SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
«Ғылыми білімді синтездеу үшін әдіскерлік шеберлік, ұстаздың жеке қасиеттері, педагогикалық
техниканы игеру шеберлігі және педагогикалық жетістік қажет».
А. Макаренко
Тақырыбы: Оқытушы мен студент арасындағы қарым –қатынастың психологиялық
үйлесімділікті қалыптастыру жолдары
 Мақсаты: Жас мамандардың өзін-өзі кәсіби дамытуға даярлықтарына кеңес беру;
 педагогикалық міндеттер мен жағдайларды шешудің тиімді жолын табу тәжірибесін
қалыптастыру.
Кіріспе.
Оқытушының эмоциялық қолдай жасай білуі оның тек қана білімі мен тәжірибесінің
молдығын дәлелдемейді, сонымен бірге оның әрбір студенттің өміріне, көзқарасына бей-жай
қарай алмайтын ішкі жан дүниесінің байлығын да қажет етеді. Әрине, мұнда оқытушы дара
болмысының көркіне ешқандай нұқсан келтірмейді. Ол жастардың өз қажеттіліктеріне деген
құндылық бағдарларын тануға да мүдделік танытады. Студенттің жеке тұлғалық мәніне
бағдарланған оқыту процесінде оқытушының өзін өте сыпайы ұстап, олардың кез келген сөзі мен
әрекетіне түсіністікпен қарауға дайын болуды талап етеді. Әсіресе, студентпен қарым-қатынаста
ең алдымен «эмоциялық көңіл - күймен алмасуына» баса назар аударғаны тиімді. Студенттің жеке
тұлғалық қабілеттерін дамыту парадигмасына сай болу үшін педагогтың бойында мынандай
сапалық қасиеттер болуы шарт:
 эмпатия (өзгелердің сезімін түсіне білу);
 құрметтеу (өзгелерді конструктивті тұлға ретінде бағалай алу);
 шынайылылық (өз сезімдерін ашық білдіре алуы);
 қарым-қатынас әдебі.
Студентке көрсетететін құрметінің педагогтің адамды бірегей тұлға, құндылық ретінде
бағалау деңгейі айқын аңғарыла мойындалуы болып табылады. Мұндай жағдайда студент те өзін
еркін ұстайды, өзінің дербес дара тұлға ретіндегі мәнін сезінеді. Студенттерді сыйламау (немесе
теріс қатынаста болуына), студенттердің эмоцияларына, сезімдері мен ішкі толқынысына
немқұрайды қарау оқытушыға мүлде жат қасиеттер. Студенттердің әрекетіне, сөзіне, қылығына
жағымды немесе жағымсыз қарым-қатынасын білдіруде педагог барынша адал да табиғи болуы
қажет. Жағымсыз қатынасын білдіруде оқытушы әдептіліктің шегінен шықпай, өз пікірін
мүмкіндігінше студенттің жанын жаралап алмайтындай сөздермен жеткізгені абзал.
Педагог-ізденуші және өзін –өзі жетілдіруші
Сауалнама «Мұғалімнің педагогикалық біліктілік негізін анықтау»
Нұсқау: Төменде берілген тапсырмаға сәйкес келетін жауабыңызды белгілеп көрсетіңіз.
1. «Сіз сабақ түсіндіргенде кезде менің күлкім келеді» -дейді оқушы. Сіздің жауабыңыз:
1. Мәссаған!
2. Неліктен күлкілі?
3. Қанша күлкің келеді, сонша күл.
4. Есің дұрыс па?
5. Көңілді адамдарды жақсы көремін.
6. Сенің көңіліңді көтергеніме қуаныштымын.
2. Сабақ басталды. Бір оқушы орнынан тұрып: «Сіз мұғалім ретінде маған бірдеңе
түсіндіреді дегенге сенімім аз». Сіздің жауабыңыз:
1. Сенің мақсатың –оқу, мұғалімді сынау не теңің?
2. Сен сияқтыларды оқыту әрине қиын.
3. Мүмкін сен басқа колледжге ауысарсың.
4. Сенің оқуға деген ынтаң жоқ.
5. Сенің не себепті бұлай ойлайтыныңды білгім келеді.
6. Бұл туралы екеуміз әңгімелесеміз.
3. Мұғалім оқушыға тапсырма берді. «Мен бұл тапсырманы орындағым келмейді».
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Орындағың келмесе, орындатамыз.
2. Сонда колледжге не үшін келіп жүрсің?
3. Бұл саған керек, орындамасаң орындама.
4. Бұның неге апаратынын білесің бе?
5. Неге екенін түсіндіресің.
6. Мүмкін сенікі дұрыс шығар, екеуміз ақылдасып көрейік.
4. Оқушы өз қабілетіне сенімсіздікпен қарайды. Берілген тақырыпты тез түсіне
қоймайды, өзін төмен санайды. Мұғалімге: «Менің 5-ке оқитын кезім болады ма екен,
қиналамын»-деді. Сіздің жауабыңыз:
1. Шынымды айтсам көзім жетпейді.
2. Әрине, ол да мүмкін.
3. Менің саған үмітім зор, сенің қабілетің бар.
4. Неге өзіңе сенімсіздікпен қарайсың?
5. Екеуміз бірлесе отырып мәселені шешейік.
6. Бұл екеумізге де байланысты.
5. Оқушы: «Мен сіздің екі сабағыңызға қатыса алмаймын, концертке билет алып
қойғанмын».
1. Қатыспай гөр
2. Ертең ата-анаңды ертіп кел.
3. Бұл сенің жұмысың, емтихан тапсыратын өзің.
4. Өзіңде ешқандай жауапкершілік жоқ екен.
5. Мүмкін басқа колледжге ауысарсың?
6. Ал сосын не істейсің?
6.Мұғалім класқа кірді. Оқушы орнынан тұрып: «Апай, тым шаршап тұрсыз ғой»-деді.
Сіздің жауабыңыз:
1. Сенің тарапыңнан маған сын айту дұрыс емес.
2. Иә, мен өзімді нашар сезініп тұрмын.
3. Менде не жұмысың бар, одан да өзіңе қара.
4. Бүгін дұрыс ұйықтай алмадым, жұмысм да көп.
5. Бұл біздің сабағымызға кедергі келтірмейді.
6. Сен өте аңғарымпаз екенсің, қамқорыңа рахмет.
7.Оқушы мұғалімге: «Менің қолымнан келмейтін еш нәрсе жоқ.
Сіздің пәніңізді де меңгеру еш қиындық келтірмейді».
1. Өзіңе жоғары баға бересің.
2. Сенің қабілетіңмен бе, білмеймін.
3. Онда өзіңе сенімді боларсың.
4. Мүмкін, талап болса алмайтын асу бар ма?
5. Өзіңе тым жоғары баға берудің де зияны бар.
8. «Мен дәптерімді үйге ұмытып кетіппін». Сіздің жауабыңыз:
1. Тағы ма?
2. Бұл жауапкершіліктің жоқтығы.
3.Жинақталатын кезің болды ғой.
4. Не себепті?
5. Мүмкіндігің болды ма?
6. Неліктен мен саған ескерту беруім керек?
9. Сіз аудиторияға кірдіңіз. Оқушы: «Мен мына оушымен бір топта
оқығым келмейді» деді. Сіздің жауабыңыз:
1. Тағы не айтасың?
2. Басқа амал жоқ, бір класта оқисың.
3. Бұл ақымақтық.
4. Ол да сенімен бір топта оқығысы келмейтін шығар.
5. Не себепті?
6. Менің ше ол дұрыс пікір емес.
10. Оқушы мұғалімге: «Маған басқалардан гөрі көбірек көңіл
бөліп, басқаша қарым-қатынас жасағаныңыз дұрыс деп
ойлаймын». Мұғалімнің не жауап бергені дұрыс?
1. Неліктен саған көбірек көңіл бөлуім керек?
2. Мен оқушыларды бөлмеймін.
3. Маған сен сияқты адамдар ұнамайды.
4. Не себептен саған көп көңіл бөлінуі керек, соны білгім келеді?
5. Шынында саған көбірек көңіл бөлсем, сен өзіңді сезінер едің?
6. Ал мен саған қалай қарайды деп ойлайсың?
Қойылған сұрақтар бойынша қорытынды ұпайлар есептелінеді:
Қорытынды:
Барлық ұпайларды есептеп, шыққан ұпай сандарын 10-ға бөлеміз. Егер:
4,5 - 5,0 ұпай аралығы болса, сіздің педагогикалық біліктілік негізіңіз өте жоғары деңгейде
болғаны;
4,4 - 4,0 ұпай аралығы болса, жоғары болғаны;
3,9 – 3,4 ұпай аралығы болса, орташа болғаны;
