De brochure THUIS, een boekje met portretten, verhalen, gedachten en beelden over mensen, over verbondenheid

1. 2016-2017
Parktheater Eindhoven
VerhalenThuis

2. Thuis
verhalen

3. 3
om je verbonden te voelen
Een idee van thuis, waar dan ook. Herkend en erkend worden, wie dan ook.
Erbij horen, wat dan ook. Anders mogen zijn, hoe dan ook.
Van perspectief kunnen veranderen, wanneer dan ook.
Als aanvulling op het programmaboek voor het seizoen 16-17 van het Parktheater:
dit boek met verhalen en gedachten over verbondenheid.
Geïnspireerd raken. En inspiratie delen.
Het gesprek beginnen door te luisteren.
Een raakbare samenleving laten ontstaan.
Omdat theater meer is dan de som der voorstellingen.
De stad meer is dan huizen en straten.
En de wereld groter is dan je eigen tuin.
Opgaan in het gekende.
Openstaan voor het onbekende.
De trefkans vergroten.
Om.
Daar ga je.
Daar ben je.
Waar het hart zich laat raken,
daar is thuis.
Giel Pastoor
uitnodiging
parktheater.nl/verhalen

4. waar het hart zich laat raken,
daar is thuis.

5. 76
Het begon eigenlijk allemaal met Globe. Sjef Smid, Myrna Spil en Ria van der Aalst zijn trouwe
bezoekers van Het Zuidelijk Toneel (HZT), de eerste twee officieel als ambassadeurs, de laatste als vaste
gast van het Parktheater. Ooit zetten ze hun eerste stappen naar het theater hier, in het Parktheater. Dat
is bijzonder, dat vergeet je niet. In maart 2016 gingen ze in gesprek met artistiek directeur Piet Menu,
over hun liefde voor theater, verbondenheid en het eigene, datgene wat HZT zo bijzonder maakt.
Sjef: We hebben het over de tijd van Globe, hoe belangrijk die voorstellingen waren. Juist bij wie
destijds niet opgroeide, deed Globe een sterk appèl op anders kijken, nieuwe ervaringen
opdoen. Je léérde daar zoveel van!
Ria: Wij zijn door de tijd heen altijd blijven gaan. Al ruim twintig jaar kopen we samen met onze
vrienden een paar voorstellingen, we gaan samen en beleven dingen ook samen.
Myrna: Ik ging vaak naar theater – zat zelf ooit bij Scapino – en genoot van alles wat met dans of
beweging te maken had. Mijn eerste ervaring met HZT was hier, in dit theater. Ik ging naar
De kersentuin, het was zo’n verschil met andere voorstellingen.
Veel later ben ik door HZT benaderd of ik ambassadeur of figurant wilde zijn, dat ben ik nu
een jaar of acht.
Piet: HZT ken ik pas sinds de tijd van Ivo van Hove. Tot aan mijn studietijd was ik nooit zo met
theater bezig. In 2000 deed ik mijn stage bij de Brakke Grond en daar kon ik elke avond
voorstellingen zien. Toen haalde ik de schade volop in.
Anders dan gewoon
Ria: HZT belééf ik. Het is anders dan anders en ook steeds weer verrassend anders. Dat is zó
boeiend! Ik herinner me meer de beleving dan dat ik het feitelijke stuk kan reproduceren.
Daarom is napraten zo fijn, dan kan ik het hebben over wat ik mooi vond, of de opbouw.
HZT biedt mij een kijkspel, een luisterspel, ik beleef het en vind het fantastisch.
Myrna: Bij HZT is het anders dan gewoon. Alles wat je ziet heeft betekenis. Bij sommige
gezelschappen of stukken wordt traditioneel gespeeld, weet je meer wat je kunt verwachten.
Hier niet, op alle manieren worden toeschouwers erbij betrokken. Ik ervaar die nabijheid
Piet Menu en drie vaste bezoekers van Het Zuidelijk Toneel
Verras me, blijf van ons

6. 9
Myrna: Dat thuisgevoel wordt ook versterkt doordat je vaker naar hetzelfde gezelschap gaat.
Ik leerde HZT kennen door te gaan kijken, ik mocht meedoen als figurant en als
ambassadeur. Dat is driemaal anders, maar ook driemaal warm, boeiend en interessant.
Ria: Het heeft ook te maken met de karakteristieken van spelers. Je went aan de spelers. Chris
Nietveld bijvoorbeeld speelde alles even fantastisch. Dat was een reden om te gaan. Dit
gezelschap heeft me altijd weten te verrassen, mijn wens is dat dat blijft gebeuren.
Sjef: Een liefde ken je net een beetje beter dan anderen. Voor mij schuilt liefde in het feit dat ik
dit gezelschap beter heb mogen leren kennen.
Bijna voetbalsupporters, zoals jullie praten
Piet: In dit gesprek wordt op een warme en liefdevolle manier naar HZT gekeken. Bijna
voetbalsupporters, zoals jullie praten. Er is geen verwachting van wat we wel of niet moeten
doen, maar een open houding: ‘verras me, evolueer, blijf van ons’. Dat vind ik heel mooi en
zal ik koesteren en met me meenemen. Het maakt voor mij de verantwoordelijkheid des te
groter! Na Tilburg is Eindhoven onze tweede thuisstad, het Parktheater ons tweede thuis.
Hier werken we, hebben we het meeste contact mee. Je voelt dat ook aan het publiek en aan
de medewerkers. Macbeth ging niet voor niets hier in première: van beide kanten was dat
een grote wens. Onze ambitie is echt van het zuiden te zijn, het is jullie theatergezelschap.
We mogen misschien best wat meer chauvinistisch zijn. Als wij zeggen: ‘We zijn er weer,
jullie gezelschap’, kan een band ontstaan. We zijn van jullie, claim ons maar gerust!
8
echt. Soms mag je als figurant meedoen, soms loop je met een koptelefoon. Het is altijd
nabij. Dat geeft een extra gevoel van verbondenheid.
Sjef: Weet je nog dat HZT opeens ZT Hollandia werd genoemd? Ik vond dat verraad! Ik woon in
het zuiden en hou van toneel: dát is voor mij de essentie. HZT is echt van ons, Brabants,
gemoedelijk. En ik ben trots op het woord ‘zuidelijk’. Dat maakt het tot óns zuidelijk toneel,
zoals Toneelgroep Amsterdam echt van boven de rivieren is.
Myrna: Ook al is dat zuidelijke vrij makkelijk in te vullen, HZT-voorstellingen kunnen overal de
handen op elkaar krijgen. Ik hou van wat ik zie: het past, het is mooi en het is interessant. En
tegelijkertijd is het kwalitatief zo goed.
HZT en taal
Piet: Een van de eerste producties die ik zag was Vrijdag van Hugo Claus, onder regie van Johan
Simons. Ik vond dat moeilijk om naar te kijken, vanwege het West-Vlaams. Het Nederlandse
publiek begon om de taal te lachen, net als ik het schrijnend begon te vinden. Als native
speaker van dat dialect vond ik dat heel verwarrend.
Ria: Ik ben altijd wel nieuwsgierig naar wat er van de tekst gemaakt is. De taal is vaak heel
bijzonder.
Sjef: Daarin speelt een Nederlander koning Duncan en een Vlaming zijn zoon.
Piet: Ja, dat valt op. Toch is die keuze bewust.
Myrna: Ik woon al heel lang hier, maar nog steeds zijn er woorden die me ontgaan. Het geluid moet
helder zijn, wil ik een accent goed volgen. Vaak lees ik de recensies achteraf, en dan zie ik
hoe anders ik sommige dingen beleefd heb.
Sjef: Soms laat ik de tekst bewust helemaal los. Dan zie je andere dingen veel beter.
Je thuis voelen bij een theatergezelschap
Sjef: Dat kan dus! Bij familie ben je thuis, bij een ander ben je meer te gast. HZT is die familie,
Toneelgroep Amsterdam of NTGent blijft die ander.
Ria: Ik woon in de regio. Het is iets eigens. Het oude Globe-gevoel, het is altijd van ons geweest.
“De kernwaarden van ons gezelschap zijn Verknopen, Grensoverschrijdend en Veelvormigheid.
Dat gaat over verbindingen leggen met (nieuw) publiek en werken met niet-acteurs of thema’s,
over Brabant als passerpunt tot aan de Franse en Deens-Duitse grenzen en over het feit dat je
bij HZT van alles te zien krijgt. We serveren een heel divers palet.”
Piet Menu
Het Zuidelijk Toneel is in theaterseizoen 16/17 zes maal te zien, ook in samenwerking met andere gezelschappen.

7. 10
Marleen Hartjes
De gewone bezoeker bestaat niet
“Ik ben nu al een aantal jaren werkzaam voor het Van Abbe. Vanuit mijn achtergrond als beeldend
kunstenaar ben ik in contact geraakt met blinden en slechtzienden, dove mensen, mensen die niet
mobiel zijn. De eerste vraag die een museum mij vaak stelt is: waarom zouden we een museum
toegankelijk maken voor mensen die niet kunnen zien? Of voor een paar doven?
Tot voor kort waren het onzichtbare doelgroepen, omdat zij door praktische obstakels niet dezelfde
ervaring kunnen hebben als gewone bezoekers. Inmiddels weet ik dat de gewone bezoeker niet
bestaat.
Het Special Guests Programma heb ik samen met hen ontwikkeld. Wat moesten wij doen om
kunstervaring voor hen mogelijk te maken? We hebben nu speciale rondleidingen in gebarentaal,
rondleidingen voor mensen met afasie en rondleidingen voor blinden, doofblinden en slechtzienden.
Ze mogen kunstwerken (met handschoenen) aanraken en als dat niet mogelijk is proberen we het
werk op andere manieren toegankelijk te maken. Door bijvoorbeeld replica’s met reliëf of via muziek.
We proberen de kunst met zoveel mogelijk zintuigen te benaderen. Ook hebben we een
museumrobot die een museumbezoek mogelijk maakt voor mensen die niet naar het museum
kunnen komen.
Deze mensen gaan zichzelf als museumbezoeker zien, terwijl ze misschien eerst dachten dat een
bezoek aan een museum niet voor hen weggelegd zou zijn. Hoe mooi is het als je uiteindelijk zo’n
speciaal ontwikkeld programma niet meer nodig hebt, maar een inclusief museum wordt? Dat je kunt
zeggen: het programma is voor iedereen, je kunt altijd aanschuiven. Dat je niet meer in doelgroepen
denkt maar in ‘wij, mensen’.”
Marleen Hartjes is coördinator Special Guests Programma van het Van Abbemuseum.

