SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
المكتب التعاوني للدعوة وتوعية الجاليات بالربوة 
الداب السلمية 
Naamusoota islaamaa 
أورومو-أثيوبيا 
العداد 
جمال محمد أحمد 
Qophessaan 
shekh jemal shekh Muhammad 
((Abuu Raafii
مقدمة 
بسم ال الرحمن الرحيم 
الحمد ل رب العالمين والصلة  والسلم  على أشرف النببياء والمرسلين نببينا محمد وعلى آله 
وصحبه أجمعين 
أما بعد فان ديننا السلم  دين كامل ل نبقص فيه قال ال تعالى- اليوم  أكملت لكم دينكم وأتممت 
عليكم نبعمتي ورضيت لكم السلم  دينا. ومن كماله انبه مشتمل على العقيدة  والعبادات والمعاملت 
والداب وغير ذالك. فهذه كلمات من الداب السلمية التي ينبغي أن يلتزم  بها المسلم في حياته 
اليومية. كتبتها مترجمة بلغة الورومو و أضعها بين يدي القراء الكرام  من أبناء هذه الجالية 
وممن يفهمون هذه اللغة لتعميم الفائدة  
في هذه الرسالة 
آداب السلم  
آداب المجالس 
آداب الدعاء 
آداب الطعام  والشراب 
آداب النوم  
آداب السفر 
وأسال ال أن يجعل أعمالنا خالصة لوجهه الكريم وهو حسبنا ونبعم الوكيل 
أخوكم جمال محمد أحمد 
الداعية والمترجم الثييوبي بالمكتب
DUREE 
.Bismillaahi Rrahmaani Rrahim 
Galanni kan Rabbiiti, nagayaaf rahmannii nabii keenyarratti haa bu'u, 
.aaliifi sahaabootas 
Eeganaa-Diin (Amantiin) teenya tan islaamaa tun amantii jaalatamtuu, 
guutamtuu ir'uu hinqabne. Aqiidaa, ibaadaa, jiruu hawaasummaa, 
namusootaa fi kanneen birootis heera guutuu uf keessaa qabdi. kitaabni 
kun yeroo duraatiif wayee naamusoota islaamaa kan dubbatu walitti 
.qabee qopheesse eegasii afaan keenya afaan oromootti hike 
kitaabni kun namusoota kanneen uf keessaa qaba 
namusa salaamtaa= 
naamusa teessumaa= 
naamusa kadhaa Rabbii= 
.naamusa nyaataaf dhugaatii= 
naamusa hirriibaa= 
naamusa karaa deemsaa= 
Tanaaf namni hundi naamusoota kana barattanii akka itti dalaydan, 
.akka walbarsiiftan isin yaadachiisna 
Obboleessa keessan 
(Abuu Raafii (shekh jemal shekh Muhammad 
Biiroo daiwaa Rabwaa 
.Riyadhsu'udii Arabiya
آداب السلم 
Naamusa salamtaa 
قال رسول ال صلى ال عليه وسلم "ل تدخلوا الجنة حتى تؤمنوا ول تؤمنوا حتى تحابوا أول 
أدلكم على شيء إذا فعلتموه تحاببتم؟أفشوا السلم  بينكم"رواه مسلم 
Nabiin s.a.w. akkana jedhan"Jannata hinseentan hanga 
amantanitti,hinamanne hanga waljaalattanitti,mee waan yoo isa 
hojjattan waljaalattan isinii himuu? Salaamtaa heddummessaa jidduu 
.tessanitti."muslimtu galmeesse 
=تحية كل المسلمين 
.Muslima hundarratti salaammatuu-1 
سئل رسول ال صلى ال عليه وسلم:أي السلم  خير؟قال (تطعم الطعام ,و تقرأ السلم  على من 
عرفت ومن لم تعرف)متفق عليه 
Kamii hojii islaamaattu caala jechuun gaafatame nabiin s.a.w. Akkana 
jedheeti deebisaa godhe "nyaata nyaachista,salaamtaa qaraata nama 
"beeytuufii kan hinbeynerratis 
bukhaariifi muslim 
المبادرة بالتحية 
.Salaamtaa daddafsiisuu-2 
قال صلى ال عليه وسلم"...وخير هما الذي يبدأ بالسلم "متفق عليه. 
وقال صلى ال عليه وسلم"يسلم الصغير على الكبير,والمار على القائد,والقليل على الكثير"رواه 
البخاري. 
Nabiin s.a.w.Akkana jedhe " caalaan isaan lameenii ka salaamtaan 
.jalqabe" bukhaariif muslim
Ammas nabiin akki jedhe''xiqqaan guddarratti 
haasalaammatuu,kandeemu kataa'urratti haasalaammatuu,namni 
lakkoofsaan waaxiqqoon heddurratti haasalaammatuu''bukhaaritu 
.odesse 
رد التحية 
Salaamtaa deebisuu-3 
إلقاء السلم  سنة مستحبة.أما الرد عليه فواجب,فيجب رد التحية متى ألقيت عليك شفاهة أو كانبت 
كتابة,وسواء رئينا من يلقيها أولم نبره 
فعن عائشة رضي ال عنها قالت :قال رسول ال صلى ال علي وسلم يوما يا عائش هذا جبريل 
يقرئك السلم  "فقالت وهي لم تره وعليه السلم  ورحمة ال وبركاته .رواه البخاري 
Dura salaamtaa jechuun sunnaa jaalatamtuu, ammo deebisuun waajiba 
dirqama.salaamtaa ta sagaalee taatuu ta barruu taatuu yogguu siin 
,jedhamte deebisuun dirqama,abbaa jedhe san gartuu arguu baattuu 
Aayyoo Aaishaan R.A. akki jette Nabiin s.a.w. akkana naan jedhe "yaa 
Aaishaa jibriil kanaatu salaamtaa siin jedha" jennaan isiinis osomaa isa 
hin argin wa'aleyhissalaam warahmatuLlaahi wa barakaatuhuu''jette. 
.Bukhaaritu odeesse 
تكرار التحية 
.Salaamtaa irra deddeebi'uu-4 
قال رسول ال صلى ال عليه وسلم إذا لقي أحدكم أخاه فليسلم عليه فان حالت بينهما شجرة  أو 
جدار أو حجر ثيم لقيه فليسلم عليه"رواه أبو داود. 
Nabiin s.a.w. akkana jedhan"tokkoon keysan obboleessa isaatti yogguu 
dhaqe haa irratti salaammtuu,egasii yoo 
gidaarri,yookaa,dhagaan,yookaa mukni isin jidduu bahes irrumatti 
.salaammadhu''abuudaawud odesse 
المصافحة عند التحية 
.Yeroo salaamtaa harka walfuudhuu-5
قال صلى ال عليه وسلم "ما من مسلمين يلتقيان فيتصافحان إل غفر لهما قبل أن يتفرقا"رواه أبو 
داود 
Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan''Kanuma tahee haa tahuu 
muslitoonnni lama walitti dhufanii harka walfuunaan osoo isaan addaan 
.hin bane isaaniif araaramamu malee hin hafan."abuu daawudUodeesse 
تحية الصبيان 
.Joollee daaimarratti salaammatuu-6 
عن أنس رضي ال عنه قال إن رسول ال صلى ال عليه وسلم مر على غلمان فسلم عليهم"رواه 
مسلم 
Anas ibnu maalik R.A. akki jedhe Nabiin keenya joollerra dhufeeti irratti 
.salaammate jedhe'' muslimtu odeesse 
تحية المغادرة 
.Salaamtaa yeroo deemsaaf ka'anii -7 
قال رسول ال صلى ال عليه وسلم "اذا انتهى أحدكم إلى مجلس فليسلم, فان بدا له أن يجلس 
فليجلس ,ثم إذا قام فليسلم, فليست الولى أحق من الخرر"رواه الترمذي وأبو داود. 
Nabiin s.a.w.akkana jedhe''tokkoon keysan teessootti yoo dhufe 
haasalaammatuu,yoo taa'uu fedhe haataa'uu,eegasii yogguu ka'u haa 
salaammatuu,ta duraa ta boodaarra jabeyfamtuu miti''tirmizii fi 
abiidawud odesse 
رد السلم الموجه من الكاتب والمزيع 
.Salaamtaa barruufii midiyaarraa dhufte deebisuu -8 
قال الشيخ عبد العزيز بن باز رحمه ال رد السلم في مثل هذا من فروض الكفاية, لنه يسلم على 
جم غفير فيكفي أن يرد بعدهم , والفضل أن يرد كل مسلم سمعه لعموم الدلة,,مجموع فتاوى ابن 
(693 باز( 9 
Sheek abdul'aziiz ibnu baaz Rabbi rahmata isaa haagodhuu akki 
jedhe''bekka akkanaa tanatti salaamtaa deebisuun fardii walirraa 
gutani.inni hedduu ummataatii waan salaammatuuf gariin isaanii 
deebisnaan nigaya.ammoo haatahuu irra caalaan hundi nama dhagayee 
deebisuun barbaachisaadha.ragaan kan waliigalaa waan taheef.'' 
.Majmuu'a fataawii ibnubaaz6939
آداب المجالس 
.Naamusa teysumaa 
-1 السلم في القدوم والذهاب 
.yeroo dhufanii fi yeroo deeman salaamtaa jechu-1 
) Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe 
(اذا انتهى أحدكم الى مجلس فليسلم,فان بدا له أن يجلس 
فليجلس,ثم اذا قام فليسلم فليست الولى بأحق من الخرة) رواه 
الترمذي وأبوداود. 
Tokkoon keessan yeroo teessoo gaye haa salaammatuu,yoo 
taa'uu fedhe haa taa'uu, eegasii yogguu ka'ee deemu haa 
salaammatuu, tan duraa taboodaarra hincaaltu,(tan 
.(boodaa tunis akkuma tan duraatti jabduudha 
-2 الجلوس حيث انتهي به المجلس 
.bakka teessumti itti dhaabbatte taa'uu-2 
Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe (Namtichi namticha 
teessoo isaa irraa hinkaafatin ufiif achi taauudhaaf jecha, 
garuu ammo walduraa siiqaa waliif ballisaa)bukhaariif 
.muslim 
-3 تعميرها بذكر ا والصلة على رسول ا صلى ا عليه وسلم. 
Faaruu Rabbiitii fi Rahmata nabirratti buusuudhaan teysuma -3 
.booharsuu 
Nabiin s.a.w. akkana jedhe (ummanni tokko teessoo isii 
keessatti Rabbiin hinfaarsin takka taa'anii hoongoon 
isaanirratti taatu malee hin hafan,-gaabbii fi sheenaan 
jechuudha-yoo fedhe isaan azzaba yoo fedhe isaaniif 
.araarama) Tirmiziitu galmeesse 
Faaruu rabbi san keessaa tokko istigfaara godhuudha. 
Abdallaah ibnu umar akki jedhu.nabiin s.a.w. teessoo
takka keessatti yoggu dhibba Rabbig firlii watub alayya 
innaka anta . ttawwaaburrahiim) Abuu Dawuud odeesse 
-4 مجالسة الصالحين 
.4Namoota gaggaariin wajji taa'uu 
Nabiin s.a.w. akki jedhe.Muimina malee hinsaahibin,nama 
