2. EL SALVADOR
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Sosyal Göstergeler
Devletin Adı
El Salvador Cumhuriyeti
Başkenti*
San Salvador (1.567.000)
Başlıca Şehirler*
Santa Ana (524.000), Sonsonate (438.000), San Miguel (434.000)
Yönetim Biçimi
Cumhuriyet
Resmi Dili**
İspanyolca
Nüfus
6,2 milyon
Yüzölçümü**
21.041 km 2
Dini**
Katolik (%57), Protestan(%21), Diğer (%22)
Para Birimi
Amerikan Doları (USD), El Salvador Kolonu (SVC)
Kaynak: EIU Country Forecast Report, Ağustos 2012, *Dirección General de Estadistica y Censos (2007 nüfus sayımı verileri), **CIA
Factbook, Eylül 2012
Temel Ekonomik Göstergeler
2009a
2010a
2011a
2012b
2013b
20.66
21.09
22.50
23.60
25.17
-3.1
1.4
1.5
2.2
2.7
3,350
3,410
3,610
3,770
4,000
1.1
1.2
5.1
2.4
3.7
Mal İhracatı (milyon $) fob
3,930
4,577
5,402
5,804
6,455
Mal İthalatı (milyon $) fob
7,038
8,189
9,801
10,440
11,360
GSYİH (milyar $)
Reel GSYİH Büyüme (%)
Kişi başına GSYİH ($)
Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %)
Cari İşlemler Dengesi (milyon $)
-3,108
-3,612
-4,399
-4,637
-4,905
Dış borç (brüt - milyar $)*
10.1
11.1
12.2
12.8
13.8
Döviz kuru (ortalama, ABD$:€)
1.39
1.33
1.39
1.28
1.26
a: Gerçekleşen, b: Projeksiyon
Kaynak: EIU Country Forecast Report Ağustos 2012
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
BCIE, CACM, CD, CELAC, FAO, G-11, G-77, IADB, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICRM, IDA, IFAD, IFC,
IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, LAES, LAIA (gözlemci), MIGA,
MINURSO, NAM (gözlemci), OAS, OPANAL, OPCW, PCA, SICA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNIFIL,
Union Latina, UNMIL, UNMISS, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO
Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Orta Amerika’nın en küçük ülkesi olan El Salvador kuzey ve doğusunda Honduras, batısında ise
Guatemala ile komşudur. Pasifik okyanusunda 307 km sahil şeridi bulunan ülke bulunduğu bölgede
Karayip Denizi’ne kıyısı olmayan tek ülkedir. Canlı sismik aktivite sebebiyle yanardağlar diyarı olarak
bilinen ülke dar sahil şeridi ve ortasında yüksek düzlükleri ile dağlık bir araziye sahiptir. Ülkenin
batısında bulunan Santa Ana ve doğusunda bulunan San Miguel yanardağları aktiftir. Ülke yağışlı ve
kuru mevsimleri olan tropikal bir iklime sahiptir. Yıl boyunca genellikle 15-30 derece aralığında
seyreden sıcaklık değerleri mevsimsel olarak çok fark etmemekle birlikte daha çok yüksekliğe bağlı
olarak değişir. Pasifik kıyıları genellikle sıcaktır. Orta plato ve dağlık bölgelerde ılıman bir iklim
hakimdir. Mayıs Ekim arası yağışlı dönemdir. Kasım Nisan arasında yaz mevsimi hakimdir. Bu dönemde
-, 2013
2 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
3. çok yüksek bölgeler dışında kalan yerlerde sıcak ve kuru bir hava hüküm sürer.
Siyasi ve İdari Yapı
El Salvador 84 üyeli tek meclisli bir parlamento ve bir başkan tarafından idare edilen demokratik bir
cumhuriyettir. Başkan 5 yılda bir genel seçimle mutlak çoğunluk ilkesine göre seçilir. İlk seferde oyların
en az %50’sini alan bir aday olmazsa ikinci bir oylama yapılır. Parlamento üyeleri üye oldukları siyasi
partilerin ülkeyi teşkil eden 14 vilayetten aldıkları oy sayısına göre belirlenir ve 3 yıl görevde kalır. Son
parlamento seçimleri Mart 2012’de, başkanlık seçimi ise Mart 2009’da yapılmıştır.
El Salvador uzun yıllar askeri yönetimle idare edilmiştir. 1980’de patlak veren iç savaş sonrası Birleşmiş
Milletler’in desteğiyle 1992’de imzalanan bir barış anlaşması ile demokratik yönetime geçmiş ve 1994’te
ilk çok partili seçimini gerçekleştirmiştir. Ülkede iki siyasi partinin öne çıktığı görülmektedir: 1989 2009 yılları arasında başkanlık makamını elinde tutmuş sağ görüşlü Alianza Republicana Nacionalista
(Arena) partisi ve 2009’da ilk defa başkanlık seçimlerini kazanan sol görüşlü Frente Farabundo Marti
para la Liberacion Nacional (FMLN) partisi. FMLN partisinin aday göstermesiyle başkan seçilen Mauricio
Funes’un görev süresi 2014’te dolmaktadır. Funes, liberal politikalara ılımlı, merkeze yakın bir duruş
sergilemektedir.
El Salvador’da yargının bağımsızlığı ilkesi benimsenmektedir. Bağımsız bir yüksek mahkeme mevcuttur.
Ülkenin idari yapısına ilişkin sorunların başında iltimas ve yolsuzluk gelmektedir. Funes yönetimi bu
sorunları aşacak çözümler üretmeye gayret etmektedir.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
2011 yılında 6,2 milyon olan El Salvador’un nüfusunun düşük bir hızla artarak 2016 yılında 6,4 milyon
olacağı tahmin edilmektedir. El Salvador, genç nüfusun ağırlıklı olduğu demografik bir profile sahiptir.
% 36'sı 14 yaşın altında olan nüfusun sadece %5’i 65 yaşın üzerindedir. Son yıllarda ABD’de iş
fırsatlarında azalma, Meksika’da uygulanan sıkı göçmen kontrolleri ve yaşanan şiddet olayları gibi
faktörler sebebiyle ülkeden göçün cazibesini kaybetmesi sebebiyle nüfus artışının hızlanması
beklenmektedir. Genç nüfus sebebiyle büyümesi beklenen iş gücünün ekonomik büyümeyi
hızlandıracağı öngörülmektedir.
Doğal Kaynaklar ve Çevre
El Salvador’un kıyı düzlükleri ve yüksek volkanik arazilerden müteşekkil coğrafyası üzerinde bir çok
alan zirai faaliyetler için uygundur. Ülkede en iyi tarım arazileri şeker ve kahve üretimi için kullanılır. El
Salvador Latin Amerika’daki en yüksek yağış oranına sahip ülkelerden biridir. Bununla birlikte
ormanların tahrip edilmesi ve erozyon gibi çevre sorunları ciddi düzeylerdedir. Erozyon sebebiyle
biriken maddelerin barajları doldurması ülkenin hidroelektrik santrallerinin üretim kapasitesini de
olumsuz etkilemektedir. Tatlı su kaynakları çok olmakla birlikte ırmakların çoğunda sinai ve organik
atıklar sebebiyle kirlilik düzeyi çok yüksektir. Bu durum kaynakların bir çoğunun içme suyu tedariğinde
kullanılmasına engel olmaktadır.
Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Orta Amerika’nın coğrafi olarak en küçük ülkesi olan El Salvador bölgedeki en büyük üçüncü ekonomi
konumundadır. 2009’da yaşanan küresel daralma sebebiyle reel GSYİH’sı %3,1’lik bir küçülme
kaydetse de 2010 itibarı ile gerek gelişen ihracat gerekse yurtdışından para transferleri sayesinde
ekonomi yavaş bir iyileşme sürecine girmiştir. Yatırım ortamına ilişkin sorunlar, mali kontrol
zorunlulukları, özel tüketim harcamalarının düşük düzeyde olması, büyüyen dış ticaret açığı gibi
meseleler ekonomik büyümeyi yavaşlatan faktörler olarak sıralanmaktadır.
Son 30 yıl içinde El Salvador ekonomisi kahve üretimi ağırlıklı bir tarım ekonomisinden ticaret ve
finansal hizmetlere odaklı bir hizmet ekonomisine dönüşmüştür. 1985’de tarım GSYİH’nın %27’sini,
hizmetler ise %50’sini teşkil ediyorken, 2011’de tarımın GSYİH içindeki payı %10,5 iken hizmetler
%59’un üzerinde bir paya sahip olmuştur. 2003’ten bu yana sanayinin GSYİH içindeki payı %30
civarında seyretmektedir.
El Salvador’un en önemli döviz -ve özel tüketimin harcamalarının- kaynağı yurt dışında çalışanların
ülkeye aktardığı yabancı para olmaya devam etmektedir. Hane halklarının yaklaşık üçte biri tarafından
alınan yurtdışı para transferleri 2011 GSYİH’sının 17%’sini teşkil etmektedir.
Kamu harcamaları özel tüketim harcamaları ile kıyaslandığında oldukça düşük düzeydedir. Yatırım
harcamaları da düşük tasarruf oranları, yüksek suç oranı, kredi imkanlarının yetersizliği gibi sebeplerle
kısıtlanmaktadır. 2003’ten bu yana ithalatın hızla yükselmesi ve ihracatın buna paralel bir artış
gösterememesi sebebiyle net ihracatın ülke ekonomisine etkisi de olumsuz olmaya devam etmektedir.
