• Çfarë quajmë një model zhvillimi? Cilat janë katër fazat nëpër të cilat kalon ai? • Cilat janë fazat e modelit të zhvillimit waterfall? Cilat aktivitete kryhen në secilën fazë? • Cilat janë avantazhet e përdorimit të modelit të zhvillimit Waterfall? Kur sugjerohet të përdoret ky model? • Cilat janë disavantazhet e përdorimit të modelit të zhvillimit Waterfall? • Përse përdoret diagrama e procesit dhe cilat janë simbolet e përdorura në të? • Çfarë tregon diagrama e mëposhtme? Përse mund të përdoret ajo? • Të ndërtohen diagramat e procesit për një sistem i cili do të përdoret për marrjen e notave nga nxënësit. Të ndërtohet procesi i marrjes së notës nga ana e nxënësit dhe procesi i vendosjes së notës nga ana e mësuesit. • Kerkoni nje informacion per nderveprimin Kompjuter-njeri. Permendni nderfaqen qe ju pelqen me shume.Karakteristikat e saj? SHKARKO PORTOFOLIN LINKU NE FAQEN 13

1. RexhinoKovaci
Deyrat e portofolit te Tik me Zgjedhje
Semestri i III
Afati Kohor: 05/prill/2019
Objektivat: Te mesojme – karakteristikatestileve të ndryshmetëndërfaqessëpërdoruesitsi atë të
komanduarnga njeriu,WIMP,formatdhegjuhëtnatyrale; kuptova sesi mund tëtestohen të dhënatdhe
si krijohetnjë plan testimi dukepërdorurtë dhënatnormale,tëpavlefshmedheato ekstreme;
Kompetencat:
Ne kete tematike, Une mesova:
 Kuptova etapat e ndryshme të cikleve të zhvillimit të software-it: kuptova që realizueshmëria e një
projekti të zhvillimit softuerik duhet të vlerësohet nga perspektiva operacionale,ekonomike, teknike,
legale, dhe faktori njerëzor;kuptova ndryshimet midis metodave të zhvillimit (waterfall, agile), pikat
e dobëta dhe të forta të secilës prej tyre dhe ku ato aplikohen; kuptova se si të përdorin diagramet e
procesit, pseudokodet,kornizat, rregullat e biznesit, dhe të tjera dokumentacione për të përshkruar
me detaje tiparet dhe veprimet për një zgjidhje të dhënë.
Detyrat faqe 148, 154
 Çfarë quajmë një model zhvillimi? Cilat janë katër fazat nëpër të cilat kalon ai?
 Cilat janë fazat e modelit të zhvillimit waterfall? Cilat aktivitete kryhen në secilën fazë?
 Cilat janë avantazhet e përdorimit të modelit të zhvillimit Waterfall? Kur sugjerohet të përdoret
ky model?
 Cilat janë disavantazhet e përdorimit të modelit të zhvillimit Waterfall?
 Përse përdoret diagrama e procesit dhe cilat janë simbolet e përdorura në të?
 Çfarë tregon diagrama e mëposhtme? Përse mund të përdoret ajo?
 Të ndërtohen diagramat e procesit për një sistem i cili do të përdoret për marrjen e
notave nga nxënësit. Të ndërtohet procesi i marrjes së notës nga ana e nxënësit dhe
procesi i vendosjes së notës nga ana e mësuesit.
 Kerkoni nje informacion per nderveprimin Kompjuter-njeri. Permendni nderfaqen qe ju pelqen
me shume.Karakteristikat e saj?

2. RexhinoKovaci
1. Çfarë quajmë një model zhvillimi? Cilat janë katër fazat nëpër të cilat kalon ai?
Zhvillimi I programeve kerkon planifikimin e nje procesi qe ne hapat e para te krijimit te tij deri ne hapat
e fundit te pranimit nga perdoruesit sebashku me mirembatjen e programit. Modeli I zhvillimit percakton
nje strategji qe do te realizoje zhvillimin e sistemit.
Modeli I zhvillimit zgjidhet duke u bazuar ne nature e aplikimit, metodave dhe mjeteve qe do te perdoren,
kontrollin qe kerkohet dhe produket qe do te leshohen. Zhvillimi I nje sofrware mund te karakterizohet
nga kater faza:
Gjendja aktualee biznesit
Percaktimi i
problemit
Zhvillimi teknik
duke i bazuar ne
gjuhe programimi
dhe teknologji
Integrimi i zgjidhjes
ku produktet do tu
jepen perdoruesve
fundore

