 km, Senegal nehri ise 800
km Mali topraklarından akmaktadır. Bu nehirler ülkenin güney ve doğusundan geçmektedir. Ülkenin
kuzey bölümü ise Sahara Çölü ile kaplıdır. Ülkede kuru ve yağışlı iklim dönemleri söz konusudur. Kurak
dönemler Kasım ayından Mayıs ayına kadar sürmekte yağışlı dönem ise Haziran ayından Ekim ayına
kadar devam etmektedir. Ekim ayının ortalarından Kasım ayının ortalarına kadar ise oldukça kuru ve
-, 2013

2 / 19

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

soğuk bir dönem yaşanmaktadır. Sıcaklıklar ve yağışlar bölgelere göre değişmekte olup, Kuzeyde yer
alan çöl bölgelerinde çok düşük olan yağışlar tropik Güney bölgelerinde 700 mm’yi geçmektedir. Ülkede
gece ile gündüz arasında sıcaklık ve nem farklılıkları çok belirgindir. Senegal nehri deniz seviyesinden
23 metrelik yüksekliğiyle en düşük noktası olup, Hombori Tondo tepesi ise 1155 m’lik yüksekliği ile
ülkenin en yüksek noktasıdır.

Siyasi ve İdari Yapı
Mali Cumhuriyeti, geçmişte üç farklı Batı Afrika imparatorluğunun bir parçası olarak tarihte yer
almıştır. Bu imparatorluklar Gana İmparatorluğu, Mali İmparatorluğu ve Songhay İmparatorluklarıdır.
19. yüzyılın sonuna doğru Mali, Fransız idaresi altına alınmış ancak, 1959 yılında Mali Federasyonu
olarak bağımsızlığını kazanmıştır. Bir yıl sonra 22 Eylül 1960 tarihinde ise bağımsız Mali devleti
olmuştur. Mali bağımsızlığını ilan edinceye kadar Fransız Sudan'ı olarak bilinen bir sömürge ülkesi
olarak kalmıştır.
Bağımsız yeni devlette uzun süre tek-partili dönem hüküm sürmüş ve ülkede batı ile barışık sosyalizm
hüküm sürmüştür. 1968 yılında darbe ile göreve gelen Albay Musa Traore 1991 yılında gerçekleştirilen
darbenin ardından görevi Amadou Toumani Toure’ye devretmiş ve bu yeni yönetimle birlikte yeni bir
anayasa hazırlanmış ve Mali demokratik, çok-partili bir devlet olmuştur. 1991 yılında askeri bir darbe
ile eski devlet başkanı Mousa Traore'yi deviren Amadou Toumani Toure, geniş bir koalisyon desteği ile
2002 yılında başkanlık seçimlerini kazanmış ve 2007 yılında ikinci kez devlet başkanı seçilmiştir.
12 Ocak 1992’de halk oylaması ile kabul edilen anayasaya göre Mali Cumhuriyeti üniter bir devlettir.
Milli Meclis 147 üyeli olup milletvekilleri 5 yıllık dönem için seçilmektedirler. Devlet Başkanı da halk
oylaması ile seçilmekte ve başbakanı devlet başkanı atamaktadır.
Mali Cumhuriyeti idari olarak da Merkezi başkent Bamako bölgesi dışında 8 idari bölgeye ayrılmış olup
bu bölgeler Gao, Kayes, Kidal, Koulikoro, Mopti, Segou, Sikasso, Tombouctou (Timbuktu) bölgeleridir.
Mali’de isyancı askerler, 22 Mart 2012'de Cumhurbaşkanı Toure'nin, ülkenin kuzeyinin el-Kaide'yle
ilişkisi olan silahlı gruplar tarafından ele geçirilmesiyle büyüyen krizi bahane ederek cumhurbaşkanlığı
sarayının kontrolünü ele geçirmiş ve hükümetin lağvedildiğini ve anayasanın askıya alındığını ilan
etmişlerdir. Askeri darbenin ardından Toumani Toure devrilerek yerine Dioncunda Traore geçici devlet
başkanı olmuştur.

Nüfus ve İşgücü Yapısı
2012 yılı tahminlerine göre Mali’nin nüfusu 15,494 milyondur. Nüfusun %70’inden fazlası Nijer ve
Senegal nehirlerine yakın verimli alanlarda yerleşiktir. Nüfusun %47,8’i 0-14 yaş grubunda %49,2’si
15-64 yaş grubunda, %3’ü ise 65 yaş ve üzeri grubunda yer almaktadır. Ülkede nüfus artış hızı %3,02
olup dünyada nüfus artış hızı en yüksek olan 11. ülkedir. Nüfusun %64’ü kırsal kesimde, %36’sı ise
kentlerde yaşamaktadır. Ortalama yaşam süresi dünya ortalamasının çok altında olup, 53,06 yıldır. Bu
yaş kadınlarda 54,73 yıl iken erkeklerde 51,43 yıldır.
Ülke nüfusunun büyük bir çoğunluğunun yaşadığı Güney bölgelerinde nüfus, özellikle Nijer ve Senegal
nehirleri civarında yoğunluk kazanmıştır.
Mali’de 2010 yılı itibariyle GSYİH’nın %7,5’i sağlık harcamalarına ayrılmış olup, sağlık altyapısı ve
sağlık personeli açısından büyük yetersizlik söz konusudur. Ülkede 1000 kişi başına düşen yatak sayısı
0,57 doktor sayısı ise 0,049’dur.
2010 yılı verilerine göre eğitim harcamaları GSYİH’nın %4,4’ü olup, bu oran açısından dünya genelinde
86. sırada yer almaktadır. Okur yazar oranı nüfusun %31,1’i olup, bu oran erkeklerde %43,4,
kadınlarda %20,3’dür. Ülkede tahsil görenlerin ortalama okuma yılı 8 yıl olup, bu oran erkeklerde 9 yıl
iken kadınlarda 7 yıldır.
Doğal Kaynaklar ve Çevre
Mali medencilik sektörü açısından oldukça verimli bir ülkedir. Ülkede çıkartılan madenler içerisinde altın
en önemli yeri tutmaktadır. Mali altın üretimi açısından Afrika’nın ilk üç ülkesi arasında yer almaktadır.
Mali’nin altın üretimi yıllık 50 ton civarındadır. Ülkedeki en önemli altın yatakları Sadiola, Syama,
Morila, Yatela ve Kayes bölgelerinde bulunmaktadır. Ülkede keşfedilmiş fakat henüz çıkarılmayan altın
yatakları da söz konusudur. Altının tek başına Mali GSYİH’sına katkısı %10 civarındadır. Yeni bulunan
altın yatakları ile Mali’nin üretiminin daha da artış göstermesi beklenmektedir. Diğer çıkarılan önemli
madenler ise fosfat, kaolin, tuz, kireçtaşı ve uranyumdur. Mali’de henüz çıkarılmayan fakat önemli
miktarlarda varlığı tesbit edilen madenler ise boksit, demir, manganez, kalay ve bakırdır. Altın Mali’de
madencilik sektöründe elde edilen değerin yaklaşık %80’ine sahiptir.
Mali’de elektrik enerjisi üretimini kendi iç kaynakları ile karşılamakta olup, üretimi 520 milyon Kws,
tüketimi ise 484 milyon kws’tır. Elektrik enerjisi üretiminin %49’u petrol ve doğalgaz santrallerinden,
%51’i de hidroelektrik santrallerinden sağlanmaktadır. Ülkede petrol ve doğalgaz üretimi ise
bulunmamaktadır.

