Direkt indirmek için bu linki kullanabilirsin. http://bit.ly/1uc2nMX

1. ÇAD
ÜLKE RAPORU
Hazırlayan : Yücel AKOVA
Ankara - January, 2013

2. ÇAD
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Ekonomik Göstergeler
2007 2008* 2009* 2010* 2011*
GSYİH (Milyon USD)
7.0
Kişi başına düşen milli gelir (Satın alma gücü paritesine göre) (Dolar)
GSYİH (Reel Büyüme) %
8.5
6.9
8.1
10.0
1,380
1,370
1,330
1,480
1,520
-1.6
13.0
3.1
-2.1
-4.9
3,593
4,974
0.2
Enflasyon (TÜFE)
-9.0
-0.4
10.3a
10.0a
İhracat (Milyon USD)
3,674
4,232
2,876
İthalat (Milyon USD)
-1,547
-1,976
-2,573
-3,580 -4,054
479.3 447.8a 472.2a 495.3a
Dövi Kuru (av) CFAfr:US$
471.9
Kaynak: EIU *Tahmini a:Gerçek
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı
Çad Cumhuriyeti
Yüzölçümü
1.284.000 km 2
Nüfusu
12.1 milyon (2012)
Başkenti
N'Djamena
Önemli Şehirleri
Moundou , Sarh, Abéché
Devlet Başkanı
Idriss Deby
Hükümet Başkanı
Emmanuel Nadingar
Yönetimi
Cumhuriyet
Dili
Fransızca, Arapça
Dini
Müslüman %50, Hristiyan %35, Yerel Dinler %15
Para Birimi
Afrika Frankı (CFAfr)
Telefon Kodu
+235
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
ACCT, ACP (Afrika - Karayip - Pasifik Ülkeleri), AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), BDEAC, CEEAC,
CEMAC, ECA (Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), FZ, G-77,
IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU
(Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi),
IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal
Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay
Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat,
Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ITU (Uluslararası
Telekomünikasyon Birliği), NAM, OAU (Afrika Birliği Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW
(Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler
Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel
Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WHO (Dünya Sağlık
Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya
Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Çad Orta Afrikada, Libya’nın güneyinde yer almaktadır. Sınır komşuları: Kamerun, Orta Afrika
-, 2013
2 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