rabbisodaatu malee nyaata kee akka hinnyaanne.)Abuu 
Daawudiifi tirmiziitu odeesse 
-5 اجتناب الغيبة. 
.walhamachurraa fagaachuu-5 
Abuu hureyraan r.a.Nabiin s.a.w. akkana jedhan jedhe, 
(hamachuun maal akka tahe beeytuu?)Rabbumaafii 
rasuula isaattu beeka jedhaniin.(obboleessa kee waan inni 
jibbuun dubbachuudha).yoo wanniin ani isaan jedhu sun 
tan inni qabu taateyoo? Jennaan. (yoo waanni ati jetteen 
sun tan inni qabu taate isa hamattee jirta, yoo tan inni 
hinqabne taate cubbuu isarra keessee jirta) jedhe. 
Muslimtu odeesse 
-7 النهي عن كثرة الضحك. 
.kofla heddummeessurraa dhoowwamuu-6 
Nabiin s.a.w. akki jedhan,(kofla hin 
heddummeysinaa,kokoflaa ooluun onnee nama 
ajjeefti.)ibnu maajah odeesse 
-7 كراهية التجشؤ بحضرة الخرين. 
.Nama biratti deeqqifachuun jibbamaadha-7 
Abdillaah ibni umar akki jedhe: namtichi tokko nabiin 
biratti deeqqifate. Nabiin akki jedheen,(Deeqqifatiinsa kee 
kana nurraa uf qabi, irra quufaan isaanii addunyatti irra 
beelawaa isaaniiti aakhiratti) tirmiziitu odeesse 
-8 دعاء كفارة المجلس. 
.du'aaii araarsituu dogoggora teeysumaatiif -8
Nabiin s.a.w. akki jedhe (namni teessuma takka taa'ee 
guddisee wace,-haasawa badii haasawe-osoo teessuma isaa 
sanirraa hinkaane ka akkana jedhe, subhaanaka 
allaahumma wabihamdika,ash-hadu anlaailaaha illaa anta 
astagfiruka, wa atuubu ileyka,-kan jedhe wanni teessoo 
isaa san keessatti tahe isaaf araaramamu malee kan hafu 
.hintaane.)tirmizii odeessee albaaniitu sirreesse 
آداب الدعاء 
(Naamuusa kadhaa Rabbii (Du'aa'ii 
قال ا تعالى: (أمن يجيب المضطر اذا دعاه ويكشف السوء 
ويجعلكم خلفاء الرض أءله مع ا قليل ما تذكرون) 
Rabbiin s.w. akkana jedhe.''sa inniin rakkataadhaaf awwaatu yeroo 
inni kadhate,kan rakkina furmaata godhu kan bakka buoota dachii 
isin godhe akka gabbaramtoota dharaa nitahee? (Abadan hintaane 
jechuu).Allaahaan wajji gooftaan biro nijiraa?garuu isin Waa 
.xiqqoodha gorfamtan 
الثناء على ا. 
.Rabbi faarsuu-1 
-عن بريدة رضي ال عنه أن رسول ال صلى ال عليه وسلم – سمع رجل يقول:اللهم اني أسالك 
أني أشهد أنك أنت ال ل اله الأنت الحد الصمد, الذي لم يلد ولم يولد,ولم يكن له كفوا أحد.فقال: 
(لقد سألت ال بالسم العظم الذي اذا سئل به أعطى,واذا دعي به أجاب)رواه ابودود. 
Bureydaan r.a.akkana jedhe.. nabiin s.a.w. namticha tokko kan 
akkana jedhee Rabbi kadhatu dhagayan Allaahumma inni as'aluka 
annii ashhadu annaka natallaahu laa ilaaha illaa anta,al 
ahadussamadu,allazii lam yalid walam yuulad,walm yakun lahuu 
kufuwan ahad nabiin ni jedhan dhugaa rabbiin kadhatte maqaa isaa 
guddaan, ka yoo isaan kadhatame namaa kennu,kan yoo isaan 
" .yaammatame namaa awwaatu. Abuudawud galmeesse
تحري أوقات الجابة 
.yeroo qeebqltii filachuu-2- 
-مثل آخرر ساعة من يوم الجمعة, ووقت السحر,وفي السجود,وبين الذان والقامة. 
Yeroon kadhaan Rabbii qeebalamtu saa'aa dhumaa guyyaa jim'aa 
irraa,yeroo bariisaa, yeroo sujuuda keysaa,yeroo azaanaafii iqaamaa 
.jedduu 
رفع اليدين. 
.harka lameen olqabuu-3 
-قال صلى ال عليه وسلم ( إن ربكم تبارك وتعالى حي كريم, يستحيي من عبده إذا رفع يديه إليه 
أن يردهما صفرا) رواه أبو داود. 
nabiin s.a.w. akkana jedhan''Rabbiin keessan oltahee kabajamee 
jiraataa arjaadha,yoggaa gabrichi isaa harka lameen isa jala ol 
qabatee isa kadhate qullaa gadi deebisuu niqaanfata''abuu dawud 
.odesse 
اللحاح في الدعاء وتكراره ثلثا. 
.kadhaa jajjabeysuu fii yoggu 3 irra deddeebiuu -4 
-قال صلى ال عليه وسلم (يستجاب لحدكم مالم يعجل يقول دعوت فلم يستجب لي)رواه البخاري. 
Nabiin s.a.w. akki jedhan ''Tokkoo keysaniif kadhaan niawwaatama 
waan hin jarjarsiifatiniin,kadhadhee homaa naaf hin awwaatamne 
.waan hin jedhiniin'' bukaariitu galmeesse 
وقال عبد ال بن مسعود رضي ال عنه : وكان – يعني النبي صلى ال عليه وسلم-اذا دعا دعا 
ثلثا,واذا سأل سأل ثلثا. رواه مسلم. 
Abdellaa ibnu mas'uud akki jedhe,nabiin s.a.w. yoggu kadhatan yoggu 
3 irra deddeebian ,yogguu gaafatanis yoggu3 irra deddeebian.'' 
.Muslimtu odeesse 
عدم الدعاء على النفس أو المال أو الولد. 
.lubbuu ufii,qabeenyaa fii ilmaan abaaruu dhabuu-5
- قال صلى ال عليه وسلم (ل تدعوا على أنفسكم ,ول تدعوا على أولدككم, ول تدعوا 
على أموالكم,ل توافقوا من ال ساعة يسأل فيها عطاء,فيستجيب لكم).رواه مسلم. 
Nabiin s.a.w. akki jedhan lubbuu teessan uf hin - 
abaarinaa,joollee teessan hin abaarinaa,qabeenya keessan 
hin abaarinaa,yeroo rabbirraa kadhaan kennamtu 
mudattanii isinitti qebalamuutu sodaatamaa.'' Muslimtu 
.odeesse 
- 
- الدعاء لخيك بظهر الغيب 
.obbolessa fagoo jiruu du'aaii godhuu-6 
-قال رسول ال صلى ال عليه وسلم: (دكعوة المسلم لخييه بظهر الغيب مستجابة,عند رأسه ملك 
موكل, كلما دكعا لخييه بخير قال الملك الموكل به: آمين ولك بمثل).رواه مسلم. 
Nabiin keenya s.a.w. akki jedhan ''kadhaan rabbi tan muslitichi 
obboleessa isaa kan fagoo jiruu godhu qeebalamtuudha.mataisaa 
birratti malaaykaan tokko ramadameeti,yeroo inni obboleessa isaatiif 
toltuu kadhate hunda malaaykichi sun Rabbi haa qeebalu siifis 
.fakkaata kana haa kennu , jedhaan.'' Muslimtu galmeesse 
الحرث على الرزق الحلل. 
.Rizqii halaala qofarratti gabaabbachuu,bololuu-7 
عن أبي هريرة رضي ال عنه أن النبي صلى ال عليه وسلم:(ذكر الرجل يطيل السفر,أشعث أغبر 
يمد يديه الى السماء: يارب يارب! ومطعمه حرام, ومشربه حرام, وملبسه حرام , وغذي 
بالحرام, فأنى يستجاب لذالك؟) رواه مسلم. 
Abbaa hureyraa r.a. irraa odeeffamee nabiin s.a.w. akkana jedhan 
jedhe, namticha karaa dheeraa deeme tokkorraa dubbatee 
dhukkaawaa faaggawaa kantahe harka isaa kara samii oldiriirsee – 
yaarabbi yaarabbi (jedhee kadhataa) eeysaa kadhaan isaa isarraa 
qeebalamti! Nyaanni isaa haraamii, dhugaatiin isaa haraamii, uffanni 
.isaa haraamii''muslimtu odeesse 
آداب الطعام والشراب 
.Naamusa nyaataa fii dhugaatii
قال ال تعالى" يا أيها الذين آمنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم واشكروا ل إن كنتم إياه تعبدون." 
Rabbiin s.w. akkana jedhe''Yaa warri amantan gaggaarii waan nuti isiniif 
kenninerraa nyaadhaa,Allaahaaf galata galchaa,yoo ka isaqofa 
.gabbartan taatan 
1=الكل باليمين 
.Harka mirgaatiin nyaachuu-1 
عن سلمه بن الكوع رضي ال عنه إن رجل أكل عند رسول ال بشماله فقال كل بيمينك قال ل 
أستطيع قال ل استطعت ما منعه إل الكبر قال فما رفعها إلى فيه رواه مسلم 
Salamata ibnulakwaiR.A. akkana jedhe'namtichi tokko Rasuula Rabbii 
biratti bitaan nyaate.Nabiin s.a.w.'' mirga keetiin nyaadhu'' 
jedheen.hindandayu jedheen,''hindandayin''jedheen.boona malee 
wanni isa dhowwe waa hinjiru.duuba waa isii san afaan isaatti ol 
.hinfuune jedhe.muslimtu odeesse 
2=العتدال 
.Jiddu jireessa tahuu-2 
قال تعالى "وكلوا واشربوا ول تسرفوا انه ل يحب المسرفين سورة العراف 
Rabbiin s.w. akki jedhe''nyaadhaa, dhugaa,hinballeysinaa inni 
.balleysitoota hinjaalatu.''suuraa airaaf 
3=التسمية في اول الطعام 
.Jalqaba nyaataa irratti bismiLlaah jechuu-3 
قال النبي صلى ال عليه وسلم إذا أكل أحدكم فليذكر اسم ال تعالى فان نسي أن يذكر اسم ال تعالى 
في أوله فليقل بسم ال أوله وآخيره رواه أبو دكاودك وصححه اللباني 
Nabiin s.a.w. akkana jedhe''tokkoon keysan yeroo nyaata nyaatu 
bismillaah haa jedhuu,yoo duratti jechuu irraanfate yogguma yaadate 
bismillaahiawwalahuu wa aakirahuu haa jedhuu.''Abuu daawud 
.odeesse,albaaniin sahiiha jedhe
4=عدم عيب الطعام 
.Nyaata eybessuu dhabuu-4 
عن أبي هريرة رضي ال عنه قال ما عاب النبي صلى ال عليه وسلم طعاما قط, إن اشتهاه أكله 
وان كرهه تركه"رواه البخاري. 
Abbaan hureyraa R.A. Nabiin S.A.W.takkumaatuu nyaata 
hinfokkisne[hin arrabsine] jaalatu ni nyaata, yoo jibbe ni 
.dhiisa''bukhariitu odeyse 
5=الجتماع على الطعام 
.Walitti qabamanii nyaachuu-5 
عن وحشي بن حرب رضي ال عنه أن أصحاب رسول ال قالوا يا رسول ال إنا نأكل ول نشبع 
