More Related Content
More from Tsuntsaga Ch (20)
монгол хэлний өнгөрёөн цаг
- 1. Үйл үгийн цагаар төгсгөх нөхцөл
Өнгөрсөн цагаар төгсгөх –жээ, -чээ үйл үндсэнд залгаж өгүүлэгч этгээд тухайн үйлийг
биеэр мэдээгүй буюу дам сонссон баймж утга илэрхийлнэ.
Жишээлбэл: Бат хонио услахаар явжээ.
Харин Ангил хэлэнд орчуулахдаа ...буюу ...цаг дээр хөрвүүлэгдэж байгаа юм.
Өнгөрсөн цагаар төгсгөх –лаа –лээ –лоо –лөө нөхцөл үйл үндсэнд залгаж тухайн үйл
болж өнгөрсөнийг үгүйлэгч этээд өөрийн биеэр мэдсэн үзсэн харсан гэх мэт баймж утга
илэрхийлнэ.
Жишээлбэл: Намайг бага байхад манай нутагт нэгэн мэрэн цэцэн өвгөн байлаа.
When i was young, there was a fortueteller man in my clime.
Өнгөрсөн цагаар төгсгөх –в нөхцөл: Үйл үндсэнд залгаж тухайн үйл хөдлөл эрт болж
өнгөрсөнийг өгүүлэгч этгээд биеээр мэдсэн баймж утга илтгэнэ. Энэ нь ярианд хэрэгдэх
нь ховор. Харин бичгийн хэлэнд элбэг хэрэглэдэг.
өгүүлэбэрийн бүтцийн дунд орсон үйл үгсийг бусад үгтэй холбох үүрэгтэй
нөхцөлүүд бий. Эдгээрийн нэг хэсэг нь үйл үгийг жинхэнэ нэртэй, нөгөө хэсэг нь үйл
үгийг үйл үгтэй холбох үндсэн үүрэгтэй. Үйл үгийг жинхэнэ нэртэй холбох нөхцөлийг
тодотгон холбох нөхцөл, үйл үгийг жинхэнэ нэртэй холбох нөхцөлийг тодотгон холбох
нөхцөл, үйл үгийг үйл үгтэй холбох нөхцөлийг нөхцөлдүүлэн холбох нөхцөл гэнэ.
Үйл үгийн тодотгон холбох нөхцөл
Өнгөрсөн цагаар тодотгон холбох –сан, -сэн, -сон, -сөн нөхцөл. Энэ нь тухайн
үйл хөдлөл өгүүлж байгаа үеэс өмнө болсон харьцангуй өнгөрсөн цаг заана. Энэ утгаараа
үйлийн өнгөрсөн цагаар төгсөх –лаа, -жээ, -в нөхцөлөөс онцын ягаагүй боловч үйл үгийг
нэр үгтэй холбодгороо ялгаатай.
Жишээлбэл: Миний идсэн алим. My ate apple.
Буюу үндсэн үүргээрээ орсон байна.
Төгсгөлийн өгүүлэхүүн болсон тохиолдолд цагаар төгсгөх нөхцөлөөр солиход цаг заахын
хувьд онцын өөрчлөлт гарахгүй, харин баймж утгын ялгаа илэрдэг. Жишээлбэл, миний ах
өчигдөр явах байсан. Явлаа, явжээ,байв гэх мэт.
Харин Гэрлээ гэрэл асаасан. Gerlee turned on the light. Буюу энэ тохиолдолд тодотгон
холбох –сан нөхцөл маань өнгөрсөн цагийн утгаа зааж байна.