3. Cumhuriyeti, Libya, Nijer, Nijerya ve Sudan’dır. Ülkenin büyük kısmı Sahra Çölü ile kaplıdır. Güneyde
tropikal, kuzeyde çöl iklimi hakimdir. Petrol, uranyum, natron, kaolin, balık (Çad Gölü) başlıca doğal
kaynaklarındandır. Kuzeyde sıcak, kuru, tozlu rüzgarlar ortaya çıkmaktadır; periyodik kuraklıklar;
çekirge istilaları diğer felaketlerdendir. Günümüzde Afrika kıtasında özellikle Libya, Cezayir, Mısır,
Sudan ve Çad'da yoğunlaşan, yeraltı su kaynaklarının keşfi yapılmıştır.
Siyasi ve İdari Yapı
1990 yılı Aralık ayında yapılan darbe ile devlet başkanı İdriss Deby oldu. Ekim 1991’de Deby’e karşı
Habré yanlıları tarafından darbe yapıldı. Ancak başarılı olamadı söz konusu tarihten beri ülkede
başbakan görevini İdris Deby sürdürmektedir. Ülkede halen iç karışıklık devam etmekte olup, tam bir
huzur sağlanmış değildir.
Çad bugün 6 Nisan 1993'te yürürlüğe giren geçiş dönemi anayasasıyla yönetilmektedir. Anayasa
ülkedeki rejimi cumhuriyet rejimi olarak tanımlamaktadır. Ülkede 57 üyeli bir yasama meclisi
bulunmaktadır. Ülkeyi oluşturan 14 ilin vali ve vali yardımcılarından oluşan meclis de zaman zaman
yönetime danışmanlık yapmaktadır. Devletin en üst yöneticisi devlet başkanı, hükümetin başkanı ise
başbakandır. Kabile başkanları ve bölgesel liderler yerel yönetimler üzerinde etkileyici bir role
sahiptirler. Çad, BM, İKÖ (İslâm Konferansı Örgütü), Afrika Birliği, Afrika Antiller ve Pasifik Sözleşmesi,
IMF (Uluslararası Para Fonu), İslâm Kalkınma Bankası gibi uluslararası örgütlere üyedir. Ülkede 1991
Mart'ından buyana geçiş hükümeti işbaşında olduğundan resmi olarak herhangi bir siyasi partinin
faaliyetine izin verilmemiştir. Bununla birlikte ülkede başkan İdris Debi yönetimine muhalefet eden 40
kadar siyasi oluşum bulunmaktadır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Çad, Afrika’nın ortasında oldukça stratejik bir konuma sahiptir. Kuzeydeki İslami bölgeden güneydeki
siyah Afrikaya bir geçiş bölgesi olarak görülür. Günümüzde 12 milyonu aşan nüfusu, 11 ana ırk
grubuna ve pek çok alt gruba ayrılmıştır. Şari Nehri kuzeydeki Müslüman olan berberi siyahlarını
güneydeki sahra siyahlarından ayırmaktadır. Kuzeydeki Müslüman olan grup; hayvancılık yapan
Araplar, Sudan sınırına yakın ve çiftçi olan Wadaian ve çöldeki Touboulardan oluşmaktadır. Buna
karşılık güneyde bulunan en büyük grup olan Saralar çiftçilik yapmaktadırlar. Daha çok kırsal
bölgelerde yaşayan halkın sadece % 5’i şehirlerde yaşamaktadır. Başkent Fort-Lamy’nin nüfusu ancak
200.000’in üzerindedir. Yedinci asırda İslamiyet buraya gelmiş ve bu dinin ırk, renk ayırımı
gözetmemesi ülkede hızla yayılmasına sebeb olmuştur. Bugün en yaygın dindir. Halkın ancak % 5’i
Hıristiyandır. Resmi dili Fransızca olmakla birlikte, Arapçaya dayanan lehçeler, bilhassa Turku kuzeyde
yaygındır. Çad’da yetişkin nüfusun % 5’lik bir kısmı okuryazardır.
Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Coğrafi uzaklığı, kuraklıklar, altyapı sisteminin eksikliği ve politik kargaşalar, kara ile çevrili olan Çad'ın
ekonomik kalkınmasını olumsuz etkilemektedir. Ekonomisi tarıma dayalıdır. Petrol sektöründe yabancı
yatırım projeleri yer almaktadır. Sömürge döneminde ticari ilişkiler Frankafon (Fransız etkisi altındaki
yerler) ile artmaya başlamıştır. Ayrıca Nijerya ile de ilişkilerde gelişme olmuştur. Özellikle Fransa en
önemli ticaret ortağıdır. Petrol gelirlerine rağmen, Çad, dünyanın en fakir ülkelerinden biridir. Finansal
sistemi son derece kötü yönetilmektedir. Ticari bankacılık sistemi sadece beş şehirde mevcuttur.
Çad diğer doğal ve mineral kaynakları yönünden zengin bir ülkedir. Sadece sodyum karbanot ve kaolin
yatakları ticari olarak kullanılmaktadır. Diğer doğal kaynakları altın, boksit, kalay, tiatanyum ve demir
cevheri keşfedilmiş ancak kullanılmamaktadır. Batılı bir konsorsiyum Çad petrol rezervlerini
genişletmek için 3,7 milyar dolar yatırım yapmıştır
Ekonomik Performans
Çad ekonomisi petrol dışı sektörlerdeki büyümenin yavaşlaması nedeniyle 2011 yılında kötü bir
performans sergilemiştir. Kamu harcamaları çift haneli artış göstermiş, petrol gelirleriyle
karşılanamamıştır. Petrol ihracıyla desteklenen GSYİH’nin 2012 yılında %6.9 oranında büyümesi
beklenmektedir. Petrol dışı ürünlerde büyüme, güvenlik ve iklim koşulları nedeniyel yavaşlamış
olmasına rağmen orta vadede artması beklenmektedir. Özellikle orta vadede tarım sektöründeki
performansın artması öngörülmektedir
Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Ülke ekonomisi tarıma dayalıdır. Ülkede önemli miktarda darı yetiştirilir. Pamuk, fıstık, hurma ve pirinç
önemli ürünleri arasındadır.
Hayvancılık çöl ve stepte en önemli faaliyettir. Yaklaşık 4 milyon sığır, 4 milyon keçi ve koyun ve
500.000 eşek ve at ve 250.000 deve beslenir. Göl ve nehirlerde ortalama olarak 100.000 ton balık
Çad Ülke Raporu
3 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