8. 13
Ik nam de tijd op het dak van de Witte Dame
Om de stad eens goed van boven te zien
Van waar ik stond zag ik haast heel de stad
Ik nam foto’s recht uit het hart
Ik zag mensen, verkeer, vreemdgevormde gebouwen
En een heleboel muren om de mensen heen
En toen zag ik de mensen, zoveel kleine mensen
Zich haastend, ontspannend, samen en alleen
Ik keek op jullie neer en jullie zaten op terrassen,
Liepen door de straten, keken in de etalages
Ik wist niet wie jullie waren maar ik heb jullie gezien
Ik zag baby’s, kinderen, volwassenen, bejaarden
Oude fabrieken, nieuwe kantoren, winkels en cafés
Ik zag een wereld waar ik bij hoor, waar jij bij hoort
Waar wij bij horen, in deze vreemde, open stad
Daar heb ik van genoten, ik ging op het randje staan
Om goed te kunnen kijken
Er was geschiedenis en heden en toekomst
Door elkaar
Ik kon haast niet wachten met weer naar beneden gaan
Nienke Esther Grooten
stadsdichter van Eindhoven
overzicht

9. 1514
Friesland, muziek, een ‘akkoord’. Over de kracht
van harmonie en een tafelkleedje mee in de
koffer; het thuisgevoel van Miranda van
Kralingen geopenbaard.
Roots
“Er is een heel mooi Fries liedje van een Friese
troubadour, Piter Wilkens. Dat is zo’n fijne artiest!
Het liedje heet Oeral Thús, oftewel Overal Thuis.
Ik woon in Friesland, dat is écht mijn thuis. Daar
zijn mijn oer-roots van de familie van mijn
moeders kant. Ik woon daar met heel veel
toewijding, liefde en plezier. Verder voel ik me
overal thuis als ik mijn echtgenoot, twee honden
en twee katten bij me heb.
Door al die jaren reizen in het buitenland met
mijn koffertje en spulletjes maakte ik er de
gewoonte van om wat servetten, een tafelkleedje
en kaarsjes mee te nemen. Dan werd het een
beetje vrolijker, het gevoel van: we maken er
weer wat van.”
‘De meldij is makke’
“Als je fijne mensen om je heen hebt en met
elkaar voor de harmonie gaat, dan betekent dat
een mooi akkoord, het betekent ook een goede
samenwerking. De meldij is makke zoals de
Friezen zeggen, oftewel ‘de melodie is gemaakt’.
Ik zoek altijd naar die harmonie, maar niet
iedereen wil dat. Als je je ego voorop plaatst dan
is er niet eens ruimte voor een akkoord. En daar
gaat het vaak mis tussen mensen. We hadden
begin dit jaar een tournee met de
muziektheaterproductie Wie is Loesje?. Er was
wel eens wat gekibbel, maar er was vooral een
enorme harmonie tussen de mensen. Als
iedereen, van de cast tot de technici en de
vrachtwagenchauffeur dat heeft gevoeld, dan
heb je toch iets bereikt met elkaar.”
Moonlight in Vermont
“Mijn vader was altijd bezig met muziek en
apparaten. Bij de zwart-wit televisie had hij een
statief met microfoon neergezet en dan nam hij
jazzmuziek op van Rita Reys en Wessel Ilcken,
haar eerste man. Dat vond ik als klein kind
geweldig. Ik was vier jaar en weet nog het eerste
dat ik hoorde: Moonlight in Vermont, een
fantastisch mooi nummer. Dat ik veel later in
mijn leven haar én Pim Jacobs mocht ontmoeten!
Miranda van Kralingen
Oeral Thús

10. 1716
Rita Reys is voor mij dé reden geweest dat ik
wilde gaan zingen. En mijn oude liefde is weer
terug; ik zing weer nummers uit het repertoire
van The Real Book.”
“Ik hou van eenvoud. Eenvoud en goede teksten.
Dat kan in een opera zijn maar ook Les feuilles
mortes dat ik veel heb gezongen in Wie is
Loesje?. Of de monoloog van de Marschallin in
Der Rosenkavalier van Richard Strauss. Die
teksten zijn zo verschrikkelijk goed. Of een
prachtige aria van Elisabetta uit de Don Carlo.
Een aria die gewoon hout snijdt, zonder
eindeloze herhalingen of coloraturen.”
Jong talent
“Ik speelde een tien jaar oudere vrouw in Katja
Kabanova, de Kabanicha. Wat ik dan vooral voel
is de ontzettende liefde van het samen muziek
maken, het samen spelen. Muziek verbindt. Ik
vind het fijn om voor mensen iets te doen en dan
specifiek in dit vak voor jonge mensen die graag
hun vlieguren willen maken op het toneel. De
een heeft minder talent dan de ander, dat is in
ieder vak zo. Ik zeg altijd: je hoeft niet
wereldberoemd te worden. Ik wil niet dat
mensen altijd maar denken dat je de beste moet
worden. Je moet ervoor gaan en ervan genieten!
Ik was in Pand P bij Spring Awakenings, de tranen
liepen me over mijn wangen, zo ontroerd was ik
door die jonge mensen. Er waren er een paar bij
dat ik dacht… nou zeg, vreselijk goede amateur!
Ik wil mensen het beste uit zichzelf laten halen
en vrede laten hebben met datgene wat ze
kunnen.
Dat je voelt: dit is mijn wereld, hier word ik
gelukkig van en daardoor ben ik een prettig
mens.”
Miranda van Kralingen is artistiek leider van Opera Zuid. In theaterseizoen 16/17 is het gezelschap te zien met Le Nozze di Figaro
en Il Barbiere di Siviglia.
Miranda van Kralingen in Katja Kabanova

11. verbinding
1964-2007

12. 2120
“Al sinds groep 7 speel ik toneel. Eerst was het
gewoon heel leuk. Het was grappig, de mensen
waren aardig, ik had daar vrienden. Maar toen
kwam de vraag wat ik later wil worden. Ik ging
daarover nadenken en bedacht ineens dat het
me wel heel fijn leek om ook in de toekomst iets
met kunst te gaan doen. Nu ben ik er dus
serieuzer mee bezig. Dat moet ook wel, want die
wereld is best onzeker. Als je niet goed genoeg
bent, of het duurt heel lang voor je succes hebt,
dan denk je misschien: ik kan me beter met iets
anders bezighouden. Maar tot nu toe gaat het
goed. In de Kameleonzaal spelen wij
bijvoorbeeld de jongerenversie van Macbeth.
Mijn rol is Hare Majesteit de Koningin. Ik mag
heel overdreven doen en ik word vermoord. Dat
vind ik wel leuk.
Ik heb best lang behoefte gehad aan mensen die
mij een beetje begrepen. Op de basisschool viel
ik er een beetje buiten. Ik had andere hobby’s,
niet veel vrienden. Ik voelde me heel onbegrepen
en alleen. Sinds de middelbare school heb ik wel
vrienden, maar ik ben nooit populair geweest.
Dat heb ik ook nooit gewild. Vaak zijn populaire
mensen degenen met dezelfde kleren en
hetzelfde haar, maar ik wil juist graag uniek zijn.
Je kunt natuurlijk proberen te zijn zoals iemand
anders, of zoals die ene popster, maar ik ben
niets liever dan mezelf. “Mensen zoals jij kom ik
niet vaak tegen”, zeggen ze weleens, en dat hoor
ik graag.
Wat ik merk bij theater en kunst: je hoort erbij als
je er niet bij hoort. Als je iemand uniek en vet
vindt, en je wil net zo uniek zijn als diegene, dan
kun je dat niet kopiëren. Dan moet je zelf iets
verzinnen. En dan is het dus heel fijn als die
mensen het leuk vinden wat jij voor creatiefs
hebt gedaan. Kort geleden dacht ik ineens: ik voel
me nu niet meer alleen, waardoor komt dat? En
toen viel het kwartje: niet door veel vrienden te
hebben, maar door vrienden te hebben die
hetzelfde denken als jij.”
Alida Gerritsen
15 jaar — Van Maerlantlyceum

13. 2322
“De zee, die vind ik mooi. Als we op vakantie zijn,
dan kan ik daar heel erg van genieten.
’s Ochtends daarlangs lopen, ’s avonds dat geluid
horen. Later wil ik ook zeker iets gaan doen met
boten. Én met geschiedenis, want ik ben heel erg
geïnteresseerd in de Titanic. Daar heb ik al veel
over gelezen, ik weet er alles van en ik leef ook
heel erg mee. Op de dag dat ie gezonken is, voel
ik me altijd wat down.
Het liefst wil ik onderzoeken hoe schepen
gezonken zijn. Dan heb je ook aardrijkskunde
nodig, zodat je weet hoe de zee eruitziet en waar
je moet zoeken. School gaat gelukkig goed en het
is er ook fijn, want op het Aug kan je gewoon
jezelf zijn. De kinderen uit mijn eigen klas mogen
me helaas niet zo, dat is misschien omdat ik druk
ben. Ik heb namelijk ADHD. Ik schaam me daar
niet voor, iedereen heeft wel iets, maar het is
soms wel irritant. Na een half uur ben ik vaak
mijn concentratie kwijt. Met drama moeten we
bijvoorbeeld een uur stilzitten, maar dat kan ik
gewoon niet.
Dan haal ik een onvoldoende voor inzet.
Als ik denk over de toekomst, dan zou ik graag
heel goed piano kunnen spelen. Via YouTube heb
ik mezelf dat geleerd. Als ik nu Amélie of
Intouchables speel, dan ben ik even in een
andere wereld. Al mijn concentratie daarop, dat
zorgt voor rust in mijn hoofd. Veel mensen
snappen dat niet, maar ik vind dat fijn. En verder?
Met mijn vriendje had ik het erover dat ik later
misschien wel weg wil uit Eindhoven.
Bijvoorbeeld verhuizen naar Heeze, daar komt hij
vandaan.
Hij is niet mijn eerste vriendje, maar wel de
eerste met wie het een beetje serieus is. Dat je
niet alleen hand-in-hand loopt, maar ook
gesprekken hebt over dingen. Bij hem voel ik me
thuis, dat is heel fijn. Ik ben wel een half jaar
ouder. Nu is dat nog okee, maar als ik straks 16
ben en hij 15, dan is het natuurlijk best gek.
Nouja, zo erg is dat nou ook weer niet. We zien
wel. Niemand kan de toekomst voorspellen.
Wie weet wonen we over een paar jaar in Heeze.
Of misschien wel aan zee.”
Jeske Bouma
15 jaar — Augustinianum

14. 24 25
“Mijn back-up-plan is om chirurg te worden,
maar mijn echte droom is het maken van films.
Dingen die ik zelf mooi vind vastleggen en dat
dan met andere mensen kunnen delen, dat vind
ik heel bijzonder. Op tv zie ik nu vooral veel
ellende. Daarna blijf ik daarover nadenken en
daar houd ik vaak een negatief gevoel aan over.
Als ik straks ook de mooie dingen op televisie
mag laten zien, dan worden de gedachten
positiever en daarmee hoop ik mensen te
kunnen inspireren.
Ik ben best kritisch op mezelf. Als ik alleen ben,
dan denk ik weleens: wat betekent het nou
allemaal? Kan de wereld niet net zo goed zonder
mij en mijn films, en hoe zorg ik dat ik echt iets
bijdraag? In jezelf leren geloven is belangrijk,
maar van de andere kant: moet je eigenlijk wel
vol zelfvertrouwen zijn? Vaak zijn de mensen die
zelfverzekerd overkomen eigenlijk heel onzeker.
Daarom denk ik nu: je moet wel op jezelf
vertrouwen, maar niet blindelings. En van mezelf
weet ik nu tenminste dat ik door mooie films te
maken uiteindelijk toch wel iets zal kunnen
toevoegen aan de wereld. Al was het maar door
voorbeelden te laten zien van mensen die iets
van hun leven maken, ondanks de tegenslagen.
Ik heb een broertje dat licht gehandicapt is. Alles
kost hem de dubbele inspanning, maar hij doet
het toch allemaal maar mooi. Zelf had ik vroeger
geen doorzettingsvermogen. Als iets niet lukte,
dan stopte ik ermee. Van hem heb ik geleerd om
door te zetten.
Tegenwoordig kies ik daarom juist de dingen die
eigenlijk nét iets te moeilijk lijken. Om straks
aangenomen te worden op de filmacademie
bouw ik nu dus al aan mijn portfolio. Al mijn vrije
tijd gaat daaraan op.
Bij het filmen heb ik hulp van een vriend, we
doen alles samen. Dat vind ik misschien wel het
mooiste: samen met andere mensen iets
neerzetten en onderdeel zijn van een groep
waarin je echt een toegevoegde waarde hebt. Ik
ben niet zo van twintig mensen half-half, ik heb
liever een paar mensen die ik echt vertrouw.
Mensen die je laten zijn wie je bent, ook als je dat
zelf nog een beetje moet uitzoeken.”
Ingmar Conjarts
17 jaar — Christiaan Huygens College

