SlideShare a Scribd company logo
1 of 28
Download to read offline
Meetjesland 2020 Toekomstplan
Omgevingskwaliteit
Inhoudstafel
1	 Voorwoordje
2 - 3	 Het Meetjesland, stad of platteland?
4 - 5	 De Meetjeslandse omgeving of ruimte:
De verschillende landschapstypes in het Meetjesland.
6 – 7	 Historische kaart Meetjesland:
het belang van de geschiedenis en het landschap
8 – 9	 Het Meetjesland in vogelperspectief
10 – 11	 Satellietbeeld, Landsat-7 satellietbeeld genomen op 23/05/2001
”Earth Observation HelpDesk, Belgian Science Policy Office
http://eoedu.belspo.be, http://eo.belspo.be
12 -13	 Het Meetjesland in vogelperspectief
14 – 15	 Omgevingskwaliteit en duurzame architectuur
16 – 17	 Landbouwarchitectuur
18	 Bedrijven: omgevingsaanleg op bedrijventerrein
“De Prijkels” in Nazareth
19	 Wonen: omgevingsaanleg in verkaveling
“Kouter – De Wijngaard” in Knesselare
20 - 21	 Mobiliteit, natuur, publieke ruimte: een andere aanpak te Eeklo
22	 DORP inZICHT
23	 Provinciale Kwaliteitskamer reikt de hand
24	 Landschapsveiling, andere manier van financieren
Beste lezer,
Het Leader project “Creatief Besturen: omgevings-
kwaliteit, maak het mee” wil besturen en burgers
er toe aanzetten om zorgzaam om te gaan met de
omgeving waarin we leven. Zowel in de dorps-
kernen als er buiten. De heraanleg van straten en
pleinen, het herbestemmen van (historische) pu-
blieke gebouwen, het aanleggen van woonwijken
en bedrijventerreinen, ... hebben een grote invloed
op de omgeving en op de levenskwaliteit van de
mensen die er wonen.
In “Meetjesland 2020”, het toekomstplan voor
het Meetjesland, hebben we keuzes gemaakt.
Eén van de belangrijkste keuzes was het inzetten
op landschappelijke kwaliteit en aantrekkelijke
dorpskernen.
We leven steeds meer in een verstedelijkt Vlaanderen. Dr. Hans Leinfelder stelt zelfs
dat het Vlaamse platteland bestaat uit “een zee van stedelijkheid”. Ook het Meetjes-
land ontsnapt daar niet aan. Dit betekent dat we op een “totaal andere” manier zullen
moeten leren nadenken. Een helicopterperspectief is belangrijk om de context te kunnen
begrijpen.
We hopen dat de vormingssessies in het kader van Creatief Besturen en deze brochure
daar een eerste prille aanzet toe zijn. Surf ook naar www.meetjesland.be. Daar vindt u
alle powerpointpresentaties van de vormingssessies.
Tot slot citeren we Bob van Reeth, Vlaams bouwmeester, op het Symposium over de
vormgeving in rurale gebieden van 28 november 2000 te Ieper: “Een integraal beleid
gericht op een kwalitatieve leefomgeving kan niet gebaseerd zijn op een polarisering tus-
sen stad en platteland….Uitgangspunt is en blijft dat we nood hebben aan een cultureel
veranderingsbeleid waarin stad, natuur en dorpen een plaats hebben…. Het onderscheid
tussen stedelijke en landelijke architectuur heeft geen zin want het gaat altijd om archi-
tectuur op een plek met een specifiek verleden en een specifieke toekomst”.
Veel leesgenot,
Prof. Aimé Heene
Voorzitter Streekplatform+ Meetjesland
Gedeputeerde Alexander Vercamer
Voorzitter Plaatselijke Actie Groep Leader
Een andere invalshoek schept
in het begin verwarring
maar kan verhelderend zijn op termijn.
1
Het Meetjesland:
platteland of stad?
Zelfs vandaag worden stad en platteland door ruimtelijke planners, politici en
middenveldorganisaties nog steeds behandeld als tegenpolen, als twee afzon-
derlijke entiteiten.
Zo beoogt het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen uit 1997, met haar visie
“Vlaanderen, open en stedelijk”, de bundeling van nieuwe ontwikkelingen in de
stedelijke gebieden en het vrijwaren van het platteland voor landbouw, natuur
en bos.
Het is echter een utopie om in het verstedelijkte Vlaanderen te blijven geloven
in een laatmiddeleeuwse landschapsperceptie waarin stedelijke eilanden gesi-
tueerd zijn in een eindeloze plattelandszee. Deze idee holt achter de werkelijk-
heid aan, ook in het Meetjesland.
Er is dan ook dringend nood aan een verfrissende en stimulerende perspectief-
wissel op de relatie tussen stad en platteland. Het platteland in Vlaanderen
bestaat uit eilanden in een zee van stedelijkheid. En durven denken vanuit
deze tegenovergestelde invalshoek opent de deur voor het gebruik van inspi-
rerende planningsideeën uit een meer stedelijke context in de planning van de
open ruimte.
Kraenepoel te Aalter:
woningen als eilandjes
in een eindeloze
plattelandszee
of eerder groen
als eilandje in
een stedelijke zee van
woningen en industrie?
© Ludo Goossens,
www.vilda.be
2
Kreken
Schipdonkkanaal Eeklo, hoofdstad van het Meetjesland
Waarom zou de open ruimte in het Meetjesland bijvoorbeeld niet worden beschouwd als
‘publieke ruimte’, vergelijkbaar met pleinen, straten en parken in een stedelijke context?
Vormen deze openruimte fragmenten, net als stedelijke publieke ruimte, niet steeds
meer plaatsen waar verschillende maatschappelijke groepen – landbouwers, bewoners,
natuurbeheerders, recreanten, … – met elkaar worden geconfronteerd en waar deze
groepen het nodige inzicht kunnen verwerven over elkaars gebruiken en gewoonten?
Zijn deze open ruimten met andere woorden, zoals de stedelijke publieke ruimte, geen
plekken waar individuen en groepen leren omgaan met de groeiende maatschappelijke
diversiteit.
Dr. Hans Leinfelder en Prof. Dr. Georges Allaert – Universiteit Gent,
Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning
3
1	 Krekengebied
Belangrijkste landschapskenmerken:
-	 Open landschap, met akkerland als voornaamste bodemgebruik.
-	 Verspreide grote boerderijen en lijnvormige bebouwing op en langs de dijken.
-	 Dijken met sloten, beplant met opgaande bomenrijen.
-	 Restanten van overstromingen en dijkdoorbraken: geulen, kreken en wielen.
2	 Meetjesland
Belangrijkste landschapskenmerken:
-	 Grote ontginningsblokken herkenbaar op verschillende plaatsen met indeling in
talrijke, smalle percelen.
-	 Talrijke grachten en greppels.
-	 Verspreide bewoning.
-	 Talrijke kleinschalige boerderijen naast grote oude ontginningshoeven.
-	 Grote transformatie van het landschap, vooral na Wereldoorlog II (onder andere
bewoning, verdwijnen van beplanting).
Onbekend is onbemind, geldt ook voor het Meetjeslandse
landschap. Wie de waarde er niet van begrijpt, zal er ook
geen respect voor opbrengen. Het Meetjesland is
sedert het jaar 1998 voor een groot stuk erkend als
“Regionaal Landschap” en krijgt middelen van diverse
overheden om de natuur- en landschapswaarden te ver-
sterken.
We onderscheiden vier grote landschapstypes in het Meetjesland,
die elk worden gekenmerkt door een aantal landschapselementen.
Mijn Vlakke Land,
4 x anders
4 Landschapstypes
in het Meetjesland
© Antoon Verhoeve,
RUG vakgroep archeologie
Bruine Kiekendief
© Ludo Goossens, www.vilda.be
Boekhoute, een oud vissersdorp.
© Ludo Goossens, www.vilda.be
Hollandersgatkreek
© Ludo Goossens, www.vilda.be
4
3	 Veldgebieden
Belangrijkste landschapskenmerken:
-	 Geometrisch dambordvormig ontginningspatroon met dreven, bossen en open
landbouwgebieden.
-	 Aantal oude ontginningshoeven bleven bewaard
4	 Kouter -en bulkenlandschap
Belangrijkste landschapskenmerken:
-	 Afwisseling tussen open en gesloten landschappen.
-	 Typisch zijn de zandige ruggen en de verschillende beekvalleien en rivierdalen.
-	 De uitgestrekte en open kouters zijn in het algemeen de kwalitatief betere gronden
en dienen voor akkerbouw.
-	 De bulken zijn algemeen zandlemige gronden op de lagere komgronden, tussen de
kouterruggen en de laaggelegen rivier- en beekgronden.
-	 Aanplanting van knotbomen langs de perceelsranden- en grachten die het bulken-
landschap een gesloten karakter geven (beloken, beluiken, bulkine: afgesloten).
Meer info bij: vzw Regionaal Landschap Meetjesland, Ralph Maréchal, www.rlm.be.
Landschapshuis Maldegem, Marktstraat 65, 9990 Maldegem, 050 70 00 42
De levendbarende hagedis
© Ludo Goossens,
www. vilda.be
De Drongengoedhoeve.
De leuze van deze historische
hoeve is: Vita Brevis, Corda Juncta
Cordibus. Het leven is kort,
laten we de harten verenigen.
Het Drongengoedbos,
aangeduid als ankerplaats
in de Landschapsatlas Vlaanderen
© Ludo Goossens, www.vilda.be
Bulk. Gesloten landschap:
met perceelrandbegroeiing, de
bulken worden gebruikt
als weiland
De Kalevallei te Nevele.
Aangeduid als ankerplaats
in de Landschapsatlas Vlaanderen
© Ludo Goossens, www.vilda.be
De meanderende Kale
te Landegem
1.	 Elzenhoutkant
tussen landbouwpercelen
2.	 Bruin blauwtje
op boerenwormkruid
3.	 Sint-Laureins, grens tussen
Meetjesland en polder/
krekengebied.
(We merken het
Leopoldskanaal op.)
© Ludo Goossens,
www.vilda.be
1. 2.
3.
5
History...
always leaves a trace
Fort te Assenede, archeologische sporen in het landschap
6
© Fotografie Hugo Maertens - Brugge
7
Meetjesland
van A tot Z
door Ludo Goossens, www.vilda.be
Assenede
Eeklo - Het Leen
Kaprijke - Lembeke
Aalter
Eeklo
Kaprijke
Aalter
Assenede - Bassevelde
Evergem
Kaprijke - Lembeekse bossen
8
Aalter
Assenede - Boekhoute
Evergem
Knesselare
Aalter
Assenede - Vlietpoldersgeulen
Evergem
Zomergem - Oostwinkel
9
Het Meetjesland
is erkend als waardevol
cultuurlandschap
Brugge
10
© “Earth Observation HelpDesk, Belgian Science Policy Office”
http://eoedu.belspo.be, http://eo.belspo.be
Gent
11
Meetjesland
van A tot Z
Maldegem - Kleit
Sint-Laureins - Waterland-Oudeman
Waarschoot
Maldegem
Sint-Laureins - Bentille
Waarschoot
Gentse kanaalzone - Kanaal industrie
Schipdonk - landbouw - toerisme
Sint-Laureins - Watervliet
Zelzate
door Ludo Goossens, www.vilda.be
12
Lovendegem - Kanaal Brugge-Gent
Sint-Laureins
Sint-Laureins - Vrouwkeshoek-Blokkreek
Zelzate
Lovendegem - Merendree
Sint-Laureins - Sint-Margriete
Sint-Laureins - Sint-Jan-in-Eremo
Zelzate - Klaverblad
e
13
Omgevingskwaliteit
en duurzame
architectuur
in de publieke ruimte?
Streekplatform: Wat bedoelen jullie met omgevingskwaliteit?
Els: Het heeft veel te maken met leefbaarheid. Het evenwichtig samengaan van een
sterke groen- en waterstructuur met bestemmingen zoals het wonen, naar school gaan,
diensten, kantoren, bedrijven ….. moet dit bewerkstelligen.
Sofie: Meer en meer bouwheren beseffen dat een bouwopdracht meer is dan het reali-
seren van een programma van eisen, waarbij oppervlakten en volumes de essentie zijn.
Ze benaderen het bouwen niet meer enkel vanuit een economisch en juridisch kader,
maar zien het ook als een culturele en maatschappelijke opdracht. Ze willen dat hun
bouwproject hen helpt dienstbaar, herkenbaar, toegankelijk en aanspreekbaar te zijn.
Streekplatform: Wat loopt er af en toe mis bij het inrichten van de openbare ruimte?
Sofie: Vooraf duidelijkheid scheppen over de randvoorwaarden van een project is
kwaliteitsbevorderend. Af en toe verliest men dit uit het oog. Het gaat over het stellen
van realistische termijnen, over het begroten van een budget, over in kaart brengen van
de omgeving, over het bekomen van een maatschappelijk draagvlak, over het inschatten
van evoluties op lange termijn, over veiligheid, over toegankelijkheid voor mindervali-
den,….
Els: …de bedoeling is goed maar vaak is men te veel gefocust op 1 deelaspect. Van-
daag stellen diverse actoren de meest uiteenlopende eisen aan de openbare ruimte. Ze
hebben allen hun eigen strategie gaande van technisch beheer, mobiliteitsbeheersing,
Tijdens de cursus Creatief Besturen ontmoetten we Mevr. Els Huigens en Dhr.
Jean-François Van den Abeele van het architectenbureau “Fris in het Landschap”
(www.frisinhetlandschap.be) en Mevr. Sofie Troch van het “Team van de Vlaamse
Bouwmeester”. We debatteerden over omgevingskwaliteit in de openbare ruimte.
Het gaat om pleinen, fietspaden, parken, openbare gebouwen…. Voor hen is het
duidelijk dat een kwaliteitsvolle inrichting van de publieke ruimte een aanjager kan
vormen van een nieuwe stedelijke en regionale dynamiek. Het is vooreerst plannen
en bouwen voor de toekomstige generaties, en daarbij zorgen voor een minimale
ecologische voetafdruk maar het gaat evenzeer over beleving en geschiedenis…en
goed opdrachtgeverschap. We geven u enkele fragmenten van ons gesprek.