3. RexhinoKovaci
2. Cilat janë fazat e modelit të zhvillimit waterfall? Cilat aktivitete kryhen në secilën fazë?
Metoda e zhvillimit Waterfall është një model sekuencial ku output-i i secilës fazë shërben si input përfazën
tjetër, duke lejuar procesin e zhvillimit të software të rrjedhë sinjë ujvarë (waterfall). Kështu fazae mëparshme
duhet të përfundohet në mënyrë të suksesshme përpara se të kalohet në fazën tjetër.Ky model për shkak se nuk
pranon ndryshimet është i përshtatshëm vetëm në rastin kur kërkesat janëtë përcaktuara qartë që në fazën e
analizës dhe specifikimit të kërkesave dhe do të ndryshojnë shumëpak në kohë. Metodologjia Waterfall
aplikohet pasi lejon ndarjen e punëve në analistë, dizenjuessistemesh, programues dhe testues. Modeli
Waterfall përdoret në të gjitha projektet të cilat kanëçështje apo probleme të cilat janë të kuptueshme shumë
mirë, për një projekt në kohë të shkurtër osepër automatizimin e një kornize (framework-u) ekzistues
Medota Waterfall ilustrohet nga diagrama e mëposhtme
Fazat e metodologjisë WaterfallNë mënyrë të përmbledhur avantazhet dhe disavantazhet e modelit
waterfall janë si më poshtë:
Avantazhet Disavantazhet
lehtë për t’u përdorur, i thjeshtë dhe I
kuptueshem
Nuk lejon rishikim dhe kur produkti është në
fazëdhe i kuptueshëm testuese. Është shumë e
vështirë të kthehesh në fazat e mëparshme dhe
të ndryshosh diçka gjatë fazës së analizimit të
kërkesave
.E lehtë për t’u menaxhuar Risku dhe pasiguria janë të mëdha
Faza të përcaktuara mirë. Nuk sugjerohet për projekte komplekse
Funksionon mirë për projekte të vogla
Ndryshime të kërkesave nuk realizohen në asnjë
fazë.ku kërkesat janë shumë të qarta.
Ndryshime të kërkesave nuk realizohen në asnjë
fazë
Analiza
•Analiza(specifikimi i kërkesave) përcakton
funksionalitetet e kërkuara dhe veprimet që
duhet të ketë projekti përfundimtar. Analiza
drejtohet nga pritshmëritë që kanë
përdoruesit përfundimtarpërsistemin
Dizenjimi
•Dizenjimi zakonisht ka dyhapa:
arkitektura e përgjitshme e
sistemit e ndjekurnga një
dizenjimi detajuar i moduleve të
sistemit dhe ndërfaqet.
Testimi
•Njësitë e sistemit zhvillohensipas një dizenjimi të detajuar.
Këto njësi testohensi një njësi përpara se të integrohennë
të gjithë sistemin.
Mirembatja
Testimi kryhen testimin e funksionalitetevepër
secilën komponentedhe mëpas teston tëgjithë
sistemine integruar.

4. RexhinoKovaci
3. Përse përdoret diagrama e procesit dhe cilat janë simbolet e përdorura në të
Diagrama e procesit mund të përshtatet për qëllime të ndryshme. Diagrama mund të përdoret:
• për të kuptuar më mirë se si kryhet një proces,
• për të studiuar një proces në mënyrë që ta përmirësojmë atë
• për t’i komunikuar të tjerëve se si një proces kryhet,
• për një komunikim më të mirë midis njërëzve të përfshirë në të njëjtin proces,
• për të dokumentuar një proces
• për të planifikuar një projekt.
Simbolet e përdorura në Diagramën e Procesit
Përcakton drejtimin e rrjedhës nga njëri hap ose veprim në
një tjetër. Kusht i cili bazohet në një pyetje.
Pyetja shkruhet brenda rombit.
Përcakton pritje ose vonesë.
Përcakton lidhjen me një tjetër faqe ose diagramë.
Përcakton input-e ose output-e.
Tregon një dokument.
Simbole të alternative për fillimin dhe fundin e diagramës
së procesit.

