Prezentacja wyników badania sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacji przedstawiona przez Agnieszkę Morysińską na konferencji Obserwatorium Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji 21.02.2013 roku w Ossolineum
Informator Dolnośląkiego Rynku Pracy i Edukacji nr 3
Badanie sytuacji osób niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku pracy i edukacji
1. „Badanie sytuacji osób
niepełnosprawnych na dolnośląskim rynku
pracy i edukacji”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
laboratorium badań społecznych sp. z o.o.
ul. bernardyńska 22 m 3
02-904 warszawa
laboratorium badań społecznych sp. z o.o.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego tel. 602 259 272
ul. bernardyńska 22 m. 3, 02-904 warszawa, t: +48 22 300 14 59, f: +48 300 15 50
www.laborato.pl, kontakt@laborato.pl 1
www.laborato.pl
2. cele badania i metodologia
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
2
3. cele badania
stworzenie kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych na
rynku pracy i w zakresie edukacji w województwie dolnośląskim
identyfikacja barier zatrudnienia i edukacji osób niepełnosprawnych
opracowanie rekomendacji/wskazówek dla regionalnej polityki
społecznej
Kompleksowość podejścia badawczego - trzy obszary
eksploracji
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
3
4. na projekt składały się następujące moduły
badawcze….
Analiza danych zastanych
IDI z przedstawicielami IDI z pracodawcami N=20
IDI z niepełnosprawnymi N=20
instytucji N=10 FGI z pracodawcami N=2
CATI z instytucjami: PAPI z niepełnosprawnymi CATI z pracodawcami
Placówki oświatowe(N=120) (N=600) (N=600)
NGO (N=100) Ankieta z członkami
JST (N=70) rodzin (N=319)
OPS (N=100)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
4
5. Dolny Śląsk
PODSUMOWANIE
Praca
Edukacja
Bariery
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
5
6. Osoby niepełnosprawne na Dolnym Śląsku
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
6
7. 383 800 osób niepełnosprawnych
253 599 osób niepełnosprawnych prawnie
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
7
8. Głównie osoby powyżej 50 roku życia
W równym stopniu kobiety jak i mężczyźni
Źródło: GUS, Stan zdrowia ludności Polski
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
8
10. niepełnosprawni w województwie dolnośląskim
Źródło: Opracowanie własne, NSP 2002 oraz Urząd
Statystyczny we Wrocławiu „Osoby niepełnosprawne w
woj. dolnośląskim”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
10
11. Pobierający renty z tytułu niezdolności do pracy w
województwie dolnośląskim
Źródło: Dane przekazane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych dla województwa dolnośląskiego.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
11
12. Stopień wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych
osoby niepełnosprawne (jako cała populacja bez
rozróżnienia na poszczególne segmenty) na tle
innych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
(zdefiniowanych w Narodowej Strategii Integracji
Społecznej) charakteryzuje średni stopień
wykluczenie społecznego.
Na tle innych grup:
Są w dużo gorszej sytuacji na rynku pracy oraz
rzadziej podejmują aktywność edukacyjną.
Charakteryzuje je także niższy dobrostan
psychiczny.
wykazują natomiast większą aktywność
obywatelską oraz rzadziej odczuwają brak
oparcia społecznego
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
12
13. niepełnosprawność w większości przypadków prowadzi
do wykluczenia
strukturalny
Model
subiektywny
Model
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
13
14. Globalny wskaźnik jakości życia
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
14
16. edukacja osób niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
16
17. Znaczenie edukacji….
Bycie uczniem, studentem pozostaje na trwałe w świadomości jednostki.
Każdy, kto uczestniczy w procesie edukacji, doświadcza różnych
doświadczeń edukacyjnych, po jakimś czasie można zapomnieć wzorów
matematycznych, czy chemicznych, ale trwale pozostają w umyśle
niektóre obrazy – rówieśników, nauczycieli, zdarzeń.