Zoek de 9 verschillen © UNIZO
14
ruimtelijke en economische ontwikkelingen, sociale en ecologische vernieuwing tot city-
management. Op zich is dit goed maar het integreren ontbreekt. Het eindbeeld is dan
ook vaak niet meer dan het concreet vormgeven van een aantal functionele behoeftes
en een loutere optelsom.
Streekplatform: Welke aanpak stellen jullie voor?
Jean-François: Het geheel is meer dan de som van de delen. Een aanpak op verschil-
lende schaalniveaus is noodzakelijk om een doordachte (her)inrichting van de publieke
ruimte te verkrijgen. Er dient een relatie te zijn met de omliggende buurten/wijken,
scholen. Een samenhang met groenstructuren, recreatieve routes en verkeersstructuur.
Er dient een relatie te zijn met het (historisch)centrum, het landschap, ….kortom met de
“omgeving” in al haar aspecten.
Door eerst een landschappelijke en stedenbouwkundige visie te geven van het groter
gebied worden de kansen maximaal benut voor de verwezenlijking van een boeiende pu-
blieke ruimte met beeldkwaliteit. Hierin mogen we de geschiedenis van de plek zeker niet
vergeten evenmin als het verhaal van de bewoners. Het beeld mag/kan dus niet alleen
uitgedrukt worden in materialen. Ook het immateriële is belangrijk. Omgevingskwaliteit
is meer dan een vormelijke eigenschap. Ook
de beleving die men wenst te bereiken moet
geformuleerd worden met uitgangspunten
die omschrijven hoe speels de openbare
ruimte moet zijn, hoeveel ruimte er moet
zijn voor kunst, hoe inter generationeel
de ruimte moet zijn, de verhouding tussen
verblijven en verplaatsen, hoe verschil-
lende functies kunnen worden geïntegreerd,
enzovoort.
Sofie: Er is reeds vooruitgang. Meer en meer publieke bouwheren nemen de zorg voor
kwaliteit ernstig. Ze formuleren hun ambities en hun verwachtingen vooraleer ze gaan
bouwen in een projectdefinitie. Die projectdefinitie helpt hen hun kwaliteitsstreven te
handhaven doorheen het volledige traject vanaf het plannen maken tot het daadwerke-
lijke bouwen. De rol van de bouwheer in verhouding tot de ontwerper is namelijk ruimer
dan controleren, natellen en beperken. Een proces gebaseerd op culturele ambities leidt
tot vertrouwen en communicatie. Enkel deze elementen kunnen goede voorwaarden
creëren om te zoeken naar wat nog niet is.
Els: Probeer de ruimte te optimaliseren. Onderzoek het landschap zowel naar vorm als
naar geschiedenis. Vaak zijn er ook archeologische sporen….Beschouw water en groen
als structurerende elementen. Aandacht voor voetgangers en fietsers, aandacht voor
bejaarden en kinderen,….Hou het speels. Integreer kunst in de openbare ruimte. Uiter-
aard is verspilling van energie uit den boze….
Streekplatform: Een flinke boterham. Hoe krijg je iedereen mee met zo’n aanpak.
Jean- François: Het proces is hier van belang en communicatie is zeer belangrijk.
Overleg (ook met de bewoners) is geen tijdverlies. Het gaat over ingrepen die meerdere
decennia dienen mee te gaan. Het ontwikkelen van enige ambitie en lange termijn visie
is dan ook het minste wat we kunnen doen. Andere voorbeeldprojecten bezoeken werkt
inspirerend. Toetsing via een “kwaliteitskamer” kan goede tips en adviezen opleveren.
Streekplatform: Dank u voor dit boeiend gesprek.
Meer info bij www.frisinhetlandschap.be en www.vlaams-bouwmeester.be
15
Landbouw­
architectuur
en omgeving
Door Luc Vande Ryse, Provincie Oost-Vlaanderen
De aanwezigheid van boerderijen is bijzonder kenmerkend en typerend voor het
agrarische landschap. Ze bepalen mee het beeld en de uitstraling van het platte-
land.
Waardevol historisch erfgoed
De historische hoeves werden opgetrokken vanuit praktische zorgen zoals bereikbaar-
heid, nodige ruimte of activiteit, beschikbare materialen, arbeidsorganisatie, toezicht,
enz Ze vertonen vaak mooie staaltjes architectuur en passen goed in het omliggende
landschap.
Vorig jaar publiceerde het Vlaams Instituut voor
Onroerend Erfgoed een inventaris van 66.000 ge-
bouwen met erfgoedwaarde. Daarbij zijn maar liefst
17.949 hoevegebouwen uit alle types van hoeves die
je maar kan bedenken: vierkantshoeves, langgevel-
hoeves, polderhoeves, enz Elke boerderij had zijn
eigen verhaal in nauwe relatie met de omgeving. We
kunnen dus best voorzichtig omgaan met het agra-
risch erfgoed en wat er rest van traditionele hoe-
vegebouwen. Voorzien in een hedendaagse functie
voor waardevolle gebouwen en dit in aansluiting met de cultuurhistorische context is de
beste garantie op behoud. Bovendien biedt de aanwezigheid van waardevolle gebouwen
een meerwaarde en dus ook kansen voor de omgeving.
Nieuwe bedrijven
De landbouw is in evolutie, niet alles kan of moet
geconserveerd worden. Nieuwe hoevegebouwen
kunnen het landschap van vandaag mee vormge-
ven en deel uitmaken van het patrimonium van de
toekomst. Er mag dus best veel aandacht besteed
worden aan de beeldkwaliteit en integratie in de
omgeving. Ook de landbouw vaart wel bij archi-
tecturaal verantwoorde gebouwen en constructies.Aardappelloods te Sint-Jan-in-Eremo
Historische hoeve te
Sint-Jan-in-Eremo
Op de Livinushoeve werd een in onbruik
geraakt schuurtje omgebouwd
tot ontvangst- en educatieve ruimte.
16
Daarbij zijn de bedrijfsvoering, functionaliteit, economische haalbaarheid en het land-
schap uiteraard uitgangspunten.
Dat betekent echter niet dat er geen kansen zijn om deze gebouwen kwaliteitsvol te
ontwerpen en te streven naar een zo goed mogelijke landschappelijke integratie.
Een aantal tips
Hoe een goed geïntegreerd bedrijfgebouw er uitziet, is
sterk gekoppeld aan de individuele omstandigheden. Er
zijn geen vaste regels maar volgende aandachtspunten
kunnen wel op weg zetten:
TIP 1.	Zoek naar een harmonisch samengaan met de
ander gebouwen in de omgeving; geometrische opstel-
ling en ritme, dakhelling …; Foto 1 en 2
TIP 2.	Maak de functie van het gebouw herkenbaar in de
vormgeving en de gevels. Doorbreek industrieel aanzicht.
 Foto 3
TIP 3.	Streef naar visueel verkleinende affecten, zoals
werken met dakoversteek, verspringen van gevellijn of
noklijn, goede dakgevel verhouding, … Foto 4
TIP 4. Maak consequent en sober gebruik van materialen
en kleuren aansluitend bij de omgeving. Foto 5
TIP 5.	Vraag advies. Landbouwers, architecten of
bouwfirma’s kunnen bij de opmaak van hun plannen bij
de Provincie Oost-Vlaanderen terecht voor advies rond
landschapsintegratie. Dit gebeurt liefst zo vroeg mogelijk
in het bouwproces bij het begin van de planopmaak. Ad-
vies bij het architecturale concept is mogelijk alsook de
opmaak van een landschapsbedrijfsplan op maat van het
bedrijf. Na een plaatsbezoek en in overleg worden inspi-
rerende ideeën, suggesties en referenties aangebracht,
dit zonder verplichtingen. Daarbij wordt gezocht naar de
best haalbare oplossing. Neem contact op met Provincie
Oost-Vlaanderen, Gouvernementstraat 1, 9000 Gent,
Luc Vande Ryse, Tel. 09 267 86 68, landbouw@oost-
vlaanderen.be.
TIP 6.	De brochure “Landbouw  Landschap, hand in
hand. Inspirerende ideeën voor uw bedrijf.” is gratis te
bestellen via de website: www.oost-vlaanderen.be/land-
bouw. Foto 6
Foto 1	 Nieuwe loods op gemengd bedrijf krijgt een gepaste inplanting en bewuste keuze van vorm en
materialen. Poorten worden wel overwogen geplaatst voor een goede toegankelijkheid in aanslui-
ting met het erf zonder landschappelijke omgeving te schaden
Foto 2	 Bedrijfsgebouwen van verschillende bouwfazen worden op elkaar afgestemd tot een harmonisch
geheel. Dakhelling en materiaalkeuze brengen eenheid binnen de boerderij.
Foto 3	 Loopstal, paardeboxen en overdekte mestopslag zijn herkenbaar in vormgeving. De invulling
van de gevel meet herkenbaarheid van de functie en verspringen van nokhoogte doorbreken het
monotone karakter van het grote gebouw.
Foto 4	 De dakoversteek en kapeldak zijn zowel functioneel en visueel aangenaam. De lagere gevel en
houtafwerking sluiten aan bij de landelijke omgeving.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
17
Opdrachtgever: gemeente Nazareth
Uitvoeringsperiode: 1996-2009, uitgevoerd in 3 fases.
Opdrachtomschrijving: De ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein, gelegen
aan het op- en afrittencomplex van de E17. Deze gronden zijn in het gewestplan inge-
kleurd als industriegebied. De ontwikkeling is gebeurd op basis van een structuurschets.
Ontwerp: Veneco² stond, in samenwerking met studiebureau Van Herreweghe en Lesaf-
fre, in voor het ontwerp en de aanleg van de infrastructuur.
Kenmerken:
•	 Er werd zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de potenties van het terrein o.a.
inzake afwatering
•	 RWA-afvoer verloopt via (bestaande) open grachten
•	 De wal van de gerestaureerde hoeve 1000 Prijkels doet dienst als bufferbekken
voor regenwater
•	 De bestaande lijnvormige landschapselementen worden geïntegreerd in de struc-
tuurschets van het bedrijventerrein
•	 De dreef naar de hoeve 1000 Prijkels wordt integraal gehandhaafd
•	 Langsheen de centrale hoofdas is laanbeplanting aangebracht
•	 De kavelindeling is gebeurd op maat van de kandidaat-investeerder (= op het
ogenblik van de verkoop)
•	 Bij de toewijs van de kavels is er rekening gehouden met de aanpalende bouwvolu-
mes
•	 Er wordt bijzondere aandacht besteed aan het architecturaal voorkomen van de
bedrijfsgebouwen
•	 Ten aanzien van de E17 zijn de bedrijven ingeplant achter een ‘gordijn’ van populie-
ren
•	 Het terrein is erkend door de provincie als duurzaam bedrijventerrein
Omgevingsaanleg
bedrijventerrein
‘De Prijkels” te Nazareth
18
Opdrachtgever: gemeente Knesselare
Uitvoeringsperiode: omgevingsaanleg voltooid in 2008
Opdrachtomschrijving: realisatie van verkaveling met integratie van centrale ontmoe-
tingsruimte
Ontwerp: Veneco2 is projectontwikkelaar van de verkaveling. Veneco2 heeft de nodige
gronden verworven en stond in samenwerking met de studiebureau’s Belconsulting en
Van Herreweghe in voor het ontwerp en de aanleg van de infrastructuur en de uitgifte
van de kavels, dit alles in nauw overleg met het gemeentebestuur.
Kenmerken: Oog voor ruimtelijke kwaliteit
•	 integratie van laanbeplanting
•	 integratie van een centrale openbare ontmoetingsruimte met overdekt paviljoen
voorzien van straatmeubilair en andere gemeenschappelijke voorzieningen zoals
watertappunt en electriciteit
•	 Integratie van een petanquebaan
•	 integratie van diverse kinderspeelelementen
•	 integratie van een hondentoilet
•	 Inkleding van de ontmoetingsruimte met de nodige groenvoorzieningen.
Meer info: Veneco², Port Arthurlaan 11, 9000 Gent, info@veneco.be, www.veneco.be
Omgevingsaanleg
woonverkaveling
‘Kouter - De Wijngaard”
te Knesselare
19
Foto 1. Slependammewatergang en N49.
Foto 2. Slependammewatergang
krijgt meer bergingscapaciteit
Foto 3. De Ringlaan te Eeklo,
aanleg van heuvel met zomereiken
Mobiliteit en natuur
in de publieke ruimte
Milderende maatregelen aan
de R43 (ringlaan) en N49 (expresweg)
“De Vlaamse Administratie Wegen en Verkeer (AWV) is gestart met het uitvoeren van
de milderende maatregelen en de landschappelijke inpassing van de R43 (Ringlaan)
- N49 (expresweg Antwerpen-Kust). Het provinciebestuur, het polderbestuur van de
Slependammewatergang en de stad werden bij de uitwerking betrokken.”
De eerste fase (ter hoogte van het onderstation
Maroyendam) is uitgevoerd: het verhogen van de
bergingscapaciteit van de Slependammewatergang in
functie van de afvoer van regenwater van de R43-N49
en van regenwater afkomstig van de stad. Op lange
termijn zijn er tien dergelijke projecten langs de N49
voorzien. De Slependammewatergang krijgt bovendien
een natuurvriendelijk profiel.
Er zijn ook aanplantingen voorzien die het typische
landschap van het Meetjesland rond deze wegen zullen
versterken. Aan het knooppunt N9/R43 (kruispunt
R43-Leopoldlaan kant Balgerhoeke) is een eerste van
twee heuvels aangelegd. Aan de overzijde van de R43
komt in een tweede fase een gelijkaardige heuvel.
Deze (kleine) heuvels worden beplant met zomereiken
in een strak patroon. Ze worden ook ingezaaid als bloemenweide. Deze heuvels vormen