Genel Ekonomik Durum
Ekonomi Politikaları

Mali Ülke Raporu

3 / 19


Mali, ekonomisinin şeffaflığıyla ön plana çıkmaktadır. Ülkede 1992 yılından itibaren çok çeşitli ekonomik
proğramlar uygulamaktadır. Uygulanan bu programlar ile ekonominin liberalizasyonunda önemli
ilerlemeler sağlanmış, makroekonomik dengesizlikler azaltılmış ve sürdürülebilir ekonomik gelişmenin
sağlanması için gerekli koşulların oluşturulmasına çalışılmıştır. Ekonomik gelişme açısından belirli bir
ivme yakalamış olmakla birlikte Mali, halen dünyanın en geri kalmış ve fakir ülkelerinden birisidir.
Ülkede 2011 yılında 11,4 milyar dolara yükseldiği tahmin edilen GSYİH’nin artırılmasına çalışılmaktadır.
Kişi başına düşen GSYİH ise oldukça düşük olup 700 doların biraz üzerindedir. Kişi başına düşen GSYİH
açısından dünyanın en fakir 10 ülkesi arasında yer alan Mali, ekonomik açıdan başta yoksulluk olmak
üzere işsizlik ve yetersiz altyapısı ile ön plana çıkmaktadır.
Kamu finansmanı açısından son yıllarda bütçe gelirlerinde görülen olumlu gelişmeler ve bütçe
harcamalarının daha iyi kontrol edilmeye başlanması ile sağlanmış olan bütçe disiplini açıkların
kapatılmasında önemli katkılar sağlamıştır.
Mali bir çok uluslararası kuruluştan yardım almakta ve gerek Dünya Bankası ve gerekse Uluslararası
Para Fonu ile iyi ilişkiler içerisinde bulunmaktadır. Yoksulluğun azaltılması kapsamında Dünya Bankası
Mali’de başlıca eğitim, sağlık, kentsel gelişimin sağlanması, elektrik üretimi ve su kaynaklarının
geliştirilmesi konularında olmak üzere bir çok konuda Mali’deki projeleri finanse etmektedir. Ülkede
görülen olumlu performans nedeniyle Mali, Dünya Bankası ve IMF tarafından fakir ve çok geri kalmış
ülkeler içerisinde destek sağlanması gereken en iyi ülkeler arasında yer almıştır.
Sekiz ayrı bölgeden oluşan Mali'nin kuzeydeki sınırları Sahra Çölü'nün tam ortasına ulaşmaktadır.
Ülkenin ekonomisinde özellikle tarım ve balıkçılık önemli rol oynamakta sanayi ise çok geri düzeydedir.
Mali'nin ekonomisinde madenciliğin özel bir önemi vardır. Mali’nin geleceğinin özellikle madencilik ile
tarım, hayvancılık ve su ürünleri üretimine dayalı olarak şekillenmesi beklenmektedir.
Mali ekonomisinde ülkede üretilen pamuk ve altın ile ithal edilen petrolün önemli yeri bulunmaktadır.
Bu üç ürünün dünya fiyatlarındaki dalgalanmalar ülke ekonomisi üzerinde önemli tesirleri bulunmakta,
pamuk ve altın fiyatlarındaki artışlar ekonomi üzerinde olumlu tesirlerde bulunurken petrol
fiyatlarındaki artışlar ekonomiyi olumsuz etkilemektedir.
Mali ekonomisi bölgesel ve uluslararası ekonomik krizlere aşırı duyarlı olup, komşu ve bölge
ülkelerindeki ekonomik ve politik riskler Mali üzerinde etkileyici olabilmektedir. Son yıllarda özellikle
Fildişi Sahillerinde meydana gelen gelişmeler Mali ekonomisi üzerinde de olumsuz etkilerde
bulunmuştur.
Mali’de 1982 yılından itibaren uygulanan istikrar tedbirlerinin ana amacı bütçe açıklarının giderilmesi,
kamu işletmelerinin verimli çalışmalarının sağlanması ve kamunun reorganizasyonunun sağlanmasıdır.
1992 yılında demokratik Anayasanın yürürlüğe girmesinden itibaren Dünya Bankası ve IMF’nin de
destekleriyle Mali ticaretini liberal hale ekonomisini de yabancı yatırımcılara da açık hale getirmiştir.
Hükümetlerin ekonomideki ana hedefleri başta altyapının inşa edilmesi olmak üzere ekonominin büyük
ölçüde tarıma ve altın madenine bağımlılık yanında sanayinin geliştirilerek yeni sektörlerin de
ekonomiye katkılarının artırılmasıdır.
Dünya Bankası ve IMF’nin destekleriyle gerçekleştirilen ekonomik reformlar sayesinde Mali’de ekonomik
liberalizasyon ve özel sektörün de serbestçe faaliyette bulunabilmeleri açısından önemli gelişmeler
sağlanmıştır. Uygulanan ekonomik reformlar sayesinde devlete ait bir çok işletmenin özelleştirilmesi de
sağlanmış ve bu kapsamda telekomünikasyon şirketi, bazı yağ fabrikaları ve pamuk işletmelerinin
özelleştirilmesi tamamlanmıştır.
Dünyanın en fakir on ülkesinden birisi olan Mali dünyada bir çok uluslararası kuruluştan ve ülkeden
yardım almaktadır. 1991 yılından önce Rusya ve Çin gibi ülkelerle ve özellikle Varşova paktından çeşitli
yardımlar alan Mali, yönetim değişikliğinden sonra Dünya Bankası, IMF, Arap Kalkınma Bankası, Afrika
Kalkınma Bankası, Avrupa Birliği, ABD ve Japonya gibi ülkelerden ve Arap ülkelerinin çeşitli fonlarından
önemli yardım ve destekler almaya başlamış olup, bu destekler halen devam etmektedir.

Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Mali ekonomisinde tarım sektörü önemli rol oynamaktadır. GSYİH’nin %35’i, istihdamın ise %70’inden
fazlası tarım sektörünce karşılanmaktadır. Tarım sektöründe geleneksek küçük ölçekli işletmeler hakim
olup, başta pamuk ve yer fıstığı ile sorgum, millet, pirinç ve mısır gibi hububat ürünlerinin üretimi ile
sınırlı alanlarda da olsa tütün, şeker kamışı ile sebze ve meyve üretimi ön plana çıkmaktadır. Mali
özellikle pamuk üretimi açısından önemli bir konumda olup, Afrika’nın en büyük üç ülkesi arasında, Batı
Afrika ülkeleri arasında ise ilk sırada yer almaktadır. Dünya pamuk fiyatlarındaki gelişmeler Mali
ekonomisi üzerinde önemli etkilerde bulunmaktadır.
Ülkenin tarıma elverişli alanları özellikle Nijer ve Senegal nehirleri civarıdır. Özellikle Nijer nehrinin
geçtiği ve başkent Bamako ile Mopti şehirleri arasında kalan alan ile Güneyde Gine, Fildişi ve Burkina
Faso sınırlarına kadar olan alanlar ülkenin en verimli tarım alanlarını oluşturmaktadır.
Nijer nehri balıkçılık için de önemli potansiyel oluşturmaktadır. Su ürünleri özellikle nehir civarında
yerleşik halkın temel besinleri arasında yer almaktadır. Tüketim dışında kalan su ürünleri ise modern
olmayan metodlarla işlenerek ihraç da edilebilmektedir. Kuraklık ve tarım için nehirden kullanılan su
miktarının artması sonucu Nijer nehrindeki suyun özellikle 80’li ve 90’lı yıllarda azalma göstermesi
ülkenin su ürünleri üretiminde önemli azalmalara neden olmuştur. Devlet Nijer deltasında balık
üretimini artırmak için çeşitli planlar uygulamaktadır.
Mali’de hayvancılık açısından sığır, koyun ve keçi üretimi ön plana çıkmaktadır. Mali’de özellikle 70’li ve
80’li yıllarda ortaya çıkan büyük kuraklıklar neticesinde hayvan varlığının yaklaşık yarısı kaybedilmiştir.
Ülkede hayvan sayısını artırmak için çeşitli çabalar gösterilmekte ise de hayvan varlığı kuraklıklardan
önceki düzeyine henüz ulaşamamıştır. Mali’de hayvan yetiştiriciliği özellikle başkent Bamako ve Segou
şehrinin kuzeyinde yoğunluk kazanmış olmakla birlikte, hayvancılık ülkede hüküm süren kuraklıklardan
-, 2013

4 / 19


sonra güneye doğru bir yayılma göstermeye başlamıştır.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı Sikasso şehrinin güneyinde bireysel hayvancılık kooperatiflerince
yapılan projelere çeşitli finansal destekler sağlamış olup bu projeler sayesinde özellikle sığır ihracatında
önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Yine uygulanan projeler sayesinde Timbuktu şehrinin doğu
bölümlerinde ve kuzey bölgelerde koyun, keçi ve deve sayılarında önemli artışlar sağlanmıştır.