Doświadczenia człowieka związane z kształceniem zabarwione są
pozytywnymi lub negatywnymi emocjami i mają wpływ na to, co osoba
myśli o sobie, jaki wykonuje zawód, jakie plany życiowe snuje oraz jak
wspomina przeszłość. Doświadczenia zdobywane w trakcie procesu
edukacji przyczyniają się do rozwoju jednostki.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
17
18. Osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone niż osoby
sprawne
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
18
19. Studenci na 10 tys. mieszkańców w wieku 15-29 lat
2835 2318
dolnośląskie
Polska
891 849
Niepełnosprawni studenci na 10 tys. osób
niepełnosprawnych w wieku 15-29
Szacunki własne: GUS, dane o liczbie studentów w 2009 roku oraz GUS, stan zdrowia ludności Polski 2009
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
19
20. W najbliższej przyszłości nie należy spodziewać się radykalnej
zmiany tej sytuacji, chociaż…
Źródło: Rocznik Statystyczny Województw 2011, GUS. Opracowanie własne.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
20
21. … rośnie liczba niepełnosprawnych
studentów
Wzrost o 380% w porównaniu do 325% w skali kraju
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
21
22. Motywacja osób
Jakość i dostępność kształcenia dla
niepełnosprawnych do
osób niepełnosprawnych
podejmowania nauki
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
22
23. trzy typy edukacji dla niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
23
24. Województwo dolnośląskie cechuje najwyższy w kraju odsetek
uczniów ze specjalnymi potrzebami w oddziałach specjalnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
24
25. Czy szkoły w województwie dolnośląskim są przyjazne dla
osób niepełnosprawnych?
Bycie szkołą przyjazną dla osób niepełnosprawnych oznacza uznanie prawa
niepełnosprawnych do dokonywania wyborów, decydowania o własnych
sprawach, a także korzystania z wszystkich praw przysługujących każdemu
studentowi począwszy od prawa do wyboru kierunków kształcenia, skończywszy na
prawie do oblania egzaminu!.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
25
26. 47% uczniów nie doświadczyło żadnych problemów wynikających
z niepełnosprawności
31% skarży się na problemy z nauką
13% badanych wskazało na złe traktowanie w środowisku
szkolnym
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
26
27. w 28% placówek, osoby niepełnosprawne traktowane bardziej ulgowo
w 25% placówek, uczeń/student niepełnosprawny nie może uczestniczyć w niektórych
zajęciach/imprezach/wydarzeniach
jednie w 13% placówek osoba niepełnosprawna ruchowo może bez problemów i
samodzielnie poruszać się po całym terenie szkoły, w kolejnych zaś 11% po większości
terenu
37% placówek w ogóle pozostaje niedostępnych dla osób z niepełnosprawnością
ruchową.
31% placówek nie pozwala uczniom nagrywać zająć na dyktafon
specjalistyczne dostosowani dla uczniów niewidzących i niesłyszących są bardzo dużą
rzadkością
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
27
28. Jaki jest stosunek osób niepełnosprawnych do nauki?
w wymiarze w wymiarze
deklaratywnym indywidualnym
TAK NIE
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
28
29. 8% niepełnosprawnych chce dalej się uczyć lub podjąć naukę
12% bez wahania oraz 15% raczej zgodziłoby się na uczestnictwo w
oferowanym szkoleniu
BARDZO NISKI WSKAŹNIK AKTYWNOŚCI EDUKACYJNEJ
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
29
30. Wybory edukacyjne osób niepełnosprawnych niezmiernie rzadko
determinowane są zainteresowaniami czy też oceną sytuacji na rynku
pracy
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
30
31. diagnoza sytuacji niepełnosprawnych na rynku pracy
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
31
32. Niepełnosprawni Firmy, które zatrudniają
którzy pracują niepełnosprawnych
Wskaźnik zatrudnienia dla ludności w wieku pracującym Badanie CATI: z pracodawcami
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
32
33. na przestrzeni ostatnich czterech lat zatrudnienie osób niepełnosprawnych
na Dolnym Śląsku spada…
wieku produkcyjnym
Wskaźnik zatrudnienia w
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
33
34. wskaźnik zatrudnienia oraz wskaźnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych
jest jednym z najniższych w kraju…
Źródło: Dane kwartalne z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, GUS, Opracowanie Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. IV
kwartał 2011
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
34
35. dodatkowo…
Zdecydowana
większość
niepracujących Niekorzystana Niekorzystana
to osoby bierne struktura osób struktura
zawodowo, które pracujących zatrudnienia
nigdy nie
pracowały
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
35
36. miejsce na rynku pracy znajdują w większości jedynie osoby
de facto pełnosprawne - „renciści”, osoby z nieznacznymi
tylko ograniczeniami sprawności, którzy w ten sposób
dorabiają do swoich budżetów domowych. Poza rynkiem
pracy pozostaje natomiast przeważająca grupa osób
rzeczywiście niepełnosprawnych.