op die manier een herkenningspunt / toegangspoort tot Eeklo.
Herinrichting Stassano park te Eeklo:
ontwikkeling van natuur
en zachte vervoers­wijzen.
In het voorjaar van 2008 is, samen met de aanleg van
een doorgaand fiets- en voetpad, de herinrichting van
het Stassano-park afgerond. Het parkgebiedje heeft
een sterk bosachtig karakter en vormt een groene
oase in de verder stenige wereld van het woongebied
Stassano. We interviewden Dirk Waelput stedenbouw-
kundig ambtenaar van de stad Eeklo.
1.
2.
3.
20
Foto 4. Aanleg van fiets-en
voetgangersvlonders en
scheppen van een “natte valei”
Streekplatform: Hoe hebben jullie het aangepakt?
Dirk Waelput: Uitgangspunt bij het ontwerp was het handhaven van de min of meer
natuurlijke uitstraling van het park, die spontaan was ontstaan door het jarenlang ont-
breken van beheer. Nu het gebied is opgeknapt en toegankelijk gemaakt zal er ook een
zorgvuldig beheer moeten plaatsvinden, om natuurwaarden en de publiekstoegankelijke
functie duurzaam te ontwikkelen. Belangrijk is ook dat het hemelwater uit het omgeven-
de woongebied in deze zone de kans krijgt om in de bodem te infiltreren.”
“De belangrijkste ingrepen van het ontwerp in het parkgebied zijn de aanleg van fiets-
en voetgangersvlonders en het vergraven van de aanwezige laagten tot een aaneen-
gesloten “natte vallei”. Daarnaast is met name in de ondergroei van struiken stevig
gedund, teneinde ruimte onder het kronendak van bomen te realiseren.
Streekplatform: Hoe beschermt het ontwerp de natuurwaarden?
Dirk Waelput: Het gebied is ontstaan uit de tuinin-
richting van een aantal voorname stadstuinen. De
oudere bomen zijn duidelijk niet spontaan gegroeid,
maar geplant in waarschijnlijk eind negentiende,
begin twintigste eeuw. Door het verdwijnen van de
bijbehorende panden en hun bewoners zijn de tuinen
in de loop der tijd aan hun lot overgelaten. Zoals alle
natuur in de lage landen ontwikkelt deze zich zonder
enige vorm van onderhoud zich spontaan tot een
bosvegetatie. Ook dit is goed zichtbaar in het gebied, want ook de uit opslag ontstane
bomen zijn inmiddels al volgroeid. Op de bodem heeft zich een ondergroei van klimop
en struiken ontwikkeld, die bij aanvang van het project op sommige plaatsen (bijna)
ondoordringbaar was; een soort stadsjungle. In het ontwerp is getracht door middel van
de vlonderpaden een zekere afstand van de bezoekers tot de begane grond te creëren,
zodat er geen aanleiding is om het gebied, anders dan op de vlonders te betreden. Zo-
wel de plantengroei op de bodem als de natte zones kunnen zich op deze manier redelijk
ongestoord verder ontwikkelen.
Streekplatform: Natuur volop dus, maar is er ook rekening gehouden met de veilig-
heid van wandelaars en fietsers?
Dirk Waelput: Met het realiseren van de vlonders wordt het gebied publiekstoeganke-
lijk. De inrichting van de openbare ruimte verdraagt zich echter niet met het beeld van
een ondoordringbaar bos. Bewoners en bezoekers moeten zowel overdag als s’-avonds
een veilig gevoel hebben bij het betreden van het park. Daarom is er overzicht nodig op
en rondom het pad.
Dit overzicht wordt bereikt door het op strategische plaatsen permanent verwijderen van
de struiklaag. Een beeld dat ook in de toekomst gegarandeerd moet worden. Een nieuwe
ontwikkeling tot gesloten struiklaag kan uit oogpunt van de sociale veiligheid dan ook
niet plaatsvinden! Accent in de natuurwaarden kan hier liggen in de beleving van bomen
en de kruidlaag, waartoe ook nieuwe soorten zijn bijgeplant.
Streekplatform: We zien hier ook veel water?
Dirk Waelput: Het gebied vervult een belangrijke rol in de afvoer van regenwater
van het Stassano-gebied. Gezien de verwachte stijgende neerslaghoeveelheden in de
toekomst is een vergroting van de bergingscapaciteit wenselijk. Hiertoe is de bestaande
waterpartij vergraven tot een meer aaneengesloten laagte in het bos. De duiker onder
de spoorweg is beter bereikbaar en schoongemaakt. De natte vallei die zo ontstaat
wordt door de vlonderpaden als vanzelf overbrugd.
Meer info bij Dirk Waelput, Stedebouwkundig ambtenaar Eeklo, dirk.waelput@eeklo.be,
09 218 28 42, www.eeklo.be.
4.
21
Hoe werkt het?
Via DORP inZICHT voert een groep dorpsbewoners zelf een onderzoek uit naar de
leefbaarheid van hun dorp. Aan de hand van een standaardvragenlijst stellen ze een
vragenlijst samen op maat van het dorp. Het gaat dan over zaken als verkeer, wonen,
sociale samenhang, verenigingsleven, de verhouding met het lokaal bestuur, milieu, ….
Er wordt gepeild naar de sterktes van het dorp en naar de knelpunten, maar er wordt
ook gevraagd wat de bewoners daar zelf willen/kunnen aan doen en wat er wordt
verwacht van andere actoren (lokaal bestuur, de Lijn, de Post, OCMW…). De resultaten
worden gebundeld in een rapport en worden voorgesteld aan de bewoners, het lokaal
bestuur en andere (betrokken) actoren. Eens de resultaten er zijn, is het tijd om er mee
aan de slag te gaan!
Een voorbeeld: In 2009 heeft Wim Pira in opdracht van het gemeentebestuur van Knes-
selare gewerkt aan de opmaak van een dorpsontwikkelingsplan voor Ursel. Hij deed dit
een gans jaar lang in nauw overleg met het bewonersplatform van Ursel.
De bevolking van Ursel gaf op twee druk bezochte inspraakmomenten in belangrijke
mate sturing aan dit plan.
De dorpsontwikkelingsvisie maakt voor het “Ursel van de toekomst” een aantal belang-
rijke keuzes, waarvan dit er slechts enkele zijn:
-	 de Eeklose weg krijgt in de dorpskern een pleinfunctie; het wordt een ontmoetings-
plaats voor het dorp waar de auto wordt teruggedrongen
-	 de pastorij wordt het hart van het dorp met plaats voor de bibliotheek, mogelijks
de kinderopvang, een dorpshuis en andere voorzieningen voor het dorp
-	 Ursel wordt toeristisch-recreatief uitgebouwd met een fietsersverbinding en cul-
tuurpad naar het Drongengoed en richting Aalter.
Deze visie wordt om de drie jaar vertaald in actieplannen die worden opgemaakt in
overleg met de bewoners van Ursel.
Meer info bij de communicatieambtenaar van Knesselare GSM 0473 64 80 58,
communicatie@knesselare.be of Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen,
tel. 09 376 71 05 of info@dorpinzicht.be, www.dorpinzicht.be
Een abstracte voorstelling van eilanden
die moeten verbonden worden.
Dit principe passen we toe
op Ursel om van de losse elementen
een geheel te maken.
Dorp inZicht
bewoners tekenen mee
22
Bij projecten, zoals b.v. de inrichting van een dorpsplein of een ontmoetingsplaats is de
impact op de kwaliteit van de publieke ruimte zeer groot. In functie van dergelijke bouw-
en infrastructuurprojecten komt de werking van de provinciale kwaliteitskamer in beeld.
De projectpromotor én de ontwerper (studiebureau/architect/….) worden gevraagd om
het project en het ontwerp voor te stellen aan de leden van de kwaliteitskamer. Na de
bespreking worden de bevindingen en suggestie in een vrijblijvend advies overgemaakt
aan de promotor en ontwerper.
Dit gebeurde bij het inrichten van een ontmoetingsplaats op het kerkplein te
­Waarschoot. De inrichting van de ontmoetingsruimte past in een breder opzet naar
dorpskernhernieuwing voor Waarschoot. Deze overgangszone biedt verbinding met de
centrumstraat en heeft perspectief op het gemeentehuis en maakt integraal deel uit van
het openbaar domein in het centrum.
De aanwezige ruimte biedt veel meer kansen dan enkel passageruimte. De bedoeling is
deze om te toveren tot een aantrekkelijke ontmoetings- en verblijfsruimte. Door o.m. de
kameropbouw, de verhardingskeuze, het terras, de zitbanken, een kunstwerk ter ere van
Basiel De Craene, groenelementen en een gemeenschapsspel (petanquebaan) wordt de
leefbaarheid sterk verbeterd.
Vanuit de Provinciale Kwaliteitskamer voor Oost-Vlaanderen werd voor een aantal
aspecten de aandacht gevraagd: de verdere uitwerking van de dorpskernvernieuwing te
laten aansluiten op dit gegeven, het café-terras mee op te nemen als deel van de ont-
moetingsplek en tot slot aandacht te schenken aan keuze van de materialen en planten
(streekeigen).
Info en advies bij: Loket bij dienst Landbouw en Platteland van de Provincie Oost-Vlaan-
deren op het nummer 09 267 86 73 of 75 www.oost-vlaanderen.be/platteland
Provinciale
Kwaliteitskamer
Oost-Vlaanderen
23
Omgevingskwaliteit is vaak landschapskwaliteit. Aan een mooi landschap gaat vaak
veel arbeid, toewijding, kennis en ervaring vooraf. Koken kost geld en daar knelt vaak
het schoentje. Roeland Cappon, dr. Hans Leinfelder en Prof Georges Allaert van de
Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning houden zich bezig met een
onderzoek naar alternatieve financieringen van het landschap. Blijkbaar is er bereidheid
vanwege de burger om mee te helpen betalen. Hier volgt ons interview.
Streekplatform: Is het landschap enkel de verantwoordelijkheid van de landbouwers
en een subsidiërende overheid?
Prof. Georges Allaert: Een mooi landschap is wel degelijk een zorg van de landbouwers
én van de overheid maar evenzeer van al wie leeft op en van het platteland.
Streekplatform: Denkt u werkelijk dat de burger bereid is om te betalen?
Roeland Cappon: Tijdens de workshops op 29 april in Sint-Laureins en op 15 juni 2009
in Maldegem werd afgetast welke kansrijke financieringsinstrumenten zich aandienen
waar de burger en de overheid interesse voor kan hebben. De meest in het oog sprin-
gende instrumenten blijken de landschapsveiling en het gebiedsfonds.
Streekplatform: Landschapsveiling?
Prof. Georges Allaert: Op een landschapsveiling brengen organisaties en burgers een
bod uit op bijvoorbeeld een akkerrand of een houtkant. Hierbij engageert de private
bieder zich om financieel in te staan voor het beheer van het landschapselement. Een
eerste veiling in Nederland (2007) bracht zo € 120.000 op. Hiermee worden landbou-
wers gedurende tien jaar vergoed voor de maatregelen die ze treffen voor het in stand
houden van het geadopteerde landschapselement. Landschapsveilingen beogen een
zeer breed doelpubliek (bedrijven, instellingen, e.a.) en creëren vooral een sterke betrok-
kenheid op het landschap.
Streekplatform: Dan is er nog het gebiedsfonds?
Dr. Leinfelder: Een gebiedsfonds heeft dan weer als doel om de publieke en private
middelen te bundelen en efficiënt in te zetten voor landschapsontwikkeling op de lange
termijn.
Info: www.landschapsveiling.nl en youtube.nl met “landschapsveiling”.
Bloemenrand langsheen de akker.
© vzw Regionaal Landschap Meetjesland
Landschaps­veiling
24
Colofon
Heel wat mensen en organisaties leverden informatie aan voor deze brochure en/of
aan het project Creatief Besturen “Omgevingskwaliteit, maak het mee”:
Allaert Georges, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent
Cappon Roeland, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent
De Brabander Stefan, Vlaamse Land Maatschappij
De Clercq Annelies, Veneco²
De Pau Filip, Stad Eeklo
De Smet Maarten, Leader Meetjesland, Leie  Schelde
Drukkerij Perka, tel. 050 71 60 71, prepress en druk
Goethals Marleen, Architect en lid van de provinciale kwaliteitskamer
Goossens Ludo, Vilda
Huigens Els, Architectenbureau Fris in het Landschap
Joos Luc, Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen
Landuydt Karen, Team Vlaams Bouwmeester
Leinfelder Hans, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent
Maréchal Ralph, vzw Regionaal Landschap Meetjesland
Quataert Piet, Streekplatform+ Meetjesland (eindredactie)
Troch Sofie, Team Vlaams Bouwmeester
Van Caenegehem Cindy, Veneco2
Vande Ryse Luc, Provincie Oost-Vlaanderen
Van den Abeele Jean-François, Architectenbureau Fris in het Landschap
Vandewalle Hans, Veneco2
Waelput Dirk, Stad Eeklo
Deze brochure is een uitgave van Streekplatform+ Meetjesland,
www.meetjesland.be, 09 373 46 54, Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo.
Gedrukt op 2500 ex en gratis te verkrijgen op voorvermeld adres.
Juni 2010
Deze brochure is tot stand gekomen met de steun van :
Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo, www.meetjesland.be