4. tutulur.
Çad Gölü Çad Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan bataklık bir göldür. Gölün alanı 25.600 km2 dir.
Gölün kuzeydoğusunda bulunan Kanem bölgesinde su sığırları yetiştirilmektedir. Gölün güneyinde, Şari
Nehrinin havzası bulunmaktadır. Bu havza sık bir orman halindedir. Göl suyu, çok az tuzludur. Bu
sebepten göl etrafındaki çöküntüler kurutularak kazanılan arazide verimli mısır ve buğday tarımı
yapılmaktadır. Gölün kıyısındaki çöküntülerde biriken tuz, kıyılarda oturanlar tarafından işlenilmektedir.
Çad Gölünde önemli miktarda su ürünleri bulunmaktadır.
Sanayi
İmalat Sanayi
İmalat sanayisinde; tekstil, paketlenmiş et, bira, siagara ve inşaat malzemeleri önemli bir yer
tutmaktadır. Ülkenin ödemeler dengesindeki açık en çok ticaret yaptığı ülke olan Fransa tarafından
karşılanmaktadır.
Dış Ticaret
Genel Durum
Tarihi olarak Çad bölgesi tüccar insanların bölgesi olarak bilinmektedir. Çad ile geçmişte en çok ticareti
olan yerler ülkeler Libya, Mısır ve Sudan olmuştur. 1970’lerin sonunda patlak veren iç çatışmalar dış
ticareti de etkilemiştir. Bu dönemde dışarı ile ticaret kağıt üzerinde gibi görünürken, kayıt dışı ticarete
kayış artmıştır. Fransa ile ticaret ise özellikle 1980’lerin başında sekteye uğramıştır. Çatışmalar
esnasında birçok Fransız şirketi ülkeyi terketmiş ya da faaliyetlerini sınırlandırmıştır. Ancak bugün
Fransa Çad’ın hala en önemli ticaret ortağıdır.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
2008
İhracat
İthalat
2009
2010
2011
3 922 490
2 295 180
3 092 835
3 847 017
877 131
989 593
1 332 751
648 897
Dış Ticaret Hacmi
4 799 621
3 284 773
4 425 586
4 495 914
Dış Ticaret Dengesi
3 045 359
1 305 587
1 760 084
3 198 120
Kaynak: Trade map
Kayıt dışı ekonomiyi ve kaçakçılığı önleyebilmek Çad için oldukça zordur. Kendi olanakları sınırlı olduğu
gibi komşu ülkelerin sınır kontrolleri de ideal düzeyin çok altındadır. Çad'da kayıt dışı yollardan yapılan
en önemli kaçakçılık ürünleri arasında petrol ürünleri ve özel tüketim ürünleri bulunmaktadır. Şeker,
sabun, yemeklik yağ, sigara gibi Türkiye şartlarında basit sayılabilecek ürünler dahi kaçakçılar için iyi
birer gelir kapısı haline gelmiştir.
Çad'da üretim maliyetleri üretim standartlarının olmayışı, kalifiye eleman sıkıntısı, altyapı eksiklikleri ve
diğer istikrarsızlıklar nedeniyle oldukça yüksektir. Bu nedenle aslında
Kayıt dışı ekonomiyi ve kaçakçılığı önleyebilmek Çad için oldukça zordur. Kendi olanakları sınırlı olduğu
gibi komşu ülkelerin sınır kontrolleri de ideal düzeyin çok altındadır. Çad'da kayıt dışı yollardan yapılan
en önemli kaçakçılık ürünleri arasında petrol ürünleri ve özel tüketim ürünleri bulunmaktadır. Şeker,
sabun, yemeklik yağ, sigara gibi Türkiye şartlarında basit sayılabilecek ürünler dahi kaçakçılar için iyi
birer gelir kapısı haline gelmiştir.
Çad'da üretim maliyetleri üretim standartlarının olmayışı, kalifiye eleman sıkıntısı, altyapı eksiklikleri ve
diğer istikrarsızlıklar nedeniyle oldukça yüksektir. Bu nedenle aslında Çad'da üretilmesi çok kolay
olabilecek birçok ürün dışarıdan ithal edilmek zorundadır
İhracatında Başlıca Ürünler
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
GTİP Ürünler
2709 Ham Petrol (Petrol Yağlari Ve Bitumenli Minerallerden Elde Edilen
Yağlar)
2710 Petrol Yaglari Ve Bitumenli Minerallerden Elde Edilen Yağlar
5201 Pamuk
-, 2013
2009
2010
2011
2 075 394 2 474 136 3 677 341
128 593
264 843
87 892
23 411
32 537
48 601
4 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

