Schepping les 3 deel 1
•Download as PPTX, PDF•
1 like•82 views
Les rond Bijbelse metaforen rond schepping
Recommended
More Related Content
What's hot
More from Tom Uytterhoeven
More from Tom Uytterhoeven (10)
Schepping les 3 deel 1
- 1. Schepping: geboorte BIJBELSE METAFOREN OVER DE VERBONDENHEID TUSSEN GOD EN SCHEPPING
- 2. 4 stellingen • zowel natuur als mens uit God geboren • schepping komt ter sprake als lofprijzing, maar ook als aanklacht • vanuit Bijbel: poëtisch spreken over God & schepping • schepping voortdurend proces – natuur & cultuur horen samen
- 3. Bijbelse paradoxen – 4 stellingen “U verwierp de rots die u gebaard heeft, u vergat de God die u onder barensweeën ter wereld bracht.” (Deut 32:18)
- 4. 1. Natuur & mens als uit God geboren •werkwoord schepping alleen bij God •culturele begrippen • strijd tegen chaos • boetseren •baren, niet: verwekken Psalm 2, 7: • Willibrord: “Zo gewaag ik van 's Heren besluit; Hij sprak tot mij: 'gij zijt mijn zoon, Ik riep heden u in het leven.” • NBV: “Het besluit van de Heer wil ik bekendmaken. Hij sprak tot mij: Jij bent mijn zoon, ik heb je vandaag verwekt. • D.E. Küster: “De Eeuwige heeft tot mij gezegd: jij bent mijn zoon, vandaag bracht ik jou op de wereld.”
- 5. 2. verwijzen naar schepping: als lofzang of aanklacht
- 6. 2. verwijzen naar schepping: als lofzang of aanklacht
- 7. Big History: Hedendaagse Job? TOM UYTTERHOEVEN - HIGW LEUVEN 2017 7
- 9. 4. Natuur/cultuur: welke relatie?
Editor's Notes
- Bijbel: haalt diepgaande en fundamentele ervaringen van barende vrouwen, maar ook van ieder mens, om de schepping en Gods handelen te beschrijven. Menselijke geboorte en lichamelijkheid worden hiermee dus erg belangrijk. Ze zijn in een kosmologisch geheel opgenomen. Vgl. met Hefner: mens + menselijke cultuur deel natuur Waarom zijn metaforen van belang? “Metaforen zijn geen decoraties. Ze ontlenen hun betekenis aan hun verbeeldend karakter. Lezers en toehoorders zijn actief betrokken bij de interpretatie van de beelden” Cf. recontextualisering, revitalisering: onze betrokkenheid wordt gevraagd, ons engagement in Gods openbaring; contra letterlijke lezing Bjibel (zie verder Dei verbum) Openbaring is een dialoog tussen God en mens, geen dictaat vanwege God. Zie ook Schillebeeckx: interpretatie is altijd deel van ervaring
- Schepping als geboorte laat het nauwe verband tussen God en het geschapene zien: cretio ex nihilo (Schepping komt ten diepste alleen uit God voort) + creatio continuo (God laat schepping niet alleen, wel vrij: tochtgenoot) Niet alleen de mens, ook de natuur wordt geboren: geen antropocentrisme – we komen uit dezelfde bron/dezelfde baarmoeder. Metaforen die verwijzen naar vrouwelijke ervaringen! Beeld geboorte legt ook link tussen individuele geboorte en schepping – plaatst individuele geboorte in kosmologisch kader, in heilsgeschiedenis: deep incarnation: geboorte Jezus in kader evolutionaire geschiedenis plaatsen en van daaruit menswording God revitaliseren/recontextualiseren. Geboren worden: oorsprong en identiteit – Het geboren worden is een centraal gegeven voor de bepaling van menselijke identiteit. Niet het feit dat de mens sterfelijk is, heeft de sterkste invloed op ons leven, maar wel de ervaring dat mensen (uit God) geboren zijn, dus boreling zijn. Vgl. Hefner: mens worden, niet mens zijn.