3,3 – 2,0 ұпай аралығы болса , төмен болғаны;
2. Жаттығу «Оқушыны суреттеу»
Қатысушылар 2 топқа бөлінеді. Әр топқа конверт таратылады.
1-сұрақтың кілті
1- 4 ұпай
2- 3 ұпай
3- 4 ұпай
4- 2 ұпай
5- 2 ұпай
6- 5 ұпай
2-сұрақтың
кілті
1- 2 ұпай
2- 2 ұпай
3- 3 ұпай
4 -3 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
3-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 3 ұпай
3- 4 ұпай
4 -4 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
4-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 3 ұпай
3- 3 ұпай
4 -4 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
5-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 2 ұпай
3- 3 ұпай
4 -3 ұпай
5- 2ұпай
6- 4 ұпай
7-5 ұпай
6-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 3 ұпай
3- 2 ұпай
4 -4 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
7-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 2 ұпай
3- 4 ұпай
4 -5 ұпай
5- 3 ұпай
8-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 3 ұпай
3- 4 ұпай
4 -4 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
9-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 2 ұпай
3- 3 ұпай
4 -4 ұпай
5- 4ұпай
6- 5 ұпай
10-сұрақтың кілті
1- 2 ұпай
2- 2 ұпай
3- 3 ұпай
4 -4 ұпай
5- 5ұпай
6- 5 ұпай
І топқа берілген конвертте студенттің суреті берілген. «Суретте Ахметов Арман. Тоқсандық
қортынды бойынша кілең үштік. Тәртібі нашар. Суретке қарап оқушыны суреттеп беріңіздер».
ІІ топтың конвертінде де сол баланың суреті. «Суретте Ахметов Арман. Тоқсандық қорытынды
бойынша кілең бестік. Тәртібі жақсы. Суретке қарап оқушыны суреттеп беріңдер».
Әрбір топта хатшы таңдалып, баланың мінездемесін жазып отырады. Болған соң мінездемесін
оқиды. Артынан 2 топтың да бір оқушыны сипаттағаны хабарланады және оқушыға берілген
қысқаша мәліметке сүйеніп 2 топ 2 түрлі мінездеме жазғаны айтылады.
Резюме : Бұл жаттығу бізді өзіміздің жеке пікірімізді қалыптастыруға, өзгенің пікіріне тәуелді
болып, қате қорытынды жасамауға жетелейді.
Сондықтан студент туралы пікір қалыптастырмас үшін, сол студент туралы жеткілікті
мәлімет жинау керек.
"Оңтайлы қарым-қатынас" орнықтыру психологиялық жаттығулар
Ойынның мақсаты: жас ұстаздың коммуникативті құралдарының аумағын кеңейту, педагогикалық
қарым-қатынастың тиімді жеке-дара стилін іздеу.
Психологиялық жаттығу. «Үшке үш»
Мақсаты: Өмірде, жұмыста болатын әртүрлі жағдайларға жан-жақты ойланып, төзімділік
дағдыларын қалыптастыру.
Инструкциясы.
«Қатысушыларды топқа бөліп, жағымсыз көңіл-күй тудыратын әртүрлі ситуациялық жағдаяттар
жазылған парақшалар таратылады.Әрбір топ жазылған ситуациялық жағдаяттар үш жағымсыз
жақтарын және үш жағымды жақтарын жазыңыздар.
1-кеспеқағаз. Жаттығу үшке –үш.
А) Бүгін менің сабағымда студент дайындалмай келгендіктен ұрысып «2» баға қойып едім маған
ренішін білдіріп сөз қайтарды , ол маған жаман әсер етті себебі: 1)...; 2)...;3)...
Б) Бүгін менің сабағымда студент дайындалмай келгендіктен ұрысып «2» баға қойып едім маған
ренішін білдіріп сөз қайтарды , ол мен үшін жақсы болды себебі: 1)...; 2)...;3)...
3-кеспеқағаз. А) Бүгін сабақ үстінде оқушы дөрекі мінез көрсетіп, есікті тарс жауып шығып
кетті,бұл маған өте жаман әсер етті, себебі:: 1)..; 2)..3)...
Б) Бүгін сабақ үстінде оқушы дөрекі мінез көрсетіп, есікті тарс жауып шығып кетті,бұл маған
жақсы ой салды , себебі: 1)..; 2)..3)...
Талқылау.
«Қалай ойлайсыздар, бұл жаттығу сіздерді неге үйретті? Қайсы аргументтер сіздерге оңай болды
– жағымсызы ма әлде жағымдысы ма? Неліктен қалай ойлайсыздар?»
Резюме.
«Өмірде болып жататын оқиғалар мен жағдаяттар жаман немесе жақсы бола алмайды, себебі,
барлығы біз сол жағдайды қалай қабылдайтынымызда. Мысалы белгілі бір жазушы Москвадан
Алматыға ұшатын самолетке кешігіп қалады да басынан жағымды оқиғалар өтеді, яғни
қайырымды адал адамға жолығып, билетін ауыстырып, келесі рейспен ұшады,ал келсе Алматыда
өзінің кешігіп қалған самолеті ауа райының күрт өзгеруіне байланысты Ресейдің бір қаласына
қонуға мәжбүр болып, жолаушылар әбден әбігер болыпты.
Адамдар арасындағы көп қателіктер ол жағдайларды жаман деп ойлауымыз біздің
ойлағанымыздың ақталмағанынан деп қабылдауы. Ал негізінде тереңірек ойлансақ болған
оқиғалар соншалықты жаман емес керісінше кейде ол бізді одан да жаман әрекеттерден құтқарып
қалуы мүмкін.
Психологиялық жаттығу «Жүрек трансплантациясы»
Мақсаты. Жауапты шешім шығаруда төзімділікті дағдыландыру.
Сіздер хирургтер бригадасысыздар, жүректі ауыстыру операциясын жасау алдында шешім
шығаруларыңыз қажет.Себебі сіздерде 1 донор жүрегі бар,ал операцияны күтіп отырған 10
пациент,сіздер кімге жасайсыздар және барлығыңыз бір шешім шығаруыңыз керек,әйтпесе
операция жасалмайтын болады да пациенттер өліп кетуі мүмкін.
Жүрегін ауыстыруды қажет ететін пациенттер тізімі топтарға беріледі .
1.Елдің намысын қорғаған чемпион,28 жаста.Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
Мас күйінде аварияға түскен.Бойдақ.
2. Әйел,5 баланың анасы, 52 жаста.
3.Мешіт имамы, 27 жаста
4.Еркек, 40 жаста, екі баланың әкесі.Бұрынғы КГБ қызметкері, депутат болған, қазір бизнесмен.
5.Қыз бала, 5 жас. Психологиялық ауытқуы бар.
6.Студент, 20 жас, депрессия, 2 рет суицид жасауға әрекет жасаған
7.Еркек, 48 жас, врач-онколог, оқымысты, ракты емдейтін дәрі жасау жолында еңбектеніп
жүр.Жақында жетістікке жетуі мүмкін. Гомосексуалист.
8.Әйел, 25 жас, бір баласы бар, ВИЧ-инфицирован.
9.Әйел, 30 жас, жезөкшелікпен айналысады.
10.Бала, 8 жас, отбсының жалғыз баласы, диабетпен ауырады.
Таңдап болған соң әрбір топ өз таңдауларының аргументтерін айтып шығады».
Талдау
«Сіздердің үш сұраққа жауап беруіңізді өтінемін: Шешім шығару оңай болды ма? Шешімдеріңізге
не әсер етті? Бұл жаттығудың мәні неде?»
Резюме
«сіздер кандидатты таңдау кезінде әртүрлі аргументтерді негізге алғандарыңыз белгілі.Әділетті
болуға тырыстыңыздар және әрбір адамға еріксіз өздеріңіздің бағаларыңызды бердіңіздер. Ал
дәрігерлер пациентті таңдағанда моральдық баға беруге құқылары жоқ. Олар мұндай жағдайда
донорлық жүрек кімге сәйкес келетінін ғана ескереді. Яғни шешім шығаруда адамның әлеуметтік
бағасына емес, обьективті фактілерге сүйену қажет. Біздің өмірімізде де солай. Біз әділетті