Sanayi
Mali sanayi açısından son derece geri kalmış bir ülkedir. Ülkede sınırlı ölçüde kurulmuş olan ve hemen
tamamı küçük ölçekli kabul edilen ve teknolojik açıdan oldukça geri kalmış düzeyde olan başlıca
işletmeler tarım ürünleri işleme sanayi, küçük ölçekli pamuk işleme, su ürünleri işleme, inşaat
malzemeleri ve temel bazı tüketim malları işleme sanayileridir. Ülkede sanayileşme açısından gözle
görülür bir çaba da söz konusu değildir.
Mali sanayi sektöründe özellikle madencilik sektörü açısından önem taşımaktadır. Ülkede çıkartılan en
önemli maden altın olup, Mali Afrika’nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Diğer çıkarılan önemli
madencilik sektöründe elde edilen değerin yaklaşık %80’ine sahiptir. Altın, aynı zamanda pamuk ve
hayvancılık ile birlikte Mali’nin ihracatındaki en önemli üründür. Mali’de altın üretiminde faaliyet
gösteren iki büyük firma Anglo American ve Randgold firmalarıdır. Güney Afrika orijinli bu iki firma
ülkenin özellikle Batı ve Güney bölgelerinde altın üretim faaliyetinde bulunmaktadırlar.
Sanayi sektörü Mali’nin GSYİH’sının yaklaşık %30’unu oluşturmakta ve hasıladaki en büyük payı
madencilik ve tarım ürünleri işleme sanayileri almaktadır. Tarım ürünleri işlemenin GSYİH’deki payı
yaklaşık %20’dir.

Madencilik
Mali medencilik sektörü açısından oldukça verimli bir ülkedir. Ülkede çıkartılan madenler içerisinde altın
en önemli yeri tutmaktadır. Mali altın üretimi açısından Afrika’nın ilk üç ülkesi arasında yer almaktadır.
Mali’nin altın üretimi yıllık 50 ton civarındadır. Ülkedeki en önemli altın yatakları Sadiola, Syama,
Morila, Yatela ve Kayes bölgelerinde bulunmaktadır. Ülkede keşfedilmiş fakat henüz çıkarılmayan altın
yatakları da söz konusudur. Altının tek başına Mali GSYİH’sına katkısı %10 civarındadır. Yeni bulunan
altın yatakları ile Mali’nin üretiminin daha da artış göstermesi beklenmektedir. Diğer çıkarılan önemli
madencilik sektöründe elde edilen değerin yaklaşık %80’ine sahiptir.
Turizm
Mali’de hizmetler sektöründe turizmin de ayrı bir yeri bulunmakta olup, diğer Afrika ülkelerinin aksine
Mali dünya kültürel mirasında bulunan turizm sitelerine sahiptir. Timbuktu’daki Djingary Ber ve
Sankore camileri ile Gao’daki Djenne ve Dogon camileri ile Askia mezarları ve Diafarabe’deki Jaaral ve
Degal siteleri UNESCO dünya kültür mirasları içerisinde bulunmaktadır. Tarihi sitelerin dışında Sahara
çölündeki bir çok alanlar yabancı turistlerce yoğun ilgi görmektedir. Ülke genelinde düzenlenen
kültürel, müziksel ve dini festivaller de önemli miktarda turist çekmektedir.
Finansal Hizmetler
Mali’de hizmetler sektörü başlıca bankacılık ve turizm sektörleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. GSYİH’da
%35 civarında payı bulunan hizmetler sektörünün esas unsurunu bankacılık sektörü oluşturmaktadır.
Batı Afrika Merkez Bankası Mali ile birlikte Batı Afrika’da yer alan 7 ülkenin (Benin, Burkina Faso, Fildişi
Sahilleri, Mali, Nijer, Senegal, Togo) Merkez Bankası olarak görev yapmaktadır. Üye ülkelerin döviz
girdileri Frank Bölgesi döviz havuzuna gitmekte daha sonra dövizle ilgili harcamalarında bu havuzdan
üye ülkelere ödemelerde bulunulmaktadır.
Mali kendi Merkez Bankasını da kurmuş olup, 1997 yılından itibaren Ticari Bankaların kurulmasına da
başlanmış ve bu gün itibariyle de 12 adet ticari banka faaliyette bulunmaktadır. Ticari bankalar yerel
ve uluslararası düzeyde faaliyet göstermektedirler. Mali devleti ticari bankaların bir kısmında hisse
sahibi olup, bu hissedarlığını başta tarım sektörü olmak üzere önemli sektörleri desteklemek amacıyla
kullanmaktadır. Dünya bankasının önerileri doğrultusunda devlet bankacılık sektöründen çekilmeye
başlamış olup bu kapsamda devletin hissedar olduğu üç baka özelleştirilmiştir. Başkent Bamako’da Batı
Afrika Ülkeleri Ekonomik ve Parasal Birliği (WAEMU) Merkez Bankasının (BCEAO) bir de şubesi
bulunmaktadır.
Malide bankalar çok sıkı bir kredi politikası uygulamakta ve yeni kredi başvurularının
değerlendirilmesinde çok titiz davranmaktadırlar. Kredilerde vadeler mümkün mertebe kısa tutulmakta
ve faiz oranlarıda oldukça yüksek bulunmaktadır. Kredilendirmede devletin ana hedef kitlesi özellikle
küçük ve orta boy işletmeler olup, bu işletmeler Mali’de büyük önem taşımaktadır.
Malide hizmetler sektöründe bankalar dışında 4 tane de finansal kuruluş faaliyet göstermektedir.
Bunlar:Equip Bail, SOMAFI, FGHM ve CISA finasal kuruluşlarıdır. Banka ve finansal kuruluşların ülke
genelinde 1000 civarında şubesi ve 50 civarında da tasarruf ve borç verme sandığı bulunmaktadır.
Mali Ülke Raporu

5 / 19


Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
Mali’de yabancı yatırımlar genel olarak destek görmektedir. Ülkede yabancı ve yerli yatırımlara eşit
muamele söz konusudur. IMF ve Dünya bankası ile yapılan anlaşmalar gereği 1992 yılından beri Mali’de
yabacı yatırımlar desteklenmektedir. Ülkede yoksulluğun azaltılması ve ülkenin gelişimi için özel sektör
yatırımlarının ve bu arada yabancı yatırımların desteklenmesi stratejisi benimsenmiştir. Ülkede ticari
engellerin azaltılması, harmonize bir para politikasının izlenmesi ve ortak bir pazarın oluşturulması
amacıyla IMF ve Dünya Bankasının da girişimleriyle Mali batı Afrika Ülkeleri Ekonomik ve Parasal
Birliğine (WAEMU) ve ECOWAS’a üye olmuştur.
Mali’de hükümetler özellikle son yıllarda doğrudan yabancı yatırımları ve ihracata yönelik yerli ve
yabancı yatırımları özendirici bir çok kararlar almıştır. Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit
uygulamalara tabi olup, bu konuda ayrım gözetilmemektedir. Ülkede 2005 yılında yürürlüğe giren
yatırım düzenlemeleri ile yatırımların büyüklükleri, yatırımlarda yerli hammadde kulanımı, yatırımlarca
yaratılması istenen istihdam düzeyleri ile ilgili kriterler belirlenmiştir. Yatırımlar konusunda alınan
kararlar ve düzenlemeler sayesinde Mali Dünya Bankasının iş yapma raporuna göre dünya ülkeleri
arasında bulunduğu yerden daha üst basamaklara çıkmaya başlamıştır.
Mali yatırım kanununa göre eğer yatırım ihracata yönelik bir yatırım ise yabancı firmalar da yerli
firmalara tanınan desteklerin aynısından istifade edebilmektedirler. İhracata yönelik her türlü yabancı
yatırım lisanslama, alım satım, gümrük vergisi ve diğer yurt içi vergiler, uygulanan ihracat ve ithalat
politikaları açısından benzer uygulamalara tabidirler.
Mali’de yabancı yatırımcılar işletmenin %100’üne sahip olabilmektedirler. Yabancı yatırımcılar
özeleştirme kapsamındaki devlet işletmelerini veya Mali’li özel sektöre ait işletmeleri satın alabilmekte,
Mali’lilerle ortaklıklar da kurabilmektedirler. Yabancı yatırımcılar sermayelerini ve elde ettikleri karları
serbestçe yurt dışına çıkarabilmektedirler.
Mali’de yabancı yatırımların kamulaştırılması sık karşılaşılan bir uygulama değildir. Bugüne kadar
zorunlu hallerde kamulaştırmaya başvurulmuş ve bu kamulaştırmalar da son derece şeffaf ve
uluslararası kanunlara uygun bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Kamulaştırma bedeli de yatırımın pazar
değeri üzerinden alacaklılarına ödenmektedir.
Mali kanunları bu ülkede yatırım yapmış firmaların elde ettikleri karları yeniden bu ülkede yatırım için
kullanmalarını önemli ölçüde teşvik etmektedir. Mali yatırım kanunu firmaların yerel hammadde
kullanmaları durumunda vergi muafiyeti getirmekte, hammaddesinin en az %65’ini yerli kaynaklardan
kullanan firmalara muafiyet uygulanmaktadır. Gelirlerinin en az %5’ini araştırma ve geliştirmeye ayıran
firmalara çalıştırdıkları Malili elemanların gelir vergilerinde önemli indirimlere gidilmektedir.
Yabancılarla Malililerin kuracakları ortaklıklarda Malililerin ne kadar paya sahip olacaklarına dair bir
belirleme bulunmamaktadır. Özel sektörle kurulacak ortaklıklarda devletin payı %35’in altında ise
şirkete özel sektör firması olarak muamele edilmektedir.
Mali’de yatırımların önemli bir kısmı başkent Bamako civarında bulunmakta olup, yatırım kanunu
özellikle başkentin dışındaki yatırımları teşvik edici özelliktedir. Teşvikler başlıca 5-8 yıl gelir vergisi
muafiyeti, ucuz enerji temini ile su, elektrik ve haberleşme hatlarının tesisi için çeşitli destekleri
kapsamaktadır.
Yerli ve yabancı tüm firmalar üretimlerinin en az %80’ini ihraç etmeleri durumunda 30 yıllık süre için
tüm vergilerden muaf tutulmaktadırlar.
Mali’de devlet petrol, yurt içinde üretilen pamuk ve pirinçte fiyat kontrolü yapmakta, bunların dışında
kalan ürünlerin fiyatları rekabete dayalı olarak tamamen serbest piyasa koşullarında oluşmaktadır.
Mali’de bazı sektörler için özel teşvikler de uygulanabilmektedir. Mali’de özel desteğe tabi olan başlıca
sektörler:
-Tarıma dayalı sanayiler
-Su ürünleri üretimi
-Hayvancılık
-Ormancılık
-Madencilik ve metalorji
-Turizm ve otelcilik
-Haberleşme
-Konut inşası
-Ulaştırma
-İnsan ve hayvan sağlığına yönelik yatırımlar
-Mesleki ve teknik eğitime yönelik yatırımlar
-Kültürel gelişime yönelik yatırımlardır.
Mali’de özelleştirme programları devam etmekte olup, özelleştirme kapsamındaki işletmeler yabancılar
için de ilgi çekmekte ve özelleştirilen bu işletmeler için de özel bazı teşvikler uygulanmaktadır.
Mali’de 1980 yılı sonrası 2011 yılına kadar olan dönemde doğrudan yabancı yatırımlar stoğu 2,253
Milyar dolara ulaşmıştır. 2009 yılında 748 milyon dolar ile maksimum düzeye ulaşan doğrudan yabancı
yatırımlar 2011 yılında ise 178 milyon dolara gerilemiştir. Mali’de Güney Afrika, Avustralya ve Kanadalı
firmalar özellikle madencilik sektörüne yatırım yapmakta, Çin, Fransız ve Alman firmaları ise başta gıda
ve tekstil olmak üzere imalat sanayine yatırım yapmaktadırlar.
-, 2013