Osoby ze znaczny stopniem niepełnosprawności w 89%
nigdy nie pracowały.
Jedynie 9% pracujących osób niepełnosprawnych to osoby
ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 11% to osoby
niepełnosprawne od urodzenia.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
36
37. nabycie niepełnosprawności wiąże się z pogorszeniem
sytuacji zawodowej, niższymi zarobkami i gorszymi warunkami
zatrudnienia
38% podpisuje umowę na czas nieokreślony
Miesięczne wynagrodzenie osób niepełnosprawnych kształtuje się na raczej niskim
poziomie (poniżej średniej krajowej). Nieco ponad połowa pracujących zadeklarowała
dochód netto na poziomie do 1,5 tys. złotych (53%), w tym co trzeci badany wskazał
na przedział 1-1,5 tys. zł (34%). 23% pracujących uzyskuje wynagrodzenie pomiędzy
1,5 a 2 tys. zł
osoby niepełnosprawne wykazują małą mobilność na rynku pracy – średni czas
zatrudnienia 5,7 roku, dla osób ze znacznym stopniem 17,3 lat
W strukturze zatrudnienia osób niepełnosprawnych dominują zawody wymagające
niskich kwalifikacji, cieszące się małym prestiżem i niskimi dochodami
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
37
38. Stanowiska na których pracują osoby niepełnosprawne..
% pracujących % ogółu
grupa zawodowa niepełno- pracujących wg GUS
sprawnych w Polsce
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi
urzędnicy i kierownicy 3% 7%
specjaliści 2% 17%
technicy i inny średni personel 9% 12%
pracownicy biurowi 8% 7%
pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
18% 12%
robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 12% 16%
operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
4% 10%
pracownicy przy pracach prostych 30% 8%
rolnicy - 12%
Źródło: Badanie PAPI z osobami niepełnosprawnymi. Rocznik statystyczny pracy, GUS, Warszawa 2010. Pominięto wskazania poniżej 5%.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
38
39. na rynku pracy wciąż obecne są „niechlubne” praktyki związane z
zatrudnianiem osób niepełnosprawnych..
Ponad połowa poszukuje pracy dłużej niż rok, a 29% - dłużej niż 2 lata
Poszukiwanie
zatrudnienia
17% - proponowano zatrudnienie bez umowy
11% - musiało podjęć pracę poniżej kwalifikacji
Początki w
nowej firmie
8% - skarży się na brak zrozumienia i niechęć
6% - było nadmiernie kontrolowanych
Problemy w
5% - było źle traktowanych
pracy
10% - musiało przestać pracować
Warunki
9% - nie respektowano uprawnień
zatrudnienia
8% - wypłacano tylko część wynagrodzenia
7% - musiało zmienić pracę
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
39
40. Rynek pracy wobec osób niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
40
41. grono pracodawców
zatrudniających osoby
niepełnosprawne jest bardzo
małe (11%),
Dominująca większość (86%) pracodawców nigdy nie
zatrudniała osób niepełnosprawnych.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
41
42. Jedynie co dziesiąty pracodawca z terenu Dolnego Śląska
zatrudnia 6% i więcej niepełnosprawnych pracowników
jedna trzecia (33%) przedsiębiorstw zobligowanych do wpłat
na PFRON (zatrudniających powyżej 25 pracowników) nie
zatrudnia osób niepełnosprawnych.
ustawowy próg zatrudnienia wypełnia jedynie 41%
pracodawców.