5. 1301 Lak; Tabii Sakizlar, Reçineler Ve Sakiz Reçineler Ve Yağ Reçineler
19 118
18 699
28
9406 Prefabrik Yapilar
14 382
4 848
8802 Diğer Hava Taşitlari, Uzay Araçlari
1 647
9701 Tamamen Elle Yapilmis Tablo/Resim Ve Kolajlar, Vb. Dekoratif Pano
3 500
3 480
876
9999 Başka Yerde Tanımlanmamiş Ürünler
8 099
1 705
763
9015 Arazi Ölçme, Hidrografik, Oşinografik, Jeofizik Vb. Alet Ve Cihazlari,
Telemetrel
75
8
584
2523 Çimento
17
8609 Demiryolu Taşimaciliginda Kullanilan Konteynerler
8517 Telli Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar
8431 Ağır İş Makine Ve Cihazlarının Aksamı, Parçaları
537
13
425
1 990
206
357
6
83
310
8705 Özel Amaçlı Taşıtlar
4103 Diğer Ham Deriler
Toplam Tüm Ürünler
252
85
213
248
2 295
180
3 092
835
3 847
017
Kaynak: Trade map
Çad'ın ihracatında temel kalem petrol ürünleridir. 2003'de başlayan ham petrol üretimi ile birlikte ihraç
kalemlerinde petrol (Doba bölgesinden) özel bir yer almaya başlamıştır. Yıldan yıla ihracatın % 80'i ile
% 95'i arasında bir yer tutmaktadır.
Pamuk üretimi ise 1983 yılinda yüksek fiyatların da katkısıyla canlanmış ve Çad için önemli bir gelir
kaynağı haline gelmiştir. Pamuk ve diğer tarım ürünlerinin üretiminde karşılaşılan en önemli sorun
finansmandır. Cüzzi miktarda yatırım ile tarım üretimini birkaç misline çıkarması ve ihraç etmesi
olanaklı iken Çad bunu yapamamaktadır. Dünya Bankası ve diğer kaynaklardan sağlanan dış yardımlar
işletim yetersizlikleri ve yolsuzluklar nedeniyle istenen sonuçları verememektedir.
İthalatında Başlıca Ürünler
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1 000 Dolar)
GTİP Ürünler
8517 Telli Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar
8408 Dizel Yarı Dizel Motorlar
2009
2010
2011
24 076
21 444
65 097
1251
799
55 259
3004 Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere Hazırlanan İlaçlar
20 056
21 077
24 865
1101 Bugday Unu/Mahlut Unu
22 590
19 195
24 435
8431 Agır Is Makıne Ve Cıhazlarının Aksamı, Parcaları
71 540
90 881
19 984
8701 Traktörler
16 938
7532
16 594
9999 Başka Yerde Tanımlanmamış Ürünler
38 692
13 291
11 819
8429 Dozerler, Greyder, Skreyper, Ekskavator, Kureyıcı, Yukleyıcı Vb.
22 970
11 578
11 247
9015 Arazı Olcme, Hıdrografık, Osınografık, Jeofızık Vb. Alet Ve Cıhazları,
Telemetrel
6 047
2 209
11 157
1901 Malt Hulasası; Un, Nısasta Ve Malt Esaslı Mustahzarlar
1 367
7 250
10 020
3002 Insan Ve Hayvan Kanı, Serum, Ası, Toksın Vb. Urunler
9 187
8 825
9 982
3105 Azot, Fosfor Ve Potasyum Gıbı; Ikı/Ucunun Karısımları
12
1 182
9 310
11 394
22 510
8 939
7 262
13 031
8 674
2403 Homonıze Edılmıs Tutun Ve Tutun Yerıne Gecen Madde Hulasaları
18 371
14 802
8 526
8704 Kamyon, Kamyonet
23 457
20 952
8 205
8705 Özel Amaçlı Taşıtlar
24 706
18 723
7 418
8716 Tasıtlar Icın Romorklar, Yarı Romorklar Vb. Ile Aksam-Parcaları
9 293
3 208
7 076
8474 Toprak, Tas, Metal Cevherı Vb. Ayıklama, Eleme Vb. Icın Makıneler
6 627
3 687
6 732
14 326
7 254
6 661
7308 Demir/Celikten Insaat Ve Aksamı
2106 Tarifenın Baska Yerınde Yer Almayan Gıda Mustahzarları
8502 Elektrojen Grupları, Rotatıf Elektrık Konvertısorlerı
İzole Edilmis Tel, Kablo; Diger İzole Edilmis Elektrik İletkenleri; Fiber
Çad Ülke Raporu
5 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

