SlideShare a Scribd company logo
1 of 10
अस्थिशृङ्खला Vd. Prajkta Abnave
PG scholar
Dravyaguna vigyan
 Family = (Vitaceae)
 Botanical name - Cissus quadrangularis
 म.- क ांडवेल.
 न म -
 (सां.) = अस्थिशृङ्खल , अस्थिसांह रः, वज्रवल्ली, ग्रस्थिम न
 हडसांह री, हड़जोड़ (हह.)
 ह डभ ांग , ह डजोड ( बां.);
 थवरूप - पववयुक्त, म ांसल, आरोहहणी लत .
 क ण्ड - हहरवे, चतुष्कोण, पववयुक्त. म मुळे वेल
स खळीस रखी हिसते. पणव - लह न, िथतुर, हृिय कृ ती.
 पुष्प - लह न, प ांढरे, रोमयुक्त, छोट्य मांस्जरीत
उगवण रे.
 फल - गोल, त ांबडे व ट ण्य एवढे.
 पववभ ग जममनीत ल वल्य स नवीन वनथपती तय र होते.
 पुष्प वर् वऋतूत व फळ हहव ळ्य त येते.
 रस –मधुर. कर् य
 ववप क - मधुर.
 वीयव - उष्ण.
 मु. गुण - लघु, रूक्ष.
 कमव व उपयोग
 िोर्घ्नत - कफव तघ्न, वपत्तवधवक. .
अस्थिसंहारकः प्रोक्तो वातश्लेष्महरोऽस्थियुक् ।
उष्णः सरः कृ स्मघ्नश्च दुनाामध्नोऽस्िरोगस्ित् ।।
रूि: थवादुः लघुः वृष्यः पाचनः स्पत्तलः थमृतः । भा. प्र.
 व युप्रशमने-
क ण्डां त्वस्ववरहहतमस्थिशृङ्खल य म र् र्दवध र्दवविल,क
ु श्चक
ां तिधम ।
सस्पपष्टां तिनु ततस्थतलथय तैले सांपक्वां बटकमतीव व तह रर ॥
 वज्रवल्ली की छ ल ननक ल िे, पुनः बबन नछलक
े की उड़ि की ि ल क
े स ि पीस
कर नतल तेल में पकोड़े तल ले। ये पकोड़े ख ने से व यु क प्रशमन होत है ।
 भवनरोगे- सघृतेन स्थिसांह रम ।
सस्थधयुक्तेऽस्थिभवने च वपबेत क्षीरेण म नवः ।। चक्रित्तः
 अस्थिभवन -वज्रवल्ली घृत मसर्दध अिव वज्रवल्ली रस + घृत
 ऊरुथतपभे-स धां म ांसैरस्थिशृङ्ग हटक य भुङ्क्ते यर्दव व्यांजनेन परेण ।
क्षक्षप्रां श पयत्यस्थिभङ्गोऽथय नूनां व तव्य धधः च नततीवोऽवप यः थय त ॥
ऊरुथतपभ में- अस्थिशृङ्खल आटे क
े स ि ममल कर पूरी य पकोडड़य ाँ
बन कर ख ने से व तव्य धध, ऊरुथतांभ आहि रोगों क न श होत है।
 थि ननन
 रस ग्र ही थतांभन आणण सांघ नीय असल्य ने अस्थिभांग, अमभघ तज शोि
य ांमध्ये लेप कर व ककां व तेल ने म लीश कर वे
 घोळण फ
ु टल्य स थवरस चे नथय कर वे.
 कणवस्र व त क न त रस घ ल व .
 िीपन, प चन, अनुलोमन व कृ ममघ्न असल्य ने अस्वनम ांर्दय, अजीणव,
अशव व कृ मीांमध्ये व पर वे.
 रक्त शोधन व थतांभन असल्य ने व तरक्त कफरांग, उपिांश व रक्तस्र व
य त व पर वे.
 सांध नीय असल्य ने अस्थिभांग त व पर वे. थवरस ने अस्थिसांध न फ र
लवकर होते.
 पत्रचूणव य पञ्च ङ्ग चूणव की अस्थिसथध न िव
 िक्षक्षण भ रत - पत्र , क ण्ड कढी करत त
 मद्र स = कोमल पत्र - क ण्ड अथतधूवम भथम - अजीणव & अनतस र
 फ ण्ट रेचक
 श्रीलांक आणण िक्षक्षण भ रत त क ण्ड ची भ जी करत त.
 उत्पवत्तथि न - भ रत तील उष्ण
प्रिेश त व श्रीलांक
े त.
 उपयुक्त ांग - क ण्ड, पत्र.
 म त्र - थवरस - १० ते २० मममल.
 कल्प - ल क्ष िी गुवगुळ,
पांचजीरकगुडम