More Related Content

What's hot

Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente Leiden
Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente LeidenVisie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente Leiden
Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente LeidenJeroen Maters
 
Bidbook Heerlijkheid Linde
Bidbook Heerlijkheid LindeBidbook Heerlijkheid Linde
Bidbook Heerlijkheid LindeMark Timmermans
 
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijen
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijenOperatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijen
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijenEls Brouwers
 
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by Hans Leinfelder
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by  Hans LeinfelderSpatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by  Hans Leinfelder
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by Hans LeinfelderJayne Rogers
 
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park Oudenaarde
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park OudenaardeCongres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park Oudenaarde
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park OudenaardeEls Brouwers
 
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward Verbakel
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward VerbakelOperatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward Verbakel
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward VerbakelEls Brouwers
 
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroen
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroenGIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroen
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroenOpening-up.eu
 
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...Jacques Van Dinteren
 
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economy
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economyWerelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economy
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economyEls Brouwers
 
Fris in't Landschap - Clementwijk
Fris in't Landschap - ClementwijkFris in't Landschap - Clementwijk
Fris in't Landschap - ClementwijkGert Vandermosten
 
Leren van Gagelvenne door Ttjerk Hof
Leren van Gagelvenne door Ttjerk HofLeren van Gagelvenne door Ttjerk Hof
Leren van Gagelvenne door Ttjerk HofCorline van Es
 
Presentatie raadsplein mei 2011
Presentatie raadsplein mei 2011Presentatie raadsplein mei 2011
Presentatie raadsplein mei 2011martinevbb
 
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...beweging.net
 

What's hot (16)

Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente Leiden
Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente LeidenVisie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente Leiden
Visie De Leidse Singels: langste park van Nederland, gemeente Leiden
 
Bidbook Heerlijkheid Linde
Bidbook Heerlijkheid LindeBidbook Heerlijkheid Linde
Bidbook Heerlijkheid Linde
 
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijen
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijenOperatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijen
Operatie Circulatie. Circulair Zuid Antwerpen. Christine Van derslijen
 
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by Hans Leinfelder
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by  Hans LeinfelderSpatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by  Hans Leinfelder
Spatial Planning on a the scale of Green heritage landscapes by Hans Leinfelder
 
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park Oudenaarde
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park OudenaardeCongres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park Oudenaarde
Congres Operatie Circulatie | Ward Verbakel | Circulair Park Oudenaarde
 
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward Verbakel
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward VerbakelOperatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward Verbakel
Operatie Circulatie. Circulair Overpark Oudenaarde. Ward Verbakel
 
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroen
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroenGIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroen
GIS DAY Belgium pieter beck_20131120_analyse_buurt_wijk_stadsdeelgroen
 
biotoopstudie
biotoopstudiebiotoopstudie
biotoopstudie
 
Trage wegen
Trage wegenTrage wegen
Trage wegen
 
Evolutie van de landbouw in het Landschapspark Bulkskampveld, 2013
Evolutie van de landbouw in het Landschapspark Bulkskampveld, 2013Evolutie van de landbouw in het Landschapspark Bulkskampveld, 2013
Evolutie van de landbouw in het Landschapspark Bulkskampveld, 2013
 
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...
2004 - Kloosterstraat - een intensief en innovatief bedrijventerreinconcept -...
 
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economy
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economyWerelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economy
Werelddag 2013. mark obbink. energietransitie en biobased economy
 
Fris in't Landschap - Clementwijk
Fris in't Landschap - ClementwijkFris in't Landschap - Clementwijk
Fris in't Landschap - Clementwijk
 
Leren van Gagelvenne door Ttjerk Hof
Leren van Gagelvenne door Ttjerk HofLeren van Gagelvenne door Ttjerk Hof
Leren van Gagelvenne door Ttjerk Hof
 
Presentatie raadsplein mei 2011
Presentatie raadsplein mei 2011Presentatie raadsplein mei 2011
Presentatie raadsplein mei 2011
 
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...
Studiedag Ruimte voor de toekomst - 12 feb 2011 - Ws2 wonen in meervoud, inge...
 

Viewers also liked

Water·wise enjoy, understand value logo competition
Water·wise enjoy, understand value logo competitionWater·wise enjoy, understand value logo competition
Water·wise enjoy, understand value logo competitionnarcisoacortes
 
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014Praktijkleerstoel
 
Eveline Sillevis Smitt - Omgevingswet
Eveline Sillevis Smitt - OmgevingswetEveline Sillevis Smitt - Omgevingswet
Eveline Sillevis Smitt - OmgevingswetAKD
 
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014Praktijkleerstoel
 
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015KING
 
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswetKING
 
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteit
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteitDe Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteit
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteitNanda Sluijsmans
 
Dashboard omgevingskwaliteit
Dashboard omgevingskwaliteitDashboard omgevingskwaliteit
Dashboard omgevingskwaliteitMilieuregie
 
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.Milieuregie
 
Fred Hobma, Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?
Fred Hobma,  Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?Fred Hobma,  Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?
Fred Hobma, Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?Praktijkleerstoel
 
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015Praktijkleerstoel
 
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)Olaf Kwast
 

Viewers also liked (14)

Water·wise enjoy, understand value logo competition
Water·wise enjoy, understand value logo competitionWater·wise enjoy, understand value logo competition
Water·wise enjoy, understand value logo competition
 
Duurzaam Amsterdam Plaza
Duurzaam Amsterdam PlazaDuurzaam Amsterdam Plaza
Duurzaam Amsterdam Plaza
 
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Friso de Zeeuw, Congres Omgevingswet 2014
 
Eveline Sillevis Smitt - Omgevingswet
Eveline Sillevis Smitt - OmgevingswetEveline Sillevis Smitt - Omgevingswet
Eveline Sillevis Smitt - Omgevingswet
 
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014
Presentatie Jan Reinier van Angeren Congres Omgevingswet 2014
 
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015
Leveranciersbijeenkomst impact omgevingswet 11092015
 
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet
140919 leveranciersbijeenkomst ontwikkelingen omgevingswet
 
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteit
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteitDe Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteit
De Stedelijke Jeker (Maastricht), water als drager van kwaliteit
 
Dashboard omgevingskwaliteit
Dashboard omgevingskwaliteitDashboard omgevingskwaliteit
Dashboard omgevingskwaliteit
 
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.
Provinciale omgevingsvisies en m.e.r.
 