IMF verilerine göre El Salvador’un kamu dış borcu Aralık 2011’de 12,95 milyar dolar ile GSYİH’sının
%57.3’ü seviyesine ulaşmıştır. El Salvador’un toplam kamu borcu; finansal olmayan kamu kesimi
borcu, finansal kamu kesimi borcu ve merkez bankası borcunu içermektedir.
El Salvador Ülke Raporu
3 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
4. Ekonomi Politikaları
El Salvador’da 1990’lar ve 2000’li yıllar boyunca görevde olan hükümetler parasal istikrar, ticaretin
serbestleşmesi ve yabancı yatırımın artırılması hedeflerine dayalı bir ekonomi politikası izlemişlerdir.
Son yıllarda telekomünikasyon, elektrik dağıtımı, emeklilik fonları, bankacılık, gibi alanlarda
özelleştirmeye gidilmiştir.
Hükümet gerek iç savaş sonrası gerek 2001’de gerçekleşen deprem ve 1998 ve 2005’de gerçekleşen
kasırga felaketleri sonrasında yeniden yapılanma çalışmaları sırasında mali disipline bağlılığını
sürdürmüştür. IMF ile yapılan ve 2013’te süresi dolacak olan 3 yıllık stand-by anlaşması çerçevesinde
hükümet yatırımcıları cezbedecek teminatlar sunarken mali konsolidasyon çabalarını da sıkı tutmak
zorunda kalmaktadır.
İş fırsatları bakımından vergilendirme açısıyla değerlendirildiğinde El Salvador Latin Amerika’daki en iyi
ikinci ekonomidir. Kurumlar vergisi $150,000’ın üstünde kalan kurumsal kazançlar için %30 oranında
uygulanmaktadır. Gelir vergisi kademeli olarak %10-%30 arasında değişen oranlarla alınmaktadır.
2011 yılında toplam vergi gelirinin %51’7 sini oluşturan KDV oranı 2003’ten beri %13 olarak
uygulanmakta ve ilaç ve gıda ürünlerinden alınmamaktadır.
Ekonomik Performans
Son yıllarda özellikle serbest ticaret anlaşmalarıyla ekonomik partnerlerini artırma çabalarına rağmen El
Salvador ekonomik açıdan hala ciddi düzeyde ABD ekonomisine bağımlıdır. 2001’den beri uygulanan
dolarizasyon politikası ile daha da derinleşen bağımlılığı El Salvador’un 2008’de patlak veren küresel
ekonomik krizden önemli ölçüde etkilenmesine sebep olmuştur. 2009 yılında küçülen reel GSYİH cari
açık ve dış borçta hızlı bir yükselişe neden olmuş, yurtdışından, özellikle ABD’den gelen para
transferinin azalması da ekonomik istikrarın sağlanmasını zorlaştırmıştır.
Daha öncesinde yıllık ortalama %4 olan reel GSYİH’deki büyüme oranı krizden sonra girilen iyileşme
sürecinde 2010 ve 2011 yıllarında yıllık yaklaşık %1,5 düzeyinde kalmıştır. Yatırım ortamına ilişkin
varolan sorunlar, zayıf özel tüketim harcamaları, mali kontrol gereklilikleri ve dış ticaret açığı sebebiyle
2012 yılında büyümenin % 2,2 düzeyinde gerçekleşmesi ve 2014 yılı sonuna kadar yıllık %3’ün altında
seyretmesi beklenmektedir. Yurtdışından para transferlerinde ve yurtiçi yatırımlardaki artışın büyüme
hızını artırması beklenmektedir ancak mali konsolidasyon tedbirleri sebebiyle bu artış da sınırlı olacaktır.
2011’de uygulamaya alınan mali konsolidasyon programı mali açığın azaltılması ve toplam borç/ GSYİH
oranının düşürülmesini hedeflemektedir. 2012’de IMF hedefi olan %3,5’i aşarak GSYİH’nın %4’ü
düzeyinde gerçekleşen mali açığın aralık 2011’de uygulamaya alınan vergi reformu ve harcamalarda
kesinti yapılması sayesinde 2012 yılı sonuna kadar %3 düzeyine inmesi beklenmektedir. Yüksek
borçlanma sebebiyle toplam borçların GSYİH’ye oranı 2012 içinde %57,4 düzeyine ulaşmıştır. Bu oranın
da hızlı ekonomik büyüme ve daha küçük mali açık hedeflerine paralel olarak birkaç sene içinde %50
civarına inmesi beklenmektedir.
Dolarizasyon politikası ve düşük özel tüketim ve kamu harcamaları sayesinde düşük seyreden
enflasyon 2011’de %5,1 oranında gerçekleşmiştir. İç talepte ve uluslararası gıda ve petrol fiyatlarındaki
yükselme yukarı yönlü bir baskıya neden olsa da enflasyonun daha sonraki birkaç yıl içerisinde
ortalama %3,6 düzeyinde seyredeceği öngörülmektedir.
Para Politikaları
2001’de uygulanmaya başlayan dolarizasyon politikası ile birlikte El Salvador Kolonu yerine Amerikan
Dolarının kullanılmaya başlaması sonucu El Salvador Merkez Bankası para politikalarını sadece
bankacılık sisteminde düzenleme yapmak suretiyle yürütübilmektedir. Paraz arzı ve faiz oranlarının
kontrolü çoğu yabancı olan ticari bankaların elindedir. %6-6,5 civarında olan faiz oranlarının 2014
sonrasında daha sıkı para politikaları sebebiyle biraz daha yükselmesi ve %7-8 seviyesine çıkması
beklenmektedir. Özel sektör kredi imkanları iyileşmektedir ancak değişken küresel şartlar ve kredi
sağlayıcılarının temkinli politikaları hızlı bir büyümeyi mümkün kılmamaktadır.
Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
El Salvador’da tarım sektörü, ekonomi içindeki payı gittikçe düşüyor olsa da yaratılan katma değer ve
istihdam açısından hala önemli bir yere sahiptir. 2011 yılı içinde GSYİH’daki payı %10,5 olan tarım
sektörü toplam işgücünün 1/3’üne istihdam sağlamakta, ihracat gelirlerinin 1/3’üne kaynak
oluşturmakta ve ülkenin yiyecek ihtiyacının %70’ini karşılamaktadır. Ancak son yıllarda ucuza tahıl ithal
edebilme imkanı sebebiyle tarım ihmal edilmekte ve bu alana yeterli yatırım yapılmamaktadır.
Yetiştirilen başlıca tahıl ürünleri mısır, fasulye, pirinç ve sorgum, ihraç edilen başlıca tarım ürünleri ise
kahve ve şekerdir.
Hasatı kasım ve mart ayları arasında yapılan kahve halen El Salvador’un en büyük tarım ihraç
ürünüdür. Kahve üreticileri deprem, kuraklık gibi doğal afetler ve düşük fiyatlardan etkilenmektedirler.
Ülkede hayvancılık fazla gelişmiş değildir. Yerli üretim yanında ABD ve Nikaragua’dan da et ürünleri
ithal edilmektedir.
-, 2013
4 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
5. Son yıllarda El Salvador’da balıkçılık sektörüne verilen önem azalmıştır. En büyük geleneksel ihraç
ürünlerinden olan karidesten elde edilen ihracat geliri önemli ölçüde düşmüştür. 2001’de gerçekleşen
deprem felaketi sebebiyle çiftleşme alanlarının zarar görmesi ve su kirliliği gibi faktörler avlanabilir
balık sayısında ciddi düşüşe sebep olmuştur.
Sanayi
El Salvador’da sanayi üretimi GSYİH’sinin yaklaşık %23’ünü oluşturmaktadır. 60’lı yıllarda Orta Amerika
Ortak Pazarının (Central American Common Market, CACM) kurulmasıyla gelişmeye başlayan sektör
80’li yıllarda iç savaş ve resesyon sebebiyle küçülmüştür. 90’lı yıllara gelindiğinde serbest bölgelerde
ihracata yönelik üretim yapan firmalardan müteşekkil maquila sektörünün gelişmesiyle canlanan sanayi
2000’li yıllarda artan uluslararası rekabet karşısında yeniden güç kaybetmiştir.
2006 yılında onaylanan DR-CAFTA serbest ticaret anlaşması ile kabul edilen hükümler çerçevesinde
anlaşma öncesi dönemden farklı olarak El Salvador, ABD ve Meksika dışındaki ülkelerden de kumaş
ithal edip bu kumaşlardan üretilen eşyaları gümrük vergisine tabii tutulmaksızın ABD’ne ihraç
edebilmektedir. Bu sebeple DR-CAFTA ile rekabet avantajı yakalayan maquila sektörü iyileşme
sürecine girmiş ve gelişmeye devam etmiştir.
Maquila sektörü son yirmi yılda tarım ürünleri gibi geleneksel ihraç ürünlerinin yerini alarak ülkenin
ihracat gelirlerinin temel kaynağı konumuna gelmiştir. Bununla birlikte yavaşlayan sektörün ihraç
gelirleri içindeki payı son birkaç yıl içinde ortaya çıkıp hızlı bir yükseliş grafiği çizen işlenmiş gıda, etil
alkol, küçük el aletleri, mineraller gibi geleneksel olmayan ihraç ürünleri lehine küçülmeye devam
etmektedir.