قال فلعلكم تفترقون؟ قالوا نعم قال فاجتمعوا على طعامكم واذكروا اسم ال عليه يبارك لكم 
فيه"رواه أبو دكاودك وحسنه اللباني. 
Wahshiyyii ibnu harbii akki jedhe sahaabaan nabii s.a.w. yaa rasuula 
numa nyaannaa numa nyaannaa hinquufnuu maaluma?jennaan 
addababaatan nattyi fakkaata, jennaan ee jedhaniin.nyaata walitti 
qabamaa nyaadhaa,maqaa Rabbii irratti dubbadhaa,barakaatu itti isinii 
godhamaa jedheen."Abuudawud odeesse 
6=استحباب الكل مع الخادم 
.Ergamtootan wajji nyaachuun barbaachisaa tahuu-6 
عن أبي هريرة رضي ال عنه عن النبي صلى ال عليه وسلم قال ( إذا أتى أحدكم خيادكمه بطعامه 
فان لم يجلسه معه فليناوله لقمة أو لقمتين أو أكلة أو أكلتين فانه ولي علجه)رواه البخاري 
A bii hureyraan R.A.nabiin keenya S.A.W.akkana jedhan jedhe''Tokkoon 
keysan yoo kaadimni isaa nyaata isaa fideyoo teysisee wajji nyaatuu 
baate affan tokko afaan lama haa kennuufii,fuudhaa takka fuudhaa 
.lama.isaatu bilcheeyseef waan taheef.''Bukhariitu odeesse 
7=من آداب الشرب 
Naamusa dhugaatii irraa-7 
أن يشرب ثالثاا،وأن يتنفس خيارج الناء،ول ينفخ في الشراب.
yoggu sadihitti dhuguu,meeshaan alatti hafuura baafachuu,waan dhugu 
.afuufuu dhabuu 
8=حمدا عقب الكل، 
.Nyaata booda Rabbi galatoomfachuu-8 
namni yeroo nyaata isaarraa raawwate 
عن النبي صلى ال عليه وسلم قال من أكل طعاما ثام قال الحمد ل الذي أطعمني هذا ورزقنيه من 
غير حول مني ول قوة غفر له ما تقدم من ذنبه"رواه أبو دكاودك وحسنه اللباني 
jNabiin S.A.W. Akki jedhe namni cyaata nyaatee egasii "Alhamdu 
liLLAAHI Allazii ax'amanii haaza xxa'aama warazaqaniihi min gayri 
howlin minnii walaa quwwah"jedhe badiin isaa tandabarte hundi 
araarama isaaf godhamti 
وقال صلى ال عليه وسلم "ان ال ليرضى عن العبد أن يأكل الكلة فيحمده عليها,أو يشرب 
الشربة فيحمده عليها"رواه مسلم 
Ammas nabiin keenya s.a.w. akki jedhe Rabbiin gabricha isaarraa 
nijaalata nyaata tokko nyaatee irratti galata isaaf galchuu,yookaan 
.dhugaatii takka dhugee galata isaaf galchuu''muslimtu odeese 
آداب النوم 
Naamuusa hirriibaa 
.yeroo rafan wuduu'a godhachuu barbaachisa-1 
.cinaacha mirgaa irratti rafuu barbaachisa-2 
.duaaii fii zikrii yeroo hirriibaa qarauu barbaachisa-3 
Isii keessa takka tana 
عن البراء بن عازب رضي ا عنهما قال :قال لي رسول ا صلى ا 
عليه وسلم "إذا أتيت مضجعك فتوضأ وضوئك للصلة,ثم اضطجع على 
شقك اليمن,وقل اللهم أسلمت نفسي اليك ,ووجهت وجهي اليك 
وفوضت أمري اليك والجأت ظهري اليك رغبة ورهبة اليك لملجأ
ولمنجا ال اليك آمنت بكتابك الذي أنزلت ونبيك الذي أرسلت" متفق 
عليه. 
Baraai ilma aazib r.a. Nabiin keenya s.a.w. akkana naan jedhan 
jedhe."yogguu rafuuf kaate akkuma yeroo salaataatti wuduu'a 
godhadhu,eegasii cinaacha kee kan mirgaa irratti ciisi,eegasii akkana 
jedhi  Allaahumma aslamtu nafsii ileyka,wawajjahtu wajhii 
ileykaa,wafawwadtu amrii ileykaa,wa'alja'itu zahrii ileykaa,ragbatan 
.warahbatan ileyka,laa maljaa walaa manjaa 
.Aayatul kursiyyii qarauu-4 
Qulhuwallaahu ahad fii qulauuzuu lameen harka keessatti qara'anii-5 
.itti tufanii dibachuu yoggu 3 
.Harka mirgaa mataa jala kaayyachuu-6 
firaasha irra rafan uffata ufirraa qaban gama keeysaatiin-7 
.haxaawuu 
Gararratti ciisanii rafuu dhowwaadhaa tahuu beekuu-8 
آداب السفر 
.Naamusa karaa deemsaa 
-1 الحرص على دعاء السفر 
Kadhaa yeroo karaa deemaanii irratti bololuu-1 
Abdallaah ibnu umar R.A. akkana jedhe, Nabiin keenya S.A.W. yeroo 
,karaa deemuuf gala isaanii yaabbatan akkana jedhan jedhe 
ال أكبر,ال أكبر ,ال أكبر,سبحان الذي سخر لنا هذا و ما كنا له مقرنين,و إنا إلى ربنا 
لمنقلبون,اللهم إنا تسألك في سفرنا هذا البر والتقوى ومن العمل ما ترضى. اللهم هون علينا 
سفرنا هذا,واطو عنا بعده, اللهم أنت الصاحب في السفر والخليفة في الهل. اللهم إني أعوذ بك 
من وعثاء السفر,و كعابة المنظر,وسوء المنقلب في والمال والهل. 
Allaahu akbar Allaahu akbar Allaahu akbar,subhaanallazii sakhara 
lanaa haazaa wamaa kunnaa lahuu muqriniin,wa innaa ilaa rabbinaa 
lamunqalibuun,Allaahumma innaa nas'aluka fii safarinaa haazaa
albirra wattaqwaa' waminal amali maa tardaa,Allaahumma hawwin 
aleynaa safaranaa haazaa,waxwi annaa bu'idahuu,Allaahumma anta 
ssaahibu fissafar,walkaliifatu fil'ahli,Allaahumma innii auuzu bika 
min waisaai ssafar,waka'aabatil manzar,wa suuil munqalabi filahli 
.walmaal 
وإذا رجع قالهن وزاد فيهن (آيبون ,تائبون,عابدون,لربنا حامدون) رواه مسلم 
Yogguu deebie isii tanas qaraeeti,tana itti ida'a.''aayibuuna taaibuuna 
.aabiduuna liRabbinaa haamiduuna''muslimtu galmeesse 
-2 السفر أول النهار. 
Ganamaan deemuu-2 
قال صلى ال عليه وسلم (اللهم بارك لمتي في بكورها) 
Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan.(Yaa Rabbi ummata kiyyaaf 
.(ganama isaanii keysatti barakaa godhiif 
وكان صلى ال عليه وسلم إذا بعث سرية أو جيشا بعثهم في أول النهار.رواه أبو داود 
Ammas Nabiin s.a.w.yogguu waraana yookaan saylii ergan yeroo 
.ganamaa keysa erguu turan. Abuu dawud odeesse 
-3 اختيار رفيق السفر 
.Waahela wajji deem barbaaddachuu-3 
قال رسول ال صلى ال عليه وسلم لو يعلم الناس ما في الوحدة ما أعلم ما سار راكب بليل 
وحده)رواه البخاري. 
Nabiin s.a.w. akki jedhan osoo waan anibeeku kan rakkoo kophaa 
deemuun qabdu beekee ummanni silaa namni tokkichi kophaasaa 
/halkan keeysa karaa hindeemu./bukhaariitu odeesse 
وقال صلى ال عليه وسلم الراكب شيطان والراكبان شيطانان,والثلثةة ركب)رواه أبو داود 
والترمذي وأحمد. 
Ammas Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni tokko kophaa 
karaa deemuun dalagaa sheyxaanaati,namni lama kophaa karaa 
deemuunis dalagaa sheyxaanaati,namni sadihi ammo wajji yaauun 
/gaariidha./abuu dawud,tirmizii fii ahmad odeessan 
-4 توديع الهل والصحاب.
.Maatiifii saahibbanitti dhaammatuu-4 
عن قزعة قال :قال لي ابن عمر رضي ال عنهما:هلم أودعك كما ودعني رسول ال صلى ال 
عليه وسلم:(أستودعك ال دينك وأمانتك وخواتيم عملك)رواه أبو داود. 
Qaza'aan akki jedhe ibnu umar akka nabiin natty dhaammatettin sitti 
dhaammadhaa koottu mee naan jedheeti ,eegasii ''Rabbitti si dhaame 
siifii diin keetii fii booddee hojii teetii tis''naan jedhe.abuu daawud 
.odeesse 
-5 أن يؤمر المسافرون أحدهم 
.Wajji kara deemtonni nama tokko ajajaa godhachuu-5 
قال رسول ال صلى ال عليه وسلم"اذا خرج ثةلثةة في سفر فليؤمروا أحدهم"رواه أبودود. 
Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni sadihii yoo karaa wajji 
.deeme tokkoajajaa haa godhatanii.''abuu daawud odeesse 
-6 دعاء نزول المنزل 
.Kadhaa yeroo qubqtqnii-6 
قال صلى ال عليه وسلم "من نزل منزل ثةم قال:أعوذ بكلمات ال التامات من شر ما خلق,لم 
يضره شيء حتى يرتحل من منزله ذلك"رواه مسلم. 
Nabiin keenyaa s.a.w.akki jedhee''namni qubatee, auuzu 
bikalimaatillaahi ttaammaaati min sharri maa khalaqa, jedhe 
sheyxaanni isa miidhuu hin dandayuu hanga bakka sanirraa 
.deemutti.''muslimtu odeesse 
-7 أن يبدأ عند عودته بالمسجد فيصلي فيه ركعتين. 
Yeroo galu dura masgiidaan jalqabuu isa keysatti raka'aa lama-7 
.salaatuu 
قال كعب بن مالك رضي ال عنه:وكان يعني النبي صلى ال عليه وسلم- اذا قدم من سفر بدأ 
بالمسجد,فيركع فيه ركعتين, رواه البخاري 
Ka'ibi ibnu maalik akki jedhe''Nabiin yogguu amnarraa galan 
masgiidatti dura galan isa keysatti raka'aa lama salaatan"bukaariitu 
.odeesse
-8 التكبير عند الصعود والتسبيح عند الهبوط 
.Yeroo ol Koran takbiiraa godhu, yeroo gadi bu'an tasbiiha godhuu-8 
كان النبي صلى ال عليه وسلم وجيوشه اذا علو الثنايا كبروا,واذا هبطوا سبحوا"رواه أبوداود. 
Nabiin keenya s.a.w. fi waraanni isaanii yogguu kaarra olkoran 
Allaahu akbar jedhan,yoggu dhooqa gadibu'an subhaanallaahi 
.jedhan''abuudaawud odesse 
.Asirratti xumurame galanni Rabbiif haa galuu 
والحمد ل رب العالمين 
وصلى ال وسلم على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين.

