Afrikaans short story

1. DIE DAMASKUS ERVARING
Kortverhaal het oorspronlik op 25 April 2002 op LitNet.co.za verskyn
Hierdie is my bydrae tot die herdenking van 350 jaar
van Gereformeerdheid in Suid-Afrika.
Een van Francis Bacon se Screaming Popes
Nou die aand het ek en Hannes ’n interessante ou, ene Piet Pompies, by die
Purple Fly in Braamfontein ontmoet. Ons het toevallig aan dieselfde tafel
beland en begin gesels. Piet is nou nie my en Hannes se tipe mens nie en ek het
opgemerk hoe sy gesig vir ’n vlietende oomblik, byna onopgemerk, vertrek, toe
ons hom vertel dat ons belydende Christene en lede van die gay Reformerende
Kerk is.
1

2. Nietemin was hy interessante geselskap en het ons ’n aangename paar ure daar
verwyl. Op ’n stadium het ek opgemerk Piet kyk taktvol na my kort pinkie met
sy vermiste laaste lid, waarop hy oor William Burroughs begin gesels het. (Ek
sou later uitvind dié skrywer Burroughs het glo ’n minnaar gehad wat as ’n
gebaar van perverse lojaliteit die punt van sy pinkie afgekap het.) Maar ek en
Hannes, wat op Potch geswot het, was nie met die “Beat” skrywers bekend nie.
En soos ek sê, Piet is nie een van ons nie. Hannes en ek is gelowige
Gereformeerde Christene en selfs diakens in die Reformerende Kerk. Tog is ons
oopkop-mense. So oopkop dat ons steeds bereid is om vir Marthinus van
Schalkwyk ’n kans te gee. Om die waarheid te sê, lyk Hannes op ’n druppel
water na Marthinus. Hannes en ek het ons Damaskus-ervaring gehad toe ons
Pieter Cilliers se boek ’n Kas is vir Klere gelees het. Voor die tyd was ons diep
in die benoude kas, en dié boek het ons die moed gegee om uit te kom teenoor
ons ouers en kollegas. Veral die volgende gedeelte:
“’n Kalmte het in my kom lê. Ek het uiteindelik geweet wie ek was – ’n 44-
jarige wit gay Christen Afrikaner. Niks meer nie, niks minder nie.”
In elk geval, Piet was baie nuuskierig en ek vertel hom toe maar hoe dit gekom
het dat ek my pinkie se laaste lid verloor het. Hannes en ek het drie jaar
gelede in die VSA gaan reis. Ons het eers New York verken, daarna Boston en
Baltimore, en toe ’n motor gehuur en die pad gevat na die Appalachiese
gebergte om die suiwer, egte plattelandse Amerika te ervaar. Beide Hannes en
ek was nog altyd groot bewonderaars van die film Deliverance.
Ons het die hele dag gery, die pragtige natuurskoon bewonder en eindelik laat
die middag by die dorpie Jolo uitgekom, waar ons besluit het om te oornag.
Daar was ’n lekker gastehuis waar ons op die stoep gesit het en die bekoorlike
geure van die woud en die natuur ingeasem het met glasies Southern Comfort
in ons hande. Die volgende oggend is ons vroeg op en stap deur die dorp.
2

3. Opeens sien ons ’n kerkie met die naambord: “Church of Christ Jesus of Signs
Following.” In die een muur van die kerk is die volgende teksvers ingemessel:
“And these signs shall follow them that believe: in my name shall they cast
out devils; they shall speak with new tongues; they shall take up serpents; and
if they drink any deadly thing, it shall not hurt them; they shall lay hands on
the sick, and they shall recover. Mark 16: 17–18.”
Skielik het ek en Hannes die behoefte in ons harte ervaar om te aanbid. Net
daar en dan besluit ons om later terug te keer en te kyk of ons nie die
kerkdiens kan bywoon nie. Maar eers het ons ’n heerlike ontbyt genuttig terug
by die gastehuis. So teen 9-uur het ons weer kerk toe gestap en vir die koster
wat net besig was om die deure oop te sluit, gevra of ons miskien die diens kon
bywoon en verduidelik dat ons van Suid-Afrika af kom en verskoning gevra dat
ons nie toepaslike kerkklere gehad het nie.
3