болғымыз келеді, бірақ адамдардың әр түрлі қасиеттерін, өмір ұстанымдарын, стилін
ұнатпауымызға байланысты шешім шығаруымызға болмайтынын ұмытып кетеміз.Сіз онымен тіл
табыспауыңыз мүмкін,қылықтары ұнамауы мүмкін. Онымен дос болмауға,араласпауға болады,
бірақ үстірт пікір жасауға құқымыз жоқ. Егер оның әдет-дағдылары, өмір ұстанымдары ұнамаса
біз өзімізді басқаша ұстанамыз. Сондықтан да адамның қызметін бағалауда обьективті түрде
қарауымыз керек. Өзімізге соттың ролін алмауымыз керек. Сондықтан да әртүрлі адамдармен
қызметтес болғандықтан қызметте төзімділік пен толеранттылықты жетекшілікке алуымыз керек»
Оқытушыларға арналған ертегі
КЕЛІСІМ
Ертегілер елінде, ағысы жылдам әрі әдемі өзеннің жағалауында бір сарай болыпты.
Ежелгі дәуірлердің өзінде-ақ ол елдің өкілдері сарайға барлық дана кітаптарды жинап,
бөлмелерін кішкентай тұрғындардың өзіне де ыңғайлы болатындай етіп, ойластырған. Сол
сарайда ең шынайы ертегілер Мектебі болыпты. Онда елдің кішкентай тұрғындары өмірдің
заңдарын біле бастайтын, көне білімдердің мәнін түсіне бастайтын, өздерін қабілеттерін
танитын. Мектепте көптеген мұғалімдер ауысады. Бір күні ол мектепке Маугли, Көр тышқан
және Инелік сабақ беруге келеді.
Сіздерге олардың әртүрлі ертегілердің кейіпкерлері болғандықтан, бірге болып, тіптен
мектепте сабақ беруі мүмкін емес болып көрінуі мүмкін. Дегенмен, бұл ертегі ғой, ал ертегіде
барлығыда мүмкін. Сеніңіздер, тыңдағандарыңыздың барлығы да дәл солай болған.
Маугли оқушыларымен көп ойнайды. Ол өзі оқытып, өзін оқытуға да мүмкіндік беретін.
Оған барлығы да қызықты болып көрінетін, ол сабақтарын ешқашан біртекті ғып өткізбейтін.
Ол үлкен сауыққой әрі қиялшыл болатын.
Көртышқанға Мауглидің сабақты жүргізу әдістемесі ұнамайтын. Өйткені
Көртышқанның өзі өте ақылды болып, мұғалімдердің көптеген өкілдері сияқты «дұрыс» оқыта
алатын. Көртышқан жарық пен жаңа идеяларды ұнатпайтын. Оның сабағында оқушылар
көптеген жаңа білімдерді меңгеретін, алайда ол білімдер тым көп болатын. Сол себепті олардың
басы оны игере алмайтын.
Инелік болса өте ерекше мұғалім болар, сірә. Оның оқыту бөлмесінде алтынмен
жалатылған жақтаудағы үлкен айна тұратын. Сабақты жүргізгенде Инелік ол айнаға
қарайлай беретін. Оған өзінің талғампаз мүсіні, қанаттарының құбылмалы реңкі сондай
ұнайтын. Ал оның үлкен көздері ше!.. Әрине, олар керемет болатын. Инелік сабақты жүргізгенде
өзіне-өзі қатты ұнайтын.
Бір күні Инелік: Болды, жетер! Маған ақылсыз оқушылар мен олардың маңғаз ата-
аналары мені жалықтырды. Менің қанаттарым бар емес пе, одан да менің аспанда қалықтап
ұшқаным жақсы емес пе... дейтін уақыт келді. Инелік соны жария еткен соң, өзінің құбылмалы
қанаттарын самғап, ұшып кетеді.
Сол күннен бастап, мектептегі сарайдың тыныштығы мен үйреншікті ырғағы бұзылады.
Көр тышқан бажылдақ, ал Маугли мазасыз болып кетеді. Кейде Көртышқан Мауглидің
жеткілікті дәрежеде оқытпағандығын айтып қоймайды. Ал Маугли болса Көртышқанды
жалықтырып жіберетін, қызықсыз деп деп есептейтін. Инелік ойына келген кезде үшып келетін,
кейде бірін келесі бірде екіншісіне жақтасатын.
Иә, мектептегі сарайды ыңғайсыз жағдай орын алады. Алайда оның арасы тым ұзаққа
созылғандықтан, үйреншікті жәйтқа айналғандығы қызық еді.
Бір күні мектептегі сарайға Балу Аю келеді. Ол мейірімді де көңілді болатын, көптеген
оқиғаларды білетін және ерекше білімдерге ие еді. Оның сарайға келуі кездейсоқтық емес еді.
Оның қоржынында бай да қанық өмір бар болатын, ол өзінің білімдерін оқушылармен және
ұстаздармен бөліскісі келетін, олардың өмірін қызықты да әртекті қылғысы келетін, олардың
ертегілер әлемінде қандай қызықты дүниелердің болып жатқандығын айтып бергісі келетін,
оларды бір-біріне шыдамды, мейірімді болуға үйреткісі келетін.
Балудың келгенін әркім әрқилы қабылдайды. Оқушылар қызығушылықпен қарайлайтын.
Көртышқан миығынан кұлетін, Инелік қылымсып, қанаттарын жаятын, ал Маугли болса
Балумен бірден достасады. Әрине дейтін шығарсыздар сіздер, өйткені олар бір ертегіден ғой!
Иә, олар бір ертегінің кейіпкерлері ғана емес, сонымен қатар пікірлес болатын. Өмірдің қазаны
қыж-қыж қайнайды, өйткені оқушылар да оны ұнатады.
Бір күні Балу үлкен Кеңес шақырады.
«Менің достарым – дейді ол. – Мен мұнда келе жатқанымда мұнда әртүрлі керемет
ұстаздарды көретін шығармын деп ойлап келген болатынмын. Өйткені сіздер жақсылыққа
үйретуден басқа, ерекше қабілетке иесіңдер. Инелік ұша алады, Көр тышқан жер астында
жүреді, ал Маугли оның үстінде шебер жүре алады Сіздердің осы қабілеттіліктеріңізді
біріктірсе, зор қуатқа айналар еді.
Сіздер ойлап көріңіздерші: біз жердің астындағы, үстіндегі және ауадағыны танып,
айтып бере аламыз».
«Онда тұрған не бар! – дейді түңіліп, Көртышқан мен Инелік. Ал Маугли қызығушылықпен
үндемейді.
«Несі бар дегендеріңіз қалай?!» Жарыққа тартылған ағаштардың тамырларын
қамқорлыққа алған жер сияқты, Көр тышқан да біздің алдымыздағы даналардың білімін сақтап
келе жатқан жоқ па. Көртышқан сақтап қана келе жатқан жоқ, ол оны оқушыларына анық та
қанық жеткізеді емес пе. Әрбір жаңаны ауаның алмастырғанындай Инелік те әр жерде ұшып
жүріп, бізге көптеген жаңалықтарды алып келеді, сіздердің жұмыстарыңызды жақсы етіп
көрсетіп, біздің ертегілер елімізден жырақтағы жерлерде де оларды қызығушылықпен жеткізіп
жүрген жоқ па. Ал барлық жаңалық пен бұрыннан белгіліні қолдана алатын ол – Маугли, өйткені
ол өзгермелі ертегілер әлемінде шебер ыңғайланады ғой».
Көр тышқан, Инелік және Маугли бір-біріне қарап, жымияды. Олардың күлімсіреуі
қараңғыланған ақшамда сарайдың бөлмелерін жарыққа бөлейді. Дәл сол кезде Көр тышқан
бірінші рет көзін жұмбайды.
«Бәрекелді Балу, мен сен бізді түұсінбей,сынар ма деп ойлап едім! Ал сен біздің бұрыннан
ұмыт болғанымызды көре алдың...»
Сол кезден бастап, Көр тышқан, Инелік және Маугли жиі-жиі Үлкен Кеңестерге
жиналатын болды. Олар бір-бірімен өздерінің бақылауларымен, идеяларымен және білімдерімен
бөлісіп тұрады. Олардың әрқайсысы өзін пайдалы да қажет деп есептейтін болды.
Ал мектеп сарайы жарқырап, таңғажайып тартымды қуатқа ие болады: ол өзіне барлық
жақсыны, шығармашылық пен ашық-жарқынды тарта бастайды, өйткені онда Келісім орнаған
еді».