- orde in Gods hand: wij kunnen God niet ter verantwoording roepen; wij kennen zijn plannen niet; wij kunnen niet in Zijn plaats treden – mens zelfs geboren voor het kwaad? Job 15, 7: “Ben jij de eerstgeborene van de mensen, ter wereld gekomen vòòr de heuvels bestonden?” – vg. Sölle: afstand God-mens, beeld God als heerser Jobs tegenargumenten in Job 10: wijst op tegenstrjdigheid: waarom mens uit stof gemaakt, om dan tot stof terug te keren? Diepere betekenis mens-zijn dan uit stof gemaakt te zijn? Die betekenis wordt gezocht in beeld geboorte. “God weeft het ik in de moederschoot” – Job beroept zich op het gegeven dat zijn bestaan is gegrond in Gods handelen, als basis voor zijn ik-zijn, voor zijn identiteit, om zijn lijden aan te klagen. Terzijde: Gen 1, 26-28, opdracht om aarde te onderwerpen en zich te vermenigvuldigen: aan zowel man als vrouw gegeven. Het gaat niet om man en vrouw, maar om de mens, die als mannelijk en vrouwelijk is geschapen naar Gods beeld (zie ook Burggraeve)
- antwoord God: rede vanuit de storm (Job 38-39/40-41): respecteren menselijke grenzen tegenover de natuur en God antwoord = reeks retorische vragen -> fundament schepping ligt buiten begrijpen mens -> gepaste reactie = bewondering, vrees, eerbied Terzijde: geen ‘God of the gaps’, niet irrelevant geworden doordat wetenschap nu verder staat – wel: te revitaliseren/recontextualiseren.
- Ted Talk David Christian “Big History” https://www.ted.com/talks/david_christian_big_history “Big History”: onderzoeken van ons verleden om beter te begrijpen hoe te handelen in het heden (15’16”)
- Deuteronomium 32 God heeft deel aan wat uit God geboren en voortgebracht is. Merk op: link tussen scheppen en rechtvaardigheid (cf. tekst Sölle) – zie ook Laudato si! – God die schept is ookGod die bevrijdt Deze beelden zeggen ons niet zozeer iets over Gods gender: het gaat er niet om of God nu man of vrouw is. Wel: Gods handelen beschrijven dmv ervaringen vrouwen – barende vrouwen. Daardoor wordt de nauwe band tussen God en schepping opgeroepen; de blijvende trouw van God – vgl. Gen 2, 21: “God, de Heer, maakte voor de mens en zijn vrouw kleren van dierenvellen en trok hen die aan.” Dit wijst ook op Gods verantwoordelijkheid voor de schepping – geen verantwoordelijkheid uit plicht, maar uit liefde (moederliefde) – vandaar dat we ook blijvend bij God terecht kunnen Over God als Vader spreken is pas mogelijk, is pas zinvol, wanneer ook over zijn ervaringen en werk als barende vrouw, als moeder wordt gesproken – geen voorstelling van God als lijkend op vrouw, wel overstijging dualisme man-vrouw; te plaatsen in traditie van niet-weten over God – dit alles meest getrouw uitgedrukt in Ex. 3,13: “Ik ben, die er zijn zal” of “Ik ben die ik ben”.
- Zie ook eerdere opmerkingen (3 metaforen) Bijbels perspectief: natuur & cultuur samen. Scheppingsverhalen beschrijven niet slechts hoe de wereld ontstaan is, maar verhalen over de opzet van de wereld in zijn geheel. Zij hebben duurzaamheid voor ogen. schepping als proces: werkwoorden die aangeven hoe God grenzen bepaalt, orde creeërt. Voorbeeld: psalm 104: dit is creatio continua; Gods blijvende betrokkenheid op de schepping – opnieuw: niet irrelevant door onze wetenschappelijke kennis: (1) processen ten diepste gegrond in Gods vrije scheppende wil en (2) vanuit dialoog met wetenschappelijke kennis kunnen dergelijke teksten nieuwe betekenislagen krijgen