4. Sy vriendelike reaksie het ons dadelik aanklank by hom laat vind as mede-
Christen: “Welcome brothers, in the house of the Lawd. Y’all is most welcome
to worship with us and have no concerns about yer clothes. All is welcome in
the house of the Lawd.”
Soos die gemeente die banke begin vul het, het ek aan Hannes gemeld dat ek
dink dit ’n tipe Pinkster of Charismatiese kerk was, maar wat maak dit tog saak
— ’n Christen is ’n Christen. Voor in die kerk onder die preekstoel was daar ’n
tafel waarop die koster twee houtkiste neergesit het. Op ’n klein verhogie
langsaan was daar ’n tromstel en ander musiekinstrumente. Die erediens het
begin met ’n dawerende lofgesang op maat van ruk-en-rol musiek, baie soos by
die Apostolies in Suid-Afrika maar heelwat meer luidrugtig en oorverdowend,
met elektriese kitare en als. Vir my en Hannes wat aan die stemmige sang van
die Reformerende Kerk gewoond is en in die NG Kerk grootgeword het, was dit
ietwat vreemd, maar nou ja, die charismate doen dinge op hul eie manier.
Die dominee het sy preek begin deur ons, die “lost brothers out of Africa”
welkom te heet en ’n gebed te doen. Daarna het die musikante weer wapens
opgeneem met ’n opruiende gospel-lied waartydens sekere gemeentelede
vorentoe beweeg het na die tafel met die houtkiste daarop. Dis toe ek self
meegevoer word deur die polsende ritme van die musiek en die begeestering
wat soos ’n elektriese stroom deur die gemeente trek. Dit was asof ons almal in
’n trans gegaan het, amper soos die ekstase by ’n rugbywedstryd maar met veel
groter intensiteit. Dit was asof iets van my besit geneem het, en voor ek my
kon kry, staan ek op en beweeg vorentoe. Toe sien ek dit: die kiste is vol
ratelslange en koperkapelle en die mense tel die slange op en drapeer hulle om
hul arms waarna hulle ekstaties begin dans op maat van die musiek.
4

5. Ekself, soos ’n zombie, steek toe my hand in een van die kiste en tel ’n
tamaaie ratelslang op wat ewe gemaklik om my arm begin krul. Dit was asof ek
myself verloor het — weggevoer na ander tye, ander plekke, na ’n oeroue era,
’n prehistoriese tydvak waar ek ’n priester in ’n heidense tempel êrens in
Turkye is. Ek dink dit was in die prehistoriese stad waarvan die ruïnes nou as
Çatal Hüyük bekend staan wat ek en Hannes vyf jaar gelede besoek het. Ek kon
die altaar sien met sy beeshorings en die naakte dansende lywe, en ek kon die
ritmiese tromme hoor en die dik wolke wierook het my omgewe.
Dis toe dat ek ’n visioen kry, ’n nuwe visioen uit ’n ander oord as die antieke
belewenis of die aktiwiteite van die mense rondom my.
5

6. Dit was die gesig van Johannes Calvyn wat soos een van Frances Bacon se
“Screaming Popes” lyk en woedend vir my bulder: “Hoe DURF jy??? Wat van
jou trotse Gereformeerde tradisie!!!???” Net daar skrik ek my blaas leeg en
kom tot my sinne! Skielik besef ek: my enigste verlossing lê nou daarin dat die
slang my byt.
6

7. Dis al hoe ek uit hierdie nagmerrie gaan kom. Die volgende oomblik voel ek ’n
skerp brandpyn in my pinkie en sak bewusteloos neer. Dit was die einde van ons
besoek aan Amerika. Na ’n paar dae in die hospitaal (Hannes het ’n senu-
instorting gehad) is ons terug huis toe. Terug na die warmte van ons eie mense,
ons eie taal, en die geborgenheid van ons eie Gereformeerde tradisie wat
hierdie jaar sy 350ste herdenking vier.
Piet het my ’n paar oomblikke aangestaar, toe sy mou opgeskuif en vir ons die
Caduceus-tattoe op sy bo-arm gewys — die twee slange wat om die staf krul —
en gesê: “Mooi so my broers.”
http://serpenthandlerart.tripod.com/st_columbia.htm
The Ecstasy of St Columbia of Jolo, by Gary Monroe.
7