f

1. BAZAT E ELEKTROTEKNIKËS NË
EKSPERIMENTE DHE USHTRIME PRAKTIKE
LITERATURË PLOTËSUESE
1

2. FAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKE DHE
KOMPJUTERIKE
“BAZAT E ELEKTROTEKNIKËS”
SEMESTRI I PARË
TË GJITHA DREJTIMET
Prof. Dr. Ruzhdi SEFA
Prof. Dr. Luan AHMA
Mr.sci. Vjosa SHARTI- KURTAJ
2012
2

3. ELEKTRICITETI STATIK
3

4. FUSHA ELEKTRIKE -POTENCIALI ELEKTRIK
Shperndarja e elektricitetit ne fushen homogjene
4

5. INFLUENCA ELEKTRIKE MAKINAT ELEKTROSTATIKE
Fig.2-Parimi i punës së makinës së influences
elektrostatike
5

6. PUNA DHE ENERGJIA E FUSHËS ELEKTRIKE;KONDENZATORI
Elektrometri i Tomsonit
Fig. -Mbushja dhe zbrazja e kondenzatorit
Fig.-Diagrami i zbrazjes së kondenzatorit
permes rezistorit
Fig.- Bazhdarimi i galvanometrit
për matjen e sasisë së elektricitetit
Fig.Futja e dielektrikut në
kondenzator 6

7. VEPRIMI I FORCËS ELEKTRIKE NË NGARKESA.Ligji i CULONIT
7

8. MBUSHJA DHE ZBRAZJA E KONDENZATORIT
8

9. LLOJET DHE PERDORIMI I KONDENZATORËVE
9

10. TEORI MBI KONDENZATORIN
10

11. LIDHJA E KONDENZATORËVE LIDHJA E REZISTORËVE
Lidhja ne varg (seri):
Re
Re
U
U
U
I
I
11

12. Vështrimi në osciloskop i lakorës së mbushjes dhe zbrazjes
së kondenzatorit
12

13. QARKU I THJESHTË ELEKTRIK
Pa qark të mbyllur elektrik dhe pa burim tensioni nuk ka rrymë elektrike 13

14. REZISTORËT
14

15. PËRDORIMI I REZISTORIT SI POTENCIOMETËR
Procedura e matjes:Për pozicione të ndryshme të rrëshqitsit në potenciometër maten me voltmetër vlerat e
tensioneve në hyrje dhe në dalje të qarkut elektrik.Matja bëhet për dy raste të ngarkesës
R2=24Ω dhe R2=4Ω.Nga rezultatet e shenuara ne tabelë,vizatohet diagrami U2=f(pozic.)
Skema e matjes:
Tabela:
15

16. LIDHJA NË PARALEL E REZISTENCAVE
Fig.2 Varshmeria e tensionit nga rezistenca
R=Ro(1+α t)
16
Fig.1 Vareshmeria e rezistencës nga
temperatura

17. TIPET E REZISTORËVE
17

18. VËRTETIMI I LIGJIT TË OHMIT
18

19. MATJA E RRYMES DHE E TENSIONIT ELEKTRIK, RAPORTI I=U/R
I(A)
U(v)
R(Ω)
U(v)
R(Ω)
I(A)
I=f(U)
R=f(U)
R=f(I)
19

20. Vërtertimi i ligjit të Ohmit dhe përcaktimi i rezistencës specifike
Fig.1- U=12V, R= 6Ω, , I=2A Fig.2- U=12V, R=12Ω, I=1A Fig.3- U=24V, R= 6Ω, I=4A
Fig.4-Lakorja I=f(U) Fig.5-Lakorja I=f(R)
I(A)
I(A)
U(V) R(Ω)
R= ρ /SR= U/ I=U/ U=R.II R
20

21. VËRTETIMI I LIGJIT TË PARË TË KIRHOVIT
21

22. VËRTETIMI I LIGJIT TË I DHE TË II TË KIRHOVIT
• SKEMAT E LIDHJES:
I=I1 +I2
ΣE-ΣR I = 0
E-R I -Rm I- Rp I=0 U-R I - Xc I- XL I =0 ΣE-ΣZ I = 0
22

