Pdf Sahih-i müslim şerhi çok önemli bir hadis kitabıdır. Mehmed sofuoğlu Sahih-Müslim şerhini çok titizlikle yazmış, bu eseri beğeneceğinize eminim. Sahih Muslim pdf Mehmed sofuoğlu tercemesi indirmek istiyorsanız bu eser bire bir Sahih-i Müslim PDF Tercemesi Ve Şerhi Mehmed Sofuoğlu CİLT 8.pdf

2. SAHİH-İ MUSLİM
VE
TERCEMESI
CILD
8

3. ,v /
�
,.,. ,,.
/>
'/'
l
't
/
çJ.,.,.
Ebu'l-Hüseyin Muslimu'bnu'l-HaccAc
el-Kuşeyri en-Niysaburi
(206-261)
• •
SAHiH- ı· MUSLIM
VE
TERCEMESI
CILD
8
Mütercim:
MEHMED !,,OFUOOLU
İsi. Yüksek İslam EnsU!üsü Öğretim Üyesi
İRFAN
YAYIMCILIK VE TİCARET
Çotol�•.,,m• Sk. Defne ilan No: 27/14
Coğaloğlu • ISTANBUL
Tol: 511 09 60
•

4. Yoyınevl No. 7/8
·-----1........_________ --

6. ,AMMA BA'DU: EY. İNSANLAR! NEFİSLERİNİZ İÇİN .AHİRET
IIA1/.IRLIĞI YAPIB KENDİNİZDEN EVVEL GÖNDERİNİZ. VjLL.AHİ
1,:ı.tıl�TTE BİLİRSİNİZ Kİ SİZDEN HERBİRİNİZ MUHAKKAK ÖLE­
c�,K VE SÜRÜSÜNÜ ÇOBANSIZ BIRAKAC'AKDIR. SONRA RABBI
l'NA, ARADA·· TERCUMAN VE öNüNDE KENDİSİNİ PERDELEYEN
IIIH PERDEDAR O•JMAYARAK: BENİM RASÜLUM SANA Gll:LiB
'l'P:tıı.lô ETMEDİ Mİ? BEN SANA MAL VERDİM, LUTUF VE İHSAN­
DA BULUNUB SENİ MEMNO'N EYLE:::>İM. SEN BU Nİ'METLERDEN
KENDi NEFSİN İÇİN (.AHİRET PAYI CLARAKJ ÖNDEN NE GÖN•
n�:ıu.ılN? DİYECEK; o KİMSE SAĞA SOLA· BAKACAK HİÇ BİR ŞEY
OÜHMIYECEK. SONRA ÖNÜNE BAKACAK OF.ADA CEHENNEMill:N
IIAŞKA BİR ŞEY GÖRMİ'iE'CEK! ÖYLE İSE HER KİM VELEV BİR
IIUflMANIN YARISI İLE OLSUN CEHENNEMDEN YÜZÜNÜ KURU­
MAYA MUKTEDİR OLURSA HEMEN O KURUMAYI YAPSIN. O YA-
1IM HURMAYI DA BULAMIYAN İSE GÜZEL BİR SÖZ SÖYLİYEREK
tYIL!ôE ·ÇALIŞSIN.· ÇÜNKÜ BİR İYİLİĞE MUKABİL ONDAN YEDİ
YVZE KADAR SEV.AB VERİLİR.
SELAM, ALLAH'IN RAHMETİ VE· BEREKETLERİ SİZLERE OL­
IIUN■ 1
1, lbrı Hlflm, ,.,.s,,.etu'n.•Nebevivve, I, 500.501,
mukde bulunan bir çocuk vardı ki kadın çociıAunu emzirdiği bir sırada

7. RAHMAN VE RAHİM OLAN ALLAH'IN İSM'.YLE
45 - KİTABU'L-BİRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 1
(İ;tiuk, ihsan ve edebler kitabı)
L Birr, iyilik, bol ve kettıalli hayn· demekclir. Birr ile hayır arasında ,öyle bir fark gö­
, zetmişlerdir: Birr, hayra viısıl' olan ve kasdedilmiş bulunan :Cayda, ha.yı1' ise velev seh­
ven vaki' olsun mutlaka faydadır. Birrin zıddı ukO.k Cisyin ve i"tiatsız:lık), hayrın· zıddı
. .
f!;!rrdir.
Sıla, aslında bir nesiıeyi bir nesneye ula)dınb birleşdirmek ve eklemek. Bir nes­
neye erişib' ulapna� ve bir nesneyi bir nesneye ekleyib birleşdiren şey ma'nAlannadır.
BunCW) şılatu'-,-,,ahm ta'birl yapıbnışdır ki bu akribilı.iı ekleyib· durmak ve te'yid etmek
veya· akribilığı bajlıyan, devim ettiren ıeY ve hısımlık milnasebetlerini kesiksiz silrdilr­
mek deİnekdir. Bu daha ziyAde akribabğı te'yid eden ziyhet,- fasin, iyilik ma'nllarına
da kullanılır.
.Edeb, zarifet ve uslÜluX ki insanlarla kavlen ve fi1en lutufiu r.ıuimele ve gü­
zellik eylemekden ibare_tdir. Edeb. edb kelimesinden isimdir. Edb, bir kimseyi ı.iy8fete
da'vet etmek ma'nismadır. Da'vet c;,lwıan ı:iyifet yemeifoe m.e'debe ve me'dıı.be denir.
Bu l'tiblrla edeb, insanlar, kendisine da'vet olunan bilumüm hayır, fazilet ve iyi huylar
(ıneklrbn-1 ahllk) demek olur.

8. 1
(1)
SAlllll-1 MUSLIM
ı,,,iA- BABAYA İYİLİK VE ONLARIN BUNA EN HAKLI VE
EN LAYIK 01,UŞLARI BABI 2
, 1 (2548i ......... : Ebü Hureyre (R) şöyle dedi: Rasülullah'a bir
lılnııcı ıı,ı•ldi ve :
.. . llmıim güzel hizmet ve ülfet et/neme insanlar içinde en layık ve
111 haklı olan kimdir? diye sordu. Rııı6lullah:
Anandır buyurdu. O zat :
Honra kimdir? dedi. Rasülullah :
Honra anandır buyurdu. O zat :
, Sonra kimdir? dedi. Rasulullah :
Sonra anandır buyurdu. O zAt tekrar :
, -- Sonra kimdir? de;ı:ince Ras6lullah :
Sonra babandır buyurdu.
Kutı,ybe_'nin hadisinde : Benim güzel ıuhbet (sahiblik) ve ülietlıne
1ft muıtnhik olan kimdir? demişdir de insanları zlkretmemlşdir 3•
----------
.. Anı-bııh• hakkı ve bunlara karı, say,ıı Kur'"l•• Kerlm'de Allah hakkından sonra en
lııtıfı •nlcn bir vazife ,olarak tekrar tekrar ıl.ı:reclillr:
•Hnni /artii! oğıdlcın71dcıfL: AllaJı.'dcın bafJcuı• (b4cld •tmevin. ana.-ba.bavo., hwm-.
'lıN, ıı•tlmle.,.e, voluuUat'a iı,i.lik · vcı.pın, fMCltılatw ,ıl.ıcllUde .ı6vleı,i1t, dosdoğru namaz
lıtlıtı1 Hk4t verin diı,e (emretmiş) te'mifuiılı a6z cılm.ı,chk.••• (el-Bakara: 83),
•Alltlh'o. ibıidet �din, ancı hiç bir ıeı,i q h&tmcıı,m,. Auvcı, babcıvıı, akribô.1f(l, ve­
ıtııılın, vokıullanı, ı,cıkı,ı k�va, umk Jccmıııı.va. ı,a,ılnız:daJci a,:kada,a, valde kalmııcı,
... ,U,.ı.rin mcilik- olduı)u kimselere iyilik edbl•••• (el-m.l: 36).
•O. ki : Geli,ı., üzeriniH .Ro.bbı'R%ffl fl.eleri lıaıntm etdği,ıi bea oleu11t1vım: Omı hiç
M, ..w, r,,-ta.k ı,apmaıİın,_ Ana ba.baıµı. it,ilik edıa..•• (el--En'lm: 151).
wJlnbbı,:ı., kendinden bqlmnnıı JcuUuk etmeı,ı.n. Au ve bcıbcıva, iı,i mudmele ediTı
ıllı,o l,ük,..1<11. Eön- cml,ınia,. biri vqıa he-, llclıi n,ıi,ı Mzıibıde ihtiv,l•hğıı e,e,ıe.u
ıııleN Of bile deme. 01ıloıı aza•!a""'- Onkını ı,fi,:ef ııllı ı/lııle. On!anı ..,...,...k fe1>4zu
lııtııdıtıı (yerleie kadar) indir ve : Y4 Ra.bb! O.laf' Hffl, �eıı.Jcleen. faıı.l terbive ettiler-­
•• ııtı dı Jundilerine mffhcımet eı,le de• (el-1arl: 23-2';.
•Ilı imtina, ana ve bab4aı1ıa ı,üzem,ıı tavııw. etclllc. EO., cmlıw, hakkında bllııln
■lııııı,oft bir ıeııi bo11a ortak kopncı.:· lçi,ı ..;,,ıı,.,Lıt-• keııcllleri,ıe· lta<ıt etme•..• (An•
lıılıQıı .,.
1, llıtllıdı anaya ihdnın Üç kerre tekrir olunması. ananın evlid üzerinde, babanın ilç
Mlıll iyilik ve ihsAıı hakkı olduğunu ifAde eder. Bunlar lıimilellk .vorıw,luiu, doiur­
llll•nııı■kkaU ve emzirme ,ııllınet4ıe karşılık ıayılablllr.
Anının oocuk llzerlndeki lizmetlerini dile ptiren Ayetler vardır :
••• ,�--
4 a.1111 ,.ıe ba.bannı _ tcıvaive et.dile. On.,m a.11e11 1cetıduim ıa.•t üıtüna ıa'f
Hı tı,ımııcfır. Süttm 4Jnlma.sı da iki 11'l Cs1rmüırJOr). &ı,ı,a,, a.na 1'e bııbA11CL- ,akret,
.Dtıııl,lln a,ıc,ık banadır (dedik). Ejje,- cn,lar .....,. ilimde (yeri):;1Amadık lıe,lt,ı,ıgi bir
,ıw& bo,ı:t, eı tutman Vft:rinde .seni zorlcwLı:r.ırı kendilerine itali: etme. Oıılcwld. dü1111ida.
IWI ,-plıı, bana dönenleri,. ı,olu11a uıı..•• <LııJrnıAır 1(-15).
•8'ı hııııM ana n bahuıu iı,ilik emİtıfııi Wvılı,e �� A,ıa,ı °"il a:ahffldİe
CUnıınde) ı.,..ı,. Onıı ..-ı de d�...ı... On•ıı h ............ ile ıiifdel lceıll-ri
Cnıllddtlll oıv, aı,iır...• <ol-Ahkaf: 15).

9. KİTABU'L-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 9
2 -;-- ( ) ......... : Ebu Hureyre (R) dedi ki : Bir kimse :
- Ya Rasulallah! Benim güzel suhbet ve ülfetime en haklı olan kim­
dir? diye sordu. Rasulullah (S) :
- Annendir, sonra annendir, sonra annendir, sonra babandır. Sonra
da derece derece yakın olan kimselerdir buyurdu.
•·•� 'ı• • •·••• .•,· :•ı•!• ...
., • r-.•· •·•· f>.• r-:. ,, ...,. ( )
, .,_JJu .:r,v.ıı,!, "· J •.J"" .:r=.Pı.:;.,_ • �ıJ.,I � J"-! .ı.1vp .. -"
J .. .,. -
.·p,Jm :)ı;, . 1-f.':?-'�.ı;..fe._.Y� . •�ıJıj;, .ı;,Jli . i:;_:,:.�.i;;·
�l'-:J .. 1
. � v :· 14,lj
3 - ( ) ......... _: Buradaki ravi de Ebu Hureyrıı (R) nin: Pey­
gamber (.S) e bir kimse geldi dediğini rivayet edib (1 rakamlı) Cerir ha­
disi gibi zikretmiş ve şunu ziyade etmişdir: Rasulullah: «Evet, babana
aşk olsun ki, sen muhakkak (bu muhim şeyden) haberdar ediliyorsun•
buyurmuşdur.
4 - ( • ) .. ....... : Buradaki iki tarik ravileri de İbn Şubrum.e'den
bu isnad ile rivayet etmişlerdir. Bunlardan Vuheyb'in hadisinde : Eberr
(yani itaat ve iyiliğe en haklı) olan klimdir?; Muhammed ibn Talha ha­
disinde ise: İr'8nlann hangisi benim tarafımpan güzel suhbet ve ülfete
daha çok mustahikdir ifİideleri vardır. Sonra yine (1 rakainh) Cerir ha­
disi gibi zikretmişdir •.
4. Bir hadis de ıöyledir: Abdullah ibn Mea'4d dedi ki : Ben Peypmber'e, amellerin han­
pi AIAh'a dana ıevıilidir diye oordum. ,;Vııktında (kılman) namaz, buyurdu. Sonra
hınılıl dedim, •Ana bıılıa:,e blır (:,ani ltlııt ve l7illk)• buyurdu. Sonra Jıanıiı!T do•
dlm. ,Allah Yolunda elhld• bu,urdıa, lbn Mn'4d det ki: Bunları llu41ullıılı 1ıana ı67•

10. 10 SAHİH-1 �sı.lM
.... � •rı, . ... .,,. . ... ı.....�r_
...ııı: ...
'ıi:;.•.....,,,.,._. ı.,,....�-,..... ()
� . '-""�1 ¼ � ' !":'� ı.:.ı� "�.:. JaUoo • � !ı..b- • �... � �. � �Ai ...
-
.i::. J'i.��,Jı�::;.ı; ,:J).:U"wı;,_,;;��ı�
., ... . .... ... ...
' öı-. ",..• ·ı:ııc:..ı ciı ·i.�.ı- •'11';
· u c,.,.�� �· .f. • r,...."'
& - (2549) ......... : Abdullah ibn Amr (ibn .As R) şöyle dedi :
Peygamber (S) e bir kişi geldi de Peygamber'den cihada gitmek husu­
sunda izin istiyordu. Peygamber:
- Anan baban sağ mıdırlar? diye sordu. O:
- Evet sağdırlar diye tasdik etdi. Peygamber :
Şu halde se_!l (evvela) onlann nzası hususunda çalış buyurdu 5•
( ) ..:...... : Burada da Ebu'l-Abbas: Ben Abdullah ibn Amr ibn
lcdi. Daha ziy8.desini soraydım bana haber verecekdi (Buhci.ri, M.MHikitu'.s,;.aaldt. bab fad­
li's-:ııiLit li vııktiha ı. 223 •6•).
Namaz. iymindan sonra şiiphesb:0
amelin en fazlletlisidir. ÇünkO. dinin direğiu.;:r.
Ana ba�ya birr yani itaat ve iyilik etmek de İslam dininin insana yüklediği en büyuk
veclbeierdendir. Ana baba kafir olsalar bile onlara ihsan ile muAmele ederek kendilerine
itfiatsizlikden çekinmek fandır. Onblra can sıkıntısı ile •Üff• demek bile Kur'iln'ın nassı
ile nehy edilmiı harimlardandır. Ma'siyet obnadıkca onların emirlerine itlat YB.cibdir•••
. .
5. Clhld için izin isteyen bu zatın Muiviye ibn Cahime veya Cahlme ibn Abbh old· iu
riviyet edilmiıdir. Cihida iştirik. etmek isteyen bu zlta, ana ba"'� rızasıııu Şart•
koşulması, bu clbldın umılmi. ve herkese farz olan cihld olmayıb ıE:tllllillerden teıkll .
olunan bir sertyye cihidı obnası ihtimAlini kuvvetlendiriyor.
Ana baba rıı.hı ile cihid arasındaki fazilet tertibi, vak'alara, vaziyetlere, cih&dın
mecbQrl veya lhtlytrl ·olmasına ıöre deiişir. Onun için ııelef Allmlerlnden bir çolu:
•Devlet taraf.ııdan bir ıar!lret ıörillmedlkce clbld için ana babadan , izin ıstenlr. Dev•
letce zarOret ıı6rilld!ljünde ise muhayyerlik ortadan kalkar ve İ:lhlda iı!irlk etmek
vldb olur• demiılerdir. EbQ Divüd'un bir riı,Ayeti de cibldı böyle :tar6ri ve lhtlyirl
diye ayırmaya deID ıaYJ]abillr: Ebd Said Hudri (R) dedi ki: Blrisl Yemen'den hlaret
edlb Medine':ve Peygamber'in yanma geldi ve cihid için izin iatedi, Peypmber :
- Yemen'de kimsen var mıdır? dife sordu. O da: .
- Anam babam var dedi. Peygamber :
- Onla. ana izin verdiler mi? dedi. O da:
- Hayır vermediler deyince Peygamber :
- (Haydi Yemm'e) onların yanına dön ve onlardan lzln lale. Sana lzln verirıeı:.,,
pi olhld eı. Vomını.- ananı lıebanı _,e,, otmoJo cıı1ıı lııqurdu. Bv iıacııııo ıiın
Hlblı&n dı ıılıllıdlr d-lıcllr,

11. KITABU'L-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 11
As'dan işitdim : Peygamber'e bir kimse geldi... diyordu diyerek yukarıkl
hadis gibi rivayet etmişdir.
Muslim : Bu �bu'l-Abbas'ın ismi, es-Sfilb ibtı li'err<ıh el•Mekkl'dif
dedi.
6 - ( ) ......... : Buradaki iiç tarik rıivilerinin ikisi A'meş'den
sonra hepsi de Habib'den ifu isnad ile geçen hadisin benzerini rivayet
etmişlerdir.
( ) ..........: Ummu Seleme'nin hizmetçisi Nıiım (haber verdi ki),
Abdullah ibn Amr ibn As şöyle demişdir : Bir ]timse Allah'ın Peygam•
ber'ine geldi ve,:
- Ben Allah'dan ecr istamık için hiııret ve cihad üzerine seninle
bey'atlaşacağım dedi. Peygamber :
- Anan ve babandan sağ olanı var mı? diye sordu. O zat:
- Evet ikisi de sağdırlar dedi, Peygamber :
- Böyle iken·sen Allah'daıı ecr mi istiyorsun? dedL O zat:
- Evet dedi. Peygamber :
- Öyle ise sen anan ve baban:n yanına dön ve onlara güzel suhbet
ve ülfet eyle buyurdu.