5. RexhinoKovaci
4. Çfarë tregon diagrama e mëposhtme? Përse mund të përdoret ajo?
Diagrama e procesit mund të përshtatet për qëllime të ndryshme. Ne verejme filimin e nje funksionit ku
perdoruesi eshte loguar ne sistem dhe menjehere krijohet kategoria e testit dhe shkojme ne vendosjen detajet e
tesit me pas drejtimi percaktohet te percaktimi I pyetjes dhe shigjeta na tregon fundin e ketij funksionit.
Diagrama mund të përdoret:
• për të kuptuar më mirë se si kryhet një proces,
• për të studiuar një proces në mënyrë që ta përmirësojmë atë
• për t’i komunikuar të tjerëve se si një proces kryhet,
• për një komunikim më të mirë midis njërëzve të përfshirë në të njëjtin proces,
• për të dokumentuar një proces
• për të planifikuar një projekt.

6. RexhinoKovaci
5. Të ndërtohet procesi i marrjes së notës nga ana e nxënësit dhe procesi i vendosjes së notës nga
ana e mësuesit.
Nxenesivjen neshkolle
Nxenesipergjigjet saktene pyetjet
Nxenesikonsultohet
dhe akordohet me
noten e vene
Mesuesja nxjerrregjistrin
Mesuesja gjennumrinperkates te Nxenesit
Mesuesja vendos noten

7. RexhinoKovaci
6. Kerkoni nje informacion per nderveprimin Kompjuter-njeri. Permendni nderfaqen qe ju pelqen
me shume.Karakteristikat e saj?
Ndërfaqjae përdoruesittregonçfarë shikonpërdoruesikuratondërfaqessë përdoruesitduhettë
përdorinprogramin.Gjithashtuekzistojnë shumë shembuj si atë të komanduarnga të sistemeve
kompjuterike që nukjanë të lehtapërt’upërdorur.njeriu,WIMP,formatdhe gjuhëtnatyrale.Fjalë kyç:
kompjuter-njeri,ndërfaqe,WIMP,forma.Në ditëte sotme,shumë ndërfaqe janë kthyernë ndërfaqe
grafikepërdoruesi.Ndërfaqetgrafikepërdorindritaretgrafikeme butona,kursorë në faqe,etj.Ndërtimi i
ndërfaqeve të tillakapërmirësuarshumëndërfaqete përdoruesitporende mbetetnjë problem
ndërtimii ndërfaqevetë përdoruesittë thjeshtadhe të lehtapërt’upërdorur.Dizenjimi i ndërfaqessë
përdoruesitNdërveprimi kompjuter-njeri
Dizenjimii ndërfaqessë përdoruesitnjihetndryshe si ndërveprimi kompjuter-njeri (HCI- Human-
computerinteraction) dhe kakontributengashkencatkompjuterike,psikologjia,sociologjia
dheergonomisë.Shkencëtarëtjanë të shqetësuarse si qënietnjerëzore e perceptojnë botën,mendojnë
dhesillennë nivel individual.Sociologëtstudiojnëgrupete njerëzve dhe ndërveprimete tyre.
Ergonomialidhetme dizenjimine sistemevetë lehtë përtupërdorur.Inxhinierëte sistemeve kanë
përgjegjësipërdizenjimine ndërfaqessë përdoruesitsi dhe dizenjimine programevepërtë
implementuaratëndërfaqe.Të gjithakëtodisiplinasjellinperspektivatë ndryshme në dizinjemine
ndërfaqeskompjuter-njeri.Stilete ndërfaqessë përdoruesitMënyrase si përdoruesiti tregojnë
kompjuteritse çfarë atodëshirojnëtë bëjnë kandryshuarshumë.Nëndërvepriminkompjuter-njeri
WIMP (Windows,icons,menusdhe pointer) përfshindritare,ikona,menudhe tregues.Në figurate
mëposhme janë ilustuarelementëte WIMP.
Bashkëveprimi në mesnjeriutdhe kompjuterit është njëshkencëe planifikimitdhe projektimittë
ndërveprimitnë mestë njerëzve(përdoruesit) dhe kompjutera.Këtu,në marrëdhënietmes
të informatikë,të sjelljes,shkencë,dizajndhe disafushatë tjeratë shkencës.Përtë ndërveprimitnë
mestë shfrytëzuesitdhe kompjuteri vjenme ndërfaqene përdoruesit,e cila
përfshin software dhe hardware,përshembull,personazhe apoobjekteve të paraqiturangasoftware në
ekranine kompjuterpersonal,futjene të dhënave,të cilatjanë futurngashfrytëzuesitme anë të
hardware,pajisjetperiferike,të tillasi një tastierë dhe një kompjutermouse,dhe të tjeratë përdoruesit
ndërveprimmë të madhtë sistemevekompjuterike,të tillasi aeroplandhe termocentralet.Shoqatapër
Informatikë Gjedpërcaktontë marrëdhënieve mesnjeriutdhe kompjuteritsi "një disiplinëqë merret
me projektimin,vlerësimindhe zbatimine interaktive kompjuterike sistemetpërtë drejtate njerëzvee
përdorindhe me studimine fenomeneveqë e rrethojnë ata." një aspekti Rëndësishëmi marrëdhënieve
mesnjeriutdhe kompjuteritështëtë sigurojë kënaqësinë e përdoruesit.
Përshkaktë marrëdhënieve mesnjeriutdhe kompjuterit,shqyrtonnjerëzitdhe makinatnë
bashkëpunim,kërkojnë njohuri të dynë hardware si njeri,si aspektet.Në makinerianësore janëtë
rëndësishme teknikatgrafikakompjuterike, sistemetoperative,gjuhëte programimit dhe zhvillimittë
mjediseve,në dorae njeriut,teoriae komunikimit, grafikë dhe dizajnindustrial,gjuhësi,shkenca
sociale,psikologji kognitive dhe faktorëve njerëzor.Nukjanë të rëndësishme teknike dhe metodate
projektimit.Përshkaktë natyrësndërdisiplinore të shkencëssë marrëdhënieve mesnjeriutdhe
kompjuterit,me njerëzme prejardhje të ndryshmetë kontribuojnënë suksesine saj.Bashkëveprimi në