Madencilik
El Salvador’da madencilik sektörünün GSYİH içindeki payı 2011 yılında %0,1’in altında kalmıştır. Ülkede
çeşitli maden rezervleri olduğu düşünüldüğü halde son 30 sene içinde bunları tespit etmek için gereken
yatırım yapılmamıştır. Ülkenin başlıca madenleri altın, alçıtaşı, deniz tuzu ve kireçtaşıdır.
Ulaştırma ve Telekomünikasyon Altyapısı
El Salvador’da ulaşım altyapısının zayıf ancak gelişiyor olduğu görülmektedir. Ülkenin karayolu ağının
omurgası niteliğindeki iki ana yol olan pasifik kıyısı boyunca uzanan Carreto Litoral ve iç bölgeleri
bağlayan Pan-American Highway sık sık gerçekleşen doğal afetler sebebiyle geçen yıllarda zarar
görmüş ve onarılmıştır. Kırsal ve tali yollar yağmurlu Mayıs-Ekim döneminde seller nedeniyle bir çok
araç için kullanılamaz hale gelmektedir. Kentsel bölgelerde trafik yoğunluğu ulaşımı zorlaştırmaktadır.
Karayolu altyapının güçlendirilmesine yönelik çeşitli projeler yürütülmektedir. Trafik yoğunluğunu
azaltmak için Başkent San Salvador çevresinde bir anayol inşaatı sürmektedir. Ayrıca ülkenin kuzey
bölgesinde MCC (Milennium Challenge Corporation) ile yapılan 5 yıllık 461 milyon dolarlık anlaşma
çerçevesinde 223 km uzunluğunda bir otoban inşa edilmiştir. Bununla birlikte kırsal bölgelerde ulaşım
altyapısını geliştirmeye yönelik Dünya Bankası fonlarıyla çeşitli projeler sürdürülmektedir.
El Salvador Ulusal Demiryollarına ait 526 km uzunluğundaki demiryolu ağı Ulusal Liman ve Taşımacılık
Kurulu (CEPA) tarafından işletilmektedir. Her iki kuruluş da devlet teşkilatıdır. Yüksek bakım onarım
maliyetleri sebebiyle hizmetine 2002 yılında ara veren El Salvador Ulusal Demiryolları 2007 yılından
beri hizmetlerini sürdürmektedir.
El Salvador’da iki liman bulunmaktadır: Acajutla ve La Union. Acajutla başkent San Salvador’un 85 km
batısında kalmaktadır. La Union ülkenin güneydoğusunda yer alan inşaası yakın zaman önce bitmiş bir
liman olup El Salvador hükümeti tarafından özelleştirilmek istenmektedir. İhale süreci halen devam
etmektedir. Her iki liman da halihazırda Ulusal Liman ve Taşımacılık Kurulu (CEPA) tarafından
işletilmektedir.
El Salvador hava taşımacılığını temel olarak dört havaalanından gerçekleştirmektedir. En önemli
havalimanı San Salvador’un 30 km güneyinde, San Luis’de bulunan El Salvador Uluslararası
Havalimanı’dır (Comalapa veya Cuscatlan Havalimanı olarak da bilinir). Orta Amerika’daki en geniş
havayolu ağlarından birine sahip TACA havayolu şirketi merkezi bağlantı noktası olarak bu havalimanını
kullanmaktadır. Nisan 2012’de hükümet tarafından El Salvador Uluslararası Havalimanı’nın geliştirilmesi
için bir kamu özel ortaklığı girişimi düşünüldüğü açıklanmıştır.
El Salvador’da telekomünikasyon hizmetlerini tekelden yürüten kuruluş 1998 yılında kablolu ve
kablosuz altyapılarla hizmet sunan firmalar olmak üzere ayrılarak özelleştirilmiştir. Kablolu telefon
ağlarını işleten El Salvador Telefon Şirketi (Compania Telefonica de El Salvador, CTE) Meksikalı America
Movil firması tarafından alınmıştır. Kablosuz iletişim hizmetlerini Telefonica De El Salvador firması
yürütmektedir. CTE pazara hakim olsa da, uzun mesafe iletişim, kablosuz ağlar ve internet hizmetleri
alanlarında piyasa rekabete açıktır. GSM pazarında CTE, Telefonica, Telemovil ve Digicel firmaları
rekabet etmektedir. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği istatistiklerine bakıldığında El Salvador’da
2011 yılında 950 bin sabit telefon hattı, 8 milyona yakın mobil telefon kullanıcısı olduğu görülmektedir.
Ülkede internet kullanım oranı 2007’de %6.11’den 2011’de %17.69’a yükselmiştir.
Enerji
El Salvador Ülke Raporu
5 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
6. Bilinen petrol ve kömür yatakları olmadığından El Salvador’da elektrik enerjisi hidroelektrik ve
jeotermal santrallerden sağlanır. Ülkenin enerji tedariği önceden daha çok termal santrallerden
sağlanıyorken, 70’lerde yaşanan petrol krizi sonrasında hükümetler hidroelektrik kaynakların
geliştirilmesine önem vermiştir. Ülkede elektrik üretiminde faaliyet gösteren dört hidroelektrik santral
mevcuttur (Guayajo, Cerron, 5 de Noviembre, 15 de Septiembre) El Chapparal’da 5. hidroelektrik
santralin inşası devam etmektedir. Üretilen elektriğin %42’si jeotermal %26’sı hidroelektrik santraller
vasıtasıyla üretilmektedir.
Elektrik üretimi ve dağıtımı konusunda 1998 ve 1999 yıllarında özelleştirmeye gidilmiş dağıtım ve üç
termal santralin işletilmesi özel firmalara devredilmiştir. Ancak özelleştirmeler sonrasında elektrik
fiyatlarında azalma veya tedarik güvenirliğinin iyileşmesi gibi beklenen faydalar henüz piyasada etkisini
gösterebilmiş değildir. Enerji talebinin artması ve bu durumun üretim kapasitesinin artırılmasına dönük
yatırım imkanları yaratması beklenmektedir.
Hükümet kırsal bölgelere elektrik iletiminin sağlanması için de çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Kırsal
bölgelerde yaklaşık 230.000 kişinin elektrik erişimi olmadan yaşadığı tahmin edilmektedir. Ayrıca enerji
konusunda hükümet Brezilya ve Kolombiya’nın desteğiyle alternatif bioyakıt projeleri de geliştirmeye
çalışmaktadır.
Bankacılık
El Salvador’da ticari banka hizmetleri onu özel banka, ikisi devlet bankası ve biri yabancı bir bankanın
şubesi (Citibank N.A. Sucursal El Salvador) olmak üzere 13 kuruluş tarafından yürütülmektedir. Hepsi
özel banka olan Banco Agricola, Banco Citibank de El Salvador, HSBC ve Scotiabank bankacılık
sektörünün %80’ine hakimdir. Banko Hipotecario ve Banco de Fomento Agropecuario ülkede faaliyet
gösteren devlet bankalarıdır.
Mevzuat gereği bankalarda yapılan tüm işlemler Amerikan doları üzerinden gerçekleştirilir. Faizler ve
harçlar piyasa şartlarına göre belirlenir. Özel bankalar devlet bankaları ve yabancı banka şubeleri
dışında kredi kooperatifleri de mevduat toplama yetkisine sahiptir. Bankacılık kanunu ve yabancı
bankaların varlığı sebebiyle sektör rekabete oldukça açıktır.
Finansal Hizmetler
El Salvador’da tüm finansal kurumların işleyişini düzenleyen ve denetleyen kuruluş bağımsız bir
düzenleme kurulu olan Finansal Sistem Denetleme Kuruludur (Superintendencia del Sistema
Financiora, SSF). Ülkenin genel anlamda iyi düzenlenmiş ve şeffaf bir finansal sistemi vardır. Ancak
finansal piyasalar sığ ve özsermaye finansmanı yetersizdir. Bir çok firma finansal gereksinimlerini
bankalardan borç almak ya da borç senedi ihraç etmek yoluyla karşılamaktadır. Dolarizasyon politikası
sayesinde ortadan kalkan kur riski sebebiyle faiz oranları düşük seviyelerdedir. (2011’de ortalama %6
olan borç verme faiz oranının önümüzdeki birkaç sene içinde kademeli olarak 1-1.5 puan yükselmesi
beklenmektedir.) Bununla birlikte büyük firmaların bir çoğu uzun vadeler ve düşük faiz oranları
sebebiyle yurt dışı kaynaklara yönelmektedir. KOBİ’ler için kredi bulma güçlüğü devam etmektedir. Bu
sebeple devlet bankaları ve ulusal kalkınma bankacılığı sistemi vasıtasıyla bu firmalara çeşitli kredi
programları sunulmaktadır.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
El Salvador’un DYY (Doğrudan Yabancı Yatırım) stoğu 2012’nin ilk çeyreğinde 8.3 milyar dolar
seviyesine yükselmiştir. Bununla birlikte kişi başına düşen DYY diğer DR-CAFTA ülkelerinden daha
düşük seviyededir. Düşük nitelikli iş gücü ve güvenlik sorunu ülkeye yatırımın cazip olmasının önündeki
temel engeller olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ülkedeki DYY’nin en büyük kaynakları ABD ve Panama’dır. Bunlar dışında ülke Meksika ve İspanya’dan
da önemli ölçüde yatırım almaktadır. Sektörel bazda bakıldığında (2012, ilk çeyrek) DYY’lerin %33,9’u
finans ve sigortacılık sektörü, %24,7’si imalat sektörü, %14,5’i elektrik, %13,7’si telekomünikasyon
sektörü, %9,1’i ise toptancılık ve perakendecilik sektörüne yapıldığı görülmektedir. (Finans sektörünün
payının yüksek olması 2007’de HSBC ve Citigroup tarafından yapılan şirket alımlarına bağlıdır.)