15. Sense of Belonging.
Werk van Mette Davis, derdejaars student Mediavormgeven aan SintLucas Eindhoven.

16. 28
Jos Feijen
Gelijkgedreven
“Thuis is voor mij een state of mind die mij energie geeft. Van je kinderen, je familie. En daar de mooie
dingen van zien. Maar thuis is voor mij ook hier, in de Effenaar waar je met gelijkgedrevenen bezig
bent om samen iets voor elkaar te krijgen. Als die state of mind er is, dan ontstaat er een soort
dynamiek, een versnelling. Dan klopt in een keer alles.
Wat wij hier in de Effenaar doen is magie creëren. De grote foto op mijn kantoor gaat niet alleen over
de artiest, maar over wat er gebeurt. Natuurlijk doet de artiest, Michael Franti, 'zijn ding', maar het zijn
ook de mensen achter de schermen die begrijpen wat het publiek kan raken. De vibe begint al als
mensen een kaartje kopen. Met de juiste toon in tekst, beeld, op sociale media. Maar ook de manier
waarop je bezoekers ontvangt, dat het biertje klopt.
We ontvangen veel internationale artiesten. Als je lang toert en je ergens komt, dan wil je je helemaal
thuis voelen. Een jaar of drie geleden hadden we Seasick Steve. Die man is dik 70 en hij toerde door
Europa. Die komt dan uit die bus gestapt en ik dacht bij mezelf; dat is toch wel een way of life. Dan
moet je echt wel gedreven zijn en er lol in hebben, anders doe je dit niet.
Een goede artiest weet iedere keer met zijn bezoek het gevoel te geven dat hij het vanavond speciaal
voor jou doet. Dat zie je hier op de foto ook. God weet het hoeveelste concert dit voor hem is. Dan is
het magistraal dat hij dolgelukkig iemand uit het publiek omarmt. Omdat ze met elkaar iets bijzonder
hebben beleefd. Dat vind ik het prachtige van de plaat. Daar doe je het eigenlijk voor.”
Jos Feijen is directeur van de Effenaar.

17. 31
Er zijn auteurs die ik nu pas aandurf als regisseur. Tsjechov is daar één van. We gaan zijn Kersentuin
ensceneren, wat natuurlijk een klassieker is uit het toneelrepertoire. Vandaag voel ik me rijp genoeg
om die taak tot een goed einde te brengen. Dat zeg ik niet uit valse bescheidenheid – dat is gewoon zo.
Een ander voorbeeld is King Lear van Shakespeare. Dat heb ik in München gedaan, maar achteraf
beschouwd was het niet goed genoeg. Die titel blijft dus nog even op mijn lijstje staan. Ik heb er als het
ware al eens voor geoefend. Beide stukken gaan over loslaten, zij het elk op een andere manier. Bij
Shakespeare gaat het over de pijnlijke noodzaak om, op het einde van een leven, alle ballast overboord
te gooien. Tsjechov bekijkt de mens meer vanop afstand, met ironie ook.
Het bijzondere aan De kersentuin is dat het om een verhaal gaat dat zichzelf meteen ook overstijgt.
Alles speelt zich af op het Russische platteland omstreeks 1900, waarbij de eigenaars van een landhuis
dusdanig in de schulden zitten dat ze hun eigendom moet verkopen, inclusief een uitgestrekte
boomgaard. Tsjechov wist waarover hij schreef: als zestienjarige had hij meegemaakt hoe zijn eigen
moeder zich in de schulden werkte. Het stuk is dus deels autobiografisch geïnspireerd, maar het heeft
ook een veel grotere dimensie. Tsjechov laat zien hoe de oude Russische adel plaats moet ruimen voor
een nieuw politiek systeem: het communisme.
Wij leven natuurlijk in een andere tijd, met het neoliberalisme als een mondiaal fenomeen. Ik ben
ervan overtuigd dat ook dat systeem op zijn laatste benen loopt. Je merkt nu al dat er grote
spanningen zijn tussen ‘zij die hebben’ en ‘zij die niet hebben’ – de habenichts. Mensen die niets
bezitten, hebben ook niets te verliezen. Dan is een opstand nooit veraf.
Ik herken in De kersentuin veel uit mijn eigen levensverhaal. Meer bepaald hoe ik Elsie, mijn vrouw,
heb ontmoet. Ik kom uit een klein dorp, ‘dichtgeplakt met kranten’ zoals ze in Nederland zeggen. Maar
zij is van adel en komt uit een heel voorname familie die nauwe betrekkingen onderhield met het
koninklijke hof. Een CHU-familie, zo werd toen gezegd, wat sloeg op hun politieke strekking: de
Christelijk-Historische Unie. Ondertussen bestaat die partij niet meer – ze is jaren geleden gefuseerd
met enkele andere partijen tot het CDA, zeg maar de Nederlandse christendemocraten. Ik vermeld het
hier zo expliciet omdat het illustreert hoe alles uiteindelijk vergankelijk is, net zoals bij Tsjechov.
30
Johan Simons
Ontworteld zijn is een drama

18. 33
Als eenvoudige dorpsjongen probeerde ik me zo chique mogelijk te gedragen, telkens wanneer ik op
bezoek kwam bij mijn schoonfamilie. Ik leerde al snel dat er in dat milieu heel andere regels en wetten
heersten – het leek soms wel een feodaal systeem. Elkaar ‘smakelijk eten’ wensen voor de maaltijd, dat
paste niet.
Laat staan je stem verheffen. En zeker Elsie’s grootvader had zo zijn eigen manier om iedereen in het
gareel te houden. Om een voorbeeld te geven: een keer had hij aangekondigd dat de hele familie op
vakantie zou gaan. Iedereen had zijn koffer gepakt en wachtte in de volgeladen auto. Waarop
grootvader de autosleutels uit het contact haalde en doodleuk zei: “Pak alles maar weer uit. We gaan
niet op vakantie. Dit was om jullie te leren met teleurstellingen om te gaan.”
Zulke dingen.
Het heeft natuurlijk ook iets moois: tradities. Hoe bepaalde waarden worden doorgegeven, van
generatie op generatie. Ikzelf hoop bijvoorbeeld dat mijn zonen ooit in ons huis in Varik zullen wonen.
Dat huis, een oud schooltje, is nu al zesentwintig jaar onze thuis. Maar ergens weet ik al dat het niet zo
zal gebeuren. In dat opzicht heb ik het iets moeilijker dan mijn vrouw: om dingen los te laten.
Misschien wel door onze verschillende opvoeding.
Dat is de essentie, denk ik, van De kersentuin. Het gaat over families die ontworteld geraken, tegen hun
wil in. Als dat niet actueel is. Het is een van de drama’s van onze tijd.
Groet,
Johan
32
Bron: NTGent Magazine november – december 2015. De kersentuin was op 15 januari 2016 in het Parktheater te zien.
NTGent is in theaterseizoen 16/17 te zien met diverse voorstellingen, waaronder Kroniek, Platform en Onderworpen.

20. we zijn niet perfect, tot je verliefd op ons raakt...
36

21. 3938
Sinds oktober 2015 heeft Eindhoven er een nieuwe cultuurlocatie bij, Pand P. Het gebouw aan de
Leenderweg heeft sinds 1950 gediend als bioscoop Plaza en tussen 1985 en 2013 als film- en
theaterhuis Plaza Futura.
Pand P is een samenwerkingsverband tussen het Parktheater, jeugdtheatergezelschap
Hetpaarddatvliegt en Het Nieuwe Theater. Pand P is erop gericht om een open huis te creëren voor
alle uitvoerende kunstvormen waar jeugd, amateurs en professionals elkaar aanvullen en versterken.
Er is een eetcafé, een terras en een bar, dagelijks geopend van 12.00 tot 22.00 uur.
Het interieur van het voormalige Plaza Futura is hier en daar aangepast, maar nog altijd neemt een
grote leestafel bij de raampartijen een centrale plaats in. Twee wat oudere dames - de een woont in
Stratum en de andere in Nuenen - hebben er zojuist een hapje gegeten. “De lunch was heerlijk en de
bediening is erg attent. Dit gedeelte vinden we bijzonder sfeervol. En als straks het terras weer open is,
dan is het nog gezelliger.
Mijn ouders kwamen hier in de jaren 50 geregeld. Ze woonden in Weert, maar ze reisden speciaal
naar Eindhoven om een film van Fellini te zien.”
Voorheen gingen beide dames regelmatig naar het voormalige Plaza Futura om een filmpje te pikken.
“Wij hielden wel van het studentikoze sfeertje. Toen we hoorden dat het pand weer open ging zeiden
we tegen elkaar: zullen we het weer eens proberen? We zijn gewend om eruit te gaan, dingen te
ondernemen. Er is zoveel te doen in Eindhoven. Wij stappen gewoon overal op af.”

22. 4140
Michèle Rijzewijk regisseerde Stratum Oma’s, de
openingsvoorstelling van Pand P, waarin de
verhalen uit het leven van 70+ vrouwen uit
Stratum centraal stonden.
Stratum Swag wordt haar volgende project.
“De Stratum Oma’s tijdens Best of the Fest 2015
was al een heel leuk project, de voorstelling paste
perfect in Pand P. Het was letterlijk bij de oma’s
om de hoek. Ik kon ‘s avonds na de voorstelling
nog even met oma Marie een biertje drinken en
haar daarna naar huis brengen.
Mijn volgende project Stratum Swag ga ik maken
met multiculturele jongeren uit de buurt. Ik heb
bewust gezocht naar een contrasterende
doelgroep met de oma’s. En het lijkt me heel leuk
om een Stratumse oma in de nieuwe voorstelling
terug te laten komen.
De jongeren voor Stratum Swag ga ik in de buurt
zoeken en bij de urban dansinstellingen zoals
Dynamo. De opzet is een beetje hetzelfde als bij
de oma’s: eerst ga ik ze interviewen en daar
komen persoonlijke verhalen uit. Hun eigen
muziek en dans gaan ook een rol spelen in de
voorstelling.
Ik wil heel graag de ‘Stratumlijn’ doorzetten in
Pand P omdat het zo’n geschikt buurttheater is.
Het buurtgevoel spreekt mij heel erg aan. Het lijkt
mij mooi om verschillende groepen uit de buurt
in mijn voorstellingen met elkaar te kunnen
verbinden.”
Michèle Rijzewijk
Van oma’s naar chill
Michèle Rijzewijk studeerde in 2013 af aan de Academie voor Theater van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten
en is als jonge theatermaker verbonden aan thinX. Stratum Swag is in theaterseizoen 16/17 te zien in Pand P.