8. RexhinoKovaci
mesnjeriutdhe kompjuteritgjithashtuështënganjëherë referuarsi njeri-makinë apokompjuter-
ndërveprimtë njeriut.
Duke i kushtuarvëmendjetë marrëdhënievemesnjeriutdhe kompjuteritështë e rëndësishme,sepse të
dobëtprojektuarndërfaqemundtë çojë në shumë problemetë paparashikuara.Një shembullklasikpër
këtë është aksidenti në ishullintre milje,kukanjë hetimi konfirmoise ajoishte e dizajnittë ndërfaqessë
pakupjesërishtpërgjegjëspëraksidentin. në mënyrë të Ngjashme,ajoushfaqnë ajërtë aksidenteve,që
ishte rezultati një prodhuesi vendiminpërpërdorimjo-standardetë instrumenteve të fluturojnë
dhe/ose paraqitjene ushqen,edhe pse ataishintë modelevetë rejamë të mirë,ata ishinpilotëttashmë
i rrënjosurnë "standard",layoutdhe është kështuconceptuallyidee mirë me të vërtetë kishte
rezultatete padëshirueshme.
Dizenjimii ndërfaqessë përdoruesitNdërveprimi kompjuter-njeriDizenjimii ndërfaqessë përdoruesit
njihetndryshe si ndërveprimi kompjuter-njeri (HCI- Human-computerinteraction) dhe kakontributenga
shkencatkompjuterike,psikologjia,sociologjiadheergonomisë.Shkencëtarëtjanë të shqetësuarse si
qënietnjerëzore e perceptojnëbotën,mendojnë dhesillennë nivel individual.Sociologëtstudiojnë
grupete njerëzve dhe ndërveprimete tyre.Ergonomialidhetme dizenjimine sistemeve të lehtëpërtu
përdorur.Inxhinierëte sistemevekanë përgjegjësipërdizenjimine ndërfaqessë përdoruesitsi dhe
dizenjimine programevepërtë implementuaratëndërfaqe.Të gjithakëtodisiplinasjellinperspektivatë
ndryshme në dizinjemine ndërfaqeskompjuter-njeri.Stilete ndërfaqessë përdoruesitMënyrase si
përdoruesiti tregojnë kompjuteritse çfarë atodëshirojnë të bëjnëkandryshuarshumë.Në
ndërvepriminkompjuter-njeri WIMP(Windows,icons,menusdhe pointer) përfshindritare,ikona,menu
dhe tregues.Në figurate mëposhme janë ilustuarelementëte WIMP
Zhvillimi i aplikacioneve,software-ve dhe sistemeveFormatmund të jenë mjaftefiçientenëse disatë
dhënado të jepensi input-e në një sistem.Lëvizjamidisfushave të ndryshmemundtë kryhetnëpërmjet
shigjetave,tastittab,etj.Më poshtë mundtëshikojmë një shembull formee cilapërdoretpërtë marrë
të dhënambi nxënësite një shkolle.Informacionmbi nxënësinEmri i nënës:Emri i babait:Emri:
Klasa:Mbiemri:Shkolla:Adresa:Datëlindja:Shembull formeGjuhëtnatyrore janë pjesëe ndërfaqessë
përdoruesitkufoljetdhe shprehjetveprojnë si mjetekontrolluesepërkrijimin,selektimindhe
modifikimine të dhënavenë një aplikacion.Aftësi që zhvillohen- Aftësohetnë konceptimine
ndërveprimitkompjuter-njeridhe karakteristikave të stilevetë ndryshme tëndërfaqessë përdoruesitsi
ajo e komanduarnga njeriu,WIMP,formatdhe gjuhëtnatyrale1
1 Libri Tik me Zgjedhje 12, http://fliphtml5.com/irtp/behq/basic/151-171