DR-CAFTA, Tayvan ve Kolombiya ile imzalanan serbet ticaret anlaşmaları ve Haziran 2012’de yürürlüğe
giren El Salvador ve diğer bazı orta amerika ülkelerinin AB ile imzaladığı ticaret anlaşması gibi
önlemlerle DYY kaynaklarının çeşitlendirilmesi hedeflenmektedir. Jeotermal enerji kaynaklarının
kullanımı, uluslarası havalimanın geliştirilmesi ve yeni karayollarının inşaası gibi altyapı çalışmaları için
DYY’ye ihtiyaç duyulmaktadır. Mevcut hükümet bu çalışmaları doğrudan özelleştirme faaliyetleri yerine
kamu özel ortaklığı projeleri ile yürütmeyi planlamaktadır.
2009’daki gerileme ve 2010-2011 dönemindeki yavaş iyileşme sürecine rağmen El Salvador 10 yıl
öncesine göre daha güçlü bir mali ve ekonomik yapıya sahiptir. Politik açıdan da daha istikrarlı bir
sürece giren ülkede sanayi, altyapı ve turizm alanlarında büyük yatırım fırsatları doğmaktadır. Son
yıllarda imzalanan serbest ticaret anlaşmaları ile girilen ekonomik entegrasyon sürecinin ülkedeki genç
iş gücü faktörü de göz önüne alınınca, önümüzdeki yıllarda DYY akışını önemli ölçüde artırması
-, 2013
6 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
7. beklenmektedir.
Dış Ticaret
Genel Durum
2000’li yıllar boyunca El Salvador’un dış ticaret açığı 2008 yılına kadar her yıl artarak devam etmiştir.
Küresel krizin etkileri sebebiyle 2009 yılında açık bir yıl öncesine göre %33,5 oranında azalmıştır
bununla birlikte iyileşmeyle birlikte büyümeye devam etmektedir. Dış ticaret hacmi 2008 yılında
maksimum seviyesi olan 14,46 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. 2002-2011 döneminde ihracat % 36
oranında artarken, aynı dönemde ithalat % 75 oranında artmıştır. 2002 yılında ihracatın ithalatı
karşılama oranı % 57 iken, 2011 yılına gelindiğinde bu oran % 44’e gerilemiştir. 2011 yılında ihracat
4,06 milyar dolar, ithalat 9,08 milyar dolar olmuştur.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (1000 Dolar)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
DENGE
2002
2.995.069
5.184.498
8.179.567
-2.189.429
2003
3.128.003
5.754.223
8.882.226
-2.626.220
2004
3.304.581
6.328.971
9.633.552
-3.024.390
2005
3.418.224
6.689.651
10.107.875
-3.271.427
2006
3.705.583
7.662.580
11.368.163
-3.956.997
2007
4.014.539
8.820.612
12.835.151
-4.806.073
2008
4.641.070
9.817.654
14.458.724
-5.176.584
2009
3.866.080
7.306.202
11.172.282
-3.440.122
2010
4.499.243
8.484.578
12.983.821
-3.985.335
2011
4.065.087
9.084.450
13.149.537
-5.019.363
Kaynak : ITC_Trademap (Ekim 2012)
İhracatında Başlıca Ürünler
Geleneksel ihraç ürünü kahve ve şeker olan El Salvador’da 90’lı yıllarda gelişen Maquila sektörü
(Yurdışından vergisiz olarak ithal edilen hammadde ve aramalları ile ihraç edilmek üzere üretilen
malların imal edildiği, serbest bölgelerde ağırlıklı olarak hazır giyim ve konfeksiyon alanında faaliyet
gösteren imalathanelerden müteşekkil sektör) geleneksel ihraç ürünlerinin yerini almış ve bu yıllarda
ihracat gelirlerinin birinci kaynağı haline gelmiştir. 2001 yılına gelindiğinde toplam ihracat içindeki payı
%56’ya ulaşan sektörün son yıllarda payı azalarak 2011 yılında %25 seviyelerine kadar düşmüştür.
Buna karşın geleneksel olmayan ihraç ürünlerinin payının giderek arttığı görülmektedir. Bu ürünlerin
2001 yılında toplam ihracat içinde %35 olan payı, 2011 yılına gelindiğinde %65 seviyesine ulaşmıştır.
Geleneksel olmayan ihraç ürünlerinden işlenmiş gıda, mineraller, plastik taşıma ambalajlama
malzemeleri gibi malların ihracatında büyük artışlar görülmektedir.
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
TOPLAM İHRACAT
2009
2010
2011
3,866,080 4,499,243 4,065,087
0901 Kahve; kahve kabuk ve kapcıkları
230,309
213,232
464,123
6109 Tişört, fanila, diger ic giyim eşyası (örme)
621,981
739,496
202,811
83,771
167,676
197,323
6115 Çorap; külotlu, kısa; uzun konçlu, soketler (örme)
1701 Kamış/Pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde)
101,568
160,602
164,657
2710 Petrol yağları ve bitumenli minerallerden elde edilen yağlar
95,686
118,97
150,197
3923 Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül
90,477
118,457
145,837
6110 Kazak, süveter, hırka, yelek vb. eşya (örme)
135,402
175,535
124,313
4818 Tuvalet kağıtları, kağıt havlu, mendil, kumaş, masa Örtüsü vb.
104,354
98,742
117,283
97,744
104,823
104,576
3004 Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar
(dozlandırılmış)
El Salvador Ülke Raporu
7 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
8. 7112 Kıymetlı metallerın, kaplamalarının artık ve döküntüleri
55,803
80,508
93,992
2202 Sular, alkolsüz içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş)
78,574
85,905
93,202
1905 Ekmek, bisküvi, gofret, kek ve hamur işleri
59,761
67,519
87,401
4819 Karton, selüloz vatka, örtü, kağıt, konteyner ambalaj
60,810
58,800
71,322
1604 Hazırlanmış/konserve edilmiş balıklar, balık yumurtası ve havyar
73,753
65,047
67,706
6212 Sutyen, korse, korse kemer, pantolon askısı, çorap bağı, jartiyer
46,835
56,935
57,565
2009 Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış)
35,543
44,373
54,333
6103 Erkek/erkek çocuk için takım elbıse, takım, ceket, pantolon vs.
(örme)
1904 Hububat esaslı kabartılmış gıda mamulleri, kahvaltılık tahıl ve tahıl
barları
55,516
54,737
52,482
51,641
58,746
50,636
5205 Pamuk (dikiş hariç) ipliği (ağırlık; =>%85 pamuk) (toptan)
23,743
36,977
48,484
1102 Hububat unları (bugday/mahlut unu hariç)
34,198
32,586
45,774
3402 Yıkama, temizleme mustahzarları-sabunlar hariç
41,885
42,788
44,870
7209 Demir/çelik yassı mamul, soğuk haddelenmiş kaplanmış
(600mm’den geniş)
23,725
35,000
44,691
7214 Demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, burulmuş, çekilmiş)
33,555
32,911
43,694
3924 Plastikten sofra, mutfak ve diger ev eşyası, tuvalet eşyası
30,646
33,367
38,609
6104 Kadın/kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, pantolon vs. (örme)
53,803
75,363
36,220
6006 Diğer örme mensucat (kumaş, örme ve dantelli 30 cm'den geniş)
32,377
40,973
35,609
5806 Dokunmuş kordelalar, boldükler
23,877
37,603
34,591
6107 Erkek iç çamaşırı, pijama, bornoz (örme)
79,421
91,983
34,381
6403 Ayakkabı; yüzü deri, tabanı kauçuk, plastik, tabii, suni vb kösele
21,617
25,500
31,362
6302 Yatak çarsafı, masa örtülerı, tuvalet, mutfak bezleri
38,050
37,511
30,558
6111 Bebek için giyim eşyası (örme)
28,244
32,213
29,039
9,385
14,027
28,622
6108 Kadın iç çamaşırları, pijama, bornoz, vb (örme)
24,096
29,101
27,809
1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil)
15,166
21,900
26,908
6,681
17,176
26,645
1703 Şeker Ekstraksiyonundan/ rafinajından elde edilen melaslar
14,094
23,961
24,160
3920 Diğer tabakalar, levhalar, filmler, folyo, bant, plastik şerit Vb,
18,657
21,095
23,336
9403 Diğer mobilyalar vb. aksam, parçaları
22,144
19,481
22,859
9,789
18,576
22,781
17,630
17,311
20,350
4803 Tuvalet-temizlik kağıtları
7204 Demir/çelik döküntü ve hurdaları, bunların külçeleri
7602 Alüminyum döküntü ve hurdaları
7604 Alüminyum çubuk ve profiller
Kaynak : ITC_Trademap
İthalatında Başlıca Ürünler
El Salvador’un en çok ithal ettiği ürün petrol ürünleridir. 2010 yılında 1 milyar 341 milyon dolar
değerinde ithal edilen petrol ürünleri, 2011 yılında 1 milyar 682 milyon dolara yükselmiştir. 2011
yılında ithalatın % 19’unu petrol ürünleri oluşturmuştur. Değer olarak en çok ithal edilen ikinci ürün
ilaçlardır. 2010 yılında 277 milyon dolar olan ilaç ithalatı 2011 yılında %16 artarak 323 milyon dolara
ulaşmıştır. Toplam İthalatın yaklaşık olarak %3,5’ini ilaçlar oluşturmaktadır. Önemli ölçüde tahıl ithal
eden El Salvador’un 2011 ithalatında en çok ithal edilen tarım ürünü olan mısırın payı %2,3
civarındadır.