Fred Hobma, Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?
Fred Hobma,  Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?Fred Hobma,  Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?
Fred Hobma, Flexibiliteit en afwegingsruimte - waarom niet?
 
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015
Presentatie Arjan Congres Omgevingswet 11 november 2015
 
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)
Architectuur van de Omgevingswet (Seminar Wetgevingswerken, Olaf Kwast)
 
The Build Trap
The Build TrapThe Build Trap
The Build Trap
 

Similar to brochure_04

introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'
introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'
introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'Sarahmartensetc
 
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2pulsenetwerk
 
Opdracht 2 - Essay vv II definitief
Opdracht 2 - Essay vv II definitiefOpdracht 2 - Essay vv II definitief
Opdracht 2 - Essay vv II definitiefBernard Stikfort
 
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans Renes
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans RenesErfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans Renes
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans RenesJayne Rogers
 
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nuland
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nulandintegraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nuland
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) NulandJan Bellemakers
 
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate MagazineJacques Van Dinteren
 
Sustainable_Lifestyle_Concept
Sustainable_Lifestyle_ConceptSustainable_Lifestyle_Concept
Sustainable_Lifestyle_ConceptTrudie Jongkind
 
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van Overijse
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van OverijseVlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van Overijse
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van OverijseThierry Debels
 
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012Waterpoort
 
Artikel Renovatie en Transformatie Historische Boerderijen
Artikel Renovatie en Transformatie Historische BoerderijenArtikel Renovatie en Transformatie Historische Boerderijen
Artikel Renovatie en Transformatie Historische BoerderijenKarl Bijsterveld
 
Presentatie vrp februari 2015
Presentatie vrp februari 2015Presentatie vrp februari 2015
Presentatie vrp februari 2015Els Brouwers
 
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.Henck van Dijck
 
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de Wit
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de WitNL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de Wit
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de WitSpiegelnisse Strategie
 
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale BinnenstadB4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale BinnenstadHogeschool Utrecht
 
Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011erikroy
 
Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011erikroy
 

Similar to brochure_04 (20)

introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'
introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'
introductie WS1 'mooiste dorpen van haspengouw'
 
MVL07_def_20090225
MVL07_def_20090225MVL07_def_20090225
MVL07_def_20090225
 
mijn vlakke land#6
mijn vlakke land#6mijn vlakke land#6
mijn vlakke land#6
 
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2
Trefdag Pulse 2018 sessie: klimaatadaptatie 2
 
Opdracht 2 - Essay vv II definitief
Opdracht 2 - Essay vv II definitiefOpdracht 2 - Essay vv II definitief
Opdracht 2 - Essay vv II definitief
 
HQ11 Watertorenterrein
HQ11 WatertorenterreinHQ11 Watertorenterrein
HQ11 Watertorenterrein
 
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans Renes
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans RenesErfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans Renes
Erfgoed in interessante tijden by Prof.dr. Hans Renes
 
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nuland
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nulandintegraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nuland
integraal DorpsOntwikkelingsPlan (iDOP) Nuland
 
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine
2005 - Cultuurhistorisch vastgoed - Real Estate Magazine
 
Planboek Tuin van Noord
Planboek Tuin van NoordPlanboek Tuin van Noord
Planboek Tuin van Noord
 
Sustainable_Lifestyle_Concept
Sustainable_Lifestyle_ConceptSustainable_Lifestyle_Concept
Sustainable_Lifestyle_Concept
 
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van Overijse
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van OverijseVlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van Overijse
Vlaamse Bouwmeester schiet op villabuurten van Overijse
 
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012
Nieuwsbrief nr.3 waterpoort september 2012
 
Artikel Renovatie en Transformatie Historische Boerderijen
Artikel Renovatie en Transformatie Historische BoerderijenArtikel Renovatie en Transformatie Historische Boerderijen
Artikel Renovatie en Transformatie Historische Boerderijen
 
Presentatie vrp februari 2015
Presentatie vrp februari 2015Presentatie vrp februari 2015
Presentatie vrp februari 2015
 
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.
Beeldcultuur.nl // Oud Woensel, een wijk met perspectief.
 
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de Wit
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de WitNL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de Wit
NL - Boekwerk Slotpresentatie “De Spiegelnisse” - Joost de Wit
 
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale BinnenstadB4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
B4 Energieleverende Momumentale Binnenstad
 
Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011
 
Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011Presentatie drielandenpark sept 2011
Presentatie drielandenpark sept 2011
 

More from Piet Quataert

Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-print
Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-printDocument-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-print
Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-printPiet Quataert
 
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochureScheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochurePiet Quataert
 
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10Piet Quataert
 
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09Piet Quataert
 
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineel
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineelV_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineel
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineelPiet Quataert
 
P_2014_06_19_slotconferentie_05
P_2014_06_19_slotconferentie_05P_2014_06_19_slotconferentie_05
P_2014_06_19_slotconferentie_05Piet Quataert
 
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprime
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprimeP_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprime
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprimePiet Quataert
 
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprim
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprimP_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprim
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprimPiet Quataert
 
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochureScheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochurePiet Quataert
 
P_2014_12_17_programme_2015-2020
P_2014_12_17_programme_2015-2020P_2014_12_17_programme_2015-2020
P_2014_12_17_programme_2015-2020Piet Quataert
 
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05Piet Quataert
 

More from Piet Quataert (11)

Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-print
Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-printDocument-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-print
Document-ESPACE-BLEU-BLAUWE-RUIMTE-print
 
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochureScheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
 
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10
V_2012_11_09_Streekpact_overlegtafel_economie_10
 
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09
V_2012_11_21_Streekpact_overlegtafel_welzijn_09
 
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineel
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineelV_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineel
V_2012_09_13_Streekpact_overlegtafel_regiocoordinatoren_origineel
 
P_2014_06_19_slotconferentie_05
P_2014_06_19_slotconferentie_05P_2014_06_19_slotconferentie_05
P_2014_06_19_slotconferentie_05
 
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprime
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprimeP_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprime
P_2013_06_16_conférence_lancement_14_versie_FINALE_TOTALE_comprime
 
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprim
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprimP_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprim
P_2011_09_23_Demerode_branding_cultuurhistorie_06_comprim
 
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_BrochureScheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
Scheldecharter_Charte_Escaut_Brochure
 
P_2014_12_17_programme_2015-2020
P_2014_12_17_programme_2015-2020P_2014_12_17_programme_2015-2020
P_2014_12_17_programme_2015-2020
 
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05
P_2015_02_24_stuurgroep_brainstorm_05
 