More Related Content

What's hot

الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريم
الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريمالأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريم
الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريمTaha Rabea
 
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيب
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيبمواعظ القلوب بين الترغيب والترهيب
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيبمبارك الدوسري
 
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القران
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القرانالاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القران
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القرانغايتي الجنة
 
فضائل سور القران الكريم
فضائل سور القران الكريمفضائل سور القران الكريم
فضائل سور القران الكريمhassen1000
 
ppt hadist tarbawi Kel 2
ppt hadist tarbawi Kel 2ppt hadist tarbawi Kel 2
ppt hadist tarbawi Kel 2RistaAyun
 
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلم
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلمكيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلم
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلمobied Al-Zahrani
 
أذكار الليل والنهار
أذكار الليل والنهارأذكار الليل والنهار
أذكار الليل والنهارغايتي الجنة
 
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغين
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغينالدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغين
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغينربيع أحمد
 
Bimbingan tilawatil qur’an
Bimbingan tilawatil qur’an Bimbingan tilawatil qur’an
Bimbingan tilawatil qur’an Yulef Dian
 

What's hot (20)

استمطار الرحمات بإحياء السنن المهجورات مع فهرست
استمطار الرحمات بإحياء السنن المهجورات مع فهرستاستمطار الرحمات بإحياء السنن المهجورات مع فهرست
استمطار الرحمات بإحياء السنن المهجورات مع فهرست
 
كونوا قرانا يمشى بين الناس
كونوا قرانا يمشى بين الناسكونوا قرانا يمشى بين الناس
كونوا قرانا يمشى بين الناس
 
hadis syarif
hadis syarifhadis syarif
hadis syarif
 
أحب الأعمال إلى الله تعالى و أفضلها
أحب الأعمال إلى الله تعالى و أفضلهاأحب الأعمال إلى الله تعالى و أفضلها
أحب الأعمال إلى الله تعالى و أفضلها
 
AJARAN WAHIDIYAH
AJARAN WAHIDIYAHAJARAN WAHIDIYAH
AJARAN WAHIDIYAH
 
الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريم
الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريمالأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريم
الأحاديث الصحيحة حول فضائل بعض سور من القرآن الكريم
 
Zikir dan Keutamaannya
Zikir dan KeutamaannyaZikir dan Keutamaannya
Zikir dan Keutamaannya
 
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيب
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيبمواعظ القلوب بين الترغيب والترهيب
مواعظ القلوب بين الترغيب والترهيب
 
الدعاء
الدعاءالدعاء
الدعاء
 
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القران
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القرانالاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القران
الاحاديث الصحيحة فى فضائل سور من القران
 
الذكر
الذكرالذكر
الذكر
 
مناقب الأمة المحمدية وخصائصها
مناقب الأمة المحمدية وخصائصهامناقب الأمة المحمدية وخصائصها
مناقب الأمة المحمدية وخصائصها
 
فضائل سور القران الكريم
فضائل سور القران الكريمفضائل سور القران الكريم
فضائل سور القران الكريم
 
ppt hadist tarbawi Kel 2
ppt hadist tarbawi Kel 2ppt hadist tarbawi Kel 2
ppt hadist tarbawi Kel 2
 
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلم
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلمكيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلم
كيفية صلاة النبي صلى الله عليه وسلم
 
Materi Hadist Tarbawy.pptx
Materi Hadist Tarbawy.pptxMateri Hadist Tarbawy.pptx
Materi Hadist Tarbawy.pptx
 
أذكار الليل والنهار
أذكار الليل والنهارأذكار الليل والنهار
أذكار الليل والنهار
 
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغين
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغينالدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغين
الدرر والفوائد من حديث أمرت ان أقاتل الناس والرد على المغرضين والزائغين
 
Bimbingan tilawatil qur’an
Bimbingan tilawatil qur’an Bimbingan tilawatil qur’an
Bimbingan tilawatil qur’an
 
Mengenal sunnah
Mengenal sunnahMengenal sunnah
Mengenal sunnah
 

Similar to Naamusa islaamaa

خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحور
خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحورخيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحور
خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحورbassamshammah
 
Konsep Sedekah Dan Keluasannya
Konsep Sedekah Dan KeluasannyaKonsep Sedekah Dan Keluasannya
Konsep Sedekah Dan KeluasannyaKamarudin Jaafar
 
Konsep sedekah dan keluasannya
Konsep sedekah dan keluasannyaKonsep sedekah dan keluasannya
Konsep sedekah dan keluasannyaKamarudin Jaafar
 
Materi 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMateri 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMuhammad Zain
 
حصن المسلم Hesn almoslem
حصن المسلم Hesn almoslemحصن المسلم Hesn almoslem
حصن المسلم Hesn almoslemmhmas
 
modul Hadits_12 ashri
modul Hadits_12 ashrimodul Hadits_12 ashri
modul Hadits_12 ashriMuhammad Zain
 
32 دعاء الأنبياء
32 دعاء الأنبياء32 دعاء الأنبياء
32 دعاء الأنبياءDr. Ali Salem
 
هدي النبي في رمضان
هدي النبي في رمضانهدي النبي في رمضان
هدي النبي في رمضانTaha Rabea
 
Ltwyl hdm lldyn_______1
Ltwyl hdm lldyn_______1Ltwyl hdm lldyn_______1
Ltwyl hdm lldyn_______1ssuser2e4a96
 
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations Islam4mankind Rachidm
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــsaydsadq
 
الأربعين النووية
الأربعين النوويةالأربعين النووية
الأربعين النوويةmustafa002
 
Materi 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMateri 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMuhammad Zain
 
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزدي
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزديحوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزدي
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزديmuslimthaer
 
دين11ف2م4ما كان محمد شرح وضاح تعديل علي
دين11ف2م4ما كان محمد  شرح وضاح تعديل عليدين11ف2م4ما كان محمد  شرح وضاح تعديل علي
دين11ف2م4ما كان محمد شرح وضاح تعديل عليMustapha Benachour
 

Similar to Naamusa islaamaa (20)

خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحور
خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحورخيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحور
خيرية الأمة في تعجيل الفطور وتأخير السحور
 
Shaikh yusuf estes is good except in following m. ibn abdelwahhab's the idol ...
Shaikh yusuf estes is good except in following m. ibn abdelwahhab's the idol ...Shaikh yusuf estes is good except in following m. ibn abdelwahhab's the idol ...
Shaikh yusuf estes is good except in following m. ibn abdelwahhab's the idol ...
 