El Salvador’un ithal ettiği diğer ürünler sırasıyla, elektrikli iletişim cihazları, veri işleme cihaz ve
makinaları, poliasetaller ve polieterler, gıda maddeleri, demir çelik ürünleri, motorlu taşıtlar, palm yağı
olarak sıralanmaktadır.
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
-, 2013
2009
2010
2011
8 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
9. TOPLAM İTHALAT
7.306.202 8.484.578 9.084.450
2710 Petrol yağları ve bitumenli minerallerden elde edilen yağlar
592.643
683.744
928.013
2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitumenli minerallerden elde edilen
yağlar)
3004 Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar
(dozlandırılmış)
367.656
473.339
565.736
257.857
277.884
323.320
1005 Mısır
115.784
117.594
209.327
2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar
123.867
184.414
189.171
8517 Telli telefon-telgraf icın elektrikli cihazlar
166.861
198.890
188.016
68.297
94.360
121.572
8471 Otomatik veri işleme makineleri, optik okuyucu, vb.
3907 Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid reçineler vb (ilk şekilde)
55.457
78.963
119.534
113.979
107.959
107.319
3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde)
59.397
90.867
105.937
7208 Demir/çelik sıcak hadde yassı mamüllerı-genişlik 600mm’den fazla
29.372
72.515
100.229
8703 Otomobil, Steyşın vagonlar, yarış arabaları
77.372
79.354
97.757
1511 Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş)
58.116
75.714
95.445
1001 Buğday ve mahlut
68.357
63.544
89.348
6115 Çorap; külotlu, kısa; uzun konçlu, soketler (örme)
37.576
71.728
88.123
5201 Pamuk (kardesiz, taranmamış)
43.185
63.799
87.940
'0406 Peynir ve lor
72.701
78.785
86.027
236.285
300.501
84.605
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
63.209
71.311
83.102
3920 Plastikten diğer levha, yaprak, pelikul ve lamlar
41.316
58.992
68.985
3923 Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsul
79.180
84.101
68.979
8443 Matbaacılığa mahsus baskı makineleri, yardımcı makineler
44.394
59.425
67.964
5402 Sentetik lif ipliği (dikiş ipliği hariç) (toptan)
53.214
83.760
67.412
8528 Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler
46.874
70.942
65.262
2304 Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe ve katı atıklar
61.169
64.634
64.073
3102 Azotlu mineral/ kimyasal gübreler
48.357
44.562
63.757
7210 Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm’den geniş)
35.073
53.992
60.309
5205 Pamuk (dikiş hariç) ipliği (ağırlık; =>%85 pamuk) (toptan)
72.503
102.801
58.612
0201 Sığır eti (taze/soğutulmuş)
51.253
52.910
57.920
3401 Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler
45.042
46.773
55.954
4707 Kağıt ve karton döküntü ve kırpıntıları
31.064
42.600
54.902
3808 Hasarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici
34.053
42.608
51.705
0713 Kuru baklagiller
25.911
22.176
48.128
2202 Sular, alkolsüz içecekler (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş)
43.549
39.580
47.486
4804 Kraft kağıt/ kartonlar -sıvanmamış- rulo veya tabaka halinde
32.993
47.285
46.984
4818 Tuvalet kağıtları, kağıt havlu, mendil, kumaş, masa örtüsü vb.
37.672
43.733
46.783
4811 Kağıt/karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar
31.391
40.682
45.496
1901 Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı mustahzarlar
31.002
39.864
45.238
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler
40.578
48.035
43.894
8523 Ses ve diğer fenomenleri kaydetmek için disk, bant, depolama
aygıtları
Kaynak : ITC_Trademap
39.412
50.063
43.093
2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda mustahzarları
6006 Diğer örme mensucat
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
El Salvador ihracatının % 32’sini en büyük ticaret ortağı olan ABD’ye yapmaktadır. 2011 yılında El
Salvador, ABD’ye yaklaşık 1,3 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir. ABD’ye yapılan
ihracatın büyük çoğunluğunu kahve ve maquila sektöründe üretimi yapılan hazır giyim, konfeksiyon
El Salvador Ülke Raporu
9 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
10. ürünleri oluşturmaktadır.
El Salvador’un son yıllarda Orta Amerika ülkelerine ihracatının arttığı görülmektedir. Diğer C4 ülkeleri
olan Guatemala, Honduras ve Nikaragua’ya yapılan ihracat son 5 sene içinde %36 artış göstermiştir.
ABD ve Diğer orta Amerika ülkeleri dışında önemli ihracat pazarları Almanya, İspanya, Kanada, Japonya
ve Tayvan olarak sıralanmaktadır.
El Salvador gelecek yıllarda ABD ve Orta Amerika ülkelerine ihracat bağımlılığını azaltmak için pazar
çeşitlendirmesi politikaları uygulayarak AB, Çin H. C., Hindistan, Singapur,Tayvan gibi uzak pazarlarla
ilişkilerini pekiştirmeyi hedeflemektedir.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
Sıra Ülkeler
2009
2010
2011
3.866.080
4.499.243
4.065.087
1.802.683
2.176.017
1.296.312
2 Guatemala
541.538
628.854
724.585
3 Honduras
519.518
579.376
656.952
4 Nikaragua
213.028
244.021
291.283
5 Kostarika
137.126
161.369
212.033
89.808
81.920
130.919
7 Panama
110.860
102.358
108.797
8 Meksika
59.207
76.234
80.228
9 İspanya
65.346
51.691
72.937
10 Dominik Cumhuriyeti
67.448
84.173
67.859
11 Kanada
33.170
67.716
63.271
12 Japonya
19.149
18.673
49.319
13 Tayvan
14.761
14.684
33.349
7.505
9.421
30.119
TOPLAM İHRACAT
1 ABD
6 Almanya
14 Şili
15 G. Kore
…
Türkiye*
3.829
…
16.189
…
355
28.098
…
384
615
Kaynak : ITC_Trademap, *TUİK
2011 yılında El Salvador’un en çok ithalat yaptığı ülke, 3,26 milyar dolar ve % 36 pay ile ABD’dir. Bu
pazardan ithal ettiği başlıca ürünler, petrol yağları ve gazları, ilaç, elektronik ekipman ve tahıldır. El
Salvador’un ithalatında ikinci sırada yer alan Guatemala’dan 977 milyon dolar değerinde ithalat
yapılmıştır. Guatemala’dan ithal edilen başlıca ürünler, palm yağı ve fraksiyonları, alkolsüz içecekler,
ilaçlar ve elektriktir. Orta ve Güney Amerika ülkeleri dışında Çin H. C., Japonya, Tayvan ve Almanya en
çok ithalat yapılan pazarlardır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
Sıra Ülkeler
2009
2010
2011
7.306.202
8.484.578
9.084.450
2.641.483
3.130.029
3.264.441
2 Guatemala
747.774
802.549
977.507
3 Meksika
545.463
752.051
731.592
4 Çin H. C.
331.982
482.710
481.118
5 Honduras
351.782
374.113
366.177
6 Kostarika
225.105
261.214
293.012
7 Ekvador
223.191
254.140
255.768
TOPLAM İTHALAT
1 ABD
8 Venezuela
97.499
132.198
232.705
9 Panama
179.727
227.136
208.514
10 Japonya
102.671
151.556
207.545
11 Nikaragua
195.032
181.758
195.498
93.273
85.432
181.773
177.229
121.680
133.210
12 Kolombiya
13 Brezilya
-, 2013
10 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
11. 14 Tayvan
87.466
…
132.084
110.202
15 Almanya
98.418
136.715
131.878
…
Türkiye*
…
5.031
…
2.105
772
Kaynak: ITC Trade Map, *TUİK
Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
El Salvador dış ticaretinde büyük ölçüde Amerika’ya bağımlı bir ülkedir. Bununla birlikte pazar
çeşitlendirme ve serbestleşme politikaları ile ticaret ortaklarının sayısını ve mevcut ortaklarla olan
ticaret hacmini geliştirmeyi hedeflemektedir. Dünya Ticaret Örgütü üyesi olan ülkenin Şili, Meksika,
Dominik Cumhuriyeti, Panama, Tayvan, Kolombiya ve Orta Amerika ülkeleri ile serbest ticaret
anlaşmaları vardır. Kanada ve Peru ile bu tür bir anlaşma imzalamaya yönelik müzakereler devam
etmektedir.