6 / 19


Mali’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Gelişimi
YILLAR

DYY

DYY Stoğu (1980 Baz yılı)

2005

224

872

2006

83

966

2007

73

967

2008

180

978

2009

748

1883

2010

406

2156

2011

178

2253

Kaynak: http://unctadstat.unctad.org

Dış Ticaret
Genel Durum
Mali dış ticaret hacmi oldukça düşük olan ve önemli miktarda dış ticaret açığı veren tipik bir Afrika
ülkesi görünümündedir. Uluslararası Ticaret Merkezi’nin 2010 yılı verilerine göre Mali’nin ihracatı 2
Milyar dolar, ithalatı ise 4,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş olup, ihracatın ithalatı karşılama oranı
%42,4’dür. Uluslararası Ticaret Merkezince 2009,1011 ve 2012 yıllarında Mali’nin dış ticaretine ilişkin
veriler yayınlanmamış olup, Economist Inteligence Unit’e göre 2011 yılında Mali’nin 2,5 milyar dolarlık
ihracatına karşılık 3 milyar dolarlık ithalatı gerçekleşmiştir.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
2008

2009a

2010

2011a

2012ab

İHRACAT

1.918

1.774

1.996

2.455

2.717

İTHALAT

3.339

1.986

4.703

3.026

2.932

HACİM

5.257

3.760

6.699

5.481

5.648

DENGE

1.421

-212

-2.707

-571

-215

Kaynak:ITC, Trade Map, a :Economist Inteligence Unit(EIU), b :Tahmini

İhracatında Başlıca Ürünler
Mali’nin ihracatında başlıca ürünler başta altın olmak üzere pamuk ve canlı hayvandır. Bu üç ürün
Mali’nin toplam ihracatının yaklaşık %90’ını oluşturmaktadır. Tek başına altın ihracatı toplam ihracatın
yaklaşık %80’idir. 2010 yılı verilerine göre Mali’den 4’lü bazda 390 kalem ürünün ihracatı
gerçekleştirilmiştir. Mali’nin ihracatındaki diğer önemli ürünler kompoze gübreler, petrol yağları, tropik
meyveler, tatlandırılmış sular ve yağlı tohumlardır.
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
HS
NO

ÜRÜN ADI

TÜM ÜRÜNLER
7108 ALTIN (HAM, YARI ISLENMIS, PUDRA HALINDE)
5203 PAMUK (KARDELI/PENYELI)

2008

2010

1.918.264 1.996.261
1.437.140 1.578.713
84

139.365

79.557

48.626

3105 AZOT, FOSFOR VE POTASYUM GIBI; IKI/UCUNUN KARISIMLARI

16.832

30.022

2710 PETROL YAGLARI VE BITUMENLI MINERALLERDEN ELDE EDILEN YAGLAR

28.461

28.416

202.578

27.925

33.112

20.464

102 CANLI SIGIR

5201 PAMUK (KARDESIZ, TARANMAMIS)
104 KOYUN VE KECILER

Mali Ülke Raporu

7 / 19


804 HURMA, INCIR, AVOKADO VE GUAVA ARMUDU, MANGO, MANGOST
(TAZE/KURUTULMUS)

4.708

2202 SULAR (TATLANDIRICILI, LEZZETLENDIRILMIS)

14.851

177

6.686

1207 DIGER YAGLI TOHUMLAR VE MEYVELER

3.056

5.352

8431 AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI, PARCALARI

6.418

5.027

758

4.731

4.466

4.289

366

3.128

8429 DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATOR, KUREYICI, YUKLEYICI VB.

13.934

2.336

8704 ESYA TASIMAYA MAHSUS MOTORLU TASITLAR

16.656

2.320

4105 KOYUN VE KUZULARIN DABAKLANMIS DERILERI
9999 BAŞKA YERDE BELİRTİLMEYEN ÜRÜNLER
4106 DIGER HAYVANLARIN DABAKLANMIS DERILERI

7215 DEMIR/CELIK CUBUKLAR (DIGER)

912

2.288

1.764

1.991

2.747

1.896

0

1.866

3402 YIKAMA, TEMIZLEME MUSTAHZARLARI-SABUNLAR HARIC

941

1.550

7217 DEMIR/ALASIMSIZ CELIKTEN TELLER

724

1.528

1.425

1.518

181

1.492

1901 MALT HULASASI; UN, NISASTA VE MALT ESASLI MUSTAHZARLAR

1.661

1.458

5208 PAMUK MEN (AGIRLIKCA %85 VE FAZLA PAMUK M.KARE 200GR)

1.770

1.457

8517 TELLI TELEFON-TELGRAF ICIN ELEKTRIKLI CIHAZLAR

1.725

1.446

849

1.430

12

1.421

4

1.270

306

1.243

2.987

1.192

3924 PLASTIKTEN SOFRA, MUTFAK VE DIGER EV ESYASI, TUVALET ESYASI
402 SUT, KREMA (KONSANTRE EDILMIS, TATLANDIRICI MADDE ICERENLER)
8410 SU TURBINLERI, CARKLAR VB. ICIN REGULATORLER

8705 OZEL AMACLI MOTORLU TASITLAR
1008 KARA BUGDAY, DARI (CIN VE KUM DARI)KUS YEMI; DIGER HUBUBAT

8426 GEMI VINCLERI, MACUNALAR, HALATLI VINCLER, DONER KOPRULER
8422 YIKAMA, TEMIZLEME, KURUTMA, DOLDURMA VB. ISLER ICIN MAKINE, CIHAZ
7326 DEMIR/CELIKTEN DIGER ESYA
3920 PLASTIKTEN DIGER LEVHA, YAPRAK, PELIKUL VE LAMLAR
8430 TOPRAK, MADEN, CEVHERI TASIMA, AYIRMA, SECME VB. IS MAKINELERI
1902 MAKARNA