23. LIDHJA E BURIMEVE TË RRYMËS ELEKTRIKE
23

24. 24

25. 25

26. NDARËSI I TENSIONIT-RREGULLIMI I TENSIONIT ME POTENCIOMETËR
Rënja e tensionit në qarkun elektrik-në linjë
26

27. 27

28. LIDHJA E REZISTENCAVE DHE FUQIA NË QARKUN ELEKTRIK NJËFAZOR
28

29. VËRTETIMI I LIGJIT TË XHAULIT
• Skema e eksperimentit:
Mjetet:
At – autotransformatori,
A- ampermetri, V-Voltmetri,
P- priza njëpolshe, E-ena me
ujë (kalorimetri)
T- termometri, O-orë dore
E
P
Sasia e nxehtësisë së ujit është: Q= m .( 2-1)=0,24.U.I.t (cal) ,
Energjia elektrike e shpenzuar: W=U.I.t (Ws)
Rendimenti apo shkalla e shfrytëzimit te nxemsit:  = Q .100(%)
W
Tabela:
Nr.i
matj.
m
(gr.)
1
( 0C)
2
( 0C)
U
(V)
I
(A)
t
(sec)
Q
(cal)
W
(Wh)

(%)
1
2
3
29

30. VËRTETIMI I LIGJIT TË XHAULIT
30

31. KOEFICIENTI I NXEHTËSISË SPECIFIKE
Q=m.c.ΔT
31

32. Parimi i punës së burimeve kimike të rrymës elektrike
32

33. MBUSHJA DHE ZBRASJA E AKUMULLATORIT
33

34. MAGNETIZMI, MAGNETET PERMANENT
34

35. FUSHA MAGNETIKE E MAGNETEVE
Fusha magnetike e tokës
35

36. VEPRIMI RECIPROK I PËRQUESIT ME RRYMË DHE I FUSHËS MAGNETIKE
Fig.- Veprimi i perquesit me rrymë
elektrike në gjilperën magnetike
36

37. FUSHA MAGNETIKE, FLUKSI DHE INDUKCIONI MAGNETIK
37

38. 38

39. VEPRIMI RECIPROK I RRYMES ELEKTRIKE DHE I FUSHËS MAGNETIKE
39

40. ELEKTROMAGNETI
40

41. ELEKTROMAGNETET: LLOJET, KONSTRUKCIONI, VEPRIMI
Fig.- Dukuria e indukcionit elektromagnetik
Fig.- Veprimi i elektromagnetit
41

42. FORCA ELEKTROMOTORIKE
42

43. (PER)FITIMI I RRYMES ALTERNATIVE SINUSOIDALE
43

44. PARIMI I PUNËS SË GJENERATORIT ELEKTRIK
44

45. 45

46. VETINDUKCIONISkemat:
Fig.1-Lidhja paralele e dy poqave
me resistor dhe me bobinë
Mjetet:
U-burimi i rrymës njëkahore, P1,P2 –poqët indikashente, Rh-rezistor i ndryshueshëm,
L-bobinë me bërthamë , S-qelës njëpolar, A-ampermetër,V-voltmetër, LF-Llambë fluorescente
Udhëzimet:
Gjatë demonstrimit të eksperimentit të parë sipas fig.1 me hapjen dhe mbylljen ndërpresit S për shkak
të dukurisë së vetëindukcionit poqi P2 i lidhur në varg me
Bobinën L do të ndizet më vonë se poqi P1 i lidhur në varg me rezistorin R .
Në rastin e fig.2,ku është lidhur llamba fluorescente F në paralel me bobinën L
bëhet kyqja dhe qkyqja e qelësit e me kte vendosja e rrymës elektrike dhe zhdukja e saj.
Kur qelësi hapet llampa ndizet për një moment.Me fjalë tjera tensioni duhet të jetë më i lartë se 100V në
skajet e bobinës në momentin kur ndërprehet rryma në qark.
Eksperimentin e njejtë mund ta përsërisim edhe me një radiomarrës të kyqur e të lidhur në vend të
llambës fluorescente.Në momentin kur e qkyqim qelësin,radiomarrësit i rritet zëri.
Përfundim:
Tensioni i vetindukcionit gjithmonë është në të kundërt me rrymën që e ka krijua
Me këte vërtetohet dhe ka gjetur zbatim ligji i Lencit.
46

47. 47

48. 48

49. 49

50. MATJA E ENERGJISË ELEKTRIKE AKTIVE NË QARKUN NJËFAZOR
Fig.1-Konstrukcioni i njehsorit
njëfazore induktiv
1-elektromagneti i qarkut të rrymës
2-elektromagneti i qarkut të tensionit
3-disku prej aluminit
4-magneti frenues
5-dhëmbzori i numratorit
Tabela e matjeve:
50

51. REZISTORËT : KONSTRUKCIONI, LIDHJET
51
ë partisë së xhabirave.ë partisë së xhabirave.

52. Ide dhe sygjerime:
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
----------------------------------------------
---------------------------------------------- 52