23. 4342
Twee jonge vrouwen en een laptop. Een artiest
aan de leestafel met een kop koffie. De kokkin die
even pauzeert. Als je in de wintertijd in Pand P op
woensdagmiddag doorloopt naar achteren, dan
loop je zó een handvaardigheidlokaal binnen.
Op haar website noemt ze zich ‘doener’ en
‘buitenmens’. Ze studeerde onder meer
beeldhouwen, handvaardigheid en vormgeving.
Eens in de twee weken organiseert Sabien in
Pand P voor kinderen en hun ouders onder de
naam Scharrelkunst creatieve inloopworkshops.
In de winter in Pand P, in de zomer bij de
Genneperhoeve.
Achter in Pand P staan de tafels klaar. Daarnaast
uitgestald knutselgereedschap en een berg
kleurrijke figuurtjes, klein speelgoed, een halve
plastic vis, kleine springveren, mini-sokkels,
plastic diertjes die ooit aan een sleutelhanger
hingen en andere rommeltjes.
Sabien: “Ik organiseer bewust een inloopmiddag
zonder vaste begin- en eindtijd. Ouders moeten
zich in hun drukke leven al zo veel aan allerlei
roosters en tijden houden. De ene keer loopt het
hier storm, de andere keer is het rustig. Vaak
doen de ouders ook mee en zie je dat kinderen
en ouders elkaar gaan helpen.”
Ze haakt in op wat er speelt en wat actueel is,
zoals nu de Jeroen Bosch tentoonstelling in
Den Bosch.
“Ik vertel kort iets over de schilder en laat een
filmpje zien. Daarna gaan we knutselen met het
oude speelgoed en de spulletjes. Die krijgen op
deze manier mooi een tweede leven. Als de
kinderen iets geknutseld hebben gaan ze er vaak
ook nog met elkaar mee spelen.”
“In veel scholen is al geen handvaardigheidlokaal
meer te vinden. Als je dus van school komt kan
het zijn dat je nog nooit getimmerd hebt, een
hamer hebt vastgehouden. Of dat je zelfs niet
eens weet wat een hamer is. Daarom ben ik hier:
met je handen bezig zijn, samen scharrelen in
rommeltjes met elkaar bezig zijn en de tijd
vergeten en met elkaar je eigen bizarre Jeroen
Bosch speelgoed maken.”
Scharrelkunst
In veel scholen is geen
handvaardigheidlokaal meer te vinden
Inloopworkshop Scharrelkunst wordt tweewekelijks georganiseerd op woensdagmiddag (in de wintermaanden) in Pand P.
“Ik zat een tijdje thuis en wilde graag weer aan het
werk. Onder de mensen zijn, dat is voor mij heel
belangrijk. Via de gemeente ben ik als herintreder
in Pand P terechtgekomen. Je hoeft geen tachtig
te zijn en in een verzorgingstehuis te wonen om
je eenzaam te voelen, dat kun je ook zijn als je
bijna vijftig bent, zoals ik.
Ik heb heel verschillende beroepen gehad. Ik heb
onder andere zes jaar in de studio’s van
Hilversum gewerkt als geluidsman. Een
hoogtepunt was voor mij het Prinsengracht-
concert in Amsterdam waar ik een bijdrage aan
heb geleverd.
Een deel van die ervaring uit Hilversum heb ik
meegenomen naar Pand P en die komt goed van
pas. Het is mijn taak om het huis zo goed
mogelijk op orde te krijgen en te houden. Als er
iets vervangen of opgeknapt moet worden, dan
vragen ze: Bart, kun jij dat doen? Dan haal ik soms
mensen bij elkaar en doen we het gezamenlijk.
Eén van de dingen die we hebben opgeknapt is
de ‘berenkuil’. Ja, zo noemen ze dit lager gelegen
gedeelte hier. We hebben onder meer de wanden
en het plafond geschilderd en lampen
opgehangen. Ik doe eigenlijk elke dag iets anders.
Soms iets nieuws, soms dingen die vertrouwd
voor me zijn. Als er kleine gezelschappen zijn die
geen technische mensen hebben, dan help ik
mee. Wat ik merk is dat de mensen om me heen
heel erg blij zijn dat ik er ben. Fijn dat je dat hebt
gedaan, zeggen ze dan. Ik denk ook wel eens met
anderen mee om dingen op te lossen. Dat is waar
ik me goed bij voel.
Ik noem Pand P het huis. Als ik thuis ben voel ik
mij thuis en als ik hier ben dan voel ik me ook
thuis. De collega’s, de mensen die hier komen, de
atmosfeer, alles bij elkaar. En daar ben ik wel heel
erg blij mee. Het is af en toe best zwaar werk
maar als je ziet wat je er voor terug krijgt, dan
doet me dat alleen maar goed. Er komen
regelmatig mensen die in de buurt wonen eten,
of met vrienden gezellig wat drinken. Soms zit er
iemand uren lang de krant te lezen, of achter de
laptop te werken. Al die mensen zijn eigenlijk
weer een beetje gelukkig, want hun buurthuis is
weer open.”
Bart Koesman is de huismeester van Pand P.
Bart Koesman
Ik noem Pand P het huis

24. 44
Angelique Spaninks is directeur van MU Artspace en STRP Festival.
Angelique Spaninks
De schoonheid van slijtage
“De open verbindingsbruggen tussen de gebouwen hebben een mooi ritme. Ze hebben hun functie
verloren, maar daardoor vind ik ze juist bijzonder. Ze zijn imperfect, ademen vergane glorie. Maar ook
als skelet blijven ze het symbool voor de verbinding tussen gebouwen waarin nu hele andere dingen
gebeuren dan vroeger.
Er wordt weer volop gebouwd, waardoor Strijp heel snel aan het veranderen is. Ik hou van stilstand, of
beter gezegd, herkenning, en ik hou van verandering. Enerzijds het fundament van oude waarden en
anderzijds vernieuwing, het bouwen en creëren. Het heeft veel met elkaar te maken.
Dingen die in een andere tijd betekenisvol waren, kunnen weer nieuwe waarde krijgen in een andere
context.
Ik vind het heel belangrijk om ergens geworteld te zijn. Om een plek te hebben waar je de dingen die
je tegenkomt kunt relateren aan ‘een stad als Eindhoven’ of ‘een land als Nederland’. Of het nu in de
virtuele wereld is of in de echte.
Ik voel me thuis in de wereld en in Eindhoven om de ondernemende manier waarop we hier kijken,
denken en dingen doen. Ik heb het gevoel dat hier alles klopt.
Bij STRP gaat het over creatieve technologie en de manier waarop technologie ons leven verandert. Bij
MU gaat het over bij MU gaat het over de buitenwijken van de hedendaagse kunst. Dat geeft een ander
soort dynamiek dan een museum. In een museum wordt het nu beschreven met het oog op de
historie. Wij beschrijven het nu met het oog op de toekomst. Nèt een ander perspectief. Ook daarom
wilden we graag naar gebouw Gerard op Strijp-S verhuizen.”

25. 4746
“Op mijn twaalfde ontdekte ik: er zijn
volwassenen die toneelspelen voor hun beróep.
Ze mogen het professioneel doen, elke dag, en ze
verdienen er hun brood mee. Ik was een jochie
en speelde mee in Oliver, een productie van Joop
van den Ende. Een waanzinnige ervaring, die
voor mij de kiem legde voor later.”
Het heeft er altijd in gezeten
“In mijn jeugd gingen we veel naar theater en
mijn moeder speelde zelf ook. Toch herinner ik
me óók hoeveel impact het had dat ik les kreeg
van een bevlogen docent CKV op de middelbare
school.
Bij mij was theater geen onbekend terrein, voor
veel andere jongeren wel. Die docent bracht zijn
enthousiasme zo goed over, dat ik meer wilde
weten, zien, meemaken. Kun je nagaan hoe
waardevol dat is!
Het leren kijken naar kunst verrijkt enorm. Het is
logisch dat jongeren - en zelfs de meeste
volwassenen geneigd zijn te kiezen wat ze
kennen. Als je wordt aangespoord verder te
kijken, nieuwe dingen te ontdekken, geeft dat
toegang tot een grotere wereld.”
Nietzsche versus carnaval
“Mijn wereld werd groter in Maastricht,
studerend aan de toneelschool. Daar werd ik
man, van het jongetje met de skatebroek naar
iemand die steeds meer vragen ging stellen en
ging reflecteren. Ik wist níets toen ik begon, zo
voelde het. Cultuurbeschouwing, filosofie,
Nietzsche?! Het was een sprong in het diepe,
waar nog alles onzeker was. Ik had het nodig daar
helemaal in te duiken, me min of meer los te
weken van thuis, van Brabant, Oerle. De opleiding
is zó intensief. Lange dagen op school, je deelt
enorm veel met elkaar en leert elke dag meer
over jezelf, het vak, de wereld om je heen.
Mijn ‘oude’ vrienden uit Oerle konden niet
helemaal plaatsen waarmee ik bezig was, zo in
het begin. Ik leerde in Maastricht ook netjes ABN
te spreken, noodzakelijk voor iedere acteur.
Aanstellerij, vonden de jongens van hier. Later
kwamen die twee werelden weer samen:
Teun Luijkx
We doen het samen, in dat precieze moment
Maastricht, inmiddels Amsterdam, theater,
Nietzsche en Oerle, voetbal en carnaval.”
Thuis in de personages die ik speel
“Acteren is het mooist als je merkt dat je met je
medespelers op een schip zit en dezelfde koers
vaart. Als je voelt: we doen het samen, reagerend
op elkaar, in dat precieze moment. We hebben
dezelfde klomp goud in handen en willen die
allemaal laten zien aan het publiek. Een magisch
gevoel. Welk personage ik ook speel, ik zoek
altijd in mezelf welke herkenbare gevoelens en
vergelijkbaar gedrag ik kan inzetten. Ik hou ervan
als je de mens door de rol heen ziet.
Oorspronkelijkheid vind ik noodzakelijk. Niet
alleen voor mijn eigen spel, maar voor alles. Als ik
speel in het Parktheater begeef ik me letterlijk
dicht bij die oorsprong. Het Kerstwintercircus,
mijn auditie voor Oliver, later speelde ik mee bij
Theaterplan... Alles ademt dat allereerste begin.
Dat voel ik nog steeds, ook al ben ik nu zelf die
volwassene die toneel mag spelen voor zijn
beróep en er elke dag zijn brood mee verdient.”
Teun Luijkx (Oerle, Brabant) speelde in verschillende voorstellingen bij Theaterplan. Nu is hij tv- en toneelacteur.

26. 4948
Samen lachen,
samen iets meemaken,
ontroerd worden,
een gevoel delen.
Dat schept
verbondenheid.
Citaat uit Een zoektocht naar de betekenis van het gevoel van verbondenheid door creatief onderzoeker Lianne van Genugten.

27. 5150
De BIG RTRN-producten komen eerlijk tot stand en daarbij
draagt BIG RTRN minimaal 10% van haar omzet af om het
maatschappelijk belang te dienen. BIG RTRN streeft ernaar
om haar afvalpercentage met 50% te verminderen.
De tassen, vervaardigd uit 100% restmateriaal, zijn
te koop bij het Parktheater.
Marc Schoenmakers
Van waste naar wannahave
Een hippe tas van restafval: Vorig jaar is het
Parktheater een samenwerking aangegaan met
BIG RTRN. Dit Eindhovense bedrijf levert
restmateriaal dat overblijft na het printen van
bijvoorbeeld grote formaten textiel zoals zeil of
vinyl. Een paar handige medewerksters van het
Parktheater maken van dit restmateriaal unieke
tassen.
Het Parktheater levert digitaal een beeld aan
en dit bestand wordt ingepland naast een
klantenbestelling. Het drukken van het materiaal
voor de tassen gebeurt gratis.
De tassen worden gemaakt door medewerksters
van het Parktheater en zijn alleen te koop bij het
Parktheater. De opbrengst van de verkoop gaat
naar innovatiefonds en innovatietraject thinX.
‘Hypermodern printpark’ BIG Impact, met aan
het roer Marc Schoenmakers, maakt al indruk
met de grootte waarmee er allerlei textiel-
materialen uit gigantische printers rollen. Met
BIG RTRN bezorgen ze het Parktheater een warm
hart en de tassendragers een unieke wannahave.