9. RexhinoKovaci
Detyra 5:
Punim1 Personal ne Python
import os
import time
WIDTH = 79
#mesazhi qe duam te shfaqim:
message = "HELLO!".upper()
printedMessage = [ "","","","","","","" ]
#karaktere te cilat na ndihmojne te kemi hapsiren e duhurdhe ne ekzekutim te jete perfekte
characters = { " " : [ " ",
" ",
" ",
" ",
" ",
" ",
" " ],
"H" : [ "* *",
"* *",
"* *",
"*****",
"* *",
"* *",

10. RexhinoKovaci
"* *" ],
"E" : [ "*****",
"* ",
"* ",
"*****",
"* ",
"* ",
"*****" ],
"L" : [ "* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"*****" ],
"L" : [ "* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"* ",
"*****" ],
"O" : [ "*****",
"* *",
"* *",
"* *",
"* *",
"* *",

11. RexhinoKovaci
"*****" ],
"!" : [ " * ",
" * ",
" * ",
" * ",
" * ",
" ",
" * " ]
}
#pasie ndertuameshte rradha te levizim banner-in
for row in range(7):
for char in message:
printedMessage[row]+= (str(characters[char][row]) + " ")
offset = WIDTH
while True:
os.system("cls")
for row in range(7):
print(" " * offset + printedMessage[row][max(0,offset*-1):WIDTH - offset])
offset -=1
if offset <= ((len(message)+2)*6) * -1:
offset = WIDTH
#mqs: disa programe e gjejne kohen shume te "rendomte" 0.10 un do ta pergjysmoje ate ne 0.05
#ne menyre qe kompjuterat te ekzekutojne programin qe kam kryer
time.sleep(0.05)

12. RexhinoKovaci
Punim2 Personal ne Python
>>>def fib (n):
a = 0
b = 1
for I in range (0, n) :
tmp = a
a = b
b = tmp + b
return a
>>> for c in range (0, 15) :
Print (fib(c))
#Afishimi I programimit do te jete:
0
1
1
2
3
5
8
13
21
34
55
89
144
233
377

13. RexhinoKovaci
Konkluzioni - ZHVILLIMI I APLIKACIONEVE,
SOFTWARE-VE DHE SISTEMEVE
Në këtë tematikë,nxënësi/jaMesoi :
 kuptova etapat e ndryshme të cikleve të zhvillimit të software-it: kuptova që realizueshmëria e një
projektitëzhvillimit softuerikduhettëvlerësohetnga perspektiva operacionale,ekonomike,teknike,
legale, dhefaktorinjerëzor; kuptova ndryshimetmidismetodavetëzhvillimit (waterfall,agile),pikat
e dobëtadhetë fortatë secilës prej tyredhe ku ato aplikohen; kuptova sesitë përdorin diagramete
procesit,pseudokodet,kornizat,rregullatebiznesit, dhetë tjera dokumentacionepërtë përshkruar
me detajetiparetdheveprimetpër njëzgjidhjetëdhënë; kuptova konceptetbazëtënjëndërveprimi
kompjuter-njeri (HCI); kuptova karakteristikat e stileve të ndryshme të ndërfaqes së përdoruesit si
atë të komanduarnga njeriu,WIMP,formatdhegjuhëtnatyrale; kuptova sesi mund të testohen të
dhënat dhe si krijohet një plan testimi duke përdorur të dhënat normale, të pavlefshme dhe ato
ekstreme;kuptovaësesi programe,hardwareapo softwaretëndryshëm,mund tëlidhen së bashku
për të krijuar një sistem më të madh dhe një zgjidhje me shumë nivele; kuptova konceptin e
abstraksionitnëlidhje me hardwaretdhesoftwaret; kuptova lidhjen midisabstraksionit,ndërfaqes
dhe zbatimit.
Shkarko Portofolin:
http://onisedeo.com/3lzB