brochure_04

  • 2. Inhoudstafel 1 Voorwoordje 2 - 3 Het Meetjesland, stad of platteland? 4 - 5 De Meetjeslandse omgeving of ruimte: De verschillende landschapstypes in het Meetjesland. 6 – 7 Historische kaart Meetjesland: het belang van de geschiedenis en het landschap 8 – 9 Het Meetjesland in vogelperspectief 10 – 11 Satellietbeeld, Landsat-7 satellietbeeld genomen op 23/05/2001 ”Earth Observation HelpDesk, Belgian Science Policy Office http://eoedu.belspo.be, http://eo.belspo.be 12 -13 Het Meetjesland in vogelperspectief 14 – 15 Omgevingskwaliteit en duurzame architectuur 16 – 17 Landbouwarchitectuur 18 Bedrijven: omgevingsaanleg op bedrijventerrein “De Prijkels” in Nazareth 19 Wonen: omgevingsaanleg in verkaveling “Kouter – De Wijngaard” in Knesselare 20 - 21 Mobiliteit, natuur, publieke ruimte: een andere aanpak te Eeklo 22 DORP inZICHT 23 Provinciale Kwaliteitskamer reikt de hand 24 Landschapsveiling, andere manier van financieren
  • 3. Beste lezer, Het Leader project “Creatief Besturen: omgevings- kwaliteit, maak het mee” wil besturen en burgers er toe aanzetten om zorgzaam om te gaan met de omgeving waarin we leven. Zowel in de dorps- kernen als er buiten. De heraanleg van straten en pleinen, het herbestemmen van (historische) pu- blieke gebouwen, het aanleggen van woonwijken en bedrijventerreinen, ... hebben een grote invloed op de omgeving en op de levenskwaliteit van de mensen die er wonen. In “Meetjesland 2020”, het toekomstplan voor het Meetjesland, hebben we keuzes gemaakt. Eén van de belangrijkste keuzes was het inzetten op landschappelijke kwaliteit en aantrekkelijke dorpskernen. We leven steeds meer in een verstedelijkt Vlaanderen. Dr. Hans Leinfelder stelt zelfs dat het Vlaamse platteland bestaat uit “een zee van stedelijkheid”. Ook het Meetjes- land ontsnapt daar niet aan. Dit betekent dat we op een “totaal andere” manier zullen moeten leren nadenken. Een helicopterperspectief is belangrijk om de context te kunnen begrijpen. We hopen dat de vormingssessies in het kader van Creatief Besturen en deze brochure daar een eerste prille aanzet toe zijn. Surf ook naar www.meetjesland.be. Daar vindt u alle powerpointpresentaties van de vormingssessies. Tot slot citeren we Bob van Reeth, Vlaams bouwmeester, op het Symposium over de vormgeving in rurale gebieden van 28 november 2000 te Ieper: “Een integraal beleid gericht op een kwalitatieve leefomgeving kan niet gebaseerd zijn op een polarisering tus- sen stad en platteland….Uitgangspunt is en blijft dat we nood hebben aan een cultureel veranderingsbeleid waarin stad, natuur en dorpen een plaats hebben…. Het onderscheid tussen stedelijke en landelijke architectuur heeft geen zin want het gaat altijd om archi- tectuur op een plek met een specifiek verleden en een specifieke toekomst”. Veel leesgenot, Prof. Aimé Heene Voorzitter Streekplatform+ Meetjesland Gedeputeerde Alexander Vercamer Voorzitter Plaatselijke Actie Groep Leader Een andere invalshoek schept in het begin verwarring maar kan verhelderend zijn op termijn. 1
  • 4. Het Meetjesland: platteland of stad? Zelfs vandaag worden stad en platteland door ruimtelijke planners, politici en middenveldorganisaties nog steeds behandeld als tegenpolen, als twee afzon- derlijke entiteiten. Zo beoogt het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen uit 1997, met haar visie “Vlaanderen, open en stedelijk”, de bundeling van nieuwe ontwikkelingen in de stedelijke gebieden en het vrijwaren van het platteland voor landbouw, natuur en bos. Het is echter een utopie om in het verstedelijkte Vlaanderen te blijven geloven in een laatmiddeleeuwse landschapsperceptie waarin stedelijke eilanden gesi- tueerd zijn in een eindeloze plattelandszee. Deze idee holt achter de werkelijk- heid aan, ook in het Meetjesland. Er is dan ook dringend nood aan een verfrissende en stimulerende perspectief- wissel op de relatie tussen stad en platteland. Het platteland in Vlaanderen bestaat uit eilanden in een zee van stedelijkheid. En durven denken vanuit deze tegenovergestelde invalshoek opent de deur voor het gebruik van inspi- rerende planningsideeën uit een meer stedelijke context in de planning van de open ruimte. Kraenepoel te Aalter: woningen als eilandjes in een eindeloze plattelandszee of eerder groen als eilandje in een stedelijke zee van woningen en industrie? © Ludo Goossens, www.vilda.be 2
  • 5. Kreken Schipdonkkanaal Eeklo, hoofdstad van het Meetjesland Waarom zou de open ruimte in het Meetjesland bijvoorbeeld niet worden beschouwd als ‘publieke ruimte’, vergelijkbaar met pleinen, straten en parken in een stedelijke context? Vormen deze openruimte fragmenten, net als stedelijke publieke ruimte, niet steeds meer plaatsen waar verschillende maatschappelijke groepen – landbouwers, bewoners, natuurbeheerders, recreanten, … – met elkaar worden geconfronteerd en waar deze groepen het nodige inzicht kunnen verwerven over elkaars gebruiken en gewoonten? Zijn deze open ruimten met andere woorden, zoals de stedelijke publieke ruimte, geen plekken waar individuen en groepen leren omgaan met de groeiende maatschappelijke diversiteit. Dr. Hans Leinfelder en Prof. Dr. Georges Allaert – Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning 3
  • 6. 1 Krekengebied Belangrijkste landschapskenmerken: - Open landschap, met akkerland als voornaamste bodemgebruik. - Verspreide grote boerderijen en lijnvormige bebouwing op en langs de dijken. - Dijken met sloten, beplant met opgaande bomenrijen. - Restanten van overstromingen en dijkdoorbraken: geulen, kreken en wielen. 2 Meetjesland Belangrijkste landschapskenmerken: - Grote ontginningsblokken herkenbaar op verschillende plaatsen met indeling in talrijke, smalle percelen. - Talrijke grachten en greppels. - Verspreide bewoning. - Talrijke kleinschalige boerderijen naast grote oude ontginningshoeven. - Grote transformatie van het landschap, vooral na Wereldoorlog II (onder andere bewoning, verdwijnen van beplanting). Onbekend is onbemind, geldt ook voor het Meetjeslandse landschap. Wie de waarde er niet van begrijpt, zal er ook geen respect voor opbrengen. Het Meetjesland is sedert het jaar 1998 voor een groot stuk erkend als “Regionaal Landschap” en krijgt middelen van diverse overheden om de natuur- en landschapswaarden te ver- sterken. We onderscheiden vier grote landschapstypes in het Meetjesland, die elk worden gekenmerkt door een aantal landschapselementen. Mijn Vlakke Land, 4 x anders 4 Landschapstypes in het Meetjesland © Antoon Verhoeve, RUG vakgroep archeologie Bruine Kiekendief © Ludo Goossens, www.vilda.be Boekhoute, een oud vissersdorp. © Ludo Goossens, www.vilda.be Hollandersgatkreek © Ludo Goossens, www.vilda.be 4
  • 7. 3 Veldgebieden Belangrijkste landschapskenmerken: - Geometrisch dambordvormig ontginningspatroon met dreven, bossen en open landbouwgebieden. - Aantal oude ontginningshoeven bleven bewaard 4 Kouter -en bulkenlandschap Belangrijkste landschapskenmerken: - Afwisseling tussen open en gesloten landschappen. - Typisch zijn de zandige ruggen en de verschillende beekvalleien en rivierdalen. - De uitgestrekte en open kouters zijn in het algemeen de kwalitatief betere gronden en dienen voor akkerbouw. - De bulken zijn algemeen zandlemige gronden op de lagere komgronden, tussen de kouterruggen en de laaggelegen rivier- en beekgronden. - Aanplanting van knotbomen langs de perceelsranden- en grachten die het bulken- landschap een gesloten karakter geven (beloken, beluiken, bulkine: afgesloten). Meer info bij: vzw Regionaal Landschap Meetjesland, Ralph Maréchal, www.rlm.be. Landschapshuis Maldegem, Marktstraat 65, 9990 Maldegem, 050 70 00 42 De levendbarende hagedis © Ludo Goossens, www. vilda.be De Drongengoedhoeve. De leuze van deze historische hoeve is: Vita Brevis, Corda Juncta Cordibus. Het leven is kort, laten we de harten verenigen. Het Drongengoedbos, aangeduid als ankerplaats in de Landschapsatlas Vlaanderen © Ludo Goossens, www.vilda.be Bulk. Gesloten landschap: met perceelrandbegroeiing, de bulken worden gebruikt als weiland De Kalevallei te Nevele. Aangeduid als ankerplaats in de Landschapsatlas Vlaanderen © Ludo Goossens, www.vilda.be De meanderende Kale te Landegem 1. Elzenhoutkant tussen landbouwpercelen 2. Bruin blauwtje op boerenwormkruid 3. Sint-Laureins, grens tussen Meetjesland en polder/ krekengebied. (We merken het Leopoldskanaal op.) © Ludo Goossens, www.vilda.be 1. 2. 3. 5
  • 8. History... always leaves a trace Fort te Assenede, archeologische sporen in het landschap 6
  • 9. © Fotografie Hugo Maertens - Brugge 7
  • 10. Meetjesland van A tot Z door Ludo Goossens, www.vilda.be Assenede Eeklo - Het Leen Kaprijke - Lembeke Aalter Eeklo Kaprijke Aalter Assenede - Bassevelde Evergem Kaprijke - Lembeekse bossen 8
  • 11. Aalter Assenede - Boekhoute Evergem Knesselare Aalter Assenede - Vlietpoldersgeulen Evergem Zomergem - Oostwinkel 9
  • 12. Het Meetjesland is erkend als waardevol cultuurlandschap Brugge 10
  • 13. © “Earth Observation HelpDesk, Belgian Science Policy Office” http://eoedu.belspo.be, http://eo.belspo.be Gent 11
  • 14. Meetjesland van A tot Z Maldegem - Kleit Sint-Laureins - Waterland-Oudeman Waarschoot Maldegem Sint-Laureins - Bentille Waarschoot Gentse kanaalzone - Kanaal industrie Schipdonk - landbouw - toerisme Sint-Laureins - Watervliet Zelzate door Ludo Goossens, www.vilda.be 12
  • 15. Lovendegem - Kanaal Brugge-Gent Sint-Laureins Sint-Laureins - Vrouwkeshoek-Blokkreek Zelzate Lovendegem - Merendree Sint-Laureins - Sint-Margriete Sint-Laureins - Sint-Jan-in-Eremo Zelzate - Klaverblad e 13
  • 16. Omgevingskwaliteit en duurzame architectuur in de publieke ruimte? Streekplatform: Wat bedoelen jullie met omgevingskwaliteit? Els: Het heeft veel te maken met leefbaarheid. Het evenwichtig samengaan van een sterke groen- en waterstructuur met bestemmingen zoals het wonen, naar school gaan, diensten, kantoren, bedrijven ….. moet dit bewerkstelligen. Sofie: Meer en meer bouwheren beseffen dat een bouwopdracht meer is dan het reali- seren van een programma van eisen, waarbij oppervlakten en volumes de essentie zijn. Ze benaderen het bouwen niet meer enkel vanuit een economisch en juridisch kader, maar zien het ook als een culturele en maatschappelijke opdracht. Ze willen dat hun bouwproject hen helpt dienstbaar, herkenbaar, toegankelijk en aanspreekbaar te zijn. Streekplatform: Wat loopt er af en toe mis bij het inrichten van de openbare ruimte? Sofie: Vooraf duidelijkheid scheppen over de randvoorwaarden van een project is kwaliteitsbevorderend. Af en toe verliest men dit uit het oog. Het gaat over het stellen van realistische termijnen, over het begroten van een budget, over in kaart brengen van de omgeving, over het bekomen van een maatschappelijk draagvlak, over het inschatten van evoluties op lange termijn, over veiligheid, over toegankelijkheid voor mindervali- den,…. Els: …de bedoeling is goed maar vaak is men te veel gefocust op 1 deelaspect. Van- daag stellen diverse actoren de meest uiteenlopende eisen aan de openbare ruimte. Ze hebben allen hun eigen strategie gaande van technisch beheer, mobiliteitsbeheersing, Tijdens de cursus Creatief Besturen ontmoetten we Mevr. Els Huigens en Dhr. Jean-François Van den Abeele van het architectenbureau “Fris in het Landschap” (www.frisinhetlandschap.be) en Mevr. Sofie Troch van het “Team van de Vlaamse Bouwmeester”. We debatteerden over omgevingskwaliteit in de openbare ruimte. Het gaat om pleinen, fietspaden, parken, openbare gebouwen…. Voor hen is het duidelijk dat een kwaliteitsvolle inrichting van de publieke ruimte een aanjager kan vormen van een nieuwe stedelijke en regionale dynamiek. Het is vooreerst plannen en bouwen voor de toekomstige generaties, en daarbij zorgen voor een minimale ecologische voetafdruk maar het gaat evenzeer over beleving en geschiedenis…en goed opdrachtgeverschap. We geven u enkele fragmenten van ons gesprek. Zoek de 9 verschillen © UNIZO 14