El Salvador 2006 yılında DR-CAFTA (Dominik Cumhuriyeti, Orta Amerika Serbest Ticaret Anlaşması)’nı
onaylayan ilk ülke olmuştur. ABD, Costa Rica, Guatemala, Honduras, Nikaragua, Dominik Cumhuriyeti
ve El Salvador arasında imzalanan bu anlaşma sayesinde El Salvador Asya ülkelerinin artan rekabeti
karşısında işlenmiş gıda, şeker, etanol ihracatının ve hazır giyim sektöründeki yatırım düzeyinin
iyileştirilmesini amaçlamaktadır. Haziran 2012’de Avrupa Birliği’yle de benzer bir anlaşma
imzalanmıştır. Bu anlaşmayla da ABD’ne ticari bağımlılığın azaltılması, ülkenin ihracat pazarlarını
çeşitlendirip artırarak cari dengenin iyileştirilmesi hedeflenmektedir. Serbest ticaret politikaları
çerçevesinde Çin H. C. ve diğer Asya ülkeleri ile ilişkilerin geliştirilmesi de mevcut hükümetin önem
verdiği konulardan biridir.
İthalat Rejimi
Bir çok durumda El Salvador gümrükleri ithalat izin belgesi talep etmez. İthalat işlemleri için ticari
fatura ve konşimento yeterlidir. http://appm.aduana.gob.sv/sacelectronico/ web adresinden belirli bir
ürün için ithalat vergisi oranı, ithalat izni gerekip gerekmediği, ithalat kısıtlaması olup olmadığı ve
hangi kamu kuruluşunun gereken izni verdiği bilgilerine ulaşılabilmektedir.
Tüm tarımsal ürünler, canlı hayvanlar ve taze gıda ürünlerinin ithalatı için Tarım Bakanlığı’ndan ve
Sağlık Bakanlığı’ndan sağlık sertifikası, temel tahılların ithalatı için Tarım Bakanlığı’ndan, süt ve süt
ürünleri için Sağlık Bakanlığı’ndan ithalat izin belgesi alınması gerekmektedir. Farmasötik ürünlerin
Halk Sağlığı Ulusal Konseyi’ne (CSSP) tescilletilmesi gerekmektedir.
2011 yılında El Salvador hükümeti ithalat ve ihracat işlemlerinin tek merkezden yürütülmesini
sağlamak amacıyla Ulusal Merkez Bankası (BCR) bünyesinde İthalat ve İhracat İşlem Merkezi’ni (CIEX)
kurmuştur. İthalat prosedürlerine ilişkin bakanlık ve kuruluşların CIEX’te temsilcileri bulunmaktadır.
BCR tarafından oluşturulan bir yazılımın temelini oluşturduğu sistem ithalatçıların ithalat işlemleri için
sarfettikleri süreyi kısaltmayı ve süreci kolaylaştırmayı hedeflemektedir.
El Salvador’a yüksek kalibreli belirli silahların ithalatı yasaktır. Kişisel savunma veya avcılık için
kullanılan silahların ithalatı yapılabilmektedir. Ancak bunlar da polis ve Savunma Bakanlığı’nın sıkı
kontrollerine tabidir.
Kokain, afyon ve barbitüratlar Kamu Sağlığı Yüksek Konseyi (Consejo Superior de Salud Publica) izni ile
yalnızca tıbbi kullanıma mahsus olmak üzere ithal edilebilmektedir. Kumarhanelerde kullanılmak üzere
üretilmiş kumar makineleri, masaları vb. ürünlerin ithalatı Maliye Bakanlığı ve yerel idarelerin iznine
bağlıdır.
İthalatı yasaklı olan diğer mallar şu şekilde listelenmektedir:
- Kurulu politik, ekonomik ve sosyal düzeni tehdit edici karakteri olan kitap, kitapçık, poster vb. ürünler
- Müstehcen içerikli kitap, kitapçık, almanak, dergi, gazete, pul fotoğraf, kart vb. ürünler
- Genel ahlaka aykırı filmler.
- Kürtaj için kullanılan ilaç ve cihazlar.
- Bandrolsüz sigara kağıtları
- Para basma makina ve cihazları
- Sahte para ve banknotlar
- Saflık derecesi 0.90’ın altında olan gümüş paralar
- Yasal kullanımda olan bozuk para ve jetonların yerine kullanılabilecek metal veya alaşım jeton/paralar
- Kahve ağaç ve (ekim için kullanılan) tohumları
- 8 yıldan daha uzun süre kullanılmış ağır motorlu taşıtlar veya 15 yıldan daha uzun süre kullanılmış
ağır motorlu taşıtlar
El Salvador Ülke Raporu
11 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
12. Tarifeler ve Diğer Vergiler
Türkiye gibi El Salvador’la bir serbest ticaret anlaşması olmayan ülkeler için gümrük vergi oranlarının
çoğu El Salvador’un da üyesi olduğu Orta Amerika Ortak Pazarı tarafından belirlenen maksimum ortak
gümrük vergisi olan %15’i geçmemektedir. Bununla birlikte yeni ve kullanılmış giyim eşyaları genel
olarak %25 oranında, kumaşlar %20 ve daha yüksek oranlarda vergilendirilmektedir. Motorlu
taşıtlardan %25-30 oranında gümrük vergisi alınmaktadır. Tarım ürünleri ithalatta en yüksek oranlarla
vergilendirilen ürünlerdir. Bazı süt ürünleri, kümes hayvanlarının eti, domuz eti ve pirinç %40 gümrük
vergisine tabiidir. Alkollü içecekler için %20-%40 arasında değişen gümrük vergilerine ek olarak alkol
içeriğine göre belirlenen tüketim vergileri ve fiyat üzerinden %8 vergi ödenmektedir. Tüm bunlara ek
olarak ürünlere %13 KDV uygulanmaktadır. (GTIP kodu veya anahtar sözcük kullanarak ürün bazında
sorgulama yapmak için: http://appm.aduana.gob.sv/sacelectronico/
Tarife Dışı Engeller
El Salvador’da mamül malların ithalatını etkileyen tarife dışı engel olarak nitelendirilebilecek fazla
uygulama bulunmamaktadır. Pirinç ve domuz eti %40 gümrük vergisine ek olarak ithalat kotasına
tabiidir. Bunlar dışında kümes hayvanları ve yumurta ithalatında gözetilen bazı sağlık standartları
mevcuttur.
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar
El Salvador’da Ulusal Bilim ve Teknik Konseyi (CONACYT) standartlarla ilgili düzenlemeleri yapan
kuruluş olarak 1992’den beri faaliyet göstermektedir. Eylül 2011’de bir yasayla yürürlüğe giren El
Salvador Kalite Sistemi’nin (Quality Salvadoran System) başında Ulusal Kalite Konseyi bulunur. Genel
uygulama bu konseye bağlı komitelerin standart oluşturmaktansa var olan uluslararası standartları
benimsemesidir. Benimsenen standartların başında ISO, COPANT ve CODEX bulunur. Buna ek olarak
bir süredir Kolombiya ve Meksika tarafından belirlenen bir takım standartlara da başvurulmaktadır.
Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Ticaret verileri incelendiğinde Türkiye’nin El Salvador’a düzenli bir ihracatının olmadığı görülmektedir.
2008’e kadar düzensiz olarak 1-2,5 milyon dolar aralığında seyreden yıllık ihracat değeri 2008’de
yükselişe geçmiş 2009 yılında 5 milyon dolarla zirve yapmış ve 2011 yılında tekrar 0,8 milyon dolar
seviyelerine gerilemiştir. 2012 yılında El Salvador’a gerçekleştirilen ihracat miktarının geçen senenin
aynı dönemine ait verilerle kıyaslandığında önemli ölçüde yükselmiş olduğu görülmektedir. Türkiye’nin
ülkeden ithalatı da oldukça sınırlı düzeyde kalmıştır. Düzenli olarak ithal edilen belli bir ürün grubu
olmadığı gibi yıllar itibarı ile ithalatta düzenli bir seyir gözlenmemektedir.
Türkiye-El Salvador Dış Ticaret Değerleri (1 000 Dolar)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
DENGE
2002
892
928
1820
-36
2003
1163
47
1210
1116
2004
1400
412
1811
988
2005
1555
2945
4500
-1390
2006
2205
259
2464
1946
2007
1350
405
1755
944
2008
1918
476
2394
1441
2009
5031
355
5386
4676
2010
2105
384
2489
1721
2011
772
615
1387
157
2011 (Ocak-Aralık)
772
615
1387
157
2012 (Ocak-Aralık)
2017
455
2473
1563
Kaynak: TUİK
Türkiye'nin El Salvador'a İhracatında Başlıca Ürünler
2010 yılında, Türkiye’nin 2,1 milyon dolar olan El Salvador’a ihracatı, 2011 yılında % 63 oranında
azalarak 772 bin dolara gerilemiş, 2012’de artarak tekrar 2 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. El
Salvador’a ihracatımızında öne çıkan bir ürün grubu bulunmamaktadır. Bununla birlikte dozlandırılmış
ilaçlar, demir/çelik profil, traktörler, reçel/marmelat, çikolata, bisküvi/gofret, ve mermer son yıllarda bu
ülkeye ihracatı gerçekleştirilmiş ürünlerin başında gelmektedir.
-, 2013
12 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
13. Türkiye'nin El Salvador'a İhracatında Başlıca Ürünler (1000 Dolar)
GTİP Ürünler
GENEL TOPLAM
4803 Tuvalet ve yüz temizliği için ince kağıt, havlu veya kağıt peçete vb. kağıtlar
2010 2011 2012
2.105
772 2.018
0
0
641
130
161
254
7214 Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş
0
0
127
0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.)