28. 53
Vroeger, als het circus in de stad kwam, reed er
een omroeper door de straten. Later werden dat
stukjes in de plaatselijke krant. Het was altijd
éénrichtingsverkeer. Zenden, zenden, zenden.
Van artiest/theater naar publiek: “Dan en Dan.
Komt Allen!” Maar ik wil meer. Ik wil
terugzenden. En in de netwerksamenleving kan
dat ook. Als ik een theatervoorstelling zie, laat ik
mij graag inspireren, verwarren en verwonderen.
Dus na afloop wil ik daar over praten. Mijn
emoties delen, mijn mening toetsen. Dat doe ik
met mijn metgezel van die avond. Maar zij is niet
voor niets mijn metgezel. Zij is een beetje zoals ik.
Wat ik heel graag zou willen is dat mijn theater
een online-community met een forum zou
initiëren. Als ik na de voorstelling thuis kom, kan
ik daarop mijn ei kwijt. Een stuk of tien andere
bezoekers, die vanavond bij mij in de zaal zaten,
doen hetzelfde. Nou heb ik al tien eieren, tien
gevarieerde meningen, en daar kun je
fantastische omeletten van maken. Een ander
plaatst een karakteristieke foto van de
voorstelling van vanavond, die toch net weer
anders was, dan de voorstelling gisteren in
Apeldoorn. En morgen gaan we op het forum de
voorstellingen van komend weekend
voorbeschouwen. Na de voorstellingen blijf ik
steeds langer hangen om een praatje aan te
knopen met mijn medetheaterfielen die ik online
heb leren kennen. Ik heb ontdekt dat ene Jeroen
dezelfde smaak heeft als ik. Dus als hij zegt dat hij
naar The Sunshine Boys gaat, wil ik ook.
Ik krijg een mail van mijn theater: “liefhebbers
van Hans Teeuwen houden ook van ballet”.
Privacyschending? Hou.Eens.Op! Ik had niks met
ballet, maar dankzij dat mailtje ben ik getriggerd.
Tot mijn stomme verbazing blijk ik ballet heel
leuk te vinden. Dank u wel, theater! U heeft met
die recommendatie mijn leven verrijkt. Wat mij
altijd gruwelijk heeft gestoord is dat ik voor mijn
parkeerticket soms meer betaal dan voor mijn
theaterticketje. Dankzij de community weet ik
wie uit mijn woonwijk vanavond ook gaat. Nu
kunnen we samen rijden.
Ik kan niet wachten totdat die community van
Parktheaterlovers er komt.
Trinnnggg.
— Er mist nog een hoofdstuk.
— Waar heeft u het over?
— U bent toch de schrijver van het genomineerde boek Nooit Af - een nieuwe kijk op de
fundamenten van ons leven: werk, school, zorg, overheid en management?
— Ja, dat klopt.
— Zou daar ook niet een hoofdstuk over cultuur in moeten staan?
Of ik dat alsnog wil doen, in de vorm van een column, vraagt de Parktheatermedewerkster die
'Content-dirigent' op haar visitekaartje heeft staan. Nou, die jobtitle maakt ze dus meer dan waar.
Ik laat me dirigeren.
52
you can’t
make an
omelet
without
breaking
eggs
Erwin Witteveen

29. 5554
Dit kunstwerk is gemaakt door Isa Thomasse (7 jaar) van Basisschool ’t Slingertouw

30. 5756
Bex Harding
Theatre is such a good way to bring people together!
Bex Harding (24) werkte als stagemanager op
West End in Londen en ging voor een kort
familiebezoek naar Nederland. Het werden zes
maanden en ze besloot te blijven.
Ze bezocht in maart 2016 één van de Welcome
Nights voor expats in het Parktheater: “I loved the
Stevie wonder concert, although it took way too
long for everybody to stand up and dance!“
Ze denkt dat de Welcome Evenings een goed
initiatief zijn, maar ook dat er veel meer
internationals te verleiden zijn tot theaterbezoek,
zodat er een dynamische internationale ‘theater
community’ in Eindhoven kan ontstaan.
“Ik heb drie jaar in het theater gewerkt waarvan
anderhalf jaar als stage manager op West End in
Londen. Sommige mensen zullen het niet
waarderen wat ik nu zeg: I didn't love living in
Londen. Londen is zo groot, en dat is een van de
redenen waarom het zo moeilijk is mensen te
ontmoeten. People don't interact. Iedereen is
constant haastig en zelfs als je mensen ontmoet
is het bijna niet te doen om iets af te spreken; het
duurt zo’n drie uur om van de ene naar de
andere kant van de stad te reizen.”
Ze woonde tijdens haar jeugd in Boston, Amerika
en was toen al gewend om met mensen uit
allerlei landen om te gaan. Bex: “Ik realiseerde
me niet hoe erg ik dat miste, totdat ik hier kwam.
Ik was pas geleden op een feestje en daar waren
zo’n vijftien mensen uit verschillende landen uit
de hele wereld. It's so interesting! Internationals
zijn zo gastvrij en open. Het is heel makkelijk om
contact te leggen, omdat iedereen elkaar wíl
ontmoeten.”
Bex woont nu nog in Heusden bij haar ouders,
maar is van plan om naar Eindhoven te
verhuizen zodra ze betaald werk heeft. “Ik was
van plan om maar even te blijven, maar ik merkte
dat ik het echt naar mijn zin had hier en besloot
te blijven. Ik woon hier nu inmiddels zes
maanden.” Haar werk als vrijwilligster bij The Hub
(de ‘huiskamer’ voor internationals in Eindhoven
aan de Vestdijk) bevalt haar goed: “Ik hou me
bezig met de bibliotheek en ik help mee
evenementen te organiseren. Iedere zaterdag
hebben we live muziek. I like it at The Hub.”
“In Eindhoven is iedereen vriendelijk, it's a very
welcoming city. Er zijn zoveel expats. En het
leuke is: er is altijd iets te doen. Je kunt hier zelfs
gratis naar muziekoptredens, zoals bijvoorbeeld
in POPEI. Dat is in Londen ondenkbaar! Ik ben
graag overal in de buurt waar muziek en theater
is. Like I told you when I walked in the
Parktheater it was like: Oh, I'm home!
Van alle Eindhovenaren is bijna 32% van niet-
Nederlandse herkomst. 18% heeft een niet-westerse
herkomst en 13% een westerse.
(bron: gemeente Eindhoven).
Met Parktheater International Program (PIP)
werkt het Parktheater aan een toegankelijk en
laagdrempelig Parktheater voor internationals
en expats. parktheater/internationals.nl
Bex Harding in de Philipszaal.

31. 58
Ward Rennen
Kinderen ontdekken hier spelenderwijs de geschiedenis
“Eindhoven Museum ziet het als zijn taak om de geschiedenis van Eindhoven dichterbij te halen en
persoonlijk te maken. Maar ook om de verbinding met het heden te laten zien. De naam preHistorisch
Dorp is altijd in gebruik gebleven, omdat het herkenbaar en laagdrempelig klinkt. We brengen nu met
een make-over het preHistorisch Dorp terug.
Er komen hier veel Eindhovense scholen, maar ook de internationale school uit Amstelveen en een
school uit Alphen aan den Rijn. Die school komt om het jaar hier en gaat om het jaar naar Archeon.
Waarom hier? Bij ons krijg je een begeleider en persoonlijke aandacht. Je krijgt een locatie en je bent
van twee uur tot meerdere dagen op je eigen plekje.
Toen ik hier solliciteerde, was er geen gelegenheid om even rond te kijken, het park is dicht in de
winter. Ik kwam pas weer op het park op mijn eerste werkdag. Toen herkende ik meteen de boerderij
waar ik eens geslapen had. Dat is in essentie wat we kinderen nog steeds geven: een onvergetelijke
herinnering. Op die manier de geschiedenis ervaren is vele malen krachtiger dan uit een
geschiedenisboek.
Als historisch museum zijn we dan ook een soort speelplaats. Kinderen spelen tegenwoordig bijna
niet meer op straat en zijn steeds meer achter de Gameboy te vinden. Hier gaan die dingen de tassen
in en gaan de kinderen weer echt spelen. Ze mogen dingen aanraken en vies worden. Letterlijk met
vallen en opstaan de wereld en de historie om zich heen ontdekken. Dat is een van de dingen waarin
ik een grotere rol zie weggelegd voor het preHistorisch Dorp.”
Ward Rennen is directeur van Eindhoven Museum / preHistorisch Dorp.

32. 6160
hiervouwenenpaginaterugklappen
ZesverschillendehoofdenmeteenreikendekusbewegingbepalendecoversvandetweebrochuresTHUIS(verhalen)en
UIT(voorstellingen16/17).HetthemaverbondenheidisopdezemanierkrachtigverbeeldnaareenideevanGeorge&Harrison
(MartijnMaasenMaartenStal),eenEindhovenseontwerpstudiogespecialiseerdinstrategieenontwerpvoorvisueleidentiteit,
printenweb.Defoto’szijngemaaktdoordejongeEindhovensefotografeBrittRoelse.Inhaarbeeldenspelenintimiteiten
silhouetteneengroterol.DemodellenzijnMyrte,Eric,Nelleke,Peet,IsaacenKristy.LauraPeetersverzorgdedevisagie.
dekus

33. 6362
“Ik kom uit een land waar het eerste wat je
gevraagd wordt als je op bezoek komt is of je al
gegeten hebt. In Portugal eten we niet omdat het
moet, maar omdat het lekker is. Tafelen is
verbinden, eten een sociaal glijmiddel. Aan mijn
tafel bestaan er geen verschillen, daar is iedereen
gelijk. Het is immers avond, dat betekent vrije
tijd, en ik wil niet dat je groter doet dan je bent.
Daarom zorg ik voor lange tafels, met daarop
grote schalen met eten dat je moet delen: “Wilt u
ook wat aardappeltjes?” vraagt de bouwvakker
aan de bankdirecteur. En zo ontstaan er
gesprekken tussen mensen die elkaar anders
nooit zouden spreken.
Ik denk dat mensen zich keer op keer verbazen
over hoeveel zij gemeen hebben. Vaak komt men
daar helaas niet achter, omdat ze elkaar gewoon
niet ontmoeten.
De komende kerst organiseer ik al voor de
veertiende keer een diner in de Catharinakerk,
speciaal voor daklozen. Telkens ben ik weer
benieuwd: zou die nog leven? Zou die nog
tippelen? Zou die nog aan de heroïne zijn? Ik
krijg tranen in mijn ogen als ik zie hoe mensen
die niks hebben hun best hebben gedaan om
zich op te tutten. Op straat wordt naar hen
gekeken met afschuw, maar op die avond
worden ze bekeken met respect. Eindelijk voelen
ze weer: “Ik ben een mens”. Waardigheid, dat is
voor mij the bottom line. Daarvoor zal ik blijven
strijden, binnen mijn bereik.
Ik was 13 jaar toen ik naar Nederland kwam. Mijn
vader was hertrouwd met een Nederlandse
vrouw, maar ik snapte er niets van hier. De politie
reed hier rond in Porsches, wat was dit voor
land? Natuurlijk heb ik me verloren gevoeld. Ik
had al mijn vrienden opgegeven, het klimaat was
kut, we woonden in een grijze buitenwijk in
Zwijndrecht. Dat was verschrikkelijk.
Op mijn vijftiende ben ik van huis weggelopen.
Ja, ik heb shit meegemaakt. De wereld waarin we
leven is nu eenmaal geen mooie wereld.
Daarover kan je gaan klagen, of je bouwt een
nieuwe wereld. Ik kies voor dat laatste. Ik hoop
het niet-fijne fijn te maken en zo uiteindelijk
mensen te inspireren om hetzelfde te doen.
Inmiddels voel ik me hier meer thuis dan ik ooit
gedacht had me thuis te kunnen voelen. Het
Stroomhuisje is mijn bastion, Eindhoven mijn
stage. Ik kreeg een monsteraanbieding om iets
op te zetten in New York, maar ik heb het niet
gedaan. Deze stad heeft namelijk iets wat ik niet
eerder had gevoeld.
Eindhoven is een warm bad, er hangt een
collectieve nederigheid, waarin geen plek is voor
arrogantie. Waar iedereen zich openstelt en er
ruimte is om anders te zijn. Bovendien koestert
Brabant haar zonen meer dan de Randstad dat
doet. Want ja, dat kan dus: een Portugese piraat
die langzaam maar zeker een Brabantse zoon
wordt. Zo voel ik dat in elk geval wel.”
Het recht-in-je-hart-gerecht volgens Amaro: wentelteefjes met mascarpone en aardbeien
“Definitely. Ik woon in Nederland, maar ik ben heel vaak in Portugal. Als ik daar aankom, dan ga ik zo snel ik
kan naar de bakkerij waar ze pastel de nata maken, een roomgebakje. Ruik ik dat, dan ben ik terug bij
vroeger, dan ben ik zes jaar, dan ben ik bij mijn moeder. Zo werkt dat ook met een wentelteefje. Een
wentelteefje raakt je in je ziel. Als je dat proeft, dan besef je weer hoever je bent afgeraakt van de dingen die
je vroeger belangrijk vond. Ik maakte het ooit voor premier Balkenende en hij raakte ontroerd. Volwassen
mannen en vrouwen reiken naar dat bordje alsof het de holy grail is, en dat is misschien ook zo: het is
troostvoedsel nummer één. Eet ik dit, dan ben ik thuis. Dan denk ik aan mijn lieve moeder die overleden is,
dan denk ik aan mijn vader die veel dingen niet deed, maar wél wentelteefjes maakte.”
André Amaro
Aan mijn tafel is iedereen gelijk
André Amaro kookt overal waar vuur is: in zijn Ketelhuis op Strijp-S, in pop-up restaurants en op festivals.
In theaterseizoen 15/16 kookte hij bij theaterevent Borgen van het Noord Nederlands Toneel.