More Related Content

What's hot

архи таны эрүүл мэндэд
архи таны эрүүл мэндэд архи таны эрүүл мэндэд
архи таны эрүүл мэндэд Tuul Tula
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньхүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньАзжаргал Нинжбадгар
 
Сайнаас агууд дэвшихүй
Сайнаас агууд дэвшихүйСайнаас агууд дэвшихүй
Сайнаас агууд дэвшихүйBorte
 
Yysah chanar
Yysah chanarYysah chanar
Yysah chanarsodooo
 
мэргэжлээ зөв сонгох
мэргэжлээ зөв сонгохмэргэжлээ зөв сонгох
мэргэжлээ зөв сонгохbayansan bayarsaikhan
 
хичээл 1
хичээл 1хичээл 1
хичээл 1neegii
 
8а танилцуулга
8а танилцуулга8а танилцуулга
8а танилцуулгаsaraa79
 
Aaviin hair
Aaviin hairAaviin hair
Aaviin hairMunguuzb
 
цаг бол алт Zassan
цаг бол алт Zassanцаг бол алт Zassan
цаг бол алт Zassanschool14
 
1 анги тооны хичээл
1  анги тооны хичээл1  анги тооны хичээл
1 анги тооны хичээлldelgermaa36
 
жилийн 4 улирал pdf
жилийн 4 улирал pdfжилийн 4 улирал pdf
жилийн 4 улирал pdfschool14
 
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудал
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудалМБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудал
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудалᠯᠣᠪᠰᠠᠡ ᠯᠦᠦ
 
12 анхаарал
12 анхаарал12 анхаарал
12 анхааралTsuntsaga Ch
 
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэлхүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэлDashlhvndev Galbadrah
 

What's hot (20)

архи таны эрүүл мэндэд
архи таны эрүүл мэндэд архи таны эрүүл мэндэд
архи таны эрүүл мэндэд
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньхүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
 
замын хөдөлгөөн
замын хөдөлгөөн замын хөдөлгөөн
замын хөдөлгөөн
 
Сайнаас агууд дэвшихүй
Сайнаас агууд дэвшихүйСайнаас агууд дэвшихүй
Сайнаас агууд дэвшихүй
 
хичээл2
хичээл2хичээл2
хичээл2
 
Yysah chanar
Yysah chanarYysah chanar
Yysah chanar
 
мэргэжлээ зөв сонгох
мэргэжлээ зөв сонгохмэргэжлээ зөв сонгох
мэргэжлээ зөв сонгох
 
хичээл 1
хичээл 1хичээл 1
хичээл 1
 
8а танилцуулга
8а танилцуулга8а танилцуулга
8а танилцуулга
 
Aaviin hair
Aaviin hairAaviin hair
Aaviin hair
 
цаг бол алт Zassan
цаг бол алт Zassanцаг бол алт Zassan
цаг бол алт Zassan
 
цэвэр ус
цэвэр усцэвэр ус
цэвэр ус
 
1 анги тооны хичээл
1  анги тооны хичээл1  анги тооны хичээл
1 анги тооны хичээл
 
жилийн 4 улирал pdf
жилийн 4 улирал pdfжилийн 4 улирал pdf
жилийн 4 улирал pdf
 
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудал
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудалМБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудал
МБ-ын сургалтыгтүншлэлд тулгуурлан явуулахад тулгамдаж буй асуудал
 
ус
усус
ус
 
ДМЦ_Р.Цэрэн-Очир.pptx
ДМЦ_Р.Цэрэн-Очир.pptxДМЦ_Р.Цэрэн-Очир.pptx
ДМЦ_Р.Цэрэн-Очир.pptx
 
Тамхины хор хөнөөл
Тамхины хор хөнөөлТамхины хор хөнөөл
Тамхины хор хөнөөл
 
12 анхаарал
12 анхаарал12 анхаарал
12 анхаарал
 
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэлхүүхэд хамгаалал, эрсдэл
хүүхэд хамгаалал, эрсдэл
 

Similar to тренинг ұстаздарға

30 әдіс тәсілдері.pdf
30 әдіс тәсілдері.pdf30 әдіс тәсілдері.pdf
30 әдіс тәсілдері.pdfAyaulymAlymbek
 
доклад класс (автосохраненный)
доклад   класс (автосохраненный)доклад   класс (автосохраненный)
доклад класс (автосохраненный)oquzaman
 
садуева а.у. трениг
садуева а.у. тренигсадуева а.у. трениг
садуева а.у. тренигoquzaman
 
абишева и.о портфолиосы
абишева и.о портфолиосыабишева и.о портфолиосы
абишева и.о портфолиосыalmnbtzh
 
Шартты бағыныңқылы сабақтас
Шартты бағыныңқылы сабақтасШартты бағыныңқылы сабақтас
Шартты бағыныңқылы сабақтасNurlan Abilhanov
 
55 ulgerim tomen-o
55 ulgerim tomen-o55 ulgerim tomen-o
55 ulgerim tomen-oaibinai
 
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...Asem Sarsembayeva
 

Similar to тренинг ұстаздарға (20)

қалай оқу керектігін үйрену
қалай оқу керектігін үйренуқалай оқу керектігін үйрену
қалай оқу керектігін үйрену
 
Әдіс.pptx
Әдіс.pptxӘдіс.pptx
Әдіс.pptx
 
30 әдіс тәсілдері.pdf
30 әдіс тәсілдері.pdf30 әдіс тәсілдері.pdf
30 әдіс тәсілдері.pdf
 
019 toptama site
019 toptama site019 toptama site
019 toptama site
 
лLеsson study м -__ал¦мн¦__ к__с¦би __рлеу жолы¬
лLеsson study  м -__ал¦мн¦__ к__с¦би __рлеу жолы¬лLеsson study  м -__ал¦мн¦__ к__с¦би __рлеу жолы¬
лLеsson study м -__ал¦мн¦__ к__с¦би __рлеу жолы¬
 
үлгерімі нашар оқушылармен жұмыс
үлгерімі нашар оқушылармен жұмысүлгерімі нашар оқушылармен жұмыс
үлгерімі нашар оқушылармен жұмыс
 
242458
242458242458
242458
 
4568
45684568
4568
 
өзін өзі тану ашық сабақ
өзін өзі тану ашық сабақөзін өзі тану ашық сабақ
өзін өзі тану ашық сабақ
 
доклад класс (автосохраненный)
доклад   класс (автосохраненный)доклад   класс (автосохраненный)
доклад класс (автосохраненный)
 