12. 12 SAHiH-! MUSUM
(2) ANA BABAYA İTAAT VE YJl:'°it, NAMAZ VE
DİÖER NAFİLE İBADETLERDEN ÖNE;fl�ÇİRME BABI -
'
7 - (2550) Bize Şeyban ibn Ferruh tahdis etdi. Bize Suleyman İb-
-· l . • . ' '
nu'l-Muğira tahdis etdi. Bize Humeyd ibn Hil!l,- Ebü ıwl'den, o •da Ebu
Hureyre (R) den tahdis etdi. O, şöyle demişılir : Cureyc, · bir · savmiada
�aabbud ediyordu. Derken annesi geldi.
Humeyd dedi ki : Ebu Rafi', ·Ebu Hur_eyre'nin Rasıiı:ullah'a aid olan
tavsüini: Cureyc'in annesinin, Cureyci çağırdığı sıradaki bilini, kadımn
elini kaşımn üstüne nasıl koyduğunu, ıonra da otlunu çaJırtrken başım
:ığluna· doğru nasıl kaldırdığım bize vasfetdi.

13. KIT>.nu·L-BIRR VE"S-SILA VE"I,-ADAB 13
Mülcfıkiben kadın: Ya Cureyc! Ben senin ananım. Benimle konuş
dedi. Annesi ona namaz kılarken tesadüf etmişdi. Bunun üzerine Cu­
reyc: Ya Allah! Anama cevab mı vereyim, yoksa namazıma devam mı
ı,dcyim·ı diye düşündü. Neticede namazını tercih etdi. Cevab alamayınca
unası geri döndü. Sonra ikinci defa çağmnaya geldi ve : Ya Cureyc! Ben
,:enin annenim binaenaleyh benimle kelam et dedi. Cureyc yine kendi
kendine : Ya Allah! Anneme cevab mı vereyim, namazım;ı mı devam
edeyim? dedi ve yine namazını tercih etdi. Bunun üzerine annesi: Al­
lô.hım! Muhakk�k ki bu benim oğlum CureyC'dir. Ben ·ona söz söyledi­
f(i,m halde o, benimle konuşmakdan çekinnrlşdir. Ya Allah! ·sen "na fa­
hişe kadınlan göstermedikce onun canını alma 'diye ilendi.
Rasulullah·: Eğer annesi onun aleyhine fitneye uğratılmasını dua
etmiş olsaydı Cureyc muhakkak fitneye uğratılırdı (yani annesi onun
fahişe kadınla cimfı'etmiş olmasını beddufı etmiş olsaydı, muhakkak zinfı
fiiliylı;ı mübtelfı kılınırdı) buyurdu. Rasulullah devfımla şöyle dedi : Bir
koyun çobanı vardı ki'bunun .nanastınna iner barınırdı. Bir gün karye­
den bir· kadın çıkmışdı, çoban bu kadınla cinsi münasebet yapdı. Kadın
bu cima.dan gebe kaldı ve sonunda bir oğlan doğırdu. Kadına : Bu nedir?
diye sorulduğunda kadın : Bu çocuk şu mana�ınn sahibi olan Cureyc'­
dendir dedi. Bunun üzerine halk baltalan- ve çapaları ile manastıra gel­
diler ve kendis;ne nida edib çağırdılar. Onlar Cureyc'e namaz kılarken
tesadüf• edib çağırdıkları için, Cüreyc onlara bi'r söz söylemedi. Bunun
üzerine onun manastırını yıkmağa başladılar. Rabih Cüreyc bu ırianza-
rayı görünce onların yanına indi. Halk Cureyc'e : Şu kadından sor dedi­
ler. Cureyc, gülümsedi sonra da çocuğun başını eliyle mesh edib : Senin
baban kimdir? diye sordu : Çocuk : Babam koyun çobanıdır diye cevab
verdi. Halk çocukdan bu garlb cevabı işitdiklerinde : Biz senin manastı­
rından yıktığımız yerleri altun ve gümüşle bina edelim dediler. Cureyc :
Hayır, eski.den olduğu gibi onu tekrar toprakdan yapınız deyib yukan-
'
daki hücresine çıkdı.

14. 14 5.HIH-1 MUSıJM
, , ' ... ,.,. . .. .. .. •·· ,..
,- 1 " Jl- '·' ,,_--, - • U · · ı 11· -
�JJ.� . ;ı; t, ı...,..,Aı.lı,j: �-·•J""' � ı.,s-�•: .J IJ
-- -
-,-.-
- .;_
!J J

15. KlTABU'L-BIRI. vı,;·s-SILA VE'l ADAB 15
ll • ·· ( ) Bize Zuheyr ;b,ı ha,·,, tal.jis etdı. Bi·. Vezicl ,.bn H$r-' '.1
tııhdis etdi. Bize Cerir ibn Hazım haber ·ıerc!.i. Bize Muhammed 1::,.1 �.�-;",
!';bı'. Hureyre (R) den tahdis. etı.1:'.t Pe;rgamber (S) şöyle buyurmuşdur :
..Beşikde iken ;alnız üç çoc•�< kelam etl'."jşdir: ·Biri Meryem'in .oğlu İysa'­
clır. (İkincisi İstail oğullan zamanında yaşıyan) Cureyc ismnideki rahib
kişinin konuşdurduğu çocukdur. Bu Curevc ibf.det eden ra!ıib bir kişi idi.
Bir manastır edinmişdi, kendisi orada bulunurdu. Cureyc manastırında
namaz kılarken annesi geldi ve : 'l('a Ccreye! diye ça�rdı.- Cureyc : · Ya
Rabb! Anneme revab mı verey:m, rumazıma devam mı edeyim? diye dü­
şündÜ ve namazına yönelib devam etdi. Annesi cevab alamadığı için geri
dönüb gitdi. Ertesi gün olunca. annesi tekrar geldi. Cureyt: de yine namaz
kılar .halde idi. Annesi : Ya Cureyc! diye çağırdı. Cureyc kendi kendine:
Ya Rabb! (Namazımı bozub) anneme cevab mı vereyim, yoksa namazına
clevaın mı edeyim? diye söylendi ve namazına devama ko;•uldu. Bı:.'l.ın
üzerine annesi dönüb gitdi. Ertı,si gün olunca Curey·c nat1az Kl.mal,da
iken annesi yine geldi ve : Ya Cureyc! diye çağırdı. Cüreyc yine :· Ey
Rabbım! Anneme mi, namazıma mı? dedi ve tekrar nan1azıru kılmaya
koyuldu. Böylece üç defa çağırdığı halde cevab alarnıyan aı:r.eci : Ya Al­
lfdı! Bu oğluma fahişe kadınların yüzlerine ba]ı:tırmadıkca sen·,nu öldür­
me diye ilendi. İsrall oğullan biribirlerine Cureyc'i ve onun israrlı iba­
detini zikreder olduler. Bu arada onlardan güzelliği dillere destan olan
ffıhişe bir kadın vardı ki o kadın İsrail oğullan·topluluğuna·: Eğer ister-
- '
seniz ben o abid Cüreyc'i sizin için muhakkak fitneye (zinaya) düşürü-
rüm dedi. Bu kadır kendisini Cureyc'e arz edib cima teklif etti fakat Cü•
•
reye kadına dönüb bakmadı. Bu sefer o azgın kadın, Cüreyc'in manas-
tırında barınmakda olan bir çobana gitdi ve nefsini ona te'slim' etdi. Ço·
ban da onunla zina fiilini işledi. Kadın bu cimadan hamr,ç l<al'ıb da bir
oğlan çocuğu doğurunca : Bu oğlan çocuğu Cüreyc'dendir dedi. Bunun
üzerine halk Cureyc'e geldiler. Kendisini aşağı indirib, manastırını yık­
tılar ve onu dövmeye başladılar. Cüreyc onlara :
- Sizler ne oluyorsunuz, haliniz nedir? dedi. Oradaktler :
- Sen bu fahişe kadın!a zina etdin ve o da senden olma bir çocuk
doğurdu dediler. Cüreyc :
- Çocuk nerededir? diye sordu. Onlar çocuğu getirdiler, Cureyc ken-
disini tutanlara :
- Beni serbest bırakın da bir namaz kılayım dedi ve namazını kıldı.
Naınazdan çıkınca çocuğun yanına geldi. Müteakiben çocuğun karnına
dürtüb:
- Ey çocuk! Senin baban kimdir? diye sordu. Çocuk :
-- J<'ult:ı çobandır dedi. Bu garib hali gören halk Cureyc'in üzerine
yönelib onu öpmeye ve elleri ile Cureyc'i rnesh etmeğe �aşladılar. Bu
arada Cu,�yc'e :

16. 16 SAHIH-1 MUSL!M
- Biz senin manastırını' altundan yapalım dediler. Cureyc :
- Hayır siz onu eskiden olduğu gibi çamurdan yapıb eski haline
iade ediniz dedi. Onlar da dediği gibi yapdılar.
(Beşikde konuşllnların üçüncüsü de şulur :) Annesinden siit eın­
mekde buluııan bir çocuk vardı ki kadın çocuğt"nu. emzirdiği bir- sırada
yanından kuvvetli bir hayvan üzerine binmiş haşn: '"tli ve yakışıklı gü­
zel bir suvar! geçti.• Çocuğun annesi bunu görünce: Yi Allah! Qğlumu
bunun gibi heybetli kıl! diye dua etdi. Çocuk hemen annesinin meme­
sini bırakdı, o adama doğru döndü ve ona bakarak: Ya Allah! Beni bu­
nun gibi kılma diye dua etdi. Sonra yine anasının memesine dönüb em-
meğe başladı.
Ebu Hureyre dedi ki : Rasiilullah'ıri bunu bize hikaye ederken şeha­
det parmağını ağzına koyub onu emmeğe -taşlıyarak çocuğun eınişini
temsil edişi hala gözümün önündedir.
Rasulullah devamla · ouyurdu ki : Bundan sonra o emzikli kadınııı
yanından bir cariye geçirdiler ki o cariyeyi götürenler, onu hem dövüyor­
lar hem de: Sen zina etdin, sert hırsızlık etdin! di;ı,ı, söyleniyorlardı. O
cariye ise : «HASBİYE'LLAHU VE Ni�'Ir-VEKlı:.: Allah bana yeter
ve � :ıe güzel vekildir!• diyordu•. Çocuğun annesi bu manzarayı görün"
ce .·Ya Allah! Benim oğlumu şu cariye gibi .(hakir) yap'Il8! diye dua
etdi. Bu defa çocuk yine emmeyi bırakdı da o cariyeye .ıakdı ve: Ya
Allah! Beni bunun gibi kıl dedi. İşw buradan itibaren kadınla çocuk ara­
.;ında karşılıklı olarak sual ve cevab deveran etmişdir. Kadın: Hay Allah
bç>ğazına bir ağrı isiıbet ettiresice (oğlum)! Yakışıklı ,bir adam geçdi onu
görünce ben·: Ya Allah oğlumu onun gibi yap dedim. Sen ise: Yiı-Alliıh
beni onun gibi yapma dedin. Sonra şu cariyeyi döverek ve: Sen zina et­
dln,��en hırsızlık yapdın diye diye yanımızdan geçirdiler. Bunun üzerine
ben : "lı':� Alliıh! qğlumu bu cariye gibi kılına diye dua etdim. Sen ise :
Ya Allah beni onun gibi (günahlardan salim: ypr diye duiı etdin (yani
kadın çocuğuna niçin böyle söyledin? diye sord• ; . Çocuk şöyle ceviıb
· Vf''• df: Muhakkak ki bu adaı ·., kibirli bi zalim .di. Bundan ötürü ben :
Ya Allah! B� ıi onun gibi yapma dedim. .tfiç şüphesiz şu kadın J;.; J.endi­
slne; Zina etmediği halde sen zina etdin ve hırsızlık yapmadığı halde
sen hırsızlık yapdın diyorlardı. Buiıun üzerine ben tl.e: Ya Allah! Beni
de onun gibi 'günahlardan salim) kıl diye dua etdim dedi 7•
6. Bu söz müıelıellim maııliayr sigası ile biraz farkb olanık Aıu İmran: 113 üncil iyetde
de geçe,. İl'h Abbis: İbri:ılm Peygamber ateıe atıldıiı ır.aman HASBUNA'LLAlru VE
NrME'L-VEKİL dedi. PeygambP.rimiz de kendisinP. : •1118Cffl.Lır size Jca.1"§1, ordu Jı,a.zı,.ıa­
dda.-r...• (Alu lffırin: 173) denildiği zaman yine onu söyledi d�i (Mdli Ket-im).
1. Bu Cureyc kıssismdan bir çok fıkhl ve ictimii hükümler çıkarılml§dır: Bunlardan en
mühimleri :
a. Anaya, babaya, bi1bassa anaya hürmet ve da•vetine icibet vucdbu.
b. leibet için de namada bulunan Jdıiniıı namazını bov.ıasuwı luzGmu. Ba.-Zı

17. KITABU'L-BIRR VE'S-SlLA VE'L-ADAB
1
..... '....... - & • ,. t:_' ,.
"'�•--' • ..
,. ,., ,...,........,-- ., •.-.
..
. ' ... • ,.�- ( ı) "
' •.ı
..,.. u, .:r' �::! .:,c ' ı.ı:r-.:,• � .,• .f. ı:,.b- • u.,.c..ı; .., •• '-"
J#, y.• - --.
- - .
.. '
., J ., J •• .... ... ... .. �� ,. ,
J; ! �J_,::.:;(_t:...:_; :� , �.;;r!:i( ,LliIt,ı(, LliI I"!',J; . ��I fi"
:s,.. ,. .... .....r •✓•,(!.......• ...
,..... : ... •...., "";_y•ı ...
. , �I f'.A.."f ':-°•.,1 11'.b-l , � ..!;_-ı._.,:ı �ı)1 .:,-, ı
(3) «AN. -BABASINA YAHUT 1K1S1NDEN B1Rts1NE
İHTİY.ARLIK�I SIRASINDA ERİŞİB DE O.NNETE
GİREMİYEN KİMSENİN BURNU TOPRAKLANSIN•
HADiSİ BABI
9 - (2551) ......... : Ebu Hureyre (R) den: Peygamber (S) : •Bur-
nu topraklansın, sonra burı.u topraklansın, sonra burnu topraklansın!•
buyurdu. Ya Rasulallah! Kimin bumu? denilince de: •Ana babasına, iki­
sinden birine, yahut her ikisine birden ihtiyarlık sırasında erlşib de (on­
lara iyilik yaparak) cennete giremiyen kimsenin• buyurdu 8•
ş,Afii ilimleri, namaz farz olsun, nafile olsun ve da'vet eden ana babadan hangisi olursa
olsun muUak olanık namazı bozmak husüsunu umiuni s1iretde kabfil etm.iılerdir. Fakat
_Şliillerin cumhOru ; Kat' edilen namazın nafile olmasını. namazda temidi ile ana ba­
banın edlanmasmı şart kılmışlardır. Bu ictihid siihibleri: Farz namazlar mutlak s0.­
retde kesilmez demişlerdir. Nafile namazı da ana ve babanın iclbet etınemekden mü­
tel!S$ir olmaları hallerine tahsis etmişlerdb'. Diğer mezheb ilimlerinin ictih&dları da
-
böyledir.
Cureyc hadisinde yalnız arwnm rotu vana da selef ilimleri bu husdsda anayı,
babayı ayırmamışlardır.
c. �eza bu hadisden ana babanın evliidına yapdıkları dullara h&lıs niyetle olduiu
takdirde icibet edileceği;
d. Sıklntı hAlinde beddui ederlerse bunun .da icibet olunacal:ı;
e. Çocukların mübtell kılmdıklan beliyyelerden ana babanın dulsı bereketiyle
kurtulacakları h�ktlmleri de çıkarılmışdır.
f. Ba'z:.lar. bu hadısde evliyi için kerimet isbôtma delll vardır demişlerdir.
8, .Raılm, ğaynıtı fethi ve kesri iledir. Lugatctlar bunun ma'nisı zillet ve horlukdur de­
diler. Hoşlanmamazlık ve haki.ret ma'nlsı da söylendf.1 Bunun aslı •bumuna toz toprak
yapışsın.. demekdir. Rağm, burnuna e2:i;yyet verecek ışeylerden isabet eden her şeydir
de denildi.
Bu _hadislerden maksad, ebeve�e ihtiyarlıklarında irişib de onlara iyilik ederek
duilannı ve memnfrnluklarını ka:i:an� sılretiyle cenneti hak edemiyen kişilere ser­
zenigdir. Böyleleri büyük fırsat ve imkan kaçırmışlardır. Binlenaleyh bü.tGn borluk ve
zelillik onlara olsun demekdir.
S. U:llsllm; t:. 8, F - Z