34. 65
Ik voel veel verbondenheid in het theater,
omdat je naar iets moois gaat kijken
in een mooie omgeving.
Er wordt voor je gezorgd.
Er zijn fijne stoelen.
Je bent er welkom.
Mensen doen moeite voor je
om een fijne avond te maken.
Het hele publiek
is in positieve stemming
en leeft naar iets toe.
Je gaat samen naar iets kijken.
Citaat uit Een zoektocht naar de betekenis van het gevoel van verbondenheid door creatief onderzoeker Lianne van Genugten.

35. 6766
“Hier heb je een song zonder beat… go!”
De Amerikaanse choreograaf/danser Johnny
Lloyd houdt ervan om hiphop uit zijn genre te
‘pellen’ en het te integreren in een ander
dansgenre. In samenwerking met het Parktheater
maakt hij speciaal voor festival Best of the Fest de
voorstelling Other Tales from the Underground.
Other Tales from the Underground onderzoekt
de onderliggende menselijke eenzaamheid die
zowel oorzaak als gevolg is van de door de mens
geschapen technologie. De voorstelling speelt
zich af in een deels organische en deels
technologische onderaardse wereld. In een
collage van urban en moderne dansvormen
ontvouwt zich een wereld waarin informatie het
lichamelijke contact heeft vervangen.
Johnny Lloyd: “In onze samenleving zie ik een
voortdurend verwijderende beweging van het
natuurlijke contact tussen mensen. Ik heb een
jaar zonder internet geleefd. Om e-mails te
schrijven ging ik naar een internetcafé, het was
heerlijk. Het bracht me veel extra tijd die ik vulde
met tuinieren, boeken lezen, muziek maken,
dans, film en vooral dingen oefenen. I really love
to practice things, to emerge myself. Ik ontdekte
dat ik, als ik geen toegang heb tot ‘makkelijke
entertainment’ of zelfs ‘makkelijke informatie’,
meer voldoening haal uit de dingen die ik doe.
Het is een diepere investering in jezelf.”
Science fiction
“Ik heb een sterke fascinatie voor science fiction,
fantasy en technologie en daarom besloot ik
Other Tales from the Underground te gaan
maken. Ik wilde er voor waken niet te simpel naar
technologie te kijken. We weten allemaal dat het
een beetje triest is, de verslavende kant van
technologie. Het is bijna cliché; we zien mensen
aan een tafel zitten die allemaal met hun
smartphone bezig zijn. Maar zo vind ik het thema
te simpel. Interessanter vind ik het om het
onderwerp op een abstracte manier te
benaderen. De symbiose tussen het
technologische en het organische te
onderzoeken en me in een andere setting erover
te kunnen verbazen. Daarom wil ik in het theater
een wereld creëren waarin het onderwerp tot in
het extreme wordt doorgetrokken.”
Johnny Lloyd
Dansend door de intieme en eenzame kant van technologie
Other Tales from the Underground

36. 68 69
Johnny Lloyd (VS) studeerde poëzie en jazzmuziek voordat hij zich op Afro-Amerikaanse dans en
hedendaags/urban danstheater stortte. Hij werkte onder meer als docent Lindy Hop en Charlston in Duitsland
en maakte er coproducties met het Kampnagel-theater in Hamburg. Hij woont en werkt nu vijf jaar in
Nederland. Lloyd toerde door Amerika, Europa en Rusland. Hij werkte samen met choreografen als Guilherme
Miotto en Sidi Larbi Cherkaoui.
Voor het Parktheater maakte Johnny Lloyd samen met André Grekhov eerder de voorstelling Traces. In 16/17
is Johnny nieuwe maker binnen thinX. Other Tales from the Underground gaat op 1 september 2016 in
première tijdens festival Best of the Fest. Johnny Lloyd en André Grekhov dansen beiden in de voorstelling.
Go!
“Hiphop heeft een lange historie en een sterke
identiteit. Theater heeft een veel langere
geschiedenis en een veel sterkere identiteit. Als je
heel sterk in een bepaalde wereld verkeert heb je
de neiging om de andere werelden nooit te zien.
Ik vind het heel belangrijk om veel kennis te
hebben van beide werelden, van hiphopdans én
allerlei theatervormen. I never stick to the
genres. Als choreograaf ben ik daar erg
veeleisend in. Ik probeer voortdurend weg te
komen van popping en zelfs van de meer
experimentele vormen van hiphop. Omdat ik het
zo interessant vind dat deze dansvorm verbreed
wordt met andere genres en methodes.”
Pellen
“Waar ik van hou is een specifieke dansvorm uit
het genre te ‘pellen’. Dat doe ik ook met hiphop.
Als ik met hiphoppers werk en ik de hiphop
herken, verander ik het. Dat is heel opwindend
om te doen. Het is boeiend om een hiphopper
een conceptuele bron aan te reiken. Om te
zeggen: verbeeld je iets, jij bent als dit en dit en je
bewegingen doen zus en zo. Hier heb je een song
zonder beat… go! Eerst vinden ze het een beetje
vreemd. Dan begrijpen ze dat er iets interessants
gaat gebeuren en uiteindelijk vinden ze een
nieuwe, opwindende dansvocabulaire. Ik help ze
daar te komen.”
Spanningsboog
“In de hiphop is er een probleem met de
spanningsboog; we dansen op één nummer en
een nummer is ongeveer drie minuten lang. Ook
is het erg één-op-één hoe we op de muziek
dansen. Onze bron is de muziek, maar er is geen
vertaling naar theater. Het vertaalt alleen heel
goed naar de dansvloer, in een club. Bepaalde
genres binnen de hiphop hebben in mijn ogen
veel potentie om naar een abstractere,
theatralere vorm te groeien. Denk aan de battles,
het fysieke en de potentie om verhalend te zijn.
I’m a big fan of storytelling.”
Open-minded
“Het is opwindend om samen te werken met
open-minded hiphoppers die bereid zijn diep in
theatrale processen te duiken. Met hen nieuwe
dingen te onderzoeken. Hoe kun je je
spanningsboog groter maken, hoe kun je de
ruimte anders gebruiken en hoe kun je anders
met je danspartners omgaan? André Grekhov is
iemand die daar helemaal voor gaat, daarom
werk ik zo graag met hem. Hij danst het beste als
ik hem regisseer. Tegelijkertijd is hij een meester
voor mij op het gebied van sommige
dansvormen. We delen dezelfde visie. Mijn visie
is om prachtig theater uit dans te maken, die van
André is om hiphop artistiek gezien tot zijn volle
potentie te laten komen.”

38. 72
Albert Kivits
Dat ik zomaar naar België kan fietsen
“Deze fiets is van mijn vader geweest, hij is zeker 34 jaar oud. Het is een Alan, één van de allereerste
aluminium fietsen. Mijn vader kocht eerst het frame en daarna spaarde hij voor de afzonderlijke
onderdelen. Campagnolo Record, zeg maar: het beste.
Hard fietsen ging mij altijd al goed af. Ik heb vaak toertochten gefietst. Op een gegeven moment ging ik
steeds grotere tochten maken: Eindhoven – Valkenburg, Diekirch – Valkenswaard. Op mijn vijftiende
was ik de jongste deelnemer. Ik wilde nog zwaardere tochten doen, maar dat is niet goed voor je
lichaam als je zo jong bent. Toen ben ik op mijn 18e Bestuurskunde gaan studeren in Rotterdam.
Ik ben een geboren en grotendeels getogen Eindhovenaar. Eindhoven is voor mij thuis.
Omdat er een soort relaxtheid is, dat er heel veel mogelijk is en dat ik zomaar naar België kan fietsen.
Ik heb in andere delen van Nederland gewerkt; Sliedrecht, Kampen, de Hoeksche Waard. Daar is
gewoon een hele andere sfeer. Als je op zondag je auto ging wassen keken mensen je vreemd aan.
Geestelijke vrijheid vind ik erg belangrijk. Als je geestelijk niet vrij bent, ga je anderen kopiëren.
Daarom vind ik cultuur ook zo belangrijk.
Als ik Eindhoven vergelijk met hoe het was toen ik klein was, dan zie ik dat de stad veel internationaler
is geworden. Dat vind ik gaaf, een stad die zich openstelt en vernieuwend is. Ik vind het een
interessante opgave om design en technologie zo in te zetten dat ze ten dienste staan van de stad. Dat
niet alleen onze burgemeester vertelt hoe geweldig wij zijn, maar dat Eindhovenaren het ook zelf
vertellen. Dat je bijvoorbeeld design en technologie inzet om kinderen sneller te laten leren en de
geletterdheid te laten toenemen.”
Albert Kivits is directeur van de Bibliotheek Eindhoven.