STRUKTURA ZATRUDNIENIA NIEPEŁNOSPRAWNYCH
73% miejsc pracy to: handel i
naprawa pojazdów (31%),
65% zatrudnionych w firmach działalność w zakresie usług 47% zatrudnionych w
powyżej 25 pracowników administrowania i działalność zakładach pracy chronionej
wspierająca (23%) miejsc pracy,
oraz produkcja i przemysł – (19%)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
42
43. Pomimo dużej liczby podmiotów gospodarczych, niewiele z nich korzysta
z SODIR, średnio 3,3 na 1000 firm (w Polsce ponad 4)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
43
44. Warto zauważyć, jak nieproporcjonalnie rozkładają się pracodawcy i
pracownicy niepełnosprawni pomiędzy otwarty i chroniony rynek
pracy. Wśród pracodawców zarejestrowanych w SODiR tylko 9%
prowadzi ZPCh, choć jednocześnie w ZPCh zatrudnienie znalazło 68%
zarejestrowanych w systemie pracowników. W przypadku Dolnego
Śląska proporcje te są jeszcze bardziej niekorzystne – 11%
zarejestrowanych w systemie ZPCh, tworzy 82% wszystkich miejsc
pracy dla niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
44
45. Bariery aktywności zawodowej osób
niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
45
46. Jakie są możliwości zwiększania
zatrudnienia osób
niepełnosprawnych na rynku pracy
w województwie dolnośląskim?
małe duże
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
46
47. TAK NIE NIE
Czy osoby niepełnosprawne chcą
pracować?
Czy pracodawcy chcą zatrudniać
osoby niepełnosprawne?
NIE TAK NIE
NIE NIE
NIE
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
47
48. PRACODAWCY
NIEZATRUDNIAJĄCY
NIEPEŁNOSPRAWNI
NIEPRACUJĄCY
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
48
49. Czy chce Pan(i) pracować/dalej Gdyby dziś zaoferowano Panu(i) pracę,
pracować? to czy podjął(ęła)by się jej Pan(i)?
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
49
50. zatrudnienie niepełnosprawnego w
przeważającej liczbie przedsiębiorstw
jest wynikiem przypadku i inicjatywy
osoby niepełnosprawnej niż
przemyślanej decyzji…
niepełnosprawnej
zatrudnienia osoby
Najczęstsza okoliczności
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
50
51. Ze zrealizowanych badań wyłania się obraz pracodawców
niezatrudniających dotychczas osób niepełnosprawnych jako grupy
zupełnie niezorientowanej w tej problematyce
W przeważającej większości pracodawcy ci, nigdy nie myśleli o
możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych, nie wyrażają
takiej gotowości, chęci i potrzeby,
65% nigdy nie rozważało opcji zatrudnienia
niepełnosprawnego pracownika, jedynie
73% nie zamierza zatrudniać osób
niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
51
52. zwrócić należy uwagę na szczególnie trudną sytuację
na rynku pracy, w jakiej znajdują się osoby ze
znaczną utratą sprawności
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
52
53. Pracodawcy dopuszczają możliwość zatrudnienia
niepełnosprawnych na stanowiskach, na których
osoby niepełnosprawne obecnie rzadziej znajdują
zatrudnienie
pracownicy biurowi ogółem
księgowy
pracownicy administracyjni i sekretarze
biura zarządu
sprzedawca
programista aplikacji
grafik komputerowy
pracownicy przy pracach prostych ogółem
sekretarka
kontroler rozliczeń pieniężnych
operator aplikacji komputerowych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
53
55. Aktywność zawodowa ON
Osoby
niepełnospra Otoczenie
wne i ich Rynek pracy społeczne i
najbliższe systemowe
otoczenie
Umieć, chcieć, móc
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
55
56. bariery leżące po stronie
osób niepełnosprawnych
Obiektywny stan zdrowia oraz jego subiektywna samoocena
Uwarunkowania psychologiczne
Opinie na temat pracy zawodowej
Kapitał kulturowy
Pochodzenie społeczne i bariery związane z możliwościami gospodarstwa domowego
Wykształcenie i kwalifikacje
Badanie dla PFRON: wyjaśniają 34%-44% zmienności
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
56
57. Rodziny osób biernych zawodowo w większości
(60%) sprzeciwią się podjęciu aktywności
zawodowej przez osobę niepełnosprawną
obserwujemy bardzo dużą zgodność
(współczynnik korelacji R Pearsona = 0,67)
postaw rodzin oraz samych niepełnosprawnych
w zakresie aktywności zawodowej.