18. 18 SAHiH-! MUSLIM
�r'� �f� . J� � 2ıL:;ı!.�� �:;.::1 �,l:h . t;�u� _AJ �;, (...)
.. ,, ..... ,, . ., .;: · ...
>.1.. • ,;: ., t:•.,,.I• >> , ... ., ..IJJI-.. "' '1 > .,.
..,(_ ...,(_ ....., ., >
, • • ı••
-· -;"., ) ,. .... ., •
1 '
• -V::' > f • .,.· • 4_.; �J • �!'l u.,-J <.Jli : uli , ;.,__,..ı.l, .:.,• , �� .:,o
10 - ( ) ......... : Ebü Hureyre (R) dedi ki : Rasülullah (S) :
,Onun bıirnu topraklansın, sonra onun burnu topraklansın, sonra onun
burnu topraklansın• buyurdu. YA Rasülallah! Kimjn? denildi. Rasülul­
lah : ,Ana babasına, ikisinden birine, yahut her ikisine ihtiyarlık zama­
nında eri§ib sonra cennete giremiyen kimsenin• buyurdu.
( ) ......:.. : Buradaki rAvi de Ebü H�eyre'nin: Rasi.,ullah üç
defa : ,Onun burnu topraklansın• buyurdu dediğini rivAyet et:ni§, sonra
dı yukarıki hadis gibi zikretmişdir.
ı,I..,i..,'r'j,ı_, ':'.:'vı ,Li.,..f:,ı., J-&i':'� (t)
11 - (2552) ......... : Abduliah ibn DinAr'dan (şöyle i:.'ı'mişdir) :
Bedevilerden bir kimse Mekke yolunda Abdullah ibn Umer'e kavuşmuş­
du. Abdullah ona selam verdi ve onu binmekde olduğu bir merkeb üze­
rine bindirib, kendi başındaki bir sanğı da o bedeviye verdi. İbn Dinar
dedi ki : Biz Abdullah ibn Umer'e : Allah sana iyilik versin. Bunlar be-

19. devi Arablardır. Bunlar az şey ile memnun olurlar dedi. Bunun iherine
Abdullah şöyle dedi : Bunun babası, Umer ibn Hattab'ın sevgili bir dostu
idi. Ben de Rasıilullah ($) dan· şöyle buyurı.ırken işitmişimdir : ,İyiliğin
en iyisi, çocuğun, babasının samimi dostlarına iyiliği ve ilgiyi devam et­
dirmesldir•.
':�'�' ;ı�,t��'o;;.��i. �����ı�;�G�i.�ıi.ıı;d-"' (...)- ,"
• « �:!i;,,,J�'JIJ��i�l ';,i» ;_fü ��I �i ! ;J.[,�:,;;;; 'l:���-�;ı.;;::_,;
- - - ,
1'2 - ( ) , ........ : Abdullah ibn Umcr (R) den, Peygamber (S) :
,En iyi iyilik, kişinin, babasının samimi dostuna ilgiyi ve ihsanı de,·iım
etdirmesidir• buyurmuşdur 9.
13 - ( ) ......... : Abdullah ibn Dinar'dan (şöyle demişdir) : Ab·
dullah ibn Umer (R) Mekkc'yc gitınek üzere yola çıkdığı zaman yolda
deve binmekden usandığında, üzerine binib de istirahat etmek maksadıyla
yanında bir merkeb bulundururdu. Bir de yanında başını bağlayıb sara­
racağı bir sarığı bulunurdu. Bir gün kendisi böyle bir yolculukda bu eşe­
ğin üzerinde yol alırken kendisine bir bedevi uğradı. İbn Umer ona :
- Sen fulan oğlu fulan oğlu fulan kimse değil misin? diye sordu.
o zat'.
9. Bu hadislerde babanın s::ımimi dostları ile ilgilımmcnin, onlara ihs5n ve ikram eyleme­
nin fazileti if8.de edilmişdir. Bu ifade, o iyiliklerin yapılmasına kendisi sebeb olduğu için
bizzit babasına da bir iyilik ve ikram olmasını tazammun etmekdedir. Bu hükme ana�
nın, dedelerin, Ustidların. zevc ve zevcenin dosttan da katılırlar. Peygamber'in, Ha�
dice'nin dostlarına ikrim etmesi husüsundakl hadisler yukarıda gcçmişdi (Nevevi),

20. ıo SAlllll-1 MUSL!M
- Evet oyum deyince, İbn Upıer ona altındaki eşeği verdi· ve :
- Buna bin dedi; müteakiben sanğı da verib: •
- Bununla başını bağla dedi İbn Umer'in yol .arkadaşlarından ba'-
zısı İbn Umer'1! :
- Allah sana mağfiret eylesin. Sen üzerinde istirahat etmekde bu­
lunduğun merkebi ve başım sarmakda olduğun sarığı şu bedeviye verdin
dediler. Bunun üzerine İbn Umer:
- Ben Rası'.ılullah (S) dan işi�dim ki o : •Kişinin, babası dünyadan
,sildikden sonra babasının samimi dostları ile ilgilenmesi ve onlara ih­
sürıda bulunması, iyiliğin en iyisindendir• buyuruyordu. Şüphesiz ki bu
bedevinin babası, Umer ibn Hattii.b'ın en samimi bir dostu idi dedi.
. -
. ,�wı�;,;
(5) BİRR VE İSM LAFIZLARININ TEFSiRİ BABI
14 - (2553) -··-----· : en-Nevvas ibn Sem'an el-Ensari (R) şöyle de­
dl : Ben Rasulullah (S) dan birri ve ismi sordum. Rası'.ıJ.ullııh : «Birr (yani
iyilik ve hayır), ahlakın güzelliğidir. İsm (ya'ni kötülük ve şerr), vic­
dAnını tırmalayan ve halkın muttali' olmasından hoşlanmadığın şeydir•
bU)Urılu ,•.
1ft, dıı■r blr hadtsde birr ile ism ,öyle tanıtılnu§dır: •Birr, vicdinın kendisine ısındığı,
kılbln (emin· ve) mütme1n olduğu şeydir. lam. ise1 - sana mftftiler iyidir diye fetvi
ıı.ırııler de- vic:dinın kendisine mutmain olmadıılı ı,eydir• (Ahmed ibn lhnbel, Eb'U
ll•'l•be cl-Haşenl - R->.

21. ı-ıı·,ııu·ı.. ntmı vı:·ı:-�11..A VE1,-ADıR ıı
15 - ( J ... : Nevvas ibn Sun'an (R) şöyl� dedi : Ben Medi-
ııe'de Rasiıllulah'ın maiyyetlnde bir sene (bir ziyaretei gibi) ikamet et­
dim. Beni vatanımdan hicret edib Medine'ye yerleşmekden ancak Ra­
siılullah'a (bol bol) sual sormak hevesi men' ediyordu. Zira herhangi bi­
rimiz Medine'ye hicret edib orada vatan tuttuğu zaman artık Rasıllul­
lah'a bir '8yin mAhiyyetinden sual soramazdı 11• İşte ben Medine'de mu­
safir iken Rasiılullah'a birr ve ismin ·mahiyyetini sordum. Rasıllullah .
(S) : «Birr, ahlakın güzelliği, ism ise vicdanını tırmalayıb seni huzılrsuz
kılan ve insanların muttali' olmasını istemediğin şeydir• buyurdu,
'r-:Ü{..).,'(_.it :.ı-ı.,.� ()
�-�ıJt;..·.1ı�l• ��ıD;..:,J�,J�,;;_;.;_i::; ı=-l��:.,.,_,ı;l:ı;,i
. . -
�IZ:;;.,:;-�i :p:Jf; ' �:,�;iı�! �(.iır�ü�. ::.:.Jm r'.'.)'�:f;�-; t_:fal�l
,. �., # .. • ,..
.,.,
,.
'
. , � ?l.ü: Jlı. '..f: :.:.Jl; ı�i.ı:;°&'> �:,,:;.J
:-
1
s ,.., ... J ' • ' J ,ı;; .. • • .,, , • • • • ' , ,. ,
'.J.lüi',�jv,�,.,�;·....:ı,·r;ı:;:.:ıı·r;-��c,.,·r::-.:ıı,J:,;, • � �,J.,�:,;:ı1ı r
:;:-J;'Jrݧ:,'.iı�Jj.� :ıÜİ . ·;:,ı:.:i:_;;i.,t·:.;,,1, ;:;:.ı;;,_Jı�i) . ·fı;iİ .
.,, ,, E
. . [..,,.,,.,.,,,,). l.)l.;;
(6) AKRİBALIK BAĞINI EKLEYİB DURMA VE BU BAĞI
KESMENİN HARAMLIĞI BABI 12
- 1
11. Kadı Jyid ve diğerleri bunun ma'rtiısı şudur dediler: Nevvis Medine'de yerlqn1ek için
kendi vatanından bir nakl ynpmak5Wn sidece bir ziylre�i -1bl ikim.et etmiıdir. Onu
hicret etmekden yani vatanından göçüb Medine'de vatan tutmakhn men' eden ı,ey,
ancak Rasülullah'a din işlerinden serbestce suil sormak. hustsundaki rağbetidir. Çünkü
Rasdlullah böyJe· �ual sormayı Medlne'de yerleıen Muhlcirlere dei:il, muvakkaten iki­
met eden ziyiirctç-ilere müsaade ve müSBmaha ediyordu. Muhacirler de bedevilerden
ve diğerlerinden böyle ziyiırete gelen yabancıların suil sormaları ile ferahlanıyorlardı.
Çünkü yabancılar hem sual sormak husU.Sunda meşakkati yükleniyorlaı·, hem de bunchı
ma'z.ür tutuluyorlardı. Muhicirler -de onlara verilen cevibdan isti.fide ediyorlardı. Ni­
tekim Enes. Musllm'in Kit.ibu'l-iymıi-n.'da zikrettiği hadtsde: Çöl_ halkından akıllı bfr
kim$enin ıelib de Rasfi:lullah'a sual SOl'l'llMl pek hoş olurdu demişdir <Nevevi).
12. Rolıi,ıı, ketlf vezninde kadınlarda ve dişi hayvanlarda bulunan döl yatağına denir ki,
çocuk onun içinde tekevvün eder. Rahim ayni zamanda akribilık ve akribilık sebebi
ma'niııına da gelir, Nitekim 1114-i nıJım, akribi:,a lbsln, Jcat-ı 1'4lm de lusımlık ali-

22. •,.1 �Alllll-1 MUSI,IM
16 - (2554) ... ...... ; Ebü Hureyre (R) dedi ki, Rasülullah (S) şöy­
le buyurdu : •Yüce Allah yaratacağı mahl6klann ne hal üzere buluna­
caklannı takdir edib de onlara aid kazlyı tamamla�ğı zaman, akribAlık
ayağa kaUcıb: ·(Ya Rabb!) Burası, akribilık münasebetlerini kesmekden
sana sığınanlann makamıdır dedi. Cenab Hak: Evet öyledir, Sen, senin•
le bağhhğıni muh&faza edenlere benim de iyilik etmeme; senden onu ke•
senlerden benim de onu kesmeme rizıy olmaz mısın? buyurdu. Hısım•
lık: Evet olurum diye cev&b verdi. Yüce Allah: «Bu hüküm sana· mah­
süsdur• · buyurdu.
Bundan sonra Rasülullah (akribaya sılayı ke5$lerih Allih'ıli rah­
metinden mal;ırüm olacaklarını beyan sadedinde) isterseniz şu ayetleri
okuyunuz buyurdu : •Demek idareyi ve Jıakiıqiyetj; ele alırsanız hemen:
yer yüzünde fesad çıkaracak, akribalık münasebetlerini hile parçalayılı
keseceksiniz öyle mi? Onlar öyle kimselerdir ki Allah bndilerini rahme­
tinden ·tard etmiş de dııygulannı almış ve gözlerbıiikör eyLmıiııtir. Öyle
olmasa Kur'in(bir tedelılıilr etmezler nii? "Toksa:,kalWer Uııeriııde flst
üste kilitler mi var?• -(Muhammed: ·22.24) 13•
kasını kemıek demekdir. He'rhalde rahim kelimesinin meveddet,- merhamet, ıefekat ve
rikkat iş'ir etdiili ve bunların, kadmhlın hilkalı mukteırhı bulunduiu cihetle kadın•
lara incelik ve ıefekatle muimele etmek, ıerel ve lıayılyetlerl ıereiince fıtratları mu­
hafaza olunmak, teolvilzden, ailu lstl'milden. imivic &IYuinl- ih1ôl 'edecek milııiıebet­
sizliklerden vlklye edilmek,-ve biltün ev·lıalla, evlAdu ıyil, upıılmlyetle akribl ve teal­
lukit hakkınde da rahim rikkatine ya- rakik ve ı:izlbedir bir sevıt beıılemek ve
bütün bunlarde MAHABBETULLAH ile MEHAJIETULLAH'm. lıAsıh ·demek olan 1TTI­
KAULLAH.ÇOrçeveslnde ilı!y! ve Jyi münbebetleri devim etdlmıek luailmu ııı,terll-
mlşdlr <Hak Dl#I, il,
0
1276).
13. Bu Ayetdekl tevelll iki ma'nAya mubtemildir : Biılıl, arkasını dinUb kapnalc ma'ni­
sına tevelllden, birili de vellyııtden tefe'ul olarak, vlll olmak, lı befma pı:,nek ma'•
nlsms tefsir olunınuıdur. Blnienaleyh fU' iki ma'ninın jki.ıl de doğrudur,
E,Jıcim, rahlm'lıı cem'ldir. llahlm bwıdaıı &ıeekl lılfiyede de belrllldlll ılbl esA­
sen .kadınde çocuk ·yatalı olan liuırilal uzuvdur. Neıeb yakmbitırun menıe_ı olmak ha­
sebiyle akribllıia da rahim denilir. Bu ma'ni ile ııkrlblya ulu1 'erlı4m denildill ıib;
erlıdin da denilir -ki bur,ıda bu ma'nAyadır. Ya'ııl çoluiuııuau, çoouiunuıu. kaduıları0
nızı. lusımlıırmızı. parçalatabilir misiniz? demek ·otur. ÇOnkO musliman· ordusunda fesad
çıkarıb dilpnan isti'lisıııa sebebiyet verlldlili takdlııle biSll olacalı: netiee budur.
') bir ma'nlca : Nasıl o korkaklıkla iı ı,aı,ııa -"• kumaııdayı elinize alır _ da
vatanınm. dhiliya devri gibi fesada V'erib ihti.W. igjııde hısım ve akrlbAJarınızi )'ine
öyle peripa edObilir< misiniz, buyurulmu, o!UYor, Bu '7,,t ile akrilıilık mtlıılıebetlorinl
kesiti atmaııın lıadnıhjlına lslidlll olunur, .
Bu hadlıde rahimin kıyamı ya tecessilm ve temessnl sGretiyle haklkateıı kıyl­
mını, ysbut de meelzl ve temsili bir bili !fide etmekdedlr.

23. KITABU"L-BIRR VE"S-SILA VE"L-ADAB 23
17 - (2555) ...... : Aişe (R) şöyle dedi: Rasülullah (S) : «Ra-
him Arşa asılmış der ki : Beni gözedeni Allah gözetsin, beni terk edeni
Allah terk etsin, buyurdu,._
18 - (2556) ......... : Cubeyr ibn Mut'ım (R) den, Peygamber (S):
,Akrib.il. ziyaretini kesen (ve·bunu hal.il.İ sayan) kimse cennete girmez,
buyurmuşdur.
R.il.vi İbn Ehi Umer, Sufyin : Rasfilullah bununla akrlbllığı kesen
kimseyi kasdediyor dedi demişdir.
19 - ( ) "....... : Cubeyr ibn Mut'im (R) haber verdi ki, Rasıilul­
lah (S) : «Akrib.il.lığı kesib koparan kimst' cennete.girmez, buyurmuşdur.
( ) .......:. : Buradaki rlvi de Zuhri'den bu isn.il.d ·ile yukanki ha�
disln benzerini rivayet etmişdir: Cubeyr ibn Mut'im burada : Ben Ra­
sulullah'dan işitdim demişdir.
14. Bu hadis §Öyle de t.erceme edilebilir :
,Akr!bilık Arıda-asıhdır. Der ki: Kim benimle milııiııebetlnl devim eldlrir (akri­
b4hk haklarına rliyet eder) .. Allah da ona rahmethıl lhsln etmekde devim buyurur.
Fakat kim benden alikasını ve milııisebetini keeerıe Allah da ondan yüz çevirir,.