  • 17. ruimtelijke en economische ontwikkelingen, sociale en ecologische vernieuwing tot city- management. Op zich is dit goed maar het integreren ontbreekt. Het eindbeeld is dan ook vaak niet meer dan het concreet vormgeven van een aantal functionele behoeftes en een loutere optelsom. Streekplatform: Welke aanpak stellen jullie voor? Jean-François: Het geheel is meer dan de som van de delen. Een aanpak op verschil- lende schaalniveaus is noodzakelijk om een doordachte (her)inrichting van de publieke ruimte te verkrijgen. Er dient een relatie te zijn met de omliggende buurten/wijken, scholen. Een samenhang met groenstructuren, recreatieve routes en verkeersstructuur. Er dient een relatie te zijn met het (historisch)centrum, het landschap, ….kortom met de “omgeving” in al haar aspecten. Door eerst een landschappelijke en stedenbouwkundige visie te geven van het groter gebied worden de kansen maximaal benut voor de verwezenlijking van een boeiende pu- blieke ruimte met beeldkwaliteit. Hierin mogen we de geschiedenis van de plek zeker niet vergeten evenmin als het verhaal van de bewoners. Het beeld mag/kan dus niet alleen uitgedrukt worden in materialen. Ook het immateriële is belangrijk. Omgevingskwaliteit is meer dan een vormelijke eigenschap. Ook de beleving die men wenst te bereiken moet geformuleerd worden met uitgangspunten die omschrijven hoe speels de openbare ruimte moet zijn, hoeveel ruimte er moet zijn voor kunst, hoe inter generationeel de ruimte moet zijn, de verhouding tussen verblijven en verplaatsen, hoe verschil- lende functies kunnen worden geïntegreerd, enzovoort. Sofie: Er is reeds vooruitgang. Meer en meer publieke bouwheren nemen de zorg voor kwaliteit ernstig. Ze formuleren hun ambities en hun verwachtingen vooraleer ze gaan bouwen in een projectdefinitie. Die projectdefinitie helpt hen hun kwaliteitsstreven te handhaven doorheen het volledige traject vanaf het plannen maken tot het daadwerke- lijke bouwen. De rol van de bouwheer in verhouding tot de ontwerper is namelijk ruimer dan controleren, natellen en beperken. Een proces gebaseerd op culturele ambities leidt tot vertrouwen en communicatie. Enkel deze elementen kunnen goede voorwaarden creëren om te zoeken naar wat nog niet is. Els: Probeer de ruimte te optimaliseren. Onderzoek het landschap zowel naar vorm als naar geschiedenis. Vaak zijn er ook archeologische sporen….Beschouw water en groen als structurerende elementen. Aandacht voor voetgangers en fietsers, aandacht voor bejaarden en kinderen,….Hou het speels. Integreer kunst in de openbare ruimte. Uiter- aard is verspilling van energie uit den boze…. Streekplatform: Een flinke boterham. Hoe krijg je iedereen mee met zo’n aanpak. Jean- François: Het proces is hier van belang en communicatie is zeer belangrijk. Overleg (ook met de bewoners) is geen tijdverlies. Het gaat over ingrepen die meerdere decennia dienen mee te gaan. Het ontwikkelen van enige ambitie en lange termijn visie is dan ook het minste wat we kunnen doen. Andere voorbeeldprojecten bezoeken werkt inspirerend. Toetsing via een “kwaliteitskamer” kan goede tips en adviezen opleveren. Streekplatform: Dank u voor dit boeiend gesprek. Meer info bij www.frisinhetlandschap.be en www.vlaams-bouwmeester.be 15
  • 18. Landbouw­ architectuur en omgeving Door Luc Vande Ryse, Provincie Oost-Vlaanderen De aanwezigheid van boerderijen is bijzonder kenmerkend en typerend voor het agrarische landschap. Ze bepalen mee het beeld en de uitstraling van het platte- land. Waardevol historisch erfgoed De historische hoeves werden opgetrokken vanuit praktische zorgen zoals bereikbaar- heid, nodige ruimte of activiteit, beschikbare materialen, arbeidsorganisatie, toezicht, enz Ze vertonen vaak mooie staaltjes architectuur en passen goed in het omliggende landschap. Vorig jaar publiceerde het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed een inventaris van 66.000 ge- bouwen met erfgoedwaarde. Daarbij zijn maar liefst 17.949 hoevegebouwen uit alle types van hoeves die je maar kan bedenken: vierkantshoeves, langgevel- hoeves, polderhoeves, enz Elke boerderij had zijn eigen verhaal in nauwe relatie met de omgeving. We kunnen dus best voorzichtig omgaan met het agra- risch erfgoed en wat er rest van traditionele hoe- vegebouwen. Voorzien in een hedendaagse functie voor waardevolle gebouwen en dit in aansluiting met de cultuurhistorische context is de beste garantie op behoud. Bovendien biedt de aanwezigheid van waardevolle gebouwen een meerwaarde en dus ook kansen voor de omgeving. Nieuwe bedrijven De landbouw is in evolutie, niet alles kan of moet geconserveerd worden. Nieuwe hoevegebouwen kunnen het landschap van vandaag mee vormge- ven en deel uitmaken van het patrimonium van de toekomst. Er mag dus best veel aandacht besteed worden aan de beeldkwaliteit en integratie in de omgeving. Ook de landbouw vaart wel bij archi- tecturaal verantwoorde gebouwen en constructies.Aardappelloods te Sint-Jan-in-Eremo Historische hoeve te Sint-Jan-in-Eremo Op de Livinushoeve werd een in onbruik geraakt schuurtje omgebouwd tot ontvangst- en educatieve ruimte. 16
  • 19. Daarbij zijn de bedrijfsvoering, functionaliteit, economische haalbaarheid en het land- schap uiteraard uitgangspunten. Dat betekent echter niet dat er geen kansen zijn om deze gebouwen kwaliteitsvol te ontwerpen en te streven naar een zo goed mogelijke landschappelijke integratie. Een aantal tips Hoe een goed geïntegreerd bedrijfgebouw er uitziet, is sterk gekoppeld aan de individuele omstandigheden. Er zijn geen vaste regels maar volgende aandachtspunten kunnen wel op weg zetten: TIP 1. Zoek naar een harmonisch samengaan met de ander gebouwen in de omgeving; geometrische opstel- ling en ritme, dakhelling …; Foto 1 en 2 TIP 2. Maak de functie van het gebouw herkenbaar in de vormgeving en de gevels. Doorbreek industrieel aanzicht. Foto 3 TIP 3. Streef naar visueel verkleinende affecten, zoals werken met dakoversteek, verspringen van gevellijn of noklijn, goede dakgevel verhouding, … Foto 4 TIP 4. Maak consequent en sober gebruik van materialen en kleuren aansluitend bij de omgeving. Foto 5 TIP 5. Vraag advies. Landbouwers, architecten of bouwfirma’s kunnen bij de opmaak van hun plannen bij de Provincie Oost-Vlaanderen terecht voor advies rond landschapsintegratie. Dit gebeurt liefst zo vroeg mogelijk in het bouwproces bij het begin van de planopmaak. Ad- vies bij het architecturale concept is mogelijk alsook de opmaak van een landschapsbedrijfsplan op maat van het bedrijf. Na een plaatsbezoek en in overleg worden inspi- rerende ideeën, suggesties en referenties aangebracht, dit zonder verplichtingen. Daarbij wordt gezocht naar de best haalbare oplossing. Neem contact op met Provincie Oost-Vlaanderen, Gouvernementstraat 1, 9000 Gent, Luc Vande Ryse, Tel. 09 267 86 68, landbouw@oost- vlaanderen.be. TIP 6. De brochure “Landbouw Landschap, hand in hand. Inspirerende ideeën voor uw bedrijf.” is gratis te bestellen via de website: www.oost-vlaanderen.be/land- bouw. Foto 6 Foto 1 Nieuwe loods op gemengd bedrijf krijgt een gepaste inplanting en bewuste keuze van vorm en materialen. Poorten worden wel overwogen geplaatst voor een goede toegankelijkheid in aanslui- ting met het erf zonder landschappelijke omgeving te schaden Foto 2 Bedrijfsgebouwen van verschillende bouwfazen worden op elkaar afgestemd tot een harmonisch geheel. Dakhelling en materiaalkeuze brengen eenheid binnen de boerderij. Foto 3 Loopstal, paardeboxen en overdekte mestopslag zijn herkenbaar in vormgeving. De invulling van de gevel meet herkenbaarheid van de functie en verspringen van nokhoogte doorbreken het monotone karakter van het grote gebouw. Foto 4 De dakoversteek en kapeldak zijn zowel functioneel en visueel aangenaam. De lagere gevel en houtafwerking sluiten aan bij de landelijke omgeving. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 17
  • 20. Opdrachtgever: gemeente Nazareth Uitvoeringsperiode: 1996-2009, uitgevoerd in 3 fases. Opdrachtomschrijving: De ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein, gelegen aan het op- en afrittencomplex van de E17. Deze gronden zijn in het gewestplan inge- kleurd als industriegebied. De ontwikkeling is gebeurd op basis van een structuurschets. Ontwerp: Veneco² stond, in samenwerking met studiebureau Van Herreweghe en Lesaf- fre, in voor het ontwerp en de aanleg van de infrastructuur. Kenmerken: • Er werd zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de potenties van het terrein o.a. inzake afwatering • RWA-afvoer verloopt via (bestaande) open grachten • De wal van de gerestaureerde hoeve 1000 Prijkels doet dienst als bufferbekken voor regenwater • De bestaande lijnvormige landschapselementen worden geïntegreerd in de struc- tuurschets van het bedrijventerrein • De dreef naar de hoeve 1000 Prijkels wordt integraal gehandhaafd • Langsheen de centrale hoofdas is laanbeplanting aangebracht • De kavelindeling is gebeurd op maat van de kandidaat-investeerder (= op het ogenblik van de verkoop) • Bij de toewijs van de kavels is er rekening gehouden met de aanpalende bouwvolu- mes • Er wordt bijzondere aandacht besteed aan het architecturaal voorkomen van de bedrijfsgebouwen • Ten aanzien van de E17 zijn de bedrijven ingeplant achter een ‘gordijn’ van populie- ren • Het terrein is erkend door de provincie als duurzaam bedrijventerrein Omgevingsaanleg bedrijventerrein ‘De Prijkels” te Nazareth 18
  • 21. Opdrachtgever: gemeente Knesselare Uitvoeringsperiode: omgevingsaanleg voltooid in 2008 Opdrachtomschrijving: realisatie van verkaveling met integratie van centrale ontmoe- tingsruimte Ontwerp: Veneco2 is projectontwikkelaar van de verkaveling. Veneco2 heeft de nodige gronden verworven en stond in samenwerking met de studiebureau’s Belconsulting en Van Herreweghe in voor het ontwerp en de aanleg van de infrastructuur en de uitgifte van de kavels, dit alles in nauw overleg met het gemeentebestuur. Kenmerken: Oog voor ruimtelijke kwaliteit • integratie van laanbeplanting • integratie van een centrale openbare ontmoetingsruimte met overdekt paviljoen voorzien van straatmeubilair en andere gemeenschappelijke voorzieningen zoals watertappunt en electriciteit • Integratie van een petanquebaan • integratie van diverse kinderspeelelementen • integratie van een hondentoilet • Inkleding van de ontmoetingsruimte met de nodige groenvoorzieningen. Meer info: Veneco², Port Arthurlaan 11, 9000 Gent, info@veneco.be, www.veneco.be Omgevingsaanleg woonverkaveling ‘Kouter - De Wijngaard” te Knesselare 19
  • 22. Foto 1. Slependammewatergang en N49. Foto 2. Slependammewatergang krijgt meer bergingscapaciteit Foto 3. De Ringlaan te Eeklo, aanleg van heuvel met zomereiken Mobiliteit en natuur in de publieke ruimte Milderende maatregelen aan de R43 (ringlaan) en N49 (expresweg) “De Vlaamse Administratie Wegen en Verkeer (AWV) is gestart met het uitvoeren van de milderende maatregelen en de landschappelijke inpassing van de R43 (Ringlaan) - N49 (expresweg Antwerpen-Kust). Het provinciebestuur, het polderbestuur van de Slependammewatergang en de stad werden bij de uitwerking betrokken.” De eerste fase (ter hoogte van het onderstation Maroyendam) is uitgevoerd: het verhogen van de bergingscapaciteit van de Slependammewatergang in functie van de afvoer van regenwater van de R43-N49 en van regenwater afkomstig van de stad. Op lange termijn zijn er tien dergelijke projecten langs de N49 voorzien. De Slependammewatergang krijgt bovendien een natuurvriendelijk profiel. Er zijn ook aanplantingen voorzien die het typische landschap van het Meetjesland rond deze wegen zullen versterken. Aan het knooppunt N9/R43 (kruispunt R43-Leopoldlaan kant Balgerhoeke) is een eerste van twee heuvels aangelegd. Aan de overzijde van de R43 komt in een tweede fase een gelijkaardige heuvel. Deze (kleine) heuvels worden beplant met zomereiken in een strak patroon. Ze worden ook ingezaaid als bloemenweide. Deze heuvels vormen op die manier een herkenningspunt / toegangspoort tot Eeklo. Herinrichting Stassano park te Eeklo: ontwikkeling van natuur en zachte vervoers­wijzen. In het voorjaar van 2008 is, samen met de aanleg van een doorgaand fiets- en voetpad, de herinrichting van het Stassano-park afgerond. Het parkgebiedje heeft een sterk bosachtig karakter en vormt een groene oase in de verder stenige wereld van het woongebied Stassano. We interviewden Dirk Waelput stedenbouw- kundig ambtenaar van de stad Eeklo. 1. 2. 3. 20