0
0
125
8701 Traktörler
96
124
103
1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları
51
16
84
9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
0
0
82
5205 Pamuk ipliği (dikiş ipliği hariç) (ağırılık itibariyıe pamuk oranı >=%85 ve perakende
olarak satılacak hrç)
7208 Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak
haddelenmiş)
41
0
59
30
0
57
119
39
52
2007 Reçel, jöle, marmelat, meyve püresi ve pastları (pişirilerek hazırlanmış)
41
18
47
7228 Diğer alaşımlı çelikten çubuk ve profiller;alaşımlı veya alaşımsız çelikten sondaj
işlerinde kullanılan
8437 Tohum, hububat, kuru baklagilleri temizleme, tasnif etme ayıklama ve öğütmeye
mahsus makina ve cihaz
0
45
45
0
0
41
7311 Demir veya çelikten sıkıştırılmış veya sıvı hale getirilmiş gazlar için kaplar
0
0
38
155
77
36
0
0
31
19
48
31
4822 Kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan bobin, masura, makara vb.
0
16
29
7017 Camdan laboratuvar ve eczane eşyası ile sağlığı koruyucu eşya (taksimatlı veya
ölçülü olsun olmasın)
1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür
güllacı, pirinç
Kaynak: TUİK
17
31
29
65
28
10
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış)
7216 Demir veya alaşımsız çelikten profiller
6802 Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan taşı hariç), mozik için küp
şeklinde taşlar
7211 Demir ve alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri (genişlikleri 600 mm.den az ve
kaplanmamış olanlar
8409 Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08 pozisyonlarındaki motorların aksam ve
parçaları
Türkiye’nin El Salvador’dan İthalatında Başlıca Ürünler
Türkiye’nin El Salvador’dan ithalatı 2011 yılında 615 bin dolar iken 2012 yılında 455 bin dolar olmuştur.
El Salvador’dan düzenli olarak ithal edilen bir ürün olmamakla birlikte son yıllarda küçük çapta örme
giyim eşyası, kahve, elektrik kondansatörleri, canlı tropikal hayvan (sürüngenler), canlı bitkilerin aşı
kalemi gibi ürünler ithal ettiğimiz görülmektedir.
Türkiye'nin El Salvador'dan İthalatında Başlıca Ürünler (1000 Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
GENEL TOPLAM
2010 2011 2012
384
615
455
0
377
232
8532 Sabit, değişken veya ayarlanabilir (ön ayar yapılabilir) elektrik kondansatörleri
28
39
121
6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme)
92
66
50
6310 Kullanılmış veya yeni paçavralar, sicim, ip ve halat döküntüleri
1301 Lak, tabii sakızlar, reçineler ve sakız reçineler ve yağ reçineler (pelesenkler gibi)
0
0
7
37
5
7
6403 Dış tabanı kauçuktan, plastik maddeden, tabii veya terkip yoluyla elde edilen
köseleden ve yüzü deri ayakkabı
0
0
6
8541 Diyodlar, transistörler vb yarı iletken tertibat; ışık yayan diyodlar
6
2
6
15
5
5
3
9
5
0106 Canlı diğer hayvanlar
0901 Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir oranda kahve bulunup kahve
yerine kullanılan
6110 Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme)
El Salvador Ülke Raporu
13 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
14. 0602 Diğer canlı bitkiler (kökleri dahil) çelikler, aşı kalem ve gözleri; mantar miselleri
23
62
3
6107 Erkek ve erkek çocuk için külotlar, slipler, gece gömlekleri, pijamalar, bornozlar,
robdöşambrlar
0
12
3
8543 Kendine has fonksiyonlu diğer elektrikli makina ve cihazlar
0
0
2
6104 Kadın ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, etek, pantolon, tulum ve
şort (örme)
0
3
1
6211 Spor, kayak ve yüzme kıyafetıeri; diğer giyim eşyası
8
1
1
8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler
0
5
1
6202 Kadın ve kız çocuk için manto, kaban, kolsuz ceket, pelerin, anoraklar (kayak ceketleri
dahil)
0
0
1
8412 Diğer motorıar ve kuvvet hasıı eden makinalar
0
0
1
5807 Dokumaya elverişli maddelerden işlenmemiş etiketler, armalar ve benzeri eşya
0
0
1
8511 Motorlarda kullanılılan elektrikli ateşleme veya hareket ettirme tertibat ve cihazları
0
0
1
8533 Elektrik rezistansları (reostalar ve potansiyometreler dahil) (ısıtıcı rezistanslar hariç)
0
1
0
Kaynak: TUİK
Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
El Salvador’da büyük mağazalar ve alışveriş merkezleri çoğunlukla doğrudan imalatçı veya ihracatçıdan
ithalat yapmaktadır. Çoğu tüketim malı büyük distribütörler tarafından ithal edilmektedir. Büyük
distribütörlerin genellikle iyi yapılanmış alıcı ağları olmakla birlikte dağıtımını yaptıkları ürünlerin çok
çeşitli olması sebebiyle yeni ve az bilinen ürünlerin tanıtımı konusunda etkili olmaları pek mümkün
olmamaktadır.
El Salvador’da başlıca dağıtım merkezleri Orta Amerika bölgesi dışına ihracat yapmak için serbest
ticaret bölgelerinde konumlanmıştır. Konteynerler içinde ithal edilen mallar genellikle Guatemala ve
Honduras’ta bulunan Atlantik limanları yoluyla ülkeye girer. Bunun dışında El Salvador’un Pasifik
kıyısında olan limanları olan Acajutla ve La Union da ithal edilen malların girişi için kullanılmaktadır.
Ancak malların büyük oranı Atlantik okyanusu üzerinden geldiğinden ilk yöntem daha yaygın olarak
kullanılmaktadır. Hava yolu vasıtasıyla gelen mallar Başkent San Salvador’un 30 km güneyinde San
Luis’de bulunan El Salvador Uluslararası Havalimanı’nda gümrüğe girmektedir.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Tüketiciyi koruma yasası çerçevesinde genel bir kural olarak perakendeciler ürünün fiyatını paket
üzerinde ya da açıkça görülebilecek farklı bir şekilde göstermelidir. Ağırlık, hacim ya da başka cins bir
ölçüm birimi ile satılan ürünlerin ürün muhteviyatının bu ölçülerini belirten etiketler taşıması gerekir.
Ayrıca dondurulmuş ve konservelenmiş gıda ürünlerinde son kullanma tarihi belirtilmelidir. Eczacılık
ürünlerinde içindekiler, son kullanma tarihi, dozaj, kontrendikasyonlar, kullanıma ilişkin riskler, kalıcı
etkiler vs. Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş şekle uygun olarak etiket üzerinde gösterilmelidir.
Tüm bunlara ek olarak etiketleme İspanyolca olarak yapılmalıdır.
Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler
Satın almada anahtar faktörler fiyat kalite ve satış sonrası hizmet olarak sıralanmaktadır. Bununla
birlikte her sektörün kendine has karakteristik özellikleri ve teknikleri olduğu unutulmamalıdır. Özellikle
yeni bir ürün veya marka tanıtımı yapılacaksa, ithal ürünlerin yerel dağıtıcılarının büyük bir çoğunluğu,
kendi tedarikçilerinden reklam ve promosyon desteği beklemektedir. Tüm satış promosyon materyalleri
ve teknik dokümanlar İspanyolca olmalıdır.
Son yıllarda e-mail ve internet kullanımındaki önemli artış ticari uygulamalar üzerinde de büyük ölçüde
etkili olmaktadır. El Salvador Ticaret ve Sanayi Odası üyelerinin yaklaşık yarısının internet üzerinden
ve %90’ından fazlasının e-mail yoluyla iş yaptıklarını rapor etmektedir.
Kamu İhaleleri
El Salvador hükümeti tarafından gerçekleştirilen küçük çaplı kamu alımlarında bakanlıkların ya da özerk
kuruluşların web sayfalarında alımlara ilişkin duyurular yayımlanmaktadır. Satıcılar ilgili kurumların
tedarik birimleriyle iletişime geçerek konuya ilişkin bilgi alabilmektedir. Ayrıca www.comprasal.gob.sv
internet sitesi vasıtasıyla da kamu alımlarına ilişkin ihale ve çağrılar takip edilebilir.
53,784 doların üstündeki alımlarda hükümet büyük gazetelerde yayımlanan çağrılar ve/veya çeşitli
-, 2013
14 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
15. elçiliklere yazılı olarak yapılan bildirimlerle teklifler toplamaktadır. Mevzuat gereği El Salvador
hükümetinin fonlarıyla yürütülen inşaat ve altyapı projelerinde seçimin yerli firmalar lehine yapılması
öngörülmektedir. Ancak çoğu büyük çaplı proje uluslararası kuruluşlardan temin edilen fonlarla
desteklendiğinden yabancı firmaların da dahil olabildiği ihaleler sıklıkla açılmaktadır.
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
El Salvador’da iş görüşmeleri resmi bir çerçevede gerçekleştirilir. Görüşmelere takım elbise ve kravatla
iştirak etmek gerekir. İlk toplantıda görüşmeye başlamadan önce kartvizit değişimi yapılması
standartlaşmış bir prosedürdür. Bu yüzden görüşme esnasında kartvizit bulundurmak mutlaka dikkat
edilmesi gereken bir husustur. Bir yüzü ispanyolca olan kartvizitler hazırlamak faydalı olabilir.
