1. 44
Vùng gạch chéo trên hình 4.9 là mômen động:
Mđ = M  MC (4.13)
Dưới tác dụng của mômen động này, diễn ra quá trình tăng tốc độ n. Số cấp
biến trở mở máy và trị số điện trở từng cấp phải được tính chọn sao cho trong khoảng
thời gian chuyển tiếp giữa các cấp, trị số cực đại và cực tiểu của dòng điện Iư ở tất cả
các cấp phải bằng nhau.
Các cấp điện trở được tính chọn theo chế độ làm việc ngắn hạn dưới tải.
Trong các thiết bị tự động, thay cho biến trở mở máy người ta sử dụng các điện
trở mở máy (hình 4.8b). Khi mở máy, chúng lần lượt được nối sun một cách tự động
nhờ các tiếp điểm của công tắc tơ K1, K2, K3. Để đơn giản sơ đồ và giảm bớt số lượng
thiết bị, số cấp điện trở mở máy cần lấy nhỏ nhất (với động cơ điện công suất nhỏ
thường lấy bằng 12 cấp).
Khi dừng động cơ điện, không được để hở mạch kích thích, mà phải khép kín
mạch của nó qua phần ứng (hình 4.8a,b). Làm như vậy có tác dụng để cho dòng điện
trong dây quấn kích thích không bị giảm xuống 0 một cách tức thời sau khi cắt điện
động cơ, mà phải sau thời gian đủ lớn, nhằm ngăn ngừa s.đ.đ tự cảm có trị số rất lớn
cảm ứng ra trong dây quấn kích thích, có thể phá hỏng cách điện của dây quấn này.
Cần đặc biệt lưu ý là: trong bất cứ trường hợp nào cũng không cho phép làm
đứt mạch dây quấn kích thích của động cơ điện.
Để đổi chiều quay động cơ điện cần phải đổi chiều dòng điện phần ứng Iư, hoặc
đổi chiều dòng điện kích thích It ngay trước lúc mở máy. Muốn đổi chiều quay lúc
động cơ điện đang quay, chỉ được phép đổi chiều dòng điện phần ứng Iư, vì nếu đổi
chiều dòng điện kích thích thì sẽ xuất hiện s.đ.đ tự cảm rất lớn (do dây quấn kích thích
có điện cảm lớn) có thể gây ra quá điện áp đánh thủng cách điện của nó.
4.3.2.3. Mở máy bằng điện áp thấp:
Mục đích của phương pháp mở máy này là để hạn chế dòng điện mở máy. Để
mở máy bằng điện áp thấp đòi hỏi phải có nguồn điện một chiều có điện áp điều chỉnh
được (máy phát điện một chiều, chỉnh lưu có điều khiển...) cung cấp điện cho phần
ứng của động cơ điện. Trong khi đó, mạch kích thích của động cơ phải được đặt dưới
điện áp đủ U=Uđm, lấy từ nguồn điện một chiều độc lập khác. Phương pháp mở máy
này thường sử dụng cho các động cơ điện công suất lớn, có kết hợp với việc điều
chỉnh tốc độ quay của động cơ.
4.3.2.4. Mở máy bằng cách thay đổi điện áp phần ứng:
Hình 4.10. Sơ đồ điều chỉnh tốc độ quay động cơ điện kích thích độc
lập bằng cách thay đổi điện áp phần ứng, khi cấp điện
cho động cơ từ máy phát điện (a) và từ bộ chỉnh lưu có điều khiển (b).