24. 24 SAHIH-1 MUSIJM
20 - (25�7) ....... .. Enes ibn Malik (R) şöyle dedi : Ben Rasulul­
lah (S) dan l§itıliın: «Her kim ki nzkiııın bollatılınası yahut · ece1ihln
geri bı�akılmıısı kendisini sevindirirse, sılairahim etsin• buyuruyordu.
21 - ( ) ....•...• : İbn Şihab dedi ki : Bana Enes ibn Malik• (R)
haber verdi: Rasulfillah (S5 şöyle buyurmuşdur: •Her kim ki rızkında
bolluk ve genişlik verilmesi; ecelinde nefsi lehine bir te'hir yapılması
kendisini sevindirirse o kimse sıla-i rahim etsin• ıs.
22 - (2558)'- ..,........ : Ebıi Hureyre (R) den, Bir kimse : Xa Rasıilal-
il. 8,ı., nılıim'in hilkllmleri ve dereeelerinl Kadı Iyid oöyle lzih ediyor: Sıla! rahlm'ln
11'1-cUmle viclb oldujunda.lhli!if :,okdur.. Vlclb olan ıılanın ·kesllmeol ve terki İÜP·
ıı..Jz ki bU;yWc bir ma'.ıyetcllr; Buna bir çok ıahlh hadisler ıehldel ve delile! etmek­
dıdlr. Şu kadar ki ıılal rahln'lm mertebeleri ve dereceleri vardır. Bu derscelerln bazısı
bııııından daha y(lkıekdlr. Bu derecelerin· en aıalı mertebesi de tatlı &ÖZ ile, ıe11m De,
hıl hllır sormak ile olan sıledır. Bundan bqlıyarak zlylretle, hizmetle, mllt yardımla
yapılan derecelere kadar yükselir. Bu· dereceler de kudretin ve ihUyAcm ihtil&f� lfo
muhtelif olur. Bir kısmı vAclb olur, bJr kısmı da mUstehi.b olur. Bunlardan en aş.ığı
mette�eki sılaya, kudreti yetişib de onu tfi eden ve yüksek mertebesine eriıeiriiyen
lılmıe sıla etmiş olur. Fakat daha yüksek bir sılaya, mese18 maien ve bedenen yardimn
kudreti olan kimse. kuru bir "selam ve ziyiret]e geçişdirirse sıla etmiş sayılmaz, elbette
ıneı'dl olur... CNevevl>.
Bu hadlslerdeki rsbimin hangi derecedeki akriblları ifade ettiğinde farklı ı&ilı­
ler varılır. Bım ilimler mahrem olan her zl rahimdir, 1ıez,Jan vlrisleıdh-; dller ba­
aılan da mahrem olsun· ol_masm kişinin yıılunıdır demlıJerdir. Bu Uçtbı.cft ma•nl daha,
mutlak ve uml1rnl olub lc:limil yardunlqme bekıınm"-u da daha ıumulludllr. Vo )'ine
bu lıaclfsdekl ıı1a ı,;,ıimeıılııin haklkatı. mftnhebel ve· lrlibllı ulamak, eldeylb dur•
makdır ki bu da ııüze1 ı& sllylemek, zl:,ml etınelı:, ihıin etmek, inaddl · ve ına'nııvl
l'llrılımda bulunmak ıılrellerl ile talıakkıılt edecekdlr.

25. KITABU'L--BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 25
!ah! Benim bir takım hısımlarım var ki onlar benimle olan akribilık bağ­
larını kesib koparırlarken ben onlarla Olaıı akribllığımı ekleyib duru­
yorum. Onlar bana kötrlük yaparlarken ben onlara iyilik �e güzellik
yapıyorum. Onlar bana k&r§ı cehalet izhar ederlerken, yani beni bilmez­
lenmek yaparlarken. ben anlan ru'yilarımda görüyorum, yahut onlar
hakkında liayır düşler görüyorum dedi. Bunun üzerine Rasulullah (S):
,Eğer hakikaten sen söylediğin gibi isen, sen onlara ancak (ileride-ken­
dilerini yakacak oJan) sıcak bir kül yedirmekdesindir. Sen bu hal üzere
devim ettiğin müddetce senin yanında ·da muhakkak Allah tarafından
onların ez/Harını def' eden bir yardımcı bulunınakda deva.in edecekdir•
buyurdu ı&
• •I il .. ;;; �---> ·, - ı- � ,, :J
.;
..,.
..
....., , J ,.,,
• ,, ,. ,.,> .
, .s!'j
� , '--'�• ;)'. �· � • .l} · 1 _,:/J / �1 .:,_ J :;--'J� � --:"j L:,;
_ip (...)
.• ı;l,li-vj t �:�; �-ı;,3,. :ı:,_._�,ı�-,
16, Bunu takviye eden bir Buhiri hadisi de şöyledir :
Abdullah ibn Umer (R) den, Peygamber.(SJ şöyle buyur,nuşdur : .MW"
ıyle bilmu·
kabele blmı ihıin eden klıi, akribllya bald1d mlai rahim etmif delildir, Llkin hakiki
ıılaı:1,.. kendisinden akribllbk sılası ve llıdru ·kesllclijl halde sıla ve f.hıinda bulunan
kimsedir• (Bıihôri, edeb, l,vıe'(sııa.ılu bi'l-miiklifi').

26. 26 SAHIH-1 MUSlJM
(7) BİRİBİRİYLE HASETLEŞlUENİN, KİNLEŞMENİN VE
BİRİBİRİNE ARKA DÖNÜB KÜSÜŞMENİN HARAM
KILJNiWASI BABI
. .
23 - (2559) Bana Yahya ibn Yahya tahdis edib dedi ki : Ben Ma­
llk'ln huzılrunda okudum. O da İbn Ş�ab'dan, o tla Enes ibn Mllik (R)
den; Rasıllullah (S) şöyle buyurmuşdur : •Biriblrinize kin tutmayın,
biribirinizle hasetleşmeyin 17, biribirinizden arka dönüb uzaklaşmayın.
Ey Allah'ın kullan! Biribirinizle kardeşler olunuz. Bir muslimamn din
kardeşini üç günden fazla terk etmesi (yani küs durması) hal/il olmaz,.
( ) ......... : Buradaki riiviler de yine İbn Şibiib'dan, o da Enes'-·
dın, o da Peygamber'den olmak üzere ·yukanki Malik hadisi gibi rivayet
ıtmlılerdir.
( ) ......... : Burada İbn Uyeyne, Zuhri'den bu isnadla rivayet et­
mlı ve yalnız «biribirinizden kesilib ülfeti terk etmeyiniz, fıkrasını ziyA­
dı etmişdir.
( ) ......... : Buradaki rAviler de Zuhri'den bu isnAd ile rivAyet
ıtdiler. Bunlardan Yezid ibn Zuray'ın;rivayeti, SufyAn. ibn Uyeyne'nin,
Zuhrl'den yaptığı rivAyeti gibidir. Hepsi de dört hasleti,•zikreıder. Abdur­
raız&k'ın hadisine gelince o •biribirinizle hasedleşmeyin, biribirinizle
çıklımeyin ve biribirinize arka dönmeyin• tarzındadır.:
. -
. .
,:.: ı:• ,1, ı": ,.... ı...,� r,.-.,.. ... >.• ·� • .. ......$ .. , ....,..., • -: '·' �... .,-... ( )
..... ' )ı:...,• ¼ ' 4:--- l:i,b. • .ı.ı':" .:, ......J "',b. •� � .:, � ol., •••
- ,,,. . ... . ,,,-,, . ' . .,. . - . ,,,,. ..
•:ı��r::;t(r•il;�
24 - ( ) .....,.... : Enes ibn Malik (R) den; Peygambei' (S) : cBiri­
birlnize hııseii etmeyin, biribirini� kin_ tutmayın, biribiriıılzden kesilib
Ulfıtl terk etm�. Ey Allah'ın kulları! Biribirinizle laıdesler olunuz,.
17, Hııııed, bir ldmaeniıı ni'metinin, ikbM ve mevkllnln zevllinl taleb.edlb·bunların lıen•
dlılne ,ıeçmes4ıi istemekden ibiretdir. (Seyyid Şerif el-Cün:inl, et-Tıı'rif,it).
Bu hadislerde - cem'iyeti ve dolayısıyle milleti kemire keıı:aire- hellke sürilkleyecek
ulan içtimai ve fe:ı;di hastalıkların en ·�ühimleri zikredilib bunlardan- sakmılması em­
ndilmişdir. Bu gibi ictimai, ferdi. rüh ve ahlak bozukluklarına en güzel tarzda pey­
ıarnberler teıhis koymuş ve lizım gelen en müessir ahlaki tedbirleri de onlar öğret­
mlıclir, Kıır'in-ı Kerimde geçmiş peygamberlerin bu kabil eskimez öiütlerlni ve bu
öttltlere kı.ilak �yarak helik olmuı nice milletlerin acıklı lkibetlerlne işQret eden
bıılllmler mevctddur.

27. l(ITAllU'L-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 27
( ) ......:.. Buradaki ravi : Şu'be bize tahdis etdi deyib bu isnadla
yukarıki hadisin benzerini rivayet etmiş ve bir de: «Allah'ın size emret­
miş olduğu gibi• fıkrasıni ziyllde eylemişdir.
°J'.,:..,;_.>ı: • .:,,y:V)Q1
f..)":� (A)
�ş_;ı. ,ıi.;;;'y;;-�1��;'J-::.1:,i:;:ı�.��·��;ft;, (,,..,,)·- ,-o
,,...,. .,. ,., • J • 1 , ... ... , , • fi • f• ,: f ıııl
-;,"iu' ..;:,;�1;.ı1,-·�.:ıı_�.:·,��1:,v.J1;��'a.,�:;.:ıı! �l:'..,ivı�_;_ıt.!:,;;,�uı
.. _ « ,:i:.ı� tı:.; ,�lırJ.-;;,�.ı��.:. �,- ı��.:. ��ı:.:i;. Jll
..., ':.. ... """' - .., v-.,,_ ..,--- ..,-_-.,. ...,, • ,,. -
... - . .
(8) ŞER'l (KANÜNl) BİR ÖZR BULUNMAKSIZIN Ü'Ç GÜ'NDEN
FAZLA KÜ'StiB AYRILMANIN HARAM KILINMASI BABI
25 - (2560) ......... : Ebıi Eyyüb el-J;lhsari (Halid ibn Zeyd lt) den;
Rasıilullah (S) şöyle buyurmuşdur: «Bir muslimanın din kardeşine üç
günden fazla küsüb ayn durması halal olmaz. Öyle bir küslük ki biri­
birine kavuşduklari zaman birisi yüzünü şu tarafa çevirir, öbürüsü de
öte tarafa çevirir. Halbuki bu iki mu'minin hayırlısı önce selllm vermeve
başlayandır• ıı.
IB. Had!sde küslllk ve darıınhk ,mllddellnln ıonu üç ıriln olmak üzere hudıldlandırılmışdır.
Bundan dıiha �az bir zaman içinda ilk ıel&m veren mu"minin dahıı hayırlı Ve faztletli
olduğu da bildiriliyor. •Muslimaıun ııı11siimana küsH1iO: tOlbent kuruyunQ&ya kadardır..
atalar söıü, barlfllUI müddeliııl di,J,a da k1Ja bir - lçhıde hudtldlandırmıııd:r,
lki mu'min arasmdalr.i clargİnlıjın ıeLim vermek �le ortadan kalkacağı da
bu hadislerden çıkıırılan Jıilkllmler eüııılesindendir, Ktjslük hakkındaki bu hükiµııler
be§eriyyet icabı iki mü'in/ıf arılıııııdakl alelide � Ugüidir. Ast, fAsık ve
zilim kimselerden :,iiz <evirmek. ;.. hadlsde bildlrilen ale!Ade kilslük mihlyetinde de­
ğildir. Onlardan· sakınmak ve çekinmek kitlb ve siinnetin emreidiği bir vazifedir. Bu
vazifeyi pek ııumullll olarak �. eden iyetlerdeıı biri ıı,ıclur,
•Allah'a ve 4�',,U- �-'•lı4& eıle1, hifbl• lc,11mıi" Allah'ıi ve llu41ilne
nıuhıilefet eden Jc°ıffl,felffı. '-vetn Jel on&aT1 b1ınla.n11 bubcda.n, va oğıı.llcı!n, ı,a ·bi.,&dııır-

28. 28 SAHlll-1 MUSLIM
( ) ......... : Buradaki dört tarik rivllerinin hepsi de Zuhrl'den
yukanki Malik'in isnadı ve hadisi gibi riviyet etmişlerdir. Ancak şu «bi­
risi yüzünü şu.tarafa çevirir, öbürüsü de öte tarafa çevirir• fıkrası müs­
tesnidır. Çünkü Malik hiric buradaki rivile:· topdan kendi hadislerinde
ayni ma'nida olarak «fe-yesuddu hiza, fe-yesucdu hiza• tarzında rivayet
etmişlerdir.
26 - (2561) ......... : Abdullah ibn Umer (R) den; RasO.lullah (S):
•Mu'miıl. kişinin, mu'mln kardeşine üç günden fazla küsüb ayrılması ha­
lal olmaz• buyurmuşdur.
27 - (2562) ......... : Ebu Hureyre (R) den; Rasi'ılullah (S) : «Oc;
günden fazla bir kimseden. dostluk ve ülfeti kesib aynlmak yokdur, bu­
yurdu.
Zeri, ııcıhut 601/ .apla.n olnmlaT"- �la.nnı. aöremezsin. Onlar o ki,ıueleT<ltr ki
(Allah iym,i.n1 ko.lbwrirut ıİaflıılf', bıı.nlıın - bfldindea bir f".Kk ile. deateklemifdiT. hu,ı,lan
altla.nndan ınnak_lar aka.n ccn.•edtte so1cam1cdır. Bii1il81"· onula. ·,bedi Jcalıeıdı.r1a.r. Allah
o,ıl01'<!a11 ,ıi,ıı,
.
olmuıdur. Onlar da Allaı.'da• ııo,.u.ı 01Jn111lardw. l,ı. 0111ar Alla/ı fır­
loandır. Gözii1lü.ıil oçı1' ki Allah fırlcııa !nıeıııGblan) nıd,ıJolariııa erffllerin tıl lcrndi•
lıridwo, lel-Muddile: 22).

29. KITAllU'L--BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 29
(!l) nı,:LJLSİZ ZANNIN; BİRİBİRİNİN AYBINI ARAŞTIRMANIN;
IIİSLEltE MAC.L'OB OX.UB MENFAATDE İNFİRADCI OLMft,NIN; BİR
TARAFI ZARARA SOKMAK İÇİN BİR MAL ÖZERİNDE iNADLA
FİA'f ARTIRMASI YAPMANIN VE BUNA BENZER İŞLERE
GİRİŞMENİN HARAM KILINMASI BABI
'28 - (2563) ......... : Ebıi Hııreyre (R) den; Rasülullah (S) şöyle
lıuyurmuşdur : •(Sebebsiz) zanndan çekininiz. Çünkü öyle zann sözlerin.
yaJ,:ını çok olanıdır 19• Biribirinizin eksikliğini görmeğe ve işitmeğe çalış­
mayınız. Biribirinizin hıısıisi· ve mahrem hayatını da araşdırmayımz.
ıvıenfaatde infirad yanşııia girişıneyiniz. Hasedleşmeyiniz. Biribirinize
buğz etmeyiniz, biril!iricize arka dönmeyiniz (yani küsmeyiniz), .Ey Al­
lah'ın kulları! Hepiniz kardeşler olunuz•.
'•, --•, , ( •-'-• "') ,•,•--i:.•• , >• l-''' I•�• ( )
' �:' LI'" ' ı�I r:.ı� ':'4fl- "'. ($-•t �,;ı � ı:.ı..b-. � ��� V;, ... -Y
. .. .. .. � -
�;CI:; 'J�•-2-l:; 'IJ'i.1'.ı:V:;' IJ��i» J� -�IJ,?:i �i ! ;:,_;�,;;
ı:, ·ı �ı·ı: '-� � ... ... 'ı;..�,. ....
.,•:r 't , .! , .,.,, ., . �-,. t.� c.. r-.:..ı.
29 -· ( ) ......... : Ebıi Hureyre (R) den; Rasulullah (S) şöyle bu-
yurmuşdıır : «Biribirinize kötü söz söylemeyiniz, biribirinize arka dön•
meyiniz (yani küsmeyiniz). · Biribirinizln eksiğini görmeğe ve işitmeğe
çalışmayınız. Ba'zınız, ba'zımzın alış verişi üzerine alış verişe kalkışma­
sın. Ey Allah'ın kulları! Kardeşle! olunuz•.
19. Zann ile ilgili bir liyet şôyledir :
• ':,.ı. .,;l..1.:,-
.;:,ı.'i J-11.)lJ : Z.nn iff ıüpheriz hakdon ,hi�bi• ıeııi if4de
etmn." (en-Necm: 28).