0

1.059

0

1006 PİRİNÇ

1.122

18

8418 BUZDOLAPLARI

1.125

1.492

8703 OTOMOBİLLER

1.011

Kaynak:ITC, Trade Map

İthalatında Başlıca Ürünler
Mali’nin ithalatında en önemli yer tutan ürünler ise başta petrol olmak üzere tedavide kullanılan ilaçlar,
çimento, pamuklu dokumalar, ağır iş makinalarının aksam ve parçaları, telefonlar, motosikletler, yük
taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, pirinç, süt ve krema, demir çelik ürünleri ve palm yağıdır.
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
HS
NO

ÜRÜN ADI

TOPLAM

2007

2008

2010

2.184.851 3.338.932 4.703.504

2710 PETROL YAGLARI VE BITUMENLI MINERALLERDEN ELDE EDILEN
YAGLAR
3004 TEDAVIDE/KORUNMADA KULLANILMAK UZERE HAZIRLANAN
ILACLAR (DOZLANDIRILMIS)

470.243
117.903

98.661

309.549

2523 CIMENTO

115.182

175.593

185.293

8703 OTOMOBİLLER

52.888

72.678

101.126

8431 AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI, PARCALARI

47.459

70.328

100.508

8704 ESYA TASIMAYA MAHSUS MOTORLU TASITLAR

44.194

60.218

81.500

33.26

48.995

73.409

7213 DEMIR/CELIK FILMASIN (SICAK HADDELENMIS, RULO HALINDE)
-, 2013

697.417 1.201.250

8 / 19


1001 BUGDAY VE MAHLUT

22.585

19.527

63.475

8517 TELLI TELEFON-TELGRAF ICIN ELEKTRIKLI CIHAZLAR

37.391

32.827

56.792

2104 CORBA, ET SUYU VE KARISIM HALINDEKI HOMOJENIZE GIDA
MUSTAHZARLARI

23.372

34.813

50.442

1006 PİRİNÇ

39.856

66.170

50.027

4011 KAUCUKTAN YENI DIS LASTIKLER

22.988

37.651

39.482

402 SUT, KREMA (KONSANTRE EDILMIS, TATLANDIRICI MADDE
ICERENLER)

26.194

31.199

36.911

902 ÇAY

13.462

18.064

36.552

1511 PALM YAGI VE FRAKSIYONLARI (KIMYASAL OLARAK
DEGISTIRILMEMIS)
8429 DOZERLER, GREYDER, SKREYPER, EKSKAVATOR, KUREYICI,
YUKLEYICI VB.
2402 TUTUN/TUTUN YERINE GECEN MADDELERDEN PUROLAR,
SIGARILLOLAR VE SIGARALAR

30.089

43.602

36.415

28.917

36.241

35.867

23.020

29.118

32.859

3105 AZOT, FOSFOR VE POTASYUM GIBI; IKI/UCUNUN KARISIMLARI

32.333

37.921

31.073

8701 TRAKTORLER

14.506

14.033

26.769

1901 MALT HULASASI; UN, NISASTA VE MALT ESASLI MUSTAHZARLAR

23.867

18.656

26.310

8474 TOPRAK, TAS, METAL CEVHERI VB. AYIKLAMA, ELEME VB. ICIN
MAKINELER

18.691

31.404

26.307

7308 DEMIR/CELIKTEN INSAAT VE AKSAMI

20.546

14.167

22.135

8711 MOTOSIKLET, MOPETLER, MOTORLU BISIKLETLER, SEPETLER

13.164

17.002

21.350

3923 ESYA TASIMA AMBALAJI ICIN PLASTIK MAMULLERI, TIPA, KAPAK,
KAPSUL

6.702

8.768

20.701

8471 OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI, UNITELERI

8.740 Ara.22

3808 HASARAT OLDURUCU, DEZENFEKTE EDICI, ZARARLILARI YOK
EDICI
8430 TOPRAK, MADEN, CEVHERI TASIMA, AYIRMA, SECME VB. IS
MAKINELERI
5208 PAMUK MEN (AGIRLIKCA %85 VE FAZLA PAMUK M.KARE 200GR)
3002 INSAN VE HAYVAN KANI, SERUM, ASI, TOKSIN VB. URUNLER
8541 DIOTLAR, TRANSISTORLER VB. YARI ILETKENLER, PIEZO ELEKTRIK
KRISTALLER

17.423

17.271

10.456

14.745

6.816

9.076

10.236

8.695

16.707

8.646

15.408

27.774

8.450

2.002

3.909

7.045

Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Senegal, Fransa, Benin, Çin, ABD, Fildişi Sahili, Güney Afrika, Japonya ve Almanya Mali’nin ithalat
gerçekleştirdiği en önemli ülkelerdir. Ülkemiz Mali’nin ithalat gerçekleştirdiği ülkeler arasında 28. sırada
yer almakta ve %0,5’lik bir paya sahip bulunmaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
ÜLKELER

2007

2008

2010

TOPLAM

2.184.847

3.338.925

4.703.503

SENEGAL

432.169

575.684

638.793

FRANSA

325.901

464.814

630.296

BENİN

97.539

74.612

467.684

ÇİN

129.992

342.091

467.375

ABD

81.622

221.363

421.279

277.047

346.923

371.011

GÜNEY AFRİKA

79.488

151.188

297.998

JAPONYA

41.100

91.922

121.584

ALMANYA

52.273

81.311

111.087

HOLLANDA

15.792

23.192

110.820

TOGO

87.335

45.111

105.384

FİLDİŞİ SAHİLLERİ

Mali Ülke Raporu

9 / 19


GANA

65.296

55.662

74.203

UKRAYNA

12.096

37.402

72.841

BELÇİKA

67.157

86.405

69.856

HİNDİSTAN

78.341

66.080

67.732

BREZİLYA

36.381

58.836

66.969

AVUSTRALYA

23.138

17.328

51.354

4.797

75.667

49.686

İTALYA

21.424

36.879

49.184

İNGİLTERE

13.088

31.392

45.126

BAE

14.611

40.041

43.637

6.173

36.535

32.203

FAS

10.796

20.054

28.129

KANADA

11.404

19.764

24.351

TÜRKİYE

5.014

12.453

21.775

İRLANDA

12.189

14.895

19.490

4.300

11.315

18.742

11.181

39.495

16.060

703

2.246

14.624

RUSYA FEDERASYONU

İSPANYA

İSVEÇ
TAYLAND
PORTEKİZ

Mali’nin ihracatında en önemli ülke Güney Afrika Cumhuriyeti’dir. Bu ülkenin 2010 yılında Mali’nin
ihracatındaki payı %57’dir. Mali altın ihracatının önemli bir kısmını Güney Afrika’ya yapmaktadır. Güney
Afrika’dan sonra ihracatta önemli diğer ülkeler sırasıyla İsviçre, İtalya, Senegal ve ABD’dir. Ülkemiz
Mali’nin toplam ihracatında %1’in altında bir paya sahip olup 37. sırada yer almaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
ÜLKELER