More Related Content

Similar to Asthishrunkhala = Cissus quadrangularis

Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotasChikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas7412849473
 
8 effective yoga asanas for weight gain
8 effective yoga asanas for weight gain8 effective yoga asanas for weight gain
8 effective yoga asanas for weight gainShivartha
 
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxपंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxNAGESHRANJANE1
 
haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-drkushpandey17
 
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalRajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalHari Aryal
 
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefits
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefitsHow to do ustrasana (camel pose) and what are its benefits
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefitsShivartha
 
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptx
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptxAshish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptx
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptxPrashantRaikwar4
 
Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)SangeetaIndoria
 
11 effective yoga pose to increase energy and stamina
11 effective yoga pose to increase energy and stamina11 effective yoga pose to increase energy and stamina
11 effective yoga pose to increase energy and staminaShivartha
 
index astang.pdf
index astang.pdfindex astang.pdf
index astang.pdfRahul616269
 
Satsang suman
Satsang sumanSatsang suman
Satsang sumangurusewa
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxe-MAP
 

Similar to Asthishrunkhala = Cissus quadrangularis (20)

Adharaniya vega
Adharaniya vegaAdharaniya vega
Adharaniya vega
 
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotasChikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
Chikitsa siddhnt and management of mans evam medo vaha strotas
 
8 effective yoga asanas for weight gain
8 effective yoga asanas for weight gain8 effective yoga asanas for weight gain
8 effective yoga asanas for weight gain
 
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptxपंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
पंचकर्म सामान्य परिचय और उसका महत्व.pptx
 
Pk importance & utility
Pk importance &  utilityPk importance &  utility
Pk importance & utility
 
Pk importance & utility
Pk importance & utilityPk importance & utility
Pk importance & utility
 
haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-haritakibams2profncism23-
haritakibams2profncism23-
 
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryalRajyakshma by dr hari sharan aryal
Rajyakshma by dr hari sharan aryal
 
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefits
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefitsHow to do ustrasana (camel pose) and what are its benefits
How to do ustrasana (camel pose) and what are its benefits
 
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptx
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptxAshish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptx
Ashish makwana गृध्रसी^J अष्टविध परीक्षा.pptx
 
Arogyanidhi
ArogyanidhiArogyanidhi
Arogyanidhi
 
Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)Sharangdhar samhita (review)
Sharangdhar samhita (review)
 
11 effective yoga pose to increase energy and stamina
11 effective yoga pose to increase energy and stamina11 effective yoga pose to increase energy and stamina
11 effective yoga pose to increase energy and stamina
 
index astang.pdf
index astang.pdfindex astang.pdf
index astang.pdf
 
Ayurved panchakarma - Nasya
Ayurved panchakarma  - NasyaAyurved panchakarma  - Nasya
Ayurved panchakarma - Nasya
 
Satsang suman
Satsang sumanSatsang suman
Satsang suman
 
auto shsuahv.pptx
auto shsuahv.pptxauto shsuahv.pptx
auto shsuahv.pptx
 
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majjaQualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
 