Jedynie w 14% przypadków, opinie i motywacje
osób niepełnosprawnych i ich rodzin nie
pokrywały się – nieco częstsze były sytuacje, w
których to rodzina optowała za pracą, a
sprzeciwiała jej się osoba niepełnosprawna
(9%), niż odwrotnie (5%)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
57
59. Pracodawcy bardzo niewiele
wiedzą na temat
zatrudniania osób
niepełnosprawnych
Jedynie 11% pracodawców ocenia swoją wiedzę w tym zakresie jako
dobrą
40% pracodawców nie potrafi spontanicznie wskazać nawet na
ogólnym poziomie żadnej korzyści związanej z zatrudnieniem
niepełnosprawnych
49% nie potrafi wymienić żadnego instrumentu wspierającego
zatrudnienie ON.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
59
60. Badanie pozwoliło zidentyfikować cztery główne sposoby myślenia,
które powstrzymują przed zatrudnieniem osób niepełnosprawnych…
Myślenie w kategoriach kosztów Myślenie w kategoriach kosztów
finansowych administracyjnych
Myślenie w kategoriach Myślenie w kategoriach kosztów
wydajności pracy: organizacyjnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
60
61. istniejące mechanizmy wspierające zatrudnienie osób
niepełnosprawnych dla zdecydowanej większości
pracodawców nie są wystarczającym motywatorem do
zatrudnienia osób niepełnosprawnych
Realność powyższych deklaracji zdecydowanie podważać może jednak
brak zainteresowania pracodawców innymi niż finansowe formami
wsparcia
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
61
62. nie istnieje jeden, zdefiniowany typ
przedsiębiorcy zatrudniającego osoby
niepełnosprawne…
Zastępowalność
Model zarządzania Pozycja finansowa
miejsc pracy
Specjalizacja Kompetencje Nowoczesność vs
stanowisk pracy administracyjne tradycyjność
Zadaniowy vs
Dbałość o Kontakt z osobami
wydajnościowy
wizerunek niepełnosprawnymi
system pracy
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
62
63. bariery systemowe
słabość instytucjonalna sektora publicznego i pozarządowego
brak stabilności prawodawstwa, które postrzegane jest jako
niejasne i skomplikowane
System orzecznictwa oraz ubezpieczeń społecznych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
63
64. O aktywności osoby niepełnosprawnej na rynku pracy częściej
decydują lekarze orzecznicy, niż same osoby niepełnosprawne
Częsty jest sposób myślenia o osobach ze znacznym stopniem
niepełnosprawności jako o niezdolnych do pracy
Obowiązujące prawodawstwo prowadzi wprost do pułapki rentowej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
64
65. przeważająca większość firm nie miała kontaktu z bezpośrednią
informacją, ani zachętą dotyczącą zatrudnienia niepełnosprawnych.
roli tej nie wypełniają ani Powiatowe Urzędy Pracy, ani też organizacje
pozarządowe (odpowiednio jedynie 7% i 5% firm deklaruje, iż tego
typu instytucje bezpośrednio zachęcały do zatrudnienia
niepełnosprawnych).
Aktywizacji zawodowej niepełnosprawnych nie wspiera także
nieoceniona w działaniach promocyjnych tzw. „poczta pantoflowa”.
Pracodawcy nie rozmawiają, ani też tym bardziej nie zachęcają siebie
nawzajem do zatrudnienia niepełnosprawnych.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
65
67. GŁÓWNE WNIOSKI
Wysoki odsetek osób niepełnosprawnych
Bardzo wysoki udział kształcenia specjalnego
Niski poziom aktywności zawodowej osób
niepełnoprawnych
Niewielu pracodawców zatrudniających osoby
niepełnosprawne
Niska gotowość niepełnosprawnych do podejmowania
aktywności zawodowej czy edukacyjnej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
67
68. IMPAS
impas sytuacja, w której nie można kontynuować (posuwać
naprzód; rozwijać) działania (pracy, twórczości; rokowań) bez
nowych impulsów (środków, sił; pomysłów; ustępstw); przenośnie.