2007

2008

2010

1.440.625

1.918.264

1.996.261

965.983

1.390.108

1.139.153

65.556

49.033

241.579

6.922

5.110

120.034

61.112

131.092

87.826

4.507

16.032

63.112

BURKİNA FASO

10.918

18.463

43.139

ÇİN

32.054

35.449

40.814

FİLDİŞİ SAHİLLERİ

35.978

49.140

39.880

5.087

2.546

24.146

FRANSA

12.561

24.225

22.719

PAKİSTAN

30.137

16.453

20.479

3

252

19.227

BANGLADEŞ

11.830

5.240

16.092

İNGİLTERE

26.477

1.271

15.597

ENDONEZYA

25.747

11.848

12.025

TAYLAND

26.957

27.192

9.304

VİETNAM

23.542

21.685

8.686

TOPLAM
GÜNEY AFRİKA
İSVİÇRE
İTALYA
SENEGAL
ABD

MALEZYA

BAE

MORİTANYA

1.506

3.074

8.202

BELÇİKA

30.443

6.363

7.039

GİNE

11.324

11.787

5.640

5.349

1.898

5.620

TAYVAN

-, 2013

10 / 19


BENİN

1.460

14.619

5.412

ALMANYA

2.929

7.774

3.917

NİJER

1.687

5.015

3.503

CEZAYİR

1.959

2.398

3.113

İRLANDA

1.106

672

2.330

TOGO

1.810

18.407

2.024


Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
Mali’de ihracat tarifeleri 1990 yılından itibaren elimine edilmeye başlanmıştır. Halen yalnızca pamuk ve
altın ihracatından %3 oranında bir kesinti söz konusu olup, diğer ürünlerin ihracatından vergi
alınmamaktadır. İthalattan alınan gümrük vergileri de 1994 devalüasyonundan sonra önemli ölçüde
azaltılmış, bir çok üründe ise tamamen kaldırılmıştır. Halen Mali’de ithal edilen ürünlerin ülke içerisinde
üretilip üretilmediğine bağlı olarak bir vergi uygulaması söz konusu olup, ülkede üretilen ürünler için
koruyucu mahiyette nispeten daha yüksek gümrük vergileri alınmakta, ülkede üretilmeyen ürünler
içinse daha düşük veya sıfır gümrük uygulanmaktadır. Mali’de uygulanan gümrük sistemi Batı Afrika
Ülkeleri Parasal ve Ekonomik Birliği (WAEMU) ortak gümrük tarifesine uygun olup, ortak gümrük
tarifesi 2000 yılının Ocak ayından itibaren yürürlüğe girmiştir. 2003 yılından itibaren de Mali Dünya
Ticaret Örgütü anlaşmasına uygun olarak gümrük değerleme kararnamesini imzalamıştır.
Mali’ye narkotik ürünlerin ithali yasaktır. Tıbbi ilaçlar, veterinerlik ürünleri, silah ve askeri mühimmat,
otomobil üstü büyük tonajlı araçlar, tütün mamülleri ve 50 mm’den daha küçük çaplı balık oltalarının
ithalinde ilgili bakanlıktan ön izin alınması gerekmektedir.
Mali ile ticarette veya bu ülkede yapılacak yatırımlarda yabancı firmalara yasal olarak özel bir uygulama
söz konusu değildir. Yerel firmalar yabancılara göre herhangi bir ayrıcalığa da sahip değillerdir. Ülkede
iş yapma prosedürleri oldukça basitleştirilmiş olup, yabancı firmaların sermayeyi veya karlarını yurt
dışına çıkarmalarında herhangi bir kısıtlama söz konusu değildir.
Ticari gösteriler için ve inşaat projeleri ile diğer bazı geçici işlerde kullanılmak üzere ithal edilen mal ve
ekipmanlara geçici ithal izni verilmektedir.

Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Ülkemizle Mali arasındaki dış ticaret oldukça düşük düzeylerde gerçekleşmektedir. Mali ile dış
ticaretimiz ülkemiz lehine fazlalık vermekte olup, dış ticaret hacmimiz 2011 yılında 20,9 milyon dolara
ulaşarak rekor düzeyde gerçekleşmiştir. 2011 yılında 18 milyon dolarlık ihracatımıza karşılık, 2,8
milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilmiş ve ikili ticaretimiz ülkemiz lehine 15,2 milyon dolar fazlalık
vermiştir.
Türkiye-Mali Dış Ticaret Değerleri ( Dolar)
YILLAR

İHRACAT

İTHALAT

DENGE

HACİM

1995

4.372.750

891.838

3.480.912

5.264.588

2000

2.200.274

1.953.248

247.026

4.153.522

2005

10.000.044

2.887.267

7.112.777

12.887.311

2006

7.667.035

1.331.764

6.335.271

8.998.799

2007

12.139.902

2.173.656

9.966.246

14.313.558

2008

8.948.357

802.571

8.145.786

9.750.928

2009

8.869.744

898.483

9.768.227

7.971.261

2010

9.925.390

1.397.249

8.528.141

11.322.639

2011

18.084.421

2.840.918

15.243.503

20.925.339

2012

19.283.211

2.095.311

17.187.900

21.378.522

Kaynak:TUİK

Türkiye'nin Mali'den İthal Ettiği Başlıca Ürünler
GTİP
Mali Ülke Raporu

ÜRÜN ADI

2009

2010

2011
11 / 19


1207 DİĞER YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVELER

569.611,00

172.618,00

1.329.514,00

5201 PAMUK (KARDE EDİLMEMİŞ VEYA PENYELENMEMİŞ)

289.796,00

1.135.211,00

1.228.453,00

-

-

167.980,00

-

-

72.096,00

-

21.566,00

20.902,00

209

-

8.615,00

-

-

7.385,00

-

-

1.148,00

8708 KARAYOLU TAŞITLARI İÇİN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARLAR

-

-

895

8541 DİYODLAR, TRANSİSTÖRLER VB YARI İLETKEN TERTİBAT;
IŞIK YAYAN DİYODLAR; MONTE EDİLMİŞ PİEZO ELEKTRİK

-

161

644

9403 DİĞER MOBİLYALAR VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

-

-

585

3926 PLASTİKTEN DİĞER EŞYA

-

-

494

TELEFON CİHAZLARI, SES, GÖRÜNTÜ VEYA DİĞER
8517 BİLGİLERİ ALMAYA VEYA VERMEYE MAHSUS DİĞER
CİHAZLAR

-

-

444

9113 SAAT KAYIŞLARI VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

-

-

436

-

-

398

241

498

364

-

-

332

-

-

233

472

-

-

-

2.083,00

-

-

537

-

-

6.092,00

-

-

3.145,00

-

124

-

-

153

-

-

-

465

-

35.749,00

54.873,00

-

2.128,00

-

-

4106
4105
8443

9026

8414
8203

8515
8512
8501
2402
4113
6106
6204
8471

8473
8532
8536

8537

DİĞER HAYVANLARIN DABAKLANMIŞ VEYA CRUST (ARA
KURUTMALI) POST VE DERİLERİ
KOYUN VE KUZULARIN DABAKLANMIŞ VEYA CRUST (ARA
KURUTMALI) DERİLERİ
BASKI YAPMAYA MAHSUS MAKİNALAR; KOPYALAMA VE
FAKS MAKİNALARI; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE
AKSESUARLARI
SIVI VE GAZLARIN AKIŞ, SEVİYE, BASINÇ VE DİĞER
ÖZELLİKLERİNİ ÖLÇMEYE VEYA MUAYENESİNE MAHSUS
ALET VE EKİPMANLAR
HAVA VEYA VAKUM POMPALARI, HAVA VEYA DİĞER GAZ
KOMPRESÖRLERİ, FANLAR, ASPİRATÖRÜ OLAN
HAVALANDIRMAYA
EĞE, TÖRPÜ, PENS, KERPETEN, CIMBIZ, TENEKECİ MAKASI,
BORU KESİCİ, CIVATA KESİCİLER ZIMBA VB.

ELEKTRİK, LAZER, IŞIK,IŞIN, ULTRASONİK VB YOLLARLA
LEHİM-KAYNAK MAKİNA VE CİHAZLARI; METAL PÜSKÜRTME
MOTORIU TAŞITIAR, BİSİKLET, MOTOSİKLETIERDE İÇİN
AYDINIATMA VEYA İŞARET CİHAZIARI, CAM SİLİCİLER VB
ELEKTRİK MOTORLARI VE JENERATÖRLER [ELEKTRİK
ENERJİSİ ÜRETİM (ELEKTROJEN) GRUPLARI HARİÇ]
TÜTÜN/TÜTÜN YERİNE GEÇEN MADDELERDEN PUROLAR,
SİGARİLLOLAR VE SİGARALAR
DİĞER HAYVANLARIN DABAKLAMA VEYA ARA KURUTMADAN
SONRA İLERİ DERECEDE HAZIRLANMIŞ DERİ VE KÖSELELERİ
KADINLAR VE KIZ ÇOCUKLAR İÇİN BLUZLAR, GÖMLEKLER,
GÖMLEK -BLUZLAR (ÖRME)
KADINLAR VE KIZ ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM,
CEKET, BLAZER, ELBİSE, ETEK, PANTOLON ETEK, VB.(YÜZM
OTOMATİK BİLGİ İŞLEM MAK. BUNLARA AİT BİRİMLER;
MANYETİK VEYA OPTİK OKUYUCULAR, VERİLERİ KODA
DÖNÜŞT
84.69 İLA 84.72 POZİSYONLARINDAKİ MAKİNA VE
CİHAZLARDA KULLANILMAYA ELVERİŞLİ
AKSAM-PARÇA-AKSESUARLA
SABİT, DEĞİŞKEN VEYA AYARLANABİLİR (ÖN AYAR
YAPILABİLİR) ELEKTRİK KONDANSATÖRLERİ
GERİLİMİ 1000 VOLTU GEÇMEYEN ELEKTRİK DEVRESİ
TEÇHİZATI (ANAHTARLAR, RÖLELER, SİGORTALAR, FİŞLER,
KU
ELEKTRİK KONTROL, DAĞITIM TABLOLARI, PANOLAR,
KONSOLLAR, KABİNLER, DİĞER MESNETLER VE SAYISAL
KONTRO