39. 7574
thuisRob Scheepers
Het is dinsdagmiddag, uurtje of drie. Nukkig stap ik in de auto. Mopperend van huis gaan is nooit leuk,
maar zeker niet als je ’s avonds de première hebt van je oudejaarsshow in een tot de nok toe gevuld
Parktheater. Juist op zo’n dag moet je rust hebben. Zo min mogelijk prikkels die energie kosten. En
negatieve prikkels vreten energie. Ik ben gespannen. Honderden gedachten vechten in mijn hoofd om
aandacht. “Wat als nou nét vanavond de grappen niet vallen? Wat nou als ik nét vanavond mijn
publiek teleur ga stellen? Vrienden zitten binnen. Mijn ouders. Genodigden. Het zal toch wel leuk gaan
worden? Tuurlijk gaat het leuk worden. Niet gaan twijfelen nu Rob. Het ging bij de try outs toch ook
goed? Maar ja, het Parktheater is niet zomaar een zaal. Het Parktheater is het Parktheater. Niet
vergelijkbaar met welke try out dan ook. Shit. Ik weet het niet meer.”
Dat schiet onderweg richting Eindhoven door mijn hoofd. Constant. En er is geen manier om dat te
stoppen. De radio heb ik al uitgezet. Teveel chaos. Rust wil ik. Hele delen van de route leg ik af zonder
me bewust te zijn van het overige verkeer. Ik pak rotondes, voeg in, haal in…. Geen flauw idee hoe.
Mijn gedachten zijn al bij de avond. 920 mensen die speciaal voor mij komen. Die een kaartje hebben
gekocht. Dat is nog steeds allemaal nieuw voor me, en dat beangstigt me ook. Een lichte hoofdpijn
vormt zich boven mijn ogen. Ook dat nog. Ik probeer het weg te wrijven. Links van me rijst het
Parktheater al op. Het kolossale Parktheater. De confrontatie met de realiteit doet de hoofdpijn weer
aanzwellen. Ik draai versuft de parkeerplaats aan de achterzijde op. “Rob Scheepers” zeg ik met een
geveinsde zelfverzekerdheid door de intercom. De slagboom gaat omhoog.
Als ik parkeer zie ik de backstage deur open zwaaien. Ik herken Joost in de deuropening, de technicus
die mij precies een jaar eerder óók ter zijde stond. Joost zwaait. “Hey Rob, leuk dat je er weer bent,
man. Gooi de auto maar open, dan sjouwen we meteen je podium naar binnen. Ik heb het karretje al
klaar staan. Drinken we daarna een kopje koffie. Oké?”
De hoofdpijn is per direct verdwenen. De twijfels zijn weg. Ik voel me heerlijk. Ik voel me thuis.
Ik doe de achterklep van mijn auto open en weet; “Dit komt goed. We gaan er een feest van maken
vanavond!”.
Rob Scheepers (Sterksel) is tonprater, stand-up comedian, entertainer en columnist en speelde in theaterseizoen 14/15 en 15/16
met zijn theatersolo’s in een uitverkocht Parktheater.

40. 7776
“Ik ken de zalen door en door. Dat moet ook.
De gezelschappen en artiesten die hier komen
spelen, brengen een voorstelling mee, die zo
mooi en goed mogelijk technisch ondersteund
moet worden. Doordat wij onze ruimtes ‘van
buiten’ kennen, kunnen we ervoor zorgen dat
iedere voorstelling echt klopt, óók wat betreft
licht en geluid. Misschien gaat het allemaal wel
om kennen en gekend worden.”
De vloer: het is de plek waar ik het liefste ben
“Het is een soort thuis. Ook voor mijn collega’s
trouwens. We werken al lang samen voor het
Parktheater. Er is nauwelijks verloop op onze
afdeling van vijftien mensen. Geen wonder, we
zijn echt als familie voor elkaar. Het werk als
theatertechnicus brengt lange dagen met zich
mee. We werken hard, lachen veel, eten samen
en sluiten af op een tijd dat andere mensen
allang in bed liggen. Dat intensieve werken
schept een hechte band.
Gaat het met één van ons niet lekker, thuis of
anderszins, dan zullen we die collega altijd
steunen en ontlasten. Zo werkt het gewoon, los
van CAO, regeltjes of aantal verlofdagen.”
Collega's voor één dag
“Het is leuk om van artiesten en theatergezel-
schappen te horen dat het prettig is om te spelen
bij het Parktheater. Technici van de gezelschap-
pen kennen we vaak ook al jaren, ik weet een
beetje wie wat wil. Zo kun je als technicus steeds
klaarstaan voor hen. Voor één dag ben je
namelijk collega’s en het werkt goed als je dan
echt kunt luisteren naar elkaar. Dat doen we
graag, het is ons niet snel te veel, eerlijk gezegd!
En na afloop van de voorstelling drinken we
samen nog een biertje. Dat is traditie in het hele
land onder technici.”
Ik heb geen werk, ik heb een betaalde hobby
“Zo voelt het. En de dag dat het niet meer zo zal
voelen, kijk ik uit naar iets anders. Parktheater is
anders dan andere theaters. Er is geen hokjes-
mentaliteit, we denken niet in afdelingen.
Iedereen kent elkaar en de gastvrijheid zit bij ons
allemaal in de genen. Het is een verdienste van
directeur Giel Pastoor, die zijn mensen kent en je
ook betrekt bij zaken die niet direct bij je functie
horen. Gewoon, omdat hij ziet wat je kunt,
wat je in huis hebt.
Elkaar kennen is heel belangrijk. Alles werkt beter
als je elkaar kent. Binnen het team, maar zelfs ook
wat betreft het publiek. Ik herken sommige
bezoekers en andersom is dat ook zo. Als
technici bepalen we de aanvang: we zijn
zichtbaar, lopen voorop, we verwelkomen ook.
Zo leer je het publiek kennen. Het lijntje is kort,
we willen graag naar onze bezoekers luisteren.”
Ik hou van theater, maar ik ga er nooit naartoe
“Gek om te zeggen natuurlijk, want ik zie juist
enorm veel voorstellingen. En ook al ben ik aan
het werk, ik kan zeker genieten van wat er speelt.
Werken in de creatieve industrie is geweldig.
Elke avond voel ik direct het resultaat van mijn
werk: publiek dat in verwondering een
voorstelling beleeft. Daaraan draag ik bij en dat
geeft een magisch gevoel.”
Joost Arnoldussen
Alles werkt beter als je elkaar kent
Joost Arnoldussen is geluidstechnicus bij de afdeling Techniek van het Parktheater.

41. 7978
Conny Janssen
Wat is thuis?
Conny Janssen Danst opent het jubileumjaar 2017 met een nieuwe voorstelling: HOME.
Choreografe Conny Janssen haalt haar inspiratie uit het grootstedelijke leven: een snelle en vitale
wereld vol diversiteit. Ze kiest uitgesproken karakters die op het toneel staan als mensen van vlees
en bloed. HOME stelt de vraag: wat maakt dat je je thuis voelt? Waartoe behoor je? Een leidende
gedachte is: ‘Als je mijn wortels ontkent, dan ontken je mij.’
“De mens is een sociaal dier, hij bestaat door de ander en door de relatie met de ander. In mijn
werk zitten hoofdzakelijk maatschappelijk relevante thema’s, zoals een gevoel van ontheemd zijn”,
licht Conny Janssen toe. Deze thema’s transformeert ze naar een kleine wereld, naar de wereld van
de dertien dansers op het toneel. “In die kleine wereld zit de bron van wat je voelt, wat je inademt
van de wereld om je heen. Het gevoel van gemeenschapszin, waar je vandaan komt en wat je vormt.
Wie je bent door die ander en waar je je identiteit vandaan haalt.”
De onrust om ons heen wordt een belangrijke inspiratiebron voor HOME: “Mensen kunnen
ontheemd zijn in hun leven, door het veranderen van hun leven en door de snelheid van die
veranderingen. In het dansensemble zie je de wereld vertegenwoordigd, want het zijn diverse
dansers met heel verschillende achtergronden. Hoe zijn ze onderling verbonden?
Wat gebeurt er in relatie tot elkaar en wat is de rol van angst?”
Angst maakt mensen defensief, het maakt dat mensen harder worden. Conny: “Mensen trekken
zich terug in de groep en staan minder open voor elkaar. Dat zijn onderwerpen die in HOME
terugkomen. Het is steeds de menselijke maat waaraan ik toets. HOME gaat over jou en mij.”
Conny Janssen Danst uit Rotterdam is sinds 1992 een van de meest toonaangevende moderne dansgezelschappen in Nederland.
HOME is in theaterseizoen 16/17 te zien in het Parktheater.

42. 8180
Op de grote tafel op de eerste verdieping van ouderenzorgcentrum Vonderhof staat een dampende
kan koffie, een pot thee, een schaal vol mini-Marsjes en in het midden daarvan een opvallend kastje
met een grote helrode knop. Een tachtigjarige bewoonster verklaart: “Dat is ons alarm. Als er iets
gebeurt en je wil dat de verzorgers komen, dan geef je een mep op die knop.” Ter illustratie voegt ze de
daad bij het woord. “Kijk, zo!” Achter haar begint een paneel op de wand hevig te knipperen. Dan, met
een ondeugende blik: “Oh oh…”
Het is dinsdagochtend en voor veel van de aangeschoven dames is het vaste prik: hier aan tafel wordt
de krant voorgelezen aan hen die graag op de hoogte willen blijven van alles wat er in de wereld
gebeurt. Bovendien is het de plek waar plannen worden gesmeed voor allerlei uitstapjes buiten de
deur. Die behoefte is enorm, aldus activiteitenbegeleider Richard van Schaijk. “Het idee bestaat dat
oude mensen de buitenwereld maar eng vinden, dat ze het allerliefst de hele dag in hun eigen
kamertje zitten, dat ze vroeg naar bed gaan, dat ze zeuren, dat ze niks willen…”
Bruusk wordt hij onderbroken door mevrouw Poell (86 jaar): “Dat is niet waar!”
Richard van Schaijk: (onverstoorbaar) En het leukst van alles vinden ze de Bingo…
Mevr. Hellings (88 jaar): Nou, ik niet hoor.
Richard van Schaijk: Maar dat is wél het beeld.
Mevr. Diks (80 jaar): Ik trippel nog gewoon alle kanten op, hoor.
Mevr. Hellings: Wij zijn laatst nog naar Guus Meeuwis geweest, mevrouw Poell en ik. En
we gingen met Richard naar het Philips museum, naar het Parktheater,
allemaal dingen waar we zelf niet op gekomen zouden zijn. Dat is
belangrijk, dingen doen die je niet uit jezelf zou doen. Want wat moet je
anders de hele dag? Borduren?
een gesprek in Vitalis WoonZorg Groep
Ik bepaal zelf wel hoe laat ik thuis kom!

43. 83
Mevr. Mittertreiner (88 jaar): (knikt) Ik wil vol in de wereld staan. Binnen in mij is het nog te jong om
te verpieteren en het wordt steeds kostbaarder om dat vast te houden.
Ik zal je wat zeggen: op mijn twintigste merkte ik dat mensen van vijftig
wilden dat ik zou worden wie zij wilden dat ik was.
Maar ik wilde mezelf zijn, ik wilde me ontwikkelen en dat heb ik
gedaan, mijn hele leven lang. En nog steeds: ik laat me niet op mijn
achtentachtigste door mensen van vijftig zeggen wat ik wel en niet moet
doen. Ik vecht elke dag opnieuw om jong te zijn.
En dan staat ze op, ferm en strijdbaar. Voordat ze naar buiten gaat, vult ze haar handtas gauw nog even
met de overgebleven mini-Marsjes. “Voor onderweg,” klinkt het samenzweerderig. “Je weet nooit hoe
lang ik wegblijf…”
82
Richard van Schaijk: Er is niets mis met borduren, maar het is mijn taak om te luisteren,
dingen op te pikken en daar dan naar te handelen, zodat er dingen
worden georganiseerd waardoor zij hun wereld groot kunnen
houden. Steeds weer blijken de ouderen tot veel meer in staat dan
mensen vaak denken. Neem bijvoorbeeld de avondwandelingen: daar
werd in eerste instantie vol ongeloof op gereageerd. Oudere dames en
heren ’s avonds mee naar buiten nemen, hoe haalde ik het in mijn
hoofd? Maar nu is iedereen er hartstikke enthousiast over.
Ja toch, Anita?
Mevr. Rijlaarsdam (78 jaar): Als ik laat naar bed wil, dan heeft niemand daar iets mee te maken.
Richard van Schaijk: Dat bedoel ik nou.
Mevr. Diks: Ik bepaal zelf wel hoe laat ik thuis kom. Vrijdag kwam ik pas om kwart
voor elf thuis. Nu jij weer.
Richard van Schaijk: Minstens zo belangrijk is het om de buitenwereld naar binnen te
halen. Zo kregen we bezoek van een Syrische jongen die een video
had gemaakt over zijn vlucht, er kwamen expats uit Italië en
Noorwegen om hier samen met de bewoners te schilderen. Op die
manier vergroot je ieders horizon en beseft elk mens steeds maar
weer dat hij of zij er gewoon nog 100% bij hoort.
In samenwerking met Studio040 en Vitalis WoonZorg Groep zendt het Parktheater voorstellingen live uit in verschillende huizen
van Vitalis Woonzorg Groep.