6. 8544
9 750
8479 Kendine Özgü Fonksiyonlu Makine Ve Cihazlar
1701 Kamış/Pancar Şekeri Ve Kimyaca Saf Sakkaroz (Katı Halde)
30 633
6 636
4 697
Optik
9 334
6 445
12 383
18 534
6 108
0402 Süt, Krema (Konsantre Edilmiş, Tatlandırıcı Madde İçerenler)
4 080
6 652
6 033
4911 Basılı Diğer Yayınlar, Resimler, Fotoğraflar
4 818
6 793
5 721
8708 Kara Taşıtları İçin Aksam, Parçaları
6 374
3 637
5 519
9403 Diğer Mobilyalar Vb. Aksam, Parçaları
6 271
5 746
5 249
8471 Otomatik Bilgi İşlem Makineleri, Uniteleri
6 721
10 336
5 126
0713 Kuru Baklagiller (Kabuksuz) (Taneleri İkiye Ayrılmış)
1 212
728
5 125
8413 Sıvılar İçin Pompalar, Sıvı Elevatorleri
8 543
23 865
5 123
989
593
1 332
751
648
897
Toplam Tüm Ürünler
Kaynak: Trade map
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1 000 Dolar)
ÜLKELER
2009
2010
2011
2 059 913
2 109 848
3 248 085
65 367
495 797
265 319
Fransa
111 025
46 205
219 936
Tayvan
51
681
57 821
Almanya
5 178
90 101
17 852
Portekiz
4 293
9 527
10 282
Fildişi Sahilleri
10
265
5 432
İtalya
20
60
4 301
ABD
Çin
Kolombiya
33
0
3 471
Endonezya
848
2 978
3 230
60
23 096
1 697
Çek Cumhuriyeti
347
423
1 640
Orta Afrika Cumhuriyeti
180
600
1 580
Kongo
293
280
1 059
İspanya
784
1 026
925
Tayland
2 515
3 961
898
İngiltere
882
1144
678
5
25
560
195
1052
440
96
11
234
Hollanda
Kenya
Kanada
Gana
Diğerleri
43 085
305 755
1 577
Toplam
2 295 180
3 092 835
3 847 017
Kaynak: Trade map
Çad’in 649 milyon dolarlık toplam ithalatının 145 milyon dolarlık kısmı Fransa’dan gerçekleşmektedir.
İthalatının ağırlıklı olarak gerçekleştiği diğer ülkeler Çin, Finlandiya ve İsveç’tir. Türkiye Çad’ın toplam
ithalatı içinde 17. sırada yer almaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1 000 Dolar)
ÜLKELER
2009
2010
2011
Fransa
147 004
167 165
145 240
Çin
148 898
308 491
94 803
2 006
20 920
59 470
10 864
3 002
52 081
Finlandiya
İsveç
-, 2013
6 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

7. Belçika
32 445
38 704
38 917
ABD
62 699
88 175
35 247
6 135
10 988
34 668
İtalya
54 067
28 474
23 932
Hollanda
33 707
25 623
21 999
Almanya
27 562
26 496
16 755
Senegal
31 449
27 140
15 439
Hindistan
Latviya
0
0
9 298
22 631
20 631
9 052
Hong Kong
8 050
6 006
7 893
Fildişi Sahili
6 059
3 601
6 384
İspanya
4 956
9 013
5 904
Türkiye
4 956
3 323
5 855
Kongo
8 913
8 361
5 472
Mısır
6 544
13 946
5 456
Ukrayna
44 022
12 520
5 056
Avusturya
22 365
14 102
5 003
Diğerleri
3 042 61
496 070
44 973
Toplam
989 593
1 332 751
648 897
İngiltere
Kaynak: Trade map
Çad’in Nijerya ile olan ticareti daha çok kayıt dışıdır. Resmi kanallar üzerinden yapılmayan ticarette
vergiden çok yolsuzluk giderleri fazladır. Bu ticarete konu olan temel mallar ise balık, büyük-küçükbaş
hayvan ve geleneksel ürünlerdir. Kamerun ve Orta Afrika Cumhuriyeti ile olan dış ticareti de daha çok
kayıt dışı ticarettir ve çok uzun bir geçmişi vardır.
Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Türkiye-Çad Dış Ticaret Değerleri (1 000 Dolar)
YIL
İhracat
İthalat
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Hacmi
2002
3 352
1 082
2 270
4 434
2003
1 787
349
1 438
2 136
2004
1 061
-
1 061
1 061
2005
996
145
851
1 141
2006
1 497
133
1 364
1 630
2007
3 231
-
3 231
3 231
2008
8 872
-
8 872
8 872
2009
4 956
29
4 927
4 985
2010
3 323
113
3 210
3 436
2011
5 855
30
5 825
5 885
2011*
3.932
30
3.902
3.962
2012*
8.903
9.037
-134
17.940
Kaynak: Trade map ve TUİK *11 aylık veriler
Türkiye’nin Çad ile geçmiş yıllarda gerçekleştirdiği ticarete bakıldığında, dış ticaret dengesinde 2012 yılı
ilk 10 aylık dönemi haricinde her yıl fazla verildiği görülmektedir.
İhracat
Çad Ülke Raporu
7 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