Зейін
ЗейінЗейін
Зейін
 
садуева а.у. трениг
садуева а.у. тренигсадуева а.у. трениг
садуева а.у. трениг
 
абишева и.о портфолиосы
абишева и.о портфолиосыабишева и.о портфолиосы
абишева и.о портфолиосы
 
Шартты бағыныңқылы сабақтас
Шартты бағыныңқылы сабақтасШартты бағыныңқылы сабақтас
Шартты бағыныңқылы сабақтас
 
55 ulgerim tomen-o
55 ulgerim tomen-o55 ulgerim tomen-o
55 ulgerim tomen-o
 
16424rtrtrtrt
16424rtrtrtrt16424rtrtrtrt
16424rtrtrtrt
 
тукубаева т.т
тукубаева т.ттукубаева т.т
тукубаева т.т
 
9559,nmnknk
9559,nmnknk9559,nmnknk
9559,nmnknk
 
кәсіби істің өзін өзі талдауы
кәсіби  істің өзін өзі  талдауыкәсіби  істің өзін өзі  талдауы
кәсіби істің өзін өзі талдауы
 
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...
мемлекеттік тілді меңгертуде қолданылатын интерактивті әдіс тәсілдердің тиімд...
 

More from Rauan Ibraikhan

Портфолио Асильбеков К.Т.
Портфолио Асильбеков К.Т.Портфолио Асильбеков К.Т.
Портфолио Асильбеков К.Т.Rauan Ibraikhan
 
Тәрбие жоспары
Тәрбие жоспарыТәрбие жоспары
Тәрбие жоспарыRauan Ibraikhan
 
Топ жетекшісінің міндеттері
Топ жетекшісінің міндеттеріТоп жетекшісінің міндеттері
Топ жетекшісінің міндеттеріRauan Ibraikhan
 
Ата аналарға арналған сауалнама
Ата  аналарға арналған сауалнама  Ата  аналарға арналған сауалнама
Ата аналарға арналған сауалнама Rauan Ibraikhan
 
Ата аналармен жұмыс
Ата аналармен жұмысАта аналармен жұмыс
Ата аналармен жұмысRauan Ibraikhan
 
Сіз қандай ата анасыз сауалнама
Сіз қандай ата анасыз сауалнамаСіз қандай ата анасыз сауалнама
Сіз қандай ата анасыз сауалнамаRauan Ibraikhan
 
Топ мәдениеті туралы
Топ мәдениеті туралыТоп мәдениеті туралы
Топ мәдениеті туралыRauan Ibraikhan
 
П4В тобы туралы мәлімет
П4В тобы туралы мәліметП4В тобы туралы мәлімет
П4В тобы туралы мәліметRauan Ibraikhan
 
Практикум Web программирование
Практикум Web программированиеПрактикум Web программирование
Практикум Web программированиеRauan Ibraikhan
 
Мастер класс Teamviewer шығару
Мастер класс   Teamviewer шығаруМастер класс   Teamviewer шығару
Мастер класс Teamviewer шығаруRauan Ibraikhan
 
Лекции и задания по рнр
Лекции и задания по рнрЛекции и задания по рнр
Лекции и задания по рнрRauan Ibraikhan
 
Лабораторные практические работы
Лабораторные практические работыЛабораторные практические работы
Лабораторные практические работыRauan Ibraikhan
 
Сборник практических задании по Php
Сборник практических задании по PhpСборник практических задании по Php
Сборник практических задании по PhpRauan Ibraikhan
 
Методичка Prezi шығару
Методичка Prezi шығаруМетодичка Prezi шығару
Методичка Prezi шығаруRauan Ibraikhan
 
Наурыз тәрби сағ
Наурыз тәрби сағНаурыз тәрби сағ
Наурыз тәрби сағRauan Ibraikhan
 
Бакытты отбасы
Бакытты отбасыБакытты отбасы
Бакытты отбасыRauan Ibraikhan
 
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнеге
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнегеҰятты қыз, намысты ұл болу –өнеге
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнегеRauan Ibraikhan
 
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнату
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнатуМәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнату
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнатуRauan Ibraikhan
 

More from Rauan Ibraikhan (20)

Портфолио Асильбеков К.Т.
Портфолио Асильбеков К.Т.Портфолио Асильбеков К.Т.
Портфолио Асильбеков К.Т.
 
Тәрбие жоспары
Тәрбие жоспарыТәрбие жоспары
Тәрбие жоспары
 
Топ жетекшісінің міндеттері
Топ жетекшісінің міндеттеріТоп жетекшісінің міндеттері
Топ жетекшісінің міндеттері
 
Ата аналарға арналған сауалнама
Ата  аналарға арналған сауалнама  Ата  аналарға арналған сауалнама
Ата аналарға арналған сауалнама
 
Ата аналармен жұмыс
Ата аналармен жұмысАта аналармен жұмыс
Ата аналармен жұмыс
 
Сіз қандай ата анасыз сауалнама
Сіз қандай ата анасыз сауалнамаСіз қандай ата анасыз сауалнама
Сіз қандай ата анасыз сауалнама
 
Топ мәдениеті туралы
Топ мәдениеті туралыТоп мәдениеті туралы
Топ мәдениеті туралы
 
Анкета
АнкетаАнкета
Анкета
 
П4В тобы туралы мәлімет
П4В тобы туралы мәліметП4В тобы туралы мәлімет
П4В тобы туралы мәлімет
 
Практикум Web программирование
Практикум Web программированиеПрактикум Web программирование
Практикум Web программирование
 
Мастер класс Teamviewer шығару
Мастер класс   Teamviewer шығаруМастер класс   Teamviewer шығару
Мастер класс Teamviewer шығару
 
Лекции и задания по рнр
Лекции и задания по рнрЛекции и задания по рнр
Лекции и задания по рнр
 
Лабораторные практические работы
Лабораторные практические работыЛабораторные практические работы
Лабораторные практические работы
 
Сборник практических задании по Php
Сборник практических задании по PhpСборник практических задании по Php
Сборник практических задании по Php
 
Методичка Prezi шығару
Методичка Prezi шығаруМетодичка Prezi шығару
Методичка Prezi шығару
 
Оқу құралы
Оқу құралыОқу құралы
Оқу құралы
 
Наурыз тәрби сағ
Наурыз тәрби сағНаурыз тәрби сағ
Наурыз тәрби сағ
 
Бакытты отбасы
Бакытты отбасыБакытты отбасы
Бакытты отбасы
 
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнеге
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнегеҰятты қыз, намысты ұл болу –өнеге
Ұятты қыз, намысты ұл болу –өнеге
 
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнату
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнатуМәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнату
Мәдениетке деген құндылықты қарам қатынасты орнату
 

