teknologjia informative

1. Teknologji Informative

3. Hierarkia e t ë dh ë nave Fajlli i personelit Fajlli i sasive n ë depo Fajlli i partnerve afarist 1256767 Bekim Hajdari 03 05 57 1978325 Suat Ademi 15 12 64 2567356 Alba Dauti 25 08 71 Ba za e t ë dh ë nave Fajlli 1256767 Bekim Hajdari 03 05 57 Bekim Hajdari Vargu Fusha 11010111 Bajti Bitet 1,0

4. Baza e të dhënave Arsyeja apo detyra kryesore i bazave t ë t ë dhënave është që strukturave udhëheqëse t’iu sigurojë aso të dhënash me ndihmën e të cilave do të mundeshte të miren vendime të drejta në menaxhimin me ndërmarjen . Organizimi i të dhënave në baza të të dhënave bëhet me qëllim që shfrytëzuesit t’i mundësohet manipulimi më i shpejt, më i lehtë dhe më efikas me të dhëna. Organizimi i të dhënave në fajlle Organizimi i të dhënave në fajlla (datoteka) përcillet me probleme të caktuara shkaku i rritjes të sistemeve (kontabiliteti, finansat e tj. zhvillojn sistemet e tyre me t ë dhëna, sepse çdo aplikacion kërkon fajllin dhe programin e vet kompjuteristik për të funksionuar.

7. Baza e t ë dh ënave dhe sistemi për menaxhim me bazat e të dhënave Sistemi p ë r menaxhimin me bazat e t ë dh ë nave (DBMS) Formimi, hulumtimi, azhurimi, mirmbajtja të dh ë nat e shitjes t ë dh ë nat e furniz t ë dh ë nat e pagave t ë dh ë nat p ë r mjetet themelore DBMS Programet p ë r shitje Programet p ë r furnizim Prog p ë r llogar e pagave Prog e mjeteve themelo Raportet Raportet Raportet Raportet Fajlli 1 Fajlli 2 Fajlli 3 Fajlli 4 Fajlli 1 Fajlli 2 Fajlli 4 Fajlli 3 Centralizimi (eliminimi i nj ë kohsh ë m i redundanc ë s)

9. Shfrytzuesit Programet Niveli fizik Sistemi p ë r qeverisjen me baz ën e t ë dh ë nave (DBMS) n ë nivelet e arhitektur ë s s ë baz ë s s ë t ë dh ë nave . Sistemet e bazave t ë t ë dh ë nave (kombinimi i nj ë DBMS me b.dh. konkrete) Niveli fizik Programi 1 Programi 2 Programi 3 Programi 4 Fajlli logjik 1 Fajlli logjik 2 Fajlli logjik 3 Fajlli logjik 4 Sistemi p ë r qeverisjen me baza t ë t ë dh ë nave (DBMS) Shfrytzuesi 1 Shfrytzuesi2 Shfrytzuesi 3 B.DH Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik Fajli fizik

11. Modelimi i t ë dh ënave Modeli i të dhënave paraqet pasqyrim logjik të mardhënjeve kohore-logjike dhe hierarkike ndërmjet ndodhive në ndonjë sistem, të paraqitura nëpërmjet të të dhënave si manifestim i atyre ndodhive. Modelimi i të dhënave paraqet aktin e ndërtimit të një modeli të sigurt të të dhënave, dhe realizohet gjat procesit të zhvillimit të sistemit informativ. Procedura e gjetjes/përcaktimit të kategorive të të dhënave si dhe vendosjes së mardhënjeve mes tyre quhet modelim i të dhënave respektivisht përshkrim i tyre.