Dr zakir naik is good except in following m ibn abdelwahhab's the idol of the...
Dr zakir naik is good except in following m ibn abdelwahhab's the idol of the...Dr zakir naik is good except in following m ibn abdelwahhab's the idol of the...
Dr zakir naik is good except in following m ibn abdelwahhab's the idol of the...
 
Konsep Sedekah Dan Keluasannya
Konsep Sedekah Dan KeluasannyaKonsep Sedekah Dan Keluasannya
Konsep Sedekah Dan Keluasannya
 
Konsep sedekah dan keluasannya
Konsep sedekah dan keluasannyaKonsep sedekah dan keluasannya
Konsep sedekah dan keluasannya
 
Materi 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMateri 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie hadits
 
حصن المسلم Hesn almoslem
حصن المسلم Hesn almoslemحصن المسلم Hesn almoslem
حصن المسلم Hesn almoslem
 
برالوالدين
برالوالدينبرالوالدين
برالوالدين
 
modul Hadits_12 ashri
modul Hadits_12 ashrimodul Hadits_12 ashri
modul Hadits_12 ashri
 
32 دعاء الأنبياء
32 دعاء الأنبياء32 دعاء الأنبياء
32 دعاء الأنبياء
 
هدي النبي في رمضان
هدي النبي في رمضانهدي النبي في رمضان
هدي النبي في رمضان
 
هدية
هديةهدية
هدية
 
Ltwyl hdm lldyn_______1
Ltwyl hdm lldyn_______1Ltwyl hdm lldyn_______1
Ltwyl hdm lldyn_______1
 
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations
صلة الرحم (1) Virtue of maintaing family relations
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــ
 
منهج العرض.pdf
منهج العرض.pdfمنهج العرض.pdf
منهج العرض.pdf
 
الأربعين النووية
الأربعين النوويةالأربعين النووية
الأربعين النووية
 
Materi 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie haditsMateri 11 syar'ie hadits
Materi 11 syar'ie hadits
 
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزدي
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزديحوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزدي
حوار المنبر مع الشيخ أبي جندل الأزدي
 
دين11ف2م4ما كان محمد شرح وضاح تعديل علي
دين11ف2م4ما كان محمد  شرح وضاح تعديل عليدين11ف2م4ما كان محمد  شرح وضاح تعديل علي
دين11ف2م4ما كان محمد شرح وضاح تعديل علي
 

More from Nuradin Sultan

Wantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbWantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbNuradin Sultan
 
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያ
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያየጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያ
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያNuradin Sultan
 
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?Nuradin Sultan
 
የአቂዳ መሰረቶች
የአቂዳ መሰረቶችየአቂዳ መሰረቶች
የአቂዳ መሰረቶችNuradin Sultan
 
Wantoota islaamummaa balleysu
Wantoota islaamummaa balleysuWantoota islaamummaa balleysu
Wantoota islaamummaa balleysuNuradin Sultan
 
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isii
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isiiIbaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isii
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isiiNuradin Sultan
 
መውሊድን በተመለከተ.pdf
መውሊድን በተመለከተ.pdfመውሊድን በተመለከተ.pdf
መውሊድን በተመለከተ.pdfNuradin Sultan
 
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdf
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdfስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdf
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdfNuradin Sultan
 
Shehadetan tigrigna.pdf
Shehadetan tigrigna.pdfShehadetan tigrigna.pdf
Shehadetan tigrigna.pdfNuradin Sultan
 
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdf
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdfAqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdf
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdfNuradin Sultan
 
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.Nuradin Sultan
 
Wantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbWantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbNuradin Sultan
 
ቁርአን በአማረኛ
ቁርአን በአማረኛቁርአን በአማረኛ
ቁርአን በአማረኛNuradin Sultan
 

More from Nuradin Sultan (20)

Wantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbWantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fb
 
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያ
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያየጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያ
የጅብሪል ሀዲስ ማብራሪያ
 
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?
አህባሽ ማነው : ምንድ ነው ?
 
የአቂዳ መሰረቶች
የአቂዳ መሰረቶችየአቂዳ መሰረቶች
የአቂዳ መሰረቶች
 
Wantoota islaamummaa balleysu
Wantoota islaamummaa balleysuWantoota islaamummaa balleysu
Wantoota islaamummaa balleysu
 
Aqeedah wasetia
Aqeedah wasetiaAqeedah wasetia
Aqeedah wasetia
 
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isii
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isiiIbaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isii
Ibaadaa(gabbartii rabbii) fi hiikkaa isii
 
ጋብቻ.doc
ጋብቻ.docጋብቻ.doc
ጋብቻ.doc
 
መውሊድን በተመለከተ.pdf
መውሊድን በተመለከተ.pdfመውሊድን በተመለከተ.pdf
መውሊድን በተመለከተ.pdf
 
Islam guide.pdf
Islam guide.pdfIslam guide.pdf
Islam guide.pdf
 
Yesolat memariya.pdf
Yesolat memariya.pdfYesolat memariya.pdf
Yesolat memariya.pdf
 
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdf
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdfስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdf
ስለ ኢስላም ለማወቅ በአማረኛ.pdf
 
Qur'an tefsir.pdf
Qur'an tefsir.pdfQur'an tefsir.pdf
Qur'an tefsir.pdf
 
Shehadetan tigrigna.pdf
Shehadetan tigrigna.pdfShehadetan tigrigna.pdf
Shehadetan tigrigna.pdf
 
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdf
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdfAqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdf
Aqiidaa Tee Qabadhuu / Khoz 3aqedtak.pdf
 
Islam guide
Islam guideIslam guide
Islam guide
 
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.
ትርጉም ተፍሲር ጁዙእ ዓማ.
 
Wantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fbWantoota islaamummaa balleysu.fb
Wantoota islaamummaa balleysu.fb
 
ቁርአን በአማረኛ
ቁርአን በአማረኛቁርአን በአማረኛ
ቁርአን በአማረኛ
 
Qur'anul karim
Qur'anul karimQur'anul karim
Qur'anul karim
 

Recently uploaded

by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .ppt
by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .pptby modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .ppt
by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .pptmodarsaleh3
 
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...MaymonSalim
 
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.ppt
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.pptالأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.ppt
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.pptAliOtherman
 
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكر
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكردمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكر
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكرMaher Asaad Baker
 
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...Idrees.Hishyar
 
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1alialbaghdadi9969
 
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrr
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrrامتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrr
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrrmhosn627
 
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفية
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفيةالاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفية
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفيةNawalDahmani
 
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)Arabic Dawateislami
 
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdf
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdfالصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdf
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdfv2mt8mtspw
 
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptx
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptxREKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptx
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptxEvaNathylea1
 

Recently uploaded (11)

by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .ppt
by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .pptby modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .ppt
by modar saleh في التصوير التلفزيوني أحجام اللقطات .ppt
 
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...
الكامل في أسانيد وتصحيح حديث الدنيا سجن المؤمن وجنة الكافر من ( 15 ) طريقا عن...
 
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.ppt
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.pptالأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.ppt
الأركان التربوية بأقسام التعليم الأولي و الابتدائي.ppt
 
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكر
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكردمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكر
دمشق تاريخ معطر بالياسمين - ماهر أسعد بكر
 
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...
تێکچوونا خەموکییا مەزن ژخەموکی چیە و خەموکی چەوا پەیدا دبیت ، چارەسەریا خەموک...
 
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1
تنوع الفطريات وأنواعها الكثيرة المتنوعة 1
 
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrr
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrrامتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrr
امتحانات النحو وإجاباتها.pdfrrrrrrrrrrrrrr
 
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفية
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفيةالاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفية
الاستعداد للامتحانات.pptx عرض حولك كيفية
 
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)
الشوق إلى حجّ بيت الله الحرام (فضائل الحج)
 
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdf
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdfالصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdf
الصف الثاني الاعدادي - العلوم -الموجات.pdf
 
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptx
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptxREKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptx
REKOD TRANSIT BAHASA ARAB SK Tahun 3.pptx
 