тренинг ұстаздарға

  • 1. «Ғылыми білімді синтездеу үшін әдіскерлік шеберлік, ұстаздың жеке қасиеттері, педагогикалық техниканы игеру шеберлігі және педагогикалық жетістік қажет». А. Макаренко Тақырыбы: Оқытушы мен студент арасындағы қарым –қатынастың психологиялық үйлесімділікті қалыптастыру жолдары  Мақсаты: Жас мамандардың өзін-өзі кәсіби дамытуға даярлықтарына кеңес беру;  педагогикалық міндеттер мен жағдайларды шешудің тиімді жолын табу тәжірибесін қалыптастыру. Кіріспе. Оқытушының эмоциялық қолдай жасай білуі оның тек қана білімі мен тәжірибесінің молдығын дәлелдемейді, сонымен бірге оның әрбір студенттің өміріне, көзқарасына бей-жай қарай алмайтын ішкі жан дүниесінің байлығын да қажет етеді. Әрине, мұнда оқытушы дара болмысының көркіне ешқандай нұқсан келтірмейді. Ол жастардың өз қажеттіліктеріне деген құндылық бағдарларын тануға да мүдделік танытады. Студенттің жеке тұлғалық мәніне бағдарланған оқыту процесінде оқытушының өзін өте сыпайы ұстап, олардың кез келген сөзі мен әрекетіне түсіністікпен қарауға дайын болуды талап етеді. Әсіресе, студентпен қарым-қатынаста ең алдымен «эмоциялық көңіл - күймен алмасуына» баса назар аударғаны тиімді. Студенттің жеке тұлғалық қабілеттерін дамыту парадигмасына сай болу үшін педагогтың бойында мынандай сапалық қасиеттер болуы шарт:  эмпатия (өзгелердің сезімін түсіне білу);  құрметтеу (өзгелерді конструктивті тұлға ретінде бағалай алу);  шынайылылық (өз сезімдерін ашық білдіре алуы);  қарым-қатынас әдебі. Студентке көрсетететін құрметінің педагогтің адамды бірегей тұлға, құндылық ретінде бағалау деңгейі айқын аңғарыла мойындалуы болып табылады. Мұндай жағдайда студент те өзін еркін ұстайды, өзінің дербес дара тұлға ретіндегі мәнін сезінеді. Студенттерді сыйламау (немесе теріс қатынаста болуына), студенттердің эмоцияларына, сезімдері мен ішкі толқынысына немқұрайды қарау оқытушыға мүлде жат қасиеттер. Студенттердің әрекетіне, сөзіне, қылығына жағымды немесе жағымсыз қарым-қатынасын білдіруде педагог барынша адал да табиғи болуы қажет. Жағымсыз қатынасын білдіруде оқытушы әдептіліктің шегінен шықпай, өз пікірін мүмкіндігінше студенттің жанын жаралап алмайтындай сөздермен жеткізгені абзал. Педагог-ізденуші және өзін –өзі жетілдіруші Сауалнама «Мұғалімнің педагогикалық біліктілік негізін анықтау» Нұсқау: Төменде берілген тапсырмаға сәйкес келетін жауабыңызды белгілеп көрсетіңіз. 1. «Сіз сабақ түсіндіргенде кезде менің күлкім келеді» -дейді оқушы. Сіздің жауабыңыз: 1. Мәссаған! 2. Неліктен күлкілі? 3. Қанша күлкің келеді, сонша күл. 4. Есің дұрыс па? 5. Көңілді адамдарды жақсы көремін. 6. Сенің көңіліңді көтергеніме қуаныштымын. 2. Сабақ басталды. Бір оқушы орнынан тұрып: «Сіз мұғалім ретінде маған бірдеңе түсіндіреді дегенге сенімім аз». Сіздің жауабыңыз: 1. Сенің мақсатың –оқу, мұғалімді сынау не теңің? 2. Сен сияқтыларды оқыту әрине қиын. 3. Мүмкін сен басқа колледжге ауысарсың. 4. Сенің оқуға деген ынтаң жоқ.
  • 2. 5. Сенің не себепті бұлай ойлайтыныңды білгім келеді. 6. Бұл туралы екеуміз әңгімелесеміз. 3. Мұғалім оқушыға тапсырма берді. «Мен бұл тапсырманы орындағым келмейді». Сіздің іс-әрекетіңіз: 1. Орындағың келмесе, орындатамыз. 2. Сонда колледжге не үшін келіп жүрсің? 3. Бұл саған керек, орындамасаң орындама. 4. Бұның неге апаратынын білесің бе? 5. Неге екенін түсіндіресің. 6. Мүмкін сенікі дұрыс шығар, екеуміз ақылдасып көрейік. 4. Оқушы өз қабілетіне сенімсіздікпен қарайды. Берілген тақырыпты тез түсіне қоймайды, өзін төмен санайды. Мұғалімге: «Менің 5-ке оқитын кезім болады ма екен, қиналамын»-деді. Сіздің жауабыңыз: 1. Шынымды айтсам көзім жетпейді. 2. Әрине, ол да мүмкін. 3. Менің саған үмітім зор, сенің қабілетің бар. 4. Неге өзіңе сенімсіздікпен қарайсың? 5. Екеуміз бірлесе отырып мәселені шешейік. 6. Бұл екеумізге де байланысты. 5. Оқушы: «Мен сіздің екі сабағыңызға қатыса алмаймын, концертке билет алып қойғанмын». 1. Қатыспай гөр 2. Ертең ата-анаңды ертіп кел. 3. Бұл сенің жұмысың, емтихан тапсыратын өзің. 4. Өзіңде ешқандай жауапкершілік жоқ екен. 5. Мүмкін басқа колледжге ауысарсың? 6. Ал сосын не істейсің? 6.Мұғалім класқа кірді. Оқушы орнынан тұрып: «Апай, тым шаршап тұрсыз ғой»-деді. Сіздің жауабыңыз: 1. Сенің тарапыңнан маған сын айту дұрыс емес. 2. Иә, мен өзімді нашар сезініп тұрмын. 3. Менде не жұмысың бар, одан да өзіңе қара. 4. Бүгін дұрыс ұйықтай алмадым, жұмысм да көп. 5. Бұл біздің сабағымызға кедергі келтірмейді. 6. Сен өте аңғарымпаз екенсің, қамқорыңа рахмет. 7.Оқушы мұғалімге: «Менің қолымнан келмейтін еш нәрсе жоқ. Сіздің пәніңізді де меңгеру еш қиындық келтірмейді». 1. Өзіңе жоғары баға бересің. 2. Сенің қабілетіңмен бе, білмеймін. 3. Онда өзіңе сенімді боларсың. 4. Мүмкін, талап болса алмайтын асу бар ма? 5. Өзіңе тым жоғары баға берудің де зияны бар. 8. «Мен дәптерімді үйге ұмытып кетіппін». Сіздің жауабыңыз: 1. Тағы ма? 2. Бұл жауапкершіліктің жоқтығы. 3.Жинақталатын кезің болды ғой. 4. Не себепті? 5. Мүмкіндігің болды ма? 6. Неліктен мен саған ескерту беруім керек? 9. Сіз аудиторияға кірдіңіз. Оқушы: «Мен мына оушымен бір топта оқығым келмейді» деді. Сіздің жауабыңыз: 1. Тағы не айтасың? 2. Басқа амал жоқ, бір класта оқисың. 3. Бұл ақымақтық. 4. Ол да сенімен бір топта оқығысы келмейтін шығар. 5. Не себепті? 6. Менің ше ол дұрыс пікір емес.