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majjaQualitative utility of ghrat tail vasa majja
Qualitative utility of ghrat tail vasa majja
 
Sodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptxSodhana in swasa kasa.pptx
Sodhana in swasa kasa.pptx
 

More from Prajkta Abnave

Dhanyak - Coriandrum sativum
Dhanyak  - Coriandrum sativum Dhanyak  - Coriandrum sativum
Dhanyak - Coriandrum sativum Prajkta Abnave
 
Parijatak = Nyctanthus arbortristis
Parijatak  = Nyctanthus arbortristis Parijatak  = Nyctanthus arbortristis
Parijatak = Nyctanthus arbortristis Prajkta Abnave
 
Lajallu - Mimosa pudica
Lajallu  - Mimosa pudicaLajallu  - Mimosa pudica
Lajallu - Mimosa pudicaPrajkta Abnave
 
Prameh and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...
Prameh  and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...Prameh  and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...
Prameh and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...Prajkta Abnave
 
Draksha = Vitis vinifera
Draksha  =  Vitis vinifera Draksha  =  Vitis vinifera
Draksha = Vitis vinifera Prajkta Abnave
 
Chakramard = Cassia tora
Chakramard = Cassia tora Chakramard = Cassia tora
Chakramard = Cassia tora Prajkta Abnave
 
Methika Trigonella fenugraecum
Methika   Trigonella fenugraecumMethika   Trigonella fenugraecum
Methika Trigonella fenugraecumPrajkta Abnave
 
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur Prajkta Abnave
 

More from Prajkta Abnave (11)

Dhanyak - Coriandrum sativum
Dhanyak  - Coriandrum sativum Dhanyak  - Coriandrum sativum
Dhanyak - Coriandrum sativum
 
Parijatak = Nyctanthus arbortristis
Parijatak  = Nyctanthus arbortristis Parijatak  = Nyctanthus arbortristis
Parijatak = Nyctanthus arbortristis
 
Lajallu - Mimosa pudica
Lajallu  - Mimosa pudicaLajallu  - Mimosa pudica
Lajallu - Mimosa pudica
 
Prameh and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...
Prameh  and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...Prameh  and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...
Prameh and its treatment dravyas - haridra, daruharidra, amalaki, guduchi, t...
 
Draksha = Vitis vinifera
Draksha  =  Vitis vinifera Draksha  =  Vitis vinifera
Draksha = Vitis vinifera
 
Chakramard = Cassia tora
Chakramard = Cassia tora Chakramard = Cassia tora
Chakramard = Cassia tora
 
Methika Trigonella fenugraecum
Methika   Trigonella fenugraecumMethika   Trigonella fenugraecum
Methika Trigonella fenugraecum
 
Kulathha
KulathhaKulathha
Kulathha
 
Jeerak
JeerakJeerak
Jeerak
 
Punarnava
PunarnavaPunarnava
Punarnava
 
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur
Laghupanchamul+ shaliparni + prushniparni + bruhati + kantakari + gokshur
 