8542 ELEKTRONİK ENTEGRE DEVRELER
9030 OSİLOSKOP, SPEKTRUM ANALİZÖRLERİ VB CİHAZLAR;
ALFA, BETA, GAMA, X-IŞINI, KOZMİK VE DİĞER IŞINLARI ÖL
TOPLAM

898.483,00 1.397.249,00 2.840.918,00

Kaynak:TUİK

İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
-, 2013

12 / 19


Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Mali’de diğer bir çok Afrika ülkesinde olduğu gibi dolandırıcılık ve yankesicilik olaylarıyla
karşılaşılabilmektedir. Ülkenin özellikle kuzey kesimlerinde ve Moritanya, Cezayir ve Nijer sınırlarına
yakın yerlerinde daha dikkatli olmak gerekmektedir. Başkent Bamako ve yakın yerler oldukça güvenlikli
ve suç işleme oranı da oldukça düşüktür. Başkentten uzak yerlerde yabancılardan cüzdan ve çanta
çalma olaylarıyla sık sık karşılaşılabilmektedir. Maliye seyehat edecek olanların trafik kazalarına, tıbbi
ve sağlıkla ilgili risklere karşı dikkatli olmaları ve başta sıtma ve sarı humma olmak üzere bulaşıcı
hastalıklara karşı ilgili aşıları olmaları gerekmektedir. Ayrıca Mali’de açık suların da gerekmedikçe
kullanılmaması önerilmektedir.
Pasaport ve Vize İşlemleri
VİZE
Mali’ye seyahatte diplomatik, hizmet, hususi ve umuma mahsus pasaport hamili Türk vatandaşları
vizeye tabidir. Mali’nin ülkemize akredite Kahire Büyükelçiliği ile Ankara ve İstanbul’da Fahri
Konsoloslukları’na vize başvurusu yapılabilmektedir.
Ankara Fahri Konsolosluğu
Fahri Konsolos:Hüseyin BAŞARAN
Adres:Bestekar Sok. No:28/14 06680, Kavaklıdere/Ankara
Telefon: (0312) 418 03 74
Fax:(0312)4177647
İstanbul Fahri Konsolosluğu
Fahri Konsolos:Faruk CENGİÇ
Adres:Gazeteciler Sitesi Hikaye Sokak No:3-B 80300 Esentepe/İSTANBUL
Tel:(0212)2167131
Fax:(0212)2167117
E-Mail:fcengic@kreatiftr.com

Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
Mali’de hafta içi Pazartesi-Cuma günlerinde sabahları 07:30-12:30, öğleden sonra ise 14:30-17-30
saatleri arasında çalışılmakta olup, Cumartesi ve Pazar günleri ise resmi tatil günleridir.
Tatiller:
1 Ocak Yılbaşı tatili
20 Ocak Silahlı Kuvvetler tatili
26 Mart Demokrasi günü
25 Nisan paskalya tatili
1 Mayıs işçi bayramı
25 Mayıs Afrika günü
22 Eylül Bağımsızlık günü
25 Aralık Christmas
Değişik tarihlere gelen bayram ve kandillerde de ülkede tatil uygulanmaktadır.

Kullanılan Lisan
Ülkede yerel dillerin dışında en geçerli dil Fransızcadır. İngilizce ise fazla konuşulmamaktadır.
Ulaşım
Başkent Bamako’da taksi ile ulaşım yaygın olarak kullanılmaktadır. Fakat ticari taksiler oldukça eski ve
bakımsızdır. Taksiler kazalara karşı da güvenliksizdirler. Diğer bazı büyük şehirlerde de ticari taksiler
kullanılmakta ancak yetersiz kalmaktadır. Oldukça ilkel koşullarda yapılan toplu taşıma ise yabancılara
pek önerilmemektedir. Şehirler arasında otobüs seferleri bulunmakta fakat düşük kalitede hizmet
vermektedirler. Ülkeye gelen yabancılar çoğunlukla araba kiralama yoluna gitmektedirler. Başkent
Bamako ile Senegal arasında demiryolu taşımacılığı faal ise de çok ilkel ve zaman alıcıdır.
Haberleşme
Başkent Bamako ve diğer büyük şehirlerde uluslararası telefon ve faks hizmetleri ile internet hizmetleri
bulunmaktadır. Başkent Bamako’da 13 adet internet hizmeti sağlayıcısı bulunmaktadır. Fakat internet
hızı nispeten düşüktür. Uluslararası hizmet veren başta DHL olmak üzere bazı kargo şirketleri faaliyet
göstermektedir.

Genel Değerlendirme ve Öngörüler

Mali Ülke Raporu

13 / 19


Mali, son yıllarda gelişme yolunda çaba göstermekle birlikte, halen dünyanın en fakir ülkeleri arasında
yer almakta ve kaynaklarının da oldukça sınırlı olması nedeniyle dünyadan önemli miktarlarda dış
yardım alan bir ülke görünümündedir.
Ekonomide tarımın en önemli sektör olduğu Mali’de tarım sektörüyle birlikte sanayi sektörü de gelişme
göstermemiştir. Tarım sınırlı alanlarda, küçük aile işletmelerinde, oldukça ilkel koşullarda yapılmakta,
sanayi sektörü ise oldukça sınırlı sektörlerde ve modern teknolojilerden uzak bir şekilde faaliyet
göstermektedir. Ülke tarımında ticari olarak üretilen ürün sayısı da oldukça sınırlıdır. Ülkede ekonomiye
yön veren en önemli iki sektör altın madenciliği ve pamuk üretimidir. Ekonominin büyük ölçüde bu iki
ürüne bağlı olması nedeniyle bu ürünlerin dünya fiyatlarındaki değişim ülke ekonomisini de büyük
ölçüde etkilemektedir.
Mali pazarında batılı ülkelerle birlikte Çin’in hakimiyeti gittikçe artış göstermektedir. Batılı ülkelerden
başta Fransa olmak üzere ABD ve Almanya’nın Mali pazarındaki faaliyetleri gittikçe artış göstermekte,
Çin’in ise tüm Afrika ülkelerinde olduğu gibi Mali pazarında da geleceğe dönük hedefleri doğrultusunda
ağırlığı gittikçe hissedilmektedir. Batılı ülkeler ve Çin ülkenin özellikle gıda işleme, tekstil ve madencilik
sektörlerine girmeye çalışmaktadırlar.
Mali pazarına ülkemiz firmalarının gerekli ilgiyi gösterdikleri söylenemez. Ülkenin deniz yolu ile
ulaşımının olmaması ve oldukça sınırlı kaynaklara sahip olması nedeniyle Mali pazarı, ülkemiz
firmalarınca geri planda tutulmuştur. Özellikle uluslararası kuruluşlarca da ifade edildiği gibi, gittikçe
azalmakla birlikte halen Mali’nin iş yapmanın oldukça problemli olduğu ülkeler arasında
değerlendirilmesi bu pazara ülkemiz firmalarının yönelimlerini engellemiştir.
Ancak son yıllarda gelişme yolunda gösterilen çabalar ve özellikle İMF ile ilişkilerin sonucunda ülkenin
dışa açılma çabalarındaki hızlanma ve özellikle yabancı yatırımların ülkeye çekilmesi yönündeki
gayretler ile bürokratik engellerdeki azalmalar Mali pazarına diğer ülkelerin ilgisini artırmıştır.
Mali pazarında ülkemiz için özellikle KOBİ’lerimiz için fırsatların olduğu düşünülmektedir. Ülkemiz
firmalarının Mali’de özellikle küçük ve orta ölçekli sanayi tesislerinin kurulması imkanlarını
araştırmalarının yararlı olacağı düşünülmektedir.
Ülkede perakende sektörde süpermarketlerin henüz yerleşmediği dikkate alınırsa bu sektörde de
ülkemiz firmalarının çaba göstermelerinin faydalı olacağına inanılmaktadır.
Mali’de başta altın olmak üzere madencilikte de belirli bir potansiyelin var olduğu bilinmektedir. Bu
yüzden firmalarımızın batılı ülkelerin en fazla faaliyette bulunduğu sektör olan madencilik sektöründe
de yatırım imkanları üzerinde durmalarında yarar görülmektedir.
Mali’de son derece yetersiz ve teknoloji düzeyi oldukça geri olan bir alt yapı mevcuttur. Yetersiz altyapı
Mali’nin gelişmesinde en büyük engellerden birisi olarak görülmektedir. Bu yüzden hükümetler
altyapının geliştirilmesi üzerinde özellikle durmaktadırlar. Bu çerçevede ülkemiz inşaat firmalarının
Mali’de altyapı yatırımlarıyla da ilgilenmelerinde fayda görülmektedir.
Mali iç Batı Afrika’da yer almakta ve deniz ile bağlantısı bulunmamaktadır. Mali’ye deniz yolu ile gelen
mallar çoğunlukla Senegal, Gine ve Gana limanları vasıtasıyla gelmektedir. Bu ülke limanlarına gelen
ürünlerin Mali’ye sevkiyatında firmaların gereksiz zaman alıcı ve bir çok durumda gereksiz masraflarla
karşılaştıkları bilinmektedir. Bu durum da diğer ülke firmalarını olduğu gibi ülkemiz firmalarını da zor
durumda bırakmakta ve bu durum Mali pazarına girişte engelleyici rol oynamaktadır.
Firmalarımızın Mali pazarında karşılaştıkları diğer sorunlar büyük ölçüde bankacılık ve ödeme ile ilgili
problemlerden kaynaklanmaktadır. Firmalarımız ülkede döviz sıkıntısı nedeniyle akreditiflerin geç
açılabildiğini ve aynı zamanda bankalar arasında para transferinde güçlükler yaşandığını
belirtmektedirler. Etiyopya’da bankacılık sisteminin yeterince gelişmemiş olması para transferlerinde
aksamaları da beraberinde getirmektedir.
Ülkemizin Mali pazarında tarım ve gıda ürünlerinden makarna, bisküvi, maya ve un gibi un ve unlu
mamüllerde, çay, hazır çorba ve baharat gibi ürünlerde, sanayi ürünlerinde ise çimento, pamuklu
dokuma, ilaç, motosiklet, binek otomobilleri, kamyon, traktör, iş ve maden makineleri, pompalar,
otomotiv yedek parça, elektrojen grupları ve rotatif elektrik konvertisörleri, otomobil lastikleri, telefon,
sabun ve tel ve kablo gibi ürünlerde ihraç potansiyelinin olduğu düşünülmektedir.

Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Mali tarım ve gıda ürünleri pazarında başlıca Çay, Hazır Çorbalar,Buğday unu, baharatlar ve makarna
gibi ürünlerde pazar potansiyelimizin yüksek olduğu gözlenmektedir.

-, 2013

14 / 19


Sektör

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Türkiye'nin Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
Potansiyel İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında
İhracatındaki
İthalatındaki
GTİP
İhracatı
İhracatı
Ürün
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011 (%)
2010-2011
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)

Hububat 1001 Buğday

Çay

902 Çay

32

28

Un ve
Unlu
1902 Makarna
mamüller

Un ve
Buğday
Unlu
1001
unu
mamüller

9

4

-

-

0,121

-

3

10

285

892

0,07

0,4

0,12

0,08

-

-

188

2010=0 2011=94
bin dolar

48

10

-9

-56

-

-

0,103

0,094

-

-

Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%)

Ülkenin
Türkiye'ye
ve Rakip
Ülkelere
Uyguladığı
Gümrük
Oranları

Fransa%82,4Brezil.%8,3 Arjan.%5,7 ABD
%2,9 Senegal%0,7

Ecowas'a
üye
ülkelere
%0, Diğer
ülkeler
%5

Çin %92,1
Fransa %5,7
%0,4 Gambia%0,2

Ecowas'a
üye
ülkelere
%0, Diğer
ülkeler
%10

Sri Lanka %1,9

Fildişi

Ecowas'a
üye
ülkelere
0,941 Fildişi%60,3Gana%10,6 Tunus%8,8 Fransa%7,2 İtalya%5,9
%0, Diğer
ülkeler
%20

Senegal%49,1
Fildişi%46,2
Tunus%1,2
Fransa%1,1

Türkiye%2,2

Ecowas'a
üye
ülkelere
%0, Diğer
ülkeler
%20

Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 9 aylıktır.

Mali Ülke Raporu

15 / 19
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
Mali sanayi ürünleri pazarında başlıca Çimento, Pamuklu dokuma, İlaç, Motosikletler,Kamyon,Binek
Otomobiller,Traktör,İş Makinaları, Pompalar, Demir Çelik Filmaşin,Demir Çelikten İnşaat ve
Aksamı, Oto Lastikleri, Telefon Cihazları ve İş Makinaları Akam ve parçaları gibi ürünlerde pazar
potansiyelimizin yüksek olduğu düşünülmektedir.

-, 2013

16 / 19


Sektör

Potansiyel
Ürün

GTİP

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
Ülke İthalatında İlk 5 Ülke ve Pazar Payları (%)
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)

Ülkenin Türkiye'ye ve
Rakip Ülkelere
Uyguladığı Gümrük
Oranları

Ecowas'a üye ülkelere
%6,9-14, Diğer ülkeler
%19,7

Tekstil ve
Pamuklu
5208
Hazır Giyim
dokuma

129

0,001

286

0,94

-

11

0,001

-

Çek C.%34,8 Avusturya %28,6
Alm.%27,1 Çin%4,1
Hind.%2,5

Eczacılık
Ürünleri

3004 İlaç

138

-

500

0,04

-

-1

-

-

Fransa %71,5 Hindist. %9,1
%7,6 İsviçre%4,2 Alman.%1,2

Taşıt
Araçları

8711 Motosikletler

54

-

15

0,29

-

4%

-

-

Çin
%2,7 Diğer ülkeler
%97,4 Hindis.%1,5 Endon.%0,4 Fransa%0,3
%14,8

Taşıt
Araçları

8704 Kamyon

47

-

3963

0,04

-

71

-

-

Hollan.%16,3 Çin%15,2
Fransa%15,2 Alman.%11,9

Otomotiv
Binek
Ana ve Yan 8703
Otomobiller
Sanayi

20

0,069

6486

0,01

-

12

0,069

Taşıt
Araçları

8701 Traktör

33

-

369

0,07

-

96

-

-

Alman %49,4 Belçika %18,9 Fransa%8,8
Hind.%6,4 Hollan.%5,4

Tüm Ülkeler %5

İş
makinaları

8429 İş Makinaları

26

0,055

102

0,05

-

44

-

-

Çin %25,3 Belçika%19,3 Fransa
%12,1 Tanzanya%8 Almanya%7

Tüm Ülkeler %5

İnşaat
8413 Pompalar
Malzemeleri

15

0,002

365

0,02

-97,5

27

0,047

0,034

Fransa%25,8 G.Afrika%23,2 Alman.%11,5
Avusturya%9,7 Çin%7,8

%6,8, Diğer ülkeler %7

Demir
Çelik
Ürünleri

7213

Demir Çelik
Filmaşin

37

0,764

849

0,24

2010=0
2011=764
bin$

66

0,764

Demir
Çelik
Ürünleri

7308

Demir
Çelikten
İnşaat ve
Aksamı

35

0,857

1102

0,09

6,7

36

0,853

0,037

Otomotiv
Oto
Ana ve Yan 4011
Lastikleri
Sanayi

27

0,239

1374

0,03 7,5 kat artış

90

-

Elektrik
Elektronik

8517

Telefon
Cihazları

67

0,003

109

0,02

2010=0
2011=
3bin$

-6

İnşaat
makineleri

8431

İş
Makinaları
Akam ve
parçaları

78

0,033

697

0,12 6,5 kat artış

59

Çin

İtalya%10,9

Belçika %27,5
0,018 Almany.%18,2 Senegal%12,5 Fransa%12,3
Hindis.%6,3

Senegal%49,8
- Ukrayna%35,7 Portekiz%10,2
Türkiye%2

Brezil.%2,1

Tüm Ülkeler %0

Tüm Ülkeler %10
Tüm Ülkeler %20

Tüm Ülkeler%5

Fransa%23,7 Hind.%21,7 Çin%18,2
İtalya%7,8 G.Afrika%7,4

Ecowas üye ülkeler
%2,6 Diğerleri%8,4

-

Çin%27,5 Japonya%15,2
Hollanda%11,6 Fransa%10,7 Hind.%10,2

Ecovas%9,6 Diğer%10,7

0,001

-

HongKon%36,3 Çin%28,1 Fransa %25,6
ABD%4,3 İsveç%2,8

Tüm Ülkeler%9,2

0,012

Fransa%35,1
- Belçika%23,2 G.Afrika%15,7
Hollanda%5
Kanada%4,2

Tüm Ülkeler%5

Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 9 aylıktır.

Mali Ülke Raporu

17 / 19
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

Mali - Düzenlenen Önemli Fuarlar

Mali Ülke Raporu

19 / 19


Mali ulke raporu_2013

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Mali ulke raporu_2013

Similar to Mali ulke raporu_2013 (18)

More from UlkeRaporlari2013

More from UlkeRaporlari2013 (17)

Mali ulke raporu_2013