  • 3. 10. Оқушы мұғалімге: «Маған басқалардан гөрі көбірек көңіл бөліп, басқаша қарым-қатынас жасағаныңыз дұрыс деп ойлаймын». Мұғалімнің не жауап бергені дұрыс? 1. Неліктен саған көбірек көңіл бөлуім керек? 2. Мен оқушыларды бөлмеймін. 3. Маған сен сияқты адамдар ұнамайды. 4. Не себептен саған көп көңіл бөлінуі керек, соны білгім келеді? 5. Шынында саған көбірек көңіл бөлсем, сен өзіңді сезінер едің? 6. Ал мен саған қалай қарайды деп ойлайсың? Қойылған сұрақтар бойынша қорытынды ұпайлар есептелінеді: Қорытынды: Барлық ұпайларды есептеп, шыққан ұпай сандарын 10-ға бөлеміз. Егер: 4,5 - 5,0 ұпай аралығы болса, сіздің педагогикалық біліктілік негізіңіз өте жоғары деңгейде болғаны; 4,4 - 4,0 ұпай аралығы болса, жоғары болғаны; 3,9 – 3,4 ұпай аралығы болса, орташа болғаны; 3,3 – 2,0 ұпай аралығы болса , төмен болғаны; 2. Жаттығу «Оқушыны суреттеу» Қатысушылар 2 топқа бөлінеді. Әр топқа конверт таратылады. 1-сұрақтың кілті 1- 4 ұпай 2- 3 ұпай 3- 4 ұпай 4- 2 ұпай 5- 2 ұпай 6- 5 ұпай 2-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 2 ұпай 3- 3 ұпай 4 -3 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай 3-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 3 ұпай 3- 4 ұпай 4 -4 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай 4-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 3 ұпай 3- 3 ұпай 4 -4 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай 5-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 2 ұпай 3- 3 ұпай 4 -3 ұпай 5- 2ұпай 6- 4 ұпай 7-5 ұпай 6-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 3 ұпай 3- 2 ұпай 4 -4 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай 7-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 2 ұпай 3- 4 ұпай 4 -5 ұпай 5- 3 ұпай 8-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 3 ұпай 3- 4 ұпай 4 -4 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай 9-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 2 ұпай 3- 3 ұпай 4 -4 ұпай 5- 4ұпай 6- 5 ұпай 10-сұрақтың кілті 1- 2 ұпай 2- 2 ұпай 3- 3 ұпай 4 -4 ұпай 5- 5ұпай 6- 5 ұпай
  • 4. І топқа берілген конвертте студенттің суреті берілген. «Суретте Ахметов Арман. Тоқсандық қортынды бойынша кілең үштік. Тәртібі нашар. Суретке қарап оқушыны суреттеп беріңіздер». ІІ топтың конвертінде де сол баланың суреті. «Суретте Ахметов Арман. Тоқсандық қорытынды бойынша кілең бестік. Тәртібі жақсы. Суретке қарап оқушыны суреттеп беріңдер». Әрбір топта хатшы таңдалып, баланың мінездемесін жазып отырады. Болған соң мінездемесін оқиды. Артынан 2 топтың да бір оқушыны сипаттағаны хабарланады және оқушыға берілген қысқаша мәліметке сүйеніп 2 топ 2 түрлі мінездеме жазғаны айтылады. Резюме : Бұл жаттығу бізді өзіміздің жеке пікірімізді қалыптастыруға, өзгенің пікіріне тәуелді болып, қате қорытынды жасамауға жетелейді. Сондықтан студент туралы пікір қалыптастырмас үшін, сол студент туралы жеткілікті мәлімет жинау керек. "Оңтайлы қарым-қатынас" орнықтыру психологиялық жаттығулар Ойынның мақсаты: жас ұстаздың коммуникативті құралдарының аумағын кеңейту, педагогикалық қарым-қатынастың тиімді жеке-дара стилін іздеу. Психологиялық жаттығу. «Үшке үш» Мақсаты: Өмірде, жұмыста болатын әртүрлі жағдайларға жан-жақты ойланып, төзімділік дағдыларын қалыптастыру. Инструкциясы. «Қатысушыларды топқа бөліп, жағымсыз көңіл-күй тудыратын әртүрлі ситуациялық жағдаяттар жазылған парақшалар таратылады.Әрбір топ жазылған ситуациялық жағдаяттар үш жағымсыз жақтарын және үш жағымды жақтарын жазыңыздар. 1-кеспеқағаз. Жаттығу үшке –үш. А) Бүгін менің сабағымда студент дайындалмай келгендіктен ұрысып «2» баға қойып едім маған ренішін білдіріп сөз қайтарды , ол маған жаман әсер етті себебі: 1)...; 2)...;3)... Б) Бүгін менің сабағымда студент дайындалмай келгендіктен ұрысып «2» баға қойып едім маған ренішін білдіріп сөз қайтарды , ол мен үшін жақсы болды себебі: 1)...; 2)...;3)... 3-кеспеқағаз. А) Бүгін сабақ үстінде оқушы дөрекі мінез көрсетіп, есікті тарс жауып шығып кетті,бұл маған өте жаман әсер етті, себебі:: 1)..; 2)..3)... Б) Бүгін сабақ үстінде оқушы дөрекі мінез көрсетіп, есікті тарс жауып шығып кетті,бұл маған жақсы ой салды , себебі: 1)..; 2)..3)... Талқылау. «Қалай ойлайсыздар, бұл жаттығу сіздерді неге үйретті? Қайсы аргументтер сіздерге оңай болды – жағымсызы ма әлде жағымдысы ма? Неліктен қалай ойлайсыздар?» Резюме. «Өмірде болып жататын оқиғалар мен жағдаяттар жаман немесе жақсы бола алмайды, себебі, барлығы біз сол жағдайды қалай қабылдайтынымызда. Мысалы белгілі бір жазушы Москвадан Алматыға ұшатын самолетке кешігіп қалады да басынан жағымды оқиғалар өтеді, яғни қайырымды адал адамға жолығып, билетін ауыстырып, келесі рейспен ұшады,ал келсе Алматыда
  • 5. өзінің кешігіп қалған самолеті ауа райының күрт өзгеруіне байланысты Ресейдің бір қаласына қонуға мәжбүр болып, жолаушылар әбден әбігер болыпты. Адамдар арасындағы көп қателіктер ол жағдайларды жаман деп ойлауымыз біздің ойлағанымыздың ақталмағанынан деп қабылдауы. Ал негізінде тереңірек ойлансақ болған оқиғалар соншалықты жаман емес керісінше кейде ол бізді одан да жаман әрекеттерден құтқарып қалуы мүмкін. Психологиялық жаттығу «Жүрек трансплантациясы» Мақсаты. Жауапты шешім шығаруда төзімділікті дағдыландыру. Сіздер хирургтер бригадасысыздар, жүректі ауыстыру операциясын жасау алдында шешім шығаруларыңыз қажет.Себебі сіздерде 1 донор жүрегі бар,ал операцияны күтіп отырған 10 пациент,сіздер кімге жасайсыздар және барлығыңыз бір шешім шығаруыңыз керек,әйтпесе операция жасалмайтын болады да пациенттер өліп кетуі мүмкін. Жүрегін ауыстыруды қажет ететін пациенттер тізімі топтарға беріледі . 1.Елдің намысын қорғаған чемпион,28 жаста.Халықаралық дәрежедегі спорт шебері Мас күйінде аварияға түскен.Бойдақ. 2. Әйел,5 баланың анасы, 52 жаста. 3.Мешіт имамы, 27 жаста 4.Еркек, 40 жаста, екі баланың әкесі.Бұрынғы КГБ қызметкері, депутат болған, қазір бизнесмен. 5.Қыз бала, 5 жас. Психологиялық ауытқуы бар. 6.Студент, 20 жас, депрессия, 2 рет суицид жасауға әрекет жасаған 7.Еркек, 48 жас, врач-онколог, оқымысты, ракты емдейтін дәрі жасау жолында еңбектеніп жүр.Жақында жетістікке жетуі мүмкін. Гомосексуалист. 8.Әйел, 25 жас, бір баласы бар, ВИЧ-инфицирован. 9.Әйел, 30 жас, жезөкшелікпен айналысады. 10.Бала, 8 жас, отбсының жалғыз баласы, диабетпен ауырады. Таңдап болған соң әрбір топ өз таңдауларының аргументтерін айтып шығады». Талдау «Сіздердің үш сұраққа жауап беруіңізді өтінемін: Шешім шығару оңай болды ма? Шешімдеріңізге не әсер етті? Бұл жаттығудың мәні неде?» Резюме «сіздер кандидатты таңдау кезінде әртүрлі аргументтерді негізге алғандарыңыз белгілі.Әділетті болуға тырыстыңыздар және әрбір адамға еріксіз өздеріңіздің бағаларыңызды бердіңіздер. Ал дәрігерлер пациентті таңдағанда моральдық баға беруге құқылары жоқ. Олар мұндай жағдайда донорлық жүрек кімге сәйкес келетінін ғана ескереді. Яғни шешім шығаруда адамның әлеуметтік бағасына емес, обьективті фактілерге сүйену қажет. Біздің өмірімізде де солай. Біз әділетті болғымыз келеді, бірақ адамдардың әр түрлі қасиеттерін, өмір ұстанымдарын, стилін ұнатпауымызға байланысты шешім шығаруымызға болмайтынын ұмытып кетеміз.Сіз онымен тіл табыспауыңыз мүмкін,қылықтары ұнамауы мүмкін. Онымен дос болмауға,араласпауға болады, бірақ үстірт пікір жасауға құқымыз жоқ. Егер оның әдет-дағдылары, өмір ұстанымдары ұнамаса біз өзімізді басқаша ұстанамыз. Сондықтан да адамның қызметін бағалауда обьективті түрде қарауымыз керек. Өзімізге соттың ролін алмауымыз керек. Сондықтан да әртүрлі адамдармен қызметтес болғандықтан қызметте төзімділік пен толеранттылықты жетекшілікке алуымыз керек»