30. 30 . SAIJIH-1 MUSL!M
.
30 - ( ) ......... Ebü Hureyre (R) dedi ki: Rasülullah (S) şöyle
b::.yurdu: ,Hasedleşmeyin, biribirinize buğz etmeyin, biribirinizin husüsi
ve mahrem hayatını a�aşdırmayın, biribirinizin eksikliklerini ve aybla­
rını görmeğe ve işitmeğe çalışmayın. Bir de a ·-ııyacağınız bir malı alıcıyı
zarara sokmak için fiat artırmaları yapmayın. 7
ahut aranızda eşya fiat­
larında sun'i artırmalar, hıylekarlıklar yapmayın). Ey Allah'ın kulları!
Hepiniz kardeşler olun,.
( ) .......... Burada da Şu'be, A'meş'den bu isnad ile şöyle tahdis
etmişdir : ,Biribirinizden kesilib ayrılmayın, yekdiğerinize arka dönme­
yin, biribirinize buğz etmeyin, biribirinize hased etmeyin. Ey Allah'ın
kulları! Alliih'ın size eınretdiği gibi kardeşler olun, 21•
31 - ( ) .......... : Ebü Hureyre (R} den; Peygamber (S) şöyle
buyurmuşdur : «Siribirinize buğz etmeyin, biribirinize arka dönmeyin.
Menfaatde infiraı•cılık yarışına kalkışmayın. Ey Allfıh'ın kulları! Hepiniz
kardeşler olun•.
20. •Alluh'ın si=c- emTetdiüi gibi" btıyiıııı ılc meiı.lcn şu byetlcre iŞilı·cı buyurulmıı!iduı :
•Heııini.::: topdım $ıırıınkı Allıil(,ı,ıı ir,in� a«Tılın. Purs,'UUtnıb avnlmcıum. A.11fl/ı'ıı� it��'·
rini:dcki (buncu) ni'metini di:işfütii,ı. Hınıi .siz biribirinb:e dilf,ıuınlar idhıi:.: dl' o, k(l!b..
lerinizi (İslfım'a ısındınb) bi-rleşdirıııiııdi. işte onun bu. 1ti'meti siive.si,tde ka'T(fc§lı:r ol•
1nuıdunuz ve yine aiz bir tık� çulı:u·rnnıni kenannda iken oradan dcı si;,,i o t.:urturımş,h.
itte Allnh .sizl! dyetlıtrini böylece rqmçık bildiriyor tR ki doğru yoltı eresiniz.. ıAhı Inı­
rin: 103).
•Eiier sufü, hivlekıirbk yaJ){ıcuklttr& tutarsa (bunu) dilerlerse mııhukkcık ki :<<ıruı
Allah yetişir. Seni ıırırdınn ile 1ıe 1mt'minlerte destekleyen ue onl({tm, göniiılcrinc $t'Ugi
vfflb birle§diren odur. YCT'yüzfüıde ofım heT ıeııi topdun lı.urcamış olsan yhı.e onforın
gönüllerini Oyle birfeşdircmezdin, Fakat Allah onlann al"alan'1lı bulu() kaynaşchtdt. Çi'1ı­
Jcü. o mutlak gdlibdiT, tanı. Mikü:nı tıe hikmet sdhibidiT» (el•Eıı!al: li2-63).
•Biz (ccnnetde) onlann göğiisll?Tlndeki kini söküb atdık. Hepsi kardeglt..
"1' 1ui.li-ııdc .
k,ırşı karşıya ttıhtlan üzerine du.ya1ıarak otunıculaTCJ1r (el-Hıcr: 41).
•(Cennetde> biribirlni ile ku.rfllıklı tahtla,- üzerifl.de...• tes-Siffit: 44).
•ifu.'minleı- ancak kanleı7dir!eT. O halde iki JcaTdefffli.ıin ffaıını (bulub) bttn�ıh­
nn. Allah.'da.n k01"k1m ta ki ,un{ıfiTet ulmuısın1.ı:• (el-Hucuriit: 10).

31. Kl'l'ABU'L-BIRR VE'S-SILA v�;'L-ADAD 31
(10) l1USLİMANIN ZULM EDİLMESİ, YARDIMSIZ BIRAKILMASI,
HOR GÖR"ÜLMESİ İLE KANI, IRZI VE MALININ
HARAM KILINMASI BABI
32 - (2564) ......... : Ebıi Hureyre (R) şöyle dedi: Rasıilullah (S)
·:,iiylc buyurdu: ,Biribirinize hased etmeyin. Kendiniz almak istemedi­
ı,:iniz halde diğerini zarara sokmak için bir malı medh edib fiatını artır­
ına yarışına kalkışmayın. Biribirinize buğz etmeyin. Biribirinize yüz çe­
virib arka dönmeyin. Sizden ba'zınız diğer ba'zınızın alış verişi üzerine
alış verişe girişmesin. Ey Allah'ın kulları! Biribirinizle kardeşler olunuz.
Muslimfın muslimiinın kardeşidir. Musliman, muslimana zulm etmez.
Yardnııa muhtac olduğu dar zamanda onu yalnız ve yardımcısız bırak­
maz. Onu hor ve hakir görmez. Takva işte şuradadır». Rasıllullah bu
son cUmleyi göğsüne işiıret ederek üç defa söyledi 21. Sonra : «Bjr kim­
senin (din) kardeşine hakaret etmesi şerr namına (yani onun k<iü kişi
olduğunun hükmedilmesine) kafi gelir. Her muslimiinın kanı, malı ve
ırzı (şerefi, namusu), diğer rnusliman üzerine haramdır, (buyurdu).
;�,) tt:..i;; �,�' [::'.,;. . r;_"r?ı.J?ı:�i.�ı!.ı,;id» (...)-""
J,.� 'ı t...
..
..,, t'., .• .,,.,......�. ,... ' ...,...... .. ....... ,,.,. .. ,.
:u_,.,_ •.ı•./' .1 .:.-;:u_,.._ f..ı' ��,.���J.t'•;½e-�1Lf �1!(:ı:_j�I
J � ' • ...
�J;,'�/'.iıl.JJ» �-;(;�J . �;, ._>IJJ . ;�ı;�-�;� f":ı.ı . ��1�_;�
. !;";:,,, jJ_�ı:.t�Gı,•·fJ;Jl�ı;;�::,Ç_'l:;.·r;��Jiv:;·rı·�i
21. Bunun ınu'nası: zahiri ameller takviyı meydana getirmez. Takva ancak gönülde v8.ki'
ohm Allnh azimeti. Allah haşyeti ve AUah murakabesi ile hiısı1 olur demekdir.

32. 32 SAıılH-t MUSU!lf
33 - ( ) ......... : Buradaki ravi de, Ebii Hureyre'den işitdi. Şöy­
le diyordu : Rasülullah (S) buyurdu ki diyerek (32 rakamlı) Davüd ha­
disi tarzında rivayet etdi. Bunda artırma ve eksiltmeler yapdı. Şu cüm­
leler artırdığı şeylerdendir : «Şüphesiz ki Allah sizin cesedlerlnize ve
sllretlerinize bakmaz. Lakin Allah sizin kalfilerinize nazar buyurur•. Ra­
ı(ilullah bunu söylerken parmakları ile göğs�1e işaret etdi.
34 - ( ) ......... : Ebü Hureyre (R) dedi ki: ·Ras(ilullah (S) şöyle
söyledi: •Şüphesiz ki Allah, sizin süretlerinize ve mallannıza nazar bu­
yurmaz. Fakat kalblerinize ve amellerinize bakar•.
�ı,..:,•.,,ı:,:ı
ı
c,' w''-:� (ıı)
(11) HtiSOMETDıı.N, DtiŞMANLIKDAN VE BİRİBİRİNDEN
Al:RILIB KESİLMEKDEN NEHY BABI
35 - (2565) ......... · Ebü �ureyre (R) den; Rasulullah (S) şöyle
buyurdu: •Pazartesi ile perşembe günlerinde cennet kapulan açılır da
Allah'a hiç bir şeyi ortak kılmayan her bir mu'min lehine günahları mağ,
flret ol .nur. Ancak kendisi ile din karde§i arasında kin ve düşmanlık
bulunar:. kimse bu mağfiretden müstesnadır. O iki kişi hakkında : Blribl-

33. KITABU'L-BllUI VE'S.SILA• VE'L-ADAB 33
l'iyle barışıncaya.kadat .bu .iki.kişiyi mağflretden geri tutun! Blribiriylı;
..'
' '
'
barışıncaya kadar bu iki kişiyi mağfiretden geri tutun! Biribiriyle barı-
�ıncaya kadar bu iki kişiyi mağfiretden geri tutun! �enilir•.
( ·ı ......... : Buradaki iki ravl de Suheyl'den, o 'da babasıtıdan ol•
mak üzere MaUk'in isnadı ile onun hadisi tar;ında rivayet etmişlerdir.
Şukadar ki Dııraverdi'nin hadisinde «ille'l-mütehacirayni (= biribirinden
kesilib ayrılan iki kişi müstesna)• şeklindedir. Kuteybe ise yine ayni ma'­
naya. gelen :• ,İlle'l-muhtecirayn• sözünü kullanmışdır.
36 - ( ) ......... : Ebu Salih, Ebu Hureyre (R) den, bir defasın-
da Hadisi Rasulullah'a ref' edib şöyle buyurduğunu rivayet ederken işit­
mişdlr: •Her perşembe ile pazartesi gününde ameller arzolunur. Aziz ve
Celil olan Allah, din kardeşi· ile aralarında kin ve düşmanlık bulunan
kimse müstesna olmak üzere Allih'a hiç bir şeyi ortak kılmayan her biı:.
insina bu günler.için4e• ma�t eder. O iki kimse hakkında dıı : Biri­
birleriyle barışıncaya kaıiar bu il.ti kişiyi mağfiret olunmakdan geriletin!•
Biribiriyle barışııicaya kadar bu iki kişiyi mağfiret c>lunmakdaıi gerile­
tin! buyurulur.,
( ) ......... : Bufldaki rivl de yine E:.u Silih'den, o da Ebu Fu­
reyre'den, Rasulullah'ın şöyle buyurduğunu rivayet etmişdir ; «İnsanların
amelleri her bir toplanmada yani pazartesi ve Perşembe günleri olmak/
üzere iki defa arz olunur. (Din) kardeşi ile arasında kin ve düşmanlık
bulunan kul müstesna her bir mu'min kul lehine günahları mağfiret
olunur. Müstesna kılınan hakkında da: Barışmaya ve sevin�ye dönün­
ceye kadar bu iki kimseyi terk edin, yahut geriletin! denilir,.
s, Müslim; C. 8, F - 3

34. 34 HIIIIIH-1 MUSLIM
(12) ALLAH İÇİN SEVMENİN FAZiLETİ HAKKINDA BAB
•
37 - (2566) ......··- Ebu Hureyre (R) dedi ki, Rasulullah (S) şöy-
le dedi : •Muhakkak Allah kıyamet gününde : Sırf benim azametim ve
tıiatım için biribirleriyle sevişenler nerededirler? 22 Benim gölgemden
bn�ka hiçbir gölge bulunmayan bu günde ben onları kendi gölgemde göl­
ııulendiririm buyurur,.
';; ı-�ljcı,i;;,��;;"ti:::;_;�:t� . ;��J�ı�d� (,o-ıv) -fı
........ ,1... J.f>l.1 ..,.,:- 1 ... ": ı
..,.,-:, •>J,�',-,":.J,ıı,�f ,�- � .. ::,,.., ',
ı �JM l,o,., 411 .l,oJli, ($_,> ,:'
.... '-! ';ı.. JJ..J"':JVII,
tr,1/°'".f..JA'-!,
1·�:. •1'•-,ı,•1· -,r. --.iı ·" 'J;.�·,· ., -,r.•• �-.•·, 'J•····-•:•,u··: .:::.--�­
r...�� p � r.ı• :u" .�-_,- !fJ'- � .. �! :uu ı .J...; � : "�tJ , . ),ı.,J..a
�i�-.t,��-'���ı�;:;J�:J;.�J".;;�,<-!'�iJi:;�.'1:Jli ! l;._';·
. ,.,,.,.,rr
,((J Cı..>IW
--- ..
38 - (2567) ......... : Ebu Hureyre (P) den, Peygamber (S) şöyle
buyurmuşdur : ,Bir kimse diğer bir beldede bulunan bir kardeşini ziya-
-·--------
il. Muksad din mahnbbeti üzere olub bu mnhabbeti ölünceye kadar dünyevi biı· 'arızadan
dolnyı kesmemekdir. Bu sevişenler bir arnda jster bulunsunlar, ister bulunmasınlar. Hubb
fUlAh yani hiçbir dünyevi gariz gözetmeksizin sırf Allah için sevişmek iymindan olduw
lu gibi. buğ2. fillBh yani nefs8ni bir scbeb olmakswn sıTf Allah'ın sevmediği bir fHl
ve hBlin vukü'ndan dolayı bo2.uşmak da iymandandır.
İmim MBlik'in, Abdullah ibn Mes'ôd ile Beri' ibn Azib'den merfü' olarak riv&-
:,at ettiğine göre Allah için sevmek hakkınchı.: .. Jlt'/1f.$� �J1 � �� ..:,t = İşte
bu, iymaDın ynpışılacak ev sağlam kulplanndandır�-. buyurıılm:U§dur. Enes'den olan ri­
vlyelinde de: ,-,.L.J L.. l--<!.• l,L.,iı Ji("ı/ı .:iılJ J�J ��-l.= Her ne zaman iki
kimıe Allı:ıh içinp sevişirlene elbetde ikisinden efdal olanı arkacfaiına mahabbeti do.luı
&iyide olanıdır. buyunılmuıdur.

35. Kl'J•Aııu·ı...etRR VE'S-SILA V�'L-ADAH 35
ı·d ctdi. llluh o kimsenin geçeceği yol üzerine gözcü bir melek oturtdu.
ı ı ziı ıneleğin yanına gelince melek:
-- Nereye gitmek istiyorsun? diye sordu. O zat :
-- Şu beldede bulunan bir kardeşimi ziyaret etmek istiyorum dedi.
Melek:
-· Onun üzerinde, sana aid bulunan kendin için düzeltib geliştirece­
•:in herhangi bir ni'met (bir menfaat) var mı? dedi. O zat:
- Hayır yokdur. Ben onu Aziz ve Celil olan Allah için· sevmişimdir
ı bir menfaat için değil) dedi. Melek:
!:len Allah'ın, sana şu haberi iletmek için yolladığı elçisiyim : Sen
,ı J<.irnsPyi Allah için :-.evdiğin gibi, muhakkak Allah da seni sevmişdir
dedi».
l ) : Burada da Hammad ibn Seleme bu isnad ile yukarı-
ı: i hadis tarzında rivfıyet etmişdir.
(13) HASTA ZİY.İIBETİ YAPMANIN FAZİLETİ BABI
39 - (2568) ......... : (Peygamber'in himayesinde bulunan) Sev-
ban (R) dedi ki, Rasulullah (S) : «Hasta ziyareti yapan kişi (hastanın
yanından) dönünceye kadar, kendisini cı,nnete ulaştıracak bir yol üze•
rindedir, buyurdu 23•
,,. .... 1 ""
. o. c::.J� (.$
►
40 - ( ) ......... : Rasulullah'ın himayesinde bulunan Sevban (R)
dedi ki; Rasulullah (S) : «Bir hastayı ziyaret eden kimse oradan dönün-
23. Mcıhrvfe, merhale vezninde bağ ve bustana denir. Ve iki sıra dikilmiş hlltnı.a ağaçla�
rınm urasmdu olan uzun uzudı açıklığa: denir ki hw-ma deren adam h�ngi tarafdan is­
tcrs� clL'rcr. İşlek, açık yola da denir <Ka,nüs Te1'.),

36. 36 !:AHlfl-t l4USLIM
�,ye kadar cennetin, olgunlaşdığı zaman devşirilmiş meyvele!'ı ,;inde ol­
makda devam eder, l;ıuyurdu 24•
41 - ( ) : Yine Sevban (R) dan; Peygamber (S) şöyle bu- .
yurmuşdur : «Musliman bir kimse musliman bir din kardeşini hasta zi­
yareti yaptığı zaman, oradan dönünceye kadar olgunlaşdıkları vakıtda
toplanmış olan cennet meyveleri içinde olmakda devam eder,.
42 - ( ) ......... : Rasulullah'ın himayesinde bulunan Sevban (R)
dan; Rasulullah (S) : •Bir hastayı ziyiir!'t eden kimse, cennetin devşiril­
miş meyveleri içinde bulunmakda devam eder, buyurdu. Ya Rasulallah!
Cennetin hurfesi nedir? diye soruldu. Rasulullah : ,Cenn,etin devşirilib
toplanılmış meyveleridir, buyurdu.
( ) : Buradaki ravi de Asım el-Ahvel'den bu isnad ile ri-
va.yet etmişdir.
24. n...-,,, iurf• veznlnde, devıirilmiı me:,veye denir.

37. KITABU'I..-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 37
43 - (2569) ......... Ebü Hureyre (RJ dedi ki : Rasülullah (S) şöy­
le. haber verdi : «Aziz ve Celil olan Allah kıyamet gününde.:
- Ey .Adem oğlu! Ben hasta oldum da sen beni ziyaret etmedin?
buyurur. Kul :
- Ya Rabbi Sen alemlerin Rabbı olduğun halde ben sana nasıl has­
ta ziyareti yapabilirim? diye sorar. Allah:
- Sen bilmez_ misin ki benim fulanca _kulum hasta olmuşdu da sen
onu ziyaret etmemişdin. Yine bilmez misin ki eğer sen onu ziyaret etsey­
din, muhakkak beni onun yanında bulacakdın buyurur.
- Ey Adem oğlu! Ben, senden yiyecek istedim, fakat sen bana yiye­
cek vermedin! Kul :
- Ya Rabb! Sen alemlerin Rabbı iken ben-sana nasıl yiyecek verir
de doyururum? der. Allah :
- Sen şu hakikatı bilmez misin ki fulan kulum senden yiyecek iste­
diydi de sen ona yiyecek vermediydin? Bilmez misin ki şayet onu doyur­
saydın muhakkal,,, bunu benim yanımda bulmuş olacaktın buyurur. Tek­
rar:
- Ey Adem oğlu! Ben senden su istedim de sen bana su vermedin
buyurur. Kul :
-· Ya Rabb! Sen alemlerin Rabbı iken ben sana nasıl su verebili­
dnı? der. Allah :
- Fulan kulum senden su istemişdi de se11, ona su vermemişdin. Bil­
mez misin ki eğer sen ona su vermiş olaydın bunu benim yanımda bula­
cakdın!,25.
--- -
-
25. A.ıimJer: Allah hastalığı kendisine izafe etdi. Halbuki bundan murid kuldur. Bunu da
ancak kulu :şerefiendinnek ve kendisini ona yakmlaşdırmak için yapımıdır dediler.
�Beni onun yanında bulurdun• sözünün" ma'n&sı, benim sevibımı ve ikri.mımı
onun yanında bulurdun demekdir (NevevD.