12. Modelimi i t ë dhënave Mvar ësisht nga nevojat që paraqiten nëpër fazat e ndryshme të zhvillimit të Sistemit Informativ, modelimi (paraqitja) i të dhënave mundet të realizohet në tri nivele të ndryshme të apstrakcionit dhe atë: - nivelin konceptual - nivelin logjik dhe - nivelin fizik

13. Modelimi i të dhënave Ndarja e të dhënave në më shumë nivele vjen nga nevoja e zgjidhjes së problemit të definimit/përcaktimit të të dhënave (i cili është në kompetencë të shfrytëzuesit), nga vendosja fizike e të dhënave , si dhe marja parasyshë e karakteristikave teknike të mediumeve dhe njësive për memorim (i cili është në kompetencë/përgjegjësi të informaticientëve.) Për njohjen e pikpamjeve të shfrytëzuesit ndaj problemit shrytëzohet niveli konceptual dhe ai logjik , kurse për përshkrimin e strukturës fizike të të dhënave në mediumet magnetike shërbejnë modelet fizike .

14. Niveli konceptiual i paraqitjes apo i modelimit t ë të dhënave reflekton mënyrën në të cilën shfrytëzuesit e sistemit informativ që do të zhvillohet, i perceptojnë (i shohin) ndodhitë/ngjarjet në sistemin informativ në fjalë e në bazë të kësaj edhe të dhënat që burojnë nga këto ngjarje. Nivelin logjik – e krijojn apo e formojn ë ekspertët e informatikës, si bazë për formimin respektivisht dizajnimin dhe zhvillimin e sistemit informatik. Nivelin fizik – mb ështetët apo ka p ër baz ë nivelin logjik dhe paraqet p ërshkrimin e vendosjes hapsinore të të dhënave në memorje të kompjutorit, respektivisht m ënyrën se si kompjutori “i sheh” të dhënat e memoruara në memorje. Në princip shfrytëzuesit nuk duhet njohur mënyrën e organizimit fizik të të dhënave, kurse për realizimin e tyre janë përgjegjës disa programe sistemore (softueri sistemor) Ndarja e kuptimit nga mënyra e memorimit të të dhënave mundëson realizimin e pamvarsisë së të dhënave nga vendosja e tyre fizike.

15. Mënyrat e krijimit të modeleve konceptuale me kohë ndryshojnë respektivisht përmirësohen, kështu që në ditët e sotme në përdorim janë dy lloje themelore të modeleve konceptuale dhe atë: - Entity-Relationship Model (ERM) dhe - Object Model (OM)

18. CUSTOMER: Klasa e entitetit dhe dy instanca të entitetit

20. EMPLOYEE: Atribute t në Elips a

23. Relacioni Binar Relacioni Ternar

24. Niveli konceptual - Entity-Relationship Model ( ERM) Skema konceptuale e modelit relacional t ë baz ë s s ë t ë dh ë nave Emri Nu m Data e fillimit PERS. Q{ USHQEN PROEKTI HALLA USHQEN MBIKQYR KONTROLLON Punon n[ UDH{HEQ PUNO N P{R NUM.I T{ PUNSUARVE Data e lindjes NA emri gjinia adresa paga D. Lind. L.familjare Lok acioni Emri Num Lokacioni emri gjinia I PUNSUAR Or[ M 1 M M M M 1 1 1 1 1 MBIKQYR{SI T{ MBIKQYRUNIT M

25. I Punsuari Reparti Lok_i_Repartit Proekti Punon n ë I ushqyeri EMRI NAM DAT E LINDJ ADRESA GJINIA PAGA NAM_HALL HALL_NR EMRI_RO REP_NR NAM_DIR DATA_ FILL E_UDH Ë HEQJES REP_NR HALLA_LOKACIONI EMRI_PR NR_PR LOKACIONI_PR NR_HALL NAM_PUN NR_PR OR Ë NAM_PUN EMRI_I_T Ë USHQY. GJINIA DATA_LINDJES LIDHJA FAMILJARE

27. struktura kijerarhike e të dhënave modeli relacional i të dhënave

29. Modeli rrjetor i të dhënave (CODASYL/DBTG ) ( standard i vendosur me q ëllim të manipulimit me struktuara të ndërlikuara të bazave të tëdhënave) A(*) A(*) A(*) A(*) A(*)