8. 2011 yılında Türkiye’nin Çad’a gerçekleştirdiği ihracatta ilk sıraya demir-çelikten inşaat ve aksamı
ihracatı yerleşmiştir. Söz konusu ihracat 1 milyon dolar olmuştur. İkinci sırada yer alan demir çelik
çubuk ihracatımız 2009 yılında 1,6 milyon dolarken 2011 yılında 986 bin dolara gerilemiştir. Buğday
unu, kuru baklagiller ve maya ihracatımız yıllar itibariyle artış gösteren gıda ürünlerimizdir
Türkiye'nin Çad'a İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar)
GTİP 4’lü Ürün Adı
7308 Demir/Çelikten İnşaat Ve Aksamı
7214 Demir/Çelik Çubuklar (Sıcak Haddeli, Dövülmüş, Burulmuş)
2009
192
2010
2011
718 1 225
1 627
108
986
227
177
632
0713 Kuru Baklagiller (Kabuksuz) (Taneleri İkiye Ayrılmış)
0
0
562
2102 Mayalar, Cansız Diğer Tek Hucreli Mikroorganizmalar
172
421
513
1902 Makarna
289
17
380
4
45
292
150
23
120
1101 Buğday Unu/Mahlut Unu
2106 Tarifenin Başka Yerinde Yer Almayan Gıda Müstahzarları
8544 İzole Edilmiş Tel, Kablo; Diğer İzole Edilmiş Elektrik
1704 Kakao İçermeyen Şeker Mamulleri (Beyaz Cikolata Dahil)
4
0
119
69
0
102
2523 Çimento
0
0
100
1702 Diğer Şekerler (Kimyaca Saf Laktoz/Maltoz/ Glikoz/Fruktoz) Katı, Sunı
0
23
74
1905 Ekmek, Pasta, Kek, Biskuvi Vs. İle Boş İlaç Kapsulu Mühür Güllacı Vs.
8708 Kara Tasıtları İçin Aksam, Parçaları
0
33
70
22
44
69
0
0
55
155
371
54
8418 Buzdolapları, Dondurucular, Soğutucular, Isı Pompaları
2
32
52
9403 Diğer Mobilyalar Vb. Aksam, Parçaları
0
80
44
6911 Porselen Ve Çiniden Sofra, Mutfak Ve Tuvalet Eşyası
0
31
38
3924 Plastikten Sofra, Mutfak Ve Diğer Ev Eşyası, Tuvalet Eşyası
0
0
38
7321 Demir-Çelik Soba, Ocak, Izgara, Ocak, Mangal Vb. Ev Eşyası
7208 Demir/Celik Sıcak Hadde Yassı Mamulleri-Genişlik 600mm. Fazla
7216 Demir/Alaşımsız Çelikten Profil
6205 Erkek/Erkek Çocuk İçin Gömlek
2
4
36
12
0
34
9401 Oturmaya Mahsus Mobilyalar, Aksam-Parcaları
0
79
30
7306 Demir/Çelikten Diğer Tüpler, Borular, İçi Boş Profıller
0
0
29
2202 Sular
7013 Masa, Mutfak, Tuvalet, Ev Tezyinatı Vb İçin Cam Eşya
96
30
19
6111 Bebek İçin Giyim Eşyası (Örme)
0
9
17
8516 Elektrikli Su Isıtıcıları, Elektrotermik Cihazlar (Şofbenler)
0
38
14
8215 Sofra Ve Mutfak Eşyası
0
3
13
1806 Çikolata Ve Kakao İçeren Diğer Gıda Müstahzarlari
7
0
12
1904 Hububat Esaslı Kabartılmış Gıda Mamulleri
0
0
11
Toplam
Tüm Ürünler
4 956 3 323 5 855
Kaynak: Trade map ve TUİK
İthalat
Çad’dan ithalatımız yıllar itibarıyla çok düşük gerçekleşmektedir. 2011 yılı ithalatı lak, tabii sakızlar,
reçineler olarak gerçekleşmiş 30 bin dolar olmuştur.
Türkiye'nin Çad'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Dolar)
GTİP 4’lü ÜRÜNLER
1301 Lak; Tabii Sakızlar, Reçineler Ve Sakız Reçineler Ve Yağ Reçineler
Toplam
2009 2010
2011
29
75
30
29
113
30
Kaynak: Trade map ve TUİK
-, 2013
8 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

9. İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Pasaport ve Vize İşlemleri
Çad’ın Paris Büyükelçiliği ülkemize akreditedir. T.C. vatandaşlarının, Çad vizesi başvurularını Çad’ın
adres ve iletişim bilgileri aşağıda kayıtlı Paris Büyükelçiliği aracılığıyla yapmaları gerekmektedir.
İstisnai durumlarda (resmi heyet vs.), vizenin Çad’a girişte (Encemine Havaalanında) alınabilmesini
teminen, iletişim bilgileri aşağıda sunulan Türkiye’nin Çad Fahri Konsolosu ile irtibata geçilmesi
mümkündür. Bu durumda, Çad’a girişte ilgili makamlara ve gerektiğinde havayolu firmalarına da ibraz
edebilmek üzere, bir diplomatik Nota temin edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, yine istisnai durumlarda, T.C. vatandaşlarının vize başvurularını Libya’daki Çad Büyükelçiliği
aracılığıyla yapmaları da mümkündür. Bu durumda, vatandaşlarımızın seyahat öncesinde Libya’daki
Büyükelçiliğimizle irtibata geçilmesi yararlı olacaktır (Sözkonusu vatandaşlarımızın ayrıca Libya vizesi
almaları gerekmektedir).
Çad Paris Büyükelçiliği
Adres : 65, Rue des Belles Feuilles, 75116 Paris
Tel : 0033-1-45 53 36 75
Faks : 00-33-1-45 53 16 09
E-mail : ambassadedutchadparis@wanadoo.fr
Türkiye’nin Çad Fahri Konsolosu
Tel : 00-235-510584
Faks : 00-235-523857
E-mail : seitchus@intnet.td
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
1 Ocak (Yeni yıl tatili)
1 Mayıs (İşçi bayramı)
11 Ağustos (Bağımsızlık Günü)
1 Kasım (Azizler Günü)
28 Kasım (Cumhuriyet bayramı)
Hıristiyan ve Müslüman takvimlerine göre: Kurban Bayramı, Elam Hejir (Yeni Yıl), Mevlid alNabi (Hz. Muhammed’in doğumu), Ramazan Bayramı, Paskalya
Kullanılan Lisan
Resmi dil Fransızca'dır. Ancak halk arasında hep yerel diller konuşulmaktadır. Bu ülkede konuşulan
yerel dillerin sayısı yüzü geçmektedir. En çok kullanılan yerel diller Maba, Adamaya, Sara dili, Sahra
dilleri, Sudan dilleri ve Arapça'dır. Resmi dil Fransızca olmasına rağmen Fransızca'yı bilenlerin oranı %
4.3'tür. Arapça bilenlerin oranı ise % 7.8'dir.
Ulaşım
Demiryolları 0 km
Karayolları 33.400 km
Su yolları 2.000 km
Limanları yoktur, Kamerun limanları kullanılmaktadır.
Yerel Ölçü Birimleri
Metrik sistem
İklim
Çad’da, enlem farkı yüzünden değişik iklim özellikleri görülür. Güney bölgesinde tropik iklim hakim
olup, Mayıs-Ekim ayları arasında düşen yağış miktari 800-1200 mm. arasındadır. Orta kesimlerinde
yarı kurak bir iklim hakimdir. Yıllık yağış miktarı 300-800 mm. arasındadır. Kuzeyde ise az yağışlı sıcak
bir iklim hüküm sürer. Yıllık sıcaklık ortalaması, 12°C ile 50°C arasında değişir. En sıcak ay: Haziran,
31-38°C , en soğuk ay Ocak , 20-25°C.
Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Çad Ülke Raporu
9 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

10. -, 2013
10 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

11. Sektör
GTİP
Potansiyel Ürün
Un
1101
Buğday unu
Bakliyat
0713
Kuru Baklagiller
Makarna
1902
Maya
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke
Ülkelere
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
ve Pazar
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
Payları (%) Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
24
0,682
892
0,4
257
27
0,226
0,621
5
0,562
255
0
100
603
-
-
Makarna
0,974
0,380
285
0
2135
-38
0,346
0,474
2102
Mayalar
0,865
0,513
180
0
22
17
0,513
0,590
Şekerli ve
Çikolatali
Mamuller
1704
Kakao İçermeyen
Şeker Mamülleri
(Beyaz Çikolata Dahil)
0,446
0,119
329
0
100
27
0,070
0,126
Bisküvi
190531
Tatlı Bisküviler
0,354
0,051
256
0
100
-73
-
0,0012
Fransa
(61)
Belçika
(30) ABD
(7)
Türkiye (3)
ABD (81)
Türkiye
(11) Nijer
(7)
Kanada (1)
Türkiye
(39) Mısır
(18)
Tunus
(16)
Fransa
(10) İtalya
(8)
Türkiye
(60) Çin
(30)
Fransa (7)
Lübnan (3)
Hindistan
(46)
Türkiye
(27)
Brezilya
(12)
Fransa (9)
İtalya (5)
Hindistan
(60)
Fransa
(16)
Türkiye
(14)
Belçika (5)
Hollanda
(3)
Fransa
Çad Ülke Raporu
MFN
(%17.5)
MFN
(%30)
MFN
(%30)
MFN
(%10)
MFN(%30)
MFN (%5)
11 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