44. 8584
Het Parktheater werkt op verschillende gebieden samen met docenten en studenten van het
Summa College en SintLucas Eindhoven en Boxtel.
Studenten van SintLucas Boxtel (vormgeving, communicatie en ruimte) hebben enkele kleedkamers
getransformeerd tot ware huiskamertjes. Van de ontwerpen van studente Roos Smolders is een
kleedkamer geheel naar haar interieurontwerp aangepast.
We vinden het belangrijk dat iedereen zich thuis voelt in het Parktheater, ook artiesten.
SintLucas Boxtel
Kleine huiskamers speciaal voor de artiest
Interieur voor een kleedkamer, in 2014 ontworpen en uitgevoerd door Roos Smolders, 4e jaars student aan SintLucas Boxtel.

45. 86
Hugo Vrijdag
Bij u komen de muurbloempjes tot leven
“De opdracht die we aan onszelf hebben gegeven is: Hoe enthousiasmeer je kinderen voor techniek en
innovatie en hoe prikkel je hun creativiteit? Dat doen wij door op scholen of hier, in de Ontdekfabriek,
verhalen te introduceren. We vragen de leerkrachten om het verhaal voor te lezen en samen met de
kinderen het avontuur in te stappen. Hoofdstuk voor hoofdstuk zitten daar uitdagingen aan gekoppeld.
Een groep kinderen gaat op zoek naar de bron van een rivier. De rivier is drooggevallen, hoe zou dat
komen? Ze komen bij een enorm ravijn. De eerste vraag is: hoe komen we aan de andere kant van het
ravijn? De kinderen gaan oplossingen bedenken. Dat is een andere manier van kijken dan dat je de
vraag stelt: Hoe bouw ik een brug? Zo kan een verhaal de fantasie prikkelen om op oorspronkelijke
ideeën te komen. En dan: ik ga een brug bouwen, een katapult maken of wat dan ook, om aan de
andere kant te komen. Hoe ga ik dat dan doen?
Het ene kind is meer verhalend, het andere kind wordt gestimuleerd om de oplossing uit te werken.
In een team gaan ze elkaar respecteren. Van een leraar kregen we een mooi compliment:
bij u komen de muurbloempjes tot leven. Dat zou iedere dag moeten gebeuren. Dat een kind bij
zichzelf mag ontdekken; hé, hier heb ik iets mee. En als wij daarbij kunnen helpen, dan hebben we iets
goeds gedaan.”
Hugo Vrijdag is initiatiefnemer van de Ontdekfabriek, speel- en ontdekparadijs op Strijp-S.

46. 89
Wat hebben Het Lichtfabriekje achter Glas, Het
Droomhuisje vol Hoop en Het Rad van Van Gogh
gemeen met Landgoed De Grote Beek?
20 maart is door de VN tot de internationale Dag
van het Geluk uitgeroepen. Sinds 2015 is de
gelukskoorts in Eindhoven uitgebroken met
onder andere de themaweek Geluk voor
Eindhoven: een initiatief van het Parktheater,
Fontys Hogescholen en Leo Bormans,
geluksambassadeur en samensteller van het
World Book of Happiness. Werden in 2015 al elf
geluksplekken in Eindhoven aangewezen, op 12
mei 2016 komen er nog eens veertien nieuwe bij.
Eén daarvan is Landgoed De Grote Beek.
Hans Marechal is als relatiebeheerder verbonden
aan het landgoed van GGzE, waar hij
communities en partnership vormgeeft. “Van een
gesloten gemeenschap veranderen we naar een
open gemeenschap. In de meest innovatieve stad
van Nederland willen we de meest innovatieve
GGZ van Nederland zijn. Dan wil je graag
samenwerken met vernieuwende organisaties en
bedrijven. Innovatie verbindt.”
Een onderdeel van de GGzE is GroeiRijk, dat
persoonlijke groei en ontwikkeling voor cliënten,
naasten en medewerkers stimuleert en
faciliteert. Er zijn zeven ‘groeigebieden’
aangewezen zoals Excellente Zorg, Mentaliteit
van Welkom, Wonen en Leven en Werken en
Leren. Hans Marechal: “Met de naam GroeiRijk
willen we ‘de next level’ in gaan. We laten
mensen groeien ongeacht of ze nou hier in
behandeling zijn of hier werken. GGzE wil een
‘inspirerende community voor mentale kracht’
zijn.”
Dat Landgoed De Grote Beek als één van de
geluksplekken wordt gekozen, vindt Hans
Marechal geweldig. “Mijn eerste reactie was: Wat
een geluk kunnen we hiermee hebben. Het
landgoed en het oude psychiatrische ziekenhuis
hebben voor veel mensen een negatieve lading.
Dat willen we veranderen. We willen laten zien
dat Landgoed De Grote Beek een inspirerende
omgeving is, een terrein en een gemeenschap
waarvan iedereen gebruik kan maken. Je
ontmoet hier gewoon bijzondere mensen:
cliënten, personeel, bedrijven, het komt hier
allemaal samen. Vanochtend zag ik een fietsclub
voorbij komen, mensen die een rondje lopen.
Onlangs heb ik studenten rondgeleid die hier
voor het eerst waren. Het gebied krijgt een heel
andere betekenis. We hebben zo veel te bieden.
Dan mag het met recht een geluksplek zijn.”
88
Hans Marechal en De Grote Beek
Je ontmoet hier gewoon bijzondere mensen
Landgoed De Grote Beek, de hoofdlocatie van GGzE, werd in 1918 als Krankzinnigengesticht in gebruik
genomen. Het terrein is sinds 1993 vrij toegankelijk. De integratie tussen cliënten enerzijds en de
Eindhovense bevolking en de stad anderzijds wordt op vele manieren bevorderd.
De Geluksplek is te vinden tussen het bestuursgebouw en de kiosk. gelukvooreindhoven.nl
Hans Marechal is relatiebeheerder bij Landgoed De Grote Beek

47. 9190
Sjoerd Slaaf is gemeenteraadslid voor de PvdA en sinds februari 2016 raadslid Geluk.
Als je de rustig ogende enclave tussen het spoor
en de Boschdijk op komt fietsen, valt de
uitgestrektheid en het open karakter van het
terrein op. Oude eikenlanen, poelen en beekjes,
weides met zonnebadende runderen en
gemoedelijk grazende konikpaarden.
Verderop kom je in een dorpsachtige omgeving
met oude en nieuwere gebouwen: het statige
bestuursgebouw in Neorenaissance-stijl, Grand
Café Het Ketelhuis, woningen.
Steigers
Een parel op het terrein is de kapel. Een prachtig
gebouw dat een opknapbeurt krijgt en is
omgeven door een muur van steigers. Ladders
van hout en aluminium staan er kris kras
tegenaan. Op deze plek hebben we afgesproken.
Sjoerd Slaaf, gemeenteraadslid voor de PvdA en
sinds februari ook raadslid Geluk, komt met
versnelde pas aanlopen. Een vriendelijke,
energieke man die ondanks zijn 70 jaar bruist
van energie. Zonder aarzelen stapt hij een paar
treden van een van de ladders op die tegen de
steiger staan. “Dit is de ladder van Geluk, treetje
voor treetje gaan we met elkaar die ladder
omhoog. Prachtig toch?”
Warm verlicht
Tussen de steigers is het even zoeken naar de
ingang van het gebouw, een dame met
koffiekannen op een karretje laat ons de kapel in.
Er heerst een serene stilte en de ruimte is warm
verlicht door binnenglijdende zonnestralen. “Je
kunt hier komen bidden, een kaarsje opsteken,
mediteren en kerkdiensten bijwonen”, licht ze
toe. “De kapel is er voor alle gelovigen, van
protestanten tot islamieten. Iedereen is welkom.”
De ruimte staat niet alleen ten dienste van het
geloof of voor het vinden van zielenrust; hij
wordt ook gebruikt als theaterzaal en
repetitieruimte voor een koor.
Dieren
Sjoerd Slaaf groeide op achter de dijken van de
Waddenzee. “Als ik bovenop de dijk stond in
Pieterburen, de zee zag en de dieren hoorde, dan
voelde dat als een stukje tussen hemel en aarde.
Daar werd ik op een of andere manier gevoed.
Dan kwam er een nieuwsgierig schaap naar me
toe of ik liep een stukje het wad op en hoorde de
leeuwerik. De wereld zag er dan er weer heel
anders uit.”
“Als jongen kwam hij vaak in de kerk en mocht hij
van een aardige koster de klok luiden. “De kerk
gaf mij rust. Ik herinner me vooral het elkaar
geven, het elkaar helpen. Mijn sociale
ontwikkeling begon eigenlijk in die kerk.”
Jaren later maakte Sjoerd een pelgrimstocht naar
Santiago de Compostella. “Iedere keer als ik een
kapel zag ging ik naar binnen. En nu staan we
hier, in deze kapel. Mijn missie is om
Eindhovenaren een beetje meer geluk te
brengen. Die pelgrimstocht in Spanje is nog niet
voltooid. In Eindhoven zet ik hem voort.”
Sjoerd Slaaf en De Grote Beek
Geluk is dichterbij dan je denkt

48. 9392
Kunst en Geluk, Happy Thursday, Geluk voor Eindhoven (21 t/m 25 maart 2016).
Kleur, beestjes, droom, een heel groot huis
Op 24 maart 2016 werd het Van Abbemuseum een paar uur overgenomen door kinderen van
basisschool De Klimboom. Kleine bewakers, jonge rondleiders en kinderen achter de kassa.
Én geluk in beeld gebracht vanuit jong perspectief; de kleurige creaties spreken voor zich.
Kinderen in het Van Abbemuseum

49. 9594
Eén fijn gesprek
op een avond
met vreemden
kan de hele avond
omgooien en
aangenaam maken.
Citaat uit Een zoektocht naar de betekenis van het gevoel van verbondenheid door creatief onderzoeker Lianne van Genugten.

50. 96
eindredactie
Loes Barkema
tekstbijdragen
Erwin Witteveen
Giel Pastoor
Johan Simons
Loes Barkema
Merel Morre en Lidy Lathouwers (Brief van de Koning)
Nienke Esther Grooten
Oscar Kocken
Rob Scheepers
ontwerp
Frank van Eersel
ontwerp omslag
George&Harrison Graphic Design Studio
(georgeandharrison.nl)
foto’s en illustraties
Bowie Verschuuren
Britt Roelse
Casper Rila
Frank van Eersel
Isa Thomasse
Jules August
Leo van Velzen
Loes Barkema
Marjon Reus
Mette Davis
Mies-en-Scène
Morten de Boer
Nienke Esther Grooten
Roos Smolders
Theodora Janssen
productie
Puntscherp, Eindhoven
oplage
18.000 exemplaren
© Parktheater Eindhoven 2016
Wijzigingen en zetfouten voorbehouden

51. VOORSTELLING BIJEENKOMST WERKPLEK
NETWERK RESTAURANT LAB PARKTHEATER.NL