38. 38 SAJJlll-1 MUSlJM
(14) HASTALIK, HÖZN YAHUT �UNA BENZER MUSiBETLERDE,
HATTA AYAÖINA BATAN BiR DİKENDE BİLE MU'MİNİN SEVABA
NAİL OLACAÖI BABI.
44 -· (2570) ......... : Mesnik dedi ki� Aişe (R) : Rasülullah (S) dan
ziyade·hı:istahğı şiddetli olan hiçbir kimse görmedim dedi. ·usmin ibn Ehi
Şeybe'nin rivayetinde -el-veceu yerine- vecean lafzı vardır.
( ) ........: : Buradaki dört tarik ravileri de yine A'meş'den, yuka-
rıki Cerir'in isnadı ile. cınun hadisi gibi rivayet �tmişlerdir.

39. KJ'J'.-IHl"l,-IUHH. VKS�Sll,A VKl,-AJJı11
45 - (2571) ......... : Abdullah (ibn Mes'ud R) şöyle dedi : Rasıilul-
1.:ıh'uı hastalığında vuCUdu hunun&mn harAretindcn şiddetle sarsıldığı sı­
rada huzuruna girdim. Müteakiben elimle ona dokundum.. Sonra :
- Ya Rasıilallah! Siz huı:nmarun hararetinden çok ızdırab çekiyor­
sunuz dedim. Rasil.lullah (S) :
- Evet. Ben sizden iki kişinin ızdırabla yere çarpılması kadar şid­
detli bir ızdırilba ma'rı'.ız bulunuyorum dedi. Ben :
- Bu hummanın sizin için muhakkak iki kat ecri vardır dedim. Bu-
nun üzerine Rasıilullah :
- Evet diyerek beni tasdik etdikden sonra şöyle buyurdu : Kendi­
sine hastalık ve daha başka neviden herhangi bir eza isabet eden hiçbir
mu'min yokdur ki Allah bu eza sebebiyle .onun günahlarını, ağacın kendi
yapraklarını dökmesi gibi döker olmasın.
Ravilerden Zuheyr'in hadisinde : Müteakiben ben elimle ona dokun­
dum kısmı yokdur.
( ) . ........ : Buradaki iki tarik ravilerinin hepsi de A'meş'den,
yine Cerir'in isnadı ile onun hadisi tarzında rivayet etmişlerdir. Ebu Mu­
ilviye'nin hadisinde : «Evet nefsim elinde bulunan Allah'a yemin ediyo­
rum. yer i.izeri,ııde hiçbir musliman yokdur ki...• fıkrasını ziyade etmiş­
dir 26•
20. Til.rihde Peygamberlerin mübteli oldukları görülen çeşit çeşit mihni:!Uer, musibetler,
onların sabırlarının, tahammullerinin, Allah'a yakından tevekkül ve bağlılıklarının de­
recesine göre dereceleı·ini yükseltmek için verilmiş imühanlardır. Peyıamber'ln haıta•
lığınn dôir oturak dahD önce geçen bir hadisde Pe�•.gamber :. •Mihnet ve :meıakkat ..ihe-­
tiyle insanların en zodu imtihina ma'rılz olanlah Peygaıııbeı-leı-dir. Sonra ummeUed
aı·asında emsiline kıyben en ıerefli ve yüksek derecede olanlardır• buyurrnugdur.
Alimlerin çoğu metinde geçen bu Abdullah ibn Mes'ful hadisi ile istidlal eder,�k
hrıstahğm hem derece_yi yilkselteceğine, hem de günihların afvma m-0.cib olacaiına kail
olmuşlardır. Bunlar: Ç�ü bu hadisde Abdullah'm, •hummi hastalığındaki ziyide ha­
rfiretin iki kat ecri olacağı:ıı sözünü, Rasıilullahın tasdı"lc etmesi hastalığın derece yük­
selmesine sebeb olacağına; Pcygamber'in,, «ağaç yaprakları dökülür gibi, günahların dö­
kühnesi• sözü de hatalann afvına vesile olacağına delalet eder demişlerdir.
Bn'zıları da yalnız güni.hlar afvolunur, deı·eceler yükselmez demişlerdir. Bir de
tıliıhleı· cumh-Oru, hastalık sebebiyle afvo]unan gün8hlnrın kilçUk günahlar olduiu ve
hiiyUk gfınihlar için isilğffır gerekdiji ictihiıdmda bulunmuşlardııı.

40. 40 SAIIIH-1 MI.iSLiM
46 - (2572) . ......... : Esved şöyle dedi : Aişe (R) Mina'da bulun­
duğu sırada yanına Kureyş'den bir takım gençler girdi. Gençler güler
halde. idiler. Aişe :
- Sizleri güldüren nedir? diy.e sordu. Ğençİer,
- Fulan kimse çadınn ipi üzerine dܧüb kapaıidı, Bpynunun yahut .
gözünün gitmesine az kaldı dediler. Bunun üzerine Aişe şöyle ıiedi :
- Sizler (böyle bir musibete) gülmeyiniz. Çünkü ben Rasulullah (S)
dan işitdim o şöyle buyurdu : «Kendisine bir diken yahut ondan daha
küçük bir şey·batırılan hlç· bir musliman yokcjur ki bu bir dikene muka­
bil onun lehine· bir derece yazılmasın. Ve yine bu bir· dikene mukabil '
kendisinden bir hatie silinib mahvedilmesin,:
��f::L.J t · <�'ıa':oı;)�J';t, �-:�:.u_i�flJ.i,:?;,., (...)- tV
�;,-r,:
':i.l;;,��,���c;.(1:;�.! �,;,;,;:ı�;.��, �!e-1;:J&)��:lı
- • r� --- ;.-:- • - ,,· , ··- M;i ,-,j ,--,i. � -r_ ---�-·, ·-.tıi
�J:i'11,'t''.,,iW�-> r.:ı:�..t:.ıı--:-!-:"l" • >lf'J'�I..,_,...; ..ııi, ;;:Jli. ��,;,o,�r•.
�-lı�r,-
"-� - .f 0:.---fr,•'ı
• C " � .lıil> J-1 c �)) .ıl
..,. . . .
,, -
47 - ( ) ......... : Aişe (R) şöyle,dedi : llasul�ah ($) : «Mu'mi-_
ne dikenden ve daha küçük neviden herhım� 1:itr şe}' islbet ederse Allafı
muhakk�k bu musibete mukabil o mu'mini bir de;ece yükseldir,. yahut
' .
'
da ondan bu musibete karşılık bir günihı indirir• buyurdu,

41. KITARU'l,•BIRR VE'S-SILA vr.·ı..ADAB 41
48 -·- ( ) ........ , : Aişe (R) şöyle dedi : Rasiılullah (S) : ,Mu'mine
bir tek diken ve ondan daha .küçük bir şey isabet ederse Allah rnuhak­
l;ak bu dikene mukabil mu'rninin günahından alıb eksiltecektir• buyurdu.
( ) .....::.. : Burada da Hişam, bu isnadla rivayet etmlşdir.
50 - ( ) ......... : Peygamber'in zevcesi Aişe (R) den, Rasulullah
(S) şöyle buyurmıişdur: ,Bir dikene ·_varıncaya kadar _ mu'nii.ne isabet
edecek her bir mÜSibe(e kıirşilik muhakkak günahlarından alımb eksilti­
lecek - yahut' ona karşılık günahlarından keffaret yapılıb silinecek -
dir•.
Ravi Yezid, Urve'nin bu terdidli üadeden hangisini söylediğini bile­
miyor.
. 51 - ( ) ......... ·: Aişe (R) Jiiyle dedi : Ben Rasulullah ($) dan
· işitdim şöyle buyuruyordu : cİsAbet edecek bir dikene varıneaya kadar
mu'mine isabet edecek olan hiçbir şey yok ki Allah o musi):ıete karşılık
mu'minin lehine bir basene yazmış- ��asın -yahut o mUsibete karşılık
kendisinden bir hatie (yani bir giiiiah) indirilmiş olmasın�•.

42. 42 SAIIIJI I MUSlJM
,���vj' r;:.fj, !�::-ıvj'
,, - ,..
(�:��Al�·:uı.,) �:.;; �-ı:.ı� �if.·t�l>_l � �'l:iJ::,(-�t� �.,w (rov!)
- - -
52 - (2573) _________ : Ebü Said Hudri ile Ebü Hureyre (R) ikisi de
Rasülullah'dan şöyle buyururken işitnıişlerdir : •Muslimıına ağrı, yor­
gunluk, hastalık, keder hatta- kendisini bunaltan bir iç sıkıntısına varın­
caya kadar herhangi fena bir şey isabet etmez ki buna karşılık kendi
günahlarİndan bir kısmı keffaret olunmasın».
(2574) --------- : Ebü Hureyre (R) şöyle dedi: •MEN YA'MEL SÜEN
YUCZE BIH : Her kim bir kötülük yaparsa onunla cezalanır• (en-Nisa :
122) ayeti nazil olunca bu ayet muslimanlara çok şiddetli geldi. Bunun
üzerine Rasülullah şöyle buyurdu : •İşlerde ifrat ve tefrit yapmıyarak,
orta bir yol tutunuz, daima doğru olanı kasdediniz. Muslimanın musibet­
lendiği her bir şeyde bir kefffıret vardır. Hatta kişinin ma'ruz kalacağı
bir ayak çarpılmasında, yahut kendisine batacak bir diken (musibetin) ·
de bile».
Muslim senedde ,İbnu Muhaysın» tarzında zikretdiği raviyi tanıtmak
için : O Mekke ahalisinden Umer ibn Abdirrahman ibn Muhaysın'dı� dedi.

43. KITAIUJ'I, 1111111 Vt:·s-sıı.A vın.-AııAıı 4;1
c:1;.J.:1 L,-:..,.. (tlJi0; �'.f. l:�_;,_. :.s;'
?ı;.iı �J'S. �t'_;:,�; c:f;,. (ıovo)-- Ci
, �Jl:'..JI �'j:J;.,��J_,::,�i ! �I ;ı;� � '.,Ç [;;•'..;. . ;.�-)1 ;ic.sfj,;_ . �l'./
r
ll
ı 1,ıı
. • .. • ...., ,::; _ ,. • "'l ( & , • ı . .. .. . .. ,.. , ,.. > , ,.1 , ı
. ._:.�: :=,Ilı cf �j.i" !!";"!--J1rlb_jl !!":"'
J:Jltll._f?UI,» J;_;. !":"'Z-Jlil'I
.-: , .---:,, •., r;.-- --- ,r'ı• � , •.,. i�ı-- '.,, ,,--<, 'J'·' (. ,�,.:ı·•·ı.· ,,
..�..-�-- J!� �""'- L.) • r)� "...,_. ��.J.ı 'r•' . u
..ı,� ı » w ' t:'.. ..ı.ı J . J
• « -".ı.tl
- ·-
53 - (2575) ......... : Bize Cabir ibn Abdillah (R) şöyle tahdis etdi:
Hasülullah (S) Ummu's..Saib'in yahut Ummu'l-Museyyeb'in yanına girdi
de: ,Ya Umme's-Saib! yahut: ·Ya Umme'l-Museyyeb! S'ana ne oluyor?
Sarsılıb titriyorsun?• dedi. Kadın: Hummadır. Allah onda bereket bırak­
masın! diye sövdü. Bunun üzerine Rasulullah : ,Sen hummaya sövme.
Çünkü o Adem evladlarının günahlarını körüğün demir pisliğini gider­
mesi gibi giderir• buyurdu 21.
54 - (2576) Bize Ubeydullah ibn Umer el-Kavariri tahdis etdi. Bi­
ze Yahya ibn Said ile Bişr ibn Mufaddal tahdis .edib dediler ki: Bize
Ebı'.ı Bekr Imran tahdis etdi. Bana Ati ibn Ehi Rebah tahdis edib şöyle
dedi : Bana İbn Abbiıs : Sana cennet kadınlarından bir kadın göstereyim
mi? dedi. Ben de: Evet göster dedim. İbn Abbas şöyle dedi: Şu (gör­
düğün iri yapılı ve uzun boylu Habeşi) siyah kac'.ındır. Bu kadın bir kerre
Peygamber'e geldi ve : .
- Ben sar'alanıyorum, sar'alanınca da açılıyorum. Allah'a benim için.
dua ediver dedi. Rasulullah (S) :
- İstersen hastalığına sabret. Bunun mukabilinde sana cennet var­
dır. İstersen sana afiyet vermesi için Allah'a dua edeyim buyurdu. Kadın: ·
27. Buh5.r'.i'de _şu hadis de vardır: Ebu Hureyre (R) dedi ki : Rasffiullah (S) : .ıAllah kime
hayır murad ederse ona musibet verir• buyurdu CBuMrl. menfa, bıibu ma. ccie fi kef...
jareti'l-11mrtıd, vn, 209 .s.).
Şu Ayetler de bu ma"niyı takviye eder: el-Bakara: 284; el•Miide: 66i eıı-Şılri: 30;
el-Kalem : l'l-30.

44. 44 SAIIIH-1 MUSLIM
(Hastalığıma sabr ederim) ancak ben açılıyorum. Açılmamakhğım
için Allah'a dua et dedi. Rasiılullah kadın için dua etdi (ve edeb yerleri
açılmaz oldu} 28•
il. BUyük tSbi'i ltimi Ata ibn Ebİ Rebab. Ummu Zufer denilen bu ka�nı Ka'be örtü­
■ihıe: dayanmış bir halde görmܧdür. Uzun boylu olduğu, diğer· bir riviyetde· · de- iri
e0$seli ·'Hibeşi olduiU. bildirildiği iÇi� iki hilfil anısında ·bu sıfatlara. ip.ret etdik, Bu
kadının kUnyeıi Ummu Zufer olduiu muhakkak ise de adında ihtilif edilmişdir; Suw
ayre, Şüfeyre, Sukeyre oldllluna dair riviyetler W:relır.

45. KlTAİlU'L-RIRR VE'S-SILA VE"L-ADAB
- - .
.. -•- ·-- · -- •-· ,,,. ...,,,...!,.,.,. ,.�:,.. .. .. ,. ,. , .• .
L;_':-. �/)l;ş 4::1. �.-�l;1;c uc l,ı,)',l - ��....! Y:..J...�� r''..ı.l � .J:,;-1�.U (...)
45
·, ;. -· .,. i .. •ı j. .. .. ı ,--. -.. "' ·
, - ,· ·.ıı,. ·1 ·ı , - 'l I'
• • - ' · 1. - ··- ' , , , 1:•· - ·ı
�J./. ı.::!1. ' � � �_,_J ı.., i : �i . J} � L,i� ' iu- �- ıf ' "'· )ı� u.1 .:r ;,,:i. .1 ,l.;ı,- . �,,/'
..:,.._� 2;t:..:, ' • ı;.iıi,'}i' <>�ı;� 'J,j ·?.ıı ._,,;;; 'J, �:,;.Jı. j.;:, :ı); _:.� ::..�
,... I· • • ı,-.('""",. ., ,.. • ' .ı ,.,. ••
. li.• w! fi.�:,, ;<5�1 ı.r>> ıJ
,
1 .:..-_;--►J, �y,':
,
(15) ZULMUN HARAM KILINMASI BABI
..
55 -- (2577) Bize Abdullah ibn Abdirrahmfın ibn Behram ed-Darımi
lahdis etdi. Bize Mervan (ya'ni ibn Muhammed ed-Dımaşkl) tahdls etdi.
Bize Said ibn Abdilazlz, Rabiatu'bnu Yezid'den, o da Ebu İdris el-Hav­
!cmi'den, o da Ebu Zerr (R) den, o dii Peygamber {S) den, o da Allah
Tebareke ve Teala'dan rivayet etdiği kudsi hadisler arasında şu hadisi,
tahdis etti : •Yüce Allah şöyle buyurdu : Ey kullanın! Haberiniz olsun
ki ben zulmu kendi nefsime haram etdim. Onu size de ·aranızda haram
kıldım. Binaenaleyh biribirinize zulm etmeyiniz. Ey Kullarım! Benim
hidayet verdiklerim müstesna, sizler herbiriniz doğru yoldan sapıcılar­
sınız. Binaenaleyh benden hidayet isteyin ki sizlere hidayet edeyim 29•
Ey kullarım! Sizler hep açsını;dır. Ancak benim doyurduklarım mils­
lesnfıdır. Onun için benden yiyecek isteyiniz k_i size yiyecek vereyim. Ey
kullarım! Benim geydirdiklerimden başlqı sizler hep çıblaksınızdır. Onun
için benden giyecek isteyiniz ki sizi giydireyim. Ey Kullarım! Sizler gece
gündüz hatalar yaparsınız. Ben ise bütün, günahları mağfiretimle örterim
(ehemmiyet vermem). O halde bana istiğlar ediniz ki size mağfiret ede­
yim. Ey Kullarım! Sizler asla beni zarar verecek dereceye ulaşamıyacak
ve bana zarar veremiyeceksiniz. Ve keza sizler asla bana fayda verecek
.dereceye ulaşamıyacak ve banp hiç bir fayda veremiyeceksiniz. Ey Kul­
lanın! Sizin evveliniz, ahiriniz; insiniz, cinniniz, içinizden en temiz kalbli
29. Bunun ma'nAsı, insanlar şehvetlere tibi' obna, rahatı tercih etme_ nazarı ve tefekkürü
ihmil etme nevinden tabintlarındak.l temiyUllerle haşhaşa bırakılsalardı muhakkak da­
lfı.lf'tc di."ışcı· snpnrlar ve doğl'u yolu bulamazlıırdı deme�dir <Nevevi).