12. (51)
Hindistan
(28)
Unlu Mamüller
190590
Diğer ekmekçi ürünleri 0,295
0,025
232
0
100
269
0,0024
0,0062 Türkiye
MFN (%5)
(9)
Almanya
(8) Belçika
(3)
İtalya (66)
Brezilya
(15)
Şekerli ve
Çikolata Ve Kakao
MFN
Çikolatali
1806
İçeren Diğer Gida
0,173
0,012
434
0
100
-82
0,006
- Türkiye
(7)
(%30)
Mamuller
Müstahzarlari
Hollanda
(6) Belçika
(4)
Türkiye
(45)
Bisküvi
190532
Gofretler
0,060
0,027
131
0
100
400
0,042 Fransa
MFN (%5)
(30) İtalya
(20)
Belçika (5)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 10 aylıktır.
-, 2013
12 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

13. Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
Çad Ülke Raporu
13 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

14. Sektör
İş ve
Maden
Makineleri
GTİP
Potansiyel Ürün
Ağır İş Makine ve Cihazlarının
8431 Aksamı, Parçaları
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında
ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke ve
Ülkelere
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık Pazar Payları Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
(%)
Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
20
-
697
0
-
-78
-
-
Otomotiv
Ana ve Yan 8701 Traktörler
Sanayi
17
-
369
0
-
124
-
-
İş ve
Maden
Makineleri
11
-
102
0
-
-
-
-
İnşaat
Demir/Çelikten İnşaat Ve
Malzemeleri 7308 Aksamı
9
1
1.101
0
70
-60
1
0,448
Otomotiv
Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu
Ana ve Yan 8704 Taşıtlar
Sanayi
8
-
3.963
0
-
-60
-
-
Elektrikli
Kablo ve
Makineler
8544 teller
ve Kablolar
7
0,120
2.313
0
421
-78
0,120
2
Otomotiv
Otomotiv yan
Ana ve Yan 8708 sanayi
Sanayi
6
0,070
3.370
0
112
57
0,0067
0,110
Mobilya
5
0,044
895
0
-50
-8
0,032
0,028
Dozerler, Greyder, Skreyper,
8429 Ekskavator, Kureyıcı, Yukleyıcı
Vb.
9403 Mobilya aksamı
Çin (37)
Fransa (26)
ABD (21)
Belçika (11)
İtalya (2)
Hindistan
(80) Belçika
(9) Çin (4)
Fransa (3)
Fildişi Sahili
(2)
Çin (55)
Belçika (12)
Brezilya (10)
Hollanda (9)
İtalya (6)
Çin (39)
Fransa (17)
Türkiye (14)
Portekiz (10)
İspanya (9)
Çin (50)
Fransa (21)
Belçika (11)
Hollanda (5)
İtalya (4)
Çin (28)
İsveç (25)
Fransa (21)
Brezilya (12)
Tunus (5)
Çin (33)
Fransa (23)
Hindistan
(15) Belçika
(7) G.Afrika
(7)
İtalya (68)
Çin (12)
Fransa (11)
Avusturya
-, 2013
MFN
(%10)
MFN
(%10)
MFN
(%10)
MFN
(18.7)
MFN
(%14.9)
MFN
(%12.9)
MFN
(%20)
MFN
(%30)
14 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

15. (4) Belçika
(1)
Fransa (82)
Çin (4) Hong
Hazır giyim 61, Hazır giyim
5
0,072
13.5
0
9
86
0,072
0,060 Kong (4)
62
İngiltere (3) Bilinmiyor
Hindistan (1)
Türkiye (1)
Çin (44)
Türkiye (32)
Demir/Çelik Çub (Sıc Hadde,
MFN
Demir Çelik 7214 Dövme, Burma, Çekme)
3
0,986
4.744
0
812
-40
2 Togo (12)
(%20)
Fransa (9)
Belçika (3)
Fransa(40)
Almanya(17) MFN
Beyaz Eşya 8418 Buzdolapları
1
0,052
1.810
0
62
-26
0,027
0,051 İtalya (11)
(%25.2)
Çin (7)
Hindistan (6)
Belçika (46)
Çin (34)
İnşaat
MFN
0,735
0,100
912
0
100
-53
0,100
- Türkiye (14) (%16.4)
Malzemeleri 2523 Çimento
Fransa (4)
Tunus (1)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi gümrük
idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 10 aylıktır.
Çad Ülke Raporu
15 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

16. Çad - Düzenlenen Önemli Fuarlar
-, 2013
16 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.