Asthishrunkhala = Cissus quadrangularis

  • 1. अस्थिशृङ्खला Vd. Prajkta Abnave PG scholar Dravyaguna vigyan
  • 2.  Family = (Vitaceae)  Botanical name - Cissus quadrangularis  म.- क ांडवेल.  न म -  (सां.) = अस्थिशृङ्खल , अस्थिसांह रः, वज्रवल्ली, ग्रस्थिम न  हडसांह री, हड़जोड़ (हह.)  ह डभ ांग , ह डजोड ( बां.);
  • 3.  थवरूप - पववयुक्त, म ांसल, आरोहहणी लत .  क ण्ड - हहरवे, चतुष्कोण, पववयुक्त. म मुळे वेल स खळीस रखी हिसते. पणव - लह न, िथतुर, हृिय कृ ती.  पुष्प - लह न, प ांढरे, रोमयुक्त, छोट्य मांस्जरीत उगवण रे.  फल - गोल, त ांबडे व ट ण्य एवढे.  पववभ ग जममनीत ल वल्य स नवीन वनथपती तय र होते.  पुष्प वर् वऋतूत व फळ हहव ळ्य त येते.
  • 4.
  • 5.  रस –मधुर. कर् य  ववप क - मधुर.  वीयव - उष्ण.  मु. गुण - लघु, रूक्ष.  कमव व उपयोग  िोर्घ्नत - कफव तघ्न, वपत्तवधवक. . अस्थिसंहारकः प्रोक्तो वातश्लेष्महरोऽस्थियुक् । उष्णः सरः कृ स्मघ्नश्च दुनाामध्नोऽस्िरोगस्ित् ।। रूि: थवादुः लघुः वृष्यः पाचनः स्पत्तलः थमृतः । भा. प्र.
  • 6.  व युप्रशमने- क ण्डां त्वस्ववरहहतमस्थिशृङ्खल य म र् र्दवध र्दवविल,क ु श्चक ां तिधम । सस्पपष्टां तिनु ततस्थतलथय तैले सांपक्वां बटकमतीव व तह रर ॥  वज्रवल्ली की छ ल ननक ल िे, पुनः बबन नछलक े की उड़ि की ि ल क े स ि पीस कर नतल तेल में पकोड़े तल ले। ये पकोड़े ख ने से व यु क प्रशमन होत है ।  भवनरोगे- सघृतेन स्थिसांह रम । सस्थधयुक्तेऽस्थिभवने च वपबेत क्षीरेण म नवः ।। चक्रित्तः  अस्थिभवन -वज्रवल्ली घृत मसर्दध अिव वज्रवल्ली रस + घृत
  • 7.  ऊरुथतपभे-स धां म ांसैरस्थिशृङ्ग हटक य भुङ्क्ते यर्दव व्यांजनेन परेण । क्षक्षप्रां श पयत्यस्थिभङ्गोऽथय नूनां व तव्य धधः च नततीवोऽवप यः थय त ॥ ऊरुथतपभ में- अस्थिशृङ्खल आटे क े स ि ममल कर पूरी य पकोडड़य ाँ बन कर ख ने से व तव्य धध, ऊरुथतांभ आहि रोगों क न श होत है।  थि ननन  रस ग्र ही थतांभन आणण सांघ नीय असल्य ने अस्थिभांग, अमभघ तज शोि य ांमध्ये लेप कर व ककां व तेल ने म लीश कर वे
  • 8.  घोळण फ ु टल्य स थवरस चे नथय कर वे.  कणवस्र व त क न त रस घ ल व .  िीपन, प चन, अनुलोमन व कृ ममघ्न असल्य ने अस्वनम ांर्दय, अजीणव, अशव व कृ मीांमध्ये व पर वे.  रक्त शोधन व थतांभन असल्य ने व तरक्त कफरांग, उपिांश व रक्तस्र व य त व पर वे.  सांध नीय असल्य ने अस्थिभांग त व पर वे. थवरस ने अस्थिसांध न फ र लवकर होते.
  • 9.  पत्रचूणव य पञ्च ङ्ग चूणव की अस्थिसथध न िव  िक्षक्षण भ रत - पत्र , क ण्ड कढी करत त  मद्र स = कोमल पत्र - क ण्ड अथतधूवम भथम - अजीणव & अनतस र  फ ण्ट रेचक  श्रीलांक आणण िक्षक्षण भ रत त क ण्ड ची भ जी करत त.
  • 10.  उत्पवत्तथि न - भ रत तील उष्ण प्रिेश त व श्रीलांक े त.  उपयुक्त ांग - क ण्ड, पत्र.  म त्र - थवरस - १० ते २० मममल.  कल्प - ल क्ष िी गुवगुळ, पांचजीरकगुडम