Naamusa islaamaa

  • 1. المكتب التعاوني للدعوة وتوعية الجاليات بالربوة الداب السلمية Naamusoota islaamaa أورومو-أثيوبيا العداد جمال محمد أحمد Qophessaan shekh jemal shekh Muhammad ((Abuu Raafii
  • 2. مقدمة بسم ال الرحمن الرحيم الحمد ل رب العالمين والصلة والسلم على أشرف النببياء والمرسلين نببينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين أما بعد فان ديننا السلم دين كامل ل نبقص فيه قال ال تعالى- اليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نبعمتي ورضيت لكم السلم دينا. ومن كماله انبه مشتمل على العقيدة والعبادات والمعاملت والداب وغير ذالك. فهذه كلمات من الداب السلمية التي ينبغي أن يلتزم بها المسلم في حياته اليومية. كتبتها مترجمة بلغة الورومو و أضعها بين يدي القراء الكرام من أبناء هذه الجالية وممن يفهمون هذه اللغة لتعميم الفائدة في هذه الرسالة آداب السلم آداب المجالس آداب الدعاء آداب الطعام والشراب آداب النوم آداب السفر وأسال ال أن يجعل أعمالنا خالصة لوجهه الكريم وهو حسبنا ونبعم الوكيل أخوكم جمال محمد أحمد الداعية والمترجم الثييوبي بالمكتب
  • 3. DUREE .Bismillaahi Rrahmaani Rrahim Galanni kan Rabbiiti, nagayaaf rahmannii nabii keenyarratti haa bu'u, .aaliifi sahaabootas Eeganaa-Diin (Amantiin) teenya tan islaamaa tun amantii jaalatamtuu, guutamtuu ir'uu hinqabne. Aqiidaa, ibaadaa, jiruu hawaasummaa, namusootaa fi kanneen birootis heera guutuu uf keessaa qabdi. kitaabni kun yeroo duraatiif wayee naamusoota islaamaa kan dubbatu walitti .qabee qopheesse eegasii afaan keenya afaan oromootti hike kitaabni kun namusoota kanneen uf keessaa qaba namusa salaamtaa= naamusa teessumaa= naamusa kadhaa Rabbii= .naamusa nyaataaf dhugaatii= naamusa hirriibaa= naamusa karaa deemsaa= Tanaaf namni hundi naamusoota kana barattanii akka itti dalaydan, .akka walbarsiiftan isin yaadachiisna Obboleessa keessan (Abuu Raafii (shekh jemal shekh Muhammad Biiroo daiwaa Rabwaa .Riyadhsu'udii Arabiya
  • 4. آداب السلم Naamusa salamtaa قال رسول ال صلى ال عليه وسلم "ل تدخلوا الجنة حتى تؤمنوا ول تؤمنوا حتى تحابوا أول أدلكم على شيء إذا فعلتموه تحاببتم؟أفشوا السلم بينكم"رواه مسلم Nabiin s.a.w. akkana jedhan"Jannata hinseentan hanga amantanitti,hinamanne hanga waljaalattanitti,mee waan yoo isa hojjattan waljaalattan isinii himuu? Salaamtaa heddummessaa jidduu .tessanitti."muslimtu galmeesse =تحية كل المسلمين .Muslima hundarratti salaammatuu-1 سئل رسول ال صلى ال عليه وسلم:أي السلم خير؟قال (تطعم الطعام ,و تقرأ السلم على من عرفت ومن لم تعرف)متفق عليه Kamii hojii islaamaattu caala jechuun gaafatame nabiin s.a.w. Akkana jedheeti deebisaa godhe "nyaata nyaachista,salaamtaa qaraata nama "beeytuufii kan hinbeynerratis bukhaariifi muslim المبادرة بالتحية .Salaamtaa daddafsiisuu-2 قال صلى ال عليه وسلم"...وخير هما الذي يبدأ بالسلم "متفق عليه. وقال صلى ال عليه وسلم"يسلم الصغير على الكبير,والمار على القائد,والقليل على الكثير"رواه البخاري. Nabiin s.a.w.Akkana jedhe " caalaan isaan lameenii ka salaamtaan .jalqabe" bukhaariif muslim
  • 5. Ammas nabiin akki jedhe''xiqqaan guddarratti haasalaammatuu,kandeemu kataa'urratti haasalaammatuu,namni lakkoofsaan waaxiqqoon heddurratti haasalaammatuu''bukhaaritu .odesse رد التحية Salaamtaa deebisuu-3 إلقاء السلم سنة مستحبة.أما الرد عليه فواجب,فيجب رد التحية متى ألقيت عليك شفاهة أو كانبت كتابة,وسواء رئينا من يلقيها أولم نبره فعن عائشة رضي ال عنها قالت :قال رسول ال صلى ال علي وسلم يوما يا عائش هذا جبريل يقرئك السلم "فقالت وهي لم تره وعليه السلم ورحمة ال وبركاته .رواه البخاري Dura salaamtaa jechuun sunnaa jaalatamtuu, ammo deebisuun waajiba dirqama.salaamtaa ta sagaalee taatuu ta barruu taatuu yogguu siin ,jedhamte deebisuun dirqama,abbaa jedhe san gartuu arguu baattuu Aayyoo Aaishaan R.A. akki jette Nabiin s.a.w. akkana naan jedhe "yaa Aaishaa jibriil kanaatu salaamtaa siin jedha" jennaan isiinis osomaa isa hin argin wa'aleyhissalaam warahmatuLlaahi wa barakaatuhuu''jette. .Bukhaaritu odeesse تكرار التحية .Salaamtaa irra deddeebi'uu-4 قال رسول ال صلى ال عليه وسلم إذا لقي أحدكم أخاه فليسلم عليه فان حالت بينهما شجرة أو جدار أو حجر ثيم لقيه فليسلم عليه"رواه أبو داود. Nabiin s.a.w. akkana jedhan"tokkoon keysan obboleessa isaatti yogguu dhaqe haa irratti salaammtuu,egasii yoo gidaarri,yookaa,dhagaan,yookaa mukni isin jidduu bahes irrumatti .salaammadhu''abuudaawud odesse المصافحة عند التحية .Yeroo salaamtaa harka walfuudhuu-5
  • 6. قال صلى ال عليه وسلم "ما من مسلمين يلتقيان فيتصافحان إل غفر لهما قبل أن يتفرقا"رواه أبو داود Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan''Kanuma tahee haa tahuu muslitoonnni lama walitti dhufanii harka walfuunaan osoo isaan addaan .hin bane isaaniif araaramamu malee hin hafan."abuu daawudUodeesse تحية الصبيان .Joollee daaimarratti salaammatuu-6 عن أنس رضي ال عنه قال إن رسول ال صلى ال عليه وسلم مر على غلمان فسلم عليهم"رواه مسلم Anas ibnu maalik R.A. akki jedhe Nabiin keenya joollerra dhufeeti irratti .salaammate jedhe'' muslimtu odeesse تحية المغادرة .Salaamtaa yeroo deemsaaf ka'anii -7 قال رسول ال صلى ال عليه وسلم "اذا انتهى أحدكم إلى مجلس فليسلم, فان بدا له أن يجلس فليجلس ,ثم إذا قام فليسلم, فليست الولى أحق من الخرر"رواه الترمذي وأبو داود. Nabiin s.a.w.akkana jedhe''tokkoon keysan teessootti yoo dhufe haasalaammatuu,yoo taa'uu fedhe haataa'uu,eegasii yogguu ka'u haa salaammatuu,ta duraa ta boodaarra jabeyfamtuu miti''tirmizii fi abiidawud odesse رد السلم الموجه من الكاتب والمزيع .Salaamtaa barruufii midiyaarraa dhufte deebisuu -8 قال الشيخ عبد العزيز بن باز رحمه ال رد السلم في مثل هذا من فروض الكفاية, لنه يسلم على جم غفير فيكفي أن يرد بعدهم , والفضل أن يرد كل مسلم سمعه لعموم الدلة,,مجموع فتاوى ابن (693 باز( 9 Sheek abdul'aziiz ibnu baaz Rabbi rahmata isaa haagodhuu akki jedhe''bekka akkanaa tanatti salaamtaa deebisuun fardii walirraa gutani.inni hedduu ummataatii waan salaammatuuf gariin isaanii deebisnaan nigaya.ammoo haatahuu irra caalaan hundi nama dhagayee deebisuun barbaachisaadha.ragaan kan waliigalaa waan taheef.'' .Majmuu'a fataawii ibnubaaz6939
  • 7. آداب المجالس .Naamusa teysumaa -1 السلم في القدوم والذهاب .yeroo dhufanii fi yeroo deeman salaamtaa jechu-1 ) Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe (اذا انتهى أحدكم الى مجلس فليسلم,فان بدا له أن يجلس فليجلس,ثم اذا قام فليسلم فليست الولى بأحق من الخرة) رواه الترمذي وأبوداود. Tokkoon keessan yeroo teessoo gaye haa salaammatuu,yoo taa'uu fedhe haa taa'uu, eegasii yogguu ka'ee deemu haa salaammatuu, tan duraa taboodaarra hincaaltu,(tan .(boodaa tunis akkuma tan duraatti jabduudha -2 الجلوس حيث انتهي به المجلس .bakka teessumti itti dhaabbatte taa'uu-2 Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhe (Namtichi namticha teessoo isaa irraa hinkaafatin ufiif achi taauudhaaf jecha, garuu ammo walduraa siiqaa waliif ballisaa)bukhaariif .muslim -3 تعميرها بذكر ا والصلة على رسول ا صلى ا عليه وسلم. Faaruu Rabbiitii fi Rahmata nabirratti buusuudhaan teysuma -3 .booharsuu Nabiin s.a.w. akkana jedhe (ummanni tokko teessoo isii keessatti Rabbiin hinfaarsin takka taa'anii hoongoon isaanirratti taatu malee hin hafan,-gaabbii fi sheenaan jechuudha-yoo fedhe isaan azzaba yoo fedhe isaaniif .araarama) Tirmiziitu galmeesse Faaruu rabbi san keessaa tokko istigfaara godhuudha. Abdallaah ibnu umar akki jedhu.nabiin s.a.w. teessoo