  • 6. Оқытушыларға арналған ертегі КЕЛІСІМ Ертегілер елінде, ағысы жылдам әрі әдемі өзеннің жағалауында бір сарай болыпты. Ежелгі дәуірлердің өзінде-ақ ол елдің өкілдері сарайға барлық дана кітаптарды жинап, бөлмелерін кішкентай тұрғындардың өзіне де ыңғайлы болатындай етіп, ойластырған. Сол сарайда ең шынайы ертегілер Мектебі болыпты. Онда елдің кішкентай тұрғындары өмірдің заңдарын біле бастайтын, көне білімдердің мәнін түсіне бастайтын, өздерін қабілеттерін танитын. Мектепте көптеген мұғалімдер ауысады. Бір күні ол мектепке Маугли, Көр тышқан және Инелік сабақ беруге келеді. Сіздерге олардың әртүрлі ертегілердің кейіпкерлері болғандықтан, бірге болып, тіптен мектепте сабақ беруі мүмкін емес болып көрінуі мүмкін. Дегенмен, бұл ертегі ғой, ал ертегіде барлығыда мүмкін. Сеніңіздер, тыңдағандарыңыздың барлығы да дәл солай болған. Маугли оқушыларымен көп ойнайды. Ол өзі оқытып, өзін оқытуға да мүмкіндік беретін. Оған барлығы да қызықты болып көрінетін, ол сабақтарын ешқашан біртекті ғып өткізбейтін. Ол үлкен сауыққой әрі қиялшыл болатын. Көртышқанға Мауглидің сабақты жүргізу әдістемесі ұнамайтын. Өйткені Көртышқанның өзі өте ақылды болып, мұғалімдердің көптеген өкілдері сияқты «дұрыс» оқыта алатын. Көртышқан жарық пен жаңа идеяларды ұнатпайтын. Оның сабағында оқушылар көптеген жаңа білімдерді меңгеретін, алайда ол білімдер тым көп болатын. Сол себепті олардың басы оны игере алмайтын. Инелік болса өте ерекше мұғалім болар, сірә. Оның оқыту бөлмесінде алтынмен жалатылған жақтаудағы үлкен айна тұратын. Сабақты жүргізгенде Инелік ол айнаға қарайлай беретін. Оған өзінің талғампаз мүсіні, қанаттарының құбылмалы реңкі сондай ұнайтын. Ал оның үлкен көздері ше!.. Әрине, олар керемет болатын. Инелік сабақты жүргізгенде өзіне-өзі қатты ұнайтын. Бір күні Инелік: Болды, жетер! Маған ақылсыз оқушылар мен олардың маңғаз ата- аналары мені жалықтырды. Менің қанаттарым бар емес пе, одан да менің аспанда қалықтап ұшқаным жақсы емес пе... дейтін уақыт келді. Инелік соны жария еткен соң, өзінің құбылмалы қанаттарын самғап, ұшып кетеді. Сол күннен бастап, мектептегі сарайдың тыныштығы мен үйреншікті ырғағы бұзылады. Көр тышқан бажылдақ, ал Маугли мазасыз болып кетеді. Кейде Көртышқан Мауглидің жеткілікті дәрежеде оқытпағандығын айтып қоймайды. Ал Маугли болса Көртышқанды жалықтырып жіберетін, қызықсыз деп деп есептейтін. Инелік ойына келген кезде үшып келетін, кейде бірін келесі бірде екіншісіне жақтасатын. Иә, мектептегі сарайды ыңғайсыз жағдай орын алады. Алайда оның арасы тым ұзаққа созылғандықтан, үйреншікті жәйтқа айналғандығы қызық еді. Бір күні мектептегі сарайға Балу Аю келеді. Ол мейірімді де көңілді болатын, көптеген оқиғаларды білетін және ерекше білімдерге ие еді. Оның сарайға келуі кездейсоқтық емес еді. Оның қоржынында бай да қанық өмір бар болатын, ол өзінің білімдерін оқушылармен және ұстаздармен бөліскісі келетін, олардың өмірін қызықты да әртекті қылғысы келетін, олардың ертегілер әлемінде қандай қызықты дүниелердің болып жатқандығын айтып бергісі келетін, оларды бір-біріне шыдамды, мейірімді болуға үйреткісі келетін. Балудың келгенін әркім әрқилы қабылдайды. Оқушылар қызығушылықпен қарайлайтын. Көртышқан миығынан кұлетін, Инелік қылымсып, қанаттарын жаятын, ал Маугли болса Балумен бірден достасады. Әрине дейтін шығарсыздар сіздер, өйткені олар бір ертегіден ғой! Иә, олар бір ертегінің кейіпкерлері ғана емес, сонымен қатар пікірлес болатын. Өмірдің қазаны қыж-қыж қайнайды, өйткені оқушылар да оны ұнатады. Бір күні Балу үлкен Кеңес шақырады. «Менің достарым – дейді ол. – Мен мұнда келе жатқанымда мұнда әртүрлі керемет ұстаздарды көретін шығармын деп ойлап келген болатынмын. Өйткені сіздер жақсылыққа үйретуден басқа, ерекше қабілетке иесіңдер. Инелік ұша алады, Көр тышқан жер астында жүреді, ал Маугли оның үстінде шебер жүре алады Сіздердің осы қабілеттіліктеріңізді біріктірсе, зор қуатқа айналар еді.
  • 7. Сіздер ойлап көріңіздерші: біз жердің астындағы, үстіндегі және ауадағыны танып, айтып бере аламыз». «Онда тұрған не бар! – дейді түңіліп, Көртышқан мен Инелік. Ал Маугли қызығушылықпен үндемейді. «Несі бар дегендеріңіз қалай?!» Жарыққа тартылған ағаштардың тамырларын қамқорлыққа алған жер сияқты, Көр тышқан да біздің алдымыздағы даналардың білімін сақтап келе жатқан жоқ па. Көртышқан сақтап қана келе жатқан жоқ, ол оны оқушыларына анық та қанық жеткізеді емес пе. Әрбір жаңаны ауаның алмастырғанындай Инелік те әр жерде ұшып жүріп, бізге көптеген жаңалықтарды алып келеді, сіздердің жұмыстарыңызды жақсы етіп көрсетіп, біздің ертегілер елімізден жырақтағы жерлерде де оларды қызығушылықпен жеткізіп жүрген жоқ па. Ал барлық жаңалық пен бұрыннан белгіліні қолдана алатын ол – Маугли, өйткені ол өзгермелі ертегілер әлемінде шебер ыңғайланады ғой». Көр тышқан, Инелік және Маугли бір-біріне қарап, жымияды. Олардың күлімсіреуі қараңғыланған ақшамда сарайдың бөлмелерін жарыққа бөлейді. Дәл сол кезде Көр тышқан бірінші рет көзін жұмбайды. «Бәрекелді Балу, мен сен бізді түұсінбей,сынар ма деп ойлап едім! Ал сен біздің бұрыннан ұмыт болғанымызды көре алдың...» Сол кезден бастап, Көр тышқан, Инелік және Маугли жиі-жиі Үлкен Кеңестерге жиналатын болды. Олар бір-бірімен өздерінің бақылауларымен, идеяларымен және білімдерімен бөлісіп тұрады. Олардың әрқайсысы өзін пайдалы да қажет деп есептейтін болды. Ал мектеп сарайы жарқырап, таңғажайып тартымды қуатқа ие болады: ол өзіне барлық жақсыны, шығармашылық пен ашық-жарқынды тарта бастайды, өйткені онда Келісім орнаған еді».