İş yemekleri iş görüşmeleri için sıklıkla tercih edilen bir organizasyon biçimidir. Öğle yemeğinde
12:30-13:00, akşam yemeğinde ise 20:00-21:00 başlangıç için uygun vakitlerdir. İş yemekleri 2-3 saat
sürebilmektedir. Bu görüşmelerin öncesi ve sonrası için sıkışık bir plan yapmamak uygun olacaktır.
1 Ocak Yılbaşı, 2-6 Nisan Kutsal Hafta (Semana Santa), 1 Mayıs İşçi Bayramı, 3-6 Ağustos San
Salvador Bayramı, 15 Eylül Bağımsızlık Günü, 2 Kasım Día de Difuntos, 25 Aralık Noel ülkede tatil
günleri olarak kabul edilmiştir. Semana Santa ve San Salvador Bayramı haftalarında devlet daireleri
tüm hafta boyunca kapalı olmaktadır. Ayrıca 15 Aralık’tan Ocağın ilk haftası sonuna kadar birçok ofis
kapalı olacağından iş görüşmeleri için bu tarihlerin tercih edilmemesi gerekir
Pasaport ve Vize İşlemleri
Diplomatik, Hizmet, Hususi ve Umuma Mahsus Pasaport hamilleri 90 güne kadar ikamet süreli
seyahatlerinde vizeden muaftır. El Salvador Berlin’deki Büyükelçiliği ülkemize akreditedir ve İstanbul’da
Fahri Konsolosluğu bulunmaktadır
Haberleşme
El Salvador’un uluslararası telefon kodu 503’tür. Dünyanın bir çok ülkesine direkt arama ve faks
hizmeti mevcuttur. Kablo, teleks, faks, çağrı ve internet hizmetleri yaygındır. Cep telefonları yaygın
olarak kullanılmaktadır. Posta servisi çok gelişmiş olmasa da DHL, Federal Express ve UPS gibi bir çok
firma taşımacılık hizmeti sunmaktadır.
Sağlık
Ahuachapán, La Unión, ve Santa Ana vilayetlerinin kırsal kesimlerinde deng humması ve sıtma vakaları
görülmektedir. Bu bölgelere gidecek kişilerin bu riske karşı tedbirli olması gerekir. Bunun dışında içme
suyu ve yemek konusunda da titiz olunması, bakteri taşıma riski yüksek çiğ yiyeceklerden uzak
durulması tavsiye edilmektedir.
Güvenlik
El Salvador’da yüksek suç oranı sebebiyle ülkeye yapılan seyahatlerde temkinli olmakta fayda vardır.
Hırsızlık, yankesicilik ve soygun suçları yaygın olarak işlenir. Geç vakitlerde sokaklarda yalnız yürümek
tehlikeli olabilmektedir. Hırsız ve yankesicilerden korunmak için her zaman dikkatli ve tedbirli olunması
tavsiye edilmektedir.
Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
El Salvador Ülke Raporu
15 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
16. Sektör
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkenin Türkiye'ye
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında
Potansiyel İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
ve Rakip Ülkelere
GTİP
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke
Ürün
2012
2012
2012
Ülkenin
Değişim
Değişim
Uyguladığı Gümrük
2012 Aylık 2013 Aylık
ve Pazar
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2012
2011-2012
2011-2012
Oranları
Veriler*
Veriler*
Payları (%)
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Şili 48,4
Kostarika
14,5
Türkiye %15
2007 Reçel,
Şili %0
Konserve Meyve Sebze
11,88
0,047
236,7
0,5
159
2
0,047
- Meksika
Marmelat
11,6
ABD%4,5,%0
Arjantin
Meksika %0
8,9 Çin H.
C. 7,8
Guatemala
37,7
Kostarika
18,7
Türkiye %15 ABD
1905 Bisküvi,
Bisküvi
41,10
0,01
739,35
0,2
-64
4
0,010
- Honduras %4,5 Meksika %0
Gofret
13,2 ABD Guatemala%0
7,5
Nikaragua
7,2
ABD 56,6
Meksika
15,9
Guatemala Türkiye %15 ABD
Şekerli ve Çikolatalı
1806
Çikolata
19,54
0,084
478,89
0,1
440
-2
0,084
- 13,2
%4,5 Şili %0
Mamüller
Brezilya
Meksika %0
2,7
Kostarika
2,1
Kostarika
34,3
Honduras Türkiye
21,4
2005 Konserve
%15 ABD%4,5,%0
Konserve Meyve Sebze
edilmiş
11,93
0
190
0,1
-8
0
- Guatemala Meksika %0
sebze
19,7 ABD Guatemala%0
13,1
Meksika
1,2
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 12 aylıktır.
-, 2013
16 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
17. Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
El Salvador Ülke Raporu
17 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
18. Sektör
GTİP
Potansiyel Ürün
Tekstil Yan Sanayi 6004
Örme Mensucat
Ayakkabı
Kauçuk, Plastik
Ayakkabı
Doğal Taşlar
Sofra ve Mutfak
Eşyaları
Demir-Çelik
6402
6802
7013
7208
İşlenmiş Mermer
Cam Eşya
Demir, Çelik
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Türkiye'ye ve
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında
Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke
Ülkelere
2012
2012
2012
Ülkenin
Değişim
Değişim
2012 Aylık 2013 Aylık
ve Pazar
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2012
2011-2012
2011-2012
Veriler*
Veriler*
Payları (%)
Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
11,2
37,4
10,6
5,11
78,52
0
0
0,036
0
0,057
435,4
116,44
942,16
460,75
689,35
0.2
0.1
0
0.1
0.1
-
-
-53
-
-
8
-7
-7
26
-22
0
0
0,036
0
0,057
-
-
-
-
-
ABD 82,9
Guatemala
10,2
Kolombiya
1,6 İtalya
1,4
Nikaragua
1,2
Çin H. C.
59,5
Panama
12,7
Vietnam
6,9 ABD
5,4
Guatemala
4,2
Guatemala
23,4 Çin
H. C. 22,5
Kolombiya
17
Honduras
14,8
Türkiye 6,1
ABD 30,6
Meksika
17
Çin
H. C.
14,3
Guatemala
14,2
Panama
8,3
Japonya
82
Guatemala
6,9
Meksika
6,3
Çin
H. C.
3
Türkiye
%5,10 ABD
%0
Guatemala
%0 İtalya
%5,10
Türkiye %15
ABD %0
Panama
%0 Çin H.
C. %15
Türkiye %15
Guatemala
%0 Çin H.
C. %15
Kolombiya
%15
Türkiye %15
ABD %0
Meksika
%0 Çin H.
C. %15
Türkiye
%0,%10
Japonya
%0,%10
Guatemala
%0 Meksika
-, 2013
18 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
19. Almanya
0,7
Demir-Çelik
Makine
Elektrikli
Makineler ve
Kablolar
Otomotiv Ana ve
Yan Sanayi
İlaç
Doğal Taşlar
7216
8443
8544
8701
3004
2515
Demir Çelikten
Profil
Baskı Makineleri
İzole edilmiş Tel,
Kablo
Traktör
İlaç
Blok Mermer
19,6
59,2
30,5
8
304,5
0,23
0,052
0
0
0,103
0,254
0
1.237,05
47,02
2.382,63
400,85
581,29
928,24
0.1
0.1
0
0
0.1
0
-35
-
-
-17
58
-
8
-13
-10
11
-6
-17
%0
Guatemala
37,9
Kostarika
26,5
- Meksika
20,4 ABD
12,1
Panama 1
Türkiye
%0,5,15
Guatemala
%0
Kostarika
%0 Meksika
%0 ABD
%0,1.5,4.5
0
ABD
70
İtalya 8,2
- Almanya
3,7 Çin
H. C. 3,1
İspanya
3,1
Türkiye %0
ABD %0
İtalya %0
Almanya %0
Çin H. C.
%0
0
Kostarika
40,5 ABD
22,9
- Meksika
18,1 Çin
H. C. 4,7
İsveç 2,6
Türkiye
%0,5,15
Kostarika
%0 ABD
%0,4.5
Meksika
%0
Çin H.C.
%0,5,15
0,052
0,103
0,254
0
ABD 57,8
Meksika
21,6
Japonya
- 10
İngiltere
2,9
Brezilya
2,8
ABD 34,9
Guatemala
9,4
- Meksika
9,3
Almanya 7
Panama
6,5
Guatemala
64,4
Türkiye
15,5
- İspanya
Türkiye%0
ABD %0
Meksika %0
Japonya %0
Türkiye %5
ABD
%0,%1,5
Guatemala
%0 Meksika
%0
Türkiye %10
Guatemala
%0
El Salvador Ülke Raporu
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
19 / 21
20. %0
13,3
İspanya%10
Meksika
Meksika %0
3,2 İtalya
1,4
ABD 84,3
Honduras Türkiye %5
4,2
ABD %0
Meksika
Tekstil Yan Sanayi 5206
Pamuk İpliği
15,1
0
54,2
0.8
18
0
- 4,2
Çin Honduras
%0 Çin H.C.
H. C. 3,7
Endonezya %5
1,9
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 12 aylıktır.
-, 2013
20 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
21. El Salvador - Düzenlenen Önemli Fuarlar
El Salvador Ülke Raporu
21 / 21
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.