ślepa uliczka; bicie młodszą z posiadanych kart w przewidywaniu,
że przeciwnik nie ma czym jej przebić.
Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych
Władysława Kopalińskiego
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
68
69. świadomość wagi aktywizacji osób niepełnosprawnych jest bardzo
powierzchowna, iluzoryczna, wynika po prostu z poprawności
politycznej. Postawa ta nie została zinternalizowana przez żadnego z
uczestników systemu.
Dualizm postaw pracodawców Działania podejmowane na rzecz aktywizacji zawodowej i
i niepełnosprawnych społecznej osób niepełnosprawnych są często wymuszone,
nieprzemyślane, powierzchowne oraz stereotypowe:
Streotypizacja osób niepełnosprawnych, traktowanie
grupy jako jednorodnej
Pomijanie grup „trudnych”
Koncentrowanie sia na ochotnikach i osobach
„bezrobotnych”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
69
70. Przyjęty w najnowszej nowelizacji (kolejnej już z rzędu) Ustawy
o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych kierunek zmian trafi na zupełnie
nieprzygotowany do tego grunt.
Dofinansowania do zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie są
skutecznym instrumentem zmiany.
kompleksowość
Wszyscy
Różne typy Wszystkie typy
uczestnicy
działań barier
systemu
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
70
71. Rekomendacje
Budowa skutecznych instrumentów Rozwój współpracy publiczno –
aktywizacji zawodowej osób biernych pozarządowej na rzecz aktywizacji
zawodowo zawodowej osób niepełnosprawnych.
Tworzenie miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych - zwiększenie wiedzy
Niwelowania znaczenia podstawowych
wśród pracodawców na temat korzyści
barier systemowych
wynikających z zatrudnienia osób
niepełnosprawnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
71
72. Rekomendacje
• Działania systemowe
– Zwiększenie dostępności placówek edukacyjnych
– Weryfikacja dostępnych i planowanych instrumentów wsparcia pod
kątem ich skuteczności (szkolenia i kompleksowe projekty)
– Poprawa jakości i skuteczności pośrednictwa pracy dla osób
niepełnosprawnych
– Udrożnienie systemu aktywizacji osób niepełnosprawnych poprzez
odbudowanie drogi WTZ – ZAZ – chroniony lub otwarty rynek pracy
– Identyfikacja grup szczególnie narażonych na wykluczenie z działań
aktywizacyjnych
– rozbudzenie świadomości problemu aktywności zawodowej osób
niepełnosprawnych wśród władz powiatowych i gminnych
– Facylitacja współpracy między instytucji
– powołanie instytucji zajmującej się aktywizacją zawodową osób
niepełnosprawnych/zmiany organizacyjne w ramach funkcjonujących
instytucji
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
72
73. Rekomendacje
• Działania informacyjno-promocyjne
– prowadzenie kampanii informacyjnych promujących zatrudnianie osób
niepełnosprawnych
• Wydajny pracownik, Dla którego w każdej firmie jest miejsce pracy, którego warto
zatrudnić
– Przełamywanie stereotypizacji w myśleniu i działaniu wobec
niepełnosprawnych
• Działania aktywizujące osoby niepełnosprawne
– doradztwo zawodowe/edukacyjne dla niepełnosprawnych i ich rodzin
– wsparcie psychologiczne dla niepełnosprawnych i ich rodzin
– Edukacja i kształcenie w wymiarze kwalifikacji zawodowych i kompetencji
miękkich
– koncentracja działań na osobach biernych zawodowo i edukacyjnie
– Dywersyfikacja działań w odniesieniu do różnych grup i problemów
• Likwidacja barier architektonicznych, transportowych i komunikacyjnych
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
73
74. Dziękujemy za uwagę
Zapraszamy do lektury raportu
z badań….
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
74