  • 23. Foto 4. Aanleg van fiets-en voetgangersvlonders en scheppen van een “natte valei” Streekplatform: Hoe hebben jullie het aangepakt? Dirk Waelput: Uitgangspunt bij het ontwerp was het handhaven van de min of meer natuurlijke uitstraling van het park, die spontaan was ontstaan door het jarenlang ont- breken van beheer. Nu het gebied is opgeknapt en toegankelijk gemaakt zal er ook een zorgvuldig beheer moeten plaatsvinden, om natuurwaarden en de publiekstoegankelijke functie duurzaam te ontwikkelen. Belangrijk is ook dat het hemelwater uit het omgeven- de woongebied in deze zone de kans krijgt om in de bodem te infiltreren.” “De belangrijkste ingrepen van het ontwerp in het parkgebied zijn de aanleg van fiets- en voetgangersvlonders en het vergraven van de aanwezige laagten tot een aaneen- gesloten “natte vallei”. Daarnaast is met name in de ondergroei van struiken stevig gedund, teneinde ruimte onder het kronendak van bomen te realiseren. Streekplatform: Hoe beschermt het ontwerp de natuurwaarden? Dirk Waelput: Het gebied is ontstaan uit de tuinin- richting van een aantal voorname stadstuinen. De oudere bomen zijn duidelijk niet spontaan gegroeid, maar geplant in waarschijnlijk eind negentiende, begin twintigste eeuw. Door het verdwijnen van de bijbehorende panden en hun bewoners zijn de tuinen in de loop der tijd aan hun lot overgelaten. Zoals alle natuur in de lage landen ontwikkelt deze zich zonder enige vorm van onderhoud zich spontaan tot een bosvegetatie. Ook dit is goed zichtbaar in het gebied, want ook de uit opslag ontstane bomen zijn inmiddels al volgroeid. Op de bodem heeft zich een ondergroei van klimop en struiken ontwikkeld, die bij aanvang van het project op sommige plaatsen (bijna) ondoordringbaar was; een soort stadsjungle. In het ontwerp is getracht door middel van de vlonderpaden een zekere afstand van de bezoekers tot de begane grond te creëren, zodat er geen aanleiding is om het gebied, anders dan op de vlonders te betreden. Zo- wel de plantengroei op de bodem als de natte zones kunnen zich op deze manier redelijk ongestoord verder ontwikkelen. Streekplatform: Natuur volop dus, maar is er ook rekening gehouden met de veilig- heid van wandelaars en fietsers? Dirk Waelput: Met het realiseren van de vlonders wordt het gebied publiekstoeganke- lijk. De inrichting van de openbare ruimte verdraagt zich echter niet met het beeld van een ondoordringbaar bos. Bewoners en bezoekers moeten zowel overdag als s’-avonds een veilig gevoel hebben bij het betreden van het park. Daarom is er overzicht nodig op en rondom het pad. Dit overzicht wordt bereikt door het op strategische plaatsen permanent verwijderen van de struiklaag. Een beeld dat ook in de toekomst gegarandeerd moet worden. Een nieuwe ontwikkeling tot gesloten struiklaag kan uit oogpunt van de sociale veiligheid dan ook niet plaatsvinden! Accent in de natuurwaarden kan hier liggen in de beleving van bomen en de kruidlaag, waartoe ook nieuwe soorten zijn bijgeplant. Streekplatform: We zien hier ook veel water? Dirk Waelput: Het gebied vervult een belangrijke rol in de afvoer van regenwater van het Stassano-gebied. Gezien de verwachte stijgende neerslaghoeveelheden in de toekomst is een vergroting van de bergingscapaciteit wenselijk. Hiertoe is de bestaande waterpartij vergraven tot een meer aaneengesloten laagte in het bos. De duiker onder de spoorweg is beter bereikbaar en schoongemaakt. De natte vallei die zo ontstaat wordt door de vlonderpaden als vanzelf overbrugd. Meer info bij Dirk Waelput, Stedebouwkundig ambtenaar Eeklo, dirk.waelput@eeklo.be, 09 218 28 42, www.eeklo.be. 4. 21
  • 24. Hoe werkt het? Via DORP inZICHT voert een groep dorpsbewoners zelf een onderzoek uit naar de leefbaarheid van hun dorp. Aan de hand van een standaardvragenlijst stellen ze een vragenlijst samen op maat van het dorp. Het gaat dan over zaken als verkeer, wonen, sociale samenhang, verenigingsleven, de verhouding met het lokaal bestuur, milieu, …. Er wordt gepeild naar de sterktes van het dorp en naar de knelpunten, maar er wordt ook gevraagd wat de bewoners daar zelf willen/kunnen aan doen en wat er wordt verwacht van andere actoren (lokaal bestuur, de Lijn, de Post, OCMW…). De resultaten worden gebundeld in een rapport en worden voorgesteld aan de bewoners, het lokaal bestuur en andere (betrokken) actoren. Eens de resultaten er zijn, is het tijd om er mee aan de slag te gaan! Een voorbeeld: In 2009 heeft Wim Pira in opdracht van het gemeentebestuur van Knes- selare gewerkt aan de opmaak van een dorpsontwikkelingsplan voor Ursel. Hij deed dit een gans jaar lang in nauw overleg met het bewonersplatform van Ursel. De bevolking van Ursel gaf op twee druk bezochte inspraakmomenten in belangrijke mate sturing aan dit plan. De dorpsontwikkelingsvisie maakt voor het “Ursel van de toekomst” een aantal belang- rijke keuzes, waarvan dit er slechts enkele zijn: - de Eeklose weg krijgt in de dorpskern een pleinfunctie; het wordt een ontmoetings- plaats voor het dorp waar de auto wordt teruggedrongen - de pastorij wordt het hart van het dorp met plaats voor de bibliotheek, mogelijks de kinderopvang, een dorpshuis en andere voorzieningen voor het dorp - Ursel wordt toeristisch-recreatief uitgebouwd met een fietsersverbinding en cul- tuurpad naar het Drongengoed en richting Aalter. Deze visie wordt om de drie jaar vertaald in actieplannen die worden opgemaakt in overleg met de bewoners van Ursel. Meer info bij de communicatieambtenaar van Knesselare GSM 0473 64 80 58, communicatie@knesselare.be of Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen, tel. 09 376 71 05 of info@dorpinzicht.be, www.dorpinzicht.be Een abstracte voorstelling van eilanden die moeten verbonden worden. Dit principe passen we toe op Ursel om van de losse elementen een geheel te maken. Dorp inZicht bewoners tekenen mee 22
  • 25. Bij projecten, zoals b.v. de inrichting van een dorpsplein of een ontmoetingsplaats is de impact op de kwaliteit van de publieke ruimte zeer groot. In functie van dergelijke bouw- en infrastructuurprojecten komt de werking van de provinciale kwaliteitskamer in beeld. De projectpromotor én de ontwerper (studiebureau/architect/….) worden gevraagd om het project en het ontwerp voor te stellen aan de leden van de kwaliteitskamer. Na de bespreking worden de bevindingen en suggestie in een vrijblijvend advies overgemaakt aan de promotor en ontwerper. Dit gebeurde bij het inrichten van een ontmoetingsplaats op het kerkplein te ­Waarschoot. De inrichting van de ontmoetingsruimte past in een breder opzet naar dorpskernhernieuwing voor Waarschoot. Deze overgangszone biedt verbinding met de centrumstraat en heeft perspectief op het gemeentehuis en maakt integraal deel uit van het openbaar domein in het centrum. De aanwezige ruimte biedt veel meer kansen dan enkel passageruimte. De bedoeling is deze om te toveren tot een aantrekkelijke ontmoetings- en verblijfsruimte. Door o.m. de kameropbouw, de verhardingskeuze, het terras, de zitbanken, een kunstwerk ter ere van Basiel De Craene, groenelementen en een gemeenschapsspel (petanquebaan) wordt de leefbaarheid sterk verbeterd. Vanuit de Provinciale Kwaliteitskamer voor Oost-Vlaanderen werd voor een aantal aspecten de aandacht gevraagd: de verdere uitwerking van de dorpskernvernieuwing te laten aansluiten op dit gegeven, het café-terras mee op te nemen als deel van de ont- moetingsplek en tot slot aandacht te schenken aan keuze van de materialen en planten (streekeigen). Info en advies bij: Loket bij dienst Landbouw en Platteland van de Provincie Oost-Vlaan- deren op het nummer 09 267 86 73 of 75 www.oost-vlaanderen.be/platteland Provinciale Kwaliteitskamer Oost-Vlaanderen 23
  • 26. Omgevingskwaliteit is vaak landschapskwaliteit. Aan een mooi landschap gaat vaak veel arbeid, toewijding, kennis en ervaring vooraf. Koken kost geld en daar knelt vaak het schoentje. Roeland Cappon, dr. Hans Leinfelder en Prof Georges Allaert van de Universiteit Gent, Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning houden zich bezig met een onderzoek naar alternatieve financieringen van het landschap. Blijkbaar is er bereidheid vanwege de burger om mee te helpen betalen. Hier volgt ons interview. Streekplatform: Is het landschap enkel de verantwoordelijkheid van de landbouwers en een subsidiërende overheid? Prof. Georges Allaert: Een mooi landschap is wel degelijk een zorg van de landbouwers én van de overheid maar evenzeer van al wie leeft op en van het platteland. Streekplatform: Denkt u werkelijk dat de burger bereid is om te betalen? Roeland Cappon: Tijdens de workshops op 29 april in Sint-Laureins en op 15 juni 2009 in Maldegem werd afgetast welke kansrijke financieringsinstrumenten zich aandienen waar de burger en de overheid interesse voor kan hebben. De meest in het oog sprin- gende instrumenten blijken de landschapsveiling en het gebiedsfonds. Streekplatform: Landschapsveiling? Prof. Georges Allaert: Op een landschapsveiling brengen organisaties en burgers een bod uit op bijvoorbeeld een akkerrand of een houtkant. Hierbij engageert de private bieder zich om financieel in te staan voor het beheer van het landschapselement. Een eerste veiling in Nederland (2007) bracht zo € 120.000 op. Hiermee worden landbou- wers gedurende tien jaar vergoed voor de maatregelen die ze treffen voor het in stand houden van het geadopteerde landschapselement. Landschapsveilingen beogen een zeer breed doelpubliek (bedrijven, instellingen, e.a.) en creëren vooral een sterke betrok- kenheid op het landschap. Streekplatform: Dan is er nog het gebiedsfonds? Dr. Leinfelder: Een gebiedsfonds heeft dan weer als doel om de publieke en private middelen te bundelen en efficiënt in te zetten voor landschapsontwikkeling op de lange termijn. Info: www.landschapsveiling.nl en youtube.nl met “landschapsveiling”. Bloemenrand langsheen de akker. © vzw Regionaal Landschap Meetjesland Landschaps­veiling 24
  • 27. Colofon Heel wat mensen en organisaties leverden informatie aan voor deze brochure en/of aan het project Creatief Besturen “Omgevingskwaliteit, maak het mee”: Allaert Georges, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent Cappon Roeland, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent De Brabander Stefan, Vlaamse Land Maatschappij De Clercq Annelies, Veneco² De Pau Filip, Stad Eeklo De Smet Maarten, Leader Meetjesland, Leie Schelde Drukkerij Perka, tel. 050 71 60 71, prepress en druk Goethals Marleen, Architect en lid van de provinciale kwaliteitskamer Goossens Ludo, Vilda Huigens Els, Architectenbureau Fris in het Landschap Joos Luc, Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen Landuydt Karen, Team Vlaams Bouwmeester Leinfelder Hans, Afdeling Mobilteit en Ruimtelijke Planning – U Gent Maréchal Ralph, vzw Regionaal Landschap Meetjesland Quataert Piet, Streekplatform+ Meetjesland (eindredactie) Troch Sofie, Team Vlaams Bouwmeester Van Caenegehem Cindy, Veneco2 Vande Ryse Luc, Provincie Oost-Vlaanderen Van den Abeele Jean-François, Architectenbureau Fris in het Landschap Vandewalle Hans, Veneco2 Waelput Dirk, Stad Eeklo Deze brochure is een uitgave van Streekplatform+ Meetjesland, www.meetjesland.be, 09 373 46 54, Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo. Gedrukt op 2500 ex en gratis te verkrijgen op voorvermeld adres. Juni 2010 Deze brochure is tot stand gekomen met de steun van : Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
  • 28. Oostveldstraat 91, 9900 Eeklo, www.meetjesland.be