Θάνατος και Ζωή στους Τρεις Ιεράρχες,

1. Θάνατος
και
Ζωή
στους Τρεις Ιεράρχες

2. Ποιητικά ο Γεώργιος Δροσίνης εκφράζει την απορία στο τι
ονομάζουμε θάνατο και τι ζωή ως εξής:
Τι λοιπόν; Της ζωής μας το σύνορο
θα το δείχνει ένα ορθό κυπαρίσσι;
Κι απ' ό,τι είδαμε, ακούσαμε, αγγίξαμε
τάφου γη θα μας έχει χωρίσει;
Ό,τι αγγίζουμε, ακούμε και βλέπουμε,
τούτο μόνο Ζωή μας το λέμε;
Κι αυτό τρέμουμε μήπως το χάσουμε
και χαμένο στους τάφους το κλαίμε;
Σ' ό,τι αγγίζουμε, ακούμε και βλέπουμε
της ζωής μας ο κόσμος τελειώνει;
Τίποτε άλλο; Στερνό μας απόρριμμα
το κορμί που σκορπιέται και λιώνει;

3. Κάτι ανέγγιχτο, ανάκουστο, αθώρητο
μήπως κάτω απ' τους τάφους ανθίζει
κι ό,τι μέσα μας κρύβεται αγνώριστο
μήπως πέρ' απ' το θάνατο αρχίζει;
Μήπως ό,τι θαρρούμε βασίλεμα
γλυκοχάραμ' αυγής είναι πέρα
κι αντί να 'ρθει μια νύχτ' αξημέρωτη
ξημερώνει μια αβράδιαστη μέρα;
Μήπως είν' η αλήθεια στο θάνατο
κι η ζωή μήπως κρύβει την πλάνη;
Ό,τι λέμε πως ζει μήπως πέθανε
κι είν' αθάνατο ό,τι έχει πεθάνει;

4. Γύρω από το μυστήριο του θανάτου
κινούνται και τα κείμενα της Ακολουθίας της
Κηδείας: εκεί, ο υμνωδός μιλώντας στη
θέση του νεκρού σε πρώτο ενικό απευ-
θύνεται στον Δημιουργό του ζητώντας
την σωτηρία του, κατά τη γνωστή εικό-
να του ποιμένα και του χαμένου προβάτου.
Παρηγοριά λαμβάνει η ψυχή και από τις
αγαθοεργίες αυτών που παραμένουν
ζωντανοί σωματικά.

5. Στη συνέχεια επισημαίνονται φιλοσοφικά σοφές αλήθειες:
 κάθε κατάσταση της ζωής περιέχει μέσα της την λύπη,
 κάθε δόξα, δύναμη, ομορφιά, πλούτος, χαρίσματα όλα είναι
μεταβαλλόμενα και πρόσκαιρα, χωρίς να συνοδεύουν τον
μεταστάντα πέραν του τάφου! Γι αυτό και προσκαλούνται οι
παριστάμενοι για περιήγηση στους τάφους ώστε να διαπιστώσουν
την ματαιότητα και απομυθοποίηση σε όσα είχαν δώσει τεράστια
σημασία…
 αποτελεί άλυτο μυστήριο πώς διαλύεται η αρμονία και ο δεσμός
σώματος – ψυχής με τον θάνατο,
 το γεγονός του θανάτου φέρει μέσα του και το θετικό της
ενδεχόμενης συναίσθησης των όσων απομένουν στη ζωή ώστε να
αλλάξουν τρόπο ζωής προς το καλύτερο, παραμερίζοντας κακίες
και μικρότητες!
 συχνά αναφέρεται το αίτημα «ανάπαυσης» του «κεκοιμημένου»
(=κοιμισμένου) και επομένως αναγνωρίζεται το γεγονός της
συνεχιζόμενης παρουσίας του ανθρώπου που προσωρινά το σώμα
του λιώνει…
 τέλος, κατευοδώνεται ο πεθαμένος με τα λόγια ότι πορεύεται σε
ευτυχισμένη οδό όπου του έχει ετοιμαστεί τόπος ξεκούρασης!

6. Για τους Τρεις Ιεράρχες
ο θάνατος χωρίζεται σε :
πνευματικό, σωματικό και αιώνιο.
Με τον πνευματικό θάνατο, νοείται ο
χωρισμός του ανθρώπου ως ψυχοσωματικής
ενότητας από τον Θεό. Με τον σωματικό
δηλώνεται ο χωρισμός της ψυχής από το
σώμα. Τέλος δια του αιώνιου θανάτου
διδάσκεται η ατελεύτητη μακράν του Θεού
και της ένδοξης βασιλείας Του
ύπαρξη.

7. Ο θάνατος, κατά τις μορφές αυτού, αποτελεί
αναγκαστικό επακόλουθο της απόστασης του
ανθρώπου από το Θεό που είναι η αυτοζωή!
Η αντιμετώπιση του θανάτου από τον
άνθρωπο ενδέχεται να είναι:
 είτε μηδενιστική ή υλιστική,
 είτε αναστάσιμη ή εσχατολογική.
Ο δεύτερος αυτός τρόπος αντιμετώπισης του
θανάτου είναι αυτός που μας υποδεικνύουν οι
Τρεις Ιεράρχες: η υπέρβαση και η
απομυθοποίησή του υπό το
φως της Ανάστασης του Χριστού.

8. Η Ανάσταση του Χριστού δώρισε στον
άνθρωπο αποδέσμευση από τον
θάνατο, ελευθερία από τον φόβο και
το άγχος που προκαλεί ένα τέτοιο γεγονός.
«Όποιος ζει με πασχαλινή πνοή, κατέχεται
από πίστη στη ζωή. Κυριαρχείται από τη
βεβαιότητα ότι η ζωή είναι πιο δυνατή από
τον θάνατο, ότι το τέρμα της ύπαρξης του
ανθρώπου δεν είναι το σβήσιμο, αλλά η
ανάσταση».

9. Η πίστη αυτή συνοδεύεται και με το βίωμα στους
Τρεις Ιεράρχες: κάποια στιγμή ο αξιωματούχος της
αυτοκρατορίας Μόδεστος, επειδή ο Ιεράρχης
αρνείτο την αίρεση του Αρειανισμού που ταλαιπω-
ρούσε τότε φοβερά το Σώμα της Εκκλησίας,
απείλησε τον Βασίλειο με δήμευση της περιουσίας
του, με εξορία, βασανιστήρια και θάνατο.
Τότε ο Ιεράρχης της Καισαρείας του απάντησε:
«Αρπαγή περιουσίας δεν φοβάμαι γιατί δεν έχω άλλο
τίποτα πέρα από λίγα τριμμένα ράσα και λίγα βιβλία.
Εξορία δεν γνωρίζω γιατί στον κόσμο είμαι
προσωρινός κάτοικος και όλοι οι τόποι δεν με
εμποδίζουν να προσεύχομαι. Βασανιστήρια δεν
μπορούν να επιβληθούν στο ασθενικό κορμί μου γιατί
θα καταρρεύσει στο πρώτο χτύπημα. Όσο για το
θάνατο, αυτόν τον παρακαλώ γιατί θα με φέρει
πιο κοντά στο Θεό μου»!!

10. ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ – ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΟΚΑΤΛΙΔΗΣ
2014 – 2015 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