3. Alam mo ba?
Si Dell Hathaway Hymes
ay isang mahusay, kilala, at
maimpluwensiyang
lingguwista at anthropolist
na maituturing na
“higante” sa dalawang
nabanggit na larangan.
4. Katunayan, hindi maaaring tumbasan ng iisang salita
ang malawak na sakop ng kanyang kakayahang pang-
akademiko. Siya ay inilalarawan bilang sociologist,
anthropological linguist, at linguistic anthropologist.
Di gaya ng ibang mga lingguwistang tulad ni Noam
Chomsky na ang interes sa pag-aaral ay abstrakto o
makadiwang paraan ng pagkatuto ng gramatika at iba
pang kakayahang pangwika, si Dr. Hymes ay higit na
naging interesado sa simpleng tanong na "Paano ba
nakikipagtalastasan ang isang tao?“
5. Mula sa kanyang mga pag-aaral ay ipinakilala niya ang
konsepto ng kakayahang pungkomunikatibo o
communicative competence na nakaapekto nang malaki
sa mundo ng lingguwistika. Hinimok ni Dr. Hymes ang
kanyang mga tagasunod na pag-aralan ang lahat ng uri
ng diskursong nangyayari sa buhay tulad ng usapan ng
mga tao sa mesa; mito, alamat, at mga bugtong; mga
testimonya sa korte, talumpating pampolitika, mga
elehiya, at mga salitang ginagamit sa pamamaalam.
Bahagi ng gusto niyang malaman ay kung paano
nagkakaiba-iba ang wika ng mga ito sa iba't ibang
kultura.
6. Si Dr. Hymes ay isinilang sa Portland, Oregon noong Hunyo
7, 1927. Nagtapos siya ng Bachelor's Degree in Literature
and Anthropology sa Reed College noong 1950 at ng Ph.D.
in Linguistics noong 1955. Naging propesor siya sa
University of Virginia mula 1987 hanggang magretiro siya
noong 1998. Subalit bago ang posisyong ito, siya ay
nagturo California, Berkeley; at sa University of
Pennsylvania kung saan siya naging dekano ng rin sa
sumusunod na malalaking paaralan sa Amerika: Harvard
University, University of Graduate School of Education. Siya
ay yumao noong Nobyembre 13, 2009 sa edad na 82 ahil
sa mga komplikasyong dala ng sakit na Alzheimer's.
7. Mga Sanggunian:
Langer, Emily. (2009) "Dell Hymes, 82; linguistics,
anthropology scholar." The Washington Post.
Retrieved August 28, 2015 from
http://www.washingtonpost. com/wp-
dyn/content/article/2009/11/19/AR2009111904078.ht
ml
Fox, Margalit. (2009) "Dell Hymes, Linguist with a
Wide Net, Dies at 82." The New York Times. Retrieved
August 28, 2015 from
http://www.nytimes.com/2009/11/23/
us/23hymes.html?_r=0
9. Sa pagtuturo at pagkatuto ng wika, hindi sapat na
matutuhan lang ang mga tuntuning panggramatika.
Ang pangunahing layunin sa pagtuturo ng wika ay
magamit ito nang wasto sa mga angkop na sitwasyon
upang maging maayos ang komunikasyon, maipahatid
ang tamang mensahe, at magkaunawaan nang lubos
ang dalawang taong nag-uusap. Kapag umabot na rito,
masasabing ang taong ito ay nagtataglay na ng
kakayahang pangkomunikatibo o communicative
competence at hindi na lang basta kakayahang
lingguwistiko o gramatikal kaya naman, siya ay
maituturing na isa nang mabisang komyunikeytor.
10. Ang terminong kakayahang pangkomunikatibo o
communicative Competence ay nagmula sa linguist,
sociolinguist, anthropologist, at folklorist mula sa Portland
Oregon na si Dell Hymes noong 1966. Nilinang nila ng
kasamahan niyang si John J. Gumperz ang konseptong ito
bilang reaksiyon sa kakayahang lingguwistika (lingguistic
competence) na ipinakikilala naman ni Noam Chomsky
noong 1965. Ayon sa orihinal na ideya ni Hymes, ang
nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon ng
kakayahang lingguwistika o gramatikal upang epektibong
makipagtalastasan gamit ang wika. Nararapat din niyang
malaman ang paraan ng paggamit ng wika ng
lingguwistikang komunidad na gumagamit nito upang
matugunan at maisagawa ito nang naaayon sa kanyang
layunin.