  • 8. takka keessatti yoggu dhibba Rabbig firlii watub alayya innaka anta . ttawwaaburrahiim) Abuu Dawuud odeesse -4 مجالسة الصالحين .4Namoota gaggaariin wajji taa'uu Nabiin s.a.w. akki jedhe.Muimina malee hinsaahibin,nama rabbisodaatu malee nyaata kee akka hinnyaanne.)Abuu Daawudiifi tirmiziitu odeesse -5 اجتناب الغيبة. .walhamachurraa fagaachuu-5 Abuu hureyraan r.a.Nabiin s.a.w. akkana jedhan jedhe, (hamachuun maal akka tahe beeytuu?)Rabbumaafii rasuula isaattu beeka jedhaniin.(obboleessa kee waan inni jibbuun dubbachuudha).yoo wanniin ani isaan jedhu sun tan inni qabu taateyoo? Jennaan. (yoo waanni ati jetteen sun tan inni qabu taate isa hamattee jirta, yoo tan inni hinqabne taate cubbuu isarra keessee jirta) jedhe. Muslimtu odeesse -7 النهي عن كثرة الضحك. .kofla heddummeessurraa dhoowwamuu-6 Nabiin s.a.w. akki jedhan,(kofla hin heddummeysinaa,kokoflaa ooluun onnee nama ajjeefti.)ibnu maajah odeesse -7 كراهية التجشؤ بحضرة الخرين. .Nama biratti deeqqifachuun jibbamaadha-7 Abdillaah ibni umar akki jedhe: namtichi tokko nabiin biratti deeqqifate. Nabiin akki jedheen,(Deeqqifatiinsa kee kana nurraa uf qabi, irra quufaan isaanii addunyatti irra beelawaa isaaniiti aakhiratti) tirmiziitu odeesse -8 دعاء كفارة المجلس. .du'aaii araarsituu dogoggora teeysumaatiif -8
  • 9. Nabiin s.a.w. akki jedhe (namni teessuma takka taa'ee guddisee wace,-haasawa badii haasawe-osoo teessuma isaa sanirraa hinkaane ka akkana jedhe, subhaanaka allaahumma wabihamdika,ash-hadu anlaailaaha illaa anta astagfiruka, wa atuubu ileyka,-kan jedhe wanni teessoo isaa san keessatti tahe isaaf araaramamu malee kan hafu .hintaane.)tirmizii odeessee albaaniitu sirreesse آداب الدعاء (Naamuusa kadhaa Rabbii (Du'aa'ii قال ا تعالى: (أمن يجيب المضطر اذا دعاه ويكشف السوء ويجعلكم خلفاء الرض أءله مع ا قليل ما تذكرون) Rabbiin s.w. akkana jedhe.''sa inniin rakkataadhaaf awwaatu yeroo inni kadhate,kan rakkina furmaata godhu kan bakka buoota dachii isin godhe akka gabbaramtoota dharaa nitahee? (Abadan hintaane jechuu).Allaahaan wajji gooftaan biro nijiraa?garuu isin Waa .xiqqoodha gorfamtan الثناء على ا. .Rabbi faarsuu-1 -عن بريدة رضي ال عنه أن رسول ال صلى ال عليه وسلم – سمع رجل يقول:اللهم اني أسالك أني أشهد أنك أنت ال ل اله الأنت الحد الصمد, الذي لم يلد ولم يولد,ولم يكن له كفوا أحد.فقال: (لقد سألت ال بالسم العظم الذي اذا سئل به أعطى,واذا دعي به أجاب)رواه ابودود. Bureydaan r.a.akkana jedhe.. nabiin s.a.w. namticha tokko kan akkana jedhee Rabbi kadhatu dhagayan Allaahumma inni as'aluka annii ashhadu annaka natallaahu laa ilaaha illaa anta,al ahadussamadu,allazii lam yalid walam yuulad,walm yakun lahuu kufuwan ahad nabiin ni jedhan dhugaa rabbiin kadhatte maqaa isaa guddaan, ka yoo isaan kadhatame namaa kennu,kan yoo isaan " .yaammatame namaa awwaatu. Abuudawud galmeesse
  • 10. تحري أوقات الجابة .yeroo qeebqltii filachuu-2- -مثل آخرر ساعة من يوم الجمعة, ووقت السحر,وفي السجود,وبين الذان والقامة. Yeroon kadhaan Rabbii qeebalamtu saa'aa dhumaa guyyaa jim'aa irraa,yeroo bariisaa, yeroo sujuuda keysaa,yeroo azaanaafii iqaamaa .jedduu رفع اليدين. .harka lameen olqabuu-3 -قال صلى ال عليه وسلم ( إن ربكم تبارك وتعالى حي كريم, يستحيي من عبده إذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا) رواه أبو داود. nabiin s.a.w. akkana jedhan''Rabbiin keessan oltahee kabajamee jiraataa arjaadha,yoggaa gabrichi isaa harka lameen isa jala ol qabatee isa kadhate qullaa gadi deebisuu niqaanfata''abuu dawud .odesse اللحاح في الدعاء وتكراره ثلثا. .kadhaa jajjabeysuu fii yoggu 3 irra deddeebiuu -4 -قال صلى ال عليه وسلم (يستجاب لحدكم مالم يعجل يقول دعوت فلم يستجب لي)رواه البخاري. Nabiin s.a.w. akki jedhan ''Tokkoo keysaniif kadhaan niawwaatama waan hin jarjarsiifatiniin,kadhadhee homaa naaf hin awwaatamne .waan hin jedhiniin'' bukaariitu galmeesse وقال عبد ال بن مسعود رضي ال عنه : وكان – يعني النبي صلى ال عليه وسلم-اذا دعا دعا ثلثا,واذا سأل سأل ثلثا. رواه مسلم. Abdellaa ibnu mas'uud akki jedhe,nabiin s.a.w. yoggu kadhatan yoggu 3 irra deddeebian ,yogguu gaafatanis yoggu3 irra deddeebian.'' .Muslimtu odeesse عدم الدعاء على النفس أو المال أو الولد. .lubbuu ufii,qabeenyaa fii ilmaan abaaruu dhabuu-5
  • 11. - قال صلى ال عليه وسلم (ل تدعوا على أنفسكم ,ول تدعوا على أولدككم, ول تدعوا على أموالكم,ل توافقوا من ال ساعة يسأل فيها عطاء,فيستجيب لكم).رواه مسلم. Nabiin s.a.w. akki jedhan lubbuu teessan uf hin - abaarinaa,joollee teessan hin abaarinaa,qabeenya keessan hin abaarinaa,yeroo rabbirraa kadhaan kennamtu mudattanii isinitti qebalamuutu sodaatamaa.'' Muslimtu .odeesse - - الدعاء لخيك بظهر الغيب .obbolessa fagoo jiruu du'aaii godhuu-6 -قال رسول ال صلى ال عليه وسلم: (دكعوة المسلم لخييه بظهر الغيب مستجابة,عند رأسه ملك موكل, كلما دكعا لخييه بخير قال الملك الموكل به: آمين ولك بمثل).رواه مسلم. Nabiin keenya s.a.w. akki jedhan ''kadhaan rabbi tan muslitichi obboleessa isaa kan fagoo jiruu godhu qeebalamtuudha.mataisaa birratti malaaykaan tokko ramadameeti,yeroo inni obboleessa isaatiif toltuu kadhate hunda malaaykichi sun Rabbi haa qeebalu siifis .fakkaata kana haa kennu , jedhaan.'' Muslimtu galmeesse الحرث على الرزق الحلل. .Rizqii halaala qofarratti gabaabbachuu,bololuu-7 عن أبي هريرة رضي ال عنه أن النبي صلى ال عليه وسلم:(ذكر الرجل يطيل السفر,أشعث أغبر يمد يديه الى السماء: يارب يارب! ومطعمه حرام, ومشربه حرام, وملبسه حرام , وغذي بالحرام, فأنى يستجاب لذالك؟) رواه مسلم. Abbaa hureyraa r.a. irraa odeeffamee nabiin s.a.w. akkana jedhan jedhe, namticha karaa dheeraa deeme tokkorraa dubbatee dhukkaawaa faaggawaa kantahe harka isaa kara samii oldiriirsee – yaarabbi yaarabbi (jedhee kadhataa) eeysaa kadhaan isaa isarraa qeebalamti! Nyaanni isaa haraamii, dhugaatiin isaa haraamii, uffanni .isaa haraamii''muslimtu odeesse آداب الطعام والشراب .Naamusa nyaataa fii dhugaatii
  • 12. قال ال تعالى" يا أيها الذين آمنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم واشكروا ل إن كنتم إياه تعبدون." Rabbiin s.w. akkana jedhe''Yaa warri amantan gaggaarii waan nuti isiniif kenninerraa nyaadhaa,Allaahaaf galata galchaa,yoo ka isaqofa .gabbartan taatan 1=الكل باليمين .Harka mirgaatiin nyaachuu-1 عن سلمه بن الكوع رضي ال عنه إن رجل أكل عند رسول ال بشماله فقال كل بيمينك قال ل أستطيع قال ل استطعت ما منعه إل الكبر قال فما رفعها إلى فيه رواه مسلم Salamata ibnulakwaiR.A. akkana jedhe'namtichi tokko Rasuula Rabbii biratti bitaan nyaate.Nabiin s.a.w.'' mirga keetiin nyaadhu'' jedheen.hindandayu jedheen,''hindandayin''jedheen.boona malee wanni isa dhowwe waa hinjiru.duuba waa isii san afaan isaatti ol .hinfuune jedhe.muslimtu odeesse 2=العتدال .Jiddu jireessa tahuu-2 قال تعالى "وكلوا واشربوا ول تسرفوا انه ل يحب المسرفين سورة العراف Rabbiin s.w. akki jedhe''nyaadhaa, dhugaa,hinballeysinaa inni .balleysitoota hinjaalatu.''suuraa airaaf 3=التسمية في اول الطعام .Jalqaba nyaataa irratti bismiLlaah jechuu-3 قال النبي صلى ال عليه وسلم إذا أكل أحدكم فليذكر اسم ال تعالى فان نسي أن يذكر اسم ال تعالى في أوله فليقل بسم ال أوله وآخيره رواه أبو دكاودك وصححه اللباني Nabiin s.a.w. akkana jedhe''tokkoon keysan yeroo nyaata nyaatu bismillaah haa jedhuu,yoo duratti jechuu irraanfate yogguma yaadate bismillaahiawwalahuu wa aakirahuu haa jedhuu.''Abuu daawud .odeesse,albaaniin sahiiha jedhe