46. 4(i SAIIIH-1 MUSLIM
bir adam gidişinde olsa o benim mülkümde bir şey artırmaz. Ey Kulla­
rım! Sizin evveliniz, ahiriniz, insiniz, cinniniz içinizden en fena kalbli
bir adam gidişinde olsa o benim mülkümden bir şey eksiltmez. Ey Kul­
larım! Sizin evveliniz, ahiriniz ve insiniz ve cinniniz hepiniz bir yere
toplanıb benden isteseler de ben sizlerden her insana istediğini versem
o benim mülkümden bir şey eksiltmez. Bunun hepsi benim katımda olan­
lardan ancak dikiş iğnesinin denize bir kerre daldırıldığı zaman denizden
eksiltmesi gibidir. (yani denize bile bir iğneyi bir kerre daldırmakla de­
nizden ne eksilir?) 30
Ey kullarım! Sade sizin amellerinizdir ki ben onları
sizin için sayar, size karşı hıfzeder, saklar, sonra da onları size tastamam
vennm. Onun için her kim hayır bulursa hemen Allah'a hamd etsin.
Onun gayrısını bulan da ancak kendini levın etsin•.
Ravi Said : Ebu İdris el-Havlani bu hadisi tahdis ettiği zaman daima
iki dizi üzerine diz çöker idi dedi.
( ) ......... : Burada da yine Said ibn Abdilaziz bu isnlıd ile tah­
dis etrnişdir. Şu kadar var ki, Mervan buradaki iki ravinin hadisi en ta­
mam olanıdır.
( ) ......... : Buradaki raviler de : Bize Ebıi Mushir tahdis etdi de­
yib bütün uzunluğu ile ayni hadisi zikretmişlerdir.
( ) ......... : Buradaki raviler de Ebıi Zerr'in : Rasıilullah (S) Rabbı
Tebareke ve Te/ıla'dan rivayet etmekde olduğu kudsi hadisde : «Muhak­
kak ki ben kendi nefsime ve kullarıma zulmu haram kıldım. Binaena­
leyh biribirinize zulm etmeyiniz...• buyurdu dediğini yukarıki hadis tar­
zında sevk ederek rivayet etmişdir. Yukarıda (55 rakamıyle) zikretmiş
olduğumuz Ebu idris hadisi bundan daha bütündür.
56 - (2578) ......... : Cabir ibn Abdillah (R) dan, Rasıilullah (S)
şöyle buyurdu : ,Zulmden sakınınız. Çünkü zulm kıyamet gününde zul­
metlerdir. Cimrilikden de korununuz. Çünkü cimrilik sizden evvelki nül­
letleri helak etmiş, onları kendi kanlarını dökmelerine sevk etmiş ve
onlar kendilerine haram olan şeyleri hala! saymışlardır•.
30. Bu, ma'nByı zi�inlE.re yerleıdirmek i�in bir temsildir, hakikat Ü-zere değildir. Deryiila1·
mahd'O.d, mütcnöhi ve tükenir halde. Allah katında oJanlar ise gayr mahdüd, gayr mü­
tt-niı.hi ve �ükcnme2 halde iken �ıı ntı!!h hakikat olabilir:

47. KITAııu·ı•.ıılıuı Vt:·s-sıı.A v•:·ı..ADAII 47
57 - (2579) ......... : Abdullah ibn Umer (R) şöyle dedi : Rasıllul­
L,11 (S): ,Muhakkak ki zulm kıyamet gününde zulmetlerdir» buyurdu 31•
58 - (2580) ...... ... : Salim, o da babası İbn Umer (R) den, Ra­
:,iılullalı (S) şöyle buyurmuşdur: cMusliman muslimanın (din) kardeşi­
ıliı•. Musliman muslimana zulm etmez. Musliman muslimanı tehlükeye
,,Lmaz. Ve tehlükeli durumda yardımsız bırakmaz. Her kim (musliman)
ıwrdeşinin hacetinde bulunursa, Allah da onun hacetini yerine getirir.
ı Ya'ni bir kul din kardeşinin yardımında bulunursa, Allah da ona yar­
ılunda bulunur). Her kim bir muslimandan bir sıkıntı ve gamı giderir,
.ırıu sevindirirse, Allah da buna mukabil o kimseden kıyamet gününün
,,,kıntılarından bir gam ve tasayı giderib onu sevinçli kılar. Her kim bir
ıııııslimanı örterse, Allah da kıyamet gününde onu örter• 32•
::ı. Bu hadis, veciz bir mesel süretindedir: Dünyida işlenen bir zulmun,. sahibini Bhiretdc
zulmetler hölinde bürUıne-ı.ini iti.de etmektedir. Zulm. kalbin kararm:..ısından neı'et eder.
-Zulm iki gtnBhı ihtivft eder: Birisi haksız yere başkasının ·malını ve hakkını al­
mak; öbfü•üsü de adaletle: c:mı-eden All.ih'a muhalefet ve mubar(!ze etmekdir. Bu ikin­
cisi, inımnlnrın işlediği günıihların en büyüğüdür. Hi. şüphesiz 2.ulm, kuvvetlinin Al­
luh'da.n bıcışka yardımcısı olmay8n zaife ika' ettiği münker bir fiildfr. Zaif, Alleh'ın ke­
falet ve t.>nıilnında iken ona z.ulm etmek, All8h'ın eınıinını tanımamak demekdiı· ki e.n
şeni' bir gt'ınahdırı. (İbn Cevzi).
l�u hııdistlc ictimiii yurdıınl:ı:;ına, giiz.el mu3.Şen�l. :ıybl.ın iirtmek, ııyUl:ın. ve giinilhlan
wşJıiı· cınıckdcn sakındınruıh gibi İslômi irlfibın ııck kıymetli esas1:ın mevcüddur.
Jforlis metnindeki .ıa .vuslimuhO.•, musliınan ınusJiıııun 1-:ardc•:jini tehlükeye atımız
w lıi>yl,· Whlükcli biı- durıını,.lıı onu yurdımı;ız bın,kmıı7. dı.ımekdir. llu ,fiil, if'fıl bRıbın-­
,aıı 11ldıı1Ju için hcm2csi ı:.dıiım.•U selb içindir.

48. 48 SAHIH-1 MUSIJM
():;;.Zı;:..j)��ı=:.ı';;:;.;.:'YU .}-!-3.:;:, �--Z.t;��,iv (,oAı) -·oı.
,ıı
• - ,,,,.
�Z�iı, ı)� « ı���iıı:�:ı��f • JG��ıJ.,�:,�i! ;:;_���i::,;,�i;;.,.;;iı�
.r�:"; :i.�t�;�ır:;,�l:1 �'::,� �iiı�ı, Jlii. t.ı:;.q_, ,ı?:ı�.;;::,;��.
,ı��.,.:,j, ı�..r;�--� •11:..Jı;Jr'i., ,ı:u.�1ı., ,ıı:..-r";.�J_t.:;,;�·°J:;
1..1 , �;� �;�,� -JJ, --�l:":;.��li"". �r::;.�-...rj;� .;E';... l:.' ��
, .... ...., .. • ..
, � ,.,. u;;. ,., v... tr-
.•.,ü,..;f'J,·r
�.��r���:;.�_t,ı.;. ::,!
- .. ı...,.;.. ...
59 - (2581) ......... : Ebu Hureyre (R) den, Rasülullah (S) :
- Muflis nedir, bilir misiniz? diye sordu. Saha.biler:
- Bizjm içimizde muflis, hiçbir parası ve hiçbir metaı kalmıyan kim-
sedir dediler. Bunun üzerine Rasulullah :
- Benim ·ummetimde muflis şu kimsedir ki kıyamet gününde bir
namaz; bir oruc ve bir zekat ile gelir. Kiiiıdisi de şuna !sövmüş, şuna if­
tira etmiş, şunun malını yemiş, şunun kamm dökmüş, şunu dövmüş ol­
duğu halde gelir. Akibinde onun hasenatından bir kısmı şuna verilir, bir
•kısmı şuna verilir. Eğer üzerinde olan kul haklan ödenmeden evvel ha­
senatı tükenirse bu sefer o alacaklı kulların günahlarından alınıb bunun
üzerine yüklenir. Sonra da kendisi cehenıieme atılır.• 33•
33. •Benim ümmetimden müflis...• yani hakiki muflis ıu benim anlatdıjundır. Amma ya­
tımda hiç malı olmayan yahut az malı olan kimseye gelinc-e. insanlar böylesine müflis
adı verirler. Halbuki o gerçek mWlia değildir. Çünkü onun bu müflislik durumu ölümü
ile dil oiub kesilir. Belki de hayitından bundan sonra hAİıl olacalc: bir kolaylık ve zen-·
ıinllk ile de zin olabilir. Haldkl muflis bu hadlıde zikrolunandır ki :itte o tam helik
Ue helak olmU'ılldur. Artık onun haseneleri, alacak1ılan için almır. Hasanitı tükenince
alacaldılarm· seyyielerindel alııı l ona yükletilir. Sonra da cehenneme atılır. tıte böy­
lece haseratı, helakı ve iflAsı tastamam olur.
Mi.zeri dedi ki : Bid'atctların ba'zısı bu hadis .hiç: bit' gün&hkiT' bcıkaıınuı (,UnW
11ülcünü tQflfflfU';ıı (el-En'alll: 16f.; el-İsra: 15; Fi.tır: 18• ez Zumer: 'f; biraz fark ile: en­
Necm: 38) iyetine muirızdır dediler. Bu i'tirh,, ken Usinden bir yanılma ve açık bir
cehiletdir. Zira o muflis şahıs kendi fiili, viı:ri ve -1mu ile muikaba olunmuşdur.
Alacaklılarının hakları kendi aleyhine yönelmiş de onlara berikinin hasenAtından Veril­
misdir. Hasenatı bitib de yine alacaklılar kalınca Allah•m kulları h8ıcıwıdaki adaleti ve
yaratmasının getirdiği Uzere, ınultabele yapılmış. alac:aklılarm &ilnahları ona )'Ük)etil­
fflll"·ve böylece ateıde ,nuikaba olunmuıdur. Uk1.betin ·hakikatı budur. Bu da ancak
kendi ıulmunden lbôretdir. Ciniyetsiz, zulumsuz muikaba oJmamıııtır. İıte bUIUn bu
ıörUJ ıünnet ehlinin göıiişildOr. Allah en iyi bilendir ·(Nevevll..

49. Kl'l'AIIU'I,-lılRR VE'S-SILA vı,;·1,-ADAU 49
60 - (2582) ......... : Ebu Hureyre (R) den; Rasulullah (S) şöyle
ı,ııyurdu: •Andolsun kıyarnet gününde bütün haklar sahiblerine muhak-
1,"" te'diye olunacakdır. Hatta boynuzsuz koyun için, boynuzlu koyundan
1,ı�::ts yapılucakdır•.
;.):; t,3::; �]_ f:.:•j;_ , �c,c�·;�� .;1J�f;; ı'ti_:;Jp (roA") - '
.: . .,. - ... .
;:;�i ı:;:". _J_i..��: �:-,�-�,:ıı, ��ı:J.,��J� ,J& .'c_;.;.;_İ::,;, �:}if
r· ,,,. - ,
61 - (2583) ......... : Ebu Musa (R) şöyle dedi: Rastilullah (S) :
"Aziz ve Celil olan Allah zalime_ muhakkak ki mühlet verir, verir de
onu yakalayacağı zaman göz açdırmaksızın ansızın yakalar• buyurdu.
Sonra da : «Rabbımn yakalayışı, ahalisi zulm eder halde bulunan mem­
leketleri yakaladığı zaman işte böyle olur. Şüphesiz ki onun çarpması
pek ellnı, pek şiddetlidir• (Htid: 102) ayetini okudu.
' > t •
'
J.�::,; .,;·Jıı;ı 0".ı.,.;.. -:,;..jG�. �}..:i�l��:ı:..:ıt::;.. (roı.t)-i'
,,,'
.. .. . .
•::.ıJ�':�1,Ji?.t;i,'5;u.;ı:.sv,�r')Ü.,::..�t;i'�r)Ü. .:ıı:�J::;.ı,::ı&
.. .. .. -..� ,,,.
��ı:» Jhl � �I :J?:, iJ;.i ! :'Jıvı;)(_ : !s;ı:.ivı '5;fj., l �:';Çjı;:ıc_
. :,;.:�ı,;�;.icst:'i).::.ıÇ.::il�ivı,�ı���� .-J, ı_,ı& o ı ���,�i�;;
. -:;..; ,� -��,:,:�i, ,:ı_u.::,? �ı ;ı:Jii.:�i w_ı�:ti :½-:>i ;:,;i:-,. �t:�-.;:ı&
,
.•!.::..�:Ciı:;ıı.:::,?�l,
S. Müslim; C. 8, F - 4

50. 50 SıHIH-1 MUSLIM
(16) zALiM OLSA DA MAZL1m OLSA DA (DiN) KARDEŞE
YARDIM ETMEK BABI
62 - (2584) ......... : Cabir (R) şöyle dedi : Biri Muhacirlerden,
öbürü de Ensir'dan olan iki genç biribiriyle dövüşdü, Derken Muhacir
yahut Muhacirler: Ey Muhacirler! Yetişin! diye nida etdi. Enseri de: Ey
f;nsar, yetişin! diye nida edib yardım istedi. Her iki tarafın bağırması
ve yardım istemesini işiden Rasıllullah (S) dışarı çıkılı ve: •Nedir bu?
Cahil!yet ahalism_in da'vası__ mı diriltiliyor?• diye sordu. Orada bulunan­
lor : Hayır ya Ra•fılallah! Oyle bir şey yokdur. Yalnız şu iki genç birbi­
riyle dövüşmüıj de, unlardan biri diğerinin kıçına v-urmuşdur dediler 34•
Hnsfılullah : •Öyle ise be's yok. Kişi, zalim olsun, mazlum olsun din kar­
deşine varsın yardım etsin. Eğer din kardeşi zalim ise onu zulmünden
nehy etsin. Şüphe yok ki bu da o zalim için 1:iir 'yardımılır. Ve şayet kar'-·
deş! zulma ma'rfız kalıb mazlum olmuş ise bu takdirde de ona yardım
etsin, buyurdu.35
•
34. el-Ke,-'u. ( cCH {: El ile yahut ayak tabanının gölcsü ile yahut da kılıç ve gayrısı
ile bir adamın kıçına vurmak ma'nlsınadır...
35. Bu son tavsiyeyi daha açık anlatan bir hadis şudur.• Enes İbn Malik (R) şöyle dedi:
RasQlullah (S) :
_. Kardeşine ister zilim olsun, ister mazltlm olsun Y&rdım et buyurdu. Birisi:
- YA Rasfilallah! Şu maalüm olan kişiye yardım edebiliriz.. Fakat o dlime nasıl
yardım edebiliri2.'! diye ı.ordu. Rasiilulla.h :
- Zalimin iki elinin üstünO tutarsın diye cevib verdi (Buhcirl, m.ezdlhn, İ>ılbun ein
ehdke at.limen eıı mazlUmen, ın, 258 ■11•).
Zilime yardımın, onun iki elinin üstünü tutmak sGretiyle icıisını yapacaiı zu­
lumden onu ınen' etmek ma'niıım' ifAde etmekdedlr.

