1. - Căn cứ vào tính chất của nội dung cơ bản, Lý luận và phương pháp TDTT là một
môn khoa học xã hội (nhân văn) vì nó chú trọng trước hết đến con người và các nhân
tố xã hội trong phát triển, giáo dục cho họ theo một định hướng, nhu cầu nhất định của
xã hội và từng người. Tuy vậy, những nội dung liên quan đến khoa học tự nhiên cũng
không ít, vì TDTT là một nhân tố chuyên môn chủ yếu nhằm hoàn thiện những phẩm
chất tự nhiên và năng lực thể chất của con người, tối ưu hoá trạng thái và sự phát triển
thể chất của họ.
- Lý luận và phương pháp TDTT có ý nghĩa to lớn về nhận thức, phương pháp luận
và thực tiễn. Những hiểu biết khoa học tổng hợp và thực tế của lý luận và phương
pháp TDTT, được xây dựng trên cơ sở những quy luật khách quan, sẽ giúp ta định
hướng hành động đúng trong thực tiễn đa dạng của TDTT, nhận biết được cái bản
chất, phân biệt được những cái cơ bản và không cơ bản, tất nhiên và ngẫu nhiên, tiến
bộ và lạc hậu. Từ đó tìm ra những cách tiếp cận có tính nguyên tắc (không phải tuỳ
tiện) và tin cậy để xem xét và sử dụng những hình thức và phương pháp thích hợp
trong thực tiễn ...
Tính đúng đắn của các nghiên cứu về lý luận trước hết phụ thuộc vào phương pháp
luận của nó. Phương pháp luận chung nhất (cơ sở triết học) của chúng ta là duy vật
biện chứng và duy vật lịch sử. Nó có ý nghĩa mở đầu. Theo hướng đó, nhiệm vụ cụ thể
của Lý luận và phương pháp TDTT là tổng hợp tất cả những thành tựu về nhận thức
trong lĩnh vực này, xác lập được một quan điểm về phương pháp luận khoa học thống
nhất, nhất quán và đúng đắn để làm sáng tỏ những đặc trưng của các loại hình, đa dạng
trong TDTT cùng những quan niệm tổng quát trong phân tích cấu trúc, chức năng, tính
quy luật và phương pháp, hình thức sử dụng chúng trong xã hội.
- Là một môn khoa học xã hội, Lý luận và phương pháp TDTT không phải chỉ là
sự ghi chép thuần tuý và dửng dưng những hiện tượng cần nghiên cứu, mà luôn nhằm
phục vụ cho những mục đích xã hội nhất định, trước hết là góp phần giáo dục con
người phát triển toàn diện, cân đối một cách hợp lý đặng tích cực tham gia bảo vệ và
xây dựng đất nước ngày càng tốt đẹp hơn. Điều này trước tiên gắn liền với mục đích,
bản chất của xã hội chúng ta, nói riêng là văn hoá giáo dục...
- Lý luận và phương pháp TDTT liên quan đến nhiều môn khoa học xã hội nhân
văn, chung rộng hơn, đặc biệt là văn hoá học, xã hội học, lịch sử học, điều khiển xã
hội học, giáo dục học, tâm lý học... Còn có những môn khoa học lân cận khác cũng
nghiên cứu về TDTT theo các góc độ ưu thế khác nhau, như Lịch sử và xã hội học
TDTT, Tổ chức và điều khiển học TDTT, Tâm lý học TDTT (đặc biệt tâm-xã hội học
TDTT)...
Trong các môn khoa học thuộc lĩnh vực văn hoá, Lý luận và phương pháp TDTT
liên quan nhiều đến khoa học tự nhiên hơn cả, vì nó nghiên cứu những quy luật tác
động có chủ đích đến hình thái và chức năng, của cơ thể con người nhằm đảm bảo tối
ưu hoá trạng thái và sự phát triển thể chất. Bởi vậy, Lý luận và phương pháp TDTT
phải dựa nhiều vào các khoa học sinh học để nghiên cứu những quy luật hoạt động,
phát sinh và phát triển của con người. Đặc biệt là những lý luận về sự phát sinh và phát
triển của cá thể, chủng loại (qua nhiều thế hệ), lý luận thích nghi với các yếu tố bên
ngoài, sinh lý học, sinh hoá học, sinh cơ học... và những khoa học khác nghiên cứu về
sự vận động và ảnh hưởng của nó đến con người, trước hết là y học và vệ sinh học
TDTT.
Như vậy, thật khó có thể tìm thấy một môn khoa học nào khác liên quan đến con
người trong TDTT mà lại có mối liên quan rộng đến như thế. Nó tổng hợp các thành
tựu vừa khoa học xã hội nhân văn, vừa khoa học tự nhiên (kể cả sinh học và kỹ thuật)
23