  • 13. 4=عدم عيب الطعام .Nyaata eybessuu dhabuu-4 عن أبي هريرة رضي ال عنه قال ما عاب النبي صلى ال عليه وسلم طعاما قط, إن اشتهاه أكله وان كرهه تركه"رواه البخاري. Abbaan hureyraa R.A. Nabiin S.A.W.takkumaatuu nyaata hinfokkisne[hin arrabsine] jaalatu ni nyaata, yoo jibbe ni .dhiisa''bukhariitu odeyse 5=الجتماع على الطعام .Walitti qabamanii nyaachuu-5 عن وحشي بن حرب رضي ال عنه أن أصحاب رسول ال قالوا يا رسول ال إنا نأكل ول نشبع قال فلعلكم تفترقون؟ قالوا نعم قال فاجتمعوا على طعامكم واذكروا اسم ال عليه يبارك لكم فيه"رواه أبو دكاودك وحسنه اللباني. Wahshiyyii ibnu harbii akki jedhe sahaabaan nabii s.a.w. yaa rasuula numa nyaannaa numa nyaannaa hinquufnuu maaluma?jennaan addababaatan nattyi fakkaata, jennaan ee jedhaniin.nyaata walitti qabamaa nyaadhaa,maqaa Rabbii irratti dubbadhaa,barakaatu itti isinii godhamaa jedheen."Abuudawud odeesse 6=استحباب الكل مع الخادم .Ergamtootan wajji nyaachuun barbaachisaa tahuu-6 عن أبي هريرة رضي ال عنه عن النبي صلى ال عليه وسلم قال ( إذا أتى أحدكم خيادكمه بطعامه فان لم يجلسه معه فليناوله لقمة أو لقمتين أو أكلة أو أكلتين فانه ولي علجه)رواه البخاري A bii hureyraan R.A.nabiin keenya S.A.W.akkana jedhan jedhe''Tokkoon keysan yoo kaadimni isaa nyaata isaa fideyoo teysisee wajji nyaatuu baate affan tokko afaan lama haa kennuufii,fuudhaa takka fuudhaa .lama.isaatu bilcheeyseef waan taheef.''Bukhariitu odeesse 7=من آداب الشرب Naamusa dhugaatii irraa-7 أن يشرب ثالثاا،وأن يتنفس خيارج الناء،ول ينفخ في الشراب.
  • 14. yoggu sadihitti dhuguu,meeshaan alatti hafuura baafachuu,waan dhugu .afuufuu dhabuu 8=حمدا عقب الكل، .Nyaata booda Rabbi galatoomfachuu-8 namni yeroo nyaata isaarraa raawwate عن النبي صلى ال عليه وسلم قال من أكل طعاما ثام قال الحمد ل الذي أطعمني هذا ورزقنيه من غير حول مني ول قوة غفر له ما تقدم من ذنبه"رواه أبو دكاودك وحسنه اللباني jNabiin S.A.W. Akki jedhe namni cyaata nyaatee egasii "Alhamdu liLLAAHI Allazii ax'amanii haaza xxa'aama warazaqaniihi min gayri howlin minnii walaa quwwah"jedhe badiin isaa tandabarte hundi araarama isaaf godhamti وقال صلى ال عليه وسلم "ان ال ليرضى عن العبد أن يأكل الكلة فيحمده عليها,أو يشرب الشربة فيحمده عليها"رواه مسلم Ammas nabiin keenya s.a.w. akki jedhe Rabbiin gabricha isaarraa nijaalata nyaata tokko nyaatee irratti galata isaaf galchuu,yookaan .dhugaatii takka dhugee galata isaaf galchuu''muslimtu odeese آداب النوم Naamuusa hirriibaa .yeroo rafan wuduu'a godhachuu barbaachisa-1 .cinaacha mirgaa irratti rafuu barbaachisa-2 .duaaii fii zikrii yeroo hirriibaa qarauu barbaachisa-3 Isii keessa takka tana عن البراء بن عازب رضي ا عنهما قال :قال لي رسول ا صلى ا عليه وسلم "إذا أتيت مضجعك فتوضأ وضوئك للصلة,ثم اضطجع على شقك اليمن,وقل اللهم أسلمت نفسي اليك ,ووجهت وجهي اليك وفوضت أمري اليك والجأت ظهري اليك رغبة ورهبة اليك لملجأ
  • 15. ولمنجا ال اليك آمنت بكتابك الذي أنزلت ونبيك الذي أرسلت" متفق عليه. Baraai ilma aazib r.a. Nabiin keenya s.a.w. akkana naan jedhan jedhe."yogguu rafuuf kaate akkuma yeroo salaataatti wuduu'a godhadhu,eegasii cinaacha kee kan mirgaa irratti ciisi,eegasii akkana jedhi Allaahumma aslamtu nafsii ileyka,wawajjahtu wajhii ileykaa,wafawwadtu amrii ileykaa,wa'alja'itu zahrii ileykaa,ragbatan .warahbatan ileyka,laa maljaa walaa manjaa .Aayatul kursiyyii qarauu-4 Qulhuwallaahu ahad fii qulauuzuu lameen harka keessatti qara'anii-5 .itti tufanii dibachuu yoggu 3 .Harka mirgaa mataa jala kaayyachuu-6 firaasha irra rafan uffata ufirraa qaban gama keeysaatiin-7 .haxaawuu Gararratti ciisanii rafuu dhowwaadhaa tahuu beekuu-8 آداب السفر .Naamusa karaa deemsaa -1 الحرص على دعاء السفر Kadhaa yeroo karaa deemaanii irratti bololuu-1 Abdallaah ibnu umar R.A. akkana jedhe, Nabiin keenya S.A.W. yeroo ,karaa deemuuf gala isaanii yaabbatan akkana jedhan jedhe ال أكبر,ال أكبر ,ال أكبر,سبحان الذي سخر لنا هذا و ما كنا له مقرنين,و إنا إلى ربنا لمنقلبون,اللهم إنا تسألك في سفرنا هذا البر والتقوى ومن العمل ما ترضى. اللهم هون علينا سفرنا هذا,واطو عنا بعده, اللهم أنت الصاحب في السفر والخليفة في الهل. اللهم إني أعوذ بك من وعثاء السفر,و كعابة المنظر,وسوء المنقلب في والمال والهل. Allaahu akbar Allaahu akbar Allaahu akbar,subhaanallazii sakhara lanaa haazaa wamaa kunnaa lahuu muqriniin,wa innaa ilaa rabbinaa lamunqalibuun,Allaahumma innaa nas'aluka fii safarinaa haazaa
  • 16. albirra wattaqwaa' waminal amali maa tardaa,Allaahumma hawwin aleynaa safaranaa haazaa,waxwi annaa bu'idahuu,Allaahumma anta ssaahibu fissafar,walkaliifatu fil'ahli,Allaahumma innii auuzu bika min waisaai ssafar,waka'aabatil manzar,wa suuil munqalabi filahli .walmaal وإذا رجع قالهن وزاد فيهن (آيبون ,تائبون,عابدون,لربنا حامدون) رواه مسلم Yogguu deebie isii tanas qaraeeti,tana itti ida'a.''aayibuuna taaibuuna .aabiduuna liRabbinaa haamiduuna''muslimtu galmeesse -2 السفر أول النهار. Ganamaan deemuu-2 قال صلى ال عليه وسلم (اللهم بارك لمتي في بكورها) Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan.(Yaa Rabbi ummata kiyyaaf .(ganama isaanii keysatti barakaa godhiif وكان صلى ال عليه وسلم إذا بعث سرية أو جيشا بعثهم في أول النهار.رواه أبو داود Ammas Nabiin s.a.w.yogguu waraana yookaan saylii ergan yeroo .ganamaa keysa erguu turan. Abuu dawud odeesse -3 اختيار رفيق السفر .Waahela wajji deem barbaaddachuu-3 قال رسول ال صلى ال عليه وسلم لو يعلم الناس ما في الوحدة ما أعلم ما سار راكب بليل وحده)رواه البخاري. Nabiin s.a.w. akki jedhan osoo waan anibeeku kan rakkoo kophaa deemuun qabdu beekee ummanni silaa namni tokkichi kophaasaa /halkan keeysa karaa hindeemu./bukhaariitu odeesse وقال صلى ال عليه وسلم الراكب شيطان والراكبان شيطانان,والثلثةة ركب)رواه أبو داود والترمذي وأحمد. Ammas Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni tokko kophaa karaa deemuun dalagaa sheyxaanaati,namni lama kophaa karaa deemuunis dalagaa sheyxaanaati,namni sadihi ammo wajji yaauun /gaariidha./abuu dawud,tirmizii fii ahmad odeessan -4 توديع الهل والصحاب.
  • 17. .Maatiifii saahibbanitti dhaammatuu-4 عن قزعة قال :قال لي ابن عمر رضي ال عنهما:هلم أودعك كما ودعني رسول ال صلى ال عليه وسلم:(أستودعك ال دينك وأمانتك وخواتيم عملك)رواه أبو داود. Qaza'aan akki jedhe ibnu umar akka nabiin natty dhaammatettin sitti dhaammadhaa koottu mee naan jedheeti ,eegasii ''Rabbitti si dhaame siifii diin keetii fii booddee hojii teetii tis''naan jedhe.abuu daawud .odeesse -5 أن يؤمر المسافرون أحدهم .Wajji kara deemtonni nama tokko ajajaa godhachuu-5 قال رسول ال صلى ال عليه وسلم"اذا خرج ثةلثةة في سفر فليؤمروا أحدهم"رواه أبودود. Nabiin keenya s.a.w. akkana jedhan "namni sadihii yoo karaa wajji .deeme tokkoajajaa haa godhatanii.''abuu daawud odeesse -6 دعاء نزول المنزل .Kadhaa yeroo qubqtqnii-6 قال صلى ال عليه وسلم "من نزل منزل ثةم قال:أعوذ بكلمات ال التامات من شر ما خلق,لم يضره شيء حتى يرتحل من منزله ذلك"رواه مسلم. Nabiin keenyaa s.a.w.akki jedhee''namni qubatee, auuzu bikalimaatillaahi ttaammaaati min sharri maa khalaqa, jedhe sheyxaanni isa miidhuu hin dandayuu hanga bakka sanirraa .deemutti.''muslimtu odeesse -7 أن يبدأ عند عودته بالمسجد فيصلي فيه ركعتين. Yeroo galu dura masgiidaan jalqabuu isa keysatti raka'aa lama-7 .salaatuu قال كعب بن مالك رضي ال عنه:وكان يعني النبي صلى ال عليه وسلم- اذا قدم من سفر بدأ بالمسجد,فيركع فيه ركعتين, رواه البخاري Ka'ibi ibnu maalik akki jedhe''Nabiin yogguu amnarraa galan masgiidatti dura galan isa keysatti raka'aa lama salaatan"bukaariitu .odeesse
  • 18. -8 التكبير عند الصعود والتسبيح عند الهبوط .Yeroo ol Koran takbiiraa godhu, yeroo gadi bu'an tasbiiha godhuu-8 كان النبي صلى ال عليه وسلم وجيوشه اذا علو الثنايا كبروا,واذا هبطوا سبحوا"رواه أبوداود. Nabiin keenya s.a.w. fi waraanni isaanii yogguu kaarra olkoran Allaahu akbar jedhan,yoggu dhooqa gadibu'an subhaanallaahi .jedhan''abuudaawud odesse .Asirratti xumurame galanni Rabbiif haa galuu والحمد ل رب العالمين وصلى ال وسلم على نبينا محمد وآله وصحبه أجمعين.