51. KİTABU'L-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAB 51
6:i - ( ) ......... : Cabir ibn Abdillah (R) şöyle diyordu : Biz, Pey­
ı:aınber'in maiyyetin'!e 't!ir gazada bulunuyorduk. Derken Muhacir'ler­
ılı•n biri Ensir'dan binııin kıçına vuruverdi. Bunun üzerine vurulan En-
' .
,,i,ri : Ey ·Ensar, yetişin! diye bağırdı. Muhacirlerden olan !fa : Ey Mu-
lı:icirler, yetişin! diye bağırdı. Bunun üzerine Rasıilullah (S) : «Nedir bu
ı·.ihiliyet da'visı?• diye sordu. Orada buluiıanlar: Ya Rasıilallah! Muha­
,.,rlerden bir kimse, Ensar'dan birinin kıçına vuruvermişdi dediler. Ra­
:;üIullah : «Bırakın bu Adeti. Çünkü o kötü bir şeydir• buyurdu. Bilahare
Abdullah ibn Ubeyy bunu duydu ve: Onlar bunu yapdılar ha! Vallahi
ı·i:,,r Medine'ye dönersek andolsun ı,iı şerefli ve kuvvetli olan, oradan en
hakir olanı muhakka.l,c çıkaracakdır dedi. (Bu söz Rasulullah'a ulaşdı) 3•.
Umer : Bana izin ver de şu munafıkın boynunu vurayım dedi. Ra­
:;(ılullah: ,Onu bırak. İnsanlar. Muhammed sahabilerini öldürtüyor diye
lwnuşmasınlar» buyurdu 37
•
:m, Bu vak'aya_ ve söylenen sözlere şu 8yetler işiret ediyor:
•Oninr ötıle kimaelffdir ki : Alliih'uı. Pe11gam.be,..i nezdinde bulıı.1ttın kifflffleri be•-
' .
temeyin. Td ki dağılıb ı,iımı!e,-, diı,oT'la,-. Halbuki 'ı,öklerin ue 11eri11 hazineleri Allıih'',n.-
dır. Faknt d mu-ıı&fdda,- ince anlamazla,-. Oıı.Lır. Eğer Medine'11e dön.ersek a:ndolsını. en
ııe-refli ve k:uV11etli olan orada.Tl en ha.kir olanı muhakkak ç:ıka-racakdır di11oı-la.r. Halbuki
l!eref, kın.ıvet ve pıilibiı,et AUdh'nub;. Peı,gamberindir, m.u'm.inlerindir. Faku.t mundfıklcır
lbunu) biln�zle-r• (el-Munifikiin: 7-8).
:n. Bu haıiiı:;de Peygamber'in hılmi; teklif edilen bazı işleri terk etmek, kendilerinden daha.
lıilyUk mdsedei do,i:maSJ muhtomil olan bazı mefsedetlere sabretmek hilküinleı·i vardır.
P<ıyguıobc.ır insanları te'Uf ed<•ı·, biribirleıi ile iyi geçindiı-ir, musliman şevketinin korun­
rrımıı, hılnm da'vetinin tamaınlMması, te'lif edilmif kalblerde iymimn kuvvetlenmesi,
da-hu· bı.ı�kıılorınm islAma rağbt•t etmesi maksadlan ile bedevilerin, mun&fıklarm ve di..
ğ<.ll'lerinln cefilısına ıabrederdL Yine bu maksad için onlara bol ırıallar verirdi. İşte
muruifıkları da bu ma'nA için, fslim'ın ZBhir ve galib olması .için öldürmemişdir. Ziten
k,.mdisine Ulhir ile htikmetmek erıİrolunmuşdt.İ. Sırları Allah tevelli edecekdir.
Muııafıklar onun sahô.bheri içinde ınahdıld sayıda idiler. Peygambeı·'Jn maiyye�
tinde ya hamiyyet için1 ya dünyi serveti için yahut da kabile asibiyyeti için cihiida
gidiyorlardı. Kadi lyld der ki : Alimler bu gizli .tslam dÜşmanlarından göz yummak ve
ortlarla kıti.li terk etmek hükmü baki midir yoksa İslam galib olduğu ve •kiifirler "Ve
mu11-afıklurla. cihcid ediniz- (et-Tevbe: '13; et-Tahrim: 9) iyetinin nuzülü ile mensuh oldu
mu mes•�Iesinde lhtiW etmişlerdir. Bir üçüncü görüş de söylenmişdir: On!arı afvet­
nıek ancak n'fakannı açıla çıkarmadıkları müddetce idi. Nifikı açıja çıkardıklan zaman
iildürüldüfor <Nevevn.

52. 52 • SAHiH-! MUSLIM
64 - ( ) .....,... : Cabir ibn Abdillah (R) şöyle dedi : MuhAcirler­
den bir kimse Ensar'dar: bir kiınseniıi kıç tarafına . vurdu. Vurulan zat
Peygamber'e gelib ondan kıslls yapılı:riasını istedi. Bunun üzerine Pey­
gamber (S) : «Bu adetleri bırakın. Çünkü bunlar çirkin şe�ler_dir, bu•
yurdu.
Ravi ishak ibn Mansfir kendi rivayetinde : Amr, ben Cablr'den işit­
dim dedi demişdir.
(17) MU'MİNLERİN BİRİBİRLERİNE MERHAMET ETMELERİ,
ŞEFEKAT EYLEMELERİ VE BİRİBİRJ.ERiNE DESTEK OLUB
YARDIMLAŞMALARI BABI
65 - (2585) ......... : Ebfi Musa {R) şöyle dedi : Rasfilullah (S) :
«Mu'minin mu'mine bağlılığı, kısımlan biribirini perçinleyen (takviye ve
tahkim eden) bina gibidir• buyurdu 38• ·
' • ''I' .·:.ı•
.• ,..:.ı.: J .,. �
• •
38. Mu'minlerin biribirlerine karşı bu destekli ve perçinli durwnları ıu Ayetlerde de tas�
vir ve tesvik olmımusdur :
•Şüpheai.z ki Alla� kendi ı,olu� bi-ribi1-lerine Jcenetlenm'f bi,- bin& gibi ıaff balJ-
h11a.t"alc ,ııTJ)lfanlan aevıe-r- Ces-Saff: 4).
•Mu'ndnler a.ncalc .l:o,-deıdil'lff. O halde iki l:anfeıi'l'Uzhı anıımı (buluh) diizelefn.
Alla.h'dcm korkun ııi ki merhamet olvMıtııı.ı- (el-Bucurlt: 10).

53. Kl'l'Allll'l,-BIRR VE'S-SILA vın.-ADAli
(i(i (2586) ........ : Nu'miln ibn Beşir (H) dedi ki, Rasıllullah (S)
•,ı,ylc buyurdu: ,Bütün mu'minlerin, biribirlerini sevmekde, biribirlerine
ıııı•rhamct etmekde, biribirlerine şefekat ve lutuf eylemek hususlarında
ıııı,sell, vucüd misalidir. O vucıiddan bir uzuv hastalanınca ıucıidun diğer
:ı 'ı.fıları biribirlerini hasta ilzanın elemine, uykusuzlukla ve harilretle iş-
1 iriıke çağırırlar. (Yani hasta organın elemini paylaşırlar)_
( ) ......... : Buradaki rilviler de, Nu'man ibn Beşir'in Peygamber'•
,lı,n nakletdiği hadis gibi rivayet etmişdir.
67ı-()
'
......... : Nu'man ibn Beşir (R) şöyle dedi : Rasülullah
(S) : ,Bütün mu'minler bir tek kimse gibidir ki onun başı ağrırsa, vü-
,
cı'.idunun kalan kısmı, hararetle ve uykusuzlukla baş için biribirini çağı-
rırlar• buyurdu.
( ) ......... : ;.l'man ibn Beşir dedi ki": Rasülullah : ,Bütün musli­
n1anlar ,bir tek kimse gibidir ki onun gözü hastalandığı zaman bütün
vucudu hastalanır. Eğer başı hastalanırsa bütün vucüdu da hastalanır•·
buyurdu.
( ) ......... : Buradaki ravi de A'meş'<İen, o da Şa'bi'den, o da Nu'-
rnan ibn Beşil"de_ı, o da Peygamber'der.. yukarıki hadis tarzında rivayet
etmişdir.

54. 54 SAHIH-1 MUSLIM
(18) SÖVÜŞMEKDEN NEHY BABI
68 - (2587) ......... :.Ebu Hureyre (R) den; Rasulullah (S): •Biri-
biriyJc söVüşcn iki kimseniı;ı sö)'l�dikleri şeylerin gjinah.ı, tecavüze uğra­
yan .kişi haddi aşmadığı müddetce ilk sövmiye başlıyan, kimse üzerinedir•
buyurdu 39•
69 - (2588) ......... : Ebu Hureyre (R) den; Rasi'ıluııah (S) şöyle
buyurmuşdur : ,Sadaka hiçbir malı eksiltmez ... Allah afveden bir kulun
39. Bu hadlsde bir kimsenin' tecivüze uğradığı mikdir İrarşıhkda bulunmasının caiz olduğu
hükmü vardır. Zaten .buDU!l cev&zinda hiçbir i'ijriz :,ok.dur. Bu husılsda kitib ve sün­
netin delllleri biribirini te'yid etmişdir : Allah ıöyle buyurdu :
..Kinı. kendiai-n.e (yapılan) ıulmun. ardnıda.1t lıerhcılde lıcıkkını · ahrıa. artık bunlar
a.leı,hinde Ulles'filiyee) bir vol ııokdtıP (eş-ŞGr.iı: Ul
·•,..Ke,ıdilerine tekaUub ve zuhnn· vcüd" oldı&t.ı ZAffl4n elbi-rıiJc (mazhlma) 1/Jlrch,n
eıılis,ımler...• (eı-,ŞW'i: 39).
Fakat bu hakla beraber sabretmek ve afvetmak daha fazlletlldir. Yüce Allah 'bu
huıılıda da l§Öyle buyurdu :
•Kötü.liiğü:n. ka7'pbğı ona de-iık :lıi:r kötiUükdj.r. Fakat kim a.fvedeT ban,ı :ıağlaTSa.
m.ü1c4f4tı Atlah'a. d.iddir. Şüphe 11ok ki o, %alimleri aala ıevmezıı Ceı-Ş1lri: 40).
•Bununla beraber kim satwede,-, (suçları) ÖT'teT,• bağııla.r.sa iJte bu ,apheriz azm
olunacak ij-ludendiT• (eş-Şüri.; 43L
Bu hadisin bir flkrası da afveden kimsenin derecesini ve ıerefini Allih'ın muhakkak
yükseldib artıracağını ifade etmek.dedir. Bu husüsda daha birçok hadisler vardır.
'9. Bunda iki vecih zikrctdiler : Biıi, o mal �reketlendirilir ve mazarratlar· ondan def'
edilir de boylece siıret e!(sikliği gizli olan bereketle bütünleııir demekdir. Bu. bia ve
ldeUe idrik olwıandır. lkinci:ı.i, sadaka ile malın sG.reti eksilse de sıdakı:ra tertSb ecı;.
len ıevib sebebiyle ekslklltl bütüıılenıruı ve bir sok katlarla artımı olur clemekdlr.

55. KITAIIU'L-BIRR VE'S-SILA VE'L-ADAD 55
,,ııl':ık izzetini (şerefini, yüksekliğini) artırır 41• Her kim Allah için alçak
1:oııüllülük yaparsa Allah muhakkak onun derecesini yükseldir• 42,
(20) GIYBETİN HARAM KILINMASI BABI
70 - (2589) ......... : Ebu Hureyre (R) den; Rasiilullah (S) :
- Gıybet nedir, bilir misiniz? diye sordu. Sahabiler :
· - Allah ve Rasiilü en iyi bilendir dediler. Rasiilullah :
- (Din) kardeşini hoşlanmıyacağı bir şey ile anmadır buyurdu, Bu
arada :
- Ya söylediğim şey kardeşimde var ise ne dersiniz? denildi. Ra­
s(ılullah :
-- Eğer söylediğin şey onda varsa sen onu gıybet etmiş olursun. Ve
eger söylediğin şey onda yoksa o vakıt. sen ona ütira etmiş olursun bu­
yurdu 43•
41. Bi.ında da ijı:i vecih vardır: Birisi. zihiri üzere olmakdır. Yani her kim afvetmekle ve
kusürlardan yüz çevi.rm.le tanınırsa göniillerde yükselir ve btiyür, iu.etl ve jkr&tnı
.ıı-tar demekdir. · İkincisi. bundan murid, ihiretdeki ecri ve oradaki ı izzetidir.
42, Burada da yine iki. vecih vardır: Biri, Allah onu dünyada yükseltir, al� gönüllü•
lüğü sebebiyle kendiıi için g6n0Uerde bir menı.ile si.bit olur. Allah insanlar nazarında
onu :yUkseltir ve mevkilni yüceltir. İkinclai, bundap murad alçak gönü.llülüjii sebebiyle
ahiretdeki sevlbmın ve derecesinin yiikseklilidir. Alimler: Bu Uç lafız.daki vecihlerJn
hepsi de ideten mevcO.ddur, ma'rtiduf. Bunların hepsi de dünyida ve lhiretde olmak
Uzere berabel'Ce iki vecih birden Jburid edilmiş de olabilir dediler. CNevevi).
4l. Gıvbet, bir kimsenln ııylbmda hcııJanmıyaı:ab bir ıeY ııöylemekdir, Gıybet din ve dtın­
yl ayıblannın :dkrine ı&n,ildlr. Bazıları: Gıybet, muhatabın, ayıbı zikredilen kimseyi
tanımaıı, bir de pdab blllnde ve ı6vme ı6retiyle zikredilmesidir demiı].erdir. Binl.en­
oleyh bu, munlı:erl deilıtlrmek için, fetvl ı.temek için, ıeninden sakındırmak i�ln. baı­
kasına tanıtmak için oluna gıybet oJmaz,,
Xur'An-ı Xerlm'de gıybetin çlrkinllii pek belli bir suretde anlatılmışdır:
•E11 iıım«in edeftlff, za.n.nın bir �n.da.n mkının. Çünkü bazı za.n gii:ndhdı,■
, Bi-ri­
birinizin kuri.nınu a1'Uf'hnnavm. Kiminiz de kiminizin· a,.kanndan çekişdi1'ffl.esi.n. Sizd(m.
heTha1ı-gi biriniz aıu k.:ıTde,mi,ı. etim vemekden. ROflanır mı? 1,ıe bundan tiksindiniz.
Allnh'dan Jco.,.rc,m, �nkü Allah tevbeleri çok kabül edendir, çok m,e,-hamet eı,leı,endir•
(el-Hucıırit: 12).
· · ·
. Bu &yetin •hipbiriniz: ka.T'definin 61ü ı,lcırak etini vem.esini sever mi?11 fıkrası, llY'­
betin tab'an, a!·:en ve ıer'an ıenlet ve çirk•.tıliğini pek güzel tasvir etmekdedir: Gıybet

56. 56 SA!ilH-1 llfUSlJM
(21) ALLA.H'IN_ DÜNY:ADA AYBINI ÖRTDÜĞO KİMSENİN
.AııiBETDE DE AYBININ ÖRTÜLMESİ İLE MÜJDELENMESİ
BAıu••
71 - (2590) ......... : Ebü Hureyre (R) den; Peygamber (S) : «Al-
lah dünyAda bir kulunun ayıblanm örterse, muhakkak kıyamet günün-
de de Allalı onu örter» buyurdu.
72 - ( ) ......... : Ebü ·Hureyre (R) den; Peygamber (S) : «Dün­
yada bir kul diğer bir kulu setr edib örterse muhakkak kıyamet günü
Allah da onu setr edib örtecekdir» buyurdu.
etti)en kimse gfilb oluD .söylenen söze ıu:Onı bulunmamak ve o lahzada kendini müdifaa.
edecek· vaziyetde olmamak hasebiyle bir ölü hem de kardeş olan bi� ölü ve o vaziy�e
onun kötiili!iilnii ·ııö:,liyerek ıı,:,bet ile !ıaysiyeİine ıaldırmak bir 51iinlln etlerini par•
Çlllayıb yemek ve baılıis1li � ıaldüıüıui zu-.
ııiuıi.di aa_ fena ve binienaleyh kurtlu bir. dfe
hlllnde bulunan o etleri hın ve lıtihA ile seve seve yemek kabilinden bir canavarlık
olmak Uzere tasv!ı, buyunı)u:,or. lfidedeki mllteadclld mubilajalar da dikkatden kaç­
mı:,acak kadar birlzcllr : Bir tarafdan takrire, bir tarafdan da lnklra muhtemil olan
lstlfhlm; aon derece li;renç bir ıeye mahabbet ile alika; istllrik filli ile •hcıde lıınid;
hem ııAde insan eti delil ölll:,II elfe bilinde :,emekle temsil olunu:,or. İnsanın nAmı:ı,
ve haysiyeti, eti ve kam ıfbl ve belki. daha muhlm olduluna iflret bu:,urulu:,or. De­
mok ki gı:,bet böyİe ııefll bir caniıfuw,, ıı,:,bet eden öyle alçak bir canavar m"6bc-
sindedir••: (Hak Dini, VI, 4475-4476).
· · ·
---✓ ·' · · · • · ·· ·
44. Bu bAbm maksadını _daha açık if.lde eden bir ha.::ıs· İudur: Eb(I Hureyre (R) dedi ki:
Ben RasQlullah (S) dan loitdi.ı. ıô:,le bu:,uru:,ord,.: •Umınetimin hepsi (Allah tarafın­
. dan) afvolunmuşdur. Yalnız� günah işleyenler delil. Şö:,lelerl o günihkir deli­
lerdendir. Kişi geceleyin bir günah i§ler, sonra sabaha çıkar. Allah onun ,ıllnih ;,ini
setretmiş · iken o sabahleyin şuna buna : Ey fulAn. ben dün gece şöyle §Öyle yapdım
der. Halbuki o, Rabbı kendisini setr ederek gecelemi!idi- Fakat bu deli Allilı'm örttüğü
perde;v açarak sabahlar (:,ani i§lediil giinilhı herk- l'lin eder). (Bulıciri, Edeb, babu
actri'l"'�'min a.ld neffthD.