12. Simula nang maipakilala sa diskursong
panlingguwistika ang konsepto ng kakayahang
komunikatibo, maraming pag-aaral at mga mungkahi
na ang inilabas ng mga dalubwika patungkol dito. May
ilang nagsasalungatang ideya, gayumpaman, sa huli'y
nagkaisa silá na ang isang taong may kakayahan
magtaglay hindi lang ng kaalaman tungkol dito kundi
ng kahusayan, kasanayan, at galing sa paggamit ng
wikang naaangkop sa mga sitwasyong
pangkomunikatibo. (Bagarić, et. al. 2007)
13. Sa pagtatamo ng kakayahang pangkomunikatibo,
kailangang pantay na isaalang-alang ang pagtalakay sa
mensaheng nakapaloob sa teksto at sa porma o kayarian
(gramatika) ng wikang ginamit sa teksto (Higgs at Clifford
1992).
Naniniwala naman si Dr. Fe Otanes (2002), na ang
paglinang sa wika nakapokus sa kapakinabang idudulot nito
sa mag-aaral, na matutuhan ang wika upang sila ay
makapaghanapbuhay, makipamuhay sa kanilang kapwa, at
mapahalagahan nang lubusan ang kagandahan ng buhay na
kanilang ginagalawan. Sa kabuoan, pangunahing mithiin sa
pagtuturo ng wika na makabuo ng isang pamayanang
marunong, mapanuri, kritikal, at kapaki-pakinabang.
14. Ang kakayahang pangkomunikatibo ay sumasakop sa mas
malawak na konteksto ng lipunan at kultura Ito'y ang wika
kung paanong ginagamit at hindi lang basta ang wika at mga
tuntunin nito (Shuy 2009). Bilang isang lingguwista,
binigyang-diin ni Dr. Hymes sa kanyang mga katrabaho ang
pag-uugnay ng kultura sa wika. Ito'y isang kakaibang
pananaw sa panahong siya'y nagsisimula pa lang sa kanyang
karera noong mga huling taon ng 1950's subalit hindi siya
nagpatinag sa paniniwalang sa pagpapahayag ng mga tao'y
gumagamit sila nang higit pa sa salita. Sa kasalukuyan, ang
pananaw na ito ay tanggap at ginagamit na sa pag-aaral ng
wika sa iba't ibang panig ng mundo kasama na ang ating
bansa. Isang pagpupugay para sa dakilang lingguwistang
sumalungat sa nakasanayan at nagbigay nang higit na
kahulugan sa paraan natin ng pagkatuto ng wika.
15. Silid-aralan ang Daan Tungo sa
Paglinang ng Kakayahang
Pangkomunikatibo ng mga
Pilipino
16. Sa mga silid-aralan nangyayari ang pormal na pagkatuto
ng wika. Gayumpaman, kung ang magiging tuon ng
pagkatuto ng wika ay para lang maituro gang kayarian o
gramatika ng wika tulad ng mga bahagi ng pananalita,
bantas, baybay, ponolohiya, morpolohiya, at ibang pang
teknikal na aspekto ng wika; at kung ang mga pagtataya ay
nakapokus lang sa pagkilala, pagbilog, pagsalungguhit sa
mga bahagi ng estruktura ng wika, maaaring hindi maabot
ng mga Pilipinong mag-aaral ang pagkakaroon ng
kakayahang pangkomunikatibo. Nasusukat kasi ang
kakayahang pangkomunikatibo ng mga mag-aaral sa
kanilang tatas sa pagsasalita ng wika, kakayahang
umunawa, at makagamit ng tamang salita o wika sa angkop
na pagkakataon lalo na sa mga awtentikong sitwasyong
hindi silá sinanay.
17. Nararapat kung gayun na ang pagkatuto ng wika sa
mga silid-aralan ay maiangat mula sa pagkilala lang sa
gramatika upang mapalawig, maiugnay, at magamit sa
mga aktuwal na sitwasyon sa totoong mundo o sa
tunay na buhay, pasalita man o pasulat. Dito lámang
magkakaroon ng kahulugan at kabuluhan ang mga
araling pangwika dahil nakita at nagamit ng mga mag-
aaral sa awtentikong sitwasyon. Mula rito'y matatanim
sa kanilang isipan ang kahalagahan ng mga ito hindi
lang para sa darating na pagsusulit kundi para sa
pangangailangan sa pakikipagtalastasan maging sa
mga panahong wala na sila sa loob ng silid-aralan.
18. Upang umabot sa ganitong uri ng pagkatuto ay
mangangailangan nang higit na partisipasyon ng mga mag-
aaral sa mga gawaing lilinang ng makrong kasanayan tulad ng
pagsasalita, pagbasa, pakikinig, at pagsulat. Ayon kay Cantal-
Pagkalinawan (2010), isang propesor sa Hawaii, ang mahusay
na klasrum pangwika ay yaong may aktibong interaksiyon sa
pagitan ng guro at ng estudyante, at estudyante sa kanyang
kapwa estudyante. Ang guro ang nagsisilbing
tagapatnubay/facilitator lámang sa iba't ibang gawain sa
klasrum at ang mga estudyante naman ay aktibong
nakikilahok sa iba't ibang gawaing pangkomunikasyon. Sa
interaksiyon ng mga estudyante sa kapwa estudyante,
kailangang bigyan sila ng pantay na pagkakataong makilahok
sa iba't ibang gawain upang malinang ang kani-kanilang
kakayahan.
19. Makatutulong nang malaki ang pagsasagawa ng mga
awtentikong pagtataya makabuluhang sa totoong
mundo o sa totoong buhay, pagbuo ng malikhain at
pagpapahayag gamit ang wika sa tula, maikling
kuwento, sanaysay, pagtatanghal, fliptop, pick-up lines,
hugot lines, ulat, e-mail, Facebook post, blog, diyalogo o
dula- dalaan, videotape, at iba pang gawaing lilinang sa
kakayahan nilang makipagtalastasan.
Kung ganito ang magiging kalakaran ng pagkatuto ng
wika sa mga silid- aralan, makatutulong ito upang
makalinang ng mga Pilipinong may kakayahang
komunikatibo na handa sa mga hamong dala ng buhay
sa ikadalawampu't isang siglo.
21. Sa pag-aaral ng maraming dalubwika, kung
kakayahang pangkomunikatibo ang pag-
uusapan, isang bahagi lang nito ang
kakayahang lingguwistiko o kakayahang
gramatikal. Sa mga naunang framework o
modelo ng mga lingguwistang sina Canale at
Swain (1980-1981) may tatlong komponent
silang iminungkahi.
23. Ang mga ito'y ang kaalaman at kakayahang
gramatikal, sosyolingguwistiko, at istratedyik. Sa
sumunod na bersiyon ng nasabing modelo, si
Canale (1983, 1984) ay nagsalin ng ilang
elemento mula sa kakayahang sosyolingguwistiko
para mabuo ang ikaapat na komponent, ang
kakayahang diskorsal.
24. Sa araling ito ay tatalakayin muna natin ang unang
komponent; ang kakayahang lingguwistiko o
gramatikal. Sinabi nina Canale at Swain (1980, 1981),
na ang kakayahang lingguwistiko ni Chomsky (1965)
ay kapareho lang ng kakayahang gramatikal. Kaya
naman, ang iba pang mga dalubwikang gumamit sa
modelo nina Canale at Swain tulad ni Savignon
(1983) ay tumukoy na rin sa kakayahang
lingguwistiko bilang kakayahang gramatikal.
25. Ayon kina Canale at Swain, ang kakayahang
gramatikal ay pag-unawa at paggamit sa kasanayan
sa ponolohiya, morpolohiya, sintaks, semantika,
gayundin ang mga tuntunting pang-ortograpiya.
Ang komponent na ito ay magbibigay kakayahang sa
taong nagsasalita upang magamit ang kaalaman at
kasanayan sa pag-unawa at pagpapahayag sa literal
na kahulugan ng mga salita.
26. Makikita sa ibaba ang mungkahing komponent ng
kakayahang gramatika o kakayahang lingguwistiko
mula kina Celce-Murcia, Dörnyei, at Thurell (1995).
Marianne Celce-Murcia
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fnewsroom.aua.am%2F2015
%2F12%2F04%2Fformer-dean-celce-murcia-donates-scholarly-journals-on-linguistics-
to-auas-agbu-papazian-
library%2F&psig=AOvVaw08GmOy0IQEBbthC_egFpSK&ust=1669014472860000&
source=images&cd=vfe&ved=0CBEQjhxqFwoTCMi-
gMmZvPsCFQAAAAAdAAAAABAR
Zoltan Dörnyei
https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.helblin
gpublishing.com%2Fint%2Fen%2Fperson%2Fzoltan-
dornyei&psig=AOvVaw0Mm-
Mlou_K86jeS2TnEpdk&ust=1669014749043000&source=images&cd=
vfe&ved=0CBEQjhxqFwoTCIjmycyavPsCFQAAAAAdAAAAABAE
28. Sintaks (pagsasama ng mga salita upang makabuo ng pangungusap na may
kahulugan)
O Estruktura ng pangungusap
O Tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita
O Uri ng pangungusap ayon sa gamit (pasalaysay, patanong, pautos, padamdam)
O Uri ng pangungusap ayon sa kayarian (payak, tambalan, hugnayan, langkapan) O
Pagpapalawak ng pangungusap
Morpolohiya (mahahalagang bahagi ng salita tulad ng iba't ibang bahagi ng
pananalita)
O Iba't ibang bahagi ng pananalita - propo
O Prosesong derivational at inflectional
O Pagbubuo ng salita
29. Leksikon (mga salita o bokabularyo) De
O Pagkilala sa mga
content words (pangalan, pandiwa, pang-uri, pang-abay)
function words (panghalip, mga pang-ugnay tulad pangatnig, pang-ukol, pang-
angkop)
O Konotasyon at denotasyon
O Kolokasyon (pagtatambal ng salita at isa pang subordinate na salita.)
Ponolohiya o Palatunugan
O Segmental
katinig, patinig, tunog
O Suprasegmental
diin, intonasyon, hinto
Ortograpiya
O Mga grafema
titik at di titik
O Pantig at palapantigan Tuntunin sa pagbaybay
O Tuldik
O Mga bantas
30. Ang mga nasa talahanayan ang karaniwang unang
itinuturo sa mga araling pangwika sa mga paaralan.
Subalit, hindi nagtatapos ang lahat dito kung ang
layunin ng nagtuturo ay paglinang ng kakayahang
pangkomunikatibo. Sa mga susunod na aralin ay
mabibigyang-diin ang iba pang komponent ng
kakayahang pangkomunikatibo tulad ng
sosyolingguwistiko, pragmatik, estratedyik, at
diskorsal upang higit na maging makabuluhan at
magamit nang wasto ang wika.
32. Pag-usapan Natin
Nasasagot ang mga tanong ukol sa binasa.
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
1. Ano ang ibig sabihin ng kakayahang pangkomunikatibo?
2. Sino ang nagpakilala sa terminong ito? Paano ito naiba sa
kakayahang panlingguwistika na ipinakilala naman ni Chomsky?
3. Ano ang orihinal na ideya ni Hymes ukol sa kakayahang
pangkomunikatibo?
4. Sa paanong paraan nagiging mas makabuluhan ang pagkakaroon
ng kakayahang pangkomunikatibo sa halip na kakayahang
panlingguwistika lang?
33. 5. Sumasang-ayon o sumasalungat ka ba sa pananaw
nina Higgs at Clifford na dapat pantay ang pagtalakay sa
mensaheng nakapaloob sa teksto at sa porma o kayarian
ng wikang ginamit sa teksto? Ipaliwanag ang iyong panig.
6. Bakit mahalagang kakayahang pangkomunikatibo ang
maging layunin sa pagkatuto ng wika?
7. Sa paanong paraan magiging kapaki-pakinabang ang
pagkatuto ng wika kapag naabot na ng isang taong nag-
aaral nito ang kakayahang pangkomunikatibo?
34. Pag-usapan Natin
Nasasagot ang mga tanong ukol sa binasa.
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
1. Bakit sinasabing ang silid-aralan ang daan tungo sa paglinang
ng kakayahang pangkomunikatibo ng mga Pilipino?
2. Ano-anong katangian ang dapat taglayin ng isang guro ng wika
upang humantong ang pagtuturo niya sa kakayahang
pangkomunikatibo?
3. Bakit sinasabing hindi maaabot ng mga mag-aaral ang
kakayahang pangkomunikatibo kung ang gagawing pagtataya
sa wika ay nakapokus lang sa pagkilala, pagbilog,
pagsalungguhit sa mahahalagang bahagi nito?
35. 4. Paano makatutulong ang paggamit ng wika sa mga
awtentikong pagpapahayag sa loob ng silid-aralan?
5. Paano inilarawan ni Cantal-Pagkalinawan ang isang
mahusay na klasrum pangwika?
6. Anong uri ng mag-aaral o estudyante kaya ang
malilinang sa ganitong uri ng klasrum o silid-aralan?
Sumasang-ayon ka ba rito? Ipaliwanag.
7. Bakit mahalaga ang higit na partisipasyon ng mga
mag-aaral sa mga gawaing pangwika sa loob ng silid-
aralan?
36. Pagsulat ng Journal
Isulat sa iyong journal notebook ang sagot sa
tanong na ito:
Masasabi bang ikaw ay nagtataglay na ng
kakayahang komunikatibo sa kasalukuyang
antas mo ng pag-aaral? Magbigay ng mga
patunay.
37. PAYABUNGIN NATIN
Salita Kahulugan Makabuluhang
Pangungusap
May mga salita ba mula sa iyong mga binasa na bago sa iyong
paningin at kinailangan mong ihanap ng kasingkahulugan habang
ikaw ay bumabasa? Isulat ang mga ito sa unang hanay. Sa
ikalawang hanay ay subukin mong ibigay ang angkop na
kasingkahulugan nito gamit ang diksiyonaryo o sa tulong ng
konteksto ng pangungusap kung saan ito ginamit. Sa ikatlong
hanay ay gamitin ang salitang ito